Nr.2 - april 2015
Een mama voor moederloze veulens 10 inzichten in paddock paradise Kijk bij pijn naar de hoeven 8 fabels over voer Biologische stal beter?
Inhoudsopgave 4
Warm gevoel – voorwoord door Marjan Tulp.
5
Een mama voor moederloze veulens.
10
Tien inzichten in een geslaagd paddock paradise.
16
Zoek bij pijnsignalen eerst bij de hoeven.
19
Spuiten en slikken – column door Jorg Tönjes.
23
Acht fabels over paardenvoer.
Warm gevoel Als ik íets zielig vind, dan zijn het wel moederloze veulentjes. Op Facebook zie je de fotootjes vaak langskomen. Iedereen stuurt ze rond in de hoop dat er ergens een merrie is die het veulen wil adopteren. Dat lukt meestal niet, omdat merries die hun veulen verloren hebben in een rouwproces zitten. Dat er dan nu een oplossing is, vind ik geweldig. Door een merrie een behandeling te geven, accepteert ze het veulen wél. Daar krijg ik nou een warm gevoel van binnen van: een mama voor het veulen. En er worden ook nog merries mee gered. Verder in deze tweede editie van Paardvisie Magazine: krijgen paarden bultjes van eiwit? Welnee! Waar moet je op letten als een paard veel pijn heeft? Op de hoeven! Weet je hoe je een goede paddock paradise maakt? Auteur Elien Cuypers dook voor je in de materie en legt het je uit. En last but not least een column van Jorg Tönjes: een biologische stal, is dat beter voor je paard? Veel leesplezier! Marjan Tulp Hoofdredacteur Paardvisie
| nr. 2 >> 5
Een mama voor
moederloze
veulens
| nr. 2 >> 6
Bij Dierenkliniek Dennenoord staan zes merries klaar om een moederloos veulen te adopteren. Dat gaat altijd goed, want de merries hebben een hormoonbehandeling gehad. Voor de veulens is het de ideale oplossing. Dierenarts Merel Dierks is blij dat het lukt. “Het is zo gaaf om een moederloos veulen een mama te kunnen geven geven.” Merel Dierks van Dierenartsenpraktijk Dennenoord vangt nu twee jaar moederloze veulens op. Met succes geeft ze de diertjes een nieuwe moeder. “De techniek is nu zo goed dat het altijd lukt, de merrie accepteert het veulen altijd.” Zes merries staat er op de kliniek om de moederloze veulens op te vangen. Er is ook nog een lijstje met merries achter de hand, voor het geval dat. De techniek komt uit België en in Australië doen ze het ook, maar dan met andere medicijnen. In Nederland is Dennenoord, gelegen in het Brabante Duizel vlakbij de Belgische grens, de enige kliniek waar ze de hele winter door merries houden om veulens te kunnen redden. “Het is ook mogelijk dat mensen zelf een merrie meenemen en wij haar behandelen.” Het probleem met moederloze veulens Moederloze veulens zijn een probleem. Als er een merrie wordt gevonden die haar veulen verloren heeft, gaat het soms goed, maar vaak accepteert die merrie het moederloze veulen niet. Dat kan het veulen zelfs in gevaar brengen,
als de merrie het probeert te slaan. Op facebook zie je veel oproepjes 'merrie gezocht voor moederloos veulen' langskomen. Eigenaren rijden van merrie naar merrie met hun veulen in de hoop dat een van de merries die haar veulen verloren heeft, het moederloze veulen wél accepteert. Ook kan een eigenaar de Moederloze Veulencentrale bellen. Als het allemaal niet lukt, blijft er niks anders over dan het veulen met de hand opvoeden. Een veulen met de fles opvoeden is ook veel werk, het moet iedere twee uur de fles krijgen. Maar dat is niet alles. Een met de fles opgevoed veulen krijgt vaak gedragsproblemen en is als volwassen paard niet makkelijk in de omgang. Met zo'n lief veulen wordt te veel geknuffeld waardoor het dier geen respect voor mensen krijgt. De oplossing voor moederloze veulens Voor een moederloos veulen is een nieuwe moeder gewoonweg ideaal. Bij Dennenoord hebben ze dan nu merries die het veulen wél accepteren. Deze merries hebben geen veulen gekregen en zitten niet in een rouwproces omdat ze een veulen verloren hebben. De merries krijgen een behandeling met medicijnen, waardoor de uier ontwikkelt en ze melk gaan produceren. Merel legt uit. “Als ze voldoende melk produceren voor een veulentje – dat is 5 liter per dag - dan kan er een veulentje bij. Als er dan iemand belt die een moederloos veulentje heeft, dan krijgt de merrie een hormoonbehandeling waardoor ze
| nr. 2 >> 7
Hetzelfde veulen als op de eerste pagina, drie maanden later.
