Mare 9

15 november 2012 36ste Jaargang • nr. 9

Bekend van film en politiek!

Pagina 3

Wipeout met medische studenten: ‘Wij zijn de turbotijgertietentrutten’

Studeren in de 19e eeuw: Zoep’n, toep’n en op de wiev’n kroep’n

Quintus is bekrompen en preuts, schrijft oud-lid en cabaretier Onno Innemee

Pagina 3

Pagina 6

Pagina 9

Ga je dood van koffie?

Alles over de favoriete brandstof van uw hersenen Koffie lijkt de kans op trombose te verkleinen, blijkt uit een Leidse studie. Maar echte zekerheid komt er pas na een experiment: ‘Voordat je zegt dat koffie drinken net zo verstandig is als het snoepen van een appel, moet je wel echt zeker zijn.’

DOOR BART BRAUN Hoe goed of slecht is koffie voor je? In de zeventiende eeuw was de wetenschap daar nog niet zo over uit. De Leidse arts Sylvius beval het aan, omdat het ‘bloedzuiverende’ eigenschappen zou hebben. Zijn Duitse tijdgenoot Simon Pauli vond juist dat je er door vervrouwelijkte en je er impotent van werd. Geen van beiden deed ooit een experiment om hun mening daadwerkelijk te staven.

De Zweedse koning Gustav III deed dat wel. Hij was ervan overtuigd dat koffie vergif was, en daarom droeg hij een veroordeelde moordenaar op om elke dag koffie te drinken. Hij had een controle: een andere moordenaar moest elke dag thee drinken. De theedrinker ging als eerste dood; op 83-jarige leeftijd.

Gustav was toen al vermoord in een aanslag die overigens niets te maken had met het toen geldende koffieverbod in Zweden.

Met een steekproefgrootte van één laat de proef naar moderne maatstaven nogal te wensen over, maar het experiment suggereert in elk geval dat je al koffiedrinkend oud kunt worden. Dat zie je nu nog steeds: er wordt een hoop koffie geleut in bejaardencentra. De grote vraag is alleen of je oud wordt dankzij, of ondanks de koffie.

Media maken de verwarring vaak alleen maar groter. Koffie is goed tegen Alzheimer. Maar slecht voor je hart. Je droogt ervan uit. Oh nee, toch niet. Er zitten kankerverwekkende stoffen in. Maar het zou wel de kans op borstkanker verlagen. Hon-

derden jaren na Sylvius is de wetenschap er nog steeds niet uit, lijkt het.

Dus als Leidse onderzoekers komen met een publicatie die suggereert dat koffie de kans op veneuze trombose aanzienlijk verlaagt, is niet meteen helder wat dat betekent.

‘Veneuze trombose’ is de medische term voor een bloedstolsel in de aderen. Afhankelijk van waar het stolsel precies zit, kan je eraan dood gaan. Leidse epidemiologen – wetenschappers die zich bezighouden met de aanwezigheid van ziektes binnen grote groepen mensen, en niet noodzakelijkerwijs met epidemieën van besmettelijke ziektes – specialiseren zich in trombose, onder meer met een studie naar vijfduizend trombose-patiënten, en meer dan vijfduizend controlepersonen. Daarin bestuderen ze allerlei risicofactoren voor het ontstaan van bloedproppen, van erfelijke factoren tot overgewicht en vlieggedrag.

Voor het koffie-onderzoek, deze maand gepubliceerd in het specialistische Journal of Thrombosis and Haemostasis, keken ze naar ruim 1800 patiënten en een even grote controlegroep. Het bleek dat er in die controlegroep – de mensen die géén trombose hadden gehad – relatief meer koffiedrinkers zaten.

Nu komen er een aantal potentiële valkuilen om de hoek kijken voordat je uit zo’n resultaat conclusies mag trekken. De eerste ligt voor de hand: koffiedrinkers en niet-koffiedrinkers zijn verschillend. Misschien eten, roken, slapen, sporten de koffieleuten meer of minder dan de koffie-ontwijkers, en zorgt dat ervoor dat ze minder trombose krijgen, in plaats van de koffie zelf, of is er een andere verstorende variabele in het spel.

Daar bestaat een oplossing voor: je vraagt je mensen naar zoveel mogelijk van die verstorende factoren, en dan corrigeer je daarvoor met behulp van statistiek. Een perfecte

oplossing is het niet, al was het maar omdat je niet precies weet waarvoor je allemaal moet corrigeren.

Promovenda Rachel Roach, eerste auteur van het artikel: ‘Je kan natuurlijk niet voor alles corrigeren. Je kan veel van die onbekende factoren wegcorrigeren omdat ze verband houden met de dingen waarvoor je wel corrigeert.’

Je houdt bijvoorbeeld geen rekening met de mogelijkheid dat eetgewoontes trombose veroorzaken, maar als het dat doet, ondervang je het deels omdat je wel corrigeert voor gewicht en lichaamsactiviteit. Roach: ‘Bovendien is de kans klein dat zo’n variabele je hele effect verklaart.’ Nadat de statistische mist was opgetrokken, vonden de Leidenaars dat koffiedrinken de kans op trombose met dertig procent lijkt te verlagen. ‘Dat is veel’, legt begeleider Willem Lijfering uit. ‘Verhoogde kansen vind je gemakkelijk, en die leveren ook vaak veel hogere risico’s op. Maar voor een beschermend effect is dertig procent aanzienlijk.’

Het mag dan veel zijn, vooralsnog

is het vooral een statistisch verband. Dat is een belangrijke kanttekening in een tijd waarin steeds meer zulke studies worden gedaan. Niet alleen naar trombose, maar ook naar hartklachten, kanker en andere ziektes.

Als je duizenden mensen allerlei dingen laat invullen en daarna met een computer naar verbandjes gaat zoeken, vind je door puur toeval altijd wel wat. Die praktijk heet data dredging, en geldt als misbruik maken van de statistiek.

Je moet het andersom doen: niet eerst een verband uit je data opkoken, maar beginnen met een idee, en dan kijken of de data die theorie ondersteunen. De Leidse onderzoekers hebben zo’n idee. Het ontstaan of niet ontstaan van een bloedprop wordt mede bepaald door de aanwezigheid van allerlei stollingsfactoren in het bloed. De bekendste daarvan heet Factor V Leiden, omdat hij in Leiden ontdekt is, maar de epidemiologen denken dat de zogeheten Von Willebrandfactor en factor VIII hier een rol spelen. De koffiedrinkers in hun studie hebben namelijk lagere concentraties van die stofjes in hun bloed dan de niet-koffiedrin-

kers. Hun vermoeden is dat iets in de koffie de concentraties stollingsfactoren verlaagt, en daardoor beschermt tegen trombose.

Dan ben je er nog steeds niet. Om het verhaal sluitend te krijgen, moet je in een experiment laten zien dat het inderdaad zo werkt. Liefst een grondiger experiment dan dat van koning Gustav III. Roach: ‘Het is niet haalbaar om mensen jarenlang wel of niet koffie te laten drinken, en vervolgens te kijken wie er trombose krijgen. Daarvoor is trombose te zeldzaam.’ Als je duizend mensen een jaar volgt, krijgt statistisch gezien één van hen trombose. Voor goede cijfers zou je dus tienduizend mensen of meer jarenlang moeten volgen – en al die tijd moet je maar hopen dat ze zich ook echt aan hun koffieregime houden.

‘Maar een mini-experiment kan wel’, vervolgt de promovenda. ‘Als niet-koffiedrinkers koffie gaan drinken, zou het gehalte stollingsfactoren in hun bloed binnen een aantal weken moeten dalen; als koffiedrinkers stoppen met koffie drinken, zou dat gehalte bij hun omhoog moeten gaan.’ Lijfering: ‘Volgens onze berekeningen zou dat met veertig proefpersonen al moeten kunnen. Alleen moet je er zeker van zijn dat ze zich echt aan de afspraak houden.’ > Lees verder op pagina 7

LITERAIR TALENT OPGELET! WIN € 250 MET MARE-KERSTVERHALENWEDSTRIJD Ook dit jaar weer: de Mare-kerstverhalenwedstrijd! Schrijf een verhaal van tussen de 1500 en 2500 woorden dat speelt binnen de universitaire gemeenschap en/of het studentenleven en win €250, €75 of €50.

Mail uiterlijk 9 december naar: redactieleiden@gmail.com. Deelname alleen voor Leidse studenten.

Bandirah Pagina 12

2

Mare · 15 november 2012 Geen commentaar

Wohnwagenschleppern Sehr geehrte Universitätsgenossen, Das allereerste dat unsere neue Minister von ausländische Sachen, Frans Timmermans, hat gemacht, is sagen dat Niederländer besser und mehr Deutsch reden sollen müßen. Sie wissen selbst wel worum: Deutschland ist unsere grosste Handelspartner, und wir laufen jedes Jahr miljarden Euros mis, weil wir nur Steinkohlendeutsch laufen zu stameln.

In der Eurocrisis haben wir in Angela Merkel ein Mitstander, die finanzielle Disziplin an die Olivenfressers beibrengen soll.

Der Franzi hat einfach Recht, wir können es uns nicht langer veroorlaufen um nur die Blicke auf das Westen gerichtet bleiben zu halten.

Das Gezanik over die Nazizeit muß mal eins aufgelaufen sein, und es wordt auch zeit um uns dabei nieder zu lagen das die Mannschaft besser kann Fußballen als Oranje. Deutschland ist wichtig, die Deutscher sind freundlich, Berlin ist al Jahren superhip und als Deutschland gut genügend ist für Sylvie van der Vaart, dan ist es auch gut genugend für uns. Wir musDÜRCH BART BRUIN

Colofon Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR Leiden Telefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288 Website mareonline.nl

sen sehen lassen, das wir mehr sind als dumme Wohnwagenschleppern.

Und ein besseres Nederland beginnt bei uns selbst, an diese Universität. Nicht nur für der anderhalbe Mann und ein Pferdekopf die daadwerkelich Deutsch studieren; wir brauchen mehr Deutschunterricht in fast jeder Curriculum. Es ist ein ernstige Misvattung das man für wissenschaftlich Unterricht nur Englisch, die Sprache der Wissenschaft, hoeft zu sprechen.

Allererst gibt es viele Wissenschaften waarin Deutsch nog steeds retewichtig ist. Geschichte und Museumwissenschaft, zum Beispiel. In viele andere Wissenschaften vallt er gans viel zu gewinnen, als man besser mit deutschen Kollegen zusamnenwerken kann. Das geht schneller und einfacher als alsmaar nach Amerika fliegen, und die Deutsche Wissenschaftler sind auch hartstikke schlimm. Es vergrosst auch de Chance das du nach dein Prüfungsschrift ein Bahn in Deutschlang kreigen kann.

Aber die traurige Wahrheit ist das die Mehderheit der Leidse Studenten gar kein Wissenschaftler wordt. Sie gehen arbeiten als Politiker, Rechtsanwalt, Hausearzt oder whatever. Und für fast al die Beroepen ist es nuttig um Deutsch zu haben willen kennen lernen. Wir willen nicht nur Wissenschaftsunterricht geben hier, wir willen auch das die Leute später etwas haben an hun Leidse Zeit, in die Berufspraktijk. Der Rechtenfaculteit macht das al, door Rechtenstudenten die Niederländische Spellung bei zu bringen. Auch das hat al auf die Mittelbare Schule geregeld müßen wesen, aber das ist nou eenmaal nicht so, und die Universität packt das auf.

So muss es auch mit Deutsch. Die gemittelte Student besteedt nur etwa dreißig Stunden pro woche an der Studie, dus da kann best noch was Deutsch bei. Franz Timmermanz findet wel irgendwo ein Pott mit Geld dafür. Voor wie nicht darauf warten will: das Akademisches Talencentrum bietet ganz billig Deutschunterricht an.

E-mail redactie@mare.leidenuniv.nl

De redactie is op vrijdag gesloten.

Oplage circa 15.000

Column

Hoofdredactie

Frank Provoost frank.provoost@mare.leidenuniv.nl Redactie

Thomas Blondeau redactieleiden@gmail.com Vincent Bongers vbongers@mare.leidenuniv.nl Bart Braun bbraun@mare.leidenuniv.nl Marleen van Wesel h.g.van.wesel@mare.leidenuniv.nl Ilkiz Erdogan (stagiaire) ilkiz_erdogan@hotmail.com Medewerkers

Maaike Lommerse • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Key Tengeler • Geerten Waling • Anne van de Wijdeven Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Zabriski Communicatie Art direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.com Drukwerk Dijkman Offset Amsterdam Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80 Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • prof. dr. A.J.W. van der Does • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • L. ten Hove • D. Jacobs • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • E. Kastelein • S. Kerkhof • E. Merkx • C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver • R.van Wijk • C. van der Woude Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar redactie@mare. leidenuniv.nl. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel.

Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272.

Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Herpes Het maakt niet uit of je Engels studeert of doceert.

Mensen verwachten een zekere affiniteit met Engeland van je. Niet Amerika: Engeland. En dan specifiek het Engeland van pittoreske kerstmarkten, van kuddes schapen of zacht glooiende, in mist gehulde heuvels, van mannen in tweed met bolhoeden en paraplu’s. Het Engeland van mensen die nog nooit naar Engeland zijn geweest.

Wil je dan ook niet je anglofielpasje verliezen, dan moet je je quota wat betreft jaarlijkse bezoekjes aan het perfide Albion wel halen. Vol goede moed trok ik dit weekend met de boot (pardon, met een schip) naar Newcastle. ‘Voor de kerstmarkt!’ kirde iedereen enthousiast. ‘Newcastle is zo mooi deze tijd van het jaar!’ Dit wist eenieder niet uit ervaring, maar enkel en alleen omdat ze allen dezelfde reclamespotjes en dezelfde cruisefolders onder ogen hadden gehad. Ik en mijn reisgezelschap wisten beter. We pakten allemaal voor de zekerheid een noodvoorraad alcohol in.

