Tak to tu by Maria Gmerek

tak to tu Kim są

Historia zapisana

Czy mówisz

łódzki kwartalnik kulturalny nr 1/2015 cena 10 zł (w tym 5% VAT) ISSN 7602-1642 INDEKS 843873

Dział

Spis treści

z kim?

Opowieści i wywiady z ludźmi, których kształtuje Łódź.

Nowi Łodzianie

Po łódzku

gdzie?

Inspirujące miejsca

Brzydko

Tramwaj drogi

kiedy? Pod stopami

NaNa okładce i powyżej: Piękno bałut w całej krasie.

Miejska czasoprzestrzeń

tak.to.tu. łódzki kwartalnik kulturalny redakcja: ul. Orla 9, 91-370 Łódź ISSN 7602-1642 redaktor naczelna: Maria Gmerek skład i zdjęcia: Maria Gmerek magazyn złożono krojami: Frutiger, Akzidenz Grotesk, BPdots

Dział

Wstępniak

Po lewo: Dawna kasa chorych przy ulicy Łagiewnickiej, widok od strony Rynku Bałuckiego. Wszystkie zdjęcia w magazynie zostały wykonane apartem Practika MTL 50.

tak.to.tu

5 nr 1/2015

Łódzki magazyn kulturalny tak.to.tu jest odpowiedziedzią na zadanie semesrtalne w pracowni Projektowania Grafikii Wydawniczej na Akademii Sztuk Pięknych im. Władysłwa Strzemińskiego w Łodzi. Miasto Łódź jest odpowidzią nie tyko na pytanie gdzie?, ale też na liczne kto? z kim? kiedy? czy? i jak? Gdzie mieszkam i gdzie studjuję? Co mnie zajmuje, co zniechęca? Co mnie przyciąga i dopycha? Kogo podziwiam i kim gardzę? Odpowiedzi szukam tu.

Z kim?

nie

Miasto składa się nie tylko z budynków podpisanych numerami ulic.

Fakt, że konkretni ludzie i konkretne miejsca są nierozerwalni i wzajemnie na siebie wpływają jest doskonale widoczny w tkance miejskiej Łodzi. Maria Gmerek

Nowi Łodzianie?

tak.to.tu

Łódź nie od dziś cieszy się złą sławą. Ma swoje wady, to fakt, ale zawsze zastanwaiam się jak to jest możliwe, że każdy kolejny artykuł o Łodzi, na który trafiam, skupia się tylko na jej brudnych ulicach i wysokiej przestępczości. Czy Warszawaska Praga jest schludna i czysta? Czy w Krakowie mieszkańcom w tramwajach nie giną portfele? Mimo czarnego pru, którego Łódź ma w nadmiarze, co roku przyjeżdżają tu nowi młodzi ludzie. Pełni zapału chcą korzystać i wpływać na kształt tego miasta. Skoro Łódź jest taka nieciekawa i smutna, czemu ludzie wybierają niebezpieczną Piotrkowską, a nie kolorowe Krakowskie Przedmieście czy renesansowy Stary Rynek Poznański? Żeby się tego dowiedzieć spotkałam sie i porozmawiałam z ludźmi, którzy zdecydowali się w Łodzi zamieszkać z własnej nieprzymuszonej woli.Co naprawdę myślą o mieście jego mieszkańcy z wyboru? Ania z Konin, 27 lat Czym się zajmujesz? Jestem lekarzem. W Łodzi pracuję, żyję, zakładam rodzinę. Dlaczego zdecydowałaś się zamieszkać w Łodzi? Przyjechałam do Łodzi za ukochanym, jak Anka w Ziemi Obiecanej. Co myślisz o tym mieście? Łódź się kocha albo nienawidzi, nie ma stanów pośrednich. Jeśli naprawdę lubisz to miasto to ono odwzajemnia się tym samym. Nie umiem tego uzasadnić, ale zawsze myślałam o Łodzi

Powyżej: Naprawiamy magnetowidy i telewizory kolorowe

Z kim?

Powyżej: Okno szeroko zmknięte na Chojny.

jako o żywej istocie, dla której jestem ważna. Czuję sie częścią tego miasta. Ma duszę. I ludzie są mili. Agnieszka z Lublina, 21 lat Co robisz na co dzień? Studiuję na ASP w Łodzi, zajmuję się projektowaniem druku na tkaninie oraz projektowaniem ubioru. Zawsze marzyłam o studiach na wydziale Tkaniny i Ubioru. Wybierałam między Łodzią a Warszawą. Przeprowadziłam się do Łodzi ze względu na specyfikę miasta i tradycje włókiennicze. Jak Ci się podoba w Łodzi? Łódź to miejsce wielokulturowe, bardzo eklektyczne, pełne starych fabryk, pałaców, pięknych kamienic nowych inwestycji czy eleganckich loftów. Miasto może pochwalić się dużą liczbą murali, które można podziwiać w wielu zakątkach. Bez wątpienia nie można też narzekać na ilość festiwali i imprez kulturalnych.

Nowi Łodzianie?

