Beroepenkrant februari 2010 Havo/Vwo by Marnix Otten

BEROEPENKRANT

Februari 2010 - Editie HAVO/VWO

FROUKJE JANSEN

“Ik durf keihard op mijn bek te gaan”

Wa t w i l De studie van Froukje Jansen Open dagen

pagina 2 pagina 4

jij

worden? 38e jaargang, losse verkoop

De studie van...

FROUKJE JANSEN Het lijkt wel of Froukje Jansen (33) alles goed kan. Ze werd twee keer Nederlands kampioen turnen, maakte haar VWO af, studeerde Sociaal-culturele wetenschappen, volgde de dansacademie en werd uiteindelijk actrice en presentatrice. Ehm.., kon je niet kiezen? ‘Ik kan twijfelen, maar als iets echt goed voelt, dan aarzel ik geen moment. Ik geloof in het én-én-principe. Er is zoveel leuks om te leren!’ Als kind wilde je de Olympisch turnkampioene worden. Dacht je ooit na over studeren? ‘Absoluut! Sport geeft fysieke uitdaging, maar ik denk dat elk mens ook behoefte heeft aan geestelijke ontwikkeling. Stoppen met turnen was niet eens echt moeilijk. Ik was twee keer Nederlands kampioen geweest, maar kwam erachter dat ik me daar niet echt gelukkiger door voelde. Dus toen ik Sociaal-culturele wetenschappen ging studeren in Amsterdam besloot ik daar niet helemaal opnieuw te beginnen met trainen.’ Waarom eigenlijk die studie? ‘Eerlijk gezegd wist ik het niet zo goed, ik wilde vooral graag naar de hoofdstad. Al komen de onderwerpen wel terug in mijn

werk als presentatrice: kijken hoe de wereld in elkaar zit. Ik vond het interessant, maar miste al snel het fysieke aspect, daar was ik nog niet klaar mee. Gelukkig kwam ik een meisje tegen die de 5 o’clock class volgde, een vooropleiding die oudere dansers klaarstoomt voor de auditie aan de theaterschool. Ik mocht een keertje met haar mee, ben gebleven en werd vervolgens aangenomen op de dansacademie! Dat was echt fantastisch, want ik wilde al voor ik ging turnen danseres worden, als klein meisje... Ik heb wel een grappige omweg gevolgd, haha!’ Nu helemaal, want inmiddels ben je presentatrice! Heb je nog iets aan je opleiding? ‘Ik heb er geleerd dat je door te ontspannen jezelf kunt verrassen. Turnen gaat heel erg volgens een vast stramien, maar bij dansen moet je juist leren loslaten. Die les helpt me nog steeds in mijn werk. Bij 6Pack bijvoorbeeld moesten we elke dag nieuwe

tv maken. Ik ben op de theaterschool afgestudeerd met een improvisatie, maar presenteren is vaak óók improvisatie.’ In alles lijk je succesvol... Wat is je geheim? ‘Dat voelt helemaal niet zo, dat ik overal succesvol in ben. Maar ik durf wel keihard op mijn bek te gaan, hoe eng ik dat ook vind. Van je fouten leer je.’ Geloof je dat je alles kunt worden, als je er maar voor gaat? ‘Als er kansen zijn, kun je heel ver komen. Belangrijker dan hard werken is je hart volgen. Je moet niet luisteren naar mensen die zeggen ‘ga niet dansen, acteren of kunst maken’, terwijl je dat wél het liefste wilt. Je moet erop durven vertrouwen dat jij je weg wel vindt.’ Als je kinderen krijgt, moeten ze dan studeren van jou? ‘Nou.., moeten? Weet je: de autoriteit van anderen om jou iets te leren, geef je zelf. Jij beslist wat je interessant vindt en van wie je wat wilt aannemen. Ik zou het fijn vinden als mijn kinderen straks de vrijheid voelen om veel nieuwe dingen te leren en te doen wat ze graag willen doen. En natuurlijk, als daar een studie bij hoort, laat ze in godsnaam die studie doen!‘

INHOUD Editie HAVO/VWO Schooljaar 2009/2010, 38e jaargang, 121e editie, oplage 60.000 explaren Bestemd voor leerlingen van het HAVO/VWO Bij de samenstelling van deze Beroepenkrant werd welwillend medewerking ondervonden van: het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de AOC-Raad, de Stichting COLO, Nederlandse Vereniging voor Verpleeghuiszorg, Landelijke Stichting Opleiding Verzorgende en Dienstverlenende Beroepen, de Landelijke Vereniging voor Thuiszorg en het merendeel van de in de krant genoemde opleidingsinstituten en instanties, welke te maken hebben met de diverse opleidingen. Met het verschijnen van deze nieuwe Beroepenkrant editie HAVO/VWO moeten we iedereen erop wijzen dat de gegevens vermeld in de vorige Beroepenkranten (jaargang 2008/2009) niet meer up to date zijn. Het lijkt ons dan ook onjuist om van de vorige edities nog gebruik te maken. Deze Beroepenkrant werd samengesteld tussen oktober 2009 en februari 2010. Bij de samenstelling van de Beroepenkrant wordt uitgegaan van de dagopleidingen, die gevolgd kunnen worden na de HAVO en/of VWO. Slechts in beperkte mate wordt melding gemaakt van deeltijdopleidingen en van particuliere opleidingen. Voor informatie hierover willen wij graag verwijzen naar de decaan of naar de UWV werkbedrijven.

COLOFON De Beroepenkrant wordt samengesteld onder verantwoordelijkheid van de Stichting informatie Beroepen en Studies (S.I.B.S). De Beroepenkrant verschijnt twee keer per jaar: de editie HAVO/VWO in september en januari. Doel van de Stichting is het op korte overzichtelijke wijze geven van informatie die ertoe bij kan dragen dat leerlingen een verantwoorde keuze maken voor een studie en/of beroep. Correspondentie met betrekking tot correcties, aanvullen en dergelijke kunt u richten aan de Beroepenkrant. Postbus 4461, 3006 AL Rotterdam of per e-mail naar redactie@beroepenkrant.nl. Helaas kunnen we niet ingaan op individuele vragen over opleidingen, studierichtingen en dergelijke. Raadpleeg hiervoor de schooldecaan. Aan de salarisbedragen in deze krant kunnen geen rechten worden ontleend. Vormgeving: Symon Maks Beeldredactie: Symon Maks Redactie: Drs. Marcel Roemers Hugo de Grootlaan 5 3314 AE Dordrecht Telefoon 078 - 6130481 Advertentie-exploitatie: Info Pinnacle BV. Postbus 4461 3006 AL Rotterdam Telefoon 010 - 2125111 Fax 010 - 2125123 Foto’s Froukje Jansen: Leon Hendrick Behoudens het voor eigen informatiedoeleinden overnemen van gegevens van instellingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvuldigd en/ of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie microfilm of andere wijze, met het oogmerk van terbeschikkingstelling c.q. openbaarmaking van of aan derden. Voorts behoeft het overnemen van de systematiek van deze uitgave hetzij geheel/ gedeeltelijk de schriftelijke toestemming van de uitgevers. Met dank aan: ANP en Sp!ts

De Beroepenkrant is powered by

Alle informatie in de Beroepenkrant is in geschreven tekst. Daarom zijn wij een partnership gestart met Scholieren.tv Van veel beroepen uit de Beroepenkrant heeft Scholieren.tv een filmpje. Dit kun je zien door dat deze is uitgelicht door een gekleurde filmstrook. Op www.scholieren.tv kan je dan de bijbehorende film gratis bekijken.

Accountant hbo/wo 43 Actuaris hbo/wo 43 Administratieconsulent hbo 43 Adviseur informatievoorziening hbo 37 Adviseur interne controle en beveiliging hbo 37 Advocaat wo 43 Agrarisch bedrijfskundige hbo 33 Agrotechnoloog wo 33 A(lgemeen) O(perationeel) T(echnisch) ingenieur hbo 15 Analist hbo 15 Anesthesie-assistent hbo 28 Applicationmanager hbo 39 Apotheker wo 23 Aquatische ecotechnoog hbo 21 Architectonisch vormgever hbo 9 Archivaris hbo/wo 44 Arts wo 23 Audiologie-assistent hbo 23 Audioviueel medewerker hbo 9 Audiovisueel vormgever hbo 9 Autotechnisch ingenieur hbo 18 Baggertechnoloog hbo 15 Bedrijfseconomisch medewerker hbo 44 Bedrijfseconoom wo 41 Beeldend schrijver (tekst en beeld) hbo 9 Beeldhouwer hbo 9 Belastingadviseur wo 44 Bestuurskundige wo 6 Bewegingsagoog hbo 29 Bewegingstechnoloog hbo 23 Bewegingswetenschapper wo 23 Bibliothecaris hbo 44 Bio-informaticus hbo 15 Biomedisch technoloog wo 33 Biometrist hbo 23 Biotechnoloog hbo 33 Biotechnoloog wo 39 Bouwkundig ingenieur hbo 15 Chemicus wo 16 Chemisch technologisch ingenieur hbo 16 Chiropractor wo 24 Cineast/filmer hbo 9 Circusartiest hbo 9 Civiel-Technisch ingenieur hbo 16 Commercieel economisch manager hbo 41 Commercieel-technisch management functionaris in de mobiliteitsbranche hbo 18 Communicatiedeskundige hbo 57 Confectie-ingenieur hbo 16 (Congres)tolk wo 44 Couturier hbo 12 Creatief therapeut hbo 48 Cultureel en maatschappelijk vormer (CMV’er) hbo 48 Dansdocent hbo 10 Danser(es) hbo 10 Data-analist hbo 38 Data-specialist wo 38 Data base administrator hbo 37 Databank-coördinator hbo 37 Decorateur hbo 13 Developing engineer hbo 38 Diaconaal werker hbo 51 Dierenarts wo 24 Dierkundig ingenieur hbo 33 Diëtist hbo 24 Directiesecretaresse hbo 44 Docent groene vakrichtingen hbo 48 Docent drama/theaterdocent hbo 10 Docent lichamelijke opvoeding hbo 48 Docent technische vakken hbo 49 Docent in de Beeldende vakken hbo 48 Docent voortgezet onderwijs hbo 49 Documentalist hbo 44 Dominee wo 51 Economisch juridisch medewerker hbo 44 Econoom wo 41 Edelsmid/sieraadvormgever mbo/hbo 10 EDP auditor hbo 37 Elektrotechnisch ingenieur (ing.) hbo 17 Elektrotechnisch ingenieur (ir.) wo 17 Ergotherapeut hbo 25 Etaleur hbo 13 Euritmist hbo 25 Facilitair manager hbo 30 Farmaceut wo 23 Farmacochemicus wo 25 Farmakundige hbo 25 Film- en televisiemaker hbo 10 Fiscalist wo 44 Food-designer hbo 33 Foodmarketeer/Foodmanager hbo 41 Fotograaf hbo 10 Fotonicus hbo 17 Functionaris arbeidsvoorziening hbo 49 Fysiotherapeut hbo 25 Fysisch geograaf wo 17 Game designer hbo 11 Game programmeur hbo 37

Geestelijk verzorger wo Gegevensbankbeheerder hbo Geodetisch ingenieur hbo Geodeet wo Geoloog wo Geo-informaticus hbo Gerechtsdeurwaarder hbo Gezondheidswetenschapper wo Goudsmid hbo Grafisch ontwerper hbo Grafisch vormgever hbo Hardware specialist hbo Hartfunctielaborant hbo Haven- en vervoerkundige hbo Horecamedewerker/-ondernemer mbo/hbo Host/hostess reisbegeleider hbo Hotelpersoneel-leidinggevend hbo Huidtherapeut hbo Human Resource adviseur hbo Hydrograaf hbo Hydroloog wo Illustrator hbo Industrieel ontwerper hbo Industrieel ontwerper wo Industrieel productontwerper hbo Industrieel productontwerper wo Informatiekundige hbo Informatiekundige in de gezondheidszorg wo Ingenieur diergezondheidszorg hbo Ingenieur gezondheidszorg hbo Ingenieur human technology hbo Ingenieur laboratoriumtechniek hbo Ingenieur luchtvaarttechnologie hbo Ingenieur technische informatica hbo Ingenieur technische informatica wo Intermediair Communicatiesystemen hbo Internationaal marketingmanager hbo Internationaal relatiemanager hbo Internetadviseur hbo Islamitisch geestelijk werker hbo Journalist hbo Juridisch medewerker/adviseur hbo Kaderfuncties in auto-industrie en handel en wegtransporttechniek hbo Katecheet hbo Keramisch vormgever hbo Kerkelijk werker hbo Kleinkunstenaar/cabaretier hbo Klimatoloog wo KMA-officier (ook vlieger) Koninklijke Luchtmacht hbo Kunsthistoricus wo Kunstschilder hbo Kunstzinnig therapeut hbo Kust- en zeemanager hbo Laborant Klinische Neurofysiologie hbo Laborant medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken hbo Laboratoriummedewerker hbo Landbouwvoorlichter hbo Leraar basisonderwijs hbo Levensmiddelentechnoloog wo Logistiek manager hbo Logopedist hbo Longfunctie-assistent hbo Loopbaanadviseur hbo Luchtvaart- en Ruimtevaartechniek ingenieur wo Maatschappelijk werker hbo Makelaar onroerend goed hbo Manager agrotoerisme hbo Manager autobedrijf hbo Manager detailhandel hbo Manager distributie/distribuerende handel hbo Manager groene ruimte hbo Manager in toerisme en recreatie hbo Manager in de zorg hbo Manager modeen kledingbranche hbo Maritiem ingenieur wo Maritiem logistiek manager hbo Maritiem officier hbo Marketingmanager hbo Materiaalkundig ingenieur wo Medewerker Belastingen hbo Medicus wo Medisch biologisch onderzoeker wo Medisch laboratorium ingenieur hbo Milieukundige hbo Milieukundige hao Milieutechnisch ingenieur hbo Milieutechnologisch ingenieur hbo Mimespeler hbo Modeadviseur hbo Modeontwerper hbo Moderedacteur hbo Modetekenaar hbo Mondhygiënist hbo Mondzorgkundige Motorvoertuigenbranche-medewerker hbo

25 37 17 17 17 17 45 25 11 11 11 40 26 17 31 31 31 26 51 17 18 11 11 11 18 18 44 26 33 26 18 16 18 38 39 39 41 41 39 51 45 45 18 53 11 51 11 18 6 5 11 12 27 34 27 27 15 34 49 34 21 27 27 51 18 49 42 34 16 42 42 34 32 27 42 18 19 19 42 19 45 23 27 27 19 34 19 19 12 12 12 12 12 28 28 18

SECTOR INDELING: OVERHEID

pagina 6

ARTISTIEKE BEROEPEN

pagina 9

ONDERZOEK, PRODUCTIE, TECHNIEK EN VERVOER

pagina 15

GEZONDHEID

pagina 23

TOERISME

pagina 31

VOEDING, NATUUR EN MILIEU

pagina 33

ICT

pagina 37

COMMERCIËLE BEROEPEN

pagina 41

ADMINISTRATIE, COMMUNICATIE EN HANDEL

pagina 43

SOCIALE SECTOR, ONDERWIJS EN SPORT

pagina 48

Museoloog hbo Musicus hbo Natuurgeneeskundig therapeut hbo Netwerkbeheerder hbo Networkdesigner/Networksupervisor hbo Networkmanager hbo Netwerkoperator hbo Networksupervisor hbo Oefentherapeut Cesar hbo Oefentherapeut Mensendieck hbo Officier Koninklijke Landmacht Officier Koninklijke Marechaussee Officier Koninklijke Marine Ondernemer automotive-branche hbo Onderofficier Koninklijke Marine hbo Operatie-assistent hbo Opleider hbo Optometrist hbo Orthopedisch technoloog hbo Orthoptist hbo Overheidsmanager hbo Pastor (m/v) wo Pastoraal werker hbo Pedagoog hbo Pedagoog wo Personeelsadviseur hbo Piloot hbo/wo Planoloog hbo Podotherapeut hbo Politiekundige Popmuzikant hbo Predikant wo Productieleider theater hbo Productiemanager hbo Projectadviseur hbo Projectmanager hbo Psycholoog wo Psychmotorisch therapeut hbo Public relationsmedewerker hbo Radiodiagnostisch laborant hbo Radiotherapeutisch laborant hbo Rechter wo Reclamemedewerker hbo Reclameontwerper hbo Redacteur hbo Redactioneel vormgever hbo Registeraccountant hbo/wo Rentmeester hbo Scenograaf hbo Scheepsbouwkundige hbo Scheikundige wo Schoolloopbaanadviseur hbo (Senior)Informatieanalist hbo Sociaal pedagogisch hulpverlener hbo Socioloog wo Software ingineer hbo Sportmanager/-ondernemer hbo Standbouwer hbo Stedenbouwkundig-Technisch Ingenieur hbo Steward(ess) Stylist hbo (Systeem) Consultant hbo Systeem ingineer hbo Tandarts wo Technical consultant hbo Technisch bedrijfskundig ingenieur hbo Textielingenieur hbo Textielvormgever hbo Theaterregisseur hbo Theatertechnicus hbo Theoloog wo Toeristisch-recreatief medewerker hbo Toeristisch-recreatief ondernemer hbo Tolk/vertaler wo Toneelspeler hbo Tuin- en landschapsinrichter hbo Uitgever hbo Veehouderijkundige hbo Verkeerskundige hbo Verkeers- en beroepsvlieger, burgerluchtvaart hbo/wo Verkoper personen-/bedrijfswagens hbo Verloskundige hbo Verpleegkundige hbo Vertaler wo Vertaler hbo Vervoerskundige hbo Voedingsmiddelentechnoloog hbo Voorlichter hbo Voorlichtingsmedewerker hbo Vrijetijdsmanager hbo Vrijetijdswetenschapper wo Watermanager hbo Watertechnoloog hbo Weg- en waterbouwkundig ingenieur hbo Werktekenaar hbo Werktuigbouwkundig ingenieur hbo Werktuigbouwkundig ingenieur wo Zilversmid hbo

3 12 12 28 39 40 39 39 39 28 28 6 6 6 18 6 28 50 29 29 29 8 50 51 51 51 51 21 19 29 8 12 50 13 42 39 39 29 29 46 29 29 46 46 13 42 46 47 35 13 19 16 51 39 51 52 40 52 13 19 32 13 39 40 30 39 21 16 13 13 13 51 32 32 47 13 35 42 35 21 21 18 30 30 44 45 21 35 45 46 32 32 21 21 16 13 22 22 11

In de kolom vooropleiding worden de profielen genoemd die rechtstreeks toegang geven tot een bepaalde opleiding. Soms moet je aan het profiel nog één of meer (deel) vakken toevoegen om met dat profiel tot een opleiding te worden toegelaten. Dat kun je doen in het vrije deel. Profielen N&T = Natuur en Techniek N&G = Natuur en Gezondheid E&M = Economie en Maatschappij C&M = Cultuur en Maatschappij (Deel)vakken: bi = biologie bi1 = biologie 1 ec = economie ec1 = economie 1 m&o = management en organisatie mw = maatschappijwetenschappen na = natuurkunde na1 = natuurkunde 1 na2 = natuurkunde 2 na12 = natuurkunde 1,2 nl&t = natuur, leven en techniek

2emvt = 2e moderne vreemde taal sk = scheikunde sk1 = scheikunde 1 wa = wiskunde A wa2 = wiskunde A 2 wa12 = wiskunde A 1,2 wb = wiskunde B wb1 = wiskunde B 1 wb2 = wiskunde B 2 wb12 = wiskunde B 1,2

EN G A D OPEN

t/m augustus

0 1 0 2 SITEITEN R HBO & UNIVE HBO instellingen

Universiteiten

Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten 13 maart

Hogeschool Helicon 10 april 4 juni

Marnix Academie 20 maart 9 juni

Erasmus Universiteit Rotterdam 27 maart 24 juni

ArtEZ hogeschool voor de kunsten 9 april

Hogeschool INHOLLAND 20 maart 12 juni

Radboud Universiteit Nijmegen 10 april 4 juni

Avans Hogeschool 10 april 9 juni

Hogeschool Ipabo 20 april

NHTV internationale hogeschool Breda 13 maart 15 april (open avond alle opleidingen) 8 juni (opleidingen zonder numerus fixus)

Business School Notenboom 13 maart Christelijke Agrarische Hogeschool Dronten 6 maart 4 juni Design Academy Eindhoven 18 maart 2 juni EuroCollege Hogeschool 18 februari Fontys Hogescholen 6, 13, 20 maart 10 april Gereformeerde Hogeschool 13 maart Haagse Hogeschool 16 april 11 juni Hanzehogeschool Groningen 11 juni HAS Den Bosch 13 maart HBO Nederland 6, 13, 20, 27 maart Hogeschool De Kempel 11 maart Hogeschool Domstad 31 maart 11 juni 19 augustus

Hogeschool Leiden 14 april 9 juni Hogeschool Rotterdam 20 maart Hogeschool Schoevers 9 maart 22 april 23 juni 23 augustus Hogeschool Tio 6, 13, 20, 27 maart 10 april 15, 30 juni Hogeschool Utrecht 27 maart 3 juni 24 augustus Hogeschool van Amsterdam 4, 12 maart 17, 22 april 10, 12 juni 17, 22 april Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 17, 24 april Hogeschool Van Hall Larenstein 13, 20 maart 24 april Hogeschool voor de kunsten Utrecht 27 maart

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden 13 maart 4 juni Profit Hogeschool 12 juni 28 augustus Saxion Hogescholen 5 (Apeldoorn),12 (Enschede), 19 maart (Deventer) 4 (Apeldoorn), 5 (Deventer), 12 (Enschede) juni Stenden Hogeschool 13 maart 4 juni 17 augustus Stoas Hogeschool 6, 13 maart 22 april 5 juni TMO Hogeschool voor Modemanagement 20 maart 29 mei Windesheim 16 april

Rijksuniversiteit Groningen 5 maart 4 juni Technische Universiteit Delft 25, 26 maart Technische Universiteit Eindhoven 26, 27 maart 10 juni Universiteit Leiden 23, 24 april Universiteit Maastricht 27 maart 9 juni Universiteit Twente 19, 20 maart Universiteit Utrecht 20 maart Universiteit van Amsterdam 10 april Universiteit van Tilburg 7, 8 april Wageningen Universiteit 24 april Universiteit voor humanistiek 13 maart 12 juni Nyenrode Business Universiteit 10 April

Hogeschool Zeeland 17 april

Hogeschool Driestar 13 maart 9 juni

Hogeschool Zuyd 24 februari 10, 13, 23 maart

Hogeschool Edith Stein / Onderwijscentrum Twente 17 april

Katholieke PABO Zwolle 11 maart Maritiem Instituut Willem Barentz 20 maart

Dit is een overzicht van open dagen van HBO instellingen en Universiteiten. De vermelde data betreffen open dagen en informatieavonden. Kijk voor exacte locatie(s), tijdstippen, programma â&#x20AC;&#x2122;s van de open dagen, andere voorlichtingsmomenten, eventuele wijzigingen en overige informatie op de website van de desbetreffende onderwijsinstelling. Aan de aangeboden informatie kunnen geen rechten ontleend worden.

NHTV BEROEPENKRANT 130310:Opmaak 1

15-01-2010

10:47

Pagina 1

Discover your world

Hbo-, wo- en masteropleidingen op het gebied van

Open dag Zaterdag 13 maart Voor meer info > www.nhtv.nl

Beroepen aangegeven met play butt n kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

OVERHEID Bestuurskundige Wo-opleiding

jaar en 9 maanden. Je start met een militaire opleiding gevolgd door een vakopleiding (vlieger, bedrijfseconomie, etc.).

Salaris indicatie De landmacht biedt een goed salaris (al tijdens je opleiding!), wat wordt gebaseerd op jouw leeftijd en ervaring. Je salaris kan per maand echter behoorlijk oplopen omdat je extra toelages krijgt als op oefening of uitzending gaat. Kijk voor meer informatie op www. werkenbijdelandmacht.nl

Houdt zich bezig met de organisatie en werkwijze van het openbaar bestuur en de publieke sector. Als bestuurskundige ben je deskundig in het analyseren van maatschappelijke en bestuurlijke problemen, het oplossen van die problemen (onder andere door het juiste beleid te kiezen), en in het helpen organiseren van de uitvoering van het beleid. Een bestuurskundige heeft ook kennis van de organisatie van het openbaar bestuur en de maatschappelijke omgeving, van de belangrijkste besturingsmechanismen en -technieken en van beleids- en beslissingsprocessen.

Waar Koninklijke Militaire Academie (KMA) Breda.

Vooropleiding VWO: alle profielen

Carrieremogelijkheden Afhankelijk van capaciteiten, verdere studie en ambitie kunnen hogere rangen worden bereikt of kun je in je functie complexere taken krijgen.

Meer informatie Gratis een informatiepakket opvragen van de Koninklijke Landmacht of je opgeven voor een voorlichting kan via: 0800-0124 . Kijk ook voor meer informatie op www.werkenbijdelandmacht.nl of loop binnen bij een van de banenwinkels van de Koninklijke Landmacht: Amsterdam: Muntplein 10, 020-6855193 Arnhem: Looierstraat 8, 026-4435058 Assen: Wittestraat 39, 0592-323570 Eindhoven: Jan van Lieshoutstraat 14, 040-2436800 Rotterdam: Westblaak 11, 010-4117266 Zwolle: Meppelerstraatweg 19, 038-4549866 .....................................................................................

Salaris indicatie Aanvangssalaris ongeveer €1.900. Dit kan oplopen tot ongeveer €3.250.

Officier Koninklijke Marechaussee

Meer informatie Gratis een informatiepakket aanvragen bij de sectie Werving Luchtmacht, tel. 0800-0016. .....................................................................................

Heeft militaire managementstaken bij een van de vier taakvelden van de Koninklijke Marechaussee: operatiën, personeel en organisatie, bedrijfsvoering of facilitair ondersteunend.

Opleiding De 4-jarige opleiding Bestuurskunde (3 jarige bachelor + 1 jarige master). Waar Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radbout Universiteit Nijmegen Universiteit Leiden Universiteit van Tilburg Universiteit Twente Universiteit Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Staf- of onderzoeksfuncties bij de overheid (gemeente, provincie of rijk), onderzoeks- en adviesbureaus of in het bedrijfsleven. Carrieremogelijkheden Na je opleiding kun je aan diverse universiteiten speciale programma`s volgen om je verder te specialiseren. Salaris indicatie In een functie bij de overheid heb je doorgaans een aanvangssalaris van €2.320,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie en de inhoud van je taken kan je salaris uiteindelijk oplopen tot minimaal €4.650,- en maximaal €5.450,-. In de particuliere sector kunnen de verdiensten soms hoger liggen. Met name na enkele jaren ervaring in verantwoordelijke leidinggevende functies. .....................................................................................

KMA-officier (ook vlieger) Koninklijke luchtmacht Hbo-opleiding

Is in dienst van de Koninklijke Luchtmacht als officier in diverse functies. Dit hangt af van de opleiding die je gaat volgen na je Basisofficiersopleiding. In alle gevallen ben je een manager in een modern bedrijf. Een organisatie die steeds vaker in internationaal verband wordt ingezet voor het bewaken of afdwingen van veiligheid en vrede. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen HBO Opleiding Officier Koninklijke Luchtmacht. Bijzonderheden: In het eindexamenjaar van het HAVO/VWO kun je deelnemen aan de selectieprocedure voor onder andere jachten helicoptervlieger, luchtverkeersleiding, meteorologie, personeel en organisatie, materieellogistiek en (elektro)techniek (afhankelijk van beschikbare vacatures). Je kunt solliciteren vanaf 16

Plaatsingsmogelijkheden Als Officier Luchtgevechtsleiding, Officier Administratieve Zaken, Officier Personeel, Officier Grondverdediging, Officier Elektronica, Officier Luchtverdediging, Officier Bedrijfseconomie, Officier Meteorologie, Officier CIS (communicatie- en informatiesystemen), Officier Luchtverkeersleiding, Officier Inlichtingen en Veiligheid, Officier Techniek, Officier Helikoptervlieger of Officier Jachtvlieger F-16.

Officier Koninklijke Landmacht Als officier ben je de verantwoordelijke manager van een bepaald onderdeel van de Koninklijke Landmacht en ben je onder andere belast met het organiseren, beheersen en besturen van militaire bedrijfsprocessen. Hierbij geef je leiding aan zowel manschappen (uitvoerenden) als onderofficieren (middenkader). Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen, C&M met WA2 HBO/WO Bijzonderheden: Leeftijd: Je kan solliciteren vanaf 16, 5 jaar tot 30 jaar. Je kan pas worden aangesteld vanaf 17 jaar. Je moet in het bezit zijn van de Nederlandse nationaliteit. Opleiding Officier Koninklijke Landmacht. Bijzonderheden: De officiersopleiding bestaat voor alle aspirant officieren uit een basis officiersopleiding en een vaktechnische opleiding. Een en ander is afhankelijk van je voorkeur en vooropleiding. Afhankelijk van de door jouw gekozen functie en het contract (Bepaalde tijd of Onbepaalde Tijd) kan je opleiding variëren van 2 tot 4 jaar. De duur van de opleiding is mede afhankelijk van je vooropleiding. Na een hbo- of wo-opleiding bestaan er bijvoorbeeld mogelijkheden tot het bekorten van de officiersopleiding. Waar Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. Plaatsingsmogelijkheden Aan de KMA opgeleide officieren kunnen in zeer uiteenlopende werkgebieden en werkplekken worden ingedeeld opleidinggevend gebied. Carrieremogelijkheden Afhankelijk van vooropleiding, capaciteiten en verdere studie en ambitie kunnen hogere rangen worden bereikt.

Vooropleiding VWO: met wiskunde HAVO: met wiskunde én propedeuse HBO WO Opleiding Op het moment van aanstelling moet je minimaal 17 jaar oud zijn en maximaal 27 jaar. Je moet de Nederlandse nationaliteit hebben. Je moet van onbesproken gedrag zijn. De keuring bestaat uit een kennisonderzoek, een psychologisch onderzoek, een medische keuring en een sporttest. Waar Je gaat eerst naar de Koninklijke Militaire Academie in Breda en daarna voor de vaktechnische opleiding naar Apeldoorn. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt na je opleiding in een van de vijf districten in Nederland geplaatst worden. Ook bestaat de mogelijkheidheid dat je na enkele jaren praktijkervaring uitgezonden wordt naar het buitenland.

Vooropleiding Gezien de grote variëteit aan vooropleidingseisen die gelden voor de verschillende opleidingen is het niet mogelijk deze in dit bestek te vermelden. Algemeen geldt voor Adelborst: VWO; officieren die horizontaal in willen stromen: HBO/WO; voor Officier vlieger: HAVO/ VWO/WO/HBO (voor profielomschrijving zie www. werkenbijdemarine.nl); voor officiers der Mariniers (bepaalde tijd): VWO, HBO/WO met alle profielen + minimaal een eindcijfer 6 voor Engels en Nederlands. Opleiding Marine officier. Waar Alle studies/opleidingen vangen aan bij het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) in Den Helder. Afhankelijk van je specialisatie kunnen ook onderdelen plaatsvinden in onder andere Rotterdam of Breda. Plaatsingsmogelijkheden Officieren van de Koninklijke Marine zijn ingedeeld in een vijftal korpsen: Zeedienst, Technische Dienst, Elektrotechnische Dienst, Administratie en het Korps Mariniers. Ook zijn er specialisten zoals officier vlieger, arts en tandarts. Naast plaatsingen bij operationele eenheden, schepen of eenheden van het Korps Mariniers, zijn er functies bij Stafafdelingen in Den Helder, bij het Ministerie van Defensie in Den Haag en bij internationale organisaties. Carrieremogelijkheden Alle militairen worden initieel aangesteld voor bepaalde tijd. Deze contracten zijn voor VWO`ers die een studie aan het KIM volgen 12 jaar en voor de overigen tussen de 5 en 8 jaar. Gedurende je contract vervul je verschillende functies. Operationele functies, bijvoorbeeld aan boord van een schip, worden afgewisseld door functies aan de wal. Tot je 35e wordt het contract stilzwijgend verlengd, daarna is het afhankelijk van je eigen wensen en de behoefte van de marine om je carrière binnen de Koninklijke Marine voort te zetten. Salaris indicatie Na het afronden van je studie aan het KIM is je salaris ongeveer €2.200,-. Bij operationele plaatsingen en bij vredesoperaties worden extra toelages toegekend. Meer informatie www.beroepenkrant.nl www.werkenbijdemarine.nl www.KIM.nl www.NLDA.nl .....................................................................................

Carrieremogelijkheden Door interne studies bestaat de mogelijkheid door te groeien tot het hoogste managementniveau bij de Marechaussee. Salaris indicatie Vanaf de eerste dag van je opleiding krijg je €750 netto. Meer informatie www.werkenbijdemarechaussee.nl. .....................................................................................

Officier Koninklijke Marine Hbo-opleiding

Als Marineofficier werk je samen met andere specialisten, aan boord van een schip, bij het Korps Mariniers, bij het Defensie Helicopter Commando en bij stafafdelingen aan de wal. Bij operationele eenheden vaak in een managementrol en bij stafafdelingen als specialist. Je verandert regelmatig van werkomgeving. Iedere paar jaar ga je iets anders doen. Na een operationele plaatsing bijvoorbeeld een vervolgopleiding of een functie aan de wal.

Onderofficier Koninklijke Marine Kan op veel verschillende plekken werkzaam zijn: aan boord van een schip, maar ook aan de wal. Vooral aan het begin van je carrière vaar je veel. Na verloop van een aantal dienstjaren krijg je meestal een functie aan de wal. Vooropleiding Gezien het grote aantal dienstgroepen waarvoor binnen de Koninklijke Marine kan worden gekozen is het in dit bestek niet mogelijk om voor iedere richting de vereiste vooropleiding te vermelden. Voor onderofficiersopleidingen geldt in ieder geval het bezit van een HAVO- of een MBO-diploma. Opleiding Opleiding Onderofficier Koninklijke Marine. Waar Interne opleiding bij de Marine.

Check de clips van je toekomstige opleiding of beroep op www.scholieren.tv

Films van o.a.: Politie - Koninklijke Marine - Ecabo

ADVERTORIAL ADVERTORIAL

Kasra Amirsarvari, Onderofficier Luchtverkeersleiding:

‘Eraan bijdragen dat het vliegverkeer in Nederland vlot, veilig en ordelijk verloopt geeft veel voldoening.’

De juiste gegevens op de juiste plek

de kick. Daarnaast geeft het veel voldoening om te weten dat jij eraan

‘Ik werk op het Air Operations Control Station Nieuw Milligen. Het is mijn

bijdraagt dat het vliegverkeer in Nederland vlot, veilig en ordelijk

taak om data te verzamelen rondom een vlucht en relevante gegevens

verloopt. Het idee dat jíj invloed hebt op een vliegtuig dat op een paar

zo kort en bondig mogelijk door te spelen aan bijvoorbeeld de vlieger

kilometer hoogte vliegt, hoe indirect ook, is geweldig.’

zelf, de luchtverkeersleider of een luchtgevechtsleider. We bieden deze gegevens aan in zogenoemde flight data strips. Op deze papieren

Anders leren denken

stroken kan allerlei informatie staan, van bijvoorbeeld vliegroutes van

‘Voordat je onderofficier luchtverkeersleiding bent, krijg je een vak-

lijnvluchten tot grote zwermen trekvogels.’

opleiding. Hiervoor moet je wel wat geduld hebben. Je moet namelijk op een nieuwe manier leren denken en dat kost tijd. De één lukt het

Werken met de mooiste computersystemen

in een klein half jaar, de ander doet er bijna een jaar over. Zelf heb ik

‘Na mijn MBO ICT niveau 4 heb ik eerst gesolliciteerd op enkele

de opleiding afgerond in negen maanden. Toch wil ik over een tijdje

Luchtmacht CIS-functies (Communicatie en Informatie Systemen),

verder leren en de Luchtmacht biedt hiervoor genoeg mogelijkheden.

maar daar had ik toen niet de juiste vooropleiding voor. Gelukkig bood

Je krijgt voldoende gelegenheid om jezelf te ontplooien. Ik heb geen

de Luchtmacht mij alternatieven waar ik wel voor in aanmerking kwam

idee wat ik over tien jaar doe, maar ik hoop dat ik dan nog bij de

en luchtverkeersleider was er daar één van. Deze functie sluit goed

Luchtmacht werk. Er zijn voldoende kansen in de burgerluchtvaart,

aan bij mijn interesse. Je werkt met enkele van de mooiste en meest

maar het bevalt me hier gewoon te goed. De sfeer is fantastisch en

interessantste systemen die er zijn. Maar dat is slechts een deel van

elke dag biedt weer nieuwe uitdagingen.’

WERKENBIJDELUCHTMACHT.NL

DE LUCHTMACHT. ÉÉN TEAM. ÉÉN TAAK

www.beroepenkrant.nl

Plaatsingsmogelijkheden De Marine is verdeeld in de vloot, de Marineluchtvaartdienst en het Korps Mariniers. Zij kent een zestal dienstgroepen: Operationele Dienst, Technische Dienst, Wapentechnische Dienst, Logistieke Dienst, Bijzondere Diensten en het Korps Mariniers. Het Korps Mariniers is alleen toegankelijk voor mannen. Carrieremogelijkheden Voor een aanstelling bij de Koninklijke Marine bestaan de volgende mogelijkheden: 1. Aanstelling voor bepaalde tijd (BT). De initiële aanstellingsduur voor onderofficieren 6 jaar. Hier geldt een beperkte mogelijkheid om je contract te verlengen tot het moment dat je 30 jaar wordt. Na deze periode ontvang je een premie en moet je de dienst verlaten. In een beperkt aantal gevallen bestaat de mogelijkheid om over te gaan naar een aanstelling voor onbepaalde tijd. 2. Aanstelling voor onbepaalde tijd (OT). De initiële aanstellingsduur voor onderofficieren is zes jaar. Hierna wordt de aanstelling stilzwijgend verlengd. Aan alle aanstellingen is een wederzijdse proeftijd van 6 maanden verbonden en moet je in het bezit zijn van de Nederlandse nationaliteit. Onderofficieren mogen bij aanstelling voor onbepaalde tijd maximaal 26 jaar en voor bepaalde tijd maximaal 23 jaar. Daarnaast moet je voldoen aan de medische en psychologische eisen van de Koninklijke Marine. Salaris indicatie Het aanvangssalaris is ongeveer €1.800,- . Doorgroei is mogelijk tot ongeveer €2.740,-. Meer informatie www.werkenbijdemarine.nl www.werkenbijhetkorpsmariniers.nl Personeelsvoorziening Koninklijke Marine, Antwoordnummer 102, 1300 VC Almere, tel. 0800-0422 (gratis, maandag t/m vrijdag van 09.00-21.00 uur). .....................................................................................

Overheidsmanager Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met beleidsmatige en beheersmatige vraagstukken en met managementvraagstukken bij de publieke sector in het algemeen en de overheid in het bijzonder. Vooropleiding HAVO: profiel E&M, C&M+EC, N&T+EC of N&G+EC VWO: profiel E&M, C&M+EC, N&T+EC of N&T+EC MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement.