hormonaal een bevalling doormaakt, en vervolgens accepteert ze het veulentje altijd, tot een leeftijd van zes of acht weken aan toe. Daarna zijn ze te groot en hebben ze ook te veel melk nodig. Dan zijn ze niet meer zo afhankelijk van moedermelk.” Hormoonbehandeling Die hormoonbehandeling stelt niet veel voor. “Dat is een behandeling van een week die ervoor moet zorgen
dat ze voldoende melk maken. Verder doen de merries het hele jaar niks. Ze spelen in de wei. Als het veulentje bij de merrie staat, dan houdt die de melkproductie in stand. Dan hebben ze geen hormoonbehandeling nodig. In de zomer staan ze met een veulen in de wei en in de winter mogen ze lekker bijkomen van het zogen van het veulen in de groepsstal. Er zijn wat mensen die ze wat aandacht geven, maar ze hoeven verder niks.”
| nr. 2 >> 8
De merries zijn erop geslecteerd. “Tot nu toe zijn het allemaal merries die we van de dood gered hebben. Fokmerries die niet meer dragend kunnen worden, geblesseerde paarden. Eentje met kruisbandproblemen, bijvoorbeeld. Een ouder paard dat naar de slager zou. Het zijn paarden met een verhaal, maar ze moeten wel geschikt zijn als pleegmoeder. Ze moeten lief en sociaal zijn. Ze moeten tegen verhuizen kunnen en de eigenaar van het veulentje moet ook de stal in kunnen, dat de merrie niet té beschermend voor zo'n veulen is. Het moeten merries zijn met een fijn karakter. Het veulentje moet door een lieve mama worden opgevoed. Dat is heel belangrijk in de eerste fase van hun leven. De merries moeten zelf een keer een veulentje hebben gehad, dan kunnen ze ook voor een veulentje zorgen.” Door Billy gaan zoeken Dierks is dolblij dat het lukt. “Het is heel gaaf. Die merries red je van de dood en ze hebben een heel fijn leven bij ons.” Als dierenarts voelde ze zich wel eens machteloos bij een moederloos veulen. “Ik heb meegemaakt dat Billy kwam, een veulen zonder moeder. Er was nergens in Nederland een moeder voor hem te vinden. Hij wou niet uit een emmer of uit de fles drinken. Als dierenarts doet je dat wat. Dat was zo zwaar, dat lieve veulentje zo moederziel alleen. Hij moest via een sonde zijn drinken binnen krijgen. Wat een gedoe, wat een zware start van zijn leven en wat een kosten
voor de eigenaar. Door hem ben ik gaan zoeken en kwam uit op deze techniek. De eerste merrie was Whisper, een paard dat men wou laten inslapen. Ik ben het eens gaan proberen en het lukte. Dat eerste veulentje, dat laat je toch niet los. Dat was zó erg. Nu kunnen wij ze wel wat bieden.”
Dit moederloze veulen heeft geluk. Dierenarts Merel introduceert hem bij zijn pleegmoeder, hiedoor heeft hij een nieuwe start in het leven.
| nr. 2 >> 9
Het huren van de merrie Aan het huren van een pleegmoeder zijn wel kosten verbonden. De dierenkliniek onderhoudt de merrie het hele jaar door. Denk aan voer, stro, hoefsmid, vaccinaties, de behandeling om melk te gaan geven en de adoptie zelf. De kosten voor de huur van een pleegmoeder zijn echter ongeveer even hoog als de zorg voor een flessenveulen. Een flessenveulentje drinkt liters kunstmelk per dag. “Ik begrijp dat het door de kosten niet voor iedereen haalbaar is, maar voor wie het wil is er nu wel een optie. Het is heel dankbaar dat je dan zo'n veulentje aan een mama kunt helpen.” Merel is blij dat ze kan helpen. “De eigenaar komt helemaal overstuur aan met zo'n veulen. De moeder is dood, dat is al een klap. Dan is er de paniek om het veulen. De eigenaar reist hier naar toe met het veulen. Zo heftig allemaal. En als onze merrie dan het veulen accepteert en je ziet de opluchting bij de eigenaar en je weet dat het veulen en de eigenaar blij zijn. Dan kan je dag niet meer stuk.”