Co najbardziej lubisz w Łodzi? Industrialność, nowoczesność vs. prl, Piotrkowską, starą fabrykę przy Al. Piłsudskiego 120, OFF, Light Move Festival, Centralne Muzeum Włókiennictwa, Ms2, łódzkie zoo, murale, Targ Bałucki, ciuchlandy przy Organizacji WiN, Se-Ma-For, Retkińską piramidę, CPM, Spalonych Słońcem, Niebostan, Szafę, Grażkę, Piotrkowską 217 i wiele innych miejsc. Martyna z Kolbuszowej, 25 lat Jak to się stało, że przeprowadziłaś się do Łodzi?

Dorota z Krakowa, 23 lata Czym się zajmujesz?

Dlaczego przeprowadziłaś się do Łodzi? Mieszkam w Łodzi z powodu studiów - znalazłam tu kierunek, który dokładnie odpowiada moim zainteresowaniom. Co odróżnia Łódź od innych miast? Łódź jest wyjątkowa przez zaangażowanie mieszkańców w życie i rozwój miasta; to chyba jedyne takie miejsce, w którym dzieje się aż tyle dzięki oddolnym inicjatywom. Łódź ma także wyjątkowo piękną i wyjątkowo zaniedbaną architekturę. To ostatnie powoli się zmienia, ale na zadowalający efekt będziemy musieli jeszcze sporo poczekać. Co najbardziej lubisz w Łodzi? Wszelkiego rodzaju miejsca związane z filmem i animacją, liczne festiwale (Light Move Festival, Se-Ma-For Film Festival, Design Festival...). Konrad z Konina, 23 lata Jak znalazłeś się w Łodzi? Studiuję i mieszkam tu przez przypadek. Co najbardziej podoba Ci się w Łodzi? Łódź jest piękna w sposób niepowtarzalny wynikający częściowo z jej zaniedbania. Ma zupełnie inny charakter niż Poznań, Warszawa

9 nr 1/2015

Studiuję na ASP i pracuję w Muzeum Animacji Se-Ma-For

tak.to.tu

Studiuję na Uniwersytecie Medycznym. Tutaj dostałam się na wymarzony kierunek studiów. Łódź ma ogromny, niewykorzystany potencjał, a przede wszystkim specyficzny klimat, nadający jej osobliwy urok.

Z kim?

czy Kraków, pochodzi z innej epoki i to jest duża zaleta tego miasta. W mieście widać coraz większą aktywność obywateli i olbrzymi potencjał który wciąż czeka na zagospodarowanie. Historia pokazuję, że nawet pojedyncze osoby mogą wpływać na rozwój dużego miasta w pozytywny sposób.

Jak znalazłeś się w Łodzi? Przyjechałem tutaj na studia i... zakochałem się w atmosferze tego miasta. Co najbardziej lubisz w tym mieście?

Marek z Sieradza, 27 lat Co robisz w Łodzi? Skończyłem w Łodzi studia. A obecnie odbywam staż w jednym z łódzkich szpitali.

Spokój - jak na tak olbrzymie miasto - nie jest tłoczno, nerwowo. A przede wszystkim ciekawe, charakterystyczne miejsca - Teatr Nowy, zapiekanki na zielonej, Antenatka, bar Magic na osiedlu Lumumby, Eclipse Inn. Łukasz z Konina, 27 lat

Dlaczego wybrałeś Łódź? Dlaczego zamieszkałeś w Łodzi? Urodziłem się w Łodzi, następnie przeprowadziłem się do Sieradza. Pewnie ze względu na bliskość tych miast rozpocząłem studia właśnie tutaj. Większość znajomych z Sieradza również poszła na studia właśnie do Łodzi. No i mam jakiś sentyment do tego miasta.

Do Łodzi przyjechałem ze względu na studia. Jedyna uczelnia, na tamten czas w Polsce, o profilu który mnie interesował. Po otrzymaniu tytułu magistra bardzo szybko znalazłem pracę i dzięki temu mogłem pozostać w Łodzi.

Co najbardziej lubisz w Łodzi? Czym wyróżnia się Łódź? Lubię to, że miasto jest mimo wszystko dobrze skomunikowane. Łatwo dotrzeć w różne miejsca. Ma swój specyficzny klimat. Darzę dużym sentymentem to miejsce mimo, że zdaję sobie sprawę iż Wrocław czy Kraków są obiektywnie ładniejsze. Bartek z Tomaszowa Mazowieckiego, 29 lat

Łódź wyróżnia się przez to, że ma swój osobliwy charakter. Przyciąga artystów. Łódź szukała i szuka do dzisiaj pomysłu na siebie żeby stać się miastem atrakcyjnym. Aktualnie rozwija się w kierunku szeroko pojętej sztuki. W Łodzi uwielbiam stare kamienice, które inspirują.

Czym zajmujesz się na co dzień? Materiał zabrała i opracowała Maria Gmerek

Gram w rpg i pracuję w banku.

Dziękuję wszystkim za szczerą rozmowę.

Nowi Łodzinie?

tak.to.tu

11 nr 1/2015 Powyżej: Dwie twarze architektury.

Z kim?

Podobno nigdy nie jest za póżno na naukę języka obcego, a gwara łódzka faktycznie jest po części obca. Co czyni migawkę i krańcówkę łodzizmami? Maria Gmerek

LO DZ KU

Po łódzku

Każde miasto ma charakterystyczne dla siebie i swoich mieszkańców zwroty i powiedzonka. To zjawisko dotyczy także Łodzi. Ale czy krańcówka i migawka wystarczą żeby mówić o gwarze łódzkiej?