Waar Noordelijke Hogeschool Leeuwarden De Haagse Hogeschool Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Saxion Hogescholen locatie Enschede Hogeschool INHOLLAND Rotterdam. Plaatsingsmogelijkheden Beleidsmedewerker bij de overheid en bij non-profitorganisaties; onderzoeksmedewerker, organisatieadviseur, projectleider, beleidsmedewerker personeel en organisatie. Carrieremogelijkheden Je kunt je studie voortzetten door een masteropleiding te volgen aan hogescholen of universiteiten in binnenen buitenland. Salaris indicatie Bij overheidsinstanties ligt het startsalaris op ongeveer €2.280 en loopt op tot tussen de €3.080 en €3.470. .....................................................................................

Politiekundige Hbo-opleiding

Je ziet ze meteen voor je. De politieagenten die achter een verdachte aan gaan. Wat je meestal niet ziet, is het enorme team erachter dat ook in actie komt. Van de forensisch rechercheur die sporen analyseert tot de verhoorder die een gesprek aangaat met de verdachte. Als je werkt bij de politie sta je er dus nooit alleen voor. Wil jij daar deel van uitmaken? En helpen om Nederland veilig en leefbaar te houden? Dan wil de politie je graag in haar team. Vooropleiding Werken en leren bij de politie kan op niveau 2 t/m 6. Heb jij een diploma Havo, Vwo, Hbo of Wo? Dan kun je bij de politie solliciteren naar de volgende opleidingsniveaus/vacatures: Politiekundige bachelor (4-jarige opleiding, niveau 5) na minimaal Havo of vergelijkbaar. Politiekundige master (4-jarige opleiding, niveau 6) na minimaal Vwo of vergelijkbaar. Bijzonderheden: Nederland heeft 26 politiekorpsen, deze korpsen hanteren verschillende eisen. Het kan zijn dat korpsen hogere eisen stellen dan hierboven vermeld staan. Met een relevant hbo- of wo-diploma (bijvoorbeeld Integrale Veiligheidskunde, Bedrijfseconomie, Informatica, Bestuurskunde) kun je ook in aanmerking komen voor de verkorte Politiekundige bachelor van 2 jaar. Daarnaast kun je met een willekeurig afgeronde hbo- of wo-opleiding solliciteren als Recherchekundige master. Dit is een 2-jarige gecombineerde oplei-

ding waarin je een jaar politievakken krijgt en een jaar rechercheonderwijs volgt. De Politieacademie verzorgt politieopleidingen maar hier kun je je niet rechtstreeks aanmelden. Je moet eerst solliciteren bij een korps. Het korps stuurt je vervolgens naar de selectie en daarna naar de opleiding. Op de site www.kombijdepolitie.nl staan alle vacatures per korps vermeld. Er zijn een aantal eisen waar je minimaal aan moet voldoen om te kunnen solliciteren. De belangrijkste zijn: • Nederlandse nationaliteit • goede beheersing van de Nederlandse taal • in bezit zijn van rijbewijs B of bereid dit binnen 6 maanden te halen • onbesproken gedrag • goede conditie • je gezichtsvermogen moet aan bepaalde minimumeisen voldoen Voordat je aangenomen kunt worden moet je eerst een selectieprocedure doorlopen. Hierin word je getest op psychologische geschiktheid, taalvaardigheid, intelligentie en fitheid. Na het goed doorlopen van de selectieprocedure test het korps tenslotte je medische gezondheid en volgt een antecedentenonderzoek. Opleiding 1. D e 4-jarige opleiding Politiekundige bachelor (niveau 5). 2. De 4-jarige opleiding Politiekundige master (niveau 6). Bijzonderheden: Vanaf de start van de politieopleiding ben je in dienst van het korps en ontvang je gelijk een salaris. Politieopleidingen worden gegeven op één van de volgende locaties van de Politieacademie: Apeldoorn, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Eindhoven en Drachten. De opleidingen bestaan uit elkaar afwisselende periodes van 12 weken leren en 12 weken werken in het korps. Op de Politieacademie krijg je vooral theorie aangeboden en het oefenen met praktijksimulaties. In het korps loop je mee als politieman/vrouw met een ervaren collega. Je participeert bijvoorbeeld in projecten, ondersteunt bij grootschalige politieoptredens, stelt draaiboeken op voor grote (pop)concerten en je stelt scenario`s op ten behoeve van de rampenbestrijding. Plaatsingsmogelijkheden Je solliciteert bij jouw korps van voorkeur (meestal in de regio waar je woont). Als hier geen vacatures zijn kun je het bij een ander korps proberen. Na de opleiding word je bij het korps aangesteld in een functie die aansluit bij het door jou gevolgde opleidingsniveau. Carrieremogelijkheden De politieopleidingen zijn opgebouwd uit verschillende niveaus (2 t/m 6). Hierdoor kun je altijd (mits er vacatures zijn) doorstromen naar een volgend niveau. Verder kun je solliciteren naar een specialistische functie, op

OVERHEID

je eigen of op een hoger niveau. Daarbij kun je denken aan vakinhoudelijke specialisaties, recherche, of een leidinggevende functie. Alle politieopleidingen zijn gelijkgesteld met andere mbo-opleidingen. Dit betekent dat behaalde certificaten/diploma`s dezelfde waarde hebben als die uit het reguliere onderwijs. Salaris indicatie Als je voor de politie kiest, betaalt het korps je opleiding, uniform, boeken en salaris. Dit salaris is, ongeacht je leeftijd, gelijk aan het wettelijk minimumloon voor werknemers van 23 jaar en ouder. Het basissalaris dat je ontvangt, bedraagt minimaal €1.355,- bruto per maand. Korpsen kunnen hier in positiev e zin van afwijken. Al tijdens de opleiding groeit je salaris met het behalen van certificaten. Daarnaast ontvang je een vakantietoeslag van 8% en een 13e maand. Meer informatie Wil je meer informatie over de vacatures, carrièreperspectief, aanstellingseisen, opleidingen of de selectieprocedure? Kijk dan op www.kombijdepolitie.nl.

Beroepen aangegeven met play butt n kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

artistieke beroepen Architectonisch vormgever Hbo-opleiding

Geeft vorm aan het architectonisch object (meubelen en aanverwante producten) en de architectonische ruimte. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen Opleiding De 4-jarige opleiding Architectonische vormgeving. Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Informatie daarover kun je inwinnen bij de genoemde instellingen. Een aantal kunstacademies heeft een algemeen oriënterend propedeutisch jaar. Tijdens dat eerste jaar maak je in overleg met docenten en een coördinator een definitieve beroepskeuze. AKV/St.Joost locatie Breda heeft binnen de opleiding Vormgeving de specialisatie Ruimtelijk Ontwerp. ArtEZ biedt in Zwolle de studie Interieurarchitectuur, in Enschede de studie Architectonische vormgeving en in Arnhem de studie 3D-Design. De Hogeschool voor de Kunsten Utrecht verzorgt ook de opleiding Stedelijk Interieur Architectuur, waarbij de inrichting van de openbare ruimte centraal staat. De Willem de Kooning Academie biedt binnen de opleiding Vormgeving de studierichting interieurarchitectuur aan. Na beëindiging van je studie kun je je inschrijven bij het Architectenregister; je titel is dan wettelijk beschermd. Waar Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam) ArtEZ Arnhem AKV/St. Joost (Breda) ArtEZ Enschede Hs. B.K. Muziek en Dans (Den Haag) Hanzehogeschool Groningen ArtEZ Zwolle Hogeschool Zuyd (Maastricht) Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Je vindt je werkterrein als zelfstandig architectonisch vormgever of in teamverband op gebieden als architectuur, interieurvormgeving en design (interieurarchitect, productvormgever meubel/object, gevingsvormgever en dergelijke) Carrieremogelijkheden Er is een (beperkte) mogelijkheid tot vestiging. Verdere studie: onder andere een tweedefaseopleiding aan een van de academies voor beeldende kunsten. Salaris indicatie Van plm. €1.370,- oplopend tot plm. €3.805,- al naar gelang bekendheid en succes. .....................................................................................

Audiovisueel medewerker/ vormgever

zowel zelfstandig als in opdracht opereren. In het eerste geval initieer je projecten en weet deze zelf te financieren en distribueren, meestal in samenwerking met een producent of zendgemachtigde. In opdrachtsituaties ben je vaak freelancer, ingehuurd om doelgerichte projecten op informatief, educatief of promotioneel terrein te realiseren. Opdrachtgevers zijn onder meer producenten, reclamebureaus en (omroep-)organisaties. Ook ben je inzetbaar als technisch specialist op het gebied van camera, geluid, montage en beeldbewerking. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden vooropleiding De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: De Willem de Kooning Academie biedt de studierichting Audiovisueel ontwerpen en animatie aan binnen de opleiding Vormgeving, School of Media & Design. De Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam biedt de richting audiovisueel (binnen de Beeldende kunst) aan. Aan de Hogeschool Utrecht is dit een specialisatie aan de School voor Journalistiek. In Breda kun je kiezen voor de opleiding audiovisuele vormgeving en de opleiding animatie. Aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht bestaat de afstudeerrichting Audiovisual Media. ArtEZ biedt de studie Mediakunst aan in Enschede (AKI) en de studierichting Audiovisueel (binnen Vrije Kunst) in Arnhem (AbkvA). Waar Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam) ArtEZ Arnhem ArtEZ Enschede Hs. B.K., Muziek en Dans (Den Haag) Hanzehogeschool Groningen AKV/St. Joost locatie Breda ArtEZ Zwolle Hogeschool Zuyd Maastricht Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen Opleiding De 4-jarige opleiding Autonoom Beeldende Kunst. Bijzonderheden: Bij de Rietveld Academie in Amsterdam start je in het algemene propedeusejaar, waarin het vak schrijven een onderdeel is. Naast schrijven krijg je ook beeldend onderzoek, vormgeving, theorie en het studium generale aangeboden. Na de afronding van de propedeuse kies je voor de richting Schrijven, woord en beeld. In het tweede studiejaar wordt gewerkt aan de hand van opdrachten. Bij Proza zijn korte verhalen het uitgangspunt, bij Poëzie zijn dat gedichten en beeldgedichten, bij Audio Visueel wordt gewerkt aan scenario`s en video`s, bij Gemengde Media wordt gewerkt met de directe (de hand) en de indirecte beeldende media (de camera) en een combinatie daarvan en bij Instabiele Media met digitaal bewegend beeld, woord en geluid (de computer), bij Theorie worden kunstenaars besproken die woord en beeld combineren en wordt er aan interviews en scripties gewerkt. In het derde studiejaar kun je naast het lesprogramma individuele keuzes ontwikkelen om gaandeweg zelfstandiger aan het werk te gaan. In het eindexamenjaar werk je aan een project dat kan bestaan uit diverse werken in verschillende media of één groter werk. Er kan worden gekozen voor een combinatie van woord en beeld of beeldend werk met een literair aspect. Waar Gerrit Rietveld Academie te Amsterdam. Plaatsingsmogelijkheden Je vindt je werkterrein als zelfstandig autonoom kunstenaar/ schrijver of in teamverband. Carrieremogelijkheden Verdere studie: onder andere een 2-jarige 2e-faseopleiding Beeldende Kunst aan het Sandberg Instituut, verbonden aan de Gerrit Rietveld Academie. Salaris indicatie Van plm. €1.370,- oplopend tot plm. €3.805,- al naar gelang bekendheid en succes.

Plaatsingsmogelijkheden Bij omroepen, videoproductiebedrijven, audiovisuele diensten van bedrijven. Je kunt ook werken als freelance programmamaker/vormgever.

Meer informatie www.rietveldacademie.nl .....................................................................................

Carrieremogelijkheden Uit zich meestal in het krijgen van meer opdrachten. Je kunt verder studeren door Post-HBO-opleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen.

Hbo-opleiding

Salaris indicatie Van plm. €1.370,- oplopend tot plm. €3.805,- al naar gelang bekendheid en succes. .....................................................................................

Hbo-opleiding

Beeldend Schrijver (Tekst en Beeld)

Audiovisueel vormgeven is het inhoudelijk ontwerpen, vervaardigen en structureren van beelden en geluiden voor een bepaald doel, bijvoorbeeld een film of een interactief verhaal. Als audiovisueel vormgever stel je losse beelden geluidsfragmenten samen tot een coherent geheel, dat zich afspeelt binnen een bepaalde tijdsduur. Je houdt daarbij rekening met de plek van vertoning, publiek, de technische mogelijkheden en de gewenste communicatie. Vaak werk je samen met anderen, bijvoorbeeld met licht- en geluidstechnici en/of acteurs. Je kunt

Bij de afdeling Schrijven sluiten woord en beeld een huwelijk. In de praktijk betekent dit dat de studenten schrijven, tekenen en werken met video, fotografie en digitale media. Ze maken boekjes en installaties, bereiden optredens en uitgaven voor en publiceren op websites. Hun werk leent zich daar ook voor, want het kent een grote variatie die uit de aard van de opleiding voortkomt: verhalen, gedichten en scenario`s tot beeldende kunst met een literaire inslag.

Hbo-opleiding

Beeldhouwer Maakt beelden, objecten of installaties. Je kunt daarbij van zeer uiteenlopende technieken gebruik maken. In je opleiding krijg je daarom basiskennis van bijvoorbeeld computers, glas, metaal, hout, gips , keramiek en modelmaken aangeboden. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst. De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: Je kunt dan tijdens je opleiding kiezen voor de differentiatie/ studierichting Beeldhouwen, Beeldende kunst, Autonome beelden kunst, Monumentaal beeldhouwen, Sculptuur/monumentaal. AKV / St.Joost

locatie Breda en AKV / St.Joost locatie `s-Hertogenbosch hebben binnen de opleiding Beeldende Kunst de specialisatie Beeldhouwen/Monumentaal. Aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht kun je kiezen vanuit de opleiding Fine Art kiezen voor de specialisatie “Sculpture”. Waar ArtEZ hogeschool voor de kunsten Avans Hogeschool, locatie `s-Hertogenbosch Avans Hogeschool, locatie Breda en Tilburg Design Academie Eindhoven Gerrit Rietveld Academie Hanzehogeschool Groningen Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam Hs.van Beeldende Kunsten Muziek en Dans (Den Haag) Hogeschool voor de kunsten Utrecht Hogeschool Zuyd Bijzonderheden: ArtEZ biedt de opleiding 3D-Design aan in Arnhem en Beeldhouwen in Enschede. Plaatsingsmogelijkheden Je werkt als zelfstandig ondernemer. Je opdrachtgevers zijn bijvoorbeeld een gemeente, een instelling of vereniging, of een particulier. Carrieremogelijkheden Uit zich meestal in het krijgen van meer opdrachten. Je kunt verder studeren door Post-HBO-opleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen. Salaris indicatie Van €1.370,- oplopend tot €3.850,- al naar gelang bekendheid en succes. .....................................................................................

Circusartiest Hbo-opleiding

Werkt bijvoorbeeld in de dynamische circuswereld als zelfstandig performer of als docent circus. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Rotterdam: Om toegelaten te worden tot de opleiding Circus Arts gelden bovenstaande instroomeisen en een specifiek talent. Van deze voorwaarden kan in bijzondere gevallen worden afgeweken. Om zicht te krijgen op je talent doe je auditie. Tilburg: Om toegelaten te worden tot deze bijzondere opleiding moet je beschikken over bovenstaande vooropleiding, ervaring (bijvoorbeeld bij een jeugdcircus) en een goede fysieke conditie. Je neemt daarnaast deel aan een oriëntatie- en selectietraject. Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Circus Arts. 2. De 4-jarige opleiding Circus & Performance Art. Waar 1. C odarts, Hogeschool voor de Kunsten in Rotterdam 2. Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg Plaatsingsmogelijkheden Je kunt komen te werken in het traditionele circus, bij het cirque nouveau, in het varietétheater, de entertainmentindustrie of in het locatie- of straattheater. Meer informatie 1. www.codarts.nl. Meer inhoudelijke informatie over de opleiding is op te vragen bij Guido Severien via glaseverien@codarts.nl. 2. www.fontys.nl/kunsten of neem contact op met Dorien Grady, d.grady@fontys.nl of +31 ( 0) 877 870 907.

Check de clips van je toekomstige opleiding of beroep op www.scholieren.tv

Films van o.a.: Nederlandse Kappersakademie - Hogeschool Windesheim- Ecabo

www.beroepenkrant.nl Dansdocent Hbo-opleiding

Als dansdocent geef je lessen en workshops, maak je voorstellingen en begeleid je educatieve dansprojecten. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO (minimaal 3-jarige cursusduur) Bijzonderheden: Toelating is alleen mogelijk door middel van auditie. Opleiding De 4-jarige opleiding Docent Dans. Bijzonderheden: De Opleiding Docent Dans aan de TheaterschoolDans, verbonden aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, is een breed georiënteerde vakopleiding, waarin je je ontwikkelt tot docent, danser en maker. Je krijgt niet alleen les in diverse dansstijlen maar je volgt ook workshops in compositie, spel en theatervormgeving. Stages zijn in alle leerjaren doorgevoerd en lopen als een rode draad door de hele opleiding heen. Aan de Hogeschool Dansacademie Lucia Marthas in Amsterdam kan de specialisatie docent dans alleen gevolgd worden in combinatie met de opleiding dans. De Bacheloropleiding Docent Dans van Codarts biedt je een lessenpakket aan met verschillende dansstijlen en -technieken in interculturele samenhang en wisselwerking, dat sterk praktijkgericht is. Waar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, de Theaterschool, Opleiding Docent Theaterdans; Hogeschool Dansacademie Lucia Marthas, Rustenburgerstraat 436, 1072 HJ Amsterdam, tel. 020- 6761370; Dansakademie Arnhem (ArtEZ); Hogeschool Helicon, opleiding docent dans/euritmie; Codarts, Hogeschool voor de Kunsten, bacheloropleiding Docent Dans; Fontys Hogescholen Tilburg, Dansacademie. Hanzehogeschool Groningen Plaatsingsmogelijkheden De dansdocent(e) geeft dansen balletlessen in de gevestigde dansen balletscholen (Amateuristische Kunstbeoefening), jeugd-, club- en buurthuizen, kreativiteitscentra, instituten voor kunstzinnige vorming en op scholen voor basis- en voortgezet onderwijs (sinds de invoering van de basisvorming kunnen scholen het vak Dans op het rooster van de onderbouw zetten en ook in de 2e fase is “dans” in het kader van CKV3 mogelijk). Carrieremogelijkheden Ligt voor een deel aan de uitbreiding van je werkzaamheden of de hoeveelheid lessen die je geeft. Ook kun je een eigen dansstudio vestigen. .....................................................................................

Danser/es Hbo-opleiding

Als danser/es kun je binnen professionele dansgezelschappen of in speciale producties, bijvoorbeeld een musical, werkzaam zijn. Je werkterrein hangt af van de specialisatie die je gekozen hebt. Welke specialisatie je ook kiest: je wordt zodanig opgeleid dat je door je technische niveau, persoonlijkheid en creativiteit als zelfstandig danser kunt functioneren.

voortgezet onderwijs zit, is het praktisch onmogelijk om nog aan een opleiding tot danser(es) in klassiek ballet te beginnen. De opleiding tot danser(es) in een andere dansrichting kan ook later begonnen worden. Echter hoe later je begint, hoe moeilijker het wordt.

sieraden of als reparateur in de juweliersbranche.

Opleiding De 4-jarige opleiding Dans.

Opleiding 1.De 3-jarige BOL-opleiding Goudsmid/ondernemer versnelde opleiding

Bijzonderheden: ArtEZ kent de opleidingen Danser en Dansmaker aan de Dansacademie Arnhem; studenten worden uitsluitend aangenomen als tijdens de audities voldoende danstalent is geconstateerd. Hogeschool Dansacademie Luica Marthas te Amsterdam kent de opleiding Dans, maar het is ook mogelijk de combinatie opleiding Dans/Docent Dans te doen. Codarts, Hogeschool voor de Kunsten te Rotterdam kent de bacheloropleidingen specialisatie Danser, specialisatie Choreografie en specialisatie Docent Dans. Verder kent deze hogeschool de Masteropleiding Choreografie en de Masteropleiding Danstherapie. Waar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten ArtEZ Arnhem Hogeschool Helicon (Den Haag) Hanzehogeschool Groningen Codarts, Hogeschool voor de Kunsten Fontys Hogescholen Tilburg Plaatsingsmogelijkheden Als uitvoerend danser in het moderne of jazzdanscircuit in binnenen buitenland. Uitvoerend danser klassieke dans of balletdanser. Uitvoerend danskunstenaar in nieuwe dans. Carrieremogelijkheden Oprichten van een eigen dansstudio. Het terechtkomen bij gerenomeerde gezelschappen. Ook kun je een verkorte opleiding gaan volgen voor het dansdocentschap in één dansspecialisatie. Je kunt ook doorstromen naar de Masteropleiding Choreografie. Salaris indicatie Gezien de uiteenlopende werkkringen is een salarisindicatie zeer moeilijk te geven. .....................................................................................

Docent drama/ theaterdocent Hbo-opleiding

Als afgestudeerd docent Drama -met een 1e graads lesbevoegdheid- ben je een toneelmaker met inzicht, kennis en vaardigheden op het terrein van acteren en regisseren. De vaktechnische en didactische kanten ervan heb je onder de knie. Je kunt toneelscenes ontwerpen en vormgeven, toneellessen voorbereiden en voorstellingen maken. Als afgestudeerde ben je in staat de spelers van dramatische producties te begeleiden. In je studie kun je, naast het verplichte basisprogramma, eigen accenten leggen.

Bijzonderheden: Aan de Rietveld Academie kies je tijdens je studie voor de specialisatie Edelsmeden. Je doet dan basiskennis op van het traditionele edelsmeden, leert die kennis individueel toe te passen en onwikkelt uit bestaande en nieuwe technieken een eigen vormen beeldtaal. Bij Hogeschool Zuyd kies je voor het profiel Productontwerp. Daarbinnen kies je dan voor de afstudeerrichting Sieraadvormgeving. Waar 1. ROC Zadkine, Vakschool Edelsmeden en Uurwerktechniek te Schoonhoven. 2. Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam) Hogeschool Zuyd (Maastricht). Plaatsingsmogelijkheden Goudsmid/ondernemer van een ambachtelijk bedrijf. Ook zelfstandige vestiging is mogelijk. Carrieremogelijkheden 1. Je kunt op hbo-niveau verder studeren in richtingen op de academies voor beeldende kunsten en die voor industriële vormgeving. Specifieke studierichtingen als bijvoorbeeld in restaureren, edelsteenkunde en tandtechniek behoren ook tot de mogelijkheden. Op de Vakschool Edelsmeden en Uurwerktechniek bestaat de mogelijkheid gedurende een extra jaar een specialisatiecertificaat te behalen in Vormgeven, Bijzondere technieken goudsmeden en zilversmeden. Het volgen van zo`n specialisatie wordt door de docenten sterk aanbevolen. 2. Na je opleiding kun je verder gaan met een masteropleiding aan het Sandberg Instituut, verbonden aan de Gerrit Rietveld Academie. .....................................................................................

Film- en Televisiemaker Hbo-opleiding

Bijzonderheden: Je moet met een positief resultaat de toelatings- en selectiecursus hebben gevolgd.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen

Opleiding De 4-jarige opleiding Docent drama.

Bijzonderheden: Geen enkel vak of profiel is verplicht, maar voor de studierichtingen montage, geluid, camera en interactieve multimedia / visual effects zijn exacte vakken zeer gewenst. Voor regie: geschiedenis en/of maatschappijleer en de moderne talen.Toelating na een toelatingsprocedure, waarbij de belangstelling voor film en televisie en het zelf daarmee praktisch bezig zijn een zeer belangrijke rol speelt. Om een indruk te geven van je talent en ter ondersteuning van je motivatie is het belangrijk dat je eigen werk kunt laten zien: een korte film, foto`s, tekeningen, een geluidsband of hoorspel, scenario`s of verhalen, een diaserie, enz. De keuze voor een bepaalde richting maak je al voordat je je aanmeldt.

Bijzonderheden: Aan de Theaterschool, verbonden aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, kun je een binnenschoolse vooropleiding volgen die zeven of acht jaar duurt en speciaal gericht is op jonge dansers vanaf 10 jaar. Ook zijn er buitenschoolse vooropleidingen: de 5 o`clock class (speciaal voor jongens en meiden van 12 tot 24 jaar) en de hbo- oriëntatieklas voor leerlingen van 4 HAVO of 5 VWO. Rotterdam kent een geïntegreerde vooropleidingHavo voor Muziek en Dans; instroom is mogelijk in elk leerjaar; er wordt gewerkt met dansniveaugroepen- en niet geïntegreerde cursussen voor kinderen van groep 6 t/m 8 van de basisschool en leerlingen van 15 jaar en ouder die hun middelbare schoolopleiding niet volgen aan de Havo voor Muziek en Dans. Ook de Dansacademie te Tilburg, de Dansacademie Arnhem en de Theaterschool te Amsterdam hebben een dergelijke geïntegreerde vooropleiding.

Plaatsingsmogelijkheden Op scholen, in een centrum voor de Kunsten, jeugdtheaterscholen, in de hulpverlening en in het bedrijfsleven.

De opleiding start al op 10- 11-of 12-jarige leeftijd. Nu je als leerling al in het vmbo-onderwijs of het algemeen

2. De 4-jarige HBO-opleiding Vormgeving.

Is nauw betrokken bij de realisatie van speelfilms, documentaires, televisieprogramma`s, commercials, onderwijs- en voorlichtingsfilms en nieuwe mediaproducties.

Waar ArtEZ heeft een opleiding voor Docent Drama aan de Theaterschool Arnhem en aan de School voor docent drama Zwolle. De Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten heeft een opleiding Theaterdocent.

Bijzonderheden: Bij de meeste dansvakopleidingen zijn differentiaties in het studiepakket mogelijk (keuze uit bijvoorbeeld klassiek ballet, moderne dans, flamenco/spaanse dans, dansexpressie, internationale dans en jazzdans) en kun je soms in twee of drie hoofdvakken afstuderen. Elke dansvakopleiding heeft dienaangaande specifieke mogelijkheden.

Bijzonderheden: De versnelde opleiding Goudsmeden wijkt in zoverre af van de andere opleidingen, dat je hier reeds vóór het eerste leerjaar kiest voor een definitieve vakrichting: de vakrichting Goudsmeden. Aan het eind van de opleiding voldoe je aan dezelfde eindtermen als de goudsmid/ondernemer in de lange opleiding. De totale opleiding duurt drie leerjaren, waarna een mogelijkheid tot specialisatie wordt geadviseerd gedurende een jaar. Gedurende een jaar werk je bij een bedrijf. De opleiding bekwaamt je zowel in het goud- als in het zilversmeden. Bovendien wordt veel aandacht besteed aan ontwerpen en vormgeven.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Vooropleiding 1. Danstechnische vooropleiding: tenminste ervaring met dans. Sommige dansvakopleidingen beschikken over een vooropleidingsmogelijkheid, waarbij de lessen van het reguliere onderwijs gecombineerd kunnen worden met die van het voorbereidend dansvakonderwijs.

2. Schoolvooropleiding: HAVO of gelijkwaardig, uitzonderingen zijn mogelijk. Moderne talen en geschiedenis gewenst. Je wordt geselecteerd op aanleg/geschiktheid en motivatie. Toelatingsexamen en medische keuring.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen

Carrieremogelijkheden Ligt voor een deel in de uitbreiding van je werkzaamheden of de hoeveelheid lessen/projecten die je geeft. Verder studeren door masteropleidingen te gaan volgen. Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.445,- en dit kan oplopen tot een maximum van €3.739,-. Het aanvangssalaris in een LD-functie ligt op €2.470,- en dit kan oplopen tot een maximum van €4.962,-. ......................................................................................

Edelsmid/ Sieraadvormgever Als goudsmid ontwerp, vervaardig en repareer je voornamelijk sieraden en kleine gebruiksvoorwerpen. Je gebruikt hiervoor verschillende soorten materiaal, zoals goud en zilver, maar ook onedele metalen, kunststoffen en natuurlijke materialen. De technieken die je beoefent zijn zeer divers. Zo komen bijvoorbeeld montagetechnieken, giettechnieken, oppervlaktetechnieken en smeedtechnieken uitgebreid aan bod. Je werkt als zelfstandig ondernemer, als ontwerper en/of vervaardiger van

Opleiding De 4-jarige opleiding Film en Televisie. Bijzonderheden: Het 1e jaar is een algemeen jaar en bevat vooral een brede oriëntering op het film/tv-vak. Aan het einde van het 1e jaar concentreer je je op de gekozen studierichting. Theorie- en praktijkonderwijs wisselen elkaar af. In het 3e jaar werk je ondermeer aan de 3e-jaars productie en loop je stage. Het 4e jaar staat in het teken van de eindexamenproductie. Er bestaan ook verwante 4-jarige opleidingen binnen het Hoger Beeldend Kunstonderwijs te Amsterdam (afstudeerrichting Theatervormgeving/Art direction), Breda (specialisaties audiovisuele vormgeving en animatie binnen de opleiding Vormgeving), Enschede (media-kunst), Groningen, Maastricht, Rotterdam en Utrecht. Meestal vallen die binnen de studierichting audiovisuele vormgeving. Zo kent Rotterdam de studierichting Audiovisueel, waarbij het maken van televisieproducties deel uitmaakt van de studie. Waar Nederlandse Film en Televisie Academie (Amsterdam). Plaatsingsmogelijkheden Scenarioschrijver; regisseur, regie assistent; cameraman, camera assistent, belichter, lichtassistent, gripper; production designer, art-director; geluidsman,

ARTISTIEKE BEROEPEN sound designer; editor; producent, uitvoerend producent, productieleider; programmamaker interactieve multimedia, special effects vormgever. Carrieremogelijkheden Zelfstandig film- en televisiemaker; creatieve en/of leidinggevende functies bij omroepen en audiovisuele diensten (van universiteiten, instellingen en het bedrijfsleven). Meer informatie www.filmacademie.nl .....................................................................................

Fotograaf Hbo-opleiding

Als fotograaf werk je veelal in opdracht van kranten, tijdschriften, reclamebureaus of andere commerciële klanten. De meeste fotografen werken als freelancer en zijn dus zelfstandig ondernemer. Als afgestudeerd fotograaf beheers je alle technische facetten van de fotografie (opnametechniek, lichttechniek, flitstechniek, studiotechniek en digitale beeldverwerking) en heb je een eigen stijl van fotograferen ontwikkeld. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO Bijzonderheden: Bij de toelatingsselectie wordt gelet op aanleg voor fotografie en gemotiveerdheid. Opleiding 1. De meerjarige vakopleiding Fotoacademie. Bijzonderheden: In de eerste twee fases van de vakopleiding Fotoacademie leer je alle basistechnieken van de fotografie en maak je kennis met de verschillende disciplines, bijvoorbeeld modefotografie, portretfotografie, landschapsfotografie en studiofotografie. Naast een grondige technische basis ligt het accent van de opleiding op de creatieve ontwikkeling van de student. Vind je eigen stijl van fotograferen en ontwikkel dat tot een uniek, persoonlijk handschrift. Na de eerste twee fases kies je voor een afstudeerrichting. Er is een richting Creatief vakfotograaf, waarbinnen je veel vrijheid hebt met betrekking tot het maken van je foto`s, en een richting Journalistiek/Documentair of Portretfotograaf, waarbinnen je iets vaker in opdracht van anderen zult werken. Afhankelijk van je studietempo (deeltijd- of voltijdstudie) en afstudeerrichting duurt de opleiding 2,5 tot 4 jaar. 2. De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: Binnen deze opleiding kun je op verschillende hogescholen voor de kunsten kiezen voor een afstudeerrichting/specialisatie die opleidt voor dit beroep. Aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten kun je binnen Fotografie na het eerste jaar kiezen voor de richting Wervende Fotografie of Redactionele Fotografie. Redactionele Fotografie staat voor documentaire en journalistieke fotografie. Dit verbeeldt onderwerpen met een maatschappelijke betekenis en hebben een zekere actualiteitswaarde voor de doelgroep van het informatiemedium, waar de foto`s voor gemaakt worden. Wervende Fotografie richt zich op reclamefotografie en modefotografie. Wervende fotografen maken toegepast werk en hebben een aanzienlijke technische bagage. De Hogeschool voor de Kunsten Utrecht ken de afstudeerrichting Photography, die met name is gericht op documentaire fotografie. Bij AKV/St. Joost Breda kun je binnen de opleiding Vormgeving kiezen voor een 4-jarige voltijd- (in Breda) of deeltijdopleiding (in `s-Hertogenbosch). De fotografie-opleiding concentreert zich op de documentaire fotografie. Bij de Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam kun je binnen de opleiding Vormgeving kiezen voor de studierichting Digitale fotografie. Deze studierichting volg je vier jaar. ArtEZ biedt Fotografie als studierichting aan in Arnhem (onderdeel van grafische vorming en Vrije Kunst) en als volledige studie in Enschede (AKI). Waar 1. Fotoacademie Amsterdam, Postbus 22, 1000 AA, tel. 020-5309260 Fotoacademie Groningen, Lutkenieuwstraat 5, 9712 AW, tel. 050-3695858 Fotoacademie Rotterdam, Conradstraat 20, 3013 AP, tel. 010-2012900 2. Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (Den Haag) Hogeschool voor de Kunsten Utrecht AKV/St. Joost (Breda en `s-Hertogenbosch) Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam ArtEZ Arnhem ArtEZ Enschede (AKI) Hogeschool Zuyd (Maastricht) Plaatsingsmogelijkheden Modefotograaf; portretfotograaf; journalistiek fotograaf; creatief vakfotograaf; documentair fotograaf; industriële fotografie. De meeste afgestudeerden werken als zelfstandig (freelance) fotograaf. Je portfolio is dan van groot belang, je werk moet zichzelf namelijk verkopen om nieuwe opdrachten binnen te halen. Tijdens je opleiding wordt al vroeg de basis gelegd voor het belangrijke netwerk van opdrachtgevers tijdens opdrachten en stages. Werk van (oud-)studenten kom je tegen in landelijke kranten (o.a. Volkskrant, NRC en Parool), in bekende bladen (o.a. Rails, Nieuwe Revu, Yes) en boeken (o.a.

ARTISTIEKE BEROEPEN

Wat wil jij worden?

reisboeken, kookboeken en catalogi), in reclamecampagnes (o.a. Heineken, Nike en ABN/AMRO) en bij exposities in de betere musea en galaries. Carrieremogelijkheden In de meeste gevallen geldt vestiging als zelfstandig ondernemend fotograaf. Je kunt als fotograaf breed geörienteerd zijn en in diverse disciplines werken of je juist specialiseren in een enkel gebied, al dan niet werkend in je eigen studio. Enkele belangrijke toepassingsgebieden van een fotograaf zijn: architectuur- en industriële fotografie, modeen reclamefotografie, portretfotografie, journalistieke - en reportagefotografie. Salaris indicatie Voor zelfstandige vestiging is dit moeilijk te geven. In dienstbetrekking, afhankelijk van bekwaamheid en ervaring, variërend van minimumloon tot ongeveer €2.460,-. Meer informatie www.fotoacademie.nl .....................................................................................

Game designer Hbo-opleiding

Een game designer ontwerpt de visuele en grafische aspecten van een computerspel/animatie of simulatiespel. Hierbij maakt een ontwerper gebruik van een 2D of 3D tekenprogramma. Vooropleiding Havo: alle profielen (in Enschede: E&M, N&G, N&T of C&M+Wa/Wb) VWO: alle profielen MBO: Niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding International Game Architecture and Design. 2. De 4-jarige opleiding Kunst en techniek, afstudeerrichting Game design. Bijzonderheden: De opleiding aan NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda is geheel Engelstalig. Je kiest voor de richting game design (visual art) of game programming en volgt dan gedeeltelijk een gezamenlijk studieprogramma. Waar 1. NHTV internationale hogeschool Breda 2. Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Saxion Hogescholen Enschede Plaatsingsmogelijkheden Je kunt gaan werken bij een computerspellenfabrikant, animatiestudio, grafisch ontwerpbureau of bij een bedrijf dat webpagina`s ontwerpt. Verder hebben architecten- of reclamebureaus ook vaak visuele ontwerpers in dienst.

Grafisch ontwerper/ Vormgever Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het ontwerpen en vormgeven van bijvoorbeeld affiches, folders, boekomslagen, Cd hoezen en verpakkingen. Ontwerpt lay-outs voor boeken, tijdschriften en periodieken en ook huisstijlen, klein handelsdrukwerk, briefpapier e.d. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: nievau 4 Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst. De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: Een aantal kunstacademies heeft een algemeen oriënterend propedeutisch jaar. Tijdens dat eerste jaar maak je in overleg met docenten en een coördinator een definitieve beroepskeuze. Bij de Willem de Kooning Academie volg je vier jaar de studierichting Illustratie binnen de opleiding Vormgeving.

Carrieremogelijkheden Er is een mogelijkheid tot zelfstandige vestiging. Ook doorgroei naar functies als artdirector e.d. Salarisindicatie Bij een boekenuitgeverijbedrijf begin je met een salaris van ongeveer €1.750,-. Afhankelijk van je dienstjaren kan dat geleidelijk oplopen tot ongeveer €2.180,-. Als zelfstandig ondernemer is je inkomen afhankelijk van het aantal opdrachten en de prijs die je voor je werk kunt vragen. .....................................................................................

Illustrator Hbo-opleiding

Als illustrator druk je informatie in beelden uit. Dat kunnen eenvoudige pentekeningen zijn, maar ook driedimensionale beelden of audiovisuele producten. Je werkterrein kent drie grote gebieden: de redactionele illustratie, de boekillustratie en de nieuwe media.

Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst. De 4-jarige opleiding Vormgeving.

Vervaardigt respectievelijk sieraden en gebruiksvoorwerpen uit edele metalen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Vormgeving. Waar Gerrit Rietveld Academie Hogeschool Zuyd, Academie Beeldende Kunsten Bijzonderheden: Aan de Gerrit Rietveld Academie kies je dan tijdens je opleiding voor de differentiatie edelsmeden of aan Hogeschool Zuyd voor de differentiatie producten sieraadvormgeving. Plaatsingsmogelijkheden Als zelfstandig edelsmid, goudsmid, zilversmid of ontwerper. En onder andere als bedrijfsleider, inkoper, vertegenwoordiger bij een goud , zilversmid en juweliersbedrijf. Carrieremogelijkheden Indien men ook over commerciële aanleg beschikt is er de mogelijkheid van zelfstandige vestiging. Verdere studiemogelijkheden: sommige lerarenopleidingen. Ook kun je doorgaan met een vervolgstudie in de kunstensector aan een Academie.

Waar ArtEZ hogeschool voor de kunsten (Arnhem) Avans Hogeschool, locatie Breda en Tilburg Gerrit Rietveld Academie Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (Den Haag) Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Hogeschool Zuyd Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam Plaatsingsmogelijkheden Bij ontwerpstudio`s, ontwerpafdelingen, zelfstandig vormgever, vakjournalist, stylist, trend deskundige, designadviseur. Carrieremogelijkheden Zelfstandige vestiging. Ook kun je je nog verder ontwikkelen door Post-HBO opleidingen te gaan volgen.

Bijzonderheden: Tijdens je opleiding kies je dan voor de afstudeerrichting /differentiatie Illustratie/Illustratieve vormgeving. Aan de Hogeschool voor de Kunsten kun je kiezen voor de afstudeerrichting Illustration. Waar Zie het opleidingenoverzicht achterin. Plaatsingsmogelijkheden Binnen het gebied van de redactionele illustratie kun je bijvoorbeeld werkzaam zijn bij kranten of tijdschriften. Binnen de boekillustratie werk je freelance voor of in dienst van uitgeverijen. Specialiseer je je in de nieuwe media kun je werkzaam zijn in het bedrijfsleven, bij makers van televisieprogramma`s, reclamebureau`s etc. Als allround illustrator kun je op alle terreinen werkzaam zijn. Carrieremogelijkheden Zelfstandige vestiging. Ook kun je je nog verder ontwikkelen door Post-HBO opleidingen te gaan volgen. .....................................................................................