Op de één of andere manier zijn Engels (de taal) en Engeland (de beerput) zo verstrikt geraakt in hun eigen connotaties, dat iedereen het land associeert met niet alleen schattige dorpjes en vriendelijke pseudo-adel, maar er ook nog eens van uitgaat dat iedereen aldaar intelligent is. Engels is immers inmiddels de taal van de internationalisering geworden, en daarmee de taal van het hoger onderwijs, en de taal van de wetenschap. Waar men op de universiteit in de zeventiende eeuw nog gezellig in het Latijn converseerde (‘Re vera, Ioannes-Petrus!

Potas bene!’) kan je er nu niet omheen dat als je mee wil draaien in de wondere wereld der wetenschap, je bepaald niet always je sin kan getten. Als je in Nederland goed Engels spreekt ben je slim.

En in Engeland spreekt iedereen Engels. Quod erat demonstrandum.

‘Mannen zijn zo charmant in Engeland’, had een vriendin voor mijn vertrek verlangend gezucht.

Dit overdacht ik bij mezelf in één van de bars cum

nachtclubs (cum jachtveld, cum bingohal) die het schip rijk was. Een jongen met een shirt waarop in enthousiaste hoofdletters stond dat hij onderdeel was van de vrijgezellenpartij ter ere van ene Gaz sprak me aan. Terwijl ons schip rustig naar IJmuiden tufte, fluisterde het heerschap (Brian, aldus zijn shirt) dat de bruidegom (die momenteel half op een bank en half op de grond lag) nog niet getrouwd was, en dus beschikbaar was.

Toen ik zijn aanbod afsloeg, speelde hij zijn troef: de herpes die de bruidegom had gehad was inmiddels genezen, dus daar hoefde ik me ook geen zorgen om te maken. Hij bood me een biertje aan. In een daad van hoogverraad tegenover mijn eigen sekse speelde ik het glas door naar een Engels meisje met Engelse-meisjeshaar (hoog!), een Engelse-meisjesglitterrokje (kort!) en een Engelsemeisjesstuk in haar kraag. Brian was flexibel, en had geen refractaire periode nodig om zijn verhaal wat betreft de bruidegom, zijn nog niet-bestaande boterbriefje, en zijn potentiële gebrek aan herpes over de volgende disponibele dame heen te ejaculeren. Ik wendde me af.

Als je herpes eenmaal hebt, kom je er eigenlijk niet meer vanaf. Je kan net doen alsof het er niet is en pillen slikken om symptomen te bestrijden, of in zalige onwetendheid door het leven gaan.

Zo ook met Engels. Het grote merendeel van de Engels-als-moedertaligen aan boord waren Brians en Gazzes in plaats van Hawkings and Darwins. De herpesblaasjes rond the English tongue. En toch, na terugkomst, toen ik werd gevraagd hoe het weer was geweest in Engeland had ik weinig keus.

‘Tja’, zei ik, en ik dacht aan het lege bierglas met een string erin dat ik op de bar had zien staan. ‘Het blijft toch een bijzonder land.’

Anne van de Wijdeven is literatuurwetenschapper en docent Engels in opleiding

15 november 2012 · Mare 3 Mensen

Publiekslieveling Rajinikanth heeft in tegenstelling tot zijn collega’s geen politieke partij opgericht maar vertelt wel bij verkiezingen op wie hij gaat stemmen. Filmstill uit Endhiran

Supersterren aan de macht Via fanclubs hebben Indiase acteurs politieke invloed Uit je dak gaan voor een filmster komt wel in meer culturen voor.

Maar in een deelstaat van India kan een sterrenstatus ook omgezet worden in politieke macht. ‘Fans overgieten foto’s met melk en bier.’

Door Vincent Bongers ‘Het mooiste moment is als Rajinikanth voor het eerst op het scherm komt. De spanning en het enthousiasme bereiken

al bijna het kookpunt als de letters S-U-P-E-R-S-T-A-R achter elkaar op het witte doek verschijnen. Dat is zijn bijnaam en iedereen noemt hem ook zo. Het publiek begint al te schreeuwen en te juichen. En dan bij de eerste glimp van de acteur barst het lawaai volledig los. Er worden snippers papier, dollars genoemd, door de zaal gegooid.’

Antropologe Roos Gerritsen promoveerde vorige week op onderzoek naar de vermenging van

verering en politiek in fanclubs van Tamilfilmsterren.

In de deelstaat Tamil Nadu in het zuiden van India leven rond de zestig miljoen mensen. Het is een staat met een eigen taal – Tamil – en een grote filmindustrie. In de hoofdstad Chennai worden in de buurt Kodambakkam jaarlijks rond de 100 films geschoten. Rajinikanth (61) is de koning van deze zogeheten Kollywoodcinema.

In 2007 was hij na Jackie Chan de

Medische studenten op een opblaasstormbaan

Frutti di Mare

Foto’s Marc de Haan

‘Heerlijk, mensen pesten’ ‘Wij zijn de turbotijgertovertietentrutten’, zegt Nick van Uum (24), terwijl hij zich in een strakke tijgerlegging wurmt. ‘Ik was op zoek naar zoveel mogelijk alliteraties, vandaar.’

Naast hem springt Sally Al-Sheikh (18) enthousiast op en neer. ‘Maar ik bedacht “tieten”, “tieten” was van mij.’

Het tijgerteam is een van de zes teams dat straks zal starten op de van tv bekende Wipeout baan. ‘Al onze lustrumactiviteiten hebben een sleutelwoord en ‘bruut’ hadden we al snel bedacht’, verklaart Kay van der Plas (21) van de lustrumcommissie van de MFLS, de studievereniging van geneeskunde en biomedische wetenschappen. ‘We wilden eerst gaan bungeejumpen’, vertelt Kirsten de Jonge (21) enthousiast. ‘En we wilden de baan voor het LUMC zetten’, vult Charlotte Verbeek (21) haar aan.

‘Maar dat mocht niet van het ziekenhuis.

Ze waren bang dat het over zou komen als klantenwerving. Zo van: “Raak op deze baan maar gewond want – how convenient – ernaast staat een ziekenhuis”.’

Stond de grote zaal van het Universitair Sportcentrum vorige week nog vol met tentamentafeltjes, nu is hij gevuld met gigantische opblaastoestellen. De welbekende Wipeout-ballen staan naast de Skyswing. De studenten klimmen omhoog en moeten vervolgens via een touwladder naar de overkant. ‘De bedoeling is eigenlijk dat je onder de touwladder gaat hangen en zo naar de overkant gaat’, vertelt Emma van Daalen (20). Dat blijkt al snel te zwaar. Een aantal studenten valt naar beneden. De tactiek wordt aangepast. Omdat de houtjes van de touwladders draaien gaan de studenten

Door Petra Meijer

op de touwladder liggen en trekken ze zich aan hun armen naar de overkant.

Jordan Verhoog (18) tilt zijn T-shirt op en schuift de rand van zijn broek een stukje naar beneden. Op zijn buik zijn al grote bloeduitstortingen te zien. ‘Dat is vast niet de bedoeling, maar ja.’

Ook bij de andere onderdelen zijn de teams fanatiek. Nadine Rettich (23) van team ‘Pluizig en Blauw’ wordt vastgegespt in de Bungee Run. Haar gezicht straalt als ze naar voren rent. Dan sleurt het elastiek haar ineens naar achter en ligt ze ondersteboven op de mat.

Bij de Sweeper staan twee teams op een soort poefjes, terwijl een ronddraaiende arm ze onderuit probeert te halen.

De jongens springen er vrij gemakkelijk overheen, maar de meiden gaan hard onderuit. Serge Bleijenburg vermaakt zich kostelijk achter de knoppen. ‘Heerlijk toch, mensen pesten’, zegt hij. Als de snelheid van de Sweeper wordt verhoogd zijn even later ook de jongens gevallen. Een van hen ligt nog bij te komen op de luchtkussens als de Sweeper al weer rond is en zijn hoofd raakt.

Niet veel later laat Van der Plas een alarm afgaan. Het is tijd voor pauze. ‘Het is best vermoeiend’, weet van der Plas.

Jammer dat hij zelf niet mee kan doen, vindt hij het niet. ‘Wij zijn hier al sinds negen uur vanochtend. We hebben ons eigen wedstrijdje op deze dingen al lang gehad.’

Hoeveel het kostte om de stormbaan te huren wil hij niet zeggen. ‘Laten we het op een paar duizend euro houden.

Wij hebben natuurlijk 2500 leden en we hebben flink gespaard. We bestaan honderd jaar, dan mag je best extra uitpakken.’

best betaalde Aziatische filmster. Hij heeft twintigduizend officiële fanclubs met gemiddeld tussen de tien en dertig leden. En dan zijn er nog talloze niet geregistreerde groepjes bewonderaars.

Vrouwen doen nauwelijks mee aan de publieke verering. Het is een mannendomein. ‘Op de dag van de première staan ze al vroeg in de ochtend in de rij om kaartjes te bemachtigen. Ze dansen en ontsteken kleine lichtjes die voor het scherm worden gehouden als een soort eerbetoon.

Ze overgieten afbeeldingen van Rajinikanth met melk en bier. De eerste keer kijk je niet naar de film om het verhaal te begrijpen, het gaat om de ervaring. Daarna ga je nog tien keer om de liedjes te leren.’

Er zit in Tamilfilms veel zang en dans. Maar ze zijn toch anders dan de in het Westen bekendere Bollywood-producties. ‘Die spelen zich af in een stedelijk milieu en gaan vaak over de wereld van elites. De mensen zijn rijk.’

De films uit Chennai spelen vaak op het platteland. ‘De helden komen uit een lagere sociaaleconomische klasse. Rajinikanth komt zelf ook niet uit een welgesteld gezin.’

Gerritsen heeft ook een Rajinikanth-favoriet. ‘Dat is Badshaa uit 1995. Hierin speelt hij een man die zijn gangsterleven in Bombay de rug toekeert. Hij wordt een arme maar goudeerlijke riksjarijder in Tamil Nadu. Hij zingt in de film een lied over eerlijk zijn en goede dingen doen. Het is een heel vrolijk nummer en er wordt veel aan gerefereerd.’

In Chennai zijn overal murals en billboards te vinden met daarop afbeeldingen van filmsterren en politici. De wereld van entertainment vloeit over in die van de politiek.

En de fanclubs spelen daarin een bepalende rol. ‘Het begint als jeugdcultuur. Jongens die gratis kaartjes regelen of hun buurmeisje willen im-

poneren. Eerst gaat het vooral om de film: je dichter bij de ster voelen en met elkaar praten over de nieuwste weetjes.’ Langzamerhand wordt politiek belangrijker in het leven van een fan. ‘Veel leden denken: Ik ben nu al zo lang fan, geef geld uit aan billboards en ik doe aan sociaal werk; nu wil ik ook macht.’

De invloed van de fanclubs kan aanzienlijk zijn. In de jaren zeventig vormde de filmster M. G. Ramachandran zijn tienduizend fanclubs om tot partijkaders. Met hun steun bleef hij tot zijn dood in 1987 de belangrijkste bestuurder in de deelstaat. Enkele van deze kaders wisten in zijn kielzog ook politieke macht te verkrijgen.

Maar het lukt niet altijd. De clubs wilden dat Vijayakanth, de andere grote ster naast Rajinikanth, politicus werd. Hij had ook ambities in die richting. ‘Zelf zit hij weliswaar nog steeds in de politiek, maar zijn fans hebben geen positie in zijn partij kunnen houden. Het zijn namelijk vooral arme jonge mannen van het platteland. Maar als politicus heb je geld nodig en dat hebben deze fans niet. De partij heeft inmiddels weer een fanclub opgezet om de teleurgestelde fans een platform te geven.

Maar echt actief zijn ze niet meer.’

Rajinikanth pakt het anders aan.

‘Hij heeft geen politieke partij opgericht maar vertelt bij verkiezingen op wie hij gaat stemmen. Hij gebruikt zijn status en doet veel aan liefdadigheid. Dat hij geen partij begint, frustreert een deel van de fans. Die zien te weinig terug voor al de tijd en geld die ze in de clubs stoppen.

Maar uit de fanclub stappen, is wel heel rigoureus. Overigens willen niet alle fans dat hij een partij opricht.

Een van zijn meest devote aanhangers zei: “Laat hem vooral niet de politiek in gaan, want dan wordt hij corrupt.” Sommige fans voelen echt liefde voor Rajinikanth.’

4 Mare · 15 november 2012 Nieuws

Extra fietsenstallingen De gemeente Leiden gaat begin december flink de bezem halen door de fietsenstallingen bij het Centraal Station en er komen extra plekken om de fiets kwijt te kunnen. De stallingen onder de taxistandplaats en naast de bushaltes worden in delen schoongemaakt.

Fietsen kunnen daardoor tijdelijk niet worden geplaatst in het deel dat schoongemaakt wordt. Tijdens de actie worden onbruikbare fietsen verwijderd. In de stalling naast het Visitor Centre en de Kamer van Koophandel komt in december een extra lange rij fietsenrekken van twee lagen. Hierdoor is daar straks ruimte voor 300 extra fietsen.

Prijzen Natuurkundige prof.dr. Joost Frenken heeft de FOM-valorisatieprijs gewonnen. Die wordt jaarlijks uitgereikt aan een fysicus die erin geslaagd is resultaten uit het eigen onderzoek op succesvolle wijze tot nut voor de maatschappij te maken.