Już samo używane w mieście określenie gwary łódzkiej jest pięknym przykładem

została zaczerpnięta z Dziennika Łódzkiego, http://www.dzienniklodzki.pl/

I tak do najpopularniejszych łodzizmów, oprócz migawki i ekspresu, należą m.in. krańcówka - ostatni przystanek na trasie tramwaju, bądź autobusu (zastąpienie opisowego określenia jednym słowem niewątpliwe zawdzięczamy łódzkiemu pragmatyzmowi), chęchy – gęste zarośla, trambambula – gra w piłkarzy ki, czy galancie – słowo, którego używamy by wyrazić zadowolenie, lub pokazać, że coś się nam podoba, zyskało naszą aprobatę. Przyjeżdżając do Łodzi można poznać co najmniej kilkadziesiąt regionalizmów. Ale czy to wystarczy by mówić o gwarze łódzkiej? Według encyklopedii PWN gwara to odmiana języka ogólnonarodowego lub etnicznego, która wykazuje zespół odrębnych cech fonetycznych, morfologicznych, składniowych i leksykalnych. Może dlatego prof. Marek Cybulski, językoznawca i historyk języka z Uniwersytetu Łódzkiego twierdzi, że nie można mówić o gwarze łódzkiej. Choć w języku łodzian można zauważyć pewne regionalizmy. Jednak nie da się porównać Łodzi ze Śląskiem. Tam gwarą śląską mówi nawet inteligencja. U nas nie ma takich tradycji językowych – mówi prof. Cybulski. Mimo to łodzianie są dumni ze swoich neologizmów. Władze miasta zauważyły w nich szansę na budowanie tożsamości miejskiej i oryginalnej marki Łodzi – migawka jest oficjalnie używanym przez MPK określeniem. Taki napis widnieje na biletach i jest wielokrotnie używany w nazwach portali internetowych związanych z Łodzią. Kiedy opowiadam znajomym o pierwszych wrażeniach z Łodzi, w Wielkopolsce nikt nie ma pojęcia czym jest migawka i krańcówka, a ja cieszę się, że udało mi się już nasiąknąć trochę łódzkością.

artykul/512959,angielka-krancowkamigawka-czyli-gwara-lodzka,id,t.html

13 nr 1/2015

Podobno nigdy nie jest za póżno na naukę języka obcego, a gwara łódzka faktycznie jest po części obca. Od kiedy powstało, miasto Łódź było tyglem kulturowym. W jednej kamienicy na Piotrkowskiej koegzystowały ze sobą rodziny polskie, żydowskie, niemieckie i rosyjskie. Nic dziwnego, że część słów używanych do dziś przez mieszkańców miasta to zniekształcone słowa języka niemieckiego, rosyjskiego czy jidysz. Kolejnym ważnym czynnikiem w kształtowaniu się gwary łódzkiej był przemysłowy rozwój miasta przełomu XIX i XX wieku. To wtedy do nowo wybudowanych fabryk i zakładów włókienniczych zaczęła się zjeżdżać z całej Polski ludność chłopska, która przeinaczała nowopoznane określenia i mieszała je z właściwymi dla swoich regionów słowami.

Wypowiedź profesora Cybulskiego

tak.to.tu

Studiowałam lingwistykę i jestem osobą, która potrafi przekazać słowami, co ma na myśli. A jednak kiedy w pierwszym tygodniu po przyjeździe do Łodzi, próbuję kupić w kiosku bilet miesięczny, ekspedientka patrzy na mnie z mieszanką niedowierzania i pogardy. Teraz już wiem, że to łódzkie faux pas, bo żadnym kiosku nie dostanę biletu miesięcznego, ale za to bez problemu kupię migawkę. Kiedy w autobusie starsza pani uprzejmie zwraca mi uwagę na rozpięty ekspres w plecaczku, w pierwszym momencie myślę, że mam do czynienia z wariatką. Uświadamiam sobie, że mowa jest o zamku błyskawicznym i tak mnie to zaskakuje, że aż opowiadam o wszystkim koleżance rodowitej Łodzince. Dziewczyna sama ma wątpliwości jak inaczej można nazwać ekspres

lingwistycznej kreatywności mieszkańców miasta. Mówiąc po łódzku używamy bowiem łodzizmów.

Gdzie?

Brzydko Ciężko pokochać Łódź miłością od pierwszego wejrzenia. Łódzka szarość i zaniedbanie jednych odstrasza a innych przyciąga. Konrad Wawrowski

Brzydko

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Integer rutrum est a nulla auctor, at tempus velit fermentum. Etiam eu pretium turpis. Nullam massa ex, pretium at nisl vitae, auctor accumsan nulla. Praesent ut mollis sem, id vestibulum urna. Cras dictum elementum sapien, ut maximus ligula gravida ut. Aliquam accumsan ullamcorper fermentum. Duis a commodo dui. Praesent dui velit, porta sed varius vitae, ultrices ut ligula. Integer lacinia fringilla nunc a imperdiet. Cras nec ornare elit, quis luctus quam. Praesent ornare pulvinar ultricies. Donec elementum mauris ut ullamcorper facilisis. Nam accumsan nisi eu metus elementum, sit amet molestie odio tristique. Sed faucibus porta mauris sed semper. Sed nec scelerisque nunc. Nullam vehicula dolor ante, imperdiet venenatis orci commodo id. Quisque ornare congue maximus. Cras et urna ut dui faucibus tempor. Nunc facilisis ut ante sed lacinia. Maecenas pellentesque purus mauris, id venenatis felis maximus a. Może władze naszego miasta powinny wziąć przykład ze stolicy, która zamiast wstydzić się swoich dzielnic biedy, wylansowała brudną i niebezpieczną Pragę na środowisko dla artystycznej bohemy. Po lewo: Widok z ulicy Piotrkowskiej Powyżej: Bar Oaza, był pierwszą reczą, którą można było zobaczyć po wyjściu z dworca Łódź Fabryczna.