Industrieel ontwerper Hbo-opleiding

Is een ontwerper van meestal kleinschalige gebruiksvoorwerpen t.b.v. het lichaam, interieur, exterieur en recreatie. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Vormgeving

Waar Zie het opleidingenoverzicht achterin. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt werken als zelfstandig ondernemer. Maar ook in dienst van een producerend bedrijf, bijvoorbeeld een aardewerkfabriek. Carrieremogelijkheden Uit zich meestal in het krijgen van meer opdrachten. Je kunt verder studeren door Post-HBO-opleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen. Salaris indicatie Van plm. €1.370,- oplopend tot plm. €3.805,- al naar gelang bekendheid en succes. .....................................................................................

Kleinkunstenaar Hbo-opleiding

Is een professioneel cabaretier/entertainer en/of uitvoerend kunstenaar voor musical, cabaret of eigentijds muziektheater. Voorleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4 Bijzonderheden: Toelating: selectie via een gefaseerde toelatingsprocedure. Als kandidaat maak je vooraf een keuze uit verschillende auditieopdrachten. Opleiding De 4-jarige opleiding Theater.

Plaatsingsmogelijkheden Onder andere bij reclame adviesbureaus, ontwerpstudio`s, het drukkers en/of uitgeversbedrijf en design bureaus.

Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen.

Hbo-opleiding

Bijzonderheden: Tijdens je opleiding kies je dan bijvoorbeeld voor de afstudeerrichting/differentiatie 3D Design. Aan de Hogeschool voor de Kunsten kun je kiezen voor de afstudeerrichting Industial Design. Aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag kies je voor de studierichting Interieur architectuur.

Waar Zie het opleidingenoverzicht achterin.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO

Goudsmid/Zilversmid

Industrieel ontwerper Wo-opleiding

Ontwerpt en verbetert producten voor mensen, zowel voor gebruik thuis als in de professionele omgeving. Van telefoontoestel tot jampot, van kinderzitje tot vrachtwagen. Vooropleiding VWO: profiel E&M+WB+NA, N&G+WB+NA of N&T

C&M+WB+NA,

Opleiding 3-jarige bacheloropleiding Industrieel ontwerpen. Bijzonderheden: In Enschede kun je tijdens je studie kiezen uit de specialisaties Industrial design and manufacturing, Management van productontwikkeling, Ontwerpen en vormgeving, Ontwerpen van biomedische producten en Ontwerpen van intelligente producten en systemen. Waar TU Delft Universiteit Twente Plaatsingsmogelijkheden Als ontwerper, designer, product ontwikkelaar, field marketing specialist, market development manager, assistent in opleiding aan een universiteit, hoofd afdeling productveiligheid, manufacturing engineer. Ook zijn organisatieadvies activiteiten denkbaar waarbij je bedrijven adviseert over de technische productontwikkelingstrajecten of bedrijfsprocessen binnen een organisatie. Zelfstandige vestiging. Carrieremogelijkheden De masteropleidingen Applied earth sciences, Design for interaction, Engineering, industrial organisation and management, Industrial design engineering, Industrial design, Information sciences, Innovation management, Integrated product design, Management of technology, Marine technology, Mechanical engineering, Media and knowledge engineering, Philosophy of science, technology and society en Strategic product design. .....................................................................................

Keramisch vormgever Hbo-opleiding

Als keramisch vormgever kun je werkzaam zijn in een breed en divers gebied. Van puur functioneel, zoals een servies, tot beeldhouwwerken, bijvoorbeeld een monument in de openbare ruimte, en alles wat daar tussen ligt. Afhankelijk van je interesse ben je deskundig in bijvoorbeeld technieken waarbij klei als expressiemiddel centraal staat (draaien, handvormen, glazuren) of technieken gericht op industriële en multiple toepassing (mallen maken, gieten, transfers maken). Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4 Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst. De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: Je kunt tijdens je opleiding kiezen voor de differentiatie/studierichting Keramiek/Keramische vormgeving.

Bijzonderheden: De Amsterdamse Toneelschool & Kleinkunstacademie van de Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, is een samenvoeging van de opleiding tot toneelspeler en kleinkunstenaar. Na de eerste twee basisjaren kun je je specialiseren als toneelspeler of kleinkunstenaar. Waar De Theaterschool, opleiding Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, opleiding Toneelschool & Kleinkunstacademie Plaatsingsmogelijkheden Professioneel cabaretier/entertainer of uitvoerend podiumkunstenaar binnen het werkveld kleinkunst. Carrieremogelijkheden Uit zich in meer werk, grotere zalen etc. Je kunt ook doorstuderen: master Theater. .....................................................................................

Kunsthistoricus Hbo-opleiding

Als kunsthistoricus ben je deskundig op het gebied van de geschiedenis van de kunsten: van schilderkunst, beeldhouwkunst en bouwkunst tot decoratieve kunsten, fotografie en industriële vormgeving. En afhankelijk van de specialisatie die je gekozen hebt houd je je bijvoorbeeld bezig met het toegankelijk maken van kunstvoorwerpen in musea, met het promoten van tentoonstellingen, met onderzoek of het schrijven van recensies of kunstkritieken. Vooropleiding VWO: alle profielen Opleiding De meestal 4-jarige opleiding Kunstgeschiedenis. Bijzonderheden: Soms duurt de opleiding 5 jaar. Dit hangt af van keuze voor de master. Elke universiteit heeft zijn eigen accenten in de opleiding. Waar Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen Plaatsingsmogelijkheden Een baan in een museum: als onderzoeker, als beheerder van de collectie of als tentoonstellingsinrichter. Maar ook kun je terechtkomen in publieksgerichte diensten op het gebied van educatie, pers en voorlichting. Of in het hoger beroepsonderwijs als docent aan een Hogeschool van de Kunsten of een lerarenopleiding. Ook kun je werken aan de universiteit als docent en onderzoeker. Tenslotte culturele afdelingen van gemeente en provincie, waar je dan verantwoordelijk bent voor het kunstbeleid. Carrieremogelijkheden Door ervaring en capaciteiten kunnen hogere functies bereikt worden. Ook kun je nog verdere studies gaan volgen, bijvoorbeeld de opleiding voor restaurator. Salaris indicatie Een salaris-indicatie is erg moeilijk te geven, aangezien deze sterk kan variëren afhankelijk van werkkring en gevolgde master. Gemiddeld kun je denken aan een aanvangssalaris van ongeveer €2.325,-. Dit kan oplopen tot ongeveer €5.185,-.

www.beroepenkrant.nl Na de opleiding in Arnhem kun je kiezen voor een post-hbostudie aan het Fashion Institute Arnhem (toegespitst op ontwerpen) of een post-hbo studie Mode, Vormgeving & Strategie (toegespitst op Mode en Marketing). .....................................................................................

Kunstschilder Hbo-opleiding

Als kunstschilder maak je tekeningen en/of schilderijen. Meestal leg je je toe op een bepaalde discipline: werken met aquarelverf, olieverf of houtskool. Ook kun je gespecialiseerd zijn in afbeeldingen: landschap, portret of stillevens.

Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen.

Bijzonderheden: Je kunt dan tijdens je opleiding kiezen voor de differentiatie/studierichting Schilderen/tekenen/grafiek, Schilderen, Tekenen, Vrije kunst. Aan de Hogeschool voor de Kunsten (Utrecht) kies je voor de opleiding Fine Arts. ArtEZ biedt hbo-studies aan, waarbij schilderen een gekozen richting kan zijn, in Arnhem, Zwolle en Enschede. Aan de Willem de Kooning Academie kies je de opleiding Autonome Beeldende kunst aan de School of Fine Arts.

Je werkt onder andere als ontwerper van unieke kleding, van industriële kleding, van eigen collecties of van doelgroepgerichte collecties. Ook kun je werken als stylist van fotoproducties en shows, stylist bij bedrijven of tijdschriften of als tekenaar in de modepubliciteit. Een en ander is sterk afhankelijk van de specialisatie die je tijdens je studie hebt gekozen.

Plaatsingsmogelijkheden Je werkt als zelfstandig ondernemer. Je opdrachtgevers zijn bijvoorbeeld een gemeente, een instelling of vereniging, of een particulier.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4

Carrieremogelijkheden Uit zich meestal in het krijgen van meer opdrachten. Je kunt verder studeren door Post-HBO-opleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen.

Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingexamen, waarin je moet laten zien over voldoende talent te beschikken.

Salaris indicatie Van plm. €1.370,- oplopend tot plm. €3.805,- al naar gelang bekendheid en succes.

Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst. De 4-jarige opleiding Vormgeving.

Hbo-opleiding

Voor de mimespeler is de bron van het spelen en theater maken de taal van het lichaam, het fysieke. De eigenheid van de speler staat centraal in voorstellingen die meestal `op de vloer` ontstaan. De mimespeler levert een bijdrage aan dit maakproces of is als initiator verantwoordelijk voor het eindresultaat. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4 Bijzonderheden: Toelating: selectie via een gefaseerde toelatingsprocedure. Opleiding De 4-jarige opleiding Theater. Waar De Theaterschool, opleiding Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Plaatsingsmogelijkheden Professioneel mimespeler / theatermaker in het theater. Ook zijn er mogelijkheden op het werkterrein van film, televisie, jeugdtheater, als docerend kunstenaar en binnen scholingsprogramma`s van het bedrijfsleven. Carrieremogelijkheden Uit zich in meer werk, grotere zalen etc. Je kunt ook doorstuderen: master Theater of master Choreografie.

Het Conservatorium te Utrecht met het Cals College in Nieuwegein.

Opleiding De 4-jarige opleiding Museologie.

Waar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam) ArtEZ Arnhem AKV/St. Joost locatie Breda AKV/St. Joost locatie `s-Hertogenbosch The Design Academy (Eindhoven) ArtEZ Enschede Hs. B.K., Muziek en Dans (Den Haag) Hanzehogeschool Groningen ArtEZ Zwolle Hogeschool Zuyd (Maastricht) Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Mimespeler

Houdt zich bezig met het behouden en beheren van museumcollecties en met alle communicatieve taken binnen het museum. Dat kan inhouden: het maken van tentoonstellingen en het informeren van bezoekers via educatief werk of voorlichting.

Bijzonderheden: HAVO: met bij voorkeur 2 moderne talen, geschiedenis en een exact vak.

Modeadviseur/ Modeontwerper/ Moderedacteur/ Modetekenaar/Couturier/ Mode-illustrator Hbo-opleiding

Bijzonderheden: Je kunt dan tijdens je opleiding kiezen voor o.a. de differentiatie/studierichting Textiel- en modevormgeving, Modevormgeving of Modepromotie en publiciteit. ArtEZ kent een speciale studierichting voor mode aan de Academie voor beeldende kunst en vormgeving Arnhem. De Hogeschool voor de Kunsten Utrecht heeft drie afstudeerrichtingen: Fashion Design, Fashion and Textiles en Fashion Promotion and Publicity. Je kunt na het behalen van het propedeusejaar van de Rietveld Academie kiezen voor de afstudeerrichting Modevormgeving. Aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag kies je voor de studierichting Textiel en mode. De Artemis Modeacademie Rotterdam verzorgt een 3-jarige praktijkgerichte voltijdopleiding Modevorming en Styling op HBO-niveau. Vooropleiding: minimaal HAVO (soms VMBO). Aan de Willem de Kooning Academie kun je kiezen voor de studierichtingen Mode of Lifestyle & Design. Bij LSD word je opgeleid tot allround stylist. Waar Zie het opleidingenoverzicht achterin. Bijzonderheden: Artemis Stylingacademie Amsterdam (Vondelstraat 120 b, 1054 GS, tel. 020-6895100/ fax 020-6163914) verzorgt een 2-jarige avondopleiding modestyling en een 3-jarige dagopleiding tot allround stylist op HBOniveau. Er gelden geen specifieke vooropleidingseisen. Wel vindt er na aanmelding een toelatingsgesprek plaats. Voor geïnteresseerden is er een oriëntatiecursus van 14 weken (1 avond per week). De Artemis Modeacademie Rotterdam (Mauritsweg 3-4, 3012 JR Rotterdam, tel. 010-4366784; hoofdkantoor: tel. 020-6895100) verzorgt een 3-jarige praktijkgerichte voltijdopleiding Modevorming en Styling op HBO-niveau. Vooropleiding: minimaal HAVO (soms VMBO). Diploma MTO geeft recht tot toelating tot het 2e studiejaar. Plaatsingsmogelijkheden O.a. modeontwerper van unieke kleding of in de kledingindustrie; modetekenaar bij uitgeverijen of reclamebureau`s;stylist/ontwerper in groothandel en modehandel; stylist/redacteur bij tijdschriften; stylist van fotoproducties en shows; modetekenaar en -illustrator. Carrieremogelijkheden Zelfstandig ondernemer. Je kunt ook verder studeren door Post-HBO-opleidingen/masteropleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen.

Het Conservatorium in Groningen met het Rolingcollege in Groningen. Het Conservatorium in Maastricht met het Jeanne d`Arc College Maastricht en het Marianum College Venlo.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4

Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst. De 4-jarige opleiding Vormgeving.

verband met het Willem II College in Tilburg en het Sint Joris College te Eindhoven.

Museoloog Hbo-opleiding

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4

ARTISTIEKE BEROEPEN

Bijzonderheden: In het derde en vierde jaar ga je je, naast het gezamenlijke programma, meer specialiseren. Dat kan zijn in een bepaalde richting binnen het vakgebied, bijvoorbeeld tentoonstellen, collectiebeheer, marketing of archieven, of in een bepaalde beroepssector of een inhoudelijk aandachtsgebied. Maar het is ook mogelijk om je te verbreden door vakken van andere opleidingen in je studie in te passen. Waar De Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Faculteit Museologie, Reinwardt Academie Plaatsingsmogelijkheden Als tentoonstellingscoördinator, beheerder van een depot, registrator, medewerker van een afdeling educatie, informatie- en communicatiedeskundige of manager van een bezoekerscentrum. Veel afgestudeerden vinden werk in musea, maar ook steeds meer bij archieven, veilinghuizen, tentoonstellingsbedrijven, galeries en instellingen op het gebied van archeologie en landschapsbeheer. Carrieremogelijkheden Hogere functies in je werkkring, werken in grotere organisaties. Je kunt na je opleiding ook een Masters Degree Programme (Post-HBO) volgen (Engelstalig). .....................................................................................

Musicus Hbo-opleiding

Bij ArtEZ kun je, mits je over voldoende talent beschikt, klassieke en lichte muziek studeren aan het Conservatorium Arnhem/Zwolle. Er wordt samengewerkt met de volgende muziekscholen en middelbare scholen: Stedelijke Muziekschool Arnhem, Mozaïek College Arnhem, locatie Thorbecke, Sint-Ludgerscollege Doetinchem, Muziekschool Doetinchem, Rietveldlyceum Doetinchem, Ulenhof College Doetinchem, CSG Het Streek Ede, Marnix College Ede, RSG Pantarijn Wageningen, SCKC De Lindenberg Nijmegen, NSG Groenewoud Nijmegen, Vrije School De Berkel Zutphen en Vrije School De IJzel Zutphen. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten ArtEZ Arnhem Saxion Hogescholen locatie Enschede Hs. B.K., Muziek en Dans (Den Haag) Hanzehogeschool Groningen ArtEZ Zwolle Hogeschool Zuyd (Maastricht) Codarts, Hogeschool voor de Kunsten (Rotteram) Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Plaatsingsmogelijkheden O.a. solist, solozanger, orkestmusicus, kamermuziekspeler, dirigent, muziekpedagoog, kerkmusicus. Carrieremogelijkheden Verder doorgroeien in de functie/beroep, bijvoorbeeld naar leidinggevende functies. Na de 1e fase kun je je studie voortzetten in de 2e fase. .....................................................................................

Popmuzikant Hbo-opleiding

Is gespecialiseerd in het bespelen van een muziekinstrument, in zang of in het schrijven van songs. Dit dan in de wereld van de popmuziek. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Als musicus werk je hetzij solistisch, hetzij in grote of kleine instrumentale of vocale ensembles. Dit kan in allerlei soorten van muziek, zoals klassiek, jazz, pop e.d., waarbinnen je weer kunt hebben gespecialiseerd in allerlei stijlen. Sommige musici werken in het onderwijs, als muziekpedagoog of als dirigent.

Bijzonderheden: Vooraf moet je een selectieprocedure doorlopen. Tilburg: als je na aanmelding wordt opgeroepen kun je je toelatingsexamen doen op maximaal twee van de volgende disciplines: bas, drums, gitaar, zang en songwriting. Er zijn geen eisen op het gebied van muziektheorie. Je hoeft dus geen noten te kunnen lezen.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Opleiding De 4-jarige opleiding Popmuziek.

Bijzonderheden: Je moet een toelatingsexamen afleggen, waaruit blijkt dat je voldoende muzikale kennis, talent en speel- of zangbekwaamheid bezit. Opleiding Een 4-jarige opleiding Muziek. Bijzonderheden: Dit wordt de 1e fase genoemd. Tijdens je studie kun je kiezen uit verschillende studierichtingen zoals directie/ dirigent, docerend musicus, koordirectie en uitvoerend musicus. Bij sommige conservatoria kun je aansluitend hierop een voortgezette kunstopleiding (2e fase) volgen, waarin je je specialiseert in bijvoorbeeld orkestspel, solospel of kamermuziek. Deze voortgezette opleiding is slechts voor een beperkt aantal streng geselecteerde studenten toegankelijk. De kwaliteit, die je tijdens de 1e fase ten “toon” spreidt, het niveau van je eindexamen 1e fase en de beperkte instroom bepalen de toelaatbaarheid. Als je professioneel muzikant wilt worden, moet je al vroeg beginnen: als je naar de middelbare school moet, kun je kiezen voor een gewone school + muzieklessen. Beter is natuurlijk dagelijks muziekles tijdens je HAVO-/VWO-opleiding. Mogelijkheden hiervoor bestaan in Rotterdam (Codarts, Hogeschool voor de Kunsten, de Havo voor Muziek en Dans plus verschillende vooropleidingen) en Den Haag (Koninklijk Conservatorium, faculteit Muziek en Dans). De vooropleiding in Rotterdam kun je volgen op de geïntegreerde voorbereidende muziekvakopleiding, de rsg Havo voor Muziek en Dans. Het Rotterdams Conservatorium (Codarts, Hogeschool voor de Kunsten) heeft een samenwerkingsverband met het Rotterdams Hellendaal Instituut. Het Conservatorium van Amsterdam heeft afspraken met vele middelbare scholen in de hoofdstad t.b.v. de aankomende muziekvakdocent; met de Gerrit van der Veenschool is een structurele samenwerking aangegaan in het kader van de tweede fase in het middebaar onderwijs (de zogenaamde Raamregeling). Het Brabants Conservatorium (Fontys Hogeschool voor de kunsten) in Tilburg heeft een samenwerkings-

Bijzonderheden: In Tilburg begin je met een algemeen oriënterend propedeusejaar. Daarna kies je voor één van de richtingen: muzikant/performer, muzikant/docent popmuziek, muzikant/technisch specialist of muzikant/ ondernemer. Aan de Rotterdam Pop Academy (onderdeel van het Rotterdams Conservatorium) word je opgeleid tot allround popmuzikant en popdocent. Kenmerkend is de grote aandacht voor het spelen in bands. Ook het schrijven en vertolken van eigen nummers is een belangrijk onderdeel. In Groningen heet de opleiding Pop (muziek en vormgeving). Waar Fontys Rockacademie Tilburg. De Rotterdam Pop Academy (onderdeel van het Rotterdams Conservatorium) Hanzehogschool Groningen (Academie voor Popcultuur) Bijzonderheden: Het Conservatorium Arnhem/Zwolle van ArtEZ heeft een speciale studierichting (en lectoraat) voor popmuziek. Het conservatorium Hogeschool INHOLLAND Alkmaar kent een afstudeerrichting waarin je wordt opgeleid tot allround popmuzikant en docent popmuziek. Plaatsingsmogelijkheden Professioneel uitvoerend muzikant of componist; popdocent op gemeentelijke en particuliere muziekscholen, in de privé-praktijk of in het sociaal-cultureel werk; als muzikant/technisch specialist actief in bijvoorbeeld live-techniek (zaal- en podiumgeluid), het clubcircuit (festivals, poppodia), het top 40-circuit (discotheken, besloten feesten) of in de theaterwereld. Als muzikant/ ondernemer zijn functies denkbaar binnen het zakelijk ondernemerschap in de popmuziekwereld en entertainmentindustrie: bijvoorbeeld artiesten-, marketingmanager of labelmanager. Carrieremogelijkheden Verder doorgroeien in de functie/beroep, bijvoorbeeld naar leidinggevende functies.

ARTISTIEKE BEROEPEN

Wat wil jij worden?

Productieleider Theater Hbo-opleiding

Als productieleider ben je betrokken bij de opzet en planning van een productie. Je hebt de organisatorische verantwoordelijkheid en je creëert de omstandigheden waarin een productie gemaakt kan worden. Als voorstellingsleider heb je de organisatorische verantwoordelijkheid tijdens repetities en voorstellingen. Je regelt de repetitiefaciliteiten en benodigdheden en ontwikkelt gedurende de repetitieperiode een draaiboek aan de hand waarvan de voorstellingen gecued worden. Veel hedendaagse producties zijn zeer omvangrijk en gecompliceerd doordat er op het gebied van techniek, vormgeving en veiligheid hoge eisen worden gesteld en er veel geld mee gemoeid is. Bij de opleiding Productie podiumkunsten komen al deze aspecten uitvoerig aan bod. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

reclameburo`s (veruit de grootste en belangrijkste arbeidsmarkt). Etaleurdecorateur in dienst van grote winkelbedrijven, middenstandszaken, audiovisuele bedrijven, multimedia bedrijven, inkoopcombinaties, standbouwstudio`s, etalageverzorgingsbedrijven, etc. Je kunt ook als freelancer werken. Carrieremogelijkheden Zelfstandige vestiging. Na je opleiding kun je doorgaan met een vervolgstudie (Post-HBO) in de kunstensector aan een Academie. Salaris indicatie Vaak werk je als zelfstandig ondernemer en dan valt er niet zoveel te zeggen over je inkomen. Ben je in loondienst, dan ligt je aanvangssalaris op 21-jarige leeftijd meestal tussen de €1.350,- en €1.580,-. Dit kan, afhankelijk van de werkkring waar je terechtkomt en natuurlijk ook van je eigen capaciteiten, oplopen tot ongeveer e3.470. .....................................................................................

Scenograaf Hbo-opleiding

Bijzonderheden: Toelating na gebleken geschiktheid. Opleiding De 4-jarige Opleiding Productie Podiumkunsten voor theater, dans, muziektheater, opera, muziek en festivals. Bijzonderheden: De opleiding Productie podiumkunsten(OPP) van de Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, leidt productie- en voorstellingsleiders op die kunnen functioneren bij alle denkbare vormen van podiumkunst, zoals theater, dans-, muziektheater- of operavoorstellingen, bij performances, evenementen en bij de organisatie van concerten en festivals. Via de opleiding Art and Economics kun je aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht kiezen voor de specialisatie Theatre Management. Waar De Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Opleiding Productie Podiumkunsten. Plaatsingsmogelijkheden Productieleider of voorstellingsleider bij een gezelschap of producent. Carrieremogelijkheden Verder doorgroeien in de functie/beroep, bijvoorbeeld naar leidinggevende functies.

Reclame-ontwerper/ werktekenaar/decorateur/ etaleur/standbouwer/stylist Hbo-opleiding

Als afgestudeerd scenograaf ben je een theatermaker die als ontwerper verantwoordelijk is voor het (toneel-)beeld van theater-, dans- of muziekproducties. Je ontwerpt het toneelbeeld: het decor en/of de kostuums, de art direction van de voorstelling en voert overleg over het lichtontwerp en andere aspecten die te maken hebben met de vormgeving van de voorstelling. Je wordt opgeleid tot een theatermaker die de `theatrale werkelijkheid` vormgeeft: je ontwikkelt verbeeldingskracht, doet vakmatige kennis op en creëert een eigen beeldtaal. Opleiding De 4-jarige opleiding Scenografie. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Toelating: na een selectie. Om de opleiding met succes te kunnen volgen, zijn een groot gevoel voor het creatieve proces, communicatieve vaardigheden en aanleg om samen te werken met andere disciplines onontbeerlijk. Waar De Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Bijzonderheden: Als student Scenografie, decor- en kostuumontwerper in het theater, kom je in aanraking met alle aspecten van de podiumkunsten. Je werkt samen met studenten van de andere opleidingen van de Theaterschool: met regisseurs, choreografen, technici, producenten, en met dansers en acteurs. Door de geringe omvang van de jaargroepen (ongeveer 6 studenten per studiejaar) biedt de opleiding een unieke mogelijkheid voor een individuele artistieke ontwikkeling in combinatie met een realistische, op de beroepspraktijk gebaseerde, werkomgeving. De afdeling techniek en de decor- en kostuumateliers van de Theaterschool bieden een vakspecifieke onderwijskundige ondersteuning. Plaatsingsmogelijkheden Professioneel scenograaf/ decor- kostuumontwerper binnen het theater, variërend van opera, de gesubsidieerde toneelgezelschappen, kinderen jeugdtheater tot vernieuwend en/of locatietheater. Carrieremogelijkheden Verder doorgroeien in het beroep, een vaste verbinding aangaan met een van de grote theatergezelschappen.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen.

Bijzonderheden: In het algemeen kies je tijdens je studie de afstudeerrichting/differentiatie die leidt tot dit beroep. Een aantal kunstacademies heeft een algemeen oriënterend propedeutisch jaar. Tijdens dat eerste jaar maak je in overleg met docenten en een coördinator een definitieve beroepskeuze. De Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam kent binnen de opleiding Vormgeving de studierichting Advertising. Daar word je opgeleid tot artdirector. Waar ArtEZ hogeschool voor de kunsten heeft opleidingen in Arnhem, Zwolle en Enschede. Plaatsingsmogelijkheden Ontwerper, werktekenaar bij reclamestudio`s en

Bijzonderheden: De opleiding aan de Gerrit Rietveld Academie bestrijkt een breed gebied binnen de textielvormgeving. Er kunnen twee richtingen worden onderscheiden: de vrije richting en het industrieel ontwerpen. Ook een combinatie van beide richtingen is mogelijk. De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag leidt in de studierichting Textiel en mode op voor textielvormgever met enerzijds een accent op toegepast, op industrie gericht ontwerp, en anderzijds met een autonoom accent. De Academie Beeldende Kunsten Maastricht kent de afstudeerrichting modeen textielvormgeving.

Textielvormgever Houdt zich bezig met het ontwerpen van dessins, niet alleen voor textiel, maar ook voor diverse soorten behang, zowel op basis van papier als op basis van kunststoffen. Ook het ontwerpen van dessins voor plastics, rubber en linoleum (vloerbedekking, wandbekleding) kan tot je werkzaamheden behoren. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Er vindt vóór toelating een selectie plaats, waarin je moet laten zien over voldoende talent te beschikken. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst. De 4-jarige opleiding Vormgeving.

gezelschap; chef-inspeciënt; belichter, geluidstechnicus, toneelmeester, stage-manager, manager bij toeleveringsbedrijven van apparatuur of als leidinggevende in verhuurbedrijven. Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren in de praktijk kun je doorstromen naar leidinggevende functies.

Waar Gerrit Rietveld Academie De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten De Academie Beeldende Kunsten Maastricht Plaatsingsmogelijkheden Dessinateur, textielontwerper in de textielindustrie, wever. Je kunt je ook vestigen als zelfstandig ondernemer. Carrieremogelijkheden Je kunt verder studeren door Post-HBO-opleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen. Salaris indicatie Wanneer je werkt als zelfstandig ondernemer valt er niet zoveel te zeggen over je inkomen. Ben je in loondienst, dan ligt je aanvangssalaris op 21-jarige leeftijd meestal tussen de €1.275,- en €1.510,-. Dit kan, afhankelijk van de werkkring waar je terechtkomt en natuurlijk ook van je eigen capaciteiten, oplopen tot ongeveer €2.290,.....................................................................................

Theaterregisseur Hbo-opleiding

De regisseur is de initiator en drijvende kracht bij de totstandkoming van een productie en coördineert ook de verschillende disciplines die erbij betrokken zijn. Zo maakt hij in eerste instantie de keuze voor de inhoud van het theaterstuk, interpreteert de tekst, maakt een concept voor de uitvoering en zoekt daarbij de spelers. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Er vindt vóór toelating een selectie plaats. Let op: de minimum leeftijd bij aanmelding is 21 jaar. Opleiding De 4-jarige opleiding Regie. Bijzonderheden: ArtEZ heeft de opleiding Theatermaker aan de Theaterschool Arnhem. Waar De Regie Opleiding van de Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Plaatsingsmogelijkheden Regisseur bij het professionele theater, variërend van gesubsidieerde repertoirgezelschappen, kinderen jeugdtheater tot vernieuwende, beginnende groepen in het theater. Carrieremogelijkheden Werken met bekende, grotere gezelschappen. Een eigen groep oprichten. Zelf een ad-hoc productie gaan maken. Je kunt ook verder studeren: master Theater. .....................................................................................

Theatertechnicus Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het ontwerpen en het technisch uitvoeren van o.a.: affiches, folders, advertenties, audio visuele presentaties, huisstijlen, verpakkingen, stands, etalages en fotografische presentaties/ multi-media.

Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst. De 4-jarige opleiding Vormgeving.

Is een manager in het theater die techniek en mensen op een effectieve en efficiënte wijze kan inzetten. Het is een technicus die in het theater twee werelden bij elkaar brengt. Aan de ene kant de wereld van techniek met al zijn exactheid en aan de andere kant een wereld van artistieke intuïtie, waaruit voorstellingen ontstaan. Binnen het team van regisseur, choreograaf en/of vormgever geef je leiding aan de technici die verantwoordelijk zijn voor de theatertechniek: geluid, licht en decor. In de opleiding Techniek en theater leer je hoe je artistieke ideeën theatertechnisch kunt realiseren. Je leert je verbeeldingskracht, technische kennis en inventiviteit te gebruiken om vorm te geven aan de theatrale werkelijkheid. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G VWO: profiel N&T of N&G MBO: MBO-techniek op niveau 4 Bijzonderheden: Profiel N&G, mits de Zomercursus op de Hogeschool van Amsterdam is gevolgd. Vóór toelating vindt een oriënterings- en selectiegesprek plaats. Opleiding De 4-jarige Opleiding Techniek & Theater. Waar De Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Opleiding Techniek & Theater Plaatsingsmogelijkheden Hoofd technische dienst bij een theater of een toneel-

Toneelspeler Hbo-opleiding

Is een acteur met het toneel als professionele beroepspraktijk. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Er vindt vóór toelating een selectie plaats. Opleiding De 4-jarige opleiding Theater. Bijzonderheden: De acteursopleiding van de Theaterschool Arnhem (ArtEZ) leidt studenten op tot acteurs die thuis zijn op de planken, in films en in tv-producties. Aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht kun je de 4-jarige afstudeerrichting Acting volgen; bijzonder aan deze opleiding is de “fysieke invalshoek” op het spelen. De Amsterdamse Toneelschool & Kleinkunstacademie van de Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, is een samenvoeging van de opleiding tot toneelspeler en kleinkunstenaar. Na de eerste twee basisjaren kun je je specialiseren als toneelspeler of kleinkunstenaar. Waar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten ArtEZ Arnhem Hogeschool Zuyd Maastricht Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Broadway Academy Plaatsingsmogelijkheden Professioneel acteur of actrice bij een toneelgezelschap. Ook zijn er mogelijkheden op het werkterrein van film, televisie, musical, jeugdtheater en scholingsprogramma`s van het bedrijfsleven. Carrieremogelijkheden Werken bij bekende, grotere gezelschappen. Een eigen groep oprichten.

# (" % ! ! !

# ! # # $ # $ ! & ! % $ # "$ ! !$ % " % ! & " ! ! " ! ! !" # % !' # " " & ! % ! "# " "# % ! % #"# % # % & ! " " ! " !

# # $ "# % ! % $ # ' ! ) # ! & $ % # ! # % !" ! # # ! "# # % # ! ! $ # ! # # % ! % ! ! ' # # "# # % ! % ! www.nederlandislogistiek.nl

w w w . n e d e r l a n d i s l o g i s t i e k . n l

Kies voor Logistiek! Veel mensen denken bij het woord Logistiek aan transport van goederen.

Van patiĂŤntenstromen tot het produceren van pindakaas en van snelle

Maar het is veel meer dan een potje pindakaas van A naar B krijgen.

modewisselingen tot grote evenementen. Het is allemaal logistiek.

Logistiek is de kunst van het slim organiseren en op tijd de juiste keuzes maken. De hele keten â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x2DC;van draadje tot bhâ&#x20AC;&#x2122;tjeâ&#x20AC;&#x2122; of â&#x20AC;&#x2DC;van suikerriet tot

Kortom, logistiek is de kunst van het slim organiseren. Een kunst die je

mojitoâ&#x20AC;&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; vormt het werkterrein van de logistieke professional. En er is meerâ&#x20AC;Ś

leert verstaan door te kiezen voor een logistieke opleiding!

Van de appel waar je in bijt tot het biertje waar je van nipt. Van de

Meer weten? Kijk op www.nederlandislogistiek.nl voor een overzicht van

verzekering die je afsluit voor je scooter tot de laatste mode waar je in

logistieke opleidingen op HBO en universitair niveau.

loopt. Het is allemaal verbonden met logistiek. De juiste dingen, op de juiste plaats, in de juiste hoeveelheid en tegen optimale kosten. Neem bijvoorbeeld een groot popfestival. Daar komt een hoop logistiek bij kijken. Welke bands kan ik boeken, waar komen die op dat moment vandaan? Waar komt het podium, waar komen de toiletten? En waar komen de biertenten natuurlijk. Dat is natuurlijk lang niet alles. Denk aan een strakke planning voor de opbouw van het podium en de aanvoer van bier en t-shirts. Er moet voldoende stroom geregeld zijn, net als catering voor de crew, stromend water, afvalbakken, muntverkoop, aanleg van tijdelijke wegenâ&#x20AC;Ś En je budget is beperkt. Dat betekent vaak kiezen. Logistiek is een veelzijdige studie waar je veel kanten mee op kan. Door de globalisering is logistiek letterlijk een wereldvak geworden. Met een wereld aan keuzes op het gebied van aanvoer, productie, opslag en distributie. In die internationiale keten ben je als logistieke professional voortdurend op zoek naar verbeteringen.

Beroepen aangegeven met play butt n kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

onderzoek, productie, techniek en vervoer Analist/Laboratoriummedewerker

AOT-ingenieur Hbo-opleiding

Dient de vaktaal te verstaan, analyses uit te voeren volgens gegeven voorschriften, de resultaten te interpreteren en zo nodig daarnaar te handelen. Dit alles omtrent kwantitatieve en kwalitatieve samenstelling van chemische verbindingen en mengsels.

De AOT-ingenieur komt in beeld nadat technische systemen en opstellingen ontworpen en geïnstalleerd zijn. Deze houdt zich dan bezig met het in bedrijf nemen, verbeteren, waar nodig, van het systeem, het oplossen van storingen en het in de gaten houden van het economisch rendement van het productieproces.

Vooropleiding HAVO: profiel N&G en N&T VWO: profiel N&G, N&T MBO: niveau 4

Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+NA/NL&T VWO: profiel N&T, N&G+NA/NL&T of E&M+NA MBO: niveau 4 (middenkader of specialist)

Opleiding De 4-jarige opleiding Chemie. De 4-jarige opleiding Aquatische ecotechnologie.

Opleiding De 4-jarige opleiding AOT-techniek (Algemene operationele technologie).

Bijzonderheden: Voor de medische richtingen: zie bij Medisch laboratoriumingenieur. Andere mogelijkheden zijn: de opleiding GezondheidsZorgTechnologie: zie bij Ingenieur gezondheidszorg. De opleiding Biotechnologie: zie bij Biotechnoloog. De opleiding Bio-informatica: zie bij Bio-informaticus De opleiding Chemische technologie: zie bij Chemisch technologisch ingenieur.

Waar Hogeschool Zeeland Hogeschool Utrecht.

Hbo-opleiding

Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen locatie Deventer Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Stenden Hogeschool (Emmen) Saxion Hogescholen Enschede Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Leiden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Eindhoven Fontys Hogescholen Venlo Plaatsingsmogelijkheden In laboratoria van bedrijven, bij TNO, keuringsdiensten, overheidsinstellingen als het Rijksinstituut van de Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM) enz. Naar het soort werk kan men de laboratoria verdelen in 3 typen: (product) controlelaboratoria, ontwikkelingslaboratoria en researchlaboratoria. De meeste laboratoriummedewerkers zijn momenteel werkzaam in de controlelaboratoria, een kleiner aantal in de ontwikkelings- en slechts een gering aantal in de researchlaboratoria. M.b.t. het onderzoekterrein is het aantal arbeidsplaatsen het grootst in de chemische sector, kleiner in de biologische, en gering in de fysische sector. Carrieremogelijkheden Het is mogelijk om onder andere hoofdanalist, laboratoriumassistent of eventueel directeur van een laboratorium te worden. Na het behalen van het HLO-diploma kan men toelating aanvragen bij een universiteit of een TU. Salarisindicatie Je aanvangssalaris op 22-jarige leeftijd ligt tussen ongeveer €1.655,- en €2.680,-. De uitloop van je salaris ligt tussen ongeveer €2.160,- en €3.615,-. Een en ander is afhankelijk van functie/soort bedrijf/opleiding en dergelijke. Meer informatie www.proef.nl

Plaatsingsmogelijkheden Het werkveld van algemene operationele techniek is breed en de vraag naar ingenieurs is al jaren groot. Je kunt bijvoorbeeld bij een ingenieursbureau gaan werken als ontwerper van klimaatsystemen of als elektrotechnisch adviseur of energieadviseur voor nieuwe, grote en complexe gebouwen. Je komt AOT`ers ook tegen in functies als hoofd technische dienst of hoofd productie. Maar misschien voel je meer voor een beroep waar je als projectleider optreedt en verantwoordelijk bent voor de optimale installatie van een ontwerp. Carrieremogelijkheden Na het afronden van je studie kun je nog verder studeren. Denk bijvoorbeeld aan de masteropleiding Energy Science aan een universiteit. .....................................................................................

Baggertechnoloog Hbo-opleiding

Een baggertechnoloog is gespecialiseerd in de problematiek van grote baggerprojecten. De kapitaalinvesteringen in baggerprojecten zijn enorm en het werk is zeer specialistisch. Het werk brengt je daarbij vaak in het buitenland. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+NA/NL&T VWO: profiel N&T, N&G+NA/NL&T of E&M+NA MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Civiele Techniek. Bijzonderheden: Aan het eind van het eerste jaar kies je dan voor de afstudeerrichting Bagger-, Kust- en Oeverwerken. Waar Hanzehogeschool Groningen. Plaatsingsmogelijkheden Baggermaatschappijen zoals Boskalis en de HAM. Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren ervaring te hebben opgedaan als (assistent)uitvoerder, calculator of chef werkvoorbereiding is het mogelijk door te groeien naar projectmanager of hoofduitvoerder. .....................................................................................