Frenken deed dat in zijn samenwerking met het bedrijfsleven, en met behulp van spin-off bedrijfjes die uit zijn onderzoek voortvloeiden.

De prijs bestaat uit 250.000 euro, waarvan er 235.000 naar onderzoek moeten gaan en de rest vrij te besteden is.

Natuurkundestudent Bas van Opheusden won de Janneke FruinHelb-beurs ter waarde van 2250 euro van het LUF Internationaal Studiefonds. Hij schreef een onderzoeksvoorstel voor werk aan een model voor het menselijk netvlies.

Biologiestudente Annebelle Kok kreeg de LISF-prijs, voor haar verslag van haar onderzoek naar slakkenpopulaties op Borneo. Zij ontving 500 euro en mag op kosten van het Leids Universiteitsfonds op een alumnibijeenkomst in Parijs spreken.

Duurzaamheid Minerva wil samen met SLS Wonen het belang van duurzaamheid onder aandacht van de studenten brengen.

Dit doen ze door acht studentenhuizen met elkaar te laten strijden. Elk huis heeft een slimme meter geplaatst gekregen die bijhoudt hoeveel energie er wordt verbruikt. Het huis dat van november tot april 2013 in vijf maanden tijd percentueel het meest bespaart, wint de wedstrijd.

De studenten worden financieel gestimuleerd om hun best te doen: het bespaarde bedrag, gaat van de huur af. Eerder dit jaar heeft Minerva een Groen Lintje gekregen van GroenLinks voor hun inspanning voor een duurzamer milieu.

Throughput is het lelijkst

Het woord throughput is als winnaar uit de bus gekomen in de verkiezing van het lelijkste onderwijswoord. Profielen, het blad van de Hogeschool Rotterdam, stelde een lijst samen met een top tien aan bestuurdersjargon en managementmisbaksels.

De lezers velden vervolgens hun oordeel. Ze kozen dus voor throughput. Het woord betekent volgens het blad: de doorvoersnelheid van een proces. De voorzitter van de Nederlands Vlaamse Accreditatie Organisatie, Karl Dittrich, gebruikte de gewraakte term in een toespraak: ‘Ik maak in mijn verhaal een onderscheid tussen input, throughput en output. De input is de instroom van studenten, de throughput het onderwijsproces zelf en de output de kwaliteit en het niveau van de uitstroom.’ Op de tweede en derde plaats in de verkiezing eindigden ‘kennisvalorisatie’ en ‘geharmoniseerde curriculumopzet.’

Fors meer woningen voor studenten Maar kamertekort nog niet opgelost De komende jaren komen er in Leiden flink wat studentenwoningen bij. Zo heeft de gemeenteraad het bestemmingsplan voor studentencampus de Leidse Schans goedgekeurd en komen er extra kamers bij het centraal station.

Door Vincent Bongers De bouw van de grote studentencampus bij station Lammenschans, bestaande uit zo’n 1900 studentenwoningen en 200 starterwoningen, is nu een stap dichterbij. De eerste studentenwoningen

zijn naar verwachting in 2015 klaar en het gehele project zal drie jaar later afgerond zijn. In een aantal gebouwen die plaats maken voor het nieuwe campus komen er tijdelijk kamers voor studenten.

Ook bij het centraal station gaat er het nodige gebeuren. In de flat waar de Jumbo-supermarkt in zit, komen 90 studentenwoningen. De gemeente wil een miljoen bijdragen aan de verbouwing van het complex.

De gemeenteraad moet nog wel instemmen met het plan. Mocht dat gebeuren dan beginnen de werkzaamheden in februari volgend

jaar. De woningen blijven tien jaar beschikbaar voor studenten. Uiteindelijk gaat het hele stationsgebied op de schop en worden de flats bij het station gesloopt.

Uit de gemeentenota Wonen 2020 blijkt dat er tot 2020 rond de 2.300 extra studenten komen die in Leiden woonruimte zoeken. Dus ondanks de 1900 studentenwoningen die campus de Leidse Schans oplevert, blijft er een tekort. Op het moment zijn er zo’n 3650 kamers te weinig in Leiden. De Taskforce Studentenhuisvesting wil dit aantal in 2020 teruggebracht hebben tot 1000.

Meerderheid Eerste Kamer tegen leenstelsel Het plan van het kabinet om een sociaal leenstelsel in te voeren, staat op de tocht. Volgens het Financieele Dagblad gaat er een meerderheid in de Eerste Kamer voor de afschaffing van de basisbeurs liggen.

In dat geval gaan de coalitiepartners met spijt terugkijken op de keuze om niet in zee te gaan met een derde partij. De minderheid van de VVD en de PvdA in de Senaat wordt steeds als wapen door de oppositie ingezet.

D66 en GroenLinks dreigen hun steun aan het stelsel in te trekken, en de twee partijen kunnen het kabinet aan een meerderheid helpen.

De andere grote blokken in de Eerste Kamer - PVV, CDA en SP - zien al

helemaal niets in het plan.

Het grootste probleem is dat GroenLinks en D66 willen dat de 800 miljoen die het schrappen van de basisbeurs oplevert, teruggestort wordt in het hoger onderwijs en wetenschap. Uit het regeerakkoord blijkt dat daar geen enkele sprake van is. En dat terwijl het kabinet nog zo plechtig beloofde dat wel te gaan doen. ‘De opbrengsten van de maatregelen in de studiefinanciering worden geïnvesteerd in het onderwijs en onderzoek, aldus het akkoord.

Maar uit de financiële paragraaf blijkt dat het meeste geld verdwijnt naar andere onderwijssectoren. Basisscholen en voortgezet onderwijs ontvangen 344 miljoen en het mbo

250 miljoen euro. Er is alleen sprake van 150 miljoen euro extra dat naar fundamenteel onderzoek gaat.

GroenLinks ziet wel mogelijkheden voor een stelsel maar dan hoort daar een verlaging van het collegegeld bij en moet de aanvullende beurs voor lage inkomens omhoog.

D66 wil dat het stelsel ook geldt voor een tweede studie en voor studenten die ouder dan 27 zijn. Verder eist de partij dat de aflossingstermijn van 20 naar 25 jaar gaat.

Ook het afschaffen van de ov-kaart in 2015 kan nog wel eens sneuvelen in de senaat. De grote oppositiepartijen willen dat studenten tenminste gratis naar college of stage kunnen reizen. VB

Raad van State laat niets heel van controleplannen De Raad van State, het hoogste adviesorgaan van de regering, vindt het helemaal niet nodig dat de Onderwijsinspectie zich intensiever gaat bemoeien met controles van universiteiten en hogescholen. Ook mag de minister van Hoger Onderwijs bestuurders die zich schuldig maken aan wanbeleid niet zo maar de laan uit sturen.

Dat blijkt uit een advies van de Raad over een door het vorige kabinet voorgestelde wijziging van de Wet op het Hoger Onderwijs. De inspectie mag, ‘op grond van externe signalen’, een onderzoek starten naar het functioneren van een studie of instelling.

Studiekeurder Nederlands Vlaams Accreditatie Organisatie (NVAO) controleert de opleidingen en accrediteert deze als de kwaliteit in orde is.

De aanleiding van de regering om scherper toezicht te houden was de affaire die bij Hogeschool InHolland speelde. Maar volgens de Raad is dat niet voldoende reden om de wet aan te passen. ‘Met uitzondering van vier alternatieve afstudeertrajecten van Inholland, is van geen enkele opleiding vastgesteld dat het eindniveau van afgestudeerden daadwerkelijk in het geding is.’

Verder blijkt juist uit onderzoek van de inspectie en de NVAO dat de kwaliteitsproblemen in het hoger onderwijs niet te maken hebben met de wet, maar dat het schort aan de naleving daarvan. Ook is er nog te weinig bekend over ‘recent genomen maatregelen om de kwaliteit van het hoger onderwijs te waarborgen.’

Volgens de Raad houdt de inspectie al toezicht op de naleving van wettelijke voorschriften. Indien de inspectie bij een controle op problemen stuit, geeft de Wet op het Onderwijstoezicht de inspectie de mogelijkheid nader onderzoek te doen.

Als met kwaliteit door het ministerie iets anders wordt bedoeld dan wettelijke voorschriften, dan vraagt de Raad zich af hoe de minister ‘dubbele toezichtslasten’ en ‘uiteenlopende oordelen’ tussen inspectie en NVAO gaat voorkomen.

Voormalig staatssecretaris voor het Hoger Onderwijs, Halbe Zijlstra, schreef onlangs dat de twee organisaties een protocol hebben opgesteld dat voorkomt dat zij elkaar in de weg gaan lopen. Maar blijkbaar is de Raad niet overtuigd.

Ook de plannen van het ministerie om wanbeheer te corrigeren vallen niet in goede aarde. Zijlstra wil dat slechte bestuurders door de minister weggestuurd kunnen worden. Volgens de Raad voldoen de huidige interventiemogelijkheden mogelijk al.

Bestuurders te verwijderen is dan ook niet nodig. Als het dan toch helemaal foutloopt bij een instelling dan mag de gewenste bevoegdheid alleen ingezet worden bij herhaaldelijk handelen in strijd met de regels. VB

Buitenlandse studenten De nieuwe rector van Universiteit Maastricht, Luc Soete, wil het aantal studenten aan zijn universiteit verdubbelen door veel buitenlandse studenten aan te trekken.

Dat zegt hij in een interview met Observant, het blad van de universiteit.

Op deze manier hoopt hij de economische situatie in het zuiden des lands te kunnen verbeteren. Hij wil de groei van zijn universiteit realiseren door meer studenten van over de grenzen te trekken. ‘Je kunt zelfs denken aan 75 procent buitenlanders’, aldus Soete.

15 november 2012 · Mare

5

Nieuws

Bestuurskunde naar Den Haag Opleiding wil dichter bij het vuur De bachelor bestuurskunde vertrekt uit Leiden en gaat naar Den Haag.

De masters en de staf zijn in januari van dit jaar al overgeheveld. Volgend collegejaar volgt de rest.

DOOR VINCENT BONGERS De verhuizing naar de Haagse faculteit van de universiteit Leiden hing al een tijdje in de lucht maar nu heeft het college van bestuur ingestemd met de plannen. Ook de commissie doelmatigheid van het ministerie van Onderwijs is akkoord.

Bestuurskunde kwam zelf bij het college met het voorstel om Leiden te verlaten. Toen in 2011 de Haagse plannen van het instituut bekend werden, benadrukte rector magnificus Paul van der Heijden in Mare

dat de verhuizing geen begin is van een grootschalige vertrek uit Leiden naar Den Haag. De Leidse gemeenteraad had zich hierover ongerust getoond. ‘Het is iets wat van de bottom up, vanuit de inhoud van het onderzoek en onderwijs, is gekomen,’ zei Van der Heijden.

Door de verplaatsing naar Den Haag ‘is de opleiding meer in staat om onderdelen van het programma in interactie met de bestuurspraktijk uit te voeren’, schrijft het college nu aan de universiteitsraad.

Verder wordt het profiel van Campus Den Haag zo versterkt. Het past ook in de ‘lange termijnvisie en de ambities van de universiteit en Den Haag om bestaande aanbod aan hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek in de stad en regio te versterken.’

Rector versobert Rector magnificus Paul van der Heijden ziet bij zijn vertrek begin volgend jaar af van zijn beloning als collegevoorzitter en verkort zijn verlof. In februari neemt hij afscheid als rector en collegevoorzitter en gaat hij met sabbatical.

Hij zou zijn huidige salaris van 210.677 euro tijdens dit verlof behouden. Deze beloning was met de raad van toezicht van de universiteit overeengekomen.

De sabbatical van Van der Heijden zou veertien maanden bedragen maar hij kort deze in tot negen maanden. Hij gaat een salaris van maximaal 120.000 euro verdienen.

Van der Heijden gaat in september 2014 met pensioen.

De Abvakabo-fractie in de universiteitsraad had het college van bestuur vragen gesteld over de beloning en de sabbatical. De personeelspartij verbaasde zich over de lengte van de sabbatical en de hoogte van de beloning, De Abvakabo wilde onder andere van het college weten of zij ‘gezien de negatieve gevolgen voor de beeldvorming rond de universiteit’ de regeling nog steeds gepast vond.

Het college schoof de vraag door naar de raad van toezicht. De voorzitter van deze raad, Nout Wellink, oud-president van De Nederlandsche Bank, verdedigde de regeling en noemde deze ‘volstrekt redelijk.’

Tweede Kamerlid Jasper van Dijk (SP) stelde vervolgens Kamervragen over de kwestie en noemde de regeling in Mare ‘een vreselijk exces’.

Van der Heijden ziet volgens het universitaire persbericht af van de beloning als collegevoorzitter ‘om-

dat de hierover binnen en buiten de universiteit ontstane discussie niet in het belang is van de universiteit.’

Van der Heijden herneemt na zijn terugtreden als rector en collegevoorzitter zijn functie als hoogleraar internationaal arbeidsrecht bij de rechtenfaculteit. De eerste negen maanden van zijn sabbatical, deze spaarde hij op bij de universiteit Leiden, wordt Van der Heijden in ‘de gelegenheid gesteld zijn kennis op dit vakgebied te actualiseren en is hij vrijgesteld van onderwijstaken. De tijdens de bestuursperiode aan de universiteit van Amsterdam opgebouwde middelen voor een sabbatical van vijf maanden zullen in overleg tussen Van der Heijden en de faculteit worden besteed.’

‘We zijn verrast maar het is mooi dat de rector dit besluit heeft genomen’, zegt Joost Augusteijn, de fractievoorzitter van de Abvakabofractie in de universiteitsraad. ‘We zijn blij dat Van der Heijden zich heeft gerealiseerd dat de regeling in de context van deze tijd niet zo handig is. Het klopte juridisch gezien wel, maar zo’n regeling moet ook ethisch te verantwoorden zijn.’