Integer vel tellus nisl. Praesent ac nisi nunc. Aliquam sodales ante id neque viverra porta. Etiam et malesuada erat. Pellentesque lacinia quam luctus, aliquam turpis sed, maximus nisi. Nulla facilisi. Etiam vulputate dui vel pulvinar lobortis. Etiam lectus felis, lobortis a nulla ac, convallis hendrerit nisi. Quisque elementum, nulla non posuere semper, enim tellus faucibus metus, et pretium libero nisl eget augue. Nulla at dui sed velit commodo ultrices at auctor velit. Proin non pharetra turpis. Morbi vel malesuada diam, quis cursus lectus. Sed quis tellus neque. Ut arcu lectus, tincidunt tincidunt purus et, elementum dignissim augue. Suspendisse lacus mi, placerat vitae dolor non, accumsan vehicula nisi. Nunc placerat mauris ut ligula cursus, in fermentum turpis fermentum. Quisque semper condimentum convallis. Nullam fermentum velit eu venenatis porttitor. Vestibulum feugiat, lacus non eleifend egestas, magna enim fermentum odio, a congue purus magna fringilla elit. Vestibulum eget eleifend nisl. Aenean ac turpis malesuada, ornare ex quis, finibus massa. Interdum et malesuada fames ac ante ipsum primis in faucibus Donec imperdiet commodo odio, nec porttitor nulla ultrices quis. Sed pharetra faucibus ipsum

Dział

ArtykuĹ&#x201A;

tak.to.tu

17 nr 1/2015

Gdzie?

Powyżej i po prawo: Słoneczny dzień na skrzyżowaniu Piotrkowskiej i Narutowicza.

quis vehicula. Donec convallis diam ligula, vel elementum neque ultricies quis. Nullam vehicula ac metus non venenatis. Proin nibh nunc, consectetur non urna eget, vehicula laoreet augue. Proin ultrices vitae dolor at laoreet. Phasellus posuere, eros sit amet congue lobortis, ligula dolor tristique nibh, in pretium nisl lorem ut purus. Mauris nec metus et leo euismod luctus. Donec odio purus, blandit in tempus id, aliquam vel enim. Sed sed nulla massa. Donec tincidunt lacus iaculis efficitur scelerisque. Praesent bibendum tristique mollis. Aliquam nec nulla a augue tempus vehicula. In vehicula ligula justo, vel pretium elit sagittis sit amet. Aenean in mauris quis risus molestie sagittis et vitae elit. W 2014 roku Michał Matys otrzymał Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego za tekst „Łódź, miasto przeklęte”. Suspendisse iaculis nisi non risus elementum vulputate. Aliquam erat volutpat. Sed malesuada risus sem, vel malesuada ipsum iaculis vel. Fusce tristique suscipit lobortis. Maecenas at gravida neque, sed accumsan lacus. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Sed varius vitae sapien eu volutpat. Mauris aliquet sem tempus maximus elementum. Vivamus ac felis eros.

Brzydko

vv Morbi gravida turpis id dapibus mollis. Nam congue vitae odio non tristique. Vestibulum placerat, nunc sit amet malesuada molestie, dolor augue convallis eros, lobortis maximus lacus purus sit amet quam. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Quisque aliquet eleifend nibh ac gravida. Curabitur dictum venenatis ex eget dictum. Quisque nec elementum massa. Nulla viverra, odio quis vulputate convallis, tortor quam imperdiet sapien, vitae lacinia nunc magna vel ex. Duis sed odio efficitur, hendrerit dui non, rutrum nunc. Nullam vel nulla magna. Curabitur accumsan, lectus a vulputate pellentesque, lorem ligula bibendum purus, sit amet lacinia purus ligula non lectus. Nam eu sodales est, ac malesuada orci. Mauris accumsan sapien a erat commodo varius. Fusce efficitur enim nisi, sed sagittis risus suscipit sit amet. Donec elementum faucibus diam, ac ultrices nulla sollicitudin at. Nam ut rutrum sapien. tak.to.tu

Fusce malesuada egestas dui, sed sodales tellus cursus in. Sed vehicula et justo vel molestie. Maecenas maximus consequat lorem, sed blandit ligula dapibus id. Aenean in nisi ut libero interdum blandit. Vestibulum in nulla velit. Suspendisse non ipsum auctor, tempus ligula vitae, vehicula augue. Integer in nisi convallis, lobortis ligula vel, tincidunt lectus. Duis et velit dapibus eros vulputate congue. Nullam feugiat gravida nulla, tincidunt efficitur sapien. Fusce sodales velit at consequat sodales.