Bio-informaticus Hbo-opleiding

Is een biologisch of medisch onderzoeker, maar

verricht onderzoeken grotendeels op de computer in plaats van aan een laboratoriumtafel. Je doet onderzoek naar bijvoorbeeld erfelijke ziektes, de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en veredeling van planten. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb of na VWO: profiel N&G, N&T, E&M of C&M+wa/wb MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Bio-informatica. Waar Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Leiden. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Plaatsingsmogelijkheden Bij researchinstellingen als TNO, voedingsmiddelenbedrijven als Unilever, plantenveredelingsbedrijven als PR, universiteiten, academische ziekenhuizen, biotechnische bedrijven en farmaceutische bedrijven. Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren ervaring te hebben opgedaan is het mogelijk door te groeien naar hogere functies. Ook kun je doorstromen naar de universiteit. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ca. €2.165,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Biotechnoloog Hbo-opleiding

edeling, dierlijke productie, medisch-biologische wetenschappen, etc. Carrieremogelijkheden Na je studie groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar hogere kader- en leidinggevende functies. Na voltooiing van je studie (mits in 4 jaar) kun je ook je kennis verder verdiepen op de WU. De studie kan dan in de meeste gevallen in twee jaar middels diverse doorstroomprogramma`s worden afgerond. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ca. €2.165,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Bouwkundig ingenieur Hbo-opleiding

Houdt zich vooral bezig met de bouw, het beheer en de inrichting van woon-, werken recreatieruimten. Is deskundig in onder andere ontwerp, constructie en uitvoering, maar ook in de economische, maatschappelijke en stedebouwkundige aspecten van het bouwen en de vormgeving. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+wb+na VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Bouwkunde.

Bestudeert micro-organismen en plantaardige en dierlijke cellen en onderzoekt hoe deze technisch kunnen worden toegepast. Verder zoekt een biotechnoloog naar genezingsmethoden van ziekten bij mensen of hij is bezig met embryotransplantatie of kunstmatige inseminatie. Ook kunnen biotechnologen bezig zijn met plantenveredeling, voorlichting of beleid.

Bijzonderheden: Bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen kun je in de opleiding Bouwkunde courses volgen die onderdeel uitmaken van het traject GezondheidsZorgtechnologie. Het zijn opleidingscourses die in een gezondheidscontext zijn geplaatst. De courses worden ondersteund met relevante vakken uit de gezondheidszorg.

Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G VWO: profiel N&G of N&T MBO: niveau 4

Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Saxion Hogescholen locatie Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Zuyd (Heerlen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Avans Hogeschool locatie Tilburg Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle)

Opleiding De 4-jarige opleiding Biotechnologie. Bijzonderheden: In het tweede jaar kies je voor de procestechnologische of de laboratoriumrichting. De procestechnologische richting concentreert zich op de toepassing van biotechnologie in industriële processen als biologische bodemsanering, de productie van fijnchemicaliën en afvalwaterzuivering. In de laboratoriumrichting houd je je bezig met fundamenteel en toegepast onderzoek in het laboratorium, bijvoorbeeld naar methoden voor genezing van ziekten bij mens en dier, of naar manieren om de resistentie van planten tegen ziekten en plagen te voorkomen. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein, locatie Leeuwarden Hogeschool INHOLLAND Delft Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Plaatsingsmogelijkheden Onderzoeksfuncties op uitvoerend of leidinggevend niveau in de levensmiddelen-, de farmaceutische of de bioprocesindustrie, bij milieuonderzoeks- en adviesbureaus, bij water- en zuiveringschappen of bij academische centra en laboratoria voor plantenver-

Plaatsingsmogelijkheden Als bouwkundig ingenieur kun je je opleiding op vele manieren binnen het brede veld van de bouwkunde van nut maken. Je kunt gaan werken in diverse functies. Op beleidsniveau: als projectontwikkelaar, projectleider. Op voorbereidings- en ontwerpniveau: als bouwtechnicus, constructeur, adviseur. Op uitvoeringsniveau: als opzichter, uitvoerder, manager bouwbedrijf. Op beheersniveau: als onderhoudsdeskundige, kostendeskundige, coördinator bouworganisatie. Carrieremogelijkheden Je kunt je de studie in verschillende richtingen voortzetten en/of je met aanvullende studie op de hoogte te stellen van de nieuwste ontwikkelingen. Zo kun je

Check de clips van je toekomstige opleiding of beroep op www.scholieren.tv

Films van o.a.: Bouw en civiele techniek - “Exacte vakken, de wereld ligt voor je open!” - Engineering? Kies een technische HBO-opleiding! - Hogeschool Utrecht, Hogere Energie Technologie Hogeschool Utrecht: Life Sciences & Chemistry duaal - Hogeschool Windesheim - Passion for power; Werken in de mobiliteitsbranche - Zeebenen gezocht! - Strukton Rail - Scheepsbouw Nederland Nederland Maritiem Land - Aardolie en aardgas; een dynamische werkomgeving! - HISWA - Productschap Vis - Waterbouw - Ecabo - Nedtrain

www.beroepenkrant.nl

onder andere de door de sector HTO georganiseerde deeltijd applicatiecursussen gaan volgen. Ook kun je nog verder gaan studeren aan een technische universiteit. Salaris indicatie Je aanvangssalaris ligt tussen ongeveer €1.760,- en €2.805,- (dit gezien de diversiteit van de mogelijke functies) en kan oplopen tot ongeveer €3.470,-, afhankelijk van verdere opleiding, zwaarte van de functie en bekwaamheden. Hogere salarissen zijn zeker bereikbaar. .....................................................................................

Chemicus / Scheikundige Wo-opleiding

Als chemicus of scheikundige kun je onderzoek doen naar chemische processen die zich in een cel afspelen en daarmee begrijpen waarom mensen ziek worden. Ook kun je nieuwe vaccins en geneesmiddelen ontwikkelingen. Naast deze “chemie van het leven” is het ook mogelijk je te specialiseren in de high-tech chemie. Dan doe je onderzoek naar de eigenschappen van stoffen. Daardoor kun je begrijpen waarom bijvoorbeeld een materiaal sterk is, licht geeft of electriciteit geleidt. Natuurlijk zijn er ook chemici die nieuwe materialen ontwikkelen voor high tech toepassingen. En dan is er nog de chemie van energie, water en een schoon milieu. Wanneer je je als scheikundige hiermee bezighoudt doe je onderzoek naar alternatieve brandstoffen, katalysatoren en het zuiveren van water. Ook werk je dan aan het ontwikkelen van alternatieve energiebronnen, schone productieprocessen en nieuwe zuiveringsmethoden van water. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na+sk of C&M+wb+na+sk

het onderzoek bij een universiteit, een onderzoeksinstelling of het bedrijfsleven. Als je je studie hebt gecombineerd met vakken op het gebied van communicatie kun je aan de slag als wetenschapsvoorlichter of wetenschapsjournalist. Tenslotte biedt ook het onderwijs uitstekende perspectieven. Carrieremogelijkheden Als onderzoeker kun je doorstromen naar management- en beleidsfuncties. Ook als niet-onderzoeker zijn na enige jaren ervaring hogere functies mogelijk. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ongeveer €2.590,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €4.325. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Chemisch technologisch ingenieur Hbo-opleiding

Als chemisch technoloog houd je je voornamelijk bezig met het bedenken van verbeteringen voor processen en het ontwerpen van nieuwe technieken en installaties daarvoor. Als chemisch technoloog ben je bezig met de vernieuwing van een klein apparaat, maar ook met de aanpassing van een complete fabriek. Vooropleiding HAVO: profiel N&G of N&T VWO: profiel N&G of N&T MBO: niveau 4

Opleiding De 5-jarige opleiding Scheikunde.

Bijzonderheden: MBO: met wiskunde en natuurkunde (scheikunde gewenst).

Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding en een 2-jarige master.

Opleiding De 4-jarige opleiding Chemische technologie.

Waar Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam

Waar Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen locatie Enschede Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht

Plaatsingsmogelijkheden Naast de chemische industrie kun je werk vinden in uiteenlopende sectoren als ziekenhuizen, de levensmiddelenindustrie, de geneesmiddelenindustrie, adviesbureaus en allerlei overheden. Ongeveer de helft van de afgestudeerde scheikundigen gaat verder in

Plaatsingsmogelijkheden In de procesindustrie (productie, veiligheid, milieube-

onderzoek, productie, techniek en vervoer

waking), bij de overheid (adviserend en controlerend), bij onderzoeksinstellingen en bij ingenieursbureaus.

Hogeschool Utrecht De Haagse Hogeschool

Carrieremogelijkheden Je kunt verder studeren aan de TU, Post-HBO-cursussen volgen of een opleiding voor leraar. Ook in je werkkring zijn na enige jaren ervaring hogere functies mogelijk.

Plaatsingsmogelijkheden Civiele ingenieurs vinden hun werkkring bij overheidsdiensten (Rijks- en Provinciale Waterstaat, gemeente, waterschap), het uitvoerend grond-, wegen waterbouwkundig bedrijf, zowel in binnen- als buitenland; onderzoeksinstellingen, milieuinstanties; civieltechnische adviesbureaus en construktiebureaus.

Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ca. €2.160,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot w3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Civiel-Technisch Ingenieur (wegen waterbouwkundig ingenieur) Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het ontwerpen, construeren en uitvoeren van werken ten behoeve van het verkeer (water-, spoor-, landen luchtwegen), de beheersing en het nuttig gebruik van water, maar ook steeds meer met het wonen en werken van de mens (raakvlakken met de milieubeheerser, planoloog en sociaal geograaf). Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na of nl&t VWO: profiel N&T, N&G+nl&t+na of E&M+na MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Civiele techniek. Bijzonderheden: Bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is de propedeuse voor alle studenten gelijk. Aan het eind van het tweede jaar kies je voor één van de volgende richtingen: waterbouw, infrastructuur of constructie. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Saxion Hogescholen Enschede Avans Hogeschool locatie Tilburg Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Zuyd (Heerlen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool Rotterdam Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Windesheim (Zwolle) Hogeschool Zeeland (Vlissingen)

Carrieremogelijkheden Je kunt de studie in verschillende richtingen voortzetten en/of je met aanvullende studie op de hoogte stellen van de nieuwste ontwikkelingen. Zo kun je na je studie o.a. de door de sector HTO georganiseerde part-time applicatiecursussen gaan volgen. Ook kun je je studie voortzetten aan een technische universiteit. Salaris indicatie Je aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.050,- à €2.340,-. Tot welke hoogte je salaris vervolgens kan oplopen is afhankelijk van bijvoorbeeld het aantal dienstjaren, ervaring en de inhoud van de taken. Bij overheidsinstanties kan dat oplopen tot tussen de €3.080,- en €3.470,-. .....................................................................................

Confectie-/textielingenieur Hbo-opleiding

Bekleedt leidinggevende functies in de kleding-/ textielindustrie of de kleding-/textielhandel. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of bij 1. C&M+ec/m&o/ mw+wa/wb of bij 2. C&M+wa/wb VWO: profiel bij 1.: N&G, N&T, E&M of C&M+ec/m&o en bij 2. : alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: In Amsterdam geldt voor MBO: wiskunde en economie dringend aangeraden. In Enschede geldt: bij een niet technische MBO contact opnemen met het secretariaat. Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Technische Commerciële Confectiekunde; 2. De 4-jarige opleiding Technische Commerciële Textielkunde. Waar 1. Hogeschool van Amsterdam 2. Saxion Hogescholen locatie Enschede Plaatsingsmogelijkheden 1. Is afhankelijk van je afstudeerrichting. Na Fashion

Kom techniek studeren in Amsterdam! ƒ Fascinatie voor slimme apparaten? Kies E-Technology! ƒ Is ontwerpen jouw ding? Product Design is echt iets voor jou! ƒ Hou je van organiseren? Logistiek! ƒ Altijd al willen varen? Maritiem Officier past bij je! ƒ Gek op gebouwen? Bouwkunde heeft het! ƒ Zorg jij ervoor dat Nederland droog blijft? Ga voor Civiele Techniek! Kortom, de Hogeschool van Amsterdam heeft de technische opleiding die bij jou past. Je kunt kiezen uit veertien studierichtingen waarmee je heel veel kanten op kunt. Een aantal daarvan is uniek in Nederland, zoals Forensisch Onderzoek, Engineering, Design and Innovation, Product Design, Aviation Studies en Ondernemen, Innovatie en Techniek.

Kijk voor de open dagen en meer informatie op www.hva.nl/techniek

onderzoek, productie, techniek en vervoer en Design: een eigen bedrijf beginnen; onderdeel worden van een creatief team van een kledingmerk; werken voor een warenhuis of een stylingbureau. Na Fashion en Management: bij internationaal georiënteerde modebedrijven, zoals productiebedrijven, inkoopcombinaties, grootwinkelbedrijven, groothandels en adviesbureaus. Na Fashion en Brands: in de modebranche houdt je je bezig met winkelinrichting, reclamecampagnes, brochures, websites en al het andere dat het merk wil uitstralen naar de doelgroep. 2. Inkoper, productontwikkelaar of textielspecialist in modeontwerpteams of bedrijfsleider in een productieomgeving. Verder leidinggevende functies in de internationaal georiënteerde textiel- en kledingindustrie en -handel, zoals marketingmanager en productmanager. I.h.a. kun je drie soorten functies onderscheiden: commerciële, kwaliteitsgerichte en productontwikkelingsgerichte functies. Carrieremogelijkheden Na ervaring meer verantwoordelijke functies / doorgroeien in de bovengenoemde functies. .....................................................................................

Elektrotechnisch ingenieur (ing.) Hbo-opleiding

Wat wil jij worden?

deze eis uiterlijk bij afronding van de propedeutische fase te voldoen. Opleiding De 5-jarige opleiding Elektrotechniek. Waar Technische Universiteit Eindhoven Technische Universiteit Delft Universiteit Twente. Plaatsingsmogelijkheden Functies o.a. in de elektronica-industrie, telecommunicatieindustrie, de computerbranche, oliewinning, luchten ruimtevaart of bij energiebedrijven. Carrieremogelijkheden Verdere studie: een 4-jarig AIO-contract (voor promotie tot dr.) of diverse 2-jarige ontwerpersopleidingen aan de technische universiteiten. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.904,(dit kan uitlopen tot €7.142,-) of van 95.463,- (dit kan uitlopen tot €8.622,-), maar je start bij (promotie) onderzoek met €2.042,- à €2.612,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen tussen de €2.379,- en €2.861,-, oplopend tot tussen de €3.755,- en €5.390,-. .....................................................................................

Als elektrotechnisch ingenieur houd je je bezig met informatie-communicatietechniek (ICT), informatie technologie (IT), maar ook met onder andere informatica, computertechniek, computernetwerkmanagement, embedded software, internet, telecommunicatie, datacommunicatie, telematica, elektronica (het ontwerp en bouw van bijvoorbeeld cd-spelers, tv`s en medische apparatuur), elektromagnetische compatibiliteit (het voorkomen dat apparaten elkaar storen), het ontwerpen van chips (integrated circuits) en met meet-en regeltechniek (de automatische piloot in een vliegtuig, maar ook temperatuurregeling). Kortom, je hebt een heel breed werkterrein.

Is werkzaam op het vakgebied van de moderne optica in combinatie met andere vakgebieden zoals informatica en elektronica. Centraal daarbij staat de laser met alle mogelijke toepassingen, zoals optische communicatie, optische meetsystemen, materiaalbewerking met hoog-vermogen lasers en holografie.

Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 in de sector Techniek

Vooropleiding HAVO: N&G of N&T+na of nl&t VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 in de sector Techniek

Opleiding De 4-jarige opleiding Elektrotechniek.

Opleiding De 4-jarige opleiding Technische Natuurkunde.

Bijzonderheden: Bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen kun je in de opleiding Elektrotechniek courses volgen die onderdeel uitmaken van het traject GezondheidsZorgtechnologie. Het zijn opleidingscourses die in een gezondheidscontext zijn geplaatst. De courses worden ondersteund met relevante vakken uit de gezondheidszorg. Bij Hogeschool Utrecht kun je de richtingen security technology, electronic engineering & design en mediatechnologie volgen. Bij Windesheim (Zwolle) kun je ook het 2-jarig Associate degree programma volgen (voltijd of duaal). Het niveau ligt tussen mbo en hbo. Na afronding krijg je een officieel erkende graad.

Bijzonderheden: Je moet dan kiezen voor de unieke afstudeerrichting Fotonica. Havisten kunnen de studie in 4 jaar afronden, terwijl MTO-ers en VWO-ers dat kunnen in 3 jaar. MTO-ers met een aanverwante vooropleiding kunnen de studie zelfs in 3 jaar afronden.

Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Windesheim (Zwolle) Stenden Hogeschool Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen locatie Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Hogeschool van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Je kunt terecht komen in research- en technische ontwikkelfuncties, maar ook in technisch-commerciële en management- en opleidingsfuncties, zowel in het bedrijfsleven als bij de overheid. Carrieremogelijkheden Je kunt verder studeren voor een mastertitel, bijvoorbeeld aan een van de technische universiteiten. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ca. €2.160,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Elektrotechnisch ingenieur (ir.) Hbo-opleiding

De opleiding is gericht op het werken met en het ontwikkelen van moderne elektronische producten en diensten, zoals computers, faxen, mobiele telefoons, cd-spelers, dvd-spelers en betaalautomaten.

Fotonicus Hbo-opleiding

Waar De Haagse Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden Fotonicus in de optische en elektronische industrie; lasertechnicus. Carrieremogelijkheden Je kunt je verder specialiseren. Daartoe is er een samenwerkingsverband opgezet met de TU Delft. Je kunt dan doorstromen naar de masterfase. .....................................................................................

Fysisch geograaf Wo-opleiding

De expert als het gaat om de bodem van Nederland. Bij elk bouwproject, bij elk plan voor een aanpassing in het landschap zorgt de fysisch geograaf voor inzicht of de bodem ter plekke geschikt is voor de plannen. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb+na, E&M+na+sk of C&M+na+sk Opleiding De 5-jarige opleiding Aardwetenschappen, richting Fysische Geografie. Bijzonderheden: Je begint met de 3-jarige bacheloropleiding. Daarna volg je de 2-jarige Engelstalige masteropleiding. Tijdens je studie breng je veel tijd buiten door om de Aarde in het echt te bestuderen, maar ook werk je met moderne technieken. Waar Universiteit Utrecht, faculteit der Geowetenschappen Universiteit van Amsterdam, faculteit der Wiskunde en natuurwetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam, faculteit der Aard- en Levenswetenschappen Plaatsingsmogelijkheden Veel fysisch geografen werken bij gemeente, provincie of ministeries waar plannen worden gemaakt voor de inrichting en aanleg van Nederland. Verder werken ze veel bij adviesbureaus die op commerciële basis hetzelfde uitvoeren. Nog een mogelijkheid: (1ste graad) leraar aardrijkskunde of ANW.

Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+Wb+Na, E&M+Wb+Na of C&M+Wb+Na

Carrieremogelijkheden Bij zowel overheid (ministeries, provincies) als in het bedrijfsleven kunnen fysisch geografen door hun toegepaste beta-kennis en sociale vaardigheden doorgroeien naar middenkader- en topfuncties. Ook in de wetenschap is een carrière mogelijk.

Bijzonderheden: Voor wat betreft de eis Wb bij het profiel N&G geldt dat de instelling je de gelegenheid kan geven om aan

Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een

hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.904,(dit kan uitlopen tot €7.142,-) of van €5.463,- (dit kan uitlopen tot €8.622,-), maar je start bij (promotie) onderzoek met €2.042,- à €2.612,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen tussen de €2.379,- en €2.861,-, oplopend tot tussen de €3.755,- en €5.390,-. .....................................................................................

Geodeet Hbo-opleiding

Houdt zich onder andere bezig met de instrumenten en de technieken die nodig zijn om de informatie over het aardoppervlak zo nauwkeurig mogelijk in te winnen en vast te leggen. Dat is telkens weer nodig omdat het kenmerk van ruimtelijke gegevens gerelateerd is aan een plaats of positie op (of nabij) de aarde, en dat ze constant aan verandering onderhevig is. Bij bijvoorbeeld de vraag of een rivierdijk moet worden verhoogd verzamelen geodeten informatie over het gebruik en eigendom van de grond, de economische en landschappelijke waarde ervan en de ingrepen die in het gebied gepland staan. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na Bijzonderheden: Voor wat betreft de eis Wb bij het profiel N&G (in de nieuwe vooropleidingseisen) geldt dat de instelling je de gelegenheid kan geven om aan deze eis uiterlijk bij afronding van de propedeutische fase te voldoen. Opleiding De 3-jarige bacheloropleidingen Civiele techniek, Elektrotechniek, Technische natuurkunde, Technische aardwetenschappen of Luchtvaart - en ruimtevaarttechniek. Daarna vervolg je je studie met de 2-jarige master Geomatics. Waar Technische Universiteit Delft. Plaatsingsmogelijkheden Bij de overheid: meestal bij het Grondbedrijf, bij de afdeling Landmeetkunde, de Meetkundige Dienst van Rijkswaterstaat. Bij de semi-overheid: functies bij het Kadaster, in het onderwijs en onderzoek, bij het Landbouwschap en de Waarderingskamer. Bij het bedrijfsleven: onder andere bij ingenieursbureaus, ICT-bedrijven, zelfstandige juridische bureaus of bij bedrijven die adviseren rond computergebruik of op het terrein van de planologie. Ook zelfstandige vestiging is mogelijk. Carrieremogelijkheden Promoveren door een promotieonderzoek voor een verdere loopbaan in het wetenschappelijk onderzoek. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.904,(dit kan uitlopen tot €7.142,-) of van €5.463,- (dit kan uitlopen tot €8.622,-), maar je start bij (promotie) onderzoek met €2.042,- à €2.612,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen tussen de €2.379,- en €2.861,-, oplopend tot tussen de €3.755,- en €5.390,-. .....................................................................................

Geodetisch ingenieur/ Geo-informaticus Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het meten, berekenen, tekenen en opzetten van informatiesystemen en met het werken met systemen voor de plaatsbepaling van satellieten. Speelt een belangrijke rol bij bijvoorbeeld eigendomsregistratie, ruimtelijke ordening, landinrichting, transport, vastgoed- en milieubeheer, en recreatie. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t WO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Geodesie. Waar Hogeschool Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Bij grote ingenieursbureaus, software- en internetbedrijven, cartografische productiebedrijven en de overheid (Rijkswaterstaat). Carrieremogelijkheden Je kunt je verder specialiseren aan de TU. Ook kun je Post-HTO-cursussen gaan volgen. Salaris indicatie Je startsalaris ligt op ongeveer €2.050,-, oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,-. .....................................................................................

Geoloog Wo-opleiding

Geologen zorgen dat de wereldeconomie blijft draaien. Letterlijk. Ze sporen olie en gas op, ertsen en kostbare grondstoffen. Maar ze houden zich ook bezig met vulkanen, aardbevingen, fossielen en wat voor veranderingen er plaatsvinden in bijvoorbeeld het klimaat.

Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na+sk of C&M+wb+na+sk Opleiding De 5-jarige opleiding Aardwetenschappen, richting geologie. Bijzonderheden: Je begint met de 3-jarige bacheloropleiding Aardwetenschappen. Daarna volg je de 2-jarige engelstalige masteropleiding Earth Sciences. Naast veel tijd (in het) buiten(land), besteed je veel aandacht aan nieuwe technieken en computertoepassingen. Waar Technische Universiteit Delft, Faculteit Civiele Techniek Universiteit Utrecht, Faculteit Geowetenschappen. Vrije Universiteit Amsterdam, Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen. Plaatsingsmogelijkheden Veel geologen werken bij bedrijven die met olie- en gas te maken hebben, zoals Shell, Texaco, BP. Geologen werken vaak in het buitenland. Carrieremogelijkheden Aan wetenschappelijke instellingen: hogere functies na onderzoek/publicaties (onder andere promotie tot hoogleraar). In het bedrijfsleven bij de opsporing en winning van energie en grondstoffen kunnen geologen opklimmen tot middenkader en topfuncties (vorige directeur van Shell was een geoloog!) Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.904,(dit kan uitlopen tot €7.142,-) of van €5.463,- (dit kan uitlopen tot €8.622,-), maar je start bij (promotie) onderzoek met z2.042,- à €2.612,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen tussen de €2.379,- en €2.861,-, oplopend tot tussen de €3.755,- en €5.390,-. .....................................................................................

Haven en vervoerkundige Hbo-opleiding

Benadert het gehele vervoer vanuit de haven. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Logistiek en economie. Bijzonderheden: In het derde jaar kies je dan voor de afstudeerrichting Maritiem management. Waar Hogeschool Rotterdam. Plaatsingsmogelijkheden Functies bij productie- of distributiebedrijven, vervoersbedrijven, handelsondernemingen, open overslagbedrijven, cargadoors en de scheepsmakelaardij e.d. Door je specialisatie zijn al deze functies gericht op het werkterrein van “haven en vervoer”. Carrieremogelijkheden Verder gaan met de Masteropleiding Logistics Management. Er zijn afspraken met de faculteit Bedrijfskunde en de faculteit Economie van de Erasmus Universiteit over verkorte doctoraal trajecten (2 jaar of minder). Salarisindicatie Aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.775,- en kan uitlopen tot ongeveer €4.140,-. .....................................................................................

Hydrograaf Hbo-opleiding

Verzamelt gegevens en verwerkt die tot een vorm, zodat ze voor de aanleg van havens, het plaatsen van constructies op de zeebodem, het leggen van onderzeese pijpleidingen etc. gebruikt kunnen worden. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Bij deficienties is het altijd mogelijk een zomercursus natuurkunde en extra lessen wiskunde te volgen en bij voldoende resultaat te worden toe gelaten. Opleiding Een 4-jarige opleiding Hydrografie. Waar Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, Maritiem Instituut Willem Barentz, locatie Terschelling. Plaatsingsmogelijkheden Als hydrograaf of zeegeodeet of hydrographic surveyor bij surveybedrijven (Rijkswaterstaat e.d.) en maatschappijen die zich bezighouden met opsporing

www.beroepenkrant.nl

en delving van grondstoffen uit de zeebodem en bij instellingen die zich bezighouden met oceanografisch en biologisch onderzoek. Carrieremogelijkheden Verder gaan met de Master of Science of Transport Technology, Master of Science of Maintenance and Safety Management, Master of Science Total Quality Management of Master of Science Hydrografie. Salaris indicatie Aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.775,- en kan uitlopen tot ongeveer €4.140,-. .....................................................................................

Hydroloog/Klimatoloog Wo-opleiding

Zonder drinkbaar water kan de mens niet leven. Aan de andere kant is teveel water in rivieren ook weer een probleem. De hydroloog is dan ook een belangrijk persoon, hij/zij kijkt naar grondwater reservoirs, houdt in de gaten of drinkwater van voldoende kwaliteit blijft, maar is ook bezig Nederland droge voeten te laten houden. Veranderingen in klimaat en landgebruik hebben daar alles mee te maken. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na+sk of C&M+wb+na+sk Opleiding De 5-jarige opleiding Aardwetenschappen, richting hydrology of geomilieuwetenschappen. Bijzonderheden: Je begint met de 3-jarige bacheloropleiding Aardwetenschappen. Daarna volg je de 2-jarige engelstalige masteropleiding hydrology. Tijdens je studie breng je veel tijd buiten door, in het veld, zoals aardwetenschappers dat noemen. Om de Aarde in het echt te bestuderen.

Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Saxion Hogescholen locatie Enschede Plaatsingsmogelijkheden Industrieel ontwerper of verpakkingsdeskundige in productie- en verpakkingsbedrijven en ontwerpbureaus van doorgaans consumentenproducten. Carrieremogelijkheden Verder studeren aan bijvoorbeeld TU Eindhoven: Master Industrial Design. Salaris indicatie Aanvangssalaris als junior ontwerper ligt ongeveer op €1.890,- en kan uitlopen tot ongeveer €3.410,-. .....................................................................................

Industrieel productontwerper wo-opleiding

Houdt zich met name bezig met proefondervindelijk werk. Met als doel om intelligente producten en diensten te ontwerpen. Daarbij kan het gaan om apparatuur voor revalidatieoefeningen, maar evengoed om een informatiesysteem op Schiphol.

Ontwerpt professionele producten en consumentenproducten voor serie- en massafabricage en verpakkingsontwikkeling. Als industrieel productontwerper weet je een productidee zo te ontwikkelen dat het efficiënt kan worden geproduceerd en voldoet aan de eisen van de consument. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na VWO: profiel N&T, N&G of E&M MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Industrieel productontwerpen. Bijzonderheden: De opleiding in Den Haag kent twee afstudeervarianten: Productontwerpen (het zwaartepunt ligt dan op het technische aspect van productontwerpen, dus op het produceerbaar maken van een productidee) en verpakkingen. In Utrecht volg je binnen de opleiding Werktuigbouwkunde de variant Product Design & Engineering. In Rotterdam kies je na het eerste halfjaar van je studie voor het profiel Productengineering (het zwaartepunt ligt daarbij op de technische werking en detaillering ten behoeve van productie) of het profiel Productvormgeving (het zwaartepunt ligt op een praktische kijk op vormgeving: niet avant-gardistisch of conceptueel maar praktisch toepasbaar in serie- of massaproducten). Bij Windesheim (Zwolle) kun je ook het 2-jarig Associate degree programma volgen (voltijd of duaal). Het niveau ligt tussen mbo en hbo. Na afronding krijg je een officieel erkende graad. Waar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Fontys Hogescholen Venlo De Haagse Hogeschool

Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&t, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Luchtvaarttechnologie. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft. Plaatsingsmogelijkheden In de luchten ruimtevaartindustrie, maar ook in verwante bedrijfstakken.

Salaris indicatie Is moeilijk aan te geven. Het salaris is afhankelijk van de functie waarin en het bedrijf waar je komt te werken. .....................................................................................

Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding en een 2-jarige masteropleiding. Waar TU Eindhoven

Carrieremogelijkheden Wanneer je belangstelling hebt voor wetenschappelijk onderzoek kun je solliciteren naar een promotieplaats aan universiteiten in binnenen buitenland.

Hbo-opleiding

Is betrokken bij het ontwerpen, uitwerken en berekenen van vliegtuigconstructies, het ontwerp en testen van vliegtuigsystemen en instrumenten, onderzoek aan constructies en materialen en bij de ontwikkeling van fabricagemethoden. Ook onderzoek op het gebied van vliegtuiggebruik en -onderhoud, aërodynamisch onderzoek en metingen tijdens de vlucht kunnen tot zijn/haar taak behoren.

Opleiding De 5-jarige opleiding Industrial Design.

Plaatsingsmogelijkheden Hydrologen kom je over de hele wereld tegen. Ze werken bij waterschappen in Nederland of bij rijk en provincie in binnenen buitenland. Nederlandse waterbedrijven zijn over de hele wereld bezig en hebben overal vestigingen.

Industrieel productontwerper

Hbo-opleiding

Carrieremogelijkheden Binnen en buiten Nederland kun je aansluitende vervolgopleidingen op masterniveau gaan doen.

Plaatsingsmogelijkheden Op de industrial-designafdeling van een groot bedrijf of werken bij een ontwerpbureau. Je kunt ook een eigen bedrijf beginnen.

Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.904,(dit kan uitlopen tot €7.142,-) of van €5.463,- (dit kan uitlopen tot €8.622,-), maar je start bij (promotie) onderzoek met €2.042,- à €2.612,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen tussen de €2.379,- en €2.861,-, oplopend tot tussen de €3.755,- en €5.390,-. .....................................................................................

Ingenieur luchtvaarttechnologie

Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na

Waar Universiteit Utrecht Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit van Amsterdam.

Carrieremogelijkheden Aan wetenschappelijke instellingen: hogere functies na onderzoek/publicaties (onder andere promotie tot hoogleraar). In het bedrijfsleven en overheid kunnen hydrologen opklimmen tot middenkader en topfuncties door hun combinatie van beta-kennis en sociale vaardigheden.

onderzoek, productie, techniek en vervoer

Ingenieur Human Technology Hbo-opleiding

Bekijkt de techniek door de ogen van de gebruiker. Samen met projectontwikkelaars en technici werk je aan eigentijdse producten die zich moeiteloos laten bedienen. Je bent op de hoogte van de huidige trends en weet wat er te koop is. Je kent de eisen van de techniek en de wensen van de gebruikers. Je vertaalt ze naar productspecificaties en adviseert over de ontwikkeling van nieuwe of verbeterde producten. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb WO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige Human Technology. Waar De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Plaatsingsmogelijkheden Application engineer, projectleider, manager innovatie en business development, adviseur projectontwikkeling, product consultant of quality manager. Dit is maar een greep uit de mogelijke functies die je na je opleiding kunt vervullen. Gebieden waar je terecht kunt komen zijn heel divers: informatietechnologie, telefonie, openbaar vervoer, bouwen en wonen, huishoudelijke apparaten, beveiliging, recreatie en vrije tijd, medische hulpmiddelen. Ook kun je als adviseur gaan werken bij intermediaire instanties als gemeenten of adviesbureaus. Carrieremogelijkheden Na enige jaren zijn er hogere functies mogelijk. Ook kun je doorstromen naar een Post-HBO-cursus, bijvoorbeeld Industriële vormgeving. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.060,-, oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,-.

Kaderfuncties in autoindustrie en -handel en wegtransporttechniek Hbo-opleiding

Is werkzaam in de auto-industrie, autohandel en binnen de wegtransporttechniek in zeer uiteenlopende functies: calculator, manager, beheerder van wagenparken, planner, bedrijfsleider, importeur, verkoper, vertegenwoordiger, research-medewerker of als houder van een automobiel- of garagebedrijf. Vooropleiding 1. HAVO VWO MBO Bijzonderheden: IVA Driebergen kent een 2- of 3-jarige voltijd opleiding op meerdere niveaus (Hogeschool IVA, A, B en BC). Indeling is globaal als volgt: VWO, HAVO met profiel N&T, N&G of E&M en MBO niveau 4 geven toegang tot het propedeusejaar HBO; HAVO met profiel C&M en MBO geven toegang tot programma B. Voor KMBO is na een toelatingstest plaatsing in programma BC mogelijk. 2. HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Met MBO-diploma, sector Techniek, kun je de opleiding in 3,5 jaar afronden. 3. HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&T+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel N&T+ec/m&o N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 Opleiding 1. De Hogere management opleiding voor de mobiliteitsbranche. 2. De 4-jarige opleiding Autotechniek. Bijzonderheden: De opleiding in Arnhem is als volgt opgebouwd: eerste jaar: propedeuse; na de propedeuse volgt de hoofdfase, waarin je kunt kiezen uit 2 stromen: constructeur beproever of technisch commercieel ingenieur. Je loopt twee stages van ieder 90 dagen. Hiervoor ga je aan de slag bij bedrijven in binnenen buitenland. Tevens is het volgen van een “minor” verplicht. Dit is een verbredend of verdiepend onderwijsblok van een half jaar, dat voor een groot deel naar eigen interesse en competenties is in te vullen. 3. De 4-jarige opleiding commerciële economie. Bijzonderheden: Na twee jaar kies je dan voor de specialisatie Automotive, die wordt verzorgd door het Cardano Instituut in Nieuwegein, in samenwerking met Fontys Hogescholen. Waar 1. Instituut voor Autobranche & Management 2. Hogeschool Arnhem en Nijmegen Hogeschool Rotterdam 3. Zie het opleidingenoverzicht achterin. Plaatsingsmogelijkheden Na 1.: calculator, planner, bedrijfsleider, importeur, verkoper, vertegenwoordiger en dergelijke. Ook is zelfstandige vestiging mogelijk van een automobiel- of garagebedrijf. Na 2.: calculator, planner, bedrijfsleider, importeur, exporteur, verkoper, vertegenwoordiger, ontwerper,

research-medewerker en dergelijke. In het algemeen kun je zeggen dat de sectoren waarin je geplaatst kunt worden haast onbegrensd zijn. Ook leidinggevende funkties bij onder andere: garagebedrijven, importeurs, exporteurs, transportondernemingen, toeleveringsbedrijven, overheidsinstellingen, beheer van wagenparken. Na 3: managementsfuncties in de automotivebranche. Carrieremogelijkheden 1. Je kunt gebruik maken van de functieadviesdienst en de vacaturebank. Deze afdeling verzorgt eveneens plaatsing in trainingsprojecten van importeurs. Vervolgstudie voor een BBA-diploma is mogelijk in de USA. Daarna bestaat de mogelijkheid in Nederland, de USA of Engeland verder te studeren voor het MBAdiploma. Het Amerikaanse BBA-diloma geeft toegang tot het verkort doctoraal programma van de Universiteit Nijenrode. Tevens is er een vervolgstudie mogelijk in Frankrijk, Engeland of Duitsland. 2. Afgestudeerden van de opleiding Autotechniek zijn praktisch georiënteerde ingenieurs, die op het gebied van de wegvoertuigen technische en bedrijfskundige problemen op kunnen lossen via een theoretische benadering. Zij vervullen leidinggevende functies op zowel voertuigtechnische als technisch-commerciële gebieden (spilfuncties). Daarna bestaat de mogelijkheid door te studeren voor de Automotive Master die de HAN aanbiedt in samenwerking met University of Praha. Tevens wordt er bij de HAN een minor aangeboden, die plaatsing in het masterproject van de TU Eindhoven mogelijk maakt. Salaris indicatie Is sterk afhankelijk van de werkkring waarin je terecht komt, van de genoten/verdere opleiding en van ervaring. Na 1. ligt het globaal tussen de €1.530,- en de €3.150,-; hogere salarissen zijn zeker mogelijk. Na 2.: globaal tussen de €1.920,- en de €4.685,-; ook hier zijn afwijkingen naar boven mogelijk. Meer informatie Het Cardano Instituut in Nieuwegein, tel. 0306087788 IVA Driebergen, tel. 0343-512780, www.iva-driebergen.nl .....................................................................................

Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek ingenieur (ir.) Wo-opleiding

Heeft uiteenlopende taken op het gebied van de luchtvaarten ruimtevaarttechniek. Hierbij kun je denken aan het construeren, testen, onderhouden en exploiteren van vliegtuigen of ruimtevaartuigen (inclusief lanceervoertuigen en ruimtestations). Deze objecten moeten vaak aan tegenstrijdige eisen voldoen. Als ingenieur luchtvaarten ruimtevaarttechniek zoek je naar een compromis, zodat de beste oplossing gevonden wordt. Hierbij houd je rekening met zaken als levensduur, veiligheid, brandstofverbruik en gewicht. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na Opleiding De 5-jarige opleiding Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek (bachelor + master). Waar Technische Universiteit Delft. Plaatsingsmogelijkheden Binnen het bedrijfsleven of de overheid. Je kunt hierbij denken aan bedrijven als Stork Aerospace Group, de European Space Agency, het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium, de KLM, het Nederlands instituut voor Vliegontwikkeling en Ruimtevaart (NIVR), Schiphol Group, Aircraft Development & Systems Engineering (ADSE) of het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Je kunt ook aan de slag bij bedrijven in het buitenland. Maar afgestudeerden komen ook terecht in totaal andere richtingen dan de luchtvaart of ruimtevaart: bij bedrijven, ingenieursbureaus of consultancybureaus. Carrieremogelijkheden Je kunt aan de faculteit verbonden blijven als promovendus en nog een aantal jaren onderzoek doen.Dit onderzoek kun je vervolgens afronden met een promotie. Ook kun je na je opleiding de 2-jarige ontwerpersopleiding gaan doen. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.904,(dit kan uitlopen tot €7.142,-) of van €5.463,- (dit kan uitlopen tot €8.622,-), maar je start bij (promotie) onderzoek met €2.042,- à €2.612,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen tussen de €2.379,- en €2.861,-, oplopend tot tussen de €3.755,- en €5.390,-. .....................................................................................