Augusteijn hoopt dat ook andere bestuurders van publieke instellingen met topinkomens bereid zijn wat in te leveren: ‘Goed voorbeeld doet goed volgen.’

Jasper van Dijk vindt het ‘positief ’ dat de rector dit besluit heeft genomen. ‘Hij is een goed voorbeeld voor andere bestuurders. Vaak hoor je dat er niets meer aan afspraken over beloningen is te doen. Van der Heijden bewijst het tegendeel. Dit soort regelingen zijn niet in steen gebeiteld.’ VB

Veiligheidsplan Minerva in orde Burgemeester Henri Lenferink is tevreden over het aangepaste veiligheidsplan van Minerva.

Dat schrijft het Leidsch Dagblad. In september sloot Lenferink de societeit van de studentenvereniging voor twee weken.

Aanleiding was een incident in de nacht van 15 september. Toen Minerva de wisseling van het bestuur vierde, werd binnen vuurwerk afgestoken. Daarbij vlogen meubels en

gordijnen in brand en zou er volgens de gemeente paniek zijn uitgebroken onder de vijfhonderd aanwezigen.

Op 5 oktober ging de sociëteit weer open. Wel stelde de burgemeester toen nog wat aanvullende eisen aan het ingediende veiligheidsplan, bijvoorbeeld over de wijze van alarmering en het alcoholbeleid. De vereniging had tot 5 november de tijd om het aangepaste plan in te leveren.

Dat is gebeurd en het voldoet aan de eisen. VB

De survivalspecialist en Special Forces-veteraan Mykel Hawke, bekend van zijn programma’s op Discovery Channel, is vrijdag 23 november gastspreker op het educatief symposium van de MFLS, de studievereniging van medische studenten. Hij presenteerde ondermeer Man Woman Wild – zie afbeelding – waarin hij samen met zijn vrouw de wildernis bedwingt. Foto Discovery Channel

Kloof tussen werkvloer en beleid De universiteit heeft zichzelf onder de loep genomen om zich voor te bereiden op de instellingstoets kwaliteitszorg die in 2013 wordt uitgevoerd door studiekeurder de Nederlands -Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO).

De resultaten van de ‘zelfstudie instellingsaudit’ zijn in een sterkte/ zwakte-analyse verwerkt. Als de universiteit de instellingstoets goed doorstaat, dan mogen de opleidingen een minder strenge controle van de NVAO tegemoet zien. Dat scheelt een hoop werk en gedoe.

Veel gaat goed, maar toch zijn er nog de nodige verbeterpunten. Zo

blijven de rendementen achter bij streefwaarden, hebben studenten nog te weinig belangstelling voor het honourscollege, vraagt de ‘optimale benutting’ van Usis nog aandacht en functioneren opleidingscommissies nog niet overal naar behoren.’

Ook is er een ‘spanningsveld’ tussen het aantal en omvang van universiteitsbrede beleidsinitiatieven en haalbaarheid. Vrij vertaald: De werkvloer wordt steeds met nieuwe plannen geconfronteerd en het is moeilijk om dat bij te benen.

Ook in een proefstudie die dit jaar werd uitgevoerd door een panel van specialisten van buiten de universiteit komt dit probleem naar voren.

Quintus schorst volledig dispuut Verder spitten Het bestuur van studentenvereniging Quintus deelt een forse straf uit na een streakactie van vier nieuwe leden in de Haarlemmerstraat op dinsdag 30 oktober.

De jongens droegen slechts een dispuutsdas en hun schoenen. Niet alleen het viertal, maar hun hele dispuut, Sjap Eisjedies, is de komende vier maanden niet welkom op de vereniging. Ook moet het dispuut een boete van duizend euro betalen aan de vereniging. Sjap Eisjedies (1980) is een van de oudere disputen van Quintus, en telt zo’n dertig leden.

Dat ook leden die niets met de actie te maken hadden hierdoor getroffen worden, is volgens Quintus-voorzitter Stijn van den Wijngaard terecht.

‘Wij vinden dat de naam van de vereniging Quintus, van de Universiteit Leiden en van alle Leidse studenten door deze actie is geschaad.’ Het bestuur heeft ook met de universiteit gesproken over de kwestie. Van den Wijngaard: ‘Maar wat de rol van de universiteit bij deze beslissing is geweest, ga ik je niet vertellen. Ik wil er liever niet meer over praten.’ Een dag later belt hij om te benadrukken dat de universiteit geen rol bij de strafmaat heeft gespeeld.

Sjap Eisjedies stuurde Mare op de valreep van de deadline een reactie.

Hierin staat te lezen dat het dispuut betreurt dat hun eerstejaars in hun enthousiasme het convenant te hebben overtreden. Daarnaast betogen ze dat de straf zwaarder uitvalt dan op het eerste gezicht lijkt. Ze vinden de sanctie een gevolg van een te grote angst voor imagoschade.

De volledige reactie staat te lezen op www.mareonline.nl. BB/MVW > Zie opinie op pagina 9

‘Naar aanleiding van een contact uit mijn studententijd, een man die op het hoogtepunt van een schitterende carrière naar beneden is gestort omdat hij de verleiding niet bleek te hebben kunnen weerstaan om een steeds groter gedeelte van zijn onderzoeksgegevens te fingeren, heb ik er veel over nagedacht waarom ik in de vele dieptepunten van de afgelopen dertien jaar juist altijd verder ben gaan spitten naar de ware gegevens van de geschiedenis.’

Promovenda Pien van der Hoeven bood wel moedig weerstand tegen haar inner demons. (Pien van der Hoeven: Het succes van een kwaliteitskrant, de ontstaansgeschiedenis Handelsblad van NRC Handelsblad, Prometheus) ‘Eindelijk een minister van #BuitenlandseZaken die het snapt!’

Hoogleraar Duits Anthonya Visser viert dat Frans Timmermans in de Duitse krant Die Welt betoogde dat Nederlanders beter Duits moeten leren spreken. (#@AnthonyaVisser) ‘Een van de oorspronkelijke doelen was dat studenten ervaring zouden opdoen met het openbaar vervoer en dan na hun studie met het ov zouden blijven reizen. Uit alle onderzoeken blijkt dat het tegenovergestelde het geval is; studenten kopen direct een auto na het afstuderen.’

Aldus de Utrechtse geograaf Ton van Rietbergen. (Nederlands Dagblad, 13 november) Niet onderzocht: vinden stu-

Of zoals vicerector Simone Buitendijk het omschrijft in een brief aan de universiteitsraad: ‘Het panel noemde als belangrijk aandachtspunt de discrepantie tussen universiteitsbreed geformuleerde beleidsdoelstellingen en de haalbaarheid hiervan op facultair en opleidingsniveau.’

In de zelfstudie staat dat door de complexe organisatie van de universiteit studenten en docenten niet altijd op de hoogte zijn van overwegingen en argumenten die geleid hebben tot bepaald beleid.

Omgekeerd is in hogere bestuurslagen niet altijd precies bekend wat de problemen in de dagelijkse onderwijspraktijk zijn. VB

“…”

denten het zo naar in het OV omdat er zoveel studenten in zitten?

‘Ik wil 8 maanden van mijn leven en mijn dromen terug, dat mag Tanja Nijmeijer voor me regelen.’

Bioloog Roelant Jonker werd ooit maandenlang gegijzeld door de FARC, en ziet de verering voor Nijmeijer met lede ogen aan: ‘Er kleeft bloed aan haar handen.’ ((AD, 10 november) ‘Soms hoor je: ,,Mijn ouders wonen in Limburg. Hoe kan ik ze elke week opzoeken zonder OV? Of: ,,Ik kan niet werken tijdens mijn co-schappen.

Waar haal ik het geld voor eten vandaan?’

Geneeskundestudent Maaike van der Plas doet verslag vanuit de loopgraven. ((Leidsch Dagblad, 14 november) ‘VERSLAG VAN DE nietgehouden EXTRA URVERGADERING (153A) D.D. 22 OKTOBER 2012’ Maar toch werden er van deze ‘niet-gehouden’ vergadering van de Universiteitsraad wel degelijk notulen gemaakt.

(UR/12/42443 ‘We willen laten zien dat de universiteit cultureel divers is. En dat er niet alleen blonde Minervanen en rechtenstudenten uit de hogere milieus rondlopen. Leiden is niet zo‘n gesloten wereld als mensen soms denken.’

En daarom heeft de universiteit dit keer een wervingscampagne zonder ballen, aldus een woordvoerder. (Leidsch Dagblad, 8 november)

6 Mare · 15 november 2012 Achtergrond

Boek over 19e-eeuwse studenten bewijst: weinig nieuws onder de zon Ontgroeningschandalen, studenten met geldzorgen en zelfs spoorknorren zijn van alle tijden. Allard Calkoen dook in het negentiendeeeuwse studentenleven voor zijn proefschrift Onder studenten.

‘Het is de stad der luiheid, der vadsigheid geworden, der over elkander geslagene armen, der duimpjesdraaijerij’. Zo beschreef Klikspaan, pseudoniem van student-dichter Johannes Kneppelhout (1814-1885), Leiden rond 1840. Nieuwe lichtingen studenten troffen zeker niet meer de bloeiende tweede stad van de Republiek aan die Leiden in de zeventiende eeuw was geweest.

Niet alleen voor studenten, ook voor de wetenschap was de academiestad in de eerste helft van de negentiende eeuw geen bruisende plek. De universiteit werd namelijk vooral gezien als een onderwijsinstituut. Wetenschap kwam op de tweede plaats. Maar zo zou het niet blijven. Promovendus Allard Calkoen (1942) aanschouwt de veranderingen vanuit collegezalen, studentenkamers en kroegen. Zijn proefschrift Onder studenten bevat daardoor een prachtige verzameling schetsen over toenemende studielast, ontgroeningschandalen, geldzorgen en spoorstudenten, die blijkbaar van alle tijden zijn. In minder archaïsche bewoordingen zouden ze niet vreemd staan in deze Mare.

Discussies over de invloed van het Duits woedden er rond de universiteit ook al sinds het Latijn als taal van de wetenschap een stapje terug deed. En zelfs de onlangs verschenen pikante roman van Pieter Sparre die zich afspeelt aan de Leidse academie is niet origineel. De Leidsche straatschender of roekeloze student (1679) werd in ieder geval in de achttiende eeuw nog regelmatig onder de toonbank verkocht.

Eigenlijk onderzoekt Calkoen in hoeverre Leidse geneeskundestudenten gedurende de negentiende

Door Marleen van Wesel

eeuw zich bewust zijn van de indrukwekkende vooruitgang die hun vakgebied doormaakt. De geneeskunde verandert dan namelijk ingrijpend, maar ook het studentenleven ontwikkelt zich. Eerst de geneeskunde: medici rekenden af met de romantiek en werden realistische wetenschappers. De opmars van de techniek, de opkomst van laboratoria en allerlei ontdekkingen, zoals het bestaan van cellen, bacteriën en hormonen, ontrafelden de geneeskunde tot verschillende specialisaties.

Dokterstassen vulden zich in korte tijd met nieuwe instrumenten, zoals holle injectienaalden, stethoscopen en allerlei spiegeltjes.

‘Zoep’n, toep’n en op de wiev’n kroep’n’ – zo stonden studenten toen bekend Op zoek naar de weerslag hiervan op de jonge medici in opleiding, besteedt Calkoen veel aandacht aan het studentenleven. Dat deden de studenten zelf immers ook: ‘Zoep’n, toep’n en op de wiev’n kroep’n’ – zo stonden studenten bekend, als onverbeterlijke losbollen, die de tijd verdreven met drank, kaarten en seks. De ‘muzenzonen’ gaven bovendien bij herhaling aanstoot door arrogant en asociaal optreden, en hechtten meer belang aan het studentenleven dan aan hun studie.’

Maar is dit beeld terecht?

Dankzij studentenvriendschappen, gecanoniseerd door Kneppelhout, konden jonge mannen ‘in een wereld zonder vrouwen hun karakter stalen en zich door “warme” onderlinge gehechtheid voorbereiden op hun intrede in de “kille” c.q. vijandige burgermaatschappij’, schrijft Calkoen. Al in de groentijd werden deze vriendschappen gesmeed. “Een groen gestorven, een andere krank-

zinnig geworden, en een derde in een ernstige maagziekte vervallen, en dat alles door den groentijd!” luidt een omschrijving uit 1884. Toch werden de eerstejaars toen al steeds minder hardhandig verwelkomd, tot ze uiteindelijk hoofdzakelijk nog bier over zich heen kregen. Vanaf 1900 werden daar andere etenswaren aan toegevoegd en laaiden de ‘woeste toneelen’ weer op tot het homoseksuele groentheater in 1911, een groot schandaal met Kamervragen en het vertrek van een hoogleraar.

Helaas behandelt het proefschrift niet wat er dan precies gebeurde tijdens het groentheater.

Niet alleen landelijk, ook lokaal waren er wel eens aanvaringen. Leidenaren werden ‘ploerten’ genoemd door de studenten, die op hun beurt aangesproken werden met ‘spoelhond’. Tegelijkertijd toonden leden van het Leidsch Studenten Corps (LSC) hun maatschappelijke betrokkenheid door te helpen bij choleraepidemieën en overstromingen en door hun inzet om het 3 Octoberfeest te behouden.

Niet iedereen koos voor een Leidse studententijd bij het LSC. Met de aanleg van spoorlijnen deed lang voor het verschijnen en verdwijnen van de OV-studentenkaart de spoorstudent al zijn intrede. Net als onze spoorknorren stonden zij niet in hoog aanzien bij hun medestudenten én docenten. ‘De spoorstudent was vele hoogleraren, onder wie niet de minsten, een doorn in het oog’, schrijft Calkoen. Ook natuurkundehoogleraar Heike Kamerlingh Onnes, die weliswaar tegen de ‘groenmisbruiken’ van het LSC was, beklaagde zich in 1904 over het gebrek aan betrokkenheid van de spoorstudent, wat hij weer het andere uiterste vond.