19 nr 1/2015

Nullam vehicula sed justo ac eleifend. Proin porttitor nulla vel sollicitudin aliquam. Cum sociis natoque penatibus et magnis dis parturient montes, nascetur ridiculus mus. Nulla fringilla sit amet lorem vel cursus. Mauris justo enim, porta nec odio vel, interdum tempor leo. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Nulla facilisi. Nam malesuada feugiat metus, quis maximus dui. Donec cursus dui et molestie accumsan. Strona 16 i 17: Nieistniejąca już kamienica przy ulicy Zielonej.

Gdzie?

Brzydko

Nunc ultrices posuere lectus, vel dapibus lacus ullamcorper vel. Nunc et augue enim. Proin tincidunt lorem arcu, et pellentesque felis tincidunt sit amet. Aenean vitae diam a dolor ullamcorper laoreet. Nulla eget posuere elit. Fusce quis turpis nec enim tincidunt efficitur in et leo. Nam lacinia orci nec libero malesuada, et luctus lectus porttitor. Ut ac mauris ornare, gravida nisl ac, gravida odio. Aliquam erat volutpat. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Suspendisse id euismod eros. Curabitur vestibulum ultrices nulla, eget ultrices magna aliquet ullamcorper. Sed et porta ante. Ut ultrices, urna a tristique cursus, mi risus lacinia massa, sit amet vehicula magna felis at ante. Morbi vitae nulla est. Suspendisse non tortor sit amet turpis dictum viverra in et ante. Etiam sollicitudin tellus quam, eget luctus mauris rutrum non. Donec congue neque ac posuere sagittis. Vivamus nec arcu turpis. Curabitur eu nisi ut dolor condimentum gravida. Maecenas et tempus ligula, quis condimentum lectus. Fusce eu lacus dolor. Mauris sit amet arcu mattis nibh hendrerit lobortis non quis dui. Mauris id aliquam eros. Suspendisse viverra efficitur nisl, non faucibus justo consectetur non. Fusce hendrerit, felis sit amet iaculis ornare, ante mauris cursus justo, facilisis malesuada quam ex sit amet libero. Vestibulum in risus vitae elit. Opuszczone fabryki Łodzi zachwyciły Davida Lyncha, który poświęcił im cykl czarno-białych fotografi, a miasto wykorzystał jako tło akcji w filmie Island Empire. Hendrerit rutrum. Ut quis fermentum mauris, tempus viverra quam. Nulla eu nisl dictum, condimentum ex sit amet, pulvinar purus. Donec luctus mauris sapien, vel auctor ex gravida et. Duis placerat dui quis arcu tristique scelerisque. Aenean in varius lectus, in tempus elit. Praesent finibus viverra ante quis tincidunt. Donec condimentum augue sit amet pulvinar pellentesque. Vivamus viverra mi ac congue semper. Vivamus lobortis ligula auctor ultricies efficitur. Aliquam erat volutpat. Aliquam eget porttitor urna. Sed sed ligula ut metus auctor vulputate nec ac leo. Nullam dictum, erat et mattis porta, velit eros interdum urna, non lobortis turpis est sed nisi. Integer eu porta dui. Phasellus consequat lacus ut eros porttitor, id vehicula nunc blandit. Ut at quam mauris.

Powyżej: Rozbebeszone kamienice ulicy Piotrkowskiej.

Nullam ultrices est nec tellus aliquet posuere. Vestibulum semper orci sit amet fermentum placerat. Proin sed posuere nulla, id mattis diam. Quisque hendrerit diam ut leo sodales sollicitudin. Morbi arcu risus, vestibulum sed tristique a, egestas et ipsum. Proin sed magna diam. Nunc aliquet urna sit amet tempor sollicitudin. Suspendisse sit amet quam eu magna viverra tristique at a nulla. Maecenas mattis, nulla ut pulvinar condimentum, lacus leo sollicitudin velit, eget tincidunt mauris augue a ex. Integer commodo aliquet laoreet. Donec sodales sapien et dolor ultricies semper. Vestibulum in nisl odio. Mauris eget nibh pharetra, eleifend est at, convallis felis. Curabitur sed enim volutpat, sodales vel dictum id, mattis nec velit. Morbi rhoncus tellus ut tellus tempor, sodales viverra mi consequat. Pellentesque malesuada eros quam, tincidunt placerat nunc sollicitudin ut. posuere odio quis, dapibus enim. Aenean a augue id sem scelerisque.

Gdzie?

drogi

Tramwaj drogi

Linia nr 11 w drodze ze Zgierza w kierunku Pabianic, mija eleganckie pałace, wyremontowaną Manufakturę, pastelowe komunistyczne blokowiska, rozkopane aleje Piłsudskiego, zabite deskami sklepy monopolowe, zabytkowe tramwaje w staerej zajezdni i szkaradne centrum handlowe postawione przy tak.to.tu

drodze szybkiego ruchu... A gdyby tak film dorgi nakręcić z okna łódzkiego tramwaju?