Maritiem ingenieur Wo-opleiding

Als maritiem ingenieur bestuur en optimaliseer je productieprocessen en zorg je voor een goede planning, je haalt orders binnen of je bent bezig met beleid op lange termijn door het ontwikkelen van nieuwe scheepstypen en productietechnieken. Vooropleiding

onderzoek, productie, techniek en vervoer VWO: profiel N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na Opleiding De 5-jarige opleiding Maritieme techniek. Waar TU Delft. Plaatsingsmogelijkheden Bij rederijen, scheepswerven, de offshore- en baggerindustrie, haven- en overslagbedrijven, de Koninklijke Marine en oliemaatschappijen. Carrieremogelijkheden Na enige jaren ervaring en/of verdere specialisatie zijn hogere, leidinggevende functies mogelijk. .....................................................................................

Wat wil jij worden?

ook uitstekend voorbereid bent op een toekomstige functie in de gehele mariteme bedrijfstak. Je kunt bijvoorbeeld aan de slag bij het kantoor van de rederij zelf, havenbedrijven, scheepswerven en onderwijs.

zoek en met milieu- en ARBO-problemen. Maar kan zich, afhankelijk van de accenten in de opleiding, ook bezig houden met milieuproblemen in bedrijven en die met betrekking tot bewoond gebied.

Salaris indicatie De hoogte van je salaris hangt af van je praktijkervaring, grootte van het schip, type rederij, en zwaarte van de functie. Ben je pas afgestudeerd dan verdien je meteen een prima salaris. Tijdens je studie aan boord ontvang je al een stagevergoeding.

Vooropleiding 1. HAVO: N&G, N&T of E&M+sk VWO: profiel N&G, N&T of E&M+sk MBO: niveau 4

Meer informatie www.zeebenengezocht.nl .....................................................................................

Materiaalkundig ingenieur (ir.) Wo-opleiding

Maritiem logistiek manager Hbo-opleiding

Is een specialist in het logistieke proces met gedegen kennis van productie, fysieke distributie, beheersingstechnieken, ondersteunende disciplines en technieken. Het gaat daarbij specifiek om maritieme logistiek. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M VWO: profiel N&T, N&G of E&M MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Logistiek & Technische Vervoerskunde Bijzonderheden: In Vlissingen kies je dan als afstudeerrichting maritieme logistiek en in Rotterdam maritiem management. Waar Hogeschool Zeeland Hogeschool Rotterdam Plaatsingsmogelijkheden Functies bij transport- en distributiebedrijven, open overslagbedrijven, cargadoors en de scheepsmakelaardij, advies & consultancy in logistiek en kwaliteiszorg, rederijen en expeditiebedrijven, luchtvracht expediteurs, cateringsbedrijven en logistieke afdelingen in grote productiebedrijven. Verder bij (semi-)overheden zoals havenschappen en Rijkswaterstaat. Carrieremogelijkheden Verder gaan met Master of Science vervolgstudies: Total Quality Management, Integral Port Management, Distribution Management of Maritieme Wetenschappen. Deze academische Masteropleidingen worden in samenwerking met een aantal buitenlandse universiteiten gegeven. .....................................................................................

Maritiem officier Hbo-opleiding

Een maritiem officier of “marof” is iemand die niet alleen veel weet van navigatie en van de voortstuwing van het schip, maar is ook iemand die kennis heeft van automatisering, belading, electrotechniek en ICT. Een marof verzorgt bijvoorbeeld de communicatie met de wal en met andere schepen, in toenemende mate via de satelliet. Verder dient hij of zij maatregelen te nemen die nodig zijn voor een goede bedrijfsvoering. Voorbeelden hiervan zijn de veiligheid van het schip, de lading en haar bemanning en de zorg voor het milieu. Hoe meer ervaring en vaartijd je opdoet, hoe hoger je als marof in rang kunt klimmen, bijvoorbeeld tot het niveau van kapitein. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 (aanbevolen wi + na). Bijzonderheden: Afgestudeerde MBO-Marofs kunnen, na overleg met de opleiding, in veel gevallen een verkort programma volgen (van 2,5 jaar). Ben je ouder dan 21 dan bestaat de mogelijkheid, middels een toelatingsexamen, de studie te kunnen volgen. Bij deficiëncties is het altijd mogelijk een zomercursus natuurkunde en extra lessen wiskunde te volgen en bij voldoende resultaat te worden toegelaten. Opleiding De 4 jarige opleiding Maritiem Officier. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool voor de Zeevaart (Rotterdam) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, Maritiem Instituut Willem Barentsz (Terschelling) Hogeschool Zeeland, Maritiem Instituut De Ruyter (Vlissingen) Plaatsingsmogelijkheden Als maritiem officier op alle Nederlandse koopvaardijschepen. Carrieremogelijkheden Aan boord van een zeeschip zijn er uitstekende mogelijkheden om door te groeien in de verschillende rangen, zowel op de brug als in de machinekamer. Functies met veel managementverantwoordelijkheid. Het mooie van de zeescheepvaart is dat je daardoor

Zorgt voor een lager verbruik van energie en materialen, werkt aan een duurzame samenleving en levert een bijdrage aan de vermindering van vervuiling. Je verbetert producten en industriële processen of ontwerpt die opnieuw. Bovendien doe je dat zo dat ze tegemoet komen aan de, vaak tegenstrijdige, eisen van de overheid én van het bedrijfsleven. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na Opleiding De 5-jarige opleiding Technische Natuurkunde. Bijzonderheden: Binnen de bacheloropleiding bestaat een zogenoemde “minor”: een pakket vakken Technische Materiaal wetenschappen. Na deze bacheloropleiding kun je kiezen voor de masteropleiding die zich helemaal op dit vakgebied richt: Materials Sciences & Engineering. Waar TU Delft. Plaatsingsmogelijkheden Als onderzoeker, adviseur of manager bij de industrie, de overheid, de IT-wereld, het onderwijs, bij organisatieadviesbureaus en banken. Carrieremogelijkheden Je kunt kiezen voor een 4-jarige promotie tot doctor (dr.) in de technische materiaalwetenschappen. Je kunt ook kiezen voor een loopbaan als leraar, via de Communicatieve/Educatieve variant. Salaris indicatie Het aanvangssalaris is ongeveer €2.500,- en kan uitlopen tot ongeveer €5.075,-. .....................................................................................

2. HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Milieukunde (omgevingsmanagement). Bijzonderheden: Zie ook bij het beroep Milieukundige HAO. 2. Een 4-jarige opleiding Civiele Techniek. Bijzonderheden: Binnen deze opleiding kies je dan de afstudeerrichting/ differentiatie (civiele) milieutechniek, milieutechnologie of een verwante richting. Waar 1. Saxion Hogescholen Deventer 2. Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Saxion Hogescholen locatie Enschede Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) De Haagse Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden Milieumanager bij de overheid, waterschappen, zuiveringsschappen, waterleidingbedrijven, bodemsaneringbedrijven, aannemingsbedrijven, organisatie- en adviesbureaus en industriële bedrijven. Carrieremogelijkheden Doorstuderen op een universiteit, bijvoorbeeld Milieukunde. Of verder gaan met een Masteropleiding. Salaris indicatie Dat hangt sterk af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.280,-, oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,-. .....................................................................................

Planoloog

Universiteit van Amsterdam planologie (Planologisch en Demografisch Instituut). Verdere studie aan de Akademies van Bouwkunst. De NHTV internationale hogeschool Breda heeft een opleiding European master of business administration (MBA), een 13 maanden durende opleiding voor afgestudeerde hbo-ers. Salaris indicatie Als aanvangssalaris bij de overheid kun je denken aan een bedrag tussen ongeveer €2.050,- en €2.510,-. Dit kan uitlopen tot ongeveer €3.470,-. Of en hoe snel je doorgroeit naar een hoger salaris is sterk afhankelijk van de zwaarte van je functie, de bevoegdheden die je hebt, de verantwoordelijkheden die je opgedragen worden en natuurlijk ook je eigen capaciteiten. In het particuliere bedrijfsleven kunnen deze bedragen soms hoger liggen. .....................................................................................

Scheepsbouwkundige Hbo-opleiding

Heeft te maken met alle aspecten van de scheepsbouw, de scheepsreparatie, het werfbedrijf en de werkzaamheden in de offshore-industrie. Weet bijvoorbeeld hoe je veilige schepen, jachten en booreilanden ontwerpt en construeert, hoe je scheepswerven ontwerpt en hoe je de bedrijfsorganisatie optimaliseert. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Scheepsbouwkunde. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Plaatsingsmogelijkheden In binnenen buitenland: bij werven voor nieuwbouw en reparatie, rederijen, classificatiebureaus, scheepsbouwkundig proefstation en andere laboratoria, ingenieursbureaus voor scheeps- en jachtbouw, expertisebureaus voor schade en verzekeringszaken, bij de scheepvaartinspectie en scheepsmetingsdienst, ontwerpers en producenten van scheepsschroeven, technische handelsmaatschappijen en toeleveringsbedrijven, offshorebedrijven, bergingsmaatschappijen en baggerbedrijven. Carrieremogelijkheden Je hebt toegang tot buitenlandse (master)opleidingen. Maar ook binnen Nederland zijn er passende vervolgopleidingen op masterniveau. .....................................................................................

Hbo-opleiding

Milieukundige HBO Hbo-opleiding

Als milieukundige ben je actief en creatief bezig met het herkennen, oplossen en voorkomen van milieuproblemen. Je werkt vaak in projecten samen met vertegenwoordigers uit andere vakgebieden aan een “duurzame” en leefbare samenleving. Vooropleiding HAVO: profiel N&G, N&T of E&M+sk VWO: profiel N&G, N&T of E&M+sk MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Milieukunde. Bijzonderheden: Zie ook bij het beroep Milieukundige HAO Waar Saxion Hogescholen Deventer Avans Hogeschool locatie Breda Plaatsingsmogelijkheden Technisch medewerker of beleidsmedewerker bij de overheid, medewerker van een afdeling milieu en veiligheid bij een groot bedrijf, of als milieuzorgadviseur bij een bedrijfsmilieudienst. Ook banen bij adviesbureaus die adviseren aan overheid en/of bedrijven behoren tot de mogelijkheden. Tenslotte is het ook mogelijk medewerker bij een milieuorganisatie of bij een waterschap te worden. Carrieremogelijkheden WO-milieukundeopleidingen of doorgaan met een Masteropleiding. Salarisindicatie Dat hangt sterk af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.280,-, oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,-. .....................................................................................

Menselijke activiteiten als wonen, werken, naar school gaan en uitgaan hebben ruimtelijke voorzieningen nodig. Als planoloog houd je je bezig met al wat nodig is om te komen tot het inrichten van onze leefruimte. Ook het beheer van bestaande ruimtelijke voorzieningen en milieuproblemen vragen daarbij steeds meer aandacht. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M VWO: profiel N&T, N&G of E&M MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Ruimtelijke ordening en planologie Bijzonderheden: In Deventer wordt de nadruk gelegd op de relaties tussen ruimtelijke ordening en milieubeleid. NHTV internationaal hoger onderwijs Breda biedt de mogelijkheid om je al vanaf het eerste studiejaar te specialiseren in stedenbouwkunde. De variant Urban Design maakt weliswaar onderdeel uit van de opleiding Ruimtelijke ordening en planologie, maar wanneer je kiest voor Urban Design volg je vanaf de start van je studie het Urban Designprogramma. Urban Design richt zich meer als het reguliere programma van Ruimtelijke ordening en planologie op de vraag: hoe zien onze steden er in de toekomst uit? Je studeert af als Bachelor of Built Environment met als profiel Urban Design én je mag de titel `ingenieur` dragen. De Hogeschool Rotterdam biedt de opleiding Watermanagement aan. Bij Hogeschool Van Hall Larenstein kun je in Leeuwarden binnen de opleiding Bedrijfskunde en Agribusiness kiezen voor de major Stad- en streekmanagement, die ingaat op het proces rondom ruimtelijke ordening. Waar Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda Saxion Hogescholen Deventer

Milieutechnisch/ milieutechnologisch ingenieur

Plaatsingsmogelijkheden Bij overheidsdiensten en -instellingen (gemeentelijke afdelingen stadsontwikkeling, milieuzaken, onderzoek, rijks- en provinciale planologische diensten); ingenieurs- en adviesbureaus; projectontwikkelingsmaatschappijen; belangenorganisaties; kamers van koophandel; woningbouwverenigingen, Gemeentelijk Grondbedrijf.

Houdt zich bezig met bodem, water en lucht en hun samenhang met ecosystemen, gedrag van giftige stoffen in milieu en werkomgeving, milieu-onder-

Carrieremogelijkheden Staffuncties bij genoemde instellingen. Mogelijkheden om met een verkort programma verder te studeren aan de Rijksuniversiteit Utrecht sociale geografie en

Hbo-opleiding

Stedenbouwkundig Technisch ingenieur Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met de ruimtelijke ontwikkeling, vormgeving en inrichting van steden, dorpen en landelijke gebieden (structuurplannen, bestemmingsplannen, uitbreidingsplannen, stads- en dorpsvernieuwingsplannen, beheersplannen), de technische (milieu- en civiel-technische)-, economische- en juridische uitvoerbaarheid van deze plannen alsmede de landschappelijke inpassing en het beheer. Het multidisciplinaire karakter van de stedebouwkunde vraagt om relatie met andere vakdisciplines (landschapskunde, civiele techniek, bouwkunde en architectuur, sociale geografie, sociologie, recht en economie). Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+wb+na VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Civiele techniek. Bijzonderheden: Je kiest dan de afstudeerrichting stedenbouwkunde of een verwante afstudeerstudierichting 2. De 4-jarige opleiding Bouwkunde. Bijzonderheden: Je kiest dan de afstudeerrichting architectuur/stedenbouw of stedenbouwkunde of een verwante afstudeerrichting. Waar 1. Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Avans Hogeschool locatie Tilburg Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht 2. Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Avans Hogeschool locatie Tilburg Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Windesheim (Zwolle). Plaatsingsmogelijkheden Je vindt je werkkring bij de overheid (Rijk, Provincie en Gemeente) en semi-overheid (Nederlandse Spoor-

Of het nu je iPod is, mobieltje of scooter. Zoâ&#x20AC;&#x2122;n negentig procent van alle goederen, die wij met zijn allen gebruiken, worden per zeeschip vervoerd. En de wereldhandel blijft groeien waardoor er nog meer schepen nodig zijn. De Nederlandse reders zoeken daarom heel veel medewerkers. Medewerkers met zeebenen, want werken aan boord van een schip is een beleving, het is anders.

Kenniseiland Happy@Work Alles over leren en werken in de watersportindustrie! C

Anders, omdat je langere aaneengesloten periodes van huis bent. Anders, omdat je werkt in een internationale, dynamische en hightech omgeving. Anders, omdat je samenwerkt in een relatief klein en hecht team (6-15 medewerkers). Anders, omdat je graag zelf problemen oplost.

Anders, betekent ook veel extraâ&#x20AC;&#x2122;s: s Volop studie- en doorgroeimogelijkheden. s Vier tot zes maanden per jaar vrij. s Een goed salaris. s Veel van de wereld zien. s Goede carriĂ¨rekansen op het moment dat je besluit aan de wal te gaan.

CMY

En natuurlijk zoeken de reders ook letterlijk zeebenen, want het is wel de bedoeling dat je overeind blijft als er wat deining is.

Wil je gaan werken binnen de watersport? Wil je weten wat de opleidingsmogelijkheden zijn? Kom dan naar het Kenniseiland (standnummer 3.205) van HISWA Vereniging. HISWA Amsterdam Boat Show 2010 Amsterdam RAI â&#x20AC;&#x201C; 2 t/m 7 maart www.hiswa.nl/lerenwerken

Bouwen met water, zand en stenen: het zit in onze genen! Ook in jouw genen?

WATERBOUW IS HOT Sta je te watertanden bij het zien van de

Unieke kennisinfrastructuur

aanleg van Maasvlakte 2, bij de aanleg van

De Nederlandse waterbouwaannemers

nieuwe duinen voor de Delflandse kust,

behoren tot de absolute top in de wereld.

bij de versterking van de rivierdijken in ons

Om deze positie te behouden wordt veel

land. Denk je een steentje te kunnen bijdra-

geĂŻnvesteerd in de samenwerking tussen

gen aan de bescherming van Nederland en

bedrijfsleven en onderwijs. Zo bestaat er

andere laag gelegen landen in de wereld

een uniek samenwerkingsverband waarin

tegen de zeespiegelstijging. Heb je het in

ruim twintig scholen voor beroepsonderwijs

je om in teamverband te werken, om een

samenwerken met elkaar en met de water-

bemanning van een sleephopperzuiger of

bouwbranche.

een heel waterbouwproject aan te sturen. En vind je het een uitdaging dat er geen dag hetzelfde zal zijn en je kunt daarnaast ook

(EBĂ&#x2013;JIJĂ&#x2013;IETSĂ&#x2013;METĂ&#x2013;WATERĂ&#x2013;ENĂ&#x2013;WILĂ&#x2013;JEĂ&#x2013;MOOIEĂ&#x2013;CARRIÂŁREPERSPECTIEVENĂ&#x2013; Ă&#x2013; +IESĂ&#x2013;DANĂ&#x2013;VOORĂ&#x2013;EENĂ&#x2013;MARITIEMEĂ&#x2013;OPLEIDING *EĂ&#x2013;HEBTĂ&#x2013;DEĂ&#x2013;KEUZEĂ&#x2013;UITĂ&#x2013;VELEĂ&#x2013;LEUKEĂ&#x2013;OPLEIDINGENĂ&#x2013;WAARNAĂ&#x2013;JIJĂ&#x2013; JOUWĂ&#x2013;TALENTĂ&#x2013;KWIJTĂ&#x2013;KUNTĂ&#x2013;INĂ&#x2013;Â˘Â˘NĂ&#x2013;VANĂ&#x2013;DEĂ&#x2013;UITDAGENDEĂ&#x2013;JOBSĂ&#x2013;INĂ&#x2013;DEĂ&#x2013; MARITIEMEĂ&#x2013;WERELD Ă&#x2013;"IJVOORBEELDĂ&#x2013;INĂ&#x2013;DEĂ&#x2013;HAVENS Ă&#x2013;OFFSHORE Ă&#x2013; SCHEEPSBOUWĂ&#x2013;ENĂ&#x2013;VISSERIJ

onder druk blijven presteren?

Wauw Waterbouw Wat is waterbouw

Heb je een goede vooropleiding, dan kun

Onder waterbouw verstaan we de aanleg

je op verschillende niveaus instromen in

van havens, de bouw van dijken, uitdiepen

het waterbouwberoepsonderswijs.

van waterwegen, landwinning, bodem-

Kijk snel op www.wauwwaterbouw.nl

sanering, gebiedsinrichting, zandhandel en zandtransport. Het is een unieke bedrijfstak die met gespecialiseerd varend en drijvend

www.spetterendeopleidingen.nl

materieel over de gehele wereld bijzondere projecten uitvoert en die zich ondermeer onderscheidt door werken op, langs of onder water.

onderzoek, productie, techniek en vervoer wegen, TNO, woningbouwcorporaties, onderwijsinstellingen) en in het bedrijfsleven (stedebouwkundige adviesbureaus, ingenieursbureaus en projectontwikkelingsbureaus). Carrieremogelijkheden Er zijn mogelijkheden om de studie in verschillende richtingen voort te zetten en/of je met aanvullende studies op de hoogte te stellen van de nieuwste ontwikkelingen. Doorstroming is mogelijk naar TU, akademies van bouwkunst, universiteit in de richtingen ruimtelijke sociologie, planologie. Verder naar verscheidene applicatiecursussen (milieukunde, verkeerstechniek etc.). Salaris indicatie Dat hangt sterk af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.280,-, oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,-. .....................................................................................

Technisch bedrijfskundig ingenieur Hbo-opleiding

Functioneert in de praktijk op het niveau van midden en hoger kader van bedrijven en instellingen. Door zijn kennis van de verschillende disciplines is hij in staat bruggen te slaan tussen funktionarissen met geheel verschillende opleidingen. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+wb+na VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4 2. HAVO: E&M, N&G of N&T VWO: profiel N&T, N&G of E&M MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Bouwtechnische bedrijfskunde. Bijzonderheden: Voor managementfuncties in de bouw. 2. De 4-jarige opleiding Technische bedrijfskunde. Bijzonderheden: Bij Avans Hogeschool locatie Tilburg zijn er twee mogelijkheden: de opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde voor managementfuncties binnen de bouw en Technische Bedrijfskunde. De afstudeerrichting Grafisch Management binnen Technische Bedrijfskunde is gericht op managementsfuncties in de grafische/multimediawereld. Bij Saxion Hogescholen locatie Deventer kies je voor de unieke afstudeermogelijkheid TQM (Total Quality Management) met als aandachtsvelden milieuzorg in bedrijven, arbeidsomstandigheden, veiligheid, energiebeheer/ energiemanagement en kwaliteitszorg). In Enschede en Den Haag is de opleiding gericht op technisch commerciële funkties; Enschede heeft de keuzemogelijkheden: commerciële elektrotechniek / werktuigbouwkunde / informatica / IT&logistiek en Den Haag de keuzemogelijkheden: logistiek/commercieel/verbetermanagement/ informatietechnologie & management. In Den Haag ben je na HAVO/ VWO met profiel E&M eventueel toelaatbaar na een toelatingsonderzoek en een gesprek met de studieadviseur. Bij Windesheim (Zwolle) kun je ook het 2-jarig Associate degree programma volgen (voltijd of duaal). Het niveau ligt tussen mbo en hbo. Na afronding krijg je een officieel erkende graad. Waar Avans Hogeschool locatie Den Bosch Avans Hogeschool locatie Tilburg De Haagse Hogeschool Hanzehogecshool Groningen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool Rotterdam Hogeschool Zuyd Hogeschool Utrecht Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Saxion Hogeschool Deventer Saxion Hogescholen locatie Enschede Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Als leidinggevend functionaris (productieleider, verkoopleider, afdelingschef, projectmanager, productmanager en marketingmanager), staffunctionaris (werkvoorbereiding, planning, organisatie, marketingafdeling), en als coördinator of onderzoeker (onderzoek-, organisatie-, marketingen adviesbureaus). Deze funkties zowel bij industrie en overheid, als in de bouwnijverheid, handel, verkeer, in gezondheidszorg en maatschappelijke instellingen. Carrieremogelijkheden Verdere studie o.a. aan de TU Eindhoven, afdeling Bedrijfskunde en aan de TU Enschede, afdeling Bestuurskunde of een studie economie of sociologie aan universiteit. Het opzetten van een zelfstandige vestiging. Verdere ontplooiing binnen de automatisering. Salaris indicatie Het aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.280-, oplopend tot ongeveer €3.470,- afhankelijk van verdere

Wat wil jij worden?

opleiding en bekwaamheden. Hogere salarissen zijn zeker bereikbaar. .....................................................................................

Verkeers- en beroepsvlieger, burgerluchtvaart Hbo-opleiding

Vooropleiding HAVO: N&G of N&T VWO: N&G of N&T Bijzonderheden: Elke opleidingsinstelling formuleert zelf haar eigen toelatingseisen. In het algemeen wordt als richtlijn aangehouden: HAVO/VWO met profiel N&T of N&G als toelatingseis. Na de selectieprocedure van de opleidingsinstelling kan de opleiding tot verkeersvlieger (ATPL) of beroepsvlieger (CPL) worden gestart. De opleiding vindt geheel of ten dele plaats in Nederland. Om de opleiding te mogen volgen moet je medisch geschikt zijn. Hiervoor moet je een vliegmedische keuring ondergaan bij een door de Minister van Verkeer en Waterstaat erkende vliegmedische keuringsinstelling. Opleiding De opleiding Verkeersvlieger.

Bijzonderheden: In Breda kun je de 4-jarige opleiding Urban Management volgen, een combinatie tussen de opleidingen Ruimtelijke ordening en planologie en Verkeerskunde. In deze studie combineer je mobiliteit met ruimtelijke ordening. Je kunt voor deze opleiding kiezen meteen aan het begin van je opleiding Verkeerskunde. NHTV biedt als enige Hogeschool in Nederland de kans om vanaf het eerste studiejaar deze twee vakgebieden te combineren. Waar NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Bij de overheid (rijk, provincie, gemeente), wetenschappelijke en adviserende bureaus en instituten (TNO), instellingen voor verkeersonderzoek (SWOV), het onderwijs, voorlichtingsinstituten, (openbaar)vervoersbedrijven en dienstverlenende organen op het gebied van verkeer en vervoer. Er is een grote vraag naar verkeerskundigen. Carrieremogelijkheden Gezien de huidige verkeersproblematiek biedt het beroep verkeerskundige uitstekende carrièremogelijkheden.

Bijzonderheden: De duur van de opleiding bedraagt 18 tot maximaal 36 maanden, afhankelijk van het opleidingstraject dat wordt gevolgd. Voor informatie met betrekking tot onder andere de selectie, opleidingsinhoud, duur, kosten en financieringsmogelijkheden moet je je tot de opleidingsinstellingen zelf wenden. Hanzehogeschool Groningen verzorgt i.s.m. de KLM Flight Academy in Eelde de 4-jarige opleiding Airline Pilot & Management: een gecombineerde studie, namelijk Technische Bedrijfskunde + opleiding tot verkeersvlieger.

Salaris indicatie Dit is sterk afhankelijk van de functie waarin je werkzaam bent en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.280,-, oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,-. .....................................................................................

Waar Zie www.jaa.nl/secured/licensing/lis/FTO.pdf of www.caa.co.uk/docs/33/SRG_FCL_APPROVEDFTOS.PDF Hanzehogeschool Groningen / KLM Flight Academy

Hbo-opleiding

Plaatsingsmogelijkheden Afhankelijk van de behaalde brevetten én de vliegervaring aan het eind van de opleiding kun je een baan als vlieger in zowel Nederland als het buitenland vinden bij kleinere of grotere luchtvaartbedrijven. Door de invoering van geharmoniseerde regelgeving binnen Europa worden de opleidingen en brevetten in de Europese landen die deze regelgeving hebben geïmplementeerd één op één geaccepteerd. Hierdoor is het eenvoudiger om ook buiten Nederland aan een baan als vlieger te komen. De ontwikkelingen in de luchtvaart worden gekenmerkt door een gestage groei, afgewisseld met betrekkelijk korte perioden van stilstand of achteruitgang. Carrieremogelijkheden Na een start als co-piloot of `co-co`-piloot volgt afhankelijk van de grootte van de luchtvaartmaatschappij, de leeftijd, geschiktheid en de wachtlijst benoeming tot captain. Bij grotere maatschappijen kan dat tussen de 4 en 12 jaar duren. De carrière als vlieger wordt gekenmerkt door het wisselen van vliegtuigtype en, daar al dan niet mee samenhangend, de soort vliegroute (Europees/Intercontinentaal). Salaris indicatie Het aanvangssalaris ligt tussen de €2.325,- en €3.880,-, afhankelijk van de luchtvaartmaatschappij. Dit kan verder stijgen, afhankelijk van het type vliegtuig en je functie, tot €10.000,-. Hierop komen nog allerlei toeslagen. Overigens stelt iedere luchtvaartmaatschappij zijn eigen lonen vast. Bij een aantal maatschappijen moet je betalen om te mogen vliegen met het doel je brevet geldig te houden. Meer informatie Inlichtingen van meer algemene aard, over medische keuringen, eisen voor afgifte van brevetten, verlenging van bevoegdheden, gelijkstelling van buitenlandse vliegbewijzen en het afleggen van examens kunnen worden ingewonnen bij de Inspectie Verkeer en Waterstaat, Nieuwe Uitleg 1, 2514 BP Den Haag. Telefonisch bereikbaar tussen 09.00-17.00 uur op nummer 088- 4890000. www.ivw.nl www.hanze.nl www.pilootworden.nl www.dfa-fto.nl .....................................................................................

Verkeerskundige Hbo-opleiding

Doet onderzoek op het gebied van verkeer, bedenkt oplossingen voor verkeersproblemen en maakt plannen en ontwerpen om voorzieningen voor alle verkeerssoorten te realiseren. Ook kun je als verkeerskundige betrokken zijn bij technisch en financieel beheer van bestaande voorzieningen. De milieuproblematiek en veiligheidsaspecten spelen daarbij een belangrijke rol. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M VWO: profiel N&T, N&G of E&M MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Verkeerskunde.

Vervoerskundige/Logistiek manager Vervoer van goederen en grondstoffen binnen het bedrijf, beheer van de voorraad grondstoffen en producten en het vervoer van producten van het bedrijf naar de klant. Een verscheidenheid aan vervoermiddelen wordt hierbij gebruikt. Efficiënte inzet van mensen, materialen en vervoermiddelen spelen een steeds belangrijker rol in de totale bedrijfsresultaten. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T, N&G of E&M VWO: profiel N&T, N&T of E&M MBO: niveau 4 2. HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o+wa/wb VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Logistiek en technische vervoerskunde. Bijzonderheden: In deze opleiding is er meer aandacht voor de techniek van handeling en de transport van goederen. Venlo heeft ook een kort HBO opleiding (duur 2½ jaar). 2. De 4-jarige opleiding Logistiek en economie. Bijzonderheden: Deze opleiding is voornamelijk gericht op physical distribution management. Hogeschool INHOLLAND Haarlem heeft de unieke specialisatie luchtvracht. Aan de Hogeschool Rotterdam kun je deze studie volgen als éénjarige opleiding na een afgeronde HTO-opleiding. In Breda kun je je specialiseren in de logistiek rond grote evenementen. In Breda kun je beide opleidingen tegelijkertijd volgen in de reguliere 4 jaar. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Zeeland Stenden hogeschool Windesheim te Zwolle Plaatsingsmogelijkheden Industriële ondernemingen; transportondernemingen; opslag- en overslagbedrijven, rederijen, stuwadoors, cargadoors; expeditie- en expediteursbedrijven; verpakkingsindustrie; adviesbureaus; toeleveringsbedrijven op het gebied van vervoer (bijvoorbeeld dealers, leveranciers) en productiebedrijven. Carrieremogelijkheden Staf- en lijnfuncties bij genoemde plaatsingsmogelijkheden. In Breda kun je na de opleiding de 13 maanden durende opleiding European Master of Business Administration (MBA) volgen. Tevens wordt een opleiding Master of Science in Transport and Distribution Management aangeboden (MSc) en een opleiding Master of Science in Total Quality Management. Salaris indicatie Dit is sterk afhankelijk van de functie waarin men werkzaam is. Als aanvangssalaris kun je denken aan ongeveer €2.280,-. Dit kan oplopen tot ongeveer €3.470,-.

Watermanager (aquatisch ecotechnoloog) Hbo-opleiding

Is een deskundige op het gebied van het herstellen, beheren en tot ontwikkeling brengen van onze oppervlaktewateren, kusten, oevers en grondwatervoorraden. Je bent een veelzijdig ingenieur met een goed overzicht van de verschillende aspecten die bij modern en verantwoord waterbeheer aan de orde komen. Als afgestudeerde kun je uit de voeten met zoete watersystemen zoals beken, rivieren, plassen, meren en hun omgeving en met zoute watersystemen als estuaria, delta`s en de Noordzee. Naast oppervlaktewater kan ook grondwater tot je werkterrein behoren. Vooropleiding HAVO: profiel N&T en N&G VWO : profiel N&T en N&G MBO : niveau 4 Bijzonderheden: MBO met twee van de vakken wiskunde, natuurkunde, biologie of scheikunde. Aanbevolen wordt om de vrije ruimte binnen de profielen zoveel mogelijk op te vullen met scheikunde, wiskunde en biologie. Opleiding De 4-jarige opleiding Aquatisch ecotechnologie. Waar Hogeschool Zeeland Plaatsingsmogelijkheden In Nederland wordt het waterbeheer uitgevoerd door de rijksoverheid, provinciale overheden, waterschappen en gemeenten, ondersteund door adviesbureaus. Ook natuur en milieuorganisaties beheren `wetlands` en dragen hun steentje bij aan het herstel en de ontwikkeling van “Nederland, Waterland”. Maar ook bij drinkwatermaatschappijen, in het onderwijs, in de industrie en bijvoorbeeld bij een leverancier voor ecologische monitoringssystemen werken aquatisch ecotechnologen. Bij één van bovengenoemde organisaties aan de slag als projectcoördinator, technisch- of beleidsmedewerker, adviseur of (water)beheerder. Je werk kan onder andere bestaan uit: het constateren, voorspellen en analyseren van problemen in het aquatisch milieu (bijvoorbeeld: oeverafslag, verdroging, vissterfte, vermesting, verdwijnen van planten diersoorten); het aangeven en uitwerken van oplossingen (dat kunnen allerlei technische (civieltechnische, biologische) of bestuurlijke (juridische, planologische) maatregelen zijn) of het opstellen van plannen voor de ontwikkeling van (natte) natuurgebieden; het opstellen van beleidsplannen en milieu-effectrapportages. Carrieremogelijkheden Na de opleiding kun je verder studeren. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een opleiding tot Master of Science (de Hogeschool Zeeland biedt bijvoorbeeld de opleiding Environmental Science and Protection aan). Maar ook kun je kiezen om een vervolgopleiding aan een universiteit te gaan volgen. In het verleden hebben afgestudeerden bijvoorbeeld (met vrijstellingen) een studie biologie, landschapsecologie of milieuhygiëne gevolgd. Salaris indicatie Dat hangt af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.280,-, oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,-. .....................................................................................

Watertechnoloog Hbo-opleiding

Zowel binnen de Verenigde Naties als binnen de Europese Unie zijn afspraken gemaakt om in 2015 één tot anderhalf miljard mensen te voorzien van schoon en veilig drinkwater en goede sanitaire voorzieningen. Als allround watertechnoloog heb je geleerd hoe je waar ook ter wereld schoon water weet te vinden en weet schoon te houden. Je houdt daarbij niet alleen rekening met de technische aspecten van de productie van schoon water en de reiniging van vervuild water, maar je helpt ook mee om nadelige milieu-effecten te voorkomen. Ook heb je geleerd de zakelijke mogelijkheden van schoon water te herkennen. Vooropleiding 1.HAVO: profiel N&G of N&T VWO : profiel N&T of N&G MBO: niveau 4 2. HAVO: profiel N&G, N&T of E&M+sk1 VWO : profiel N&T, N&G, E&M+sk/nl&t of C&M+sk/nl&t Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Chemische technologie. Bijzonderheden: Binnen deze opleiding kies je voor de studieroute International Water Technology. 2. De 4-jarige opleiding Land en Watermanagement. Bijzonderheden: Bij Hogeschool Van Hall Larenstein kun je in Velp kiezen voor verschillende majors, zoals International Wa-

www.beroepenkrant.nl

ter Management, Inrichting en Waterbeheer of Grondweg- en waterbouw. Waar Saxion Hogescholen locatie Enschede. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt bijvoorbeeld als productontwikkelaar of als procesengineer terecht bij bedrijven die apparatuur en watersystemen produceren en diensten verlenen. Ook functies bij technische adviesbureaus op het gebied van watertechnologie zijn mogelijk. Daar zorg je bijvoorbeeld voor de verbinding met onderzoeksinstituten of adviseer je bij het bouwen en in bedrijf stellen van een proefinstallatie voor het doen van haalbaarheidstesten. Bij waterproducenten en waterzuiveraars kun je ingeschakeld worden bij het onderhouden en optimaliseren van het productieproces. Als watertechnoloog werk je daar aan innovatie in de waterkringloop door processen opnieuw en anders te ontwerpen met andere werkconcepten dan nu gebruikelijk is. Bij onderzoeksinstellingen kun je aan de slag als onderzoeker en ontwikkel je nieuwe technieken om met minder water betere producten te maken, schoon water te produceren met minder energie of gebruikt water te reinigen. Ten slotte kun je als watertechnoloog ook terecht bij de overheid. Hierbij kun je denken aan functies op het gebied van vergunningverlening of handhaving van de diverse wetten en regelingen die moeten zorgen voor een duurzame en veilige watervoorziening. Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren ervaring te hebben opgedaan is het mogelijk door te groeien naar hogere functies. Salaris indicatie Dat hangt af of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties zullen de startsalarissen waarschijnlijk op ongeveer €2.280,-, oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,- gaan liggen. .....................................................................................

Werktuigbouwkundig ingenieur (ing.) Hbo-opleiding

Is inzetbaar op een breed technisch gebied onder andere het ontwerpen, construeren, onderhouden en ontwikkelen van: productieprocessen, productiemiddelen, energie omzettings- en transportinstallaties waarbij ook bedrijfskundige aspecten tot zijn werkterrein behoren.

Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na MBO: niveau 4

onderzoek, productie, techniek en vervoer

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Stenden hogeschool (Emmen) Windesheim (Zwolle)

In Eindhoven kun je kiezen voor de richting Medische Technologie.

Plaatsingsmogelijkheden Als werktuigbouwer ben je betrokken bij het maken van goederen of bedienen en onderhouden allerlei soorten installaties. Daarom kun je op een zeer breed gebied werkzaam zijn bij zowel industrie als overheid. De micro-elektronica heeft ook het werktuigbouwkundige beroep veranderd waardoor funkties als automatiseringsdeskundige voor het inzetten van o.a. robots of ontwerper van computergestuurde installaties zijn ontstaan (kennis van elektronica en chips). Het ontwerpen met de computer heeft de functie CAD (computer aided design) specialist doen ontstaan. Ook processen worden met de computer in model gebracht waardoor werktuigbouwers ook technisch programmeur worden. Een greep uit het verdere brede scala van beroepsmogelijkheden: productie-manager, bedrijfsleider, constructeur, leraar MBO-sector Techniek, technisch commercieel medewerker, technisch inkoper, procestechnicus, meet- en regeltechnicus, klimaatbeheersingstechnicus, energiedeskundige, materiaaldeskundige, manager technisch onderhoud en beheer.

In Rijswijk bestaat de keuzemogelijkheid “integraal ontwerpen”. Bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen kun je in de opleiding Werktuigbouwkunde courses volgen die onderdeel uitmaken van het traject GezondheidsZorgtechnologie. Het zijn opleidingscourses die in een gezondheidscontext zijn geplaatst. De courses worden ondersteund met relevante vakken uit de gezondheidszorg.

Carrieremogelijkheden Als werktuigbouwkundig ingenieur moet je kunnen uitgroeien tot leidinggevende- en/of staffunctionaris. Ook kun je de studie in verschillende richtingen voortzetten en/of je met aanvullende studie op de hoogte stellen van de nieuwste ontwikkelingen. Zo kun je onder andere de door de sector HTO georganiseerde part-time applicatiecursussen gaan volgen. Ook kun je je studie voortzetten aan een technische universiteit.

Bij Windesheim (Zwolle) kun je ook het 2-jarig Associate degree programma volgen (voltijd of duaal). Het niveau ligt tussen mbo en hbo. Na afronding krijg je een officieel erkende graad.

Salaris indicatie Je aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.280,- oplopend tot ongeveer €3.470,-, afhankelijk van gevolgde cursussen, de verantwoordelijkheid die je draagt, de bevoegdheden die je krijgt en verdere studie. Hogere salarissen zijn zeker bereikbaar. .....................................................................................