Calkoen zelf is milder. Zo schrijft hij over de getalenteerde spoorstudent Gerard Kapsenberg (18831943), die alleen dankzij financiële steun van zijn oom kon studeren: ‘Kapsenberg was ook niet behept met corporale arrogantie of brallerigheid, placht zich nuchter en

bescheiden op te stellen, en besefte maar al te goed “Wat ik ben, dat ben ik door U” – zijn weldoener-oom.’

Niet iedereen kon zich het dure corpsleven dus permitteren, hoewel met geldgebrek soms zelfs werd gekoketteerd, terwijl heimelijk bedelbrieven werden gestuurd naar het thuisfront. Het verenigingsleven werd intussen steeds rijker. Hoogleraar Cornelis Pruys van der Hoeven (1792-1871) constateerde dat het bescheiden broodje kaas uit zijn studententijd begin negentiende eeuw in 1866 vervangen was door een kostbaar souper ‘met menig oestertje’.

Ook de daarbij genuttigde dranken waren veranderd, ‘daar toosten met wijn wat beter wil dan met chocolade’, verklaart Calkoen. De toenemende weelde zal misschien niet voor alle gezelschappen opgegaan zijn. Maar in elk geval ‘richtten de disputen zich steeds meer op gezelligheid, en maakten intellectuele debatten plaats voor gehakketak over de hoogte van de biercontributie voor de “kroegjool”’.

G.Th.A. Calkoen, Onder studenten. Leidse aanstaande medici en de metamorfose van de geneeskunde in de negentiende eeuw (1838-1888).

Uitgeverij Ginkgo, Leiden. Promotie was woensdag 14 november Tekeningen door Alexander Ver Huell

Kamervragen over ontgroening

Dit ‘gehakketak’ voltrekt zich uiteraard in het Nederlands, terwijl enkele decennia eerder Latijn nog de voertaal was tijdens dispuutsbijeenkomsten.

Ook colleges werden steeds vaker in het Nederlands gedoceerd en als taal van de wetenschap week het Latijn voor het Duits. In Leiden juichte overigens niet iedereen de ‘vermoffing’ van de wetenschap toe. Zo klaagde Kneppelhout in 1875 over een student: “Zijn mooie karakter is gebleven, zijne bekwaamheden hebben zich zeer ontwikkeld, maar alle goede smaak is verloren”. En de verloofde van spoorstudent Kapsenberg schreef haar geliefde toen hij voor zijn specialisatie in Berlijn verbleef: “Pas maar op dat je niet bekeerd wordt en als een echte Mof terugkomt”.

Naast de sfeer op de disputen en de taal bracht ook de uitdijende wetenschap veranderingen voor de studenten met zich mee. Er kwamen steeds meer studenten én specialisaties, waardoor ze zich verspreidden in kliekjes waartussen weinig contact was. Zo ‘bevonden de dames zich tegenover de heren en stonden de corpsstudenten tegenover de ‘knorren’, gezelligheidsdieren en blokkers, obscuren en carrièrezoekers, sporters en debaters, exerceerders en pacificten hielden zich op in gescheiden kampen.’

Geneeskundestudenten waren op de hoogte van ontwikkelingen in de wetenschap en hun studievak. Calkoen constateert echter dat zij die ‘voor weinig meer dan kennisgeving hebben aangenomen’. Hij kan het hen niet aanrekenen. Ook in de negentiende eeuw namen de studielast en het aantal vakken flink toe, de ruimte voor kwajongensstreken nam juist af en de exameneisen werden fors opgeschroefd. Studenten deden hun best om bij te blijven, ‘om zich ook nog eens te verdiepen in alles wat zich aan nieuws in de medische wereld voordeed, zal wellicht te veel gevraagd zijn.’

Studentikoze flierefluiters die we kennen uit de schetsen van Kneppelhout mogen in de beeldvorming als het aan Calkoen ligt wel wat plaats maken voor serieuzere jongeren die voor het eerst ook de kans kregen om te studeren, zoals Kapsenberg. Maar ook het ‘gejammer over luie en losbandige studenten’ is volgens hem van alle tijden.

Overigens net als geklaag van de studenten zelf. ‘Leidsche studenten tellen onder hunne edelste eigenschappen den zucht tot mopperen’, citeert Calkoen uit een almanak uit 1897. Hij constateert dan ook laconiek dat hieruit ‘onloochenbaar blijkt dat zelfkennis zich ook voordeed, onder studenten’.

15 november 2012 · Mare

7

Wetenschap

Waarom één studie geen studie is > Vervolg van de voorpagina Er bestaat een beroemde cartoon van Jim Borgman waarin een nieuwslezer het wetenschapsnieuws verhaalt. Achter hem staan drie draaiwielen, waarop een pijl naar het onderwerp van de dag wijst. Op het linkerwiel staan alledaagse dingen als koffie, computers of sport. In het midden datgene dat ze veroorzaken: kanker, depressie, etc. En op wiel drie de groep waarin ze effect hebben: kinderen, ratten, zeven van de tien vrouwen. Elke dag, zo is de suggestie, rolt er een willekeurige nieuwe kop uit.

Wie het wetenschapsnieuws volgt via vrouwenbladen of snelle sites, zou zomaar de indruk kunnen krijgen dat het echt zo werkt.

Ook de serieuzere wetenschapspers zaait verwarring: het al decennia verguisde verzadigd vet heeft in bevolkingsonderzoeken geen verband met hart- en vaatziekten; en de anti-oxidanten die longkanker zouden moeten voorkomen, lijken zelfs het tegenovergestelde te doen.

Een paar vuistregels voor de omgang met medisch nieuws: Eén studie is geen studie.

Het is in onderzoek naar voeding en gezondheid volkomen normaal dat onderzoeken tegenstrijdige resultaten geven. Als een onderzoek een nieuw verband blootlegt, betekent

dat hooguit dat er meer onderzoek gedaan moet worden, niet dat u uw leefstijl aan moet passen. ‘Pas als meerdere studies iets vinden, laat je het a priori idee dat je verband toeval is los’, aldus epidemioloog Lijfering.

‘Ik snap dat het voor buitenstaanders

‘ Als je koffie heel erg vies vindt, moet je het vooral niet ineens gaan drinken’ wat verwarrend is’. Het Leidse koffieonderzoek komt overigens niet helemaal out of the blue: eerder al vonden Noorse en Amerikaanse collega’s een vergelijkbaar effect van koffie op trombose.

Een statistisch verband betekent niet dat u de gevolgen gaat ondervinden. Het verband tussen roken en longkanker is zo’n beetje het sterkste dat er is, maar ‘slechts’ één op de negen rokende vrouwen krijgt daadwerkelijk longkanker. Een dagelijks koffie-infuus betekent niet dat u geen trombose meer kunt krijgen.

Voedingsonderzoeken kunnen vaak moeilijk vastleggen wat er nou precies aan de hand is, want als je een ding eet of drinkt, neem je dus andere dingen niet. Nederland is bij-

voorbeeld redelijk opgedeeld in koffiedrinkers en theedrinkers. Het zou in theorie kunnen dat je niet de goede effecten van koffie ziet, maar de goede effecten van geen-thee-drinken.

De meeste studies kijken maar naar één effect.

Roach en co keken bijvoorbeeld alleen naar trombose.

Op dat punt scoort koffie gunstig, maar er zitten ook negatieve kanten aan (zie kader). Roach: ‘Je hebt heel veel studies voor en tegen koffiedrinken, met allerlei uitkomsten. Je kan niet zomaar zeggen dat je daarom wel of geen koffie moet drinken.’ Lijfering: ‘Voordat je zegt dat koffie drinken net zo verstandig is als het eten van een appel, moet je wel echt zeker zijn van alle effecten.’

Oftewel: als je koffie heel erg vies vindt, moet je het vooral niet ineens gaan drinken.

Troost het bakje of vervuilt de zwarte motor?

Leuk, als koffie zou helpen tegen trombose, maar als je er vervolgens een andere ziekte van krijgt, schiet het niet zo op. De zwarte motor heeft een slechte reputatie, omdat veel koffiedrinkers zo’n ongezonde leefstijl hebben. Omdat koffiedrinkers meer roken en alcohol drinken, waren de eerste onderzoeken naar koffiedrinkers erg negatief. Nu onderzoekers beter weten hoe ze voor dat soort dingen moeten corrigeren, komt koffie er echter gunstiger van af.

Kanker

‘Kanker’ bestaat niet. Het is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende ziektes waarbij de celdeling op hol is geslagen. Voor verreweg de meeste daarvan bestaat er geen verband met koffieconsumptie. Koffie lijkt te beschermen tegen leverkanker en baarmoederkanker, maar de kans op blaaskanker bij mannen juist weer ietsje te vergroten. Het zou goed kunnen dat de manier waarop de koffie gezet is, uitmaakt. Dat doet het namelijk heel duidelijk bij:

Cholesterol

In koffie zitten zogeheten diterpenen, waarvan cafestol en kahweol de belangrijkste zijn. Die stuwen je LDL-cholesterol omhoog – en dat zou dan op termijn moeten leiden tot meer hart- en vaatziekten. Als er een filter aan te pas komt, blijven die stofjes daarin achter.

Percolatorkoffie en espresso’s bevatten wel veel van die terpenen, maar dan nog

lijken een paar koppen per dag geen probleem. En automatenkoffie? Dat hangt van de automaat af: de hoeveelheid cafestol kan zo een factor tien verschillen, afhankelijk van wat de automaat precies met de koffie doet, volgens Wagenings promotieonderzoek. Om het lekker ingewikkeld te maken: cafestol mag dan slecht zijn voor je cholesterol, het stofje lijkt –bij ratten in elk geval - juist goed te zijn tegen kanker.

Suikerziekte

Koffie lijkt ongeveer even sterk te beschermen tegen type 2 diabetes als tegen trombose: vier koppen per dag verlagen het risico met 35 procent. Het is nog niet helemaal duidelijk waarom dat zo is: koffie bevat meer dan duizend verschillende stoffen, en heeft diverse effecten op de stofwisseling en het immuunsysteem. Voor wie onrustig wordt van koffie: decafé lijkt net zo goed te beschermen tegen suiker als het echte spul.

Baby’s

Bovenop al dat moois lijkt koffie ook nog eens de kans op Alzheimer en Parkinson te verlagen. Maar dat maakt het drankje niet automatisch goed voor iedereen.

De meeste zwangere vrouwen worden al misselijk bij het idee. Daar blijken een goede redenen voor te zijn: Deens onderzoek uit 2003 suggereert dat veel koffie drinken tijdens de zwangerschap de kans dat je baby dood geboren wordt verdubbelt. Ter geruststelling: de Denen hebben het dan over acht koppen of meer per dag.

Komt dat door de koffie zelf, of omdat vrouwen zonder zwangerschapsmisselijkheid allerlei andere dingen eten die slecht zijn voor baby’s?

Waarschijnlijk allebei; ook zwangere aapjes krijgen eerder een doodgeborene als ze cafeïnepillen krijgen.

Andere studies vonden dat de kans op geboor tedefecten groter werd bij intensieve ko f f i e d r i n ksters.

Het Voedingscentrum adviseert zwangere en zogende vrouwen om de consumptie van koffie en energiedrankjes sterk te beperken.

De zwarte motor heeft een slechte reputatie, omdat veel koffiedrinkers zo’n ongezonde leefstijl hebben. Omdat ze ook meer roken en alcohol drinken, waren de eerste koffie-onderzoeken erg negatief. Foto HH

8 Mare · 15 november 2012 Maretjes

Maretjes extra

De prijs voor een Maretje bedraagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via redactie@mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag 16.00 uur.

Maretjes aangeboden voor commerciële doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aangeboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe iets met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week. In Leiden-Noord hebben 23 basisschoolleerlingen bijles nodig, waarvan drie met vergoeding van €5,- per les. In LeidenZuid 15 basisschoolleerlingen, waarvan vijf met vergoeding van €5,-. Hulp is nodig bij rekenen, begrijpend lezen, woordenschat en spelling. Vier brugklassers uit Leiden-Noord zoeken hulp bij Nederlands, Engels, wiskunde, maatschappijleer en huiswerkbegeleiding. Eén brugklasser zoekt hulp bij Latijn en Nederlands.

Ook hulp gezocht voor: Marok-

kaans meisje, Engels, 4vwo. Bijles in Onderwijswinkel, buurthuis Vogelvlucht, of bij leerling. Ook zoeken wij vrijwilligers voor bijles/huiswerkhulp op twee basisscholen en op het woonwagencentrum Trekvaartplein, Leiden en in het Pluspunt in Voorschoten. Onderwijswinkel, Driftstraat 77, ma, woe en do, 15-17u. Tel: 071-5214256. Ons e-mailadres is hdekoomen@owwleiden.nl.

advertentie

Nu ook in Leiden Rondom relaties, assertiviteit, agressie & hoogbegaafdheid.

023 5252241 - www.idee-tt.nl al jaren vertrouwd mare-idee 120914.indd 1

Servicepunt71 is voor de service-eenheid Juridische zaken op zoek naar een Secretaris bezwaarschriftencommissie voor 36 uur per week. Kijk voor meer informatie op www.servicepunt71.nl/werken-bij/actuelevacatures.

SOL Country Focus: ¡Qué viva México! Donderdag 29 november 17:30 uur in Spectrumzaal Plexus.