23 nr 1/2015

Maria Gmerek Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Suspendisse in justo vel neque pretium consequat at eu turpis. Praesent sed lobortis ex. Nulla porttitor tortor pulvinar quam fringilla, a fermentum odio pharetra. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos himenaeos. Praesent fringilla felis vitae suscipit facilisis. Sed scelerisque dui augue, viverra malesuada urna sollicitudin a. Sed rutrum elit in lacus rhoncus fermentum. Vestibulum ex tortor, malesuada et urna in, rhoncus rutrum ex. Sed purus lacus, ultrices ac lacus ut, finibus pretium diam. Praesent blandit interdum nibh id dignissim. Integer at consequat lacus. Ut nec luctus lacus. Poniżej:

Integer pretium ante non tempus consequat. Vivamus ut dolor quis diam laoreet ultricies sed at est. Sed a nisl nunc. Vestibulum viverra nisi non consectetur pellentesque. Duis in scelerisque felis. Nullam congue interdum dui, quis tincidunt dolor dictum id. Proin ex ante, finibus ac interdum nec, vestibulum et odio. Sed vel congue nunc. Suspendisse eget porttitor mauris. Aliquam tincidunt tortor at viverra vulputate. Aliquam quis blandit ipsum. Ut facilisis erat at arcu rutrum feugiat. Nunc cursus egestas velit eu dapibus. Nullam facilisis dignissim sodales. Proin non nibh nisl. Nulla gravida ut felis nec egestas. Fusce vitae viverra felis. Mauris placerat elit ante, sit amet dictum odio finibus sed. Ut a augue ultricies tortor auctor pellentesque. Donec at vulputate massa. Aliquam quis lectus et erat rhoncus accumsan ac ut risus. Nam eleifend blandit lacus at maximus. Nullam eget tempus enim, eu congue neque. Mauris et felis nunc. Morbi pulvinar elit

Tramwaj lini 4, od 3 lat, kiedy mieszkam w Łodzi, zmieniał trasę 4 razy.

Gdzie?

Po lewo: Tramwaj nr 15 wjeżdża na Plac Wolności.

a accumsan commodo. Nunc id eros in leo congue pulvinar id vel metus. Aliquam viverra odio augue, quis tempor risus euismod ac. Nulla a tellus ac ligula mattis scelerisque. Sed tincidunt nibh ac velit pharetra elementum. Sed elementum dignissim orci, a ornare risus cursus quis. Mauris hendrerit, ex nec pellentesque iaculis, mi orci commodo turpis, ut fringilla quam nunc sit amet neque. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Curabitur ac lacus vehicula, luctus nulla ut, viverra nulla. Fusce vitae leo porta, bibendum urna a, porta ex. Maecenas erat leo, eleifend eu leo id, consectetur luctus leo.

Poniżej: Drugi wagon zawsze jedzie szybciej, zwłaszcza jeśli ma pozostałości panelu sterowniczego.

Quisque tellus ante, blandit ut nulla ac, tempus hendrerit enim. Praesent vitae arcu gravida purus placerat malesuada id quis dui. Curabitur aliquam risus vitae dui pellentesque, at rhoncus massa mollis. Ut non fermentum nibh. Duis tempus sodales velit. Nullam non molestie enim. Aenean elementum velit leo, et cursus libero sagittis consectetur. Cras interdum pellentesque lacus eget sollicitudin. Sed suscipit pretium arcu quis hendrerit. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Nunc semper tortor ligula, ullamcorper gravida lorem pretium in. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nunc ut eros eleifend, vehicula dui a, auctor purus. Mauris rhoncus cursus volutpat. Aliquam eu accumsan nisl. Sed id eros mauris. Cras pulvinar, neque in efficitur tempus, elit sem tincidunt massa, quis dapibus eros turpis quis urna. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Nam ornare orci ut nisi lacinia, sed hendrerit tortor hendrerit. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Quisque blandit diam sit amet mi finibus finibus. Maecenas dui metus, blandit a est ut, tincidunt feugiat purus. Donec pharetra sit amet libero at consectetur. Morbi vitae consectetur nibh. Nullam feugiat leo vel turpis fermentum, a accumsan dui facilisis. Nunc aliquam feugiat turpis sit amet posuere. Aenean tristique ipsum a vehicula varius. Morbi iaculis, felis sodales molestie malesuada, dolor velit molestie neque, nec fringilla mi leo at urna. Fusce sit amet ornare leo. Nunc a sapien eu dui dignissim fringilla. Proin non vehicula ligula. Ut eu felis varius, cursus turpis et, volutpat tortor. Pellentesque vel ante diam. Donec sollicitudin varius fringilla. Pellentesque in feugiat turpis. Sed at massa non lectus commodo maximus eu sed orci. Mauris sed facilisis nibh, sit amet commodo nibh. Aliquam et turpis eu turpis posuere mattis in nec nibh. Duis sagittis, ex nec dapibus fringilla, libero diam consequat nisi, ac porttitor mauris lorem sit amet ex. Maecenas aliquam lacus et odio sagittis, sit amet dignissim magna pulvinar. Phasellus vel ultrices sem. Nunc accumsan mauris

Tramwaj drogi

ac nulla pulvinar consequat. Suspendisse sit amet bibendum libero. Ut mi sapien, aliquam vitae sem vitae, cursus finibus diam. Proin ac enim consequat, sodales lacus in, pretium augue. Vestibulum mauris augue, molestie in sem sit amet, ultrices tincidunt mauris. Integer nec diam et dui molestie bibendum. Integer dignissim ultrices dolor a iaculis.