Opleiding De 4-jarige opleiding Werktuigbouwkunde. Bijzonderheden: De opleiding omvat algemene, exacte en beroepsgerichte vakken zoals constructie- en productietechnieken, materiaalkunde, ontwerpen, construeren, werktuigonderdelen en computertoepassingen. Ook bedrijfskundige vakken behoren tot het vakkenpakket. In het laatste jaar studeer je vaak af ten dienste van of in het bedrijfsleven waardoor de koppeling met de praktijk aanwezig is. Hogeschool Utrecht heeft de unieke afstudeerrichtingen Integrated Product Development en Product Design & Engineering. Er is een gemeenschappelijke propedeuse voor alle eerstejaarsstudenten.

Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Venlo

Werktuigbouwkundig ingenieur (ir.) Wo-opleiding

Houdt zich bezig met het ontwerpen en bouwen van werktuigen, gereedschappen, apparaten, machines en fabrieken. Als werktuigbouwkundige sta je aan de basis van nieuwe technologieeën en werk je met visie aan toekomstgerichte oplossingen voor hedendaagse complexe problemen.

Geautomatiseerde transport- en distrubutiesystemen, milieubewuste eniergieomzetting en operatietechnieken zijn slechts enkele voorbeelden van het brede terrein waarin je als werktuigbouwkundige een onmisbare schakel bent. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na Opleiding De 5-jarige opleiding Werktuigbouwkunde. Bijzonderheden: Een 3 jarige bacheloropleiding en een 2 jarige master. Waar Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Plaatsingsmogelijkheden Als werktuigbouwkundige ben je breed inzetbaar in het bedrijfsleven, maar ook bijvoorbeeld bij ingenieursbureaus. Welke functie je daar vervult hangt sterk af van je specialisatie in je opleiding. Mogelijke functies zijn: ontwerper en ontwikkelaar van constructies, technische systemen of productieprocessen, leiding geven aan een bedrijf of productieafdeling, wetenschappelijk onderzoeker, octrooi- of organisatiedeskundige. Carrieremogelijkheden Je kunt na je studie aan de universiteit blijven werken. Je doet dan onderzoek, waarop je kunt promoveren of je wordt (vaak na een aantal jaar) universitair docent. Ook kun je opleidingen gaan volgen tot technologisch ontwerper. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.904,(dit kan uitlopen tot €7.142,-) of van €5.463,- (dit kan uitlopen tot €8.622,-), maar je start bij (promotie) onderzoek met €2.042,- à €2.612,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen tussen de €2.379,- en €2.861,-, oplopend tot tussen de €3.755,- en €5.390,-.

Beroepen aangegeven met play butt n kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

gezondheid Apotheker/Farmaceut Wo-opleiding

Tot zijn/haar taak behoort het bereiden (en onder zijn/haar verantwoordelijkheid laten bereiden) van geneesmiddelen, de controle op deugdelijkheid en de uitgifte van geneesmiddelen. Een belangrijke taak is ook de medicatie-bewaking, die gekoppeld is aan voorlichting en begeleiding van de patiënt. Daarnaast geeft een apotheker adviezen aan behandelende artsen en patiënten omtrent samenstelling, uitwerking en bijwerking van geneesmiddelen. De apotheker is tevens verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering in de apotheek. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+na, E&M+na+sk of C&M+wa/ wb+na+sk Opleiding De 6-jarige opleiding Farmacie. Bijzonderheden: Je begint met de 3 jarige bacheloropleiding. Daarna volg je de 3 jarige masteropleiding. Na het afronden van je master volg je voor ziekenhuisapotheker, openbaar apotheker en industrieapotheker een vervolgopleiding van 2-3 jaar (registratieperiode). Je werkt dan onder supervisie van een geregistreerd apotheker. Daarnaast volg je cursussen en verdiep je je verder in de theorie. Waar Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Plaatsingsmogelijkheden De meeste apothekers hebben zich gevestigd als zelfstandig apotheker. Andere mogelijkheden: in dienst treden als tweede apotheker bij een reeds gevestigde apotheker, een werkkring bij de farmaceutische industrie, functies bij ziekenfondsen en consumentenorganisaties, farmaceut in een klinisch chemisch laboratorium, de Militaire Farmaceutische Dienst of de Inspectie van Volksgezondheid. Ook liggen er mogelijkheden in het onderwijs. Carrieremogelijkheden Binnen bedrijven na ervaring/ verdere studie/ specialisatie. Het bereiken van het hoogleraarschap. Verder kun je onder andere werkzaam worden als farmacoloog, biochemicus, klinisch chemicus of toxicoloog. Salaris indicatie Na je registratie als medisch specialist heb je in een ziekenhuis een aanvangssalaris van ongeveer m4.103,-; dit bedrag kan oplopen tot ongeveer €5.661,-. Als zelfstandig apotheker is je inkomen volledig afhankelijk van het aantal klanten in de eigen apotheek. Er is echter wel een norminkomen, een soort gemiddeld inkomen, van ongeveer €9.000,-. Als je als gevestigd apotheker in loondienst werkt, bedraagt het beginsalaris ongeveer €3.450,-; dit kan oplopen tot ongeveer €5.620,-. Beginsalaris van een tweede apotheker is ongeveer €2.690,-; dit kan oplopen tot €4.385,-. .....................................................................................

Arts/Medicus Wo-opleiding

Opleiding De 6-jarige opleiding Geneeskunde.

Plaatsingsmogelijkheden In een audiologisch centrum of bij een KNO-arts.

Bijzonderheden: De studie is verdeeld in twee fasen. De eerste fase (meer theoretisch gericht) duurt vier jaar en wordt afgesloten met een doctoraal examen. De tweede fase duurt twee jaar. Na het behalen van het arts-examen (je bent dan basisarts) moet je dan nog een specialistenopleiding volgen in dienstverband bij een ziekenhuis, instelling, huisarts e.d. De specialisatie huisarts duurt ongeveer 3 jaar; de overige specialisaties duren 4-6 jaar.

Carrieremogelijkheden Voornamelijk door verdere studie.

Waar Rijksuniversiteit Groningen Vrije Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit Maastricht Plaatsingsmogelijkheden Je kunt afhankelijk van de gekozen specialisatie onder meer werkzaam zijn als huisarts, allergoloog, anesthesioloog, oncoloog, cardioloog, chirurg, gastro-enteroloog, geriater, homeopaat, huidarts, internist, keel-, neus- en oorarts, kinderarts, kinderpsychiater, longarts, kaakchirurg, neurochirurg, neuroloog, oogarts, orthopedisch chirurg, plastisch chirurg, psychiater, radioloog, reumatoloog, seksuoloog, uroloog, vrouwenarts. Als je de sociaal-geneeskundige richting hebt gekozen kun je onder andere gaan werken als arbeidsfysioloog, bedrijfsarts, controlerend geneesheer, gemeente-arts, keuringsarts, medisch adviseur of schoolarts. Ook valt te denken aan een wetenschappelijke loopbaan, eventueel gecombineerd met een onderwijstaak aan een universiteit. Tenslotte functies als scheepsarts en officier-arts bij de krijgsmacht. Bovengenoemde functies oefen je soms zelfstandig uit, soms weer in dienst van ziekenhuizen, instellingen voor gezondheidszorg, bedrijven en dergelijke. Carrieremogelijkheden Aan wetenschappelijke instellingen: hogere functies na onderzoek/publicaties (onder andere promotie tot hoogleraar). Bestuursfuncties in gezondheidszorgorganisaties. .....................................................................................

Audiologie-assistent(e) Hbo-opleiding

Je verricht in opdracht van een audioloog of KNOarts zelfstandig gehooronderzoek bij kinderen en volwassenen. Je past hoortoestellen aan en assisteert bij evenwichtsonderzoek. Verder geef je informatie over slechthorendheid in het algemeen en over het gebruik van hoortoestellen. Vooropleiding HAVO: alle profielen Bijzonderheden: Wis- en/of natuurkunde is gewenst. Opleiding Een 1-jarige deeltijdopleiding Audiologieassistent.

Is werkzaam als huisarts of als specialist(e) in de door hem of haar gekozen richting van de geneeskunde.

Bijzonderheden: Je hebt een theoretisch gedeelte van ongeveer 10 maanden in Utrecht (1 dag per week) en een praktijkstage van 50 dagen.

Vooropleiding VWO: profiel N&T+bi of N&G+na

Waar De Stichting Audiologische Opleidingen (Utrecht)

Meer informatie Stichting Audiologische Opleidingen, p/a Bureau AudCom, Postbus 222, 3500 AE Utrecht, tel. 0302769902, email sao@fenac.nl of info@fenac.nl .....................................................................................

Bewegingstechnoloog Hbo-opleiding

Ontwerpt, ontwikkelt, test en adviseert over hulpmiddelen die het menselijk bewegen kunnen vervangen of verbeteren. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 (wiskunde B gewenst) Opleiding De 4-jarige opleiding Bewegingstechnologie. Waar De Haagse Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden Functies in de gezondheidszorg, sport, bedrijfsleven (ergonoom) en onderwijs (opleiding voor fysiotherapie en ergotherapie). Carrieremogelijkheden Je opleiding geeft toegang tot Masterstudies. Deze kun je binnen het HBO, maar ook aan een universiteit volgen. .....................................................................................

Bewegingswetenschapper Wo-opleiding

Een bewegingswetenschapper houdt zich bezig met fundamentele aspecten van het menselijk bewegen en probeert oplossingen te vinden voor met het bewegen samenhangende problemen. Vooropleiding VWO: profiel N&T+bi of N&G+na en wb sterk aanbevolen; daarnaast wordt wiskunde D aanbevolen Bijzonderheden: Verder kun je op grond van de volgende getuigschriften worden toegelaten: `Oud-vwo-diploma` met natuurkunde en scheikunde in het pakket; vwo-diploma `verkeerd profiel` mits wiskunde B1 en natuurkunde 1 aanvullend (in vrije ruimte of elders) op 6 vwo-niveau zijn gedaan; voor scheikunde 1 is 5 havo-niveau voldoende. Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Bewegingswetenschappen. Waar Vrije Universiteit Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Plaatsingsmogelijkheden Bewegingswetenschappers kom je tegen in diverse functies: onderzoeker, docent, adviseur/beleidsmedewerker en psychomotorisch therapeut (laatste geldt alleen voor VUA). Bewegingswetenschappers zijn werkzaam in verschillende sectoren van de maatschappij: (wetenschappelijk) onderzoek, sport, bedrijfsgezondheidszorg, onderwijs (universiteit en hbo), revalidatie en geestelijke gezondheidszorg. Carrieremogelijkheden Liggen voornamelijk in het bereiken van hogere functies

na bijvoorbeeld ervaring, eventueel gedaan onderzoek en verder verdiepende cursussen. De opleiding geeft toegang tot diverse masterstudies, zowel aan de universiteit, maar ook binnen het HBO. .....................................................................................

Biomedisch technoloog Wo-opleiding

Kan technologische problemen aan waarbij een groot inzicht nodig is in het functioneren van het menselijk lichaam; als biomedisch technoloog gebruik je je kennis en kunde om biomedische systemen, modellen en meetapparatuur te ontwerpen of te verbeteren. Maar ook kun je je richten op bijvoorbeeld de ontwikkeling van prothesen of kunstorganen. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Biomedische technologie. Waar Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Plaatsingsmogelijkheden Bij medische researchinstituten, ziekenhuizen, revalidatiecentra, organisaties voor de gezondheidszorg of industriële bedrijven voor biomedische apparatuur. Ook mogelijk zijn onderzoekfuncties aan universiteiten en para-universitaire instituten. Carrieremogelijkheden Je kunt aan de universiteit verder gaan met bijvoorbeeld de 2-jarige masteropleiding Biomedische technologie, Life science and technology, chemical engineering of Medical engineering. .....................................................................................

Biometrist Hbo-opleiding

Als biometrist ben je een deskundige op het terrein van meetprocedures en/of metingen in, aan en rond het lichaam. Je bent in staat verschillende lichaamswaarden aan het menselijk lichaam te meten om zo een beeld te krijgen over de gezondheidstoestand van de patiënt. Maar het kan net zo goed gaan om sporters. Je kunt bijvoorbeeld metingen verrichten bij snowboarders om te kijken wat de effecten zijn van het gebruikte snowboard en of daar verbeteringen in aangebracht kunnen worden. Als biometrist combineer je kennis en vaardigheden uit de techniek met die uit de gezondheidszorg. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb) VWO: alle profielen (E&M met toelatingsexamen) MBO: diploma in een technische richting (niveau 4). Opleiding De 4-jarige opleiding Biometrie. Bijzonderheden: In samenwerking met Atrium Medisch Centrum Parkstad, Academisch Ziekenhuis Maastricht, Laurentius ziekenhuis, Roermond en Orbis Medisch Centrum, Sittard-Geleen biedt Hogeschool Zuyd een aantal studenten de mogelijkheid om zich binnen de opleiding Biometrie tot diagnostisch laborant te specialiseren op de gebieden radiodiagnostiek, hartfunctie, longfunctie of klinische neurofysiologie. Waar Hogeschool Zuyd (Heerlen)

Check de clips van je toekomstige opleiding of beroep op www.scholieren.tv

Films van o.a.: AMC - AMC: Werken in de operatiekamer - Geestelijke Gezondheidszorg, mooi werk - Geestelijke Gezondheidszorg Noord en Midden Limburg - Gehandicaptenzorg: Buitengewone beroepen! HBO-Verpleegkunde - Kennemer Gasthuis: volop mogelijkheden - Leren en werken in zorg en welzijn - LUMC- Maak werk van zorg! - Maxima Medisch Centrum - uk: unieke kinderopvang - UMC Utrecht Parnassia - Werken in de jeugdzorg - Ipse de Bruggen

www.beroepenkrant.nl

Plaatsingsmogelijkheden Bij een medisch technisch bedrijf, bij een gezondheidszorginstelling, in de sportwereld of als praktijkdocent bij bij bijvoorbeeld hbo-instellingen. Ook is het mogelijk je te vestigen als zelfstandig biometrist. Carrieremogelijkheden Je kunt na je opleiding doorgaan voor de master BMT (Biomedische Technologie) aan de Technische Universiteit in Eindhoven. Salaris indicatie Is sterk afhankelijk van de werkkring waar je terechtkomt. In het algemeen kun je denken aan een aanvangssalaris van ongeveer €2.280,- met een uitloop naar €3.082,- à €3.470,-.

gebracht maar met een bijbehorend studieprogramma. Het jaar sluit je dan af met een “registratieexamen”, waarna je een geregistreerd chiropractor wordt en je je kunt aansluiten bij een beroepsvereniging. Plaatsingsmogelijkheden Zelfstandige vestiging als chiropractor. Carrieremogelijkheden Je kunt je na je opleiding nog verder specialiseren door het volgen van diverse cursussen. Meer informatie NCA (Nederlandse Chiropractoren Associatie), D.E. Plein 1, 8501 AB Joure, tel. 0513-412041. .....................................................................................

Dierenarts Wo-opleiding

De dierenartspraktijk kan gericht zijn op de behandeling van de dieren die tot de veestapel van een boerderij behoren (platteland), op de behandeling van kleine huisdieren (stedelijke gebieden) of op de behandeling van beide. Hij/zij moet voor de praktijkuitoefening niet alleen de nodige wetenschappelijke kennis en praktijkervaring bezitten, maar moet ook goed met dieren kunnen omgaan; bovendien zal hij/ zij voor het stellen van diagnoses een scherp waarnemer moeten zijn. Vooropleiding VWO: profiel N&T+bi of N&G+na

Chiropractor Wo-opleiding

Is deskundig in het behandelen van mechanische stoornissen aan het bewegingsapparaat en de effecten hiervan op het functioneren van het zenuwstelsel en de algehele gezondheid. De nadruk ligt dan ook op manuele behandeling, inclusief wervelmanipulaties/correcties. Vooropleiding VWO: profiel N&G of N&T (dit wordt aanbevolen). Bijzonderheden: Bij de toelatingseis hoort ook het goed afleggen van een taaltest (Engels). Opleiding Een 5-jarige universitaire opleiding tot Chiropractor in het buitenland. Bijzonderheden: Het jaar na het afstuderen wordt gevormd door een GEPjaar (Graduate Education Programme), een betaald ervaringsjaar dat voornamelijk in de praktijk wordt door-

Opleiding De 6-jarige opleiding Diergeneeskunde. Bijzonderheden: Je begint met een 3-jarige bachelor diergeneeskunde. De bachelorfase bestaat uit twee delen: de major vormt het grootste deel van de opleiding waarin alle verplichte vakken zijn opgenomen, het overige deel is profileringsruimte. In het eerste jaar leer je de grondbeginselen van een aantal structuren en processen in het dierlijke lichaam. Je zoomt in op cel- en molecuulniveau, maar je kijkt ook naar populatiedynamica. Je verdiept je in pathobiologische thema`s zoals van cel tot weefsel, circulatie, voortplanting, infectieziekten en veterinaire volksgezondheid. In het laatste deel van het eerste jaar en in het tweede en derde jaar krijg je thematisch onderwijs waarin diersoortoverschrijdend inzicht in gezonde en zieke dieren centraal staat. In het onderwijs verdiep je je in cases om probleemgeoriënteerd en klinisch te leren redeneren. Naast de medische kant in het onderwijs nemen competenties als communicatieve vaardigheden, professioneel gedrag en wetenschappelijk vorming in praktijk en onderzoek een belangrijke plaats in. Denk ook aan

professioneel gedrag, ethiek, klinisch redeneren en diagnostiek. Essentieel voor een dierenarts is veterinairbiomedische kennis, inzicht in de methodologie van veterinaire kennisverwerving en een wetenschappelijkkritische houding. En vergeet niet dat werken in de diergeneeskunde ook betekent dat je goed met mensen om moet kunnen gaan, bijvoorbeeld met patiënteigenaren, maar ook met je collega`s. Heb je de bachelor diergeneeskunde met voldoende resultaat afgerond krijg je een plaats in de driejarige masteropleiding diergeneeskunde. Je kunt kiezen uit 3 masterprogramma`s: Landbouwhuisdieren, Veterinaire volksgezondheid en Gezelschapsdieren en Paard. Binnen elk van de drie masterprogramma`s bestaat de mogelijkheid om een accent te leggen op de klinische beroepsrichting, op onderzoek of op bestuur en beleid. Waar Universiteit Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Een particuliere praktijk opbouwen of overnemen; vestiging als dierenarts in een groepspraktijk. Functies bij ambtelijke en semi-ambtelijke instellingen (keuringsdiensten en gezondheidsdiensten voor dieren, wetenschappelijke laboratoria, onderwijs), bij de farmaceutische industrie, de veevoederindustrie, landbouworganisaties en dierentuinen. Ook zijn er mogelijkheden in het buitenland, maar in het bijzonder in de ontwikkelingslanden. Carrieremogelijkheden Binnen de universiteit via promotie tot hoogleraar. Het doorgroeien naar een grotere prakijk. Verder kun je in het kader van het postacademisch onderwijs gericht cursussen volgen om je verder te verdiepen in bepaalde onderdelen van de diergeneeskunde. Meer informatie Universiteit Utrecht, Faculteit Diergeneeskunde, Yalelaan 1, 3584 CL Utrecht, tel. 030-2532670. Afdeling Studentenzaken: mw. C. Teusink of mw. J. M. Bakker, tel. 030-2531446. .....................................................................................

Diëtist

Hbo-opleiding Verstrekt op verwijzing van een (tand)arts dieetadviezen, die op de patiënt zijn afgestemd, en begeleidt patiënten bij de uitvoering van dit advies. Hiernaast geeft de diëtist algemene voedingsvoorlichting, geeft lessen in voedingsen dieetleer en is werkzaam op het gebied van voedingsonderzoek of bij de (voedingsmiddelen) industrie.

GEZONDHEID

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Voeding en diëtetiek. Waar Hogeschool van Amsterdam De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Plaatsingsmogelijkheden In de intra- en extramurale gezondheidszorg: ziekenhuizen (algemene, speciale, academische, psychiatrische), verpleeghuizen, bejaardentehuizen, thuiszorgorganisaties, GG & GD`s en GVO`s, onderwijs en in groepspraktijken. Je kunt je ook zelfstandig vestigen. Verder kun je als diëtist werkzaam zijn buiten de gezondheidszorg bij voorlichtingsinstanties, instituten voor voedingsonderzoek, overheid of het bedrijfsleven en is uitzending naar het buitenland mogelijk. Ook kun je werkzaam zijn in de sportwereld, bijvoorbeeld als voedinsadviseur voor topsporters en/of als adviseur in fitnesscentra en kuuroorden. Carrieremogelijkheden In het werkveld is bevordering mogelijk tot hoofd van een afdeling. Mogelijke vervolgopleidingen: een voortgezette opleiding gezondheidszorg, studierichtingen beroepsinnovatie, management en onderzoek aan de Hogeschool voor Gezondheidszorg te Leusden of aan de Hogeschool Nijmegen. Doorstroming naar het wetenschappelijk onderwijs is mogelijk aan de Wageningen Universiteit (voeding en gezondheid, levensmiddelentechnologie) en de Vrije Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Maastricht (1e graads lerarenopleiding). Salaris indicatie In de gezondheidszorg word je ingeschaald in schaal 50 of 55. Je aanvangssalaris in de laagste schaal is €2.319,- en dit kan oplopen tot €3.495,-. Buiten de intramurale gezondheidszorg is het aanvangssalaris hoger met meer doorgroeimogelijkheden. In de thuiszorg is je aanvangssalaris €2.083,- en dit kan oplopen tot €3.192,-. Meer informatie Beroepsvereniging: Nederlandse Vereniging van Diëtisten, De Molen 93, 3995 AW Houten, tel. 030-6346222.

Werken in de Geestelijke Gezondheidszorg (ggz): boeiend, creatief en elke dag weer een nieuwe uitdaging. Ik ben Miranda Ermen. Ik ben 24 jaar en doe de verkorte duale HBO- V opleiding bij Altrecht. Altrecht is een ggz-instelling in het midden van Nederland. Duaal staat voor werken en leren. Ik ga een dag in de week naar school en werk daarnaast 28 uur in de week voor de kliniek angst en stemmingsstoornissen. Voor mij is dit de ideale manier om te studeren. Je leert namelijk elke dag nieuwe dingen in de praktijk. Voor deze opleiding heb ik de MBO-opleiding verpleegkunde gedaan met de specialisatie ggz. Tevens heb ik veel werkervaring opgedaan binnen de psychiatrie via het interne uitzendbureau van Altrecht: een uitstekende manier om met verschillende doelgroepen binnen de ggz in aanraking te komen. Miranda Ermen Eerst de MBO-opleiding verpleegkunde met specialisatie ggz gedaan, nu volgt zij een verkorte HBO-V-opleiding.

Werken in de ggz is elke dag opnieuw een uitdaging. Ik vind het erg boeiend om te ervaren wat er op mentaal gebied in mensen om kan gaan. Dit in combinatie met een hart voor verplegen maakt voor mij het werken in de ggz elke dag bijzonder. Wat voor mij het werken binnen de ggz uitdagend maakt is dat ik veel afwisselende taken heb. Denk hierbij aan het geven van groepstherapieën en de verantwoordelijkheid die je hebt voor de cliënten. Op dit moment ben ik EVV’er van een aantal cliënten. Dat houdt in dat je eerstverantwoordelijk verpleegkundige bent voor een aantal cliënten. Je houdt de rode draad van de behandeling van deze cliënten in de gaten en voert 1 op 1 gesprekken met de cliënten. Het is zo mooi om de vooruitgang van een cliënt mee te maken. Binnen de ggz zijn er veel verschillende doelgroepen waarmee je kunt werken. Ook kun je binnen verschillende settings werken. Denk hierbij aan de klinische setting (24-uurs zorg), de deeltijd setting (hierbij krijgen mensen een aantal dagen in de week therapie, maar overnachten thuis) of de ambulante setting (hierbij krijgen cliënten eenmaal per een of twee weken een gesprek). Keuzes genoeg dus. Voor verpleegkundigen binnen de ggz zijn er veel doorgroeimogelijkheden. Hierbij kan je denken aan teammanager, SPV’er (sociaal psychiatrisch verpleegkundige), case manager, specialist in verschillende behandelvormen en nog veel meer.

kijk op www.werkenindeggz.nl voor beroepen en opleidingen in de ggz.

Dus, heb je ambitie voor verplegen, ben je nieuwsgierig naar psychische aandoeningen van mensen en ben je op zoek naar een uitdaging: kom dan werken in de ggz!

1BSUOFST ((; /FEFSMBOE "#7","#0 '/7 $/7 1VCMJFLF ;BBL '#; .5

GEZONDHEID

Wat wil jij worden?

Ergotherapeut(e) Hbo-opleiding

Behandelt en adviseert volwassenen, kinderen en ouderen die een beperking hebben als gevolg van een aandoening met betrekking tot het zo zelfstandig mogelijk handelen thuis, op school of op het werk. Doel van de ergotherapie is door advisering en ondersteuning en rekening houdend met de mogelijkheden van de cliënt, de cliënt in staat te stellen deel te nemen aan alle facetten van het leven die voor de cliënt van betekenis zijn. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Ofschoon er bij het toelatingsbeleid geen rekening mee wordt gehouden, beveelt men aan dat in het vakkenpakket ook de volgende vakken zijn opgenomen: Engels en biologie. Vanaf 21 jaar kun je bij onvoldoende vooropleiding een toelatingsexamen afleggen. Opleiding De 4-jarige opleiding Ergotherapie. Bijzonderheden: Hogeschool Zuid, Heerlen en Maastricht University hebben voor VWO-leerlingen een bachelor-master traject ontwikkeld op het gebied van Health Sciences van de universiteit. Het gaat hier om een 3-jarig bachelor traject van de opleidingen verpleegkunde, logopedie, ergotherapie of fysiotherapie van Hogeschool Zuid, Heerlen, gevolgd door een 1-jarige master opleiding aan de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences van Maastricht University. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Zuyd, Heerlen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Rotterdam Plaatsingsmogelijkheden In revalidatiecentra, ziekenhuizen (zowel algemene, als geestelijke gezondheidszorg), dagverblijven voor meervoudig gehandicapten, instellingen voor verstandelijk gehandicapten, verpleeghuizen, scholen en instellingen voor buitengewoon onderwijs, medische kleuter- en kinderdagverblijven, sociale werkplaatsen, reactiveringscentra, bij gemeentelijke overheden (i.k.v. de WMO) en in het bedrijfsleven. Het is niet moeilijk om een baan als ergotherapeut(e) te vinden (met name in het noorden en oosten van het land). Ook zijn er heel veel mogelijkheden om in het buitenland werk te vinden. Verder is het mogelijk om een eigen praktijk te beginnen.

Salaris indicatie Aanvangssalaris is ongeveer €2.210,- en kan uitlopen tot €4.475,-. .....................................................................................

Farmacochemicus Wo-opleiding

Onderzoekt de moleculaire structuur van stoffen. Daarbij staat de ontwikkeling van het geneesmiddel centraal. Hoe werkt het? Hoe maak je nieuwe veilige geneesmiddelen? Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+na, E&M+na+sk of C&M+wa/ wb+na+sk Opleiding Een 5-jarige opleiding (bachelor + master) Farmaceutische wetenschappen. Bijzonderheden: Farmacochemie is een opleiding binnen de Farmaceutische Wetenschappen. Waar Vrije Universiteit Amsterdam. Plaatsingsmogelijkheden Onderzoeker, leidinggevende of adviseur bij universiteiten, researchinstituten (als TNO, RIVM), de overheid (keuringsinstituten) of bij de grote farmaceutische en chemische industrie. Heb je gekozen voor het communicatieprofiel dan kun je ook wetenschapsjournalist, artsenbezoeker of voorlichter worden. Carrieremogelijkheden Je kunt na de masteropleiding een onderzoekersopleiding gaan volgen. Je volgt een opleiding van 4 jaar als aio (assistent in opleiding). Je doet dan 4 jaar onderzoek waarop je vervolgens promoveert tot doctor. .....................................................................................

Farmakundige Hbo-opleiding

Maakt het mogelijk dat de juiste geneesmiddelen op een efficiënte en klantvriendelijke manier bij de juiste patiënten terechtkomen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Farmakunde. Bijzonderheden: De opleiding wordt ook in deeltijd aangeboden.

Carrieremogelijkheden Na je opleiding kun je onder andere toegelaten worden tot de masteropleidng European Master of Science in Occupational Therapy en diverse Post-HBO cursussen. Je kunt afdelingshoofd of hoofd paramedische dienst worden. Ook zijn er vele mogelijkheden tot differentiatie en specialisatie door vervolgopleidingen en door nascholingscursussen (o.a. docentenopleiding en management in de gezondheidszorg).

Waar Hogeschool Utrecht

Salaris indicatie Binnen de gezondheidszorg kun je ingeschaald worden op 2 niveaus: 50 en 55. In schaal 50 verdien je op 22jarige leeftijd €1.913-,-. Dit kan uitlopen tot €3.495,-. Het inkomen van de ergotherapeut die als zelfstandig ondernemer werkt is afhankelijk van verschillende factoren, zoals het aantal cliënten en contracten met zorgverzekeraars. .....................................................................................

Carrieremogelijkheden De eerste farmakundigen zijn in 2005 afgestudeerd. In de toekomst zullen er vervolgopleidingen en bijscholingscursussen voor farmakundigen ontwikkeld worden. .....................................................................................

Euritmist Hbo-opleiding

Werkt als uitvoerend kunstenaar, pedagoog in basisonderwijs/middelbaar onderwijs of als therapeut in een zelfstandige praktijk volgens het model van een in 1912 door de antroposoof Rudolf Steiner ontwikkelde nieuwe bewegingskunst, die kan samengaan met muziek en gesproken taal (recitatie, declamatie). Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Aanvullende eisen voor toelating: ruime ontwikkeling op HAVO-niveau, een toelatingsgesprek, lichamelijk geschikt en goed gezond bevonden worden. Opleiding Een 4-jarige opleiding Docent dans/euritmie. Waar Hogeschool Helicon, locatie Den Haag Plaatsingsmogelijkheden Werkt als uitvoerend kunstenaar, pedagoog in basis-/ middelbaar onderwijs of als therapeut in een zelfstandige praktijk. Carriere mogelijkheden Je kunt deelnemen aan een voortgezette kunstzinnige opleiding van 3 maanden; voor het euritmietherapiediploma is een 1 jaar voortgezette studie vereist; opleiding tot uitvoerend kunstenaar in een toneelensemble.

Plaatsingsmogelijkheden Je kunt aan de slag in openbare apotheken, ziekenhuisapotheken, de farmaceutische groothandel en industrie en bij ziektekostenverzekeraars. Daar kun je je bezig houden met zaken als voorlichting, organisatiekunde en/of kwaliteitszorg.

Fysiotherapeut Hbo-opleiding

Wil bij patiënten, ook zonder verwijzing, na een intakegesprek en uitgebreid onderzoek via toepassing van bewegingstherapie (oefentherapie), massagetherapie en fysische therapie pijn verlichten, het functioneren verbeteren en het zelfherstellend vermogen activeren en stimuleren. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: In verband met de inhoud van de studie is het raadzaam om biologie in je profiel op te nemen. Verder worden de vakken natuurkunde, scheikunde en wiskunde A/B (in die volgorde van belangrijkheid) aanbevolen. Vanaf 21 jaar kun je bij onvoldoende vooropleiding een toelatingsexamen afleggen. Heerlen heeft een numerus fixus van 80 studenten en kent een toelatingsassessment (afhankelijk van de dan geldende wettelijke regels). Hogeschool Rotterdam heeft een numerus fixus van 160 studenten. Het is noodzakelijk je vóór 15 mei 2010 aan te melden. Opleiding De 4-jarige opleiding Fysiotherapie. Bijzonderheden: Hogeschool Zuid, Heerlen en Maastricht University hebben voor VWO-leerlingen een bachelor-master traject ontwikkeld op het gebied van Health Sciences van de universiteit. Het gaat hier om een 3-jarig bachelor traject van de opleidingen verpleegkunde, logopedie, ergotherapie of fysiotherapie van Hogeschool Zuid, Heerlen, gevolgd door een 1-jarige master opleiding

aan de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences van Maastricht University. Waar Hogeschool van Amsterdam Avans Hogeschool, locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen, locatie Enschede Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool Leiden Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Internationale Academie Fysiotherapie “Thim van der Laan” (Utrecht) Plaatsingsmogelijkheden Zowel in instellingen in de gezondheidszorg (zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen en revalidatie-inrichtingen), als in de vrijgevestigde praktijk. Een aantal fysiotherapeuten vindt werk in het buitenland. Carrieremogelijkheden Je bent verder toelaatbaar tot de tweedefasestudierichtingen “hoger management”, “beroepsinnovatie” en “eerstegraads lerarenopleiding”. Daarmee kun je respectievelijk manager in de gezondheidszorg, medewerker bij wetenschappelijk onderzoek en leraar aan een academie voor fysiotherapie worden. Ook zijn er veel beroepsinhoudelijke nascholingsmogelijkheden, zoals cursussen manuele therapie, sportfysiotherapie en fysiotherapie bij kinderen of ouderen. Hogeschool Utrecht biedt in samenwerking met de Universiteit Utrecht en het Universitair Medisch Centrum de universitaire Master Fysiotherapie Wetenschap aan. Na deze studie kun je binnen het vakgebied op wetenschappelijke wijze onderzoek verrichten, op beleidsniveau werken, of het vak fysiotherapie op hbo-niveau doceren. Bij een aantal van bovenstaande opleidingen (o.a. Hogeschool Utrecht) kun je ook de meer beroepsgeorienteerde Master Fysiotherapie volgen. Afstudeerrichtingen: Orthopedisch Manuele Therapie, Kinderfysiotherapie, Sportfysiotherapie, Geriatrie Fysiotherapie en Psychosomatische Fysiotherapie. Afhankelijk van persoonlijke kwaliteiten en het gevolgd hebben van bepaalde cursussen kun je doorgroeien tot hoofd afdeling fysiotherapie, hoofd dienst fysiotherapie of hoofd paramedische dienst. Het aantal mogelijkheden daartoe is gering in verband met de beperkte plaatsen. Salaris indicatie Ben je in dienst van een instelling in de gezondheidszorg, dan word je ingeschaald volgens de functiewaardering gezondheidszorg in aanloopschaal 54 en daarna in 55. In de laagste schaal verdien je €1.913,-; dit kan oplopen tot €3.984,- (in de hoogste schaal). Werk je als zelfstandig ondernemer, dan hangt je inkomen af van diverse factoren, zoals het aantal patiënten. .....................................................................................

Geestelijk verzorger Wo-opleiding

De geestelijk verzorger biedt professionele begeleiding en hulpverlening aan mensen vanuit en op basis van geloofs- en levensovertuiging. De geestelijk verzorger in instellingen voor (intramurale) gezondheidszorg richt zich in zijn begeleiding van patiënten en bewoners op fundamentele vragen rond ziekte, dood en gezondheid, en op de invulling van het bestaan van de mens als geheel. Vooropleiding VWO: alle profielen. Bijzonderheden: Indien je geen Latijn en/of Grieks in je eindexamenpakket hebt, bestaat er aan de opleidingen zelf gelegenheid om deze talen te leren. In de theologiestudie komt kennis van de moderne talen en geschiedenis goed van pas. Opleiding Een ongeveer 6-jarige opleiding Godgeleerdheid of Theologie (algemeen) of Theologie. Bijzonderheden: Je kunt de studie zo inrichten dat die direkt op het beroep voorbereidt, en je daarbij op een of meer van de werkterreinen van de pastor specialiseren. Een andere mogelijkheid is, dat je je masteropleiding in een ander theologisch vak doet (bijbelwetenschappen, theologische ethiek, kerkgeschiedenis enz.) en, naargelang de plaatselijke mogelijkheden daarnaast of daarna, een aanvullende pastorale beroepsopleiding volgt. In Tilburg en Utrecht zijn tevens voorzieningen voor een deeltijdse studie. Diverse theologische faculteiten en universiteiten hebben naast een 6-jarige opleiding ook een 4-jarige opleiding, die meer thematisch is ingericht. Ook deze opleidingen leiden tot een masterdiploma. De Tilburgse faculteit Religiewetenschappen kent bijvoorbeeld drie masteropleidingen, namelijk “Zorg, ethiek en beleid”, “Christendom en cultuur” en “Christendom en Islam``, die korter duren dan de masteropleiding Theologie. In Nijmegen kent men de vrije studierichting “Religiestudies``. Deze kortere opleidingen worden evenwel niet altijd door de bisdommen erkend als ambtsopleiding die toegang geeft tot een kerkelijk-pastorale functie. De VGVZ (de beroepsvereniging Geestelijk verzorgers in de intramurale gezondheidszorg) heeft een eigen professionaliseringsroute, die zij haar leden adviseert. Je

moet dan na je opleiding nog een leerroute te volgen (je moet dan al meer dan 8 uur werkzaam zijn in een instelling voor gezondheidszorg). Deze leer-route bestaat uit een introductieweek “geestelijke verzorging en organisatie”, minimaal 10 individuele supervisies en de cursus KPV (Klinisch Pastorale Vorming) van 3 maanden. Waar Universiteit van Tilburg Vrije Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Plaatsingsmogelijkheden Opgeleide en toegeruste geestelijk verzorgers zijn werkzaam in alle soorten instellingen voor intramurale gezondheidszorg, zoals ziekenhuizen, instellingen voor geestelijke gezondheidszorg, instellingen voor verstandelijk gehandicapten, verpleeghuizen en revalidatiecentra. Carrieremogelijkheden Na ervaring en/of verdere studie zijn er kaderfuncties mogelijk op regionaal, provinciaal en landelijk niveau. Binnen het wetenschappelijk onderwijs bestaan mogelijkheden voor enkelen, waarbij de voorkeur uitgaat naar hen die een proefschrift hebben geschreven en gepromoveerd zijn. Salaris indicatie Het aanvangssalaris (tot 28 jaar) van de pastorale werk(st)er met een voltooide academisch-theologische opleiding bedraagt ongeveer €2.310,- per maand; het maximum van ongeveer €2.820,- wordt na 10 jaar bereikt. Dit betreft diocesane normen. Wanneer je als pastoraal wer(st)er met een academisch opleidingsniveau in een ziekenhuis werkt of voor justitie is je salaris aanzienlijk hoger en kan oplopen tot ongeveer €3.830,-. In de krijgsmacht ligt je maximum nog hoger. Meer informatie Universiteit van Tilburg, Theologie en Religiewetenschappen, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg, tel. 0134662580, e-mail: onderwijsbaliebg@uvt.nl, internet: www.uvt.nl/kiesreligie of www.uvt.nl/fkt. Vereniging van Geestelijk Verzorgers in Zorginstellingen (VGVZ) is alle werkdagen minimaal van 9.00 - 17.00 uur bereikbaar via het secretariaat in Amsterdam op 06 43 74 12 97. Als je op het stafbureau geen gehoor krijgt bel dan met het secretariaat. Voor dringende gevallen word je dan z.s.m. (vaak nog dezelfde dag) terugggebeld. Per email zijn wij bereikbaar via info@vgvz.nl .....................................................................................