Lezing, dansworkshop, Mexi-

caanse hapjes en meer. Meer info en aanmelden via soleiden.nl Lezing: “Meesterschap over leven en dood”. Door Theosofisch Genootschap. Toegang gratis. Woensdag 21 november, 20.00 uur. Plaats: Gebouw OnderwijsAdvies, Lorentzkade 15a (vlakbij Lammenschansweg). Inlichtingen: 0713617417, www.stichtingisis.org.

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties.

De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijfendertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@bureauvanvliet. com

Scholten - Degelijk juridisch onderwijs en tentamentraining in kleine groepen (max 6 studenten) door een ervaren en professionele docent. Cursus/ tentamentraining ‘verbintenissenrecht’ vanaf 15 oktober 2012. Voor meer informatie: 071-5126714 of gijs.scholten@ planet.nl

H.L.H. van Enckevort zal op woensdag 21 november om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Archeologie. De titel van het proefschrift is ‘Gebundelde sporen: Enkele kanttekeningen bij aardewerk en nederzettingen uit Romeins Nederland’. Promotor is Prof.dr. W.J.H. Willems.

K.J. Joosen zal op donderdag 22 november om 10.00 uur promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Harsh discipline in toddlerhood: A longitudinal study on maternal physiological and behavioral predictors’. Promotoren zijn Prof.dr. J. Mesman, Prof.dr. M.H. van IJzendoorn en Prof.dr. M.J. Bakermans-Kranenburg.

R. Valcárcel Rojas zal op donderdag 22 november om 11.15 uur promoveren tot doctor in de Archeologie. De titel van het proefschrift is ‘Interacccion colonial en un pueblo de indios en-

comendados. El chorro de maita, Cuba’. Promotor is Prof.dr. C.L. Hofman.

W.F.J. Hogendorf zal op donderdag 22 november om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Synthetic Methods to Glycerol Teichoic Acids’. Promotor is Prof. dr. G.A. van der Marel.

M. Knip zal op donderdag 22 november om 15.00 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Daysleeper’. Promotor is Prof.dr. P.J.J. Hooykaas.

H. Kazemi zal op donderdag 22 november om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. De titel van het proefschrift is ‘Air Carrier’s Liability in Air Transport with Particular Reference in Iran’. Promotoren zijn Prof.dr. P.M.J. Mendes de Leon en Prof.dr. P.P.C. Haanappel.

Academische Agenda Prof. Dr. T. Liefaard zal op maandag 19 november een oratie houden bij de benoeming tot hoogleraar bij de faculteit Rechtsgeleerdheid met als leeropdracht Children’s Rights.

T.A. Ivleva zal op dinsdag 20 november om 10.00 uur promoveren tot doctor in de Archeologie. De titel van het proefschrift is ‘Britons abroad: The mobility of Britons and the circulation of Britishmade objects in the Roman Empire’. Promotor is Prof.dr. J. L. Bintliff.

M.W. Marciak zal op dinsdag 20 november om 11.15 uur promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Izates and Helena of Adiabene’. Promotor is Prof.dr.

J.K. Zangenberg.

M.T. van der Beek zal op dinsdag 20 november om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Herpesvirus in-

fections in immunocompromised patients: treatment, treatment failure and antiviral resistance’.

Promotor is Prof.dr. A.C.M. Kroes.

M.G. Vrouwe zal op dinsdag 20 november om 15.00 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘DNA damage response in mammalian cells. Focus on signaling and repair’. Promotor is Prof.dr. L.H.F. Mullenders.

M.S. van Kester zal op dinsdag 20 november om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Molecular aspects of cutaneous T-cell lymphoma: genetic alterations underlying clinical behavior’. Promotor is Prof. dr. R. Willemze.

J.P. Dahlhaus zal op woensdag 21 november om 10.00 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen.

De titel van het proefschrift is ‘Random-matrix theory and stro-

boscopic models of topological insulators and superconductors’.

Promotor is Prof.dr. C.W.J. Beenakker.

A. Kirk zal op woensdag 21 november om 11.15 uur promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Word order and information structure in New Testament Greek’. Promotoren zijn Prof.dr. L.L.S. Cheng en Prof.dr. I. Sluiter.

B.A. Oyeniyi zal op woensdag 21 november om 13.45 promoveren tot doctor in de Geesteswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Dress and Identity in Yorubaland, 1880-1980’. Promotor is Prof.dr. R.J. Ross.

S. Dalm zal op woensdag 21 november om 15.00 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Towards a mouse model of depression’. Promotoren zijn Prof.dr.

E.R. de Kloet en Prof.dr. M.S.Oitzl.

04-10-2012 13:36:11

Literair talent opgelet!

Win € 250 met Mare-kerstverhalenwedstrijd

Schrijf een ­verhaal van tussen de 1500 en 2500 ­woorden dat speelt binnen de universitaire ­gemeenschap en/of het studenten­leven en win €250, €75 of €50.

Mail uiterlijk 9 december naar: redactieleiden@gmail.com Deelname alleen voor Leidse studenten.

advertentie

HUIZINGA-LEZING Op vrijdag 14 december a.s. houdt Geert van Istendael, socioloog, schrijver en maatschappijcriticus, de eenenveertigste Huizinga-lezing, getiteld:

‘De parochie van Sint-Precarius’ De lezing wordt jaarlijks georganiseerd door de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden, NRC Handelsblad en de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde.

Zij hebben de naam Huizinga aan de lezingenreeks verbonden als eerbetoon aan de historicus en cultuurfilosoof Johan Huizinga die leefde van 7 december 1872 tot 1 februari 1945.

Voorgaande sprekers waren o.a.: Rudy Kousbroek, Mary McCarthy, Noam Chomsky, Karel van het Reve, Renate Rubinstein, Robert Darnton, Harry Mulisch, Gerrit Komrij, Joseph Brodsky, Christian graaf Von Krokow, A.Th. van Deursen, Nadine Gordimer, H.L. Wesseling, Louise O. Fresco, Jorge Semprun, Ian Buruma, Benno Barnard, Abram de Swaan, Dame Antonia Byatt, Elmer Schönberger, Carlos Fuentes, Tijs Goldschmidt, Marita Mathijsen, Lisa Jardine en Simon Schama.

De lezing wordt gehouden in de Pieterskerk, Pieterskerkhof te Leiden, en begint om 20.00 u.

De kerk gaat om 19.15 open. Toegangskaarten (1 of 2) kunnen vanaf zaterdag 17 november uitsluitend via de website van de Huizinga-lezing besteld worden: www.nrclux.nl/huizinga. De kaarten kosten €19,95 per stuk. Hiervoor krijgt u tijdens de Huizingalezing ook het boekje met de volledige tekst.

15 november 2012 · Mare

9

Opinie

Geacht bestuur, dit is belachelijk Niet naaktlopend dispuut, maar bekrompenheid bevuilt de goede naam van Quintus Voor honderd meter naaktlopen kregen vier studenten een boete van duizend euro en wordt hun hele dispuut vier maanden geschorst. Quintus moet die beslissing onmiddellijk herroepen, schrijft cabaretier en oud-bestuurslid Onno Innemee.

Afgelopen zondag had ik een bestuursetentje.

Quintus-bestuur 1986-1987. Jubileum van 25 jaar.

We zijn niet eens echt dronken geworden maar hebben verschrikkelijk gelachen. Oude verhalen ophalend door oude mannen en vrouwen van tegen de vijftig. Sterk uitgezakt en gerimpeld. Maar als we naar elkaar keken, leek alles hetzelfde. Wij zagen er niet eens ouder uit dan toen. En het voelde weer even vertrouwd als kilo’s geleden. Niets veranderd dus.

Verhalen over leuke acties uit onze ‘studie’-tijd. Op zondagavond kijken met hoeveel man je in één toilet kon zitten. Of kijken met hoeveel man je op de bar kon staan of in een paal hangen en hoe lang en of dat ook lukte na 15 bier. Lijkt kinderachtig, maar was voor ons zo serieus als promotieonderzoek.

En natuurlijk hadden we het ook over de onschuldige zaken die bij studeren horen. Je hoorde er pas bij als je drie keer op een dag in coma lag door het zuipen van bier verdund met jenever.

En kon je een tentamen ook halen als je drie nachten achtereen niet geslapen had? Ik weet het antwoord nu: nee.

Ontgroenen bestond nog. Dat hield in dat je met tweehonderdnegenennegentig andere feuten tussen de kippenveren met twee paprika’s onder je oksels, verkleed als clown, bekogeld werd met kroppen sla en vernederd werd tot op het bot. Het was een toneelstukje en als je dat door had, was het zeer geinig om mee te maken. Als je het niet door had, werd je later minister of directeur van een bank.

Feesten deden we ook. Met alleen een laken om in een soort van ballenbak, tussen de piepschuimbolletjes, kijken hoeveel eerstejaars je kon versieren. Of de zogenaamde ontmaagding-party’s, ik was daar als

Brief

maagd van 22 erg blij mee. Of onbeperkt bier voor tien gulden zuipen totdat je moest pissen, dan was je af.

Het ging er vaak nog gekker aan toe. Maar wat we dan precies deden, durf ik hier niet te melden. Ben erg bang voor een boete met terugwerkende kracht. Dat we achteraf door het huidige bestuur van Quintus op het matje worden geroepen.

Want al waren wij na 25 jaar niets veranderd: het is mij deze week duidelijk geworden dat Quintus dat wel is.

Vier aspirant-leden van dispuut Sjap Eisjedies liepen namelijk naakt door de Haarlemmer. Onze trots, onze P.C. Hooftstraat, onze pretentieuze winkelboulevard, werd opgeschrikt door naakte, hardlopende jonge goden met zwabberende piemels.

‘Schande!’ zou een kortzichtig iemand roepen. De rest glimlacht en loopt door.

De huidige bestuursleden van Quintus hoorden van dit geintje en gingen bij elkaar zitten en gesteund door waarschijnlijk de bijbel, een grote dosis preutsheid, angst voor de toekomst en hun eigen saaiheid, besloten ze dat dit te ver ging en de goede naam van de studentenvereniging zwaar beschadigd had. Dus duizend euro boete en vier maanden schorsing voor alle 25 leden van het dispuut.

Het was slechts een honderd meter naaktlopen, kleertjes in een vuil-

Beelden uit het YouTube-filmpje van de streakende studenten in de Haarlemmerstraat, zo’n twee weken geleden gefilmd. niszakje, schoenen nog aan en zoals het hoort dispuutsdas om. Groot gedeelte van de wandeling hielden ze het zakje kleding beschermend voor hun zaakje. Ik wil het niet eens naakt noemen, hooguit slecht gekleed.

Maar daar denken de bestuurders van Quintus anders over. Quintus waar ik veel te lang lid van was, omdat ik er zo van genoot en waar ik ben geworden wie ik ben. Trots ben ik op die tent, mijn hart ligt er. Totdat er een studentengrap wordt uitgehaald, een gebbetje, niet meer, vier jongens rennen stoer door een winkelstraat zonder onderbroek. Als je één keer met je ogen knipperde heb je het

niet eens kunnen zien. Een studentikoze opdracht om aan te tonen dat ze het waard waren om een Sjapper te worden.

Ik ben in de buurt van de plaats delict gaan informeren wat de voorbijgangers van dit voorval hadden gevonden. Een oud vrouwtje in een rolstoel liet mij weten dat de vier wel een beschuitje met haar mochten eten. Een moeder vertelde mij dat haar dochtertje van vijf moeste lachen en zei dat die van papa groter was. De HEMA had meer worsten verkocht dan de week ervoor.

En een man die, aan zijn kleding en bril te zien, duidelijk gestudeerd had meldde dat hij het een slechte zaak vond dat een van de jongens zijn das incorrect geknoopt had.

Het viel dus mee. Natuurlijk had elk weldenkend mens dat geraden.

Geacht bestuur der A.L.S.V. Quintus, lijkt het u niet beter om, net als VVD/PvdA, opnieuw in beraad te gaan? Terugkomen op je standpunt vind ik getuigen van een grote kracht.

Niet Sjap Eisjedies bevuilt de goede naam van Quintus en de Universiteit Leiden, maar jullie zelf met je bekrompenheid. Duizend euro boete is belachelijk. Hebben jullie kastekort?

De politie in Drunen rekende mij voor naaktlopen ooit 120 euro. Dat vind ik een stuk vriendelijker. En zijn die vier jongens niet genoeg gestraft?

Ze hebben dagen in bed gelegen met een flinke verkoudheid.

Na dit incident vind ik brand bij Minerva achteraf helemaal zo gek nog niet. Er gebeurt daar tenminste nog iets wat niet door de beugel kan. Misschien ben ik ouder maar niet volwassen geworden en zijn jullie verstandige jonge volwassen zakken en waarschijnlijk zonder studieschuld omdat papa je te veel in de watten heeft gelegd. Ik weet het natuurlijk niet zeker.

Maar één ding weet ik wel: ik ga zo lekker naakt door de Haarlemmerstraat rennen. Heerlijk. Vraag mij alleen af welke verenigingsdas ik zo omdoe!

Onno Innemee is oud-bestuurslid van Quintus en cabaretier. Op 1 december staat hij met zijn cabaretklucht Het is hier een gekkenhuis! in de Leidse Schouwburg.

In deze rubriek kunnen lezers in maximaal 300 woorden reageren op artikelen in Mare. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen in te korten of te weigeren.

Over weigering wordt niet gecorrespondeerd. Mail naar redactie@mare.leidenuniv.nl

Leuterfeuten Dus de naaktloperij van vier jongens, die van hun beoogde dispuut de media moesten halen door op te vallen, heeft ervoor gezorgd dat ze de eerste vier maanden van de mooiste tijd van hun leven moeten missen. Ook het dispuut, waar zij de kameraden hoopten te vinden met wie de uitdagingen van het wonderlijke en mysterieuze studentenleven te lijf moeten worden gegaan, is voor die periode geschorst en heeft tevens een flinke boete aan zijn groenwitte broek hangen.