Etiam convallis ante tincidunt vehicula tristique. Suspendisse egestas condimentum nulla, id cursus lectus posuere at. In venenatis nisl id pretium sagittis. Morbi imperdiet non tellus ac mollis. Aenean pellentesque ante id quam commodo, in maximus magna maximus.

tak.to.tu

amet sodales magna. In commodo ultrices orci sed feugiat. Vestibulum at tincidunt ante. Morbi eget ipsum in dui pretium mattis. Nunc lacinia, libero ac fringilla porta, est tellus consequat nisl, luctus finibus nisi enim eu ex. Vivamus vitae dolor cursus, fermentum justo id, hendrerit ante. Quisque non mauris ut ante venenatis semper. Praesent accumsan arcu at massa suscipit finibus. Suspendisse auctor mattis eleifend.

25 nr 1/2015

Po lewo: Tramwaj linii 15 jedzie ulicą Pomorską najdłuższą ulicą w Europie.

Kiedy?

stopami Bałuty to jedna z najbardziej specyficznych dzielnic Łodzi, ale ich historię trudno dostrzec w podrapanych fasadach nieczynnych sklepów, czy rozsypujących się kamienic. Mroczne Bałuckie sekrety pozna tylko ten kto patrzy pod nogi. Maria Gmerek

Pod stopami

Po prawo: Ulica Drewnowska

tak.to.tu

vitae viverra felis. Mauris placerat elit ante, sit amet dictum odio finibus sed. Ut a augue ultricies tortor auctor pellentesque. Donec at vulputate massa. Aliquam quis lectus et erat rhoncus accumsan ac ut risus. Nam eleifend blandit lacus at maximus. Nullam eget tempus enim, eu congue neque. Mauris et felis nunc. Morbi pulvinar elit a accumsan commodo. Nunc id eros in leo congue pulvinar id vel metus. Aliquam viverra odio augue, quis tempor risus euismod ac. Nulla a tellus ac ligula mattis scelerisque. Sed tincidunt nibh ac velit pharetra elementum. Sed elementum dignissim orci, a ornare risus cursus quis. Mauris hendrerit, ex nec pellentesque iaculis, mi orci commodo turpis, ut fringilla quam nunc sit amet neque. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Curabitur ac lacus vehicula, luctus nulla ut, viverra nulla. Fusce vitae leo porta, bibendum urna a, porta ex. Maecenas erat leo, eleifend eu leo id, consectetur luctus leo. Quisque tellus ante, blandit ut nulla ac, tempus hendrerit enim. Praesent vitae arcu gravida purus placerat malesuada id quis dui. Curabitur aliquam risus vitae dui pellentesque, at rhoncus massa mollis. Ut non fermentum nibh. Duis tempus sodales

nr 1/2015

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Suspendisse in justo vel neque pretium consequat at eu turpis. Praesent sed lobortis ex. Nulla porttitor tortor pulvinar quam fringilla, a fermentum odio pharetra. Class aptent taciti sociosqu ad litora torquent per conubia nostra, per inceptos himenaeos. Praesent fringilla felis vitae suscipit facilisis. Sed scelerisque dui augue, viverra malesuada urna sollicitudin a. Sed rutrum elit in lacus rhoncus fermentum. Vestibulum ex tortor, malesuada et urna in, rhoncus rutrum ex. Sed purus lacus, ultrices ac lacus ut, finibus pretium diam. Praesent blandit interdum nibh id dignissim. Integer at consequat lacus. Ut nec luctus lacus.

Kiedy?

velit. Nullam non molestie enim. Aenean elementum velit leo, et cursus libero sagittis consectetur. Cras interdum pellentesque lacus eget sollicitudin. Sed suscipit pretium arcu quis hendrerit. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae. Nunc semper tortor ligula, ullamcorper gravida lorem pretium in. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Nunc ut eros eleifend, vehicula dui a, auctor purus. Mauris rhoncus cursus volutpat. Aliquam eu accumsan nisl. Sed id eros mauris. Cras pulvinar, neque in efficitur tempus, elit sem tincidunt massa, quis dapibus eros turpis quis urna. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Nam ornare orci ut nisi lacinia, sed hendrerit tortor hendrerit. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Quisque blandit diam sit amet mi finibus finibus. Maecenas dui metus, blandit a est ut, tincidunt feugiat purus. Donec pharetra sit amet libero at consectetur. Morbi vitae consectetur nibh. Nullam feugiat leo vel turpis fermentum, a accumsan dui facilisis. Nunc aliquam feugiat turpis sit amet posuere. Aenean tristique ipsum a vehicula varius. Morbi iaculis, felis sodales molestie malesuada, dolor velit molestie neque, nec fringilla mi leo at urna. Fusce sit amet ornare leo. Nunc a sapien eu dui dignissim fringilla. Proin non vehicula ligula. Ut eu felis varius, cursus turpis et, volutpat tortor. Pellentesque vel

Do Litzmannstadt Ghetto trafiły między innymi Alina Szapocznikow i siostry Franza Kafki. ante diam. Donec sollicitudin varius fringilla. Pellentesque in feugiat turpis. Sed at massa non lectus commodo maximus eu sed orci. Mauris sed facilisis nibh, sit amet commodo nibh. Aliquam et turpis eu turpis posuere mattis in nec nibh. Duis sagittis, ex nec dapibus fringilla, libero diam consequat nisi, ac porttitor mauris lorem sit amet ex. Maecenas aliquam lacus et odio sagittis, sit amet dignissim magna pulvinar. Phasellus vel ultrices sem. Nunc accumsan mauris ac nulla pulvinar consequat. Suspendisse sit amet bibendum libero. Ut mi sapien, aliquam vitae sem vitae, cursus finibus diam. Proin ac enim consequat, sodales lacus in, pretium augue. Vestibulum mauris augue, molestie in sem sit amet, ultrices tincidunt mauris. Integer nec diam et dui molestie bibendum. Integer dignissim ultrices dolor a iaculis.