m
• Goed onder
• Met e condit
• Kan d
Het is heel veel werk voor de dierenartsen van Dennenoord. “Maar we doen het graag. Het is zo mooi als je iets kunt betekenen voor die mensen. Ze mogen allemaal bellen, 24 uur per dag.” Meer informatie? Dierenkliniekdennenoord.nl tel 0497-382534 Veulencentrale: 070-3110367
ick
Limer n e s e Marli
Pavo S.O.S. Kit
Met Pavo 18Plus ver zonder het systeem vitaal en fit te blijven
D140195
Wanneer je een veulen fokt is het altijd raadzaam om een SOS Kit op stal Want dat je te hebben voor het geval dat er iets mis gaat. Een SOS Kit bevat biest, melk maar hoe hij en flesjes om je veulen door de eerste kritieke uren heen te helpen. Dit Artikelen en video’s survivalpakket is eenvoudig te bereiden en van levensbelang voor moederloze je vinden op www.pa veulens en voor veulens waarvan de merrie geen of onvoldoende biestmelk geeft.
www.pavo.nl
10 inzichten voor een geslaagd paddock paradijs > Tekst: Elien Cuypers > Foto’s: Marja van Run
| nr. 2 >> 11
10 inzichten voor een geslaagd paddock paradijs Het is voor eigenaars vaak moeilijk om een paard goed in vorm en op gewicht te houden. Naast een aangepast voerschema houdt dit immers ook voldoende beweging in. Paarden op een grote weide staan vaak gewoon stil te grazen, wat de kilo’s er niet meteen doet afvliegen. Een paddock paradijs, een natuurlijke vorm van huisvesting, kan hierin helpen. Een paddock paradijs is een vorm van huisvesting waarbij de paarden gestimuleerd worden om te bewegen, zoals paarden in het wild ook elke dag kilometers afleggen. Tegelijkertijd wordt de weide op een praktische manier ingedeeld, zodanig dat de eigenaar makkelijker kan bepalen hoeveel gras het paard kan opeten.
1.
De oppervlakte optimaal benutten Ten onrechte wordt er gedacht dat een paddock paradijs alleen aangelegd kan worden indien je kan beschikken over een grote partij land. Dit klopt niet: ook een klein stuk land kan effectiever worden gebruikt door middel van looppaden. Zo creĂŤert een paddock paradijs net ruimte in plaats van het te beperken. Dit zorgt er voor dat paarden het hele jaar door op een relatief beperkte oppervlakte kunnen worden gehouden.
2.
Beweging stimuleren Centraal in het concept paddock paradijs staan de looppaden. Beweging wordt gestimuleerd door de looppaden te laten leiden tot plekken waar het paard voedsel, water of een rustplek kan vinden. Op de looppaden is het niet de bedoeling dat de paarden grazen.
| nr. 2 >> 12
3.
Modder beperken? Een paddock paradijs zorgt niet noodzakelijk voor meer modder tijdens natte seizoenen. Alles staat of valt met de ondergrond van je weide, de afwatering en de mate van verharding. En laat ons eerlijk zijn: de doorsnee weide heeft bij de poort tijdens natte dagen ook een modderpoeltje, toch? Modder kan je voorkomen door bij het aanleggen van je paddock paradijs grachtjes te voorzien. Je kan er ook voor opteren om de bodem op een profiel te zetten van 2 à 5°, zodanig dat het water afloopt. De looppaden afgraven of ophogen is niet altijd een goed idee. Het aanplanten van knotwilgen kan ook helpen om het water uit de grond te halen.
4.
Een goede voorbereiding is het halve werk Je zet je paddock paradijs met looppaden, graas- en voerplaatsen best even op voorhand op papier. Dit overzicht zal je helpen om te beslissen waar je best ook afsluitbare doorgangen voorziet. Zo kan je de mate van weidegang gemakkelijk regelen, een paard gemakkelijk apart zetten en de route van de kudde veranderen om ze in een andere weide te laten grazen.
| nr. 2 >> 13
5.