Gezondheidswetenschapper Wo-opleiding

Is een wetenschapper die als onderzoeker en medewerker in coördinerende en adviserende, beleidsvormende en -uitvoerende functies werkzaam is in de zo complex gestructureerde en georganiseerde gezondheidszorg. Vooropleiding 1.VWO: alle profielen Bijzonderheden: Bij de VU wordt aangeraden wordt om bij E&M biologie en bij C&M wiskunde en biologie te kiezen. Bij de andere universiteiten moet bij alle profielen voldoende wiskunde aan bod gekomen zijn. 2.VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb 3.VWO: alle profielen Opleiding 1. De 4-/5-jarige opleiding Algemene gezondheidswetenschappen. Bijzonderheden: Bij de VU volg je eerst een 3 jarige bacheloropleiding. In aansluiting daarop kun je kiezen voor een 1-jarig meer op beleid gericht masterprogramma of een 2-jarig onderzoeksgericht masterprogramma. Er zijn 3 masterrichtingen: preventie & communicatie, management & organisatie in de gezondheidszorg en volksgezondheid. Bij de overige universiteiten volg je eerst een 3-jarige bacheloropleiding. In aansluiting daarop kun je kiezen voor een masteropleiding van één jaar of meer op bijvoorbeeld één van de volgende terreinen: arbeid en gezondheid, beleid en beheer van de gezondheidszorg, bewegingswetenschappen, geestelijke gezondheidkunde, gezondheidsvoorlichting en -bevordering of zorgwetenschappen. 2. De 5-jarige opleiding Gezondheid en maatschappij Bijzonderheden: Je volgt eerst een 3-jarige bacheloropleiding. In aansluiting daarop kun je een van de volgende 2-jarige masteropleidingen volgen: Public Health and Society, Management, Economics and Consumer Studies en Applied Communication Science. 3. De 3-jarige bacheloropleiding Gezondheidswetenschappen, Beleid & Management Gezondheidszorg. Bijzonderheden: In aansluiting daarop kun je kiezen voor een van de drie 1-jarige masteropleidingen: Zorgmanagement 1. De Master Zorgmanagement leidt je op voor managementfuncties in bijvoorbeeld een ziekenhuis. Vanuit een wetenschappelijke attitude leer je om te gaan met de complexe managementvraagstukken in de gezondheidszorg. Daarbij wordt veel aandacht besteed aan persoonlijke vaardigheden. Health Economics, Policy & Law 2. De Master Health Economics, Policy & Law behandelt

www.beroepenkrant.nl

vraagstukken van de gezondheidszorg op het niveau van landelijk en internationaal beleid. Deze Engelstalige master biedt specialisatiemogelijkheden op het gebied van Health Economics. 3. Research Master Na de bachelorfase kun je naast bovenstaande masters ook een tweejarige onderzoeksmaster volgen bij het Netherlands Institute for Health Sciences (NIHES). Waar 1. Vrije Universiteit Amsterdam. Universiteit Maastricht Universiteit Twente 2. Wageningen Universiteit. 3. Erasmus Universiteit Rotterdam. Plaatsingsmogelijkheden Na Amsterdam en Maastricht: een werkkring in een breed veld van elkaar dikwijls overlappende werkgebieden. Functies bij onder andere het onderwijs, het wetenschappelijk onderzoek, patiëntenvoorlichting, lichamelijke opvoeding, sport, fysiotherapie, psychotherapie. Dit in algemene psychiatrische ziekenhuizen, revalidatiecentra, schoolartsendiensten, tandheelkundige diensten en bij ziektekostenverzekeraars. Na Wageningen: een werkkring bij een overheid of bij zorginstellingen en Arbo-diensten, in nationale of internationale organisaties zoals het Rode Kruis of Oxfam Novib, of bij patiëntenverenigingen, onderzoeksinstellingen, verzekeraars en gezondheidsbevorderende instituten als het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen. Veel voorkomende functies: programmamanager (je werkt bij een gezondheidsfonds zoals het Astma Fonds), functionaris gezondheidsbevordering (je werkt bij bijvoorbeeld een GGD), adviseur lokale gezondheidsprojecten (je gaat aan de slag in een ontwikkelingsland), sociaal-wetenschappelijk onderzoeker (je werkt bij een (buitenlandse) universiteit of (inter) nationale onderzoeksinstelling), beleidsmedewerker gezondheid (je kan aan de slag bij overheid of semioverheid) of adviseur gezondheidsbeleid (je gaat in het bedrijfsleven aan de slag). Na Rotterdam: werkzaam in management- en beleidsfuncties bij organisaties en inrichtingen als algemene en psychiatrische ziekenhuizen, revalidatiecentra, kruisverenigingen, geneeskundige en gezondheidsdiensten, rijks-, provinciale en gemeentelijke overheden, ziektekostenverzekeraars en talrijke andere instellingen in de directe of indirecte sfeer van de gezondheidszorg. Carrieremogelijkheden Liggen voornamelijk in het bereiken van hogere functies na ervaring / eventueel gedaan onderzoek / verder verdiepende cursussen en dergelijke. Salaris indicatie Wanneer je een functie hebt in overeenstemming met het niveau van je opleiding ligt het aanvangssalaris ongeveer op €2.380,- à €2.860,-.

Hartfunctielaborant Hbo-opleiding

Assisteert bij of verricht zelfstandig onderzoek van hart en vaatstelsel, onder verantwoordelijkheid van een specialist. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Wis-, natuur- en scheikunde gewenst. Opleiding Een 3-jarige opleiding Hartfunctielaborant. Bijzonderheden: Je neemt eerst contact op met een afdeling Hartfunctie met opleidingsbevoegdheid van een ziekenhuis waar je je opleiding zou willen volgen. Daar solliciteer je naar de functie van leerling hartfunctielaborant. Ben je eenmaal als leerling aangenomen en als je aanvraag tot registratie bij de Stichting Beroepsopleiding Hartfunctie Laboranten (Stichting BHFL) is geaccepteerd kun je je inschrijven als student bij de LOI Hogeschool. Het afronden van de tweede leerjaar wordt door de Stichting BHFL erkend als het hebben bereikt van het niveau “Algemeen Hartfunctie Laborant”. Je kunt dan zelfstandig de algemene hartfunctieonderzoeken uitvoeren. Tijdens het derde leerjaar ga je je specialiseren in een van de vier uitstroomrichtingen: echocardiografie, holteranalyse, hartkatheterisatie en interventie of cardio-implantaten en elektrofysiologisch onderzoek. Waar LOI Hogeschool. Plaatsingsmogelijkheden Op de afdeling hartfunctie of op de hartkatheterisatiekamer van een ziekenhuis of van een hartkliniek. Carrieremogelijkheden Managementfuncties, leidinggevende functies. Ook is het mogelijk door verdere studie/ cursussen je eigen kennis te verdiepen of je te specialiseren in verwante vakgebieden. Salaris indicatie Je salaris na diplomering is afhankelijk van het ziekenhuis en het takenpakket; gemiddeld word je betaald volgens functiegroep 45 (€1.686,- t/m €2.741,-). Als leerling ontvang je gewoonlijk een salaris volgens de aanloopschaal van de functiegroep, die afhankelijk is

van takenpakket en vooropleiding. De genoemde salarissen gelden voor algemene ziekenhuizen. .....................................................................................

Huidtherapeut Hbo-opleiding

Behandelt patiënten met een zieke of beschadigde huid met het doel het gehandicapt zijn ten gevolge van een huidaandoening op te heffen, te verminderen of te voorkomen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

GEZONDHEID

gegevens zijn niet altijd beschikbaar, vaak nog op papier, ongeordend en soms zelfs onbeveiligd. Medisch informatiekundigen kunnen voor deze en vele andere informatie gerelateerde problemen oplossingen bieden. Zoals de arts garant staat voor een optimale zorg voor de patiënt, zo staat de medisch informatiekundige garant voor een optimale informatievoorziening. Vooropleiding VWO: profiel N&T+bi, N&G+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na Opleiding De 3-jarige bachelor Medische informatiekunde.

Bijzonderheden: Je moet ook een geschiktheidsonderzoek ondergaan. Opleiding Een 4-jarige opleiding Huidtherapie. Waar Hogeschool Utrecht De Haagse Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden De meeste huidtherapeuten zijn als zelfstandig ondernemer werkzaam en hebben een eigen praktijk of een groepspraktijk. Je kunt je ook vestigen binnen een ziekenhuis, polikliniek, gezondheidscentrum of andere medische instelling. Daar kun je je als zelfstandig huidtherapeut vestigen, maar je kunt er ook in loondienst gaan werken. Salaris indicatie Je salaris is afhankelijk van het aantal en soort behandelingen dat je verricht. Ziekenfondsen en particuliere verzekeraars vergoeden bepaalde verrichtingen, terwijl sommige (onderdelen van) behandelingen door de patiënt zelf betaald moeten worden. Wanneer je als zelfstandig huidtherapeut gevestigd bent, bepaal je zelf je uurtarief. De richtlijn hiervoor is €50,- à w58,-. Je moet er wel rekening mee houden dat je daar nog allerlei kosten van moet betalen. .....................................................................................

Informatiekundige in de gezondheidszorg Wo-opleiding

Artsen moeten op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen op hun gebied, zoals de resultaten van medisch wetenschappelijk onderzoek. Dit ontwikkelt zich zo snel, dat het onmogelijk wordt om bij te houden. Artsen zijn ook afhankelijk van patientgegevens om juiste beslissingen te maken, deze

Waar Universiteit van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Mogelijke werkgevers zijn: ziekenhuizen, huisartsen, de overheid of verzekeringsmaatschappijen. Je kunt daar in functies terechtkomen als: beleidsmedewerker gezondheidszorg, informatie-analist of -adviseur of ontwikkelaar van medische informatiesystemen. Carrieremogelijkheden Je kunt je verder in het vakgebied specialiseren met de aansluitende master Medische informatiekunde, of de aansluitmaster Biomedical sciences. Heb je een sterke belangstelling voor onderzoek, dan zijn er 2-jarige onderzoekmasters. .....................................................................................

Ingenieur gezondheidszorg Hbo-opleiding

Deze opleiding biedt je een combinatie van techniek, gezondheidszorg, informatie- en communicatietechniek, organisatie en management. Als ingenieur gezondheidszorg kijk je met de ogen van de gebruiker, die ziet wat er aan techniek nodig is om de arbeidseffectiviteit en productiviteit in de zorgsector te verhogen. Je bent intermediair tussen techniek en gebruiker. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M VWO: profiel N&T, N&G, E&M, C&M+wa/wb Opleiding De 4-jarige opleiding Gezondheidszorg Technologie. Waar Hogeschool Rotterdam Plaatsingsmogelijkheden Als intermediair tussen techniek en gebruiker kun je terecht in ziekenhuizen, bij zorginstellingen, in de

IjhWai ijkZ[h[d" dk eh_ dj[h[d Ben je je aan het oriënteren op een vervolgstudie? Denk dan aan Windesheim in Zwolle. Windesheim staat al jaren in de top van beste hogescholen met een breed studieaanbod. Je kunt bij ons kiezen uit opleidingen op het gebied van: Management, economie, recht, marketing, communicatie en journalistiek Gezondheidszorg, gedrag en maatschappij Onderwijs, sport Techniek, logistiek en informatica

C^Zjl/ djYZgZc! _djl idZ`dbhi4 Werken met ouderen saai? Een misverstand! Ouderen zijn vaak positief, betrokken en vol ervaringen. Ze blijven steeds langer gezond en actief in de maatschappij. In Nederland is een grote behoefte aan hbo-professionals die weten wat ouderen willen, kunnen en nodig hebben. De nieuwe opleiding Toegepaste Gerontologie leidt je op tot adviseur, beleidsmaker of ondernemer in een boeiend werkveld. Windesheim Informatiecentrum (038) 4 699 699 www.windesheim.nl

@db `^_`Zc Zc ddgYZZa oZa[ Wil je meer weten over Windesheim of over de opleiding van je keuze? Kom dan op 16 april naar de open dag in Zwolle!

het gebeurt op windesheim

GEZONDHEID

Wat wil jij worden?

thuiszorg, bij onderzoeksinstituten en in de commerciële sector. Je kunt daarbij denken aan functies als medisch technoloog in een zorginstelling, als klinisch-fysisch medewerker, als applicatiebeheerder in een zorginstelling of in de medische industrie, als productspecialist in de medische industrie, als deskundige bij een maatschappelijke instelling of in het bedrijfsleven (bijvoorbeeld op het gebied van domotica, E-health of thuiszorgtechnologie), of als zelfstandig ondernemer. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld €2.160,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Kunstzinnig therapeut Hbo-opleiding

Helpt mee aan het genezings- en/of ontwikkelingsproces van patiënten met somatische en/of psychische klachten. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Kunstzinnige therapie. Waar Hogeschool Leiden Plaatsingsmogelijkheden Kunstzinnig therapeut in algemene ziekenhuizen, psychiatrische centra, instituten voor ontwikkelingsstoornissen, revalidatiecentra, verpleeghuizen en gezondheidscentra. Carrieremogelijkheden Zijn mogelijk door voortgezette opleidingen en verdere cursussen.

27 Laborant medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken Hbo-opleiding

Kan werken in het hele gebied van de medische beeldvorming (röntgendiagnostiek, echografie, computertomografie, MRI en nucleaire geneeskunde) en in de stralingsbehandeling (radiotherapie). Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken. Waar Fontys Hogescholen Eindhoven Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool INHOLLAND Amsterdam Hanzehogeschool Groningen. Plaatsingsmogelijkheden In ziekenhuizen op onder andere de radiodiagnostische of radiotherapeutische afdeling, de echografie-afdeling en de afdeling nucleaire-geneeskunde-afdeling. Ook kun je werk vinden in radiotherapeutische instituten. Carrieremogelijkheden Zijn mogelijk door voortgezette opleidingen en verdere cursussen (post-HBO) zoals een kadercursus voor leidinggevende functies of een docentencursus. Binnen het ziekenhuis de functie van praktijkbegeleider of afdelingshoofd. Salaris indicatie In algemene ziekenhuizen kun je worden ingeschaald op 2 niveaus: 40 en 45. Je aanvangssalaris is €1.686,en kan uitlopen tot €2.741,-. Voor leidinggevenden gelden andere bedragen. .....................................................................................

Logopedist Hbo-opleiding

De logopedist is een expert op het gebied van de communicatie. Hij/zij onderzoekt en behandelt stoornissen op het gebied van de stem, spraak, taal, gehoor en mondfuncties, bij zowel kinderen als volwassenen. Ook geeft hij/zij adviezen over hoe deze problemen te voorkomen en geeft presentatietrainingen aan beroepssprekers.

Laborant klinische neurofysiologie Hbo-opleiding

Doet onderzoek naar stoornissen in de werking van het zenuwstelsel en de bloedvoorziening van de hersenen. Daarnaast assisteer je de neuroloog bij spieronderzoeken. De patiënten bij wie je een onderzoek doet, zijn bijvoorbeeld bewusteloze slachtoffers van een ongeluk, epilepsiepatiënten of mensen die vaak last hebben van migraine. Ook leg je de patiënten uit wat er gaat gebeuren en probeert ze gerust te stellen, want de onderzoeken zijn voor hen niet altijd aangenaam. Tot je taken hoort ook de patiëntenadministratie en het schrijven van verslagen van de onderzoeken. Vooropleiding HAVO: profiel N&G of N&T VWO: profiel N&G of N&T MBO: niveau 4 (in de gezondheidszorg of in de technische sector) Opleiding Een 3-jarige opleiding Laborant klinische neurofysiologie. Bijzonderheden: Je doet je opleiding in een ziekenhuis, waar je na een sollicitatie als leerlinglaborant Klinische Neurofysiologie bent aangenomen. Je gaat direct aan het werk en ontvangt een salaris. De opleiding bestaat naast de praktijk uit een schriftelijk theoretisch gedeelte (verzorgd door de LOI Hogeschool). Gedurende het praktische deel ben je vrijwel full-time werkzaam op een afdeling klinische neurofysiologie van een ziekenhuis met opleidingsbevoegdheid. De afsluiting van de opleiding wordt gevormd door een schriftelijk examen. Waar LOI Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden In het klinisch neurofysiologisch laboratorium van een ziekenhuis. Carrieremogelijkheden Je kunt je in een bepaalde richting verder bekwamen, bijvoorbeeld op organisatorisch-leidinggevend gebied of tot medewerker bij wetenschappelijk onderzoek.

2-jarige masteropleiding Logopediewetenschap gaan volgen. Salaris indicatie Ben je in dienst van een instelling voor gezondheidszorg dan kun je ingeschaald worden in schaal 45, 50 of 55, hetgeen betekent dat je minimaal €1.686,- en maximaal €3.495,- kunt verdienen. Werk je als vrijgevestigd logopedist dan is het inkomen onder andere afhankelijk van het aantal patiënten dat je behandelt. .....................................................................................

Longfunctie-assistent(e) Hbo-opleiding

Als longfunctie-assistent(e) doe je in opdracht van een medisch specialist of huisarts bij een patiënt zelfstandig onderzoek naar de functie van de longen. Zo meet je de longinhoud van een patiënt of verricht je bijvoorbeeld onderzoek naar allergische reacties uit door priktesten op de huid. De patiënten zijn mensen met bronchitis, astma en andere longaandoeningen. Tot je taak behoort ook het rapporteren van het resultaat aan de longarts. Maar ook dat de gebruikte apparatuur dagelijks geijkt en hygiënisch schoon gehouden wordt. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Enige affiniteit met de vakken wis-, natuur- en scheikunde is wel gewenst Opleiding De 3-jarige opleiding Longfunctie-assistent. Bijzonderheden: Je doet je opleiding in een ziekenhuis met opleidingsevoegdheid. Daar solliciteer je naar de functie van leerling longfunctieassistent. Tijdens de opleiding werk je full-time op een longfunctie laboratorium en ontvang je maandelijks salaris. Na de opleiding kun je direct aan het werk in het ziekenhuis waar je bent opgeleid of ergens anders. Waar LOI Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden Op de longfunctieafdeling in een ziekenhuis, in een arbeidsfysiologisch laboratorium of in een revalidatiecentrum. Salaris indicatie Hier geldt de functiewaardering gezondheidszorg; inschaling geschiedt meestal op niveau 40. Aanvangssalaris €1.686,- oplopend tot €2.495,-

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Plaatsingsmogelijkheden Als logopedist(e) ben je verbonden aan scholen voor basis- en speciaal onderwijs; ziekenhuizen of revalidatiecentra; audiologische centra; werkkring bij opleidingsscholen voor onderwijzenden, conservatoria en toneelscholen. Bovendien is zelfstandige vestiging mogelijk. Carrieremogelijkheden Het diploma van de opleiding logopedie geeft je de bevoegdheid tot logopedisch (be)handelen. Er zijn mogelijkheden tot differentiatie en specialisatie door vervolgopleidingen (lerarenopleiding logopedie; management in de gezondheidszorg; beroepsinnovatie) en door nascholingskursussen in binnenen buitenland (o.a. muziektherapie; bobaththerapie; speciaal onderwijs). Aan de Radboud Universiteit Nijmegen en aan de Rijksuniversiteit Groningen kun je een vervolgopleiding (de 1-jarige masteropleiding Speech and language pathology) volgen tot gespecialiseerd logopedist, zoals stotter- of stemtherapeut. Ook kun je, met aantoonbaar voldoende academische vaardigheden, aan de Universiteit Utrecht de

Carrieremogelijkheden Middenmanager (leidinggevende, teamleider) of procesmanager (projectmedewerker, kwaliteitsmedewerker). .....................................................................................

Medisch biologisch onderzoeker Wo-opleiding

Beoefent zelfstandig wetenschappelijk onderzoek dat (direct of indirect) gericht is op de oplossing van medische problemen (diagnose, genezing, preventie etc.). Dit wordt steeds belangrijker omdat de voor de geneeskunde en de gezondheid relevante biologische kennis zich in een extreem hoog tempo ontwikkelt. Vooropleiding VWO: profiel N&T+Bi of N&G+Na Opleiding De 5-jarige opleiding Biomedische wetenschappen. Bijzonderheden: Je begint met de 3-jarige bacheloropleiding Biomedische wetenschappen. Daarna stroom je door naar de 2-jarige masterfase. Afstudeerrichtingen/specialisaties: Amsterdam (VU): in alle richtingen kun je je specialiseren in het onderzoek. Dat doe je via stages in onderzoeksgroepen op de VU of extern, bij een binnen- of buitenlands institituut. Amsterdam (UvA): in de masteropleidingen kun je kiezen voor de onderzoekvariant. Leiden: in de masteropleiding Biomedical Sciences kun je kiezen voor de afstudeerrichting Research. Nijmegen: in het derde jaar van de bacheloropleiding kies je uit één van de hoofdvakken: arbeid, milieu en gezondheid, bewegingswetenschappen, epidemiologie, evaluatie in de geneeskunde, toxicologie en pathobiologie. In de masteropleiding kun je kiezen uit drie opleidingsprofielen: onderzoekersprofiel, maatschappelijk profiel en communicatieve/ educatieve profiel. Utrecht: door de invulling van de profileringsruimte (minimaal een kwart van je opleiding) kun je je voorbereiden op masterprogramma`s, zoals biomoleculair sciences, cognitive neuroscience, drug innovation, immunity and infection en research and development in sciece education.

Hbo-opleiding

Plaatsingsmogelijkheden Een werkkring die overeenkomt met de afstudeerrichting. Onder andere universiteiten (faculteit geneeskunde), onderzoeken keuringsinstituten, laboratoria, de farmaceutische industrie en ziekenhuizen. Ook liggen er beroepsperspectieven in de sfeer van beleidsvoorbereidende en -ondersteunende civiele functies. In het algemeen kun je zeggen dat de meeste afgestudeerden in het wetenschappelijk of industrieel onderzoek terecht komen.

In deze functie ben je bezig met het analyseren en oplossen van managementvraagstukken in organisaties die zorgen dienstverlening aan patiënten en cliënten centraal stellen

Carrieremogelijkheden Liggen voornamelijk in het bereiken van hogere functies na bijvoorbeeld ervaring, eventueel gedaan onderzoek en verder verdiepende cursussen.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Salaris indicatie Wanneer je een functie hebt in overeenstemming met het niveau van je opleiding ligt het aanvangssalaris ongeveer op €2.380,- à €2.860,-. .....................................................................................

Opleiding De 4-jarige opleiding Logopedie.

Waar Fontys Hogescholen Eindhoven Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle)

Plaatsingsmogelijkheden Er is een groeiende vraag naar hbo`ers die meewerken aan het analyseren en oplossen van managementvraagstukken. Je kunt na je opleiding terecht komen in organisaties waar zorgen dienstverlening aan patiënten en cliënten op de voorgrond staat. Denk maar aan ziekenhuizen, thuiszorg, ouderenzorg, psychiatrische instellingen, jeugdzorg of verstandelijk gehandicaptenzorg. Ook kun je gaan werken bij belangenorganisaties, welzijnsinstellingen, ziektekostenverzekeraars of bij overheidsorganisaties als gemeenten of de provinciale raad voor de gezondheidszorg.

Waar Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen

Bijzonderheden: Als je logopedie wilt gaan studeren moet je een geschiktheidonderzoek ondergaan. Er wordt gekeken of je geen afwijkingen hebt op het gebied van je stem en spraak, die een goede beroepsuitoefening belemmeren. Heerlen heeft een toelatingsassessment (afhankelijk van de dan geldende wettelijke regels).

Bijzonderheden: Hogeschool Zuid, Heerlen en Maastricht University hebben voor VWO-leerlingen een bachelor-master traject ontwikkeld op het gebied van Health Sciences van de universiteit. Het gaat hier om een 3-jarig bachelor traject van de opleidingen verpleegkunde, logopedie, ergotherapie of fysiotherapie van Hogeschool Zuid, Heerlen, gevolgd door een 1-jarige master opleiding aan de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences van Maastricht University.

Bijzonderheden: De opleiding is de voltijdvariant van Management in de zorg.

Manager in de zorg

Opleiding 1. De 4-jarige bacheloropleiding Management in de zorg. 2. De 4-jarige opleiding Leefstijl, Arbeid en Gezondheid. Waar 1. Avans Hogeschool, locatie Tilburg (voltijd) en locatie Breda (deeltijd) De deeltijdopleiding ook in Eindhoven. Het onderwijs wordt dan verzorgd door Fontys Hogescholen, aanmelding loopt via Avans Hogeschool. De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Hogeschool Leiden Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Zeeland Hogeschool Zuyd, Hogeschool Utrecht, Saxion Hogeschool Deventer en Hogeschool Rotterdam bieden deze opleiding in deeltijd aan Bijzonderheden: In Rotterdam wordt deze opleiding ook als Associate Degree aangeboden. 2. Hogeschool Utrecht

Medisch laboratorium ingenieur Hbo-opleiding

Voert in een ziekenhuislaboratorium door artsen gevraagd onderzoek uit. De uitslagen zijn voor artsen en patiënten van groot belang omdat die de gestelde diagnose kunnen bevestigen, aanwijzingen bevatten om verder of in een andere richting te zoeken, een basis vormen voor de behandelingsmethoden of laten zien of een behandeling van een patiënt al dan niet het gewenste effect heeft. Vooropleiding HAVO: profiel N&G of N&T VWO: profiel N&G of N&T MBO: niveau 4 (met natuur- en scheikunde) Bijzonderheden: Wiskunde B en biologie zijn gewenst. Na een MLOdiploma kun je de studie vaak in 3 jaar afronden.

www.beroepenkrant.nl

De toelatingseisen/ -wensen kunnen per school kunnen verschillen. Contact met de betrefende school is daarom aan te bevelen. Opleiding De 4-jarige opleiding Biologie en medisch laboratoriumonderzoek. Bijzonderheden: De opleiding bestaat uit een basisprogramma, een specialistisch gedeelte en een stageperiode. Je kiest meestal in het tweede jaar van de hoofdfase voor onder andere een van de volgende differentiaties: medische (micro)biologie, klinische chemie, zoölogische/biomedische variant, biochemie/biotechnologie, histologie en bioprocestechnologie. Bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is in het eerste studiejaar driekwart van de propedeuse gelijk aan de eerste fase van de opleiding Chemie. Het overige kwart is specifiek gericht op Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. Ook heeft de HAN een Engelstalige versie van de bacheloropleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek: Life Sciences. Hogeschool van Utrecht heeft de afstudeerrichting Zoology. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar/Amsterdam Saxion Hogescholen Deventer Avans Hogeschool locarie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Stenden hogeschool De Haagse Hogeschool Hogeschool Leiden Saxion Hogescholen Enschede Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Plaatsingsmogelijkheden In ziekenhuislaboratoria of laboratoria van (huis)artsen, G.G. & G.D.`s, bij medische diensten van grote bedrijven, onderzoekslaboratoria van wetenschappelijke instituten en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne. Carrieremogelijkheden In het ziekenhuislaboratorium behoren leidinggevende functies tot de mogelijkheden, maar je kunt je ook specialiseren in een bepaald vakgebied zoals kwaliteitsbewaking of automatisering. Met een HLO-diploma mag je jezelf laboratorium ingenieur noemen en dit “getuigschrift” geeft je toegang tot de universiteit en/of promotie-onderzoek.

Salaris indicatie In de instellingen waar de CAO-Ziekenhuiswezen van toepassing is, worden medisch analisten meestal ingeschaald op niveau 45. Aanvangssalaris op 22-jarige leeftijd ligt op €1.993,- en loopt op tot maximaal €2.274,-. Het salaris bij leidinggevende functies loopt van ongeveer €1.930,- tot ongeveer €3.740,-. Deze bedragen zijn zonder toeslag voor eventuele onregelmatige diensten. Meer informatie Bij ziekenhuislaboratoria www.nvml.nl www.proef.info .....................................................................................

Mondhygiënist Hbo-opleiding

Als mondhygiënist werk je binnen de mondzorg. Je bent een belangrijke beroepsbeoefenaar binnen het tandheelkundige team, waarin je samenwerkt met tandartsen, assistenten en andere disciplines. Je werk is heel uiteenlopend: de belangrijkste taak is preventie. Dit houdt in dat je patiënten leert hoe ze hun gebit moeten verzorgen, door het geven van informatie en instructie over onder andere tandbederf, tandvleesaandoeningen, mondhygiëne en voeding. Je richt je zowel op individuele patiënten als op groepen (bijvoorbeeld binnen basisscholen, instellingen, ziekenhuizen en verpleeghuizen). Bij de behandeling van individuele patiënten onderzoek je mondproblemen, reinig je gebitten door tandsteen en plak te verwijderen en te polijsten. Daarnaast kun je preventieve middelen aanbrengen, zoals fluoride en tandlakken. Ook mag je röntgenfoto`s en gebitsmodellen maken en verdoving geven. Het uitvoeren van tandheelkundige controles, maken van eenvoudige restauraties in tanden en kiezen en sealen hoort ook bij het beroep. Vooropleiding HAVO: alle profielen (voorkeur voor N&G) WO: alle profielen (voorkeur voor N&G) MBO: niveau 4 (voorkeur voor MDGO tandartsassistent)

werken met deskundigen uit verschillende disciplines. Ook zijn stages in het buitenland mogelijk. Waar Hogeschool INHOLLAND Diemen Hanzehogeschool Groningen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Utrecht Plaatsingsmogelijkheden In een algemene tandheelkundige praktijk; in een instelling voor een bepaalde groep patiënten, bijv. gehandicapten of ouderen; in een ziekenhuis; bij een specialist, zoals een orthodontist, parodontoloog of kaakchirurg; bij GG en GD`s (je werkt mee aan onderzoeksprojecten); als docent op de opleiding Mondzorgkunde; in het bedrijfsleven; in een eigen praktijk.

GEZONDHEID

een sterk verhoogde kans op klachten aan het bewegingsapparaat. Oefentherapie kan dan mogelijk uitkomst bieden. Als oefentherapeut richt je je op het verbeteren van de individuele houdings- en bewegingsgewoonten. Daarbij staat de cliënt en diens eigen mogelijkheden centraal. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: In Utrecht en Amsterdam wordt geadviseerd het vak Biologie voor aanvang van de opleiding op HAVO-5niveau te brengen. De opleiding biedt hiervoor zelfstudiepakketten aan.

Carrieremogelijkheden Docentenopleiding; je kunt een eigen praktijk opzetten. Ook kun je je verder specialiseren door vervolgopleidingen in de gezondheidszorg en beroepsinnovatie en door het volgen van post hbo-cursussen. Ook is er een schakeljaar na de opleiding Mondzorgkunde die je kunt volgen om door te stromen naar de master van de opleiding Tandheelkunde.

Opleiding 1. De 4-jarige Opleiding Oefentherapie Cesar. 2. De 4-jarige Opleiding tot Oefentherapeut Mensendieck.

Salaris indicatie Aanvangssalaris €2.124,- oplopend tot €3.460,- (na 15 jaar). Dit zijn NVM-adviessalarissen. In de instellingen waar de CAO-Ziekenhuizen van toepassing is, word je ingeschaald op 3 niveaus: 40, 45 en 50. Aanvangssalaris €1.686,- oplopend tot €3.114,-. .....................................................................................

Plaatsingsmogelijkheden Als oefentherapeut werk je in een individuele of groepspraktijk (waarbij je patiënten behandelt, die door een arts naar jou zijn verwezen), in ziekenhuizen, verpleeghuizen, zorgcentra, revalidatiecentra, gezondheidsdiensten, bij instellingen voor lichamelijk en/of verstandelijk gehandicapten en in speciale onderwijsinstellingen. Bovendien ben je bevoegd tot het geven van groepslessen aan specifieke doelgroepen (zwangeren, ouderen, chronisch zieken, kinderen, bedrijven). Daarnaast werken steeds meer oefentherapeuten als bedrijfsoefentherapeut. Ook zijn er voldoende mogelijkheden om als zelfstandig ondernemer in de paramedische zorg aan de slag te gaan, bijvoorbeeld als voorlichter op het gebied van arbeid en gezondheid bij bedrijven, lifestyle en wellbeing.

Natuurgeneeskundig therapeut(e) Hbo-opleiding

Richt zijn/haar therapie niet op het onderdrukken van ziekteverschijnselen, maar op het verbeteren van de conditie van de gehele mens in al zijn functies. Vooropleiding 1. HAVO/VWO: alle profielen + biologie

Opleiding De 4-jarige Opleiding Mondzorgkunde.

Bijzonderheden: Minimum leeftijd 21 jaar. Scheikunde gewenst

Bijzonderheden: De opleiding legt grote nadruk op de voorbereiding op het beroep. Daarom leer je veel over patiëntenzorg in de speciale onderwijskliniek tandheelkunde/mondzorgkunde van de opleiding. Daarnaast loop je vanaf de hoofdfase stages in de praktijken van mondhygiënisten, tandartsen en andere werkvelden (ziekenhuis, orthodontie, parodontologie, enz) waarbij je leert samen-

2. t/m 4. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Voorkeur voor biologie en scheikunde.

Waar 1. Hogeschool Utrecht 2. Hogeschool van Amsterdam

Carrieremogelijkheden Het opzetten van een eigen praktijk. Het bereiken van hogere functies bij instellingen in de gezondheidszorg middels ervaring, aanvullende studies enz. Salaris indicatie In instellingen voor gezondheidszorg word je ingeschaald op 2 niveaus: 45 en 50. Aanvangssalaris €1.686,-, oplopend tot €3.114,-. Het inkomen bij een zelfstandige uitoefening is afhankelijk van een groot aantal factoren.

Opleiding Een 4- of 5-jarige Opleiding tot natuurgeneeskundige. Bijzonderheden: Alle genoemde opleidingen zijn niet gesubsidieerd. Waar 1. Hogeschool voor Natuurgeneeskunde, Hippocrates, Koepellaan 8, 2061 CV Bloemendaal, tel. 023-5273134. Bijzonderheden: Verzorgt een 3- à 4-jarige dagopleiding en een 4- à 5-jarige deeltijdopleiding. 2. Hogeschool voor Natuurgeneeswijzen Arnhem (HVNA), Postbus 30267, 6803 AG Arnhem, tel. 0263231182. Bijzonderheden: Verzorgt een 5-jarige deeltijdopleiding.

Wil je meer weten over leren en werken in het UMCG? Kijk dan op onze website voor meer informatie en bekijk daar ook onze beroepenfilmpjes

www.werken.umcg.nl

Zet jij de stap naar de gezondheidszorg? Is werken in de gezondheidszorg iets voor jou? In het Universitair Medisch Centrum Groningen kun je leren en werken tegelijkertijd. Bijvoorbeeld als anesthesiemedewerker, operatieassistent, radiotherapeutisch laborant of verpleegkundige. Het UMCG is altijd op zoek naar bewezen en onbewezen talent dat ruimte kan gebruiken om te groeien. Universitair Medisch Centrum Groningen

Bouwen aan de toekomst van gezondheid

3. Academie Natuurlijke Geneeswijzen Noord Nederland, Postbus 258, 7940 AG Meppel, tel. 0522-260106) Bijzonderheden: Verzorgt een 5-jarige deeltijdopleiding (1 dag per week). 4. Academie voor Natuurgeneeskunde Hilversum, Postbus 1678, 1200 BR Hilversum, tel. 030-2926452). Bijzonderheden: Verzorgt een 6-jarige deeltijdopleiding. Plaatsingsmogelijkheden Natuurgeneeskundige, massa- en bewegingstherapeut, natuurgeneeskundig therapeut, klassiek homeopathisch therapeut, reflexoloog, veterinair natuurgeneeskundige, fytotherapeut of acupuncturist. Bijzonderheden: In welke functie je inzetbaar bent hangt sterk af van de gekozen richting en waar je de opleiding hebt gevolgd.

Operatie-assistent(e)/ Anesthesie-assistent(e) Oefent zelfstandig taken uit bij de chirurgie en/of anesthesie, teneinde een optimale behandeling van de patiënten op de operatiekamer mogelijk te maken. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Bij de start van de opleiding moet je minimaal 17 jaar oud zijn; tevens moet je medisch/psychologisch geschikt zijn. Opleiding Een 3-jarige inserviceopleiding Operatie-assistent. Een 3-jarige opleiding Anesthesie-assistent.

Oefentherapeut-Cesar /OefentherapeutMensendieck

Bijzonderheden: Aan het einde van het eerste halfjaar kies je voor de opleiding operatieassistent of anesthesieassistent; de keuze wordt bepaald door persoonlijke geschiktheid en plaatsingsmogelijkheden. De opleiding start in september. In Den Haag bestaat er de mogelijkheid om ook in maart aan de opleiding te beginnen. De opleiding bestaat uit een beroepsvoorbereidende fase van drie tot zes maanden en een beroepsbegeleidende fase. Je volgt in de beroepsvoorbereidende periode een aantal lesweken en je loopt stages op verschillende afdelingen zoals bijvoorbeeld chirurgische verpleegafdeling, de (centrale) sterilisatieafdeling, de operatieafdeling en de afdeling anesthesiologie. Nadat je voor je tentamens bent geslaagd gaat de leerarbeidsovereenkomst in en vervolg je de opleiding in de beroepsbegeleidende periode.

Iemand die zijn lichaam niet goed gebruikt of belast, al dan niet ten gevolge van een aandoening, loopt

Waar De opleiding wordt in nagenoeg alle ziekenhuizen gegeven.

Carrieremogelijkheden Kunnen liggen in het groter worden van de praktijk en in het zich verder specialiseren middels vervolgopleidingen/cursussen. Meer informatie www.stichtingcentaurium.nl (fonds voor studiefinanciering) www.vnt-nederland.nl (Vereniging van Natuurgeneeskundig Therapeuten) .....................................................................................

Hbo-opleiding

GEZONDHEID

Wat wil jij worden?

Plaatsingsmogelijkheden 1. Als anesthesie-assistent(e) ben je in ziekenhuizen werkzaam met onder andere de volgende taken: - het in gereedheid brengen en het onderhoud van apparatuur en hulpmaterialen; - het assisteren van de anesthesioloog tijdens het in- en uitleiden van de anesthesie, het bewaken van de patiënt in de verkoeverkamer totdat deze wordt overgedragen aan de verpleegafdeling; sociale taken ten opzichte van de patiënt en het operatieteam; - opleidingstaken. 2. Als operatie-assistent(e) ben je in ziekenhuizen werkzaam met onder andere de volgende taken: - het zelfstandig verrichten vande algemene werkzaamheden binnen het operatiekamercomplex, zoals het bedrijfsklaar maken van de operatiekamer en het toepassen van de verschillende technieken van steriliseren; - het assisteren van de heelkundig specialist bij de operatie; - het bijhouden van de afdelingsadministratie; - sociale taken ten opzichte van de patiënt en het operatieteam; - opleidingstaken. Er is een grote behoefte aan operatie-assistenten en anesthesie-assistenten. Carrieremogelijkheden Je kunt onder andere deelnemen aan de Post-HBOcursus “Management voor operatie- en anesthesieassistenten” aan een hogeschool, een opleiding tot praktijkbegeleid(st)er aan verschillende instituten of de docentenopleiding HBO-Gezondheidszorg aan de VU te Amsterdam (020-4448600) volgen. Doorstromen na voldoende opleiding en ervaring naar leidinggevende functies. Salaris indicatie Hier geldt de functiewaardering gezondheidszorg (FWG 3.0); inschaling geschiedt op 2 niveaus: 45 en 50. Aanvangssalaris voor leerlingoperatieassistent(e): 1e leerjaar €1.133,-, 2e leerjaar €1.267, 3e leerjaar €1.437,(voorzover niet in het bezit van een diploma van één van de twee opleidingen of van een diploma verpleegkundige). Na diplomering: van €2.033,- bij aanstelling (op 22- jarige leeftijd), oplopend tot maximaal €3.114,-. Voor leidinggevenden gelden andere bedragen. Natuurlijk is op genoemde salarissen ook onregelmatigheidstoeslag van toepassing als je bijvoorbeeld in de avond of nacht moet werken.