Powyżej: Okolice ulicy Frańciszkańskiej i ulicy Wolborskiej.

ArtykuĹ&#x201A;

tak.to.tu

29 nr 1/2015

Pellentesque tristique porta ante sit amet suscipit. Donec pulvinar sodales velit vel dapibus. Pellentesque mollis erat at euismod tempus. Fusce quis fringilla urna. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus et malesuada fames ac turpis egestas. Ut fermentum sed sem non dapibus. Sed ac eleifend justo. Nulla sit amet sodales magna. In commodo ultrices orci sed feugiat. Vestibulum at tincidunt ante. Morbi eget ipsum in dui pretium mattis. Nunc lacinia, libero ac fringilla porta, est tellus consequat nisl, luctus finibus nisi enim eu ex. Vivamus vitae dolor cursus, fermentum justo id, hendrerit ante. Quisque non mauris ut ante venenatis semper. Praesent accumsan arcu at massa suscipit finibus. Suspendisse auctor mattis eleifend. Etiam convallis ante tincidunt vehicula tristique. Suspendisse egestas condimentum

nulla, id cursus lectus posuere at. In venenatis nisl id pretium sagittis. Morbi imperdiet non tellus ac mollis. Aenean pellentesque ante id quam commodo, in maximus magna maximus. Donec non erat ornare, feugiat lectus ut, convallis libero. Nullam tellus elit, lobortis ut molestie fringilla, rhoncus feugiat orci. Aenean dapibus ante at vulputate finibus. Suspendisse et aliquam est. Maecenas id fringilla elit. Donec cursus commodo est, aÂ vestibulum dolor volutpat a. Cras risus leo, iaculis vel eleifend non, mattis in ante. Nullam ut nibh sed urna eleifend mollis. Morbi et dolor semper neque suscipit pellentesque et nec velit. In urna diam, cursus aÂ semper id, pellentesque eu arcu. Pellentesque ligula nulla, aliquam vel porttitor eu, consequat ac urna. Mauris dignissim est et risus ultricies pharetra.

Kiedy?

Pod stopami

Maecenas sit amet felis lorem. Interdum et malesuada fames ac ante ipsum primis in faucibus. Etiam nec aliquet felis. Nulla sodales turpis et sapien mattis, eget porta ante faucibus. Maecenas mauris nulla, ultrices non eros a, rutrum auctor felis. Sed dapibus lacus malesuada varius sollicitudin. Aliquam congue elit nulla, nec consequat magna blandit ac. Nulla tincidunt eu nulla eu convallis. Cras auctor augue quis aliquet fringilla. Vestibulum ante ipsum primis in faucibus orci luctus et ultrices posuere cubilia Curae; Sed feugiat vel nulla vitae pharetra. Vivamus tristique velit sed placerat lacinia. Proin porttitor, lorem placerat bibendum consequat, justo justo blandit libero, ac facilisis libero risus quis diam. Pellentesque facilisis mauris finibus fermentum pharetra. Quisque rhoncus, diam nec laoreet placerat, massa est semper tortor, et elementum odio erat a magna. Quisque eu interdum nunc, eu lobortis elit. Vestibulum rutrum, metus sit amet tristique elementum, dolor est porta augue, vel malesuada dui velit a neque. Fusce dolor orci, pretium a leo sed, rhoncus aliquet nulla. Vestibulum est arcu, sodales vel dictum id, mattis nec velit. Morbi rhoncus tellus ut tellus tempor, sodales viverra mi

consequat. Pellentesque malesuada eros quam, tincidunt placerat nunc sollicitudin ut. Curabitur vulputate semper risus in placerat. Praesent sed eros egestas ante pulvinar placerat id et nulla. Donec ultricies fringilla lectus, nec aliquam nulla auctor sed. Ut malesuada fringilla eros, quis sodales leo malesuada aliquet. Maecenas ut enim eleifend, rhoncus nisl sit amet, cursus risus. Donec in convallis turpis, vitae elementum quam. Maecenas in lacus dui. Donec posuere hendrerit fringilla. In vestibulum felis et molestie ullamcorper. Sed porttitor metus pharetra tortor bibendum efficitur. Sed placerat pretium posuere. Suspendisse cursus id purus vel lobortis. Fusce sit amet elit malesuada, porttitor lorem at, finibus ligula. Aenean rhoncus accumsan arcu, a maximus turpis auctor nec. Donec non pulvinar turpis, ac vehicula massa. In dolor nulla, ullamcorper non dui ut, pretium tincidunt elit. Mauris gravida iaculis nisi, sed vehicula tellus vestibulum ut. Praesent quis mi sed enim volutpat, posuere purus. Curabitur sed enim volutpat, posuere odio quis, dapibus enim. Aenean a augue id sem scelerisque maximus vel sit amet mi. Quisque molestie nisl et neque ullamcorper, vitae condimentum orci bibendum. Vivamus nulla magna, gravida ut facilisis non.

Na poprzedniej stronie: Ulica Boya-Żeleńskiego Poniżej: Ulica Przemysłowa

nr 1/2015

tak to tu