Rust in de kudde Een paddock paradijs kan zorgen voor rust in de kudde. De paarden hoeven namelijk niet continue in elkaars buurt te vertoeven. Toch is het aangewezen om bij een grotere of veranderende kudde je looppaden voldoende breed te maken. Ook creĂŤer je ruimte door het looppad naar de doorgang toe iets breder te maken en te werken met afgeronde hoeken. Zo hoeven er geen strubbelingen te zijn als de doorgang gesloten blijkt te zijn en de hele bende zich moet omdraaien.
6.
Op zoek gaan naar voedsel Het is de bedoeling dat het paard afstanden aflegt, daarom is het beter om water op een andere voerplaats aan te bieden dan het hooi. Door gebruik te maken van een slowfeedersysteem, zoals een hooibak of een hooinet, eten paarden veel langer van hun hooi. Dit is bevorderlijk voor hun maag en -darmstelsel, dat er op gemaakt is om de hele dag door kleine beetjes ruwvoer te verwerken. Continue toegang hebben tot ruwvoer verkleint de kans op maagproblemen bij paarden. Welk systeem je ook verkiest, je zorgt er best voor dat je paard op een zo natuurlijk mogelijke manier zijn eten kan opeten: met zijn hoofd omlaag. Zo slijten zijn tanden netjes af.
7.
Natuurlijke slijtage van de hoeven Je kan hier en daar ook stukken verharden. Zo train je de hoeven van de paarden op verschillende ondergronden, kan je modder voorkomen en slijten de hoeven op een natuurlijke manier. Je verhardt best daar waar de paarden veel staan: op voerplaatsen of stukken van het looppad. Dat kan je doen met beton, steentjes, klinkers of steenpuin. Let wel dat je de scherpte van je ondergrond langzaam opvoert zodanig dat je paarden niet weigeren over de ondergrond te lopen.
| nr. 2 >> 14
8.
Beplanting van je weide Met bomen en struiken kan je niet alleen je weide verfraaien, ze bieden je paarden ook natuurlijke beschutting en nemen een deel grondwater op. Bepaalde boomsoorten zijn eetbaar voor paarden, zoals de berk en de wilg. Deze takken bevatten veel nuttige stoffen en zijn rijk aan structuur.
9.
Je paard uitdagen Een obstakel op het looppad maakt de paarden nieuwsgierig en inventief. De paarden worden uitgedaagd om na te denken en uit te kijken waar ze hun voeten neerzetten. Een obstakel kan je op je looppad leggen: een boomstronk, rotsblokken,…
10.
Het hoeft niet altijd plat te zijn… Op je terrein kan je variëren in hoogte door een heuvel en een poel aan te leggen. De heuvel zorgt voor een leuke uitkijkpost voor de paarden en flink wat achterhandgebruik bij het op- en afklimmen. De poel kan dan weer zorgen voor drinkwater, maar ook voor een heerlijk plonsbadje.
Met dank aan Vivaranch.be, paddockparadijs.nl
Pavo 18Plus
muesli voor een fitte senior
• Goed verteerbare vezels ondersteunen de spijsvertering • Met essentiële aminozuren voor conditiebehoud • Kan droog én nat gevoerd worden
ick
Limer n e es Marli
Marlies Prinsen Kamhuisen: ´Limerick is met zijn 18 jaar echt wel een sportpaard, maar ik begin te merken dat hij ouder wordt. Op verzoek van Pavo test ik Pavo 18Plus. Aan de buitenkant merk ik weinig aan mijn paard. Hij wordt niet dikker, is fit met rijden en hij wordt er niet slomer van. Ik vind het een veilig gevoel dat ik een voer heb dat speciaal voor zijn leeftijd is gemaakt.´
Met Pavo 18Plus verzorg je het ouder wordende paard met alles wat het lichaam vraagt zonder het systeem onnodig te belasten. Deze stofvrije muesli helpt jouw senior om vitaal en fit te blijven.
Want dat je paard ouder wordt kun je niet voorkomen, maar hoe hij ouder wordt bepaal je zelf.
D140195
Artikelen en video’s over ouderen paarden, en productinformatie over Pavo 18Plus kun je vinden op www.pavo.nl/oudere-paarden
www.pavo.nl
Voor meer informatie bel 0900-7227336
| nr. 2 >> 16
Vettec
Zoek bij pijnsignalen eerst bij de hoeven Paarden die onregelmatig lopen ervaren ongemak of pijn. Niemand zal dat betwijfelen. Maar hoe herken je aanhoudende pijn bij paarden? Een wat kan je er aan doen? Vettec in gesprek met Jan de Zwaan, hoefsmid aan de Faculteit Diergeneeskunde Utrecht.