Zeer terecht allemaal, vinden de universiteit en het dagelijkse bestuur van moedervereniging Quintus, die de sancties heeft opgelegd. De naam van de vereniging, de universiteit en, vooral, alle Leidse studenten zou door deze

actie geschaad zijn. Zijnde een Leidse student, lid van een grote Leidse studentenvereniging en bestuurslid van een sportgezelschap met wiens spelers menig Leidenaar al eens au naturel kennis heeft mogen maken, kan ik zeggen: volslagen stierenschijt.

Wie ondervindt er nou werkelijk negatieve gevolgen als gevolg van deze actie? De omstanders? Getuige het filmpje niet bepaald, want er is alleen maar wat jeugdig, opgewonden gegiechel te horen. Een kleine, amusante break of the day, om vervolgens weer verder te gaan met de wederom te vroeg begonnen Sinterklaas- en kerstinkopen.

De universiteit? Bang dat de goede score op de World University Rankings teniet wordt gedaan door deze studentikoze rebellie? Blijkbaar vergeten dat dit soort stunts op de Engelse en Ame-

rikaanse topuniversiteiten zo’n drie keer per week worden uitgevoerd. Docenten en studenten kijken daar niet eens meer op van hun lunch voor naakte protesten of pogingen onderdeel te worden van de bekende ‘fraternities’.

De vereniging Quintus dan? Het bestuur heeft, overigens pas nadat de blote leuterfeuten de media hadden gehaald, er alles aan gedaan zich zo ver mogelijk van de actie de distantiëren. Aan hen zal het dus niet liggen.

De woordvoerders in de artikelen die hierover zijn verschenen in Mare, dispuutslid Wim Quint (pseudoniem, kan niet anders) en verenigingsvoorzitter Stijn van de Wijngaard, maken de indruk van een overstekend hert dat zich opeens geconfronteerd ziet met twee op hoge snelheid naderende koplampen.

Door de interne sancties die opgelegd

zijn, presenteert het Quintus-bestuur zich in de kwestie als het ruggengraatloze schoothondje van de universiteit.

Het getuigt niet bepaald van cojones om eerst met het angstzweet in de bilnaad te roepen dat het bestuur zich distantieert van een actie en vervolgens toch een voor studentenbegrippen torenhoge boete uitdeelt wegens het schaden van het verenigingsimago. Een boete die, zo haastte iedereen zich te zeggen, op geen enkele manier werd ingegeven door de universiteit.

Dit is een typisch geval van een oplossing zoeken voor iets dat zonder alle publieke aandacht achteloos voor kennisgeving zou worden aangenomen, ware het niet dat er hier en daar wat oproer wordt gekraaid door mensen die blijkbaar zijn vergeten wat het inhoudt om student te zijn. Wanneer is de lijn tussen

een doldrieste studentengrap en ernstige imagoschade vervaagd? Wie heeft die lijn in eerste instantie opgesteld?

Studeren is meer dan een studie doen.

Dit zijn de jaren van je leven waarin je de gekke dingen kan en misschien wel moet doen, waardoor je later iets hebt om over te vertellen. Dit is de tijd waarin naakt een rondje over straat rennen nog kan worden afgedaan als jeugdige overmoed. Gezien de grote wijzigingen die het hoger onderwijssysteem het afgelopen decennium heeft ondergaan, worden studenten schijnbaar steeds meer voorgeprogrammeerd in hun doen en laten. Voor hen, en alle Leidse studenten die hun naam geschaad vinden, het aloude credo: Laat mij lekker student zijn!

Robbert van der Linde, student geschiedenis

10 Mare · 15 november 2012 English page I smack them if they do. I haven’t had to smack this one yet,” she says, pointing at the house sjaars, Willem Bijleveld (18, International Studies), who, in his dressing-gown, has just joined us. “But I’m not cheeky,” he observes bashfully. “He’s just a babe,” explains Schild with a note of pity.

Except for the new murals for each of Rie’s anniversaries, the house has scarcely changed over the years.

“They frequently bring stuff along.

If someone’s granny dies, we get new cups.” She thinks that the students are sweeter-natured nowadays. “Sometimes they’ll say, ‘Oh, stay a bit

“If you miss the coffee break, I’ll pour ammonia on you. Hangover or not”

Housekeeper Rie Schild: “No ladies are allowed in here before ten o’clock. It would give the house a bad reputation.” Photo Taco van der Eb

“Sometimes I smack them” Housekeeper Rie Schild turns 90 The residents of Rapenburg 110 have been having coffee with their housekeeper Rie Schild every morning at half past nine for the past 65 years. She celebrated her ninetieth birthday on Saturday. “I thought the prince was a prick” Every weekday, you will find her in her own chair next to the coffee maker. “It’s very old. It survived a fire in October 1972. The boys went skiing with the insurance payout,” recalls Rie Schild, the housekeeper of the Minerva student house ’t Heerenhoeckje on Rapenburg 110. A photograph of the burning house is stuck on the

By Marleen van Wesel

wall among dozens of other snaps and newspapers cuttings of her with the residents – more than a hundred – she has seen come and go. Last Saturday, they all got together to celebrate her ninetieth birthday.

“The father of one of the residents, a former resident, picked me up from my house in Oegstgeest in his Ferrari. For a moment, we went really fast – I could feel the car pull under me. Such fun.”

Even now, she makes the coffee and does the dishes. “And provide some companionship and a bit of discipline.” The sjaars (first-years) of the house make sure the beer is cold and the rubbish bins are emptied. “Or else I tip them out in their rooms,” explains Schild. And she still wears an apron. “I used to buy them myself, but the boys didn’t like them.

Now I get them as presents, usually when that book is published. What’s that book called again?” she asks resident Yoram Kannangara (21, a fourth-year Anthropology student) who is sitting next to her and nearly asleep in his much more comfortable chair. “The Almanac,” he mumbles.

Schild continues: “Oh, that’s it. And sometimes they bring one back from their holidays. This one’s from France. Nice, isn’t it?”

She looks remarkably lively for a ninety-year old, especially when she is surrounded by residents with sleepy eyes, arriving one by one in their dressing-gowns. Most of them have hardly slept after leaving the Minerva party in honour of the American election night. In fact, Kannangara is on his way to bed.

Schild grins. “I met him in the al-

ley shortly before half past nine.”

“I attended Prince WillemAlexander’s graduation party. He used to come round here a lot.” The ten residents had put eleven names down, but Schild was turned away at the door. “I wasn’t a ‘man’ you see, but I shook the Prince’s hand and said that I actually thought he was a prick. He spluttered that he couldn’t help it - everything had been arranged for him. He had no say in it.”

Many of the fathers of new residents are themselves former residents. Schild adds: “Those were the good old days. They could stick around until they were about 26.” The mothers are particularly happy that she is there. “They don’t recognise their own sons after a year, because they are more affectionate, nicer and don’t talk back anymore because

longer and we’ll fetch some croissants.’ So then I’ll stay here for a bit.

I’ve had time on my hands anyway since my husband, Frans, died some years ago. He would never have approved.”

Nevertheless, in 1984, she went on a two-week holiday with two of the residents. “I said that I would join them for a joke, but they took it seriously. Frans wouldn’t believe me and when I didn’t come home, he kept asking where I was. I was on my way to Spain.”

She has spent more time travelling since his death. “Then they have to make their own coffee. Mind you, most men can even cook nowadays, so that helps. I prefer a man who can’t even boil an egg, then he won’t notice if the meal’s messed up.”

She was awarded an honorary medal by the Queen in 1992. “WillemAlexander had nothing to do with it, because he has no say in anything anyway. A resident had arranged it secretly. And I had been cross with him because, for a short time, he missed so many coffee breaks. If you miss the coffee break, I’ll pour ammonia on you. Hangover or not,” she says fiercely.

The bottle of ammonia is ready next to her chair. The same fate awaits any unknown girls she might encounter of a morning.

“Well, they shouldn’t behave so outrageously. I’ll make allowances for a steady girlfriend from Amsterdam, because you can’t turn a girl out onto the streets at night. But no other ladies are allowed in here before ten o’clock. It would give the house a bad reputation.”

“A lot needs to change still” Foreign students often collide with Dutch culture The horror stories about international students having to resort to sleeping on the floor are not true, claims Thanos Souliotis, the president of the International Student Network, although much work is needed if they are to integrate.

“We have tried so much, put so much money into it, but it’s still a difficult process,” says Thanos Souliotis (30), a Greek student in Leiden. He is the president of the International Student Network, a network that aims to stimulate integration and representation of international students. They hold parties, drinks and other activities

By Ilkiz Erdogan

that are open to both international and Dutch students, hoping to bring the two groups together. However, these two groups just don’t mix well.

“Dutch students have little interest in international students, while in turn, foreign students live in a bubble, and consequently they often collide with Dutch culture,” explains the student, who is doing two audiovisual Master’s degrees. Souliotis says that Dutch people can be quite blunt, and their sense of humour can be too, which is not always appreciated

by ISN members. “Nobody in Greece has ever heard of a diary, or of making appointments,” he laughs. And being at university is different in the Netherlands too, in his opinion: “Here, you have to work it all out for yourself. There is more supervision in other countries.”

Nevertheless, he won’t give up: “We have teamed up with the university to organise ‘diversity days’ and we want to arrange more contact between our members and student fraternities. A cultural festival has been scheduled for the end of the academic year, and we hope to welcome both groups of students.”

Souliotis claims that ISN is no different to Augustinus or Quintus.

“We are a traditional student fraternity!” he exclaims when asked how ISN makes up for the lack of a traditional fraternity. “We give students a place to meet, party and drink. We might not have clubhouse, but we have the common room at Plexus and the pubs, of course.”

ISN offers more than companionship and integration. For instance, the club helps its members to find

accommodation. “The horror stories about international students resorting to sleeping on the floor are not true,” says Souliotis. He reckons that the shortage of housing is a thing of the past. “You can always find somewhere to sleep, even if it’s via CouchSurfing.” Students can ask the international student adviser for help with things like finding jobs or getting health insurance.”

When asked what the university could do improve things, Thanos sighs. “A lot,” he says. He mentions the fact that student housing has become very expensive, and that jobs are scarce. Students could use a little help from the university. “The biggest problem is getting funding.” ISN always gets its funds later than the other fraternities. “So a lot needs to change still.”

Photo Taco van der Eb

15 november 2012 · Mare 11 Cultuur

De heren van Trenchcoat. ‘We hebben veel meer muzikale diepgang dan een willekeurig 3FM-bandje.

Maar daardoor juist weer minder hitpotentie’ Foto PR

Doordrenkt in whisky De duistere swingjazz van Trenchcoat Na vier jaar te zijn ondergedoken in de studio maakte swingjazzband Trenchcoat een nieuwe plaat. 'We hebben veel meer muzikale diepgang dan een 3FM-bandje.'

Door Marleen van Wesel Uit Vietnam

zijn nieuwe pakken ingevlogen en de zanger heeft zijn keel gesmeerd met alcohol. Swingjazzband Trenchcoat is klaar voor de presentatie van het tweede album Balloons at your funeral aanstaande zaterdag.

Tot het eerste album, Rolling in style, in 2005 verscheen, bestond Trenchcoat uit vijf schoolvrienden uit de Bollenstreek die toevallig graag trenchcoats droegen.

De blazerssectie van een Leids skabandje werd opgetrommeld om mee te spelen op de debuutplaat. Zij bleven hangen en van het skabandje heeft niemand ooit nog wat verno-

men. Van Trenchcoat des te meer, maar een tweede album liet tot nu op zich wachten.

Wat hebben jullie al die tijd gedaan?

Baritonsaxofonist Luuk van der Meer: ‘Tot 2008 hebben we met z’n allen vooral heel veel opgetreden. De gage hebben we altijd in de bandpot gestopt, waardoor we een eigen studio konden bouwen. Nadat we de muren hadden gesloopt en apparatuur hadden verzameld wisten we nog niet eens hoe alles werkte.

Uiteindelijk hebben we daar vier jaar lang bijna elk weekend gezeten. Soms traden we nog wel op, om het bier voor tijdens de repetities te bekostigen.’

En de zanger is intussen ingeruild voor Tom Waits?

‘Martijn Baak is nog altijd onze zanger, maar de afgelopen jaren is hij

dankzij de nodige flessen whisky en sloffen sigaretten meer zo gaan klinken.

‘Dit rauwe, theatrale gegrom past veel beter bij hem dan voluit zingen zoals hij op het eerste album deed.

En het past ook bij de muziek, die naar het einde van dit album steeds duisterder wordt. Het nummer Katy klinkt bijvoorbeeld als een vrolijk nummer over een dronken persoon die een meisje even niet kan vinden.

Maar eigenlijk gaat het over een verkrachter die een meisje zoekt dat misschien niet eens bestaat.

‘Je hoort dat er vier jaar lang aan deze plaat is gewerkt. Er zit enorm veel in. Zelfs ik kan er voor de zoveelste keer naar luisteren en toch de contrabassist iets nieuws horen spelen. We hebben veel meer muzikale diepgang dan een willekeurig 3FMbandje. Maar daardoor juist weer minder hitpotentie.’

‘De boeken bedrukten mij’ Bibliotheek Menno ter Braak naar Leiden Regisseur en acteur Krijn ter Braak geeft de Siegenbeek-lezing over de bibliotheek van zijn oom: schrijver Menno ter Braak. Na een film die hij over hem maakte, draagt hij de boeken nu over aan de Leidse UB. ‘Ik wil verder met mijn leven.'