Is in staat om protheses, ter vervanging van ledematen, en orthesen, gebruikt voor het ondersteunen van het lichaam, aan te meten, te ontwerpen en te vervaardigen. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G VWO: profiel N&T, N&G of E&M+na/nl&t MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Orthopedische Technologie. Bijzonderheden: Een deel van je studie breng je door bij Fontys Hogescholen Werktuigbouwkunde in Eindhoven en een deel bij het Departement Gezondheidszorg en Chemie op de Katholieke Hogeschool Kempen in Geel. Waar Fontys Hogescholen Eindhoven. Plaatsingsmogelijkheden Over het algemeen in orthopedische bedrijven. Deze bedrijven zijn zowel binnen als buiten revalidatie- of ziekenhuisinstellingen gevestigd. In de orthopedische instrumentmakerij werk je (onder andere) in de “paskamer”, op externe spreekuren in ziekenhuizen en in andere instellingen. Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren praktijkervaring leiding geven aan het productieproces van orthopedische voorzieningen en de administratieve verwerking er van coördineren. Ook onderhoud je contact met bijvoorbeeld de zorgverzekeraars en ben je betrokken bij bijvoorbeeld innovaties in je vakgebied. Ook functies als onderzoeker of verkoper van orthopedische producten behoort tot de mogelijkheden. Salaris indicatie Is zeer afhankelijk van de werkkring waar je terechtkomt. .....................................................................................

Orthoptist Hbo-opleiding

Diagnostiseert onder controle van een oogarts patiënten met abnormale oogstand of andere stoornissen in de samenwerking van beide ogen tot herstel van het twee-ogig zien, in het bijzonder bij kinderen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Bij HAVO/VWO zijn vakken als natuurkunde en biologie wel gewenst. Opleiding De 4-jarige opleiding Orthoptie. Waar Hogeschool Utrecht.

Optometrist Hbo-opleiding

Onderzoekt de oogfuncties. Op basis van de onderzoeksgegevens bepaalt hij/zij welk correctiemiddel de ogen nodig hebben: bril, contactlenzen of low-vision hulpmiddelen. De optometrist is tevens contactlensspecialist. Gezien de bevindingen van het screenend onderzoek wordt zo nodig naar de oogarts verwezen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Na diploma vakbekwaam opticien. Opleiding De 4-jarige opleiding Optometrie. Bijzonderheden: De opleiding wordt ook in deeltijd aangeboden. Waar Hogeschool Utrecht Plaatsingsmogelijkheden In een winkel met een onderzoeksruimte, in een oogheelkundige kliniek of in een ziekenhuis. Carrieremogelijkheden Na je opleiding kun je bij Hogeschool Utrecht de Master of Health, Optometrie volgen. Salaris indicatie In instellingen voor gezondheidszorg word je ingeschaald 2 niveaus: 40 en 45. Aanvangssalaris w1.686,-, oplopend tot €2.741,-. Het inkomen bij een zelfstandige uitoefening is afhankelijk van een groot aantal factoren. .....................................................................................

Orthopedisch technoloog Hbo-opleiding

Plaatsingsmogelijkheden Bij oogheelkundige instituten, instellingen voor slechtzienden of in dienstverband werkzaam zijn bij een of meer oogartsen. Het betreft hier een wettelijk erkend paramedisch beroep. Zelfstandige praktijk als orthoptist(e) is niet mogelijk. Carrieremogelijkheden Na enige jaren bestaat de mogelijkheid om op te klimmen in rang en/of afdeling. Dit kan uitmonden in de functie van hoofd-orthoptist(e). Na je opleiding kun je bij Hogeschool Utrecht de Master of Health, Orthoptie volgen. Salaris indicatie In de instellingen waar de CAO-Ziekenhuizen van toepassing is kun je ingeschaald worden op 2 niveaus: 45 en 50. Aanvangssalaris €1.686,-; dit kan afhankelijk van functie en/of ervaring etc. uitlopen tot €3.114,-. .....................................................................................

Podotherapeut Hbo-opleiding

Je behandelt patiënten met voetklachten of klachten die voortvloeien uit het niet goed functioneren van de voeten. Dit betekent dat je ook met rug-, heup- en knieklachten te maken krijgt. Ook behandel je speciale patiëntengroepen zoals suiker- en reumapatiënten. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheid: Bij MBO wordt Engels, natuur- en scheikunde in het pakket dringend aanbevolen. Opleiding De 4-jarige Opleiding Podotherapie. Waar Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen locatie Enschede Plaatsingsmogelijkheden Zelfstandig ondernemer. Of als podotherapeut werken in gezondheidscentra, orthopedische en reumatologische klinieken, revalidatiecentra, verpleeghuizen.

Carrieremogelijkheden Uit zich als zelfstandig podotherapeut meestal in het groeien van het aantal cliënten. Salaris indicatie In instellingen voor gezondheidszorg word je ingeschaald op 2 niveaus: 45 en 50. Aanvangssalaris €1.686,- oplopend tot €3.114,-. Het inkomen bij een zelfstandige uitoefening is afhankelijk van een groot aantal factoren. .....................................................................................

Psycholoog Wo-opleiding

Als psycholoog probeer je menselijk gedrag te verklaren. Je doet dat door onder andere interviews en tests af te nemen of experimenten uit te voeren. Dit onderzoek levert kennis op. Deze kennis kun je toepassen: mensen met psychische problemen helpen, sollicitanten werven en selecteren voor een baan, een lesmethode ontwerpen of een gebruiksaanwijzing schrijven voor een elektronisch apparaat. Vooropleiding VWO: alle profielen

ferentiatie Psychomotorische therapie. In Groningen volg je hierna de 2-jarige masterspecialisatie Bewegen, gezondheid, veroudering. 2. De 4-jarige HBO-opleiding Bewegingsagogie / psychomotorische therapie Bijzonderheden: Aanmelden vóór 15 januari 2010 Waar 1. Vrije Universiteit Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen. 2. Windesheim (Zwolle). Plaatsingsmogelijkheden 1. Onderzoeker; docent HBO; adviseur arbeidsomstandigheden; adviseur op het gebied van de sport; gezondheidsvoorlichter; psychomotorisch therapeut. 2. Bewegingsagoog en startend psychomotorisch therapeut in de psychiatrie, lichamelijke gehandicaptenzorg, het speciaal onderwijs, een revalidatiecentrum of eigen praktijk. Carrieremogelijkheden 1. Je kunt hierna de postdoctorale beroepsopleiding Ergoniomie volgen. 2. Je kunt hierna de Master Psychomotorische Therapie (2 jaar deeltijd) gaan volgen. Ook verkorte opleidingen aan diverse universiteiten.

Opleiding De opleiding Psychologie. Bijzonderheden: Je begint met een 3-jarige bacheloropleiding Psychologie. Als je een volledige academische opleiding wilt volgen, dan zet je je opleiding voort met een 1- à 2-jarige masteropleiding. Waar Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Universiteit Twente Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Maastricht Plaatsingsmogelijkheden Zijn zeer uiteenlopend. Dit hangt af van de gekozen specialisatie in je studie. Hier enkele mogelijkheden. Klinisch psycholoog in een multidisciplinair stafteam van instellingen van geestelijke volksgezondheid; sociaal-psycholoog, werkzaam op het terrein van sociaal-wetenschappelijk onderzoek; arbeids- en organisatiepsycholoog in allerlei organisaties; experimenteel psycholoog in een onderzoekscentrum (bijvoorbeeld TNO of een universiteit); ontwikkelingspsycholoog binnen organisaties en instellingen die zich richten op hulpverlening aan kinderen en jongeren; onderwijspsycholoog binnen onderzoeksinstellingen, organisaties die zich bezighouden met toetsontwikkeling en schooladvies- en -begeleidingsdiensten. Carrieremogelijkheden Uit zich meestal in hogere functies binnen het werkveld. Ook kun je nog postmastercursussen volgen. Je kunt ook een vervolgopleiding doen in de vorm van een promotietraject. Dat kan leiden naar een baan als wetenschappelijk onderzoeker. Salaris indicatie In instellingen voor gezondheidszorg word je ingeschaald op 3 niveaus: 65, 70 en 75. Aanvangssalaris €2.988,-, oplopend (in schaal 65) tot €4.690,-. Het inkomen bij een zelfstandige uitoefening is afhankelijk van een groot aantal factoren. In de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) vindt inschaling plaats in schaal 65 of 70. Minimum salaris daarbij is 92.966,- en kan oplopen tot maximaal €5.619,-. .....................................................................................

Psychomotorisch therapeut/ bewegingsagoog Hbo/Wo-opleiding

Probeert door therapeutische interventies, gericht op het bewegingsgedrag en/of de lichaamsbeleving, het psychosociaal en/of psychisch functioneren van patiënten/cliënten gunstig te beïnvloeden. Onder psychomotorische behandeling worden verstaan: onderzoek, observatie, begeleiding en advisering. Vooropleiding 1. VWO: profiel N&T+bi of N&G+na Bijzonderheden: In Groningen geldt: sk1 òf biologie. 2. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Toelating na een selectieprocedure. Opleiding 1. De 3-jarige universitaire bacheloropleiding Bewegingswetenschappen. Bijzonderheden: In Amsterdam volg je hierna de 1-jarige masteropleiding Human movement sciences en daarbinnen voor de dif-

Radiodiagnostisch/ radiotherapeutisch laborant (inservice-opleiding) Hbo-opleiding/inservice-opleiding

Een radiodiagnostisch laborant maakt in opdracht van een radiodiagnost röntgenopnamen van patiënten en werkt deze opnamen af en assisteert de radiodiagnost bij bepaalde röntgenonderzoeken. Een radiotherapeutisch laborant voert in opdracht van een radiotherapeut bestralingen van patiënten uit. Vooropleiding HAVO: profiel N&G of N&T VWO: profiel N&G of N&T MBO: niveau 4 Opleiding De 3-jarige inservice-opleiding Radiodiagnostiek of Radiotherapie. Bijzonderheden: Ook kun je na een van beide opleidingen de andere opleiding als secundaire opleiding volgen (duur is dan 2 jaar). Om de opleiding te kunnen volgen moet je als leerling worden aangenomen op de radiologische afdeling van een ziekenhuis. Daar krijg je de praktijkopleiding, in combinatie met theoretisch onderwijs door een regionaal opleidingsinstituut. Het theoriegedeelte van de primaire opleiding radiotherapie (na HAVO) is alleen mogelijk aan het Academisch Ziekenhuis Rotterdam / Dijkzigt. Je kunt ook een dagopleiding volgen (MBRT). Zie hiervoor onder: Laborant Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische technieken. Plaatsingsmogelijkheden 1. Als radiodiagnostisch laborant werk je voornamelijk op de afdeling radiodiagnostiek van een ziekenhuis. Het werk is een combinatie van omgaan met geavanceerde apparatuur en omgaan met mensen. Je maakt in opdracht van een radiodiagnost röntgenfoto`s van delen van het skelet en van organen. Daarnaast verzorg je de daarbij horende administratie. 2. Als radiotherapeutisch laborant ben je betrokken bij de bestraling van de patiënt. Je werkt op de radiotherapie-afdeling van een ziekenhuis of in een zelfstandig radiotherapeutisch instituut. Goede kennis van de verschillende toepassingsmogelijkheden van de apparatuur is onmisbaar. Daarnaast is de begeleiding van de patiënt belangrijk. Er is een toenemende behoefte aan radiodiagnostisch en radiotherapeutisch laboranten. Carrieremogelijkheden Zijn mogelijk door voortgezette opleidingen en verdere cursussen zoals: de voortgezette opleiding voor het diploma Medisch Nucleair werker, een kadercursus voor leidinggevende functies (alleen voor radiodiagnostisch laboranten), een docentencursus (radiologisch docent) gericht op het onderwijs aan leerlingen radiologisch laborant, de applicatie-cursus echografie. Salaris indicatie Aanvangssalaris voor leerling-radiodiagnostisch/radio therapeutisch laborant(e): 1e leerjaar €1.133,-, 2e leerjaar €1.267,-, 3e leerjaar €1.437,- (voorzover niet in het bezit van een diploma van één van de twee studierichtingen). Na diplomering: €1.791,- bij aanstelling,

www.beroepenkrant.nl

oplopend tot maximaal €2.741,-. De genoemde salarissen gelden voor algemene ziekenhuizen. Inschaling geschiedt op 2 niveaus: 40 en 45. Voor leidinggevenden gelden andere bedragen. Meer informatie Raad Beroepsopleiding Radiologisch Laboranten, Australiëlaan 14c, 3526 AB Utrecht, tel. 030-2888787. Zie ook http://home.tiscali.nl/~raadbrl/. Nederlandse Vereniging van Radiologisch Laboranten, Catharijnesingel 73 I, 3511 GM Utrecht, tel. 0302318842. Zie ook www.nvmbr.nl. NVZ, Postbus 9696, 3506 GR Utrecht, tel. 030-2739405 (voor een lijst van opleidingsziekenhuizen). Zie ook www.nvz-ziekenhuizen.nl. .....................................................................................

Tandarts Wo-opleiding

Het werkterrein van de tandarts omvat het hoofdhalsgebied. Als tandarts zijn je werkzaamheden gericht op het voorkomen en behandelen van ziekten en afwijkingen aan het mond- en kauwstelsel. Ook zorg je ervoor dat patiënten advies en uitleg krijgen over mondverzorging. Vooropleiding VWO: profiel N&T+bi of N&G+na Opleiding De 6-jarige opleiding (inclusief de 3-jarige bachelor) Tandheelkunde. Waar Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen Plaatsingsmogelijkheden Je kunt je vestigen als tandarts en een eigen praktijk opbouwen, een praktijk overnemen of met andere tandartsen/mondhygiënisten samengaan in een groepspraktijk. Je oefent dan het beroep uit als zelfstandig ondernemer. Andere mogelijkheden zijn: in dienst treden van een instelling voor jeugdtandzorg, gehandicaptenzorg of docent worden bij de faculteit tandheelkunde of bij de opleidingen tot mondhygiënist en tot tandartsassistent. De behoefte aan tandartsen is groot. Carrieremogelijkheden Er zijn in Nederland ongeveer 7.000 mensen werkzaam als tandarts. De meesten hebben een eigen praktijk, maar je kunt ook in loondienst gaan werken. Op dit moment is er een ontwikkeling gaande naar grotere teampraktijken. Hier werken meerdere tandartsen, mondhygiënisten en tandartsassistenten samen. Ook zijn er voortgezette, specialistische studies mogelijk in mondheelkunde en kaakchirurgie en ook in de orthodontie. Deze duren ongeveer 4 jaar (voor de vervolgopleiding kaakchirurgie moet je ook nog je arts-examen halen). Via bij- en nascholingsactiviteiten kun je je werkzaamheden toespitsen op een bepaald deelgebied van de tandheelkunde.

Verloskundige Hbo-opleiding

Als verloskundige begeleidt je de moeder gedurende haar zwangerschap, leidt de normale bevalling en controleert de toestand van moeder en kind na de geboorte. Je wordt opgeleid voor een zelfstandig beroep. Vooropleiding HAVO: profiel N&G, N&T+bi of E&M/C&M+ bi+sk+wa/ wb VWO: profiel N&G, N&T+bi1,2 of E&M/ C&M+bi1,2+sk1 MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Verloskunde. Waar Verloskunde Academie Amsterdam Academie Verloskunde Maastricht Verloskunde Academie Rotterdam Verloskunde Academie Groningen Bijzonderheden: De Groningse opleiding is een dependance van de SOV (Samenwerkende Opleidingen tot Verloskunde) en valt onder de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de Amsterdamse Opleiding. De Verloskunde Academie Rotterdam is een onderdeel van de Hogeschool Rotterdam en heeft een samenwerkingsverband met het Erasmus Medisch Centrum. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt je zelfstandig vestigen, alleen of in een groeppraktijk. Bovendien bestaat de mogelijkheid een dienstverband aan te gaan bij een praktijk van een collega, bij een ziekenhuis, gezondheidscentrum of opleidingscentrum. Ook kun je als verloskundige waarnemer in wisselende praktijken werkzaam zijn. De meeste verloskundigen werken als zelfstandig beroepsbeoefenaar in de extramurale gezondheidszorg. Carrieremogelijkheden Je kunt doorgaan met de Masteropleiding Verloskunde, te volgen met het Nederlands diploma verloskunde en BIG registratie. Deze masteropleiding kent 3 uitstroomrichtingen: wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en management (organisatie Academisch Medisch Centrum en Vrije Universiteit Amsterdam). Verder de docentenopleiding HGZO aan de Vrije Universiteit Amsterdam of de masteropleiding HBO: Klinische Verloskundige,verzorgd door het Erasmus Universitair Medisch Centrum Rotterdam en de VAR (Verloskunde Academie Rotterdam). Salaris indicatie Bij zelfstandige vestiging is dit volledig afhankelijk van het aantal patiënten en het aantal maatschapsleden in de praktijk. Meer informatie www.verloskundige.info

Verpleegkundige Hbo-opleiding

Heeft als taken onder andere het verplegen en begeleiden, het observeren van patiënten, het uitbrengen van rapporten over hun toestand, het assisteren van de arts bij onderzoek en behandeling, het begeleiden van leerlingverpleegkundigen in alle sectoren van de gezondheidszorg. Met een HBO-V diploma kan je een leidinggevende functie vervullen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Bij een MBO-opleiding zijn Engels, scheikunde, biologie, wiskunde en/of natuurkunde gewenst, maar niet verplicht. Vanaf 21 jaar kun je bij onvoldoende vooropleiding een toelatingsexamen afleggen. Opleiding De 4-jarige Opleiding tot verpleegkundige. Bijzonderheden: Je kunt je diploma halen via twee leerwegen, namelijk via de beroepsopleidende leerweg (leren en stage lopen) of via de beroepsbegeleidende leerweg (werken en leren). De leren-stage-variant duurt 4 jaar en bevat naast een uitgebreide voorbereiding op het beroep binnen de school een aantal stages in alle velden van de gezondheidszorg (algemeen ziekenhuis, psychiatrisch ziekenhuis, instituut voor zwakzinnigen, verpleeghuis en de thuiszorg). De werk-en-leren-variant, ook wel de duale variant genoemd, duurt 4 jaar en bestaat uit een basisperiode van 1 à 2 jaar, waarin je een stage op je eigen werkplek en een externe stage volgt. Vervolgens volgt de klinische periode, waarin het werken in je eigen zorginstelling gecombineerd wordt met terugkommomenten op het opleidingsinstituut. Als je kiest voor deze variant moet je, voordat je aan de opleiding begint, een leerarbeidsovereenkomst met een zorginstelling gesloten hebben: je moet dus bij zo`n instelling solliciteren. Daarnaast kun je de opleiding aan de meeste hogescholen ook in deeltijd volgen. In Amsterdam en Diemen kun je kiezen voor de hbo-v varianten, waarbij intensief wordt samengewerkt met enkele academische ziekenhuizen en in Utrecht voor de Europese variant. Hogeschool INHOLLAND Diemen heeft in samenwerking met de Fontys Hogescholen Eindhoven het programma hbo-Technische Verpleegkunde ontwikkeld. Hogeschool Zuid, Heerlen en Maastricht University hebben voor VWO-leerlingen een bachelor-master traject ontwikkeld op het gebied van Health Sciences van de universiteit. Het gaat hier om een 3-jarig bachelor traject van de opleidingen verpleegkunde, logopedie, ergotherapie of fysiotherapie van Hogeschool Zuid, Heerlen, gevolgd door een 1-jarige master opleiding

GEZONDHEID

aan de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences van Maastricht University. De HAN biedt voor talentvolle HAVO-leerlingen en leerlingen met een VWO-diploma het verzwaarde Honoursprogramma Bachelor in Nursing aan. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Gereformeerde Hogeschool (Zwolle) Windesheim (Zwolle) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Hogeschool Utrecht Hogeschool Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hanzehogeschool Groningen De Haagse Hogeschool Saxion Hogescholen locatie Enschede Fontys Hogescholen Eindhoven Christelijke Hogeschool Ede Hogeschool INHOLLAND Diemen Saxion Hogescholen locatie Deventer Hogeschool van Amsterdam Avans Hogeschool Breda Avans Hogeschool `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Leiden Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Plaatsingsmogelijkheden Na je studie kun je geplaatst worden als verpleegkundige in alle velden van de gezondheidszorg. Carrieremogelijkheden Om geplaatst te worden op bijzondere afdelingen in gezondheidszorginstellingen moet je een specialistische verpleegkundige opleiding volgen (zie verpleegkundige). Dit geldt ook voor de vervolgopleidingen. Met een vervolgopleiding is het in de thuiszorg mogelijk door te groeien naar een verpleegkundige staffunctie of een leidinggevende functie. Na je opleiding kun je bij de Hogeschool Utrecht en de Hogeschool Rotterdam doorstuderen aan de masteropleidingen tot Nurse Practitioner of Physician Assistant. Ook kun je ervoor kiezen om door te stromen naar een masteropleiding (wo). Salaris indicatie Hier geschiedt de inschaling meestal in FWG 45. Als verpleegkundige heb je op 22-jarige leeftijd een aanvangssalaris van €2.033,-; dit kan oplopen tot maximaal €2.741,-. Voor een aantal specialisaties geldt FWG 50 (bijvoorbeeld dialyse) en voor bijvoorbeeld de gespcialiseerd IC verpleegkundige en SEH verpleegkundige geldt FWG 55. In de thuiszorg is het aanvangssalaris als gediplomeerde €2.018 en dit kan oplopen tot €2.810,-. In de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) worden verpleegkundigen soms ingeschaald in FWG 40, vaak in FWG 45 en in sommige gevallen in FWG 50 (afhankelijk van de inhoud van de functie). Minimum salaris in FWG 40 is €1.674,- en dit kan oplopen (in FWG 50) is €3.148,-. Natuurlijk is op genoemde salarissen ook onregelmatigheidstoeslag van toepassing als je bijvoorbeeld in de avond of nacht moet werken.

Beroepen aangegeven met play butt n kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

TOERISME Facilitair manager Hbo-opleiding

Als facilitair manager organiseer en stuur je de ondersteunende diensten in een organisatie. Je geeft leiding aan het faciliterend personeel en bent verantwoordelijk voor het eventueel uitbesteden van werkzaamheden aan derden (schoonmaak bijvoorbeeld). Jij zorgt er op innovatieve wijze voor dat alle faciliteiten in orde zijn. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4

MBO: niveau 4 3. en 4. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Engels in je vooropleiding is verplicht, bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. Opleiding: 1. Een 2 jarige MBO-opleiding. 2. Een 2 jarige MBO-plus opleiding Hospitality and Tourism Management. Bijzonderheden: Je loopt een half jaar stage in het buitenland. De opleiding bereidt je voor op een carrière in de internationale hotellerie.

Opleiding De 4-jarige opleiding Facility management

3. Een versnelde 3-jarige bacheloropleiding Hotel- en Eventmanagement.

Bijzonderheden: Bij de HAN volg je in het eerste half jaar vakken over diverse aspecten van economie en management. Je legt daarmee de basis die geldt voor 12 economische opleidingen binnen de faculteit Economie en Management. In de tweede helft van het eerste jaar ga je meer in jouw studierichting verder.

Bijzonderheden: Met een MHS-diploma kun je deze opleiding in 2 jaar afronden.

Waar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Utrecht Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Rotterdam Plaatsingsmogelijkheden Bij facilitaire diensten van bedrijfsorganisaties, dienstverlenende organisaties, recreatieve organisaties, instellingen, luchthavens, festival- en beursorganisaties. Functies die je daar kunt vervullen zijn: teamleider, afdelingshoofd, rayonleider, hoofd civiele dienst en consultant. Carrieremogelijkheden Na je studie kun je eventueel doorstromen naar diverse post-hbo-opleidingen. Doorstuderen aan een universiteit behoort ook tot de mogelijkheden. Wageningen Universiteit heeft zelfs een speciaal op facility management afgestemd programma. Aan Hogeschool Utrecht kun je de master Facility Management volgen. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en in welke werkkring je terechtkomt. Bij bedrijven en overheidsinstanties ligt het startsalaris op ongeveer €2.280 en loopt op tot tussen de €3.080 en €3.470. .....................................................................................

Horecamedewerker/ -ondernemer Mb0/Hbo-opleiding

Heeft een leidinggevende functie of middenkaderfunktie in een horeca onderneming en aanverwante bedrijven (dit alleen voor de afgestudeerden van de opleiding Manager horeca-ondernemer), dienstverlenende instellingen (ziekenhuizen, bejaardencentra, verzorgingscentra, enz.) en toeleveringsbedrijven. Vooropleiding 1. en 2. HAVO: profiel C&M of E&M VWO: profiel C&M of E&M

4. Een 2-/3-jarige opleiding Bachelor in Hotelmanagement. Waar 1. International Academy of Hospitality (IAH). 2. ROC van Amsterdam & Friesland College (Leeuwarden). 3. Hogeschool Tio. 4. Business School Notenboom. Plaatsingsmogelijkheden Zelfstandig ondernemer in de horecasector; leidinggevende functies en kaderfuncties in het horecabedrijf (zowel kleinere, middelgrote en grotere bedrijven). Carrieremogelijkheden Verdere studie is mogelijk voor leraar Consumptieve Techniek in Amsterdam, Eindhoven, Groningen en Wageningen. Doorstroming is mogelijk naar de Hogere Hotelscholen te Breda, Den Haag, Deventer, Leeuwarden en Maastricht, naar buitenlandse hotelscholen, naar het HBO Facility Management, de lerarenopleiding verzorging/gezondheidskunde, of naar het HEAO. Of door vakkennis en ervaring leidinggevende funkties in grotere horecabedrijven. Na een opleiding aan IAH kun je doorstromen naar het HBO-gedeelte van deze opleiding. Salaris indicatie De salarissen zijn goed te noemen, maar niet exact aan te geven, aangezien deze per bedrijf sterk kunnen verschillen. .....................................................................................

Host/Hostess Reisbegeleider Hbo-opleiding

Begeleidt namens een reisorganisator reizigers van en naar hun bestemming. Vooropleiding 1. t/m 4. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Bij een reisorganisatie wordt ook gelet op improvisatietalent, contactuele vaardigheid en talenkennis. Bij de opleiding Steward(ess) /Receptionist(e) / Host(ess): met Engels en bij voorkeur aangevuld met een tweede moderne vreemde taal.

5. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o Opleiding 1. Een praktische opleiding bij een reisorganisatie. 2. Een 1-jarige opleiding Steward(ess)/Receptionist(e) / Host(ess). 3. Een ruim 2 jaar durende MBO-opleiding Hospitality Management. 4. Een 2-/3-jarige opleiding Bachelor Toeristisch Management en Evenementenorganisatie Bijzonderheden: Er zijn meer opleidingen die een dergelijke opleiding verzorgen. Kijk hiervoor op www.reiswereldbaan.nl. 5. Een 4-jarige opleiding Functiegericht toerisme en recreatie, afstudeerrichting Tourmanager. Waar 1. Bij een reisorganisatie 2. Hogeschool Tio 3. Eurocollege Management School 4. Business School Notenboom 5. NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda Plaatsingsmogelijkheden Bij touroperators, reisbureau`s, vervoersmaatschappijen, etc. Werkzaamheden: het namens een reisorganisator op de plaats van bestemming ontvangen en begeleiden van de reizigers. Onder deze begeleiding behoort het toezicht op vervoer van reizigers tussen vliegveld of station naar en van de hotels, op de onderbrenging in hotels en op de uitvoering van excursies. Carrieremogelijkheden 1. t/m 4. Zijn er niet middels allerlei opleidingen, maar wel via het werk en door de ervaring die je verkrijgt. Als reisbegeleider kun je mogelijk doorgroeien naar functies als “Inkoper” bij touroperators. Je kunt ook denken aan het oprichten van een eigen reisbureau; daar is dan wel het diploma “handelskennis voor het reisbureaubedrijf” voor vereist. 5. Na deze afstudeerrichting kan het IATM (International Certificate van de International Association of Tour Managers) worden behaald. Meer informatie Zie ook www.reiswereldbaan.nl. .....................................................................................

Hotelpersoneelleidinggevend Hbo-opleiding

Is een manager in gastvrijheidsorganisaties, die zijn medewerkers zodanig aanstuurt en motiveert dat ook zij gastvrijheid kunnen uitdragen. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+2e mvt, N&G+2e mvt, E&M+2e mvt of C&M+ec/m&o VWO: profiel N&T+2e mvt, N&G+2e mvt, E&M+2e mvt of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Aan de toelating gaat een selectieprocedure vooraf. Bij de Hoge Hotelschool Maastricht en de Hoge Hotelschool Leeuwarden geven alle profielen van HAVO met een tweede moderne vreemde taal 1 en 2 en alle profielen van VWO met een tweede moderne vreemde taal 1 toegang tot de selectie. Daarbij is het vak Management & Organisatie aan te bevelen. Ook een MBO-diploma met 2 moderne vreemde talen (de 2 talen moeten vernoemd staan op de cijferlijst behorende bij het diploma) geeft toegang tot de selectie.

Ben je afgestudeerd aan de MHS-niveau 4, dan kun je een programma in 3 jaar volgen (of 2 jaar bij Hotelschool Den Haag). Opleiding 1. Een 4-jarige opleiding Hoger hotelonderwijs. Bijzonderheden: De Hotelschool Den Haag, NHTV internationale hogeschool Breda, Hoge Hotelschool Leeuwarden en de Hoge Hotelschool Maastricht verzorgen ook een opleiding voor studenten van internationale afkomst, in Den Haag International Hospitality Management, in Breda International Hotel Management, in Leeuwarden International Hospitality Management en in Maastricht International Stream Bachelor, de voertaal is Engels. Hotelschool Den Haag kent 2 verschillende stromen: 4 jaar en 2 jaar; allebei zijn volledig Engelstalig. De Hoge Hotelschool Leeuwarden heeft 3-jarige Fast Tracks voor VWOèrs en MHSèrs, Den Haag een 2-jarige. Ook in Breda zijn Fast Tracks mogelijk voor VWOèrs en MHSèrs. 2. Andere mogelijkheden bij aangewezen instellingen en particuliere instituten. Bijzonderheden: Hogeschool Tio verzorgt de versnelde bacheloropleiding Hotel- en Eventmanagement in 3 jaar. Met een MHS-diploma kun je deze opleiding in 2 jaar afronden. Engels in je vooropleiding is verplicht, bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. EuroCollege Hogeschool verzorgt na HAVO/VWO/ MBO een 2 jaar en 6 maanden durende opleiding International Hotel & Hospitality Management. Hotelschool Den Haag biedt naast de 4-jarige opleiding ook een versnelde variant speciaal voor studenten van middelbare hotelscholen: 2-year International Fast Track programme. De International Academy of Hospitality verzorgt na HAVO/VWO een 3 jarige opleiding Hotelmanagement. Na MHS of het eerste blok IAH (International Academy of Hospitality) kun je in 1 jaar je diploma behalen. Business School Notenboom (Eindhoven, Maastricht en Hilversum) verzorgt na HAVO/VWO een 2- en een 3- jarige opleiding Bachelor in Hotelmanagement; toelatingseisen: C&M, E&M+2e mvt12, N&G+EC1 + extra vreemde taal of N&T+ ec1+ extra vreemde taal. Waar 1. NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda Saxion Hogescholen locatie Deventer Hotelschool Den Haag, Internationale Hogeschool voor Hotelmanagement Christelijke Hogeschool Nederland (Leeuwarden) Hogeschool Zuyd (Maastricht) 2. Hogechool Tio De International Academy of Hospitality Business School Notenboom Plaatsingsmogelijkheden Assistent van de directie, de F&B (food en beverage) manager en de R.D.-manager; F&B controller, restaurant manager, catering manager, assistent Hoofd Civiele Dienst in ziekenhuizen en bejaardentehuizen; staffunctionaris in een (inter)nationale organisatie voor horeca en/of toerisme en functies in toeristische en congresorganisaties. Vestigingsmogelijkheden als hotelhouder, restaurateur en slijter. Carrieremogelijkheden Topfuncties en directeursfunkties e.d. bij de al genoemde grotere bedrijven, instellingen etc. Carrièremogelijkheden op internationaal niveau in Corporate Management van de internationale hotelketens. In Den Haag kun je na de opleiding een Master in Hospitality Management behalen. In Maastricht kun je na het behalen van je bachelordiploma je Master behalen in het gezamenlijk mas-

Check de clips van je toekomstige opleiding of beroep op www.scholieren.tv

Films van o.a.: NHTV: Discover your world! Reisbranche, de wereld aan je voeten!

www.beroepenkrant.nl

terprogramma “Innovative Hospitality Management Barcelona-Maastricht”, welk in samenwerking met St. Ignasi Escuela Universitaria de Turismo in Barcelona georganiseerd wordt. Afgestudeerden kunnen ook kiezen voor de MBA Hotel & Tourism Management. Voor deelname hieraan moet je naast je bachelor-diploma ook een aantal jaren relevante werkervaring hebben. Ook kun je na je studie nog verder studeren aan universiteiten in het binnenen buitenland. .....................................................................................

Manager in toerisme en recreatie Hbo-opleiding

Vervult een management- of beleidsfunctie in toerisme, recreatie of vrijetijdsbesteding, zowel bij nationale als internationale bedrijven of instellingen. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 2. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 3. Diverse opleidingseisen Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Hoger toeristisch en recreatief onderwijs Bijzonderheden: Deze opleiding is ook in deeltijd mogelijk. In Leeuwarden heet de opleiding Tourism Management en deze wordt aangeboden in het Engels. In Breda worden twee Nederlandse toeristische opleidingen aangeboden: Management Toerisme (ook duaal) en Functiegericht toerisme en recreatie en een Engelstalige opleiding: International Tourism Management. Breda kent ook verkorte trajecten voor VWO`ers en MTRO`ers. 2. De 4-jarige opleiding Culturele en maatschappelijke vorming.

Vooropleiding 1. en 2. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Op het MBO moet je in het eindexamenpakket Engels op niveau 3 of 4 hebben gedaan. Goede beheersing van de Nederlandse en Engelse taal, zowel schriftelijk als mondeling. Minimum lengte steward(ess): 1.58 m, max. lengte 1.90 m. Leeftijd: vanaf 21 jaar bij indiensttreding. Een representatief en goed verzorgd uiterlijk. Lengte en gewicht dienen met elkaar in overeenstemming te zijn. Een bril of contactlenzen zijn toegestaan mits de sterkte tussen -5 en +5 ligt. Bij Hogeschool Tio: met Engels en bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. 3. HAVO: alle profielen Bijzonderheden: Ook toelaatbaar na overgang naar 4 VWO Opleiding 1. Interne opleiding bij een lijn- of chartermaatschappij. Bij de KLM is de cursustoelage : €1.230,- bruto. 2. De versnelde opleiding Steward(ess), Receptionst(e), Hostes(ess). Met deze opleiding kun je in 1 jaar worden opgeleid tot Steward(ess). 3. De 4-jarige middenkaderopleiding Luchtvaartdienstverlener (BOl en BBL). Waar 1. KLM, Andere lijn- en chartermaatschappijen (Martin Air Holland/ Transavia/ Air Holland) met eigen arbeidsvoorwaarden. 2. Hogeschool Tio (HBO & MBO) 3. Diverse ROC`s in het land. Plaatsingsmogelijkheden In principe krijg je bij de KLM een 100% contract aangeboden voor 1 jaar. Carrieremogelijkheden 1. Bij verlenging van je contract bij de KLM is het afhankelijk van het benodigd aantal pursers, je capaciteiten en ambities of je door kunt groeien tot purser. Hoogstwaarschijnlijk vlieg je 8 à 9 jaar als stewardess voordat je kunt solliciteren voor de functie van purser. 2. Assistentpurser, purser.

Bijzonderheden: Je kiest dan kiezen voor een differentiatie gericht op recreatie en/of toerisme.

Salaris indicatie Het salaris bij indiensttreding (bij de KLM) bedraagt, ongeacht de leeftijd €1.823,- per maand.

3. Aan de Stenden Hogeschool te Emmen kun je de opleiding HEAO Commerciële Economie met keuzevariant Recreatie en Toerisme volgen. Aan de Hanzehogeschool Groningen kun je kiezen voor de specialisatie Travel and tourism. Aan de LOI Hogeschool kun je de 3-jarige HBO opleiding Management toerisme en recreatie volgen. Aan Hogeschool Notenboom (Eindhoven, Maastricht en Hilversum) kun je de 2-/3-jarige opleiding Bachelor in Toerisme een evenementenmanagement volgen; vooropleiding: HAVO/VWO met profiel C&M, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1. Hogeschool Tio verzorgt de bacheloropleiding Internationaal Toeristisch Management in 3 jaar. Met een een MTRO-diploma kun je deze opleiding in 2 jaar afronden; Engels in je vooropleiding is verplicht, bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. HBO Nederland Arnhem verzorgt een bachelor-opleiding Toeristisch Management.

Meer informatie KLM Afdeling Werving en Selectie Cabinepersoneel (SPL/NF), Postbus 7700, 1117 ZL Luchthaven Schiphol, tel. 020-6489655. Verder: andere lijn- en chartermaatschappijen (Martin Air Holland/ Transavia/ Air Holland) met eigen arbeidsvoorwaarden. .....................................................................................

Waar Zie opleidingenoverzicht achterin. Plaatsingsmogelijkheden Bij reisbureaus, luchtvaartmaatschappijen, recreatieondernemingen, touroperators, VVV`s, verkeersbureaus, het Nederlands Bureau voor Toerisme, attractieparken, sport- en recreatiecentra, musea, schouwburgen, onderzoeksinstellingen en adviesbureaus en de ANWB. Functies zijn bijvoorbeeld: medewerker marketing, productontwikkeling, inkoop, public relations en voorlichting, onderzoeksmedewerker of beleidsmedewerker. Na de opleiding aan NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda kun je een eigen reisbureau starten of ben je elders nauw betrokken bij managementprocessen, het interne beleid en marketing. Carrieremogelijkheden Management- en beleidsfuncties in het werkveld toerisme en recreatie. NHTV internationale hogeschool Breda biedt drie HBO Masters aan: Master in European Tourism Management, Master in Imagineering en Master in Tourism Destination Management. .....................................................................................

Steward(ess) Hbo-opleiding

Gastheer/gastvrouw in de lucht. Biedt passagiers een aangename reis en draagt zorg voor de vliegveiligheid aan boord.

Toeristisch recreatief medewerker/ondernemer Hbo-opleiding

Is in diverse functies inzetbaar: bij reisbureaus, touroperators, VVV-kantoren, hotels, verkeersbureaus, congrescentra, recreatiebedrijven en overheidsinstanties op het gebied van toerisme en recreatie. (Voor)Opleiding 1. Een bedrijfsopleiding bij de ANWB te Den Haag. 2. De 4-jarige opleiding Hoger toeristisch en recreatief onderwijs na HAVO met profiel E&M, C&M+ec/m&o, N&T of N&G (zie ook bij Manager in toerisme en recreatie). 3. De 2-/3-jarige opleiding Bachelor in Toerisme en Evenementenmanagement aan Business School Notenboom. Na E&M, C&M, N&T+ec1 of N&G+ec1. 4. Hogeschool Tio verzorgt na HAVO/VWO de bacheloropleiding Internationaal Toeristisch Management in 3 jaar. Met een MTRO-diploma kun je deze opleiding in 2 jaar afronden. Engels in je vooropleiding is verplicht, bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. Waar 1. ANWB 2. Stenden Hogeschool, locatie Leeuwarden Hogeschool INHOLLAND Diemen/Haarlem/Rotterdam NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda Saxion Hogeschool Deventer 3. Business School Notenboom 4. Hogeschool Tio

Plaatsingsmogelijkheden Onder andere medewerker van een reisbureau, VVV kantoor, buitenlands verkeersbureau, (grotere) hotels, congresorganisaties, touroperators, ANWB, spoorwegen. Ook is het