Soms is het overduidelijk dat een paard pijn lijdt, bijvoorbeeld bij een acute kreupelheid of ernstige koliek. In de meeste gevallen is pijn bij paarden helemaal niet zo eenvoudig waar te nemen: ze zijn van nature meesters in het verhullen van pijn. “Uitingen van pijn bij paarden zijn vaak dan ook subtiel en alleen zichtbaar in nauwelijks opvallende symptomen of kleine (gedrags) veranderingen. Dit gedrag is typisch bij prooidieren, waaronder ook het paarden, toon nooit je zwakheid en verberg pijn en ongemak zo lang als mogelijk - anders ben je een makkelijk prooi” aldus Jan de Zwaan.
Vanuit de hoeven kijken “Het niet tonen van (duidelijke) pijnsignalen wil dus niet zeggen dat paarden geen pijn hebben, sterker nog, wanneer wij wel pijnsignalen van paarden opvangen, zijn de probleem vaak al groter dan gedacht.” Als de paarden gedragingen vertonen die mogelijk pijngerelateerd zijn, is het goed dit eens helemaal te laten nakijken door de dierenarts en de hoefsmid. “Begin altijd met de voeten”, adviseert Jan de Zwaan. “Heel veel problemen kunnen worden verholpen door eens goed naar de hoeven te kijken en vanuit dat beeld te handelen.” Adequaat handelen De hoeven van paarden kunnen vele problemen met zich mee brengen. Het is aan te raden adequaat te handelen wanneer zich een probleem voordoet, aangezien paarden de gehele dag op de hoeven lopen en deze hun gewicht moeten dragen. “Wanneer een paard pijn in één van de voeten heeft, zal hij/zij deze gaan ontlasten. Een ander been wordt vervolgens meer belast of zelfs overbelast wat weer andere lichamelijke problemen tot gevolg kan hebben, die zich niet uiten in kreupel gaan.”
| nr. 2 >> 17
Zool opvullen Worden opvallende signalen zoals bijvoorbeeld de houding en gang (kreupel lopen, maar ook kortere passen, het ‘vallen’ op een bepaald been of het steeds laten rusten van hetzelfde been) genegeerd, dan kan dit ernstige gevolgen hebben. “Vaak hebben paarden hebben te weinig steun in de zolen en lijden daardoor onnodig pijn. Een simpele opvulling van de zool met een ondersteunend Padmateriaal kan hier al heel snel verlichting brengen en zorgt ervoor dat het teengedeelte onder de zool zo min mogelijk wordt belast.” Individuele oplossing voor ieder paard Er zijn diverse materialen (opvulmaterialen of siliconen) in verschillende stevigheden verkrijgbaar, zodat ze voldoen aan de behoefte van het individuele paard. “Ieder paard is anders, toont pijn op een andere manier en elk probleem verdient een individuele oplossing. “De grootste ‘veterinaire valkuil is: ‘Ik zie geen abnormaal gedrag, dus het dier heeft geen pijn’. Als je het niet vertrouwd praat nog eens met je dierenarts en je hoefsmid en bekijk altijd het gehele plaatje.” Geschikte producten zijn o.a. Equi-Pak of Equi-Pak Soft van Vettec. Deze producten zijn flexibel en schokabsorberend en zo houd men de natuurlijke beweging van de hoef optimaal bij.
Kijk voor meer informatie op: www.vettec.net
Column
| nr. 2 >> 19
Spuiten en slikken Voeding is de sleutel tot gezondheid. Is biologisch beter dan gangbaar, als ik een stal kies voor mijn paard? Lastige vraag. Bewust beheer is het best. Is toch wel onbespoten, hè? Dat vraagt menig klant in de boerderijwinkel. Biologisch is onbespoten en dat geeft een veiliger gevoel bij veel mensen dan met chemische middelen vrij van schimmel, bacterie, onkruid en aaltjes gehouden landbouwproducten. zetten plantenresten en mineralen uit de bodem om in voedsel voor zichzelf en ruilen dan mineralen voor suikers met planten. Ze kunnen niet veel met anorganische kunstmest, omdat energie daarin ontbreekt en ze krijgen buikpijn van chemische middelen.