Door ilkiz Erdogan Op de dag van de

Nederlandse capitulatie maakte schrijver en journalist Menno ter Braak een einde aan zijn leven.

Vluchten naar het buitenland zag hij niet als optie. Hij was verknocht aan het schrijven in het Nederlands, in en over Nederland.

Tot zijn dood schreef hij essays en romans en was criticus op het gebied van film, toneel en literatuur. Hij schreef ook veel over het sociaalnationalisme en was medeoprichter van het Comité van Waakzaamheid van Antifascistische Intellectuelen.

Zijn neef, Krijn ter Braak (71), geeft op 22 november een lezing over de bibliotheek van zijn oom. De Uni-

versiteitsbibliotheek is in onderhandeling om deze schat over te nemen.

site mennoterbraak.nl met daarop al zijn werken en correspondentie, de eerste website van een twintigsteHoe komt het dat u de bibliotheek eeuwse schrijver in zijn soort. beheert?

‘Ik wil nu verder met mijn leven.

‘Na de dood van Ter Braak in mei Mijn werk, wat mijn oom betreft, zit 1940 bleef zijn vrouw achter. Zij er op. Daarom heb ik ook besloten heeft de collectie om de bibliotheek bijna haar hele le- Menno ter Braak (1902- 1940) over te dragen. Ik ven lang bij zich vind bovendien gehouden, maar dat iedereen kennis ze kon er op een moet kunnen negegeven moment men van wat Menniet meer voor zorno heeft geschreven gen. Ze vroeg mij en welke boeken om de zorg op mij hem inspireerden.’ te nemen. Dat heb ik dertig jaar lang Wat voor rol heeft gedaan. Aanvande bibliotheek in kelijk had ik geen uw film gespeeld? belangstelling voor ‘De boeken hebben de boeken. Later lang in de kast gebesloot ik een film staan. Ze begonnen over de verzamemij te bedrukken. ling te maken.

Ik wilde de boeken ‘Tot slot heb ik opruimen, maar ze het initiatief genowaren als het ware men voor de webde oom die ik nooit

Is ‘luisterliedjes’ een goede benaming?

‘Zeker, al staat iedereen zaterdagavond ongetwijfeld flink te dansen.

We spelen dan samen met een strijkkwartet en de Leidse band Fat Angel doet het voorprogramma.

‘Maar we schenken ook whisky en tonen tijdens ons optreden foto’s waarin de Deense vormgeefster Ane Bang onze muziek heeft vertaald.

Haar hebben we ingeschakeld voor het artwork van Balloons at your funeral. Alleen al daarom zou je even langs de merchandisetafel moeten lopen. Maar eerst kruipen we donderdag en vrijdag nog even onze studio in, om alle albums en boekjes te plakken en te nieten. Om de kosten te drukken doen we dat zelf maar.’

Trenchcoat Scheltema Leiden, za 17 november 20u, €6

heb gekend. Ik had veel vragen over Menno en zijn geschiedenis en ik zocht naar manier om uit te beelden.

In de hoop zaken beter te kunnen begrijpen, heb ik toen jaar geleden een film gemaakt.

‘In de slotscène droom ik dat ik de boeken de deur uitdraag. Die scène staat voor het feit dat ik door het maken van deze film het onderwerp heb kunnen afsluiten.’

Wat maakt de bibliotheek zo belangrijk?

‘Het feit dat hij met ongeveer 2200 boeken compleet is gebleven. Het is een veelzijdige collectie, omdat mijn oom zowel neerlandicus als historicus was. Hij had ook veel Duits- en Franstalige literatuur, studieboeken en boeken over filosofische onderwerpen. Samen geven ze een mooi tijdsbeeld van de jaren ’20 en ‘30. Het is een voorbeeldig interbellumboekenkast. Menno schreef vaak concepten voor zijn artikelen in de boeken. In sommige staan opdrachten, briefjes of foto’s van andere bekende schrijvers. Er zijn ook bijzondere boeken bij, zoals een exemplaar van Mein Kampf. Voorin het boek staat: ‘Bezitter tegen wil en dank’.’

Siegenbeeklezing Do. 22 nov, 20u, Grote Vergaderzaal, Universiteitsbibliotheek

Agenda

FILM TRIANON Skyfall dagelijks 18.15 + 21.30 za. zo. + wo. 14.30 Amour dagelijks 18.45 + 21.30 za. zo. + wo. 14.30 De Marathon Dagelijks 18.45 + 21.30 za. zo. + wo. 14.30 KIJKHUIS Jagten dagelijks 18.45 (ma. niet!)

Het meisje en de Dood dagelijks 21.15 (ma. niet!)

Film met Debat: Big Boys gone Banans ma. 19.00 Lawless dagelijks 19.15 + 21.45 LIDO The Twilight Saga: Breaking Dawn – Part 2 dagelijks 18.45 + 21.30 Ted za. zo. 15.30 Argo dagelijks 18.45 + 21.30 The Perks of Being a Wallflower dagelijks 18.45 The House at the End of the Street dagelijks 21.30 Sinister dagelijks 18.45 + 21.30 Alleen maar nette mensen dagelijks 18.45 Paranormal Activity 4 dagelijks 21.30

MUZIEK LVC Doorgedraaid Vr 16 november 23.00 €12.50 Trenchcoat CD release-party Za 17 november 20.00 €6,Champion Sound ft. Loadstar, Maduk, Disonata, MC Dapper Za 17 november 23.00 €15,LEIDSE SCHOUWBURG Stevie Ann Vr 16 november 20.15 €9,30 - €18,30 Gescheiden van de Markt Concer Za 17 november 16.00 €5,QBUS De Leidse Danssalon Za 17 november 20.00 €10 DE TWEE SPIEGHELS Bernard Berkhout and Friends Za 17 november 16.00 Gratis Marzio Scholten Trio Zo 18 november 16.00 Gratis LAZARUS The Ditch Vr 16 november 20.00 Gratis

T H E AT E R LEIDSE SHOUWBURG Joop Visser en Jessica van Noord: De laatste ronde Za 17 november 20.15 €10,00 - €22,50 This is ISH Di 20 november 20.15 €9,30 - €25,50 INS BLAU Farah Diba: The Glasshouse Za 17 november 20.30 €16,00 Onafhankelijk toneel: Zeezicht Wo 21 november 20.30 €17,00

DIVERSEN SCHELTEMA LEIDEN Het groene IdeeCafé Ma 19 november 20.00 MUSEUM VOLKENKUNDE Terracotta strijders uit China t/m 10 maart 2013 MUSEUM DE LAKENHAL De Stijl t/m 13 januari 2013 MUSEUM BOERHAAVE Geletterd en geleerd. Brill: 330 jaar typografie voor de wetenschap t/m 19 mei 2013

12

Mare · 15 november 2012

Kamervragen

MaaiKey

Mijn geliefde pasje

Foto Marc de Haan

‘Het creatieve beest moet eruit’ Tieke Jansen (23), master Religion, Culture and Society Huis: Noordeinde 50 Kamer: 25 m2 Betaalt: 400 euro incl.

Bewoners: 3 boven, in totaal 15

harp, gitaar en ik teken en schrijf graag.

Op de middelbare school heb ik zelf een fantasy-boek uitgebracht. Daar breek je niet mee door, maar het is wel heel tof.’

Hoe kom je aan deze kamer?

‘Iemand van Catena had me uitgenodigd om te hospiteren. Ik deel de voorkant van deze verdieping met twee jongens, maar we leven behoorlijk langs elkaar heen. De mensen van beneden ken ik nauwelijks. Daar noemen ze dit pand geloof ik "Huize Harry".

'Daar doen we boven niet aan hoor.

We doen eigenlijk weinig samen en er zijn geen gedwongen activiteiten.’

Is je kamer niet wat vol?

‘Ik ben een enorme sloddervos, maar mijn kamer is mijn inspiratiehok. Soms voelt het alsof de droge academische wereld mijn creativiteit beperkt. Dan moet ik het creatieve beest loslaten en sta ik om vier uur ’s nachts op de gang te schilderen, met het doek op het wasrek. Mijn laatste project was een beschilderde gitaar. Maar ik heb ook de tatoeage van een vriendin ontworpen, mag de motor van mijn buurman spraypainten en maak sinds kort tekeningen op de computer. Ik wil er graag mee door.

Studie is leuk, maar kunst is beter.’

Dat klinkt ongezellig.

‘Dat valt wel mee. We hebben allemaal ons eigen leven en ik ben altijd druk bezig. Met mijn master, maar ook met mijn hobby’s. Ik doe aan de Indonesische vechtsport Pencak Silat, ik speel

Toch koos je wereldgodsdiensten.

‘Een universitaire studie is een mooie

basis en inspireert ook. Dat zie je terug in mijn kamer. Een katholieke kandelaar hangt naast een Chinese gelukshanger.

Soms voel ik een bubbel van inspiratie, maar zo niet, dan kan ik het afdwingen met muziek en boeken vol religieuze platen.

'Voor een bevriende monnik schilderde ik bijvoorbeeld een Boeddha-schilderij. Het werd meegenomen naar een klooster in Frankrijk, waar de afbeelding echt werd vereerd. Ik ben gehecht aan mijn schilderijen, maar zou er liever mijn brood mee verdienen.’

Wat houdt je tegen?

‘De kosten. Een goed doek en verf kosten al snel honderd euro. Mijn moeder is gelukkig kunstenares en zij heeft een eigen studio waar ik af en toe verf kan bietsen. Er zit natuurlijk ook een groot verschil tussen echte kunst en decoratie. Met kunst laat je een stukje van

jouw wereld aan mensen zien, in plaats van dat je hun wereld op een doek zet.

Helaas is het vooral decoratie wat verkoopt.’

Zitten er ook nadelen aan je kamer?

‘Ik woon in een oude Latijnse meisjesschool en alles gaat kapot. De huisbazen pakken dat op zijn goedkoopst aan.

Als er ineens een Pool op de trap zit te roken, dan weet ik dat er weer eens iets wordt gedaan.

'Omdat mijn raam aan de voorkant van het huis zit, krijg ik het lawaai van alle kroegen mee. Feestcafé Hoppa is mijn grootste ergernis. Er zat een heavymetalcafé waar ik regelmatig achter de bar stond. Ze speelden er goede muziek, niet van dat laffe rockgebeuren. Nu zit er een Nederlandstalige midlifecrisisbar. Die heeft Leiden echt al genoeg.’

DOOR PETRA MEIJER

‘Bliepbliep.’ Op het scherm verschijnt de tekst Student Week Vrij. Na deze eenvoudige handeling kun je met een gerust hart als student overal heenreizen waar je maar naartoe zou willen.

Ooit was de OV-chipkaart een bron van ergernis. Eerst moest je zo’n pasje ergens bestellen, daarna moest hij op verschillende manieren en plekken geactiveerd worden, en ten slotte was je genoodzaakt om dat pasje overal mee naartoe te nemen.

De kaart vergeten mee te nemen is absoluut af te raden aangezien dat je enige geldige vervoersmiddel is.

En, hoe lang het ook geduurd heeft, ik moet zeggen dat ik nu behoorlijk verknocht ben geraakt aan mijn gele pasje. De vrijheid om overal heen te kunnen rijden zonder ervoor te hoeven betalen is toch wel erg fijn. Niet dat ik in alle hoeken van Nederland ben geweest, maar iedere ochtend gratis met de trein naar Leiden reizen is ook wat waard. Ja, ik moet de NS toch echt nageven dat er op mijn traject nog vrij weinig is misgegaan.

Zelfs al gaat er iets mis bij de NS – ok, dat komt vrijwel elke week wel voor – dan nog proberen ze lief te zijn voor hun treinreizigers.

En met lief bedoel ik ook lief. Ik ken verder geen enkele organisatie die gratis Snickers, chocolademelk en thee uitdeelt. Op de Voedselbank en het Leger des Heils na. Bij de opening van het station in Rotterdam deelde de NS zelfs bananen uit, verstandiger kan bijna niet. Verder zit je lekker warm op een bankje terwijl het buiten verschrikkelijk koud is, en je vangt allerlei interessante roddels van wilvreemde mensen op.

Zo zat ik vorige week met vier veertigjarige kwebbeltantes in de trein.

‘Nou Marion!! Wat zie jij er moe uit!!

Hoe krijg je dat nou weer voor elkaar?’ ‘Ik ben heel even op die borrel geweest weet je wel?’ ‘Jaja, heel even zeker?’ ‘Hahaha, nou je ziet zo dat dat niet heel even is geweest, hoor!’

‘Nou toch is het zo.’ ‘Nee nee, je verbergt iets! Aaaah ik weet het, je bent verliefd!’ ‘Jaaa, ik denk dat je gelijk hebt, Conny!’ ‘Nou meiden, doe even normaal, dat is helemaal niet zo.’ ‘Echt wel, ik zie het aan je gezicht!’ ‘Wie is het?’ ‘Dat is toch duidelijk meiden?

Peter natuurlijk!’ ‘Wie is Peter?’ ‘Ja, die van het kopieerapparaat!’

Zo ging het nog twintig minuten door, maar dit is toch gewoon heerlijk om te horen als je nog even wakker moet worden ’s ochtends!

Helaas moet de mate waarmee ik mijn geliefde pasje nu gebruik wel wat aangepast worden als de nieuwe plannen van kabinet Rutte II worden doorgevoerd. De conducteur van vorige week was er in ieder geval erg blij mee: ‘Hallo goedemorgen, vervoersbewijs alstublieft! Ah een studenten-OV!’ Vervolgens grinnikt hij zelfvoldaan en voegt hij eraan toe: ‘Nou geniet er nog maar van hè? Nu het nog kan.’

MAAIKE LOMMERSE

Bandirah