Onderzoek kan maar steeds niet eenduidig zijn over de gezondheid van biologisch voedsel en voer. De uitspraak dat biologisch beter is voor je paard durf ik dus niet zo op te schrijven. Bij hoofdpijn neemt iedereen wel eens een aspirientje. Wel zijn er redenen om op zijn minst bewust om te gaan met chemie en, in de biologische landbouw net zo belangrijk, het beperken van kunstmest.
Chemie is niet heel selectief. Fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen zoeken naar selectieve middelen die nuttige organismen laten leven en schadelijke doden, maar dat succes is niet oneindig. Een middel tegen schimmel doodt dus ook vaak nuttige schimmels die mineralen doorgeven aan de plantengroei en zo de gezondheid en weerbaarheid verhogen. Dat gaat op voor het gewas en wie het eet.
Een eeuw geleden was er praktisch geen chemie. De schimmels en andere bodemorganismen die samenwerken met het gewas dat voer voor onze dieren en onszelf wordt zijn gewend aan een organische omgeving. Ze
Waar een grote diversiteit aan leven is blijken de bad guys sterk onderdrukt te worden door de good guys in de bodem. Van dat effect probeert de ecologische stroming in de landbouw gebruik te maken. Met vallen en opstaan, want
| nr. 2 >> 20
landbouw blijft een kunstmatig systeem. Biologische boeren grijpen pas naar antibiotica als hun dieren ziek worden. Zo min mogelijk, want het ondermijnt tegelijk de opbouw van een weerbaar bedrijfssysteem.
Die boeren en stalhouders herken je aan hun kennis van de interactie tussen bodem, plant en dier. Praat daarover met je staleigenaar, want wie bewust omgaat met bodemgezondheid praat daar graag even met je over
Maar ook de gangbare landbouw kiest steeds meer voor weerbare systemen. Ik ontmoet regelmatig gangbare boeren en tuinders die hier heel ver mee zijn. Bewust bezig zijn is het belangrijkste. Als je dus kiest voor een goede stal voor je paard, dan zou je een boer of stalhouder moeten zoeken die bewust bezig is met een weerbaar bedrijf.
Jijzelf hebt ook wat te kiezen. Alles wat je aanvoert voor je paard in de vorm van voer en medicijn beĂŻnvloedt het bedrijf waar de baas zijn paard heeft gestald. Meepraten en meedenken en bereid zijn om te betalen voor kwaliteit is meer dan een leuke intentie. 'Garbage in, garbage out' geldt ook voor het traject van hoofd tot staart van je paard.
Jorg TĂśnjes (1969) woont in Deventer, is landbouwkundige en landbouwjournalist. Hij was na zijn afstuderen voorlichter, docent en inmiddels 13 jaar landbouwjournalist bij het Agrarisch Dagblad en Nieuwe Oogst. Jorg is gespecialiseerd in plantaardige teelten, ecologisering daarvan, energie, milieu, voeding en gezondheid Hij is vader van twee meiden die bang voor paarden zijn. Jorg is dat zelf niet. in het dagelijks leven probeert hij gezond en milieuvriendelijk te leven. Jorg was medeoprichter van boerderij Hof van Twello, gespecialiseerd in regionale bijzondere producten, hij was bestuurder bij verschillende stichtingen die iets met landbouw, gezondheid en milieu hebben. Hij slijt zijn vrije uurtjes met muziek, koken en fotografie.
HARTSLAGMETERS VOOR PAARDEN
WWW.EQUILOG.NL
Coya sieraden van paardenhaar Een mooi aandenken.... Uit eigen ondervinding weet ik hoeveel kracht een sieraad van paardenhaar kan geven. De kracht en energie van het dier leeft voort, in het voor u speciaal gemaakte sieraad, van uw eigen paard. Wilt u iets exclusiefs van uw eigen paard, dan kunnen we altijd even overleggen of ik uw idee kan realiseren. Het bijzondere aan een sieraad met paardenhaar is dat het altijd uniek is en wordt op maat gemaakt. En het materiaal is zeer duurzaam. Elk sieraad wordt met veel passie en liefde gemaakt met de hand. Mijn doel is, om ieder zijn wens te vervullen voor een betaalbare prijs. Kortom, de mogelijkheden zijn oneindig! Wij geven ook leuke workshops op locatie. Neem contact met ons op en wij verzorgen een creatieve middag waarin je een prachtig sieraad maakt van de haren je eigen paard. Coya Sieraden vind je op Sieradenpaardenhaar.nl corryanne@coya-sieraden.nl Tel. 06 37 23 08 31
| nr. 2 >> 23
8 fabels over paardenvoer
Uit onderzoek weten we tegenwoordig veel over paardenvoer. We weten wat gezond is en hoe we moeten voeren. Toch zijn er altijd nog fabels over paardenvoer. Rob Krabbenborg, productmanager / voedings-specialist bij Pavo, geeft opheldering over acht fabels.
| nr. 2 >> 24
1.Van eiwit krijgt mijn paard bultjes
Fabel. Het is nog nooit aangetoond dat bultjes van eiwit komen “Heeft je paard bultjes en wil je weten waar die vandaan komen, vraag dan de dierenarts. Het kan een allergische reactie zijn op iets, waar ze bultjes van krijgen. Vaak komt het door insecten. Andere mogelijkheden zijn dat het paard gewassen is met een middel waar hij niet tegen kan, zijn deken wordt nooit gewassen terwijl het al een hele winter op zijn rug ligt of het is nog iets heel anders. Dat een paard bultjes zou krijgen van eiwit, is wetenschappelijk nog nooit aangetoond.”
2.Mijn paard is oud, hij moet op een eiwitarm dieet
want dat is beter voor de nieren
Fabel. Nierproblemen komen bij paarden haast niet voor. “Mensen, honden en katten krijgen op latere leeftijd vaak een nierdieet, omdat de nieren het op oudere leeftijd niet meer zo goed doen. Dat nierdieet, waarin je de eiwitbelasting zo laag mogelijk houdt, is om de nieren minder te belasten. In de nieren wordt een teveel aan eiwit afgebroken tot ureum. Vraag eens aan uw dierenarts of aan de Gezondheidsdienst voor Dieren in Deventer hoe vaak ze paarden tegen komen met een nierprobleem!! Het antwoord zal zijn: dat komt bij paarden niet of nauwelijks voor!“
3.Mijn paard mag geen wortel of appel want dan krijgt hij te veel suiker binnen
Fabel. In een wortel zit haast geen suiker, paarden krijgen suikers vooral binnen door gras. “Een wortel bestaat voor ongeveer 90% uit water. Voor een appel geldt dat ook. De rest is vezel met een heel klein beetje suiker. Stel dat een grote winterwortel 500 gram weegt. Drie procent van die wortel is suiker. Dan geef je hem, als je hem een wortel geeft, dus 1,5 gram suiker. Een appel bevat zo’n 15 gram suiker. Een paard neemt als het 10 kg hooi eet ongeveer 1 kilo suiker op en als het paard volop jong gras kan eten kan de suikeropname oplopen tot bijna 2 kilo per dag!! Kortom: Als je wortels voert, voer je echt niet snel te veel suikers. Dan zou je emmers vol per dag moeten voeren. Appels zijn prima maar met mate.”
| nr. 2 >> 25
4.Muesli is ‘voor erbij’
Fabel. Muesli is een volledig krachtvoer “Van brokken wordt wel gedacht dat daar de vitamines, mineralen en sporenelementen in zitten en dat muesli alleen ‘voor de lekker’ is. Er zijn daarom mensen die brokken geven als hoofdmaaltijd en die het paard daarnaast muesli geven, voor erbij. Muesli is net zo volwaardig als een brok. Het is ook een compleet krachtvoer, met vitaminen en mineralen. Het heeft dus dezelfde functie als brokken: aanvullen wat een paard mist in het ruwvoer.”
5.In suikerbietenpulp zit te veel suiker
Fabel. In ons bietenproduct, SpeediBeet, zit zelfs minder suiker dan in het gemiddelde hooi “Er bestaan drie soorten bietenpulp: normale Nederlandse bietenpulp, uit de rundveehouderij. Dit heeft een suikergehalte van 10 tot 12 procent. Duitse bietenpulp, wat goedkoper is, heeft een suikergehalte van 15 tot 20 procent. Daar moet je mee uitkijken, dat is een suikerbom. SpeediBeet heeft een suikergehalte van 5 % of lager. Dat wil zeggen dat er in een kilo droge SpeediBeet 50 gram suiker zit. Dat is nog minder dan normaal in hooi zit.” In normaal hooi zit ongeveer 80-100 gr gram suiker per kilo product.
| nr. 2 >> 26
6.Mijn paard heeft een liksteen, dus hij krijgt voldoende zout Fabel. Veel paarden hebben een tekort aan zout “Paarden die een liksteen hebben, eten naar behoefte zout. Zo denken mensen, maar heel veel paarden likken maar weinig aan de liksteen. Paarden hebben veel zout nodig, vooral in de zomer als ze zweten. Als een paard lichte arbeid doet, een rustige buitenrit van twee uur met 20 minuten draf en vijf minuten galop, dan verliest hij al vier liter zweet. Maak je een rit van vier uur, dan is hij tien tot vijftien liter zweet kwijt, met daarin heel veel natrium en kalium. Hij heeft 40 tot 60 gram zout nodig om dat weer aan te vullen. Paarden verbruiken heel veel zout als ze aan het zweten zijn. Als je week in, week uit flink traint, en je paard neemt geen zout op, dan zal hij steeds trager worden. Hou in de gaten hoe lang hij over een liksteen doet. Een liksteen moet na drie maanden op zijn. Likstenen van zeezout of rode likstenen zijn flauwekul, ze hebben gewoon, 40 gram niet gejodeerd keukenzout nodig. Paarden hebben soms moeite om te drinken na de wedstrijd. Dat komt omdat ze geen drinkprikkel hebben. Als je chips eet, krijg je zout binnen. Zout verhoogt de osmolariteit van je bloed, daardoor krijg je behoefte aan bier of fris.”
7.Muesli is gezoet
Fabel. Er wordt geen zoetstof aan paardenvoer toegevoegd. “Aan paardenvoer wordt geen zoetstof toegevoegd, wel zit er melasse in krachtvoer en in melasse zit 50 procent suiker. Muesli is vaak wat armer aan melasse en brok wat rijker aan melasse, want melasse is het plakmiddel om de brokken aan elkaar te houden. Melasse-arme producten zijn vaak muesli, geen brok. Er zijn paarden die melasse-arme producten wel erg saai vinden, het smaakt minder zoet. Die kijken je aan en denken: hè? Zet maar even door, ze wennen er allemaal aan.”
| nr. 2 >> 27
8.Paarden hebben altijd krachtvoer nodig
Fabel. Niet alle paarden hebben krachtvoer nodig. “Wat is het mooiste moment van de dag? Als je naar de stal gaat en ze staan te trappelen van blijdschap dat je ze gaat voeren. Moet dat altijd krachtvoer zijn? Nee. Dat hangt van je paard, de training en je ruwvoer af. Neem een Shetlander, die heeft genoeg aan Daily Plus en een Summerfit koek. Om goed te voeren heb je een analyse van je ruwvoer nodig om te weten wat er precies in zit, je moet naar je training kijken en aan de hand van die gegevens kun je zien hoeveel en wat voor krachtvoer je moet bijvoeren. Krachtvoer is niet altijd nodig, aanvulling met vitaminen en mineralen echter wel.”
Pav
muesli v
• Goed verteerbare vez ondersteunen de spijs
• Met essentiële amino conditiebehoud
• Kan droog én nat gev
ick
Limer n e s Marlie
Marlies Prinsen ´Limerick is me te merken dat h Aan de buitenk dikker, is fit me een veilig gevo is gemaakt.´
Met Pavo 18Plus verzorg je het ouder zonder het systeem onnodig te bela vitaal en fit te blijven.
Want dat je paard oude maar hoe hij ouder wor
D140195
Artikelen en video’s over ouderen pa je vinden op www.pavo.nl/oudere-pa
Dit artikel is geschreven in samenwerking met
www.pavo.nl
| nr. 2 >> 28
Colofon Hoofdredactie: Marjan Tulp Auteurs: Elien Cuypers Jorg Tönjes Marjan Tulp Fotografie: Amke.nl Maciej Bledowski Dirk Caremans Dierenkliniek Dennenoord Faculteit Diergeneeskunde Utrecht Gregory Johnston Marja van Run Sabine Schmidt Jorg Tönjes Anke Tönjes Sales: Aaf van de Craats Irene Leusink (Promo-en-zo.nl) Design: ICO Communicatie, Groningen Volg ons online op Paardvisie.nl www.facebook.com/Paardvisie mail redactie: info@paardvisie.nl mail sales: sales@paardvisie.nl
© Paardvisie Niets van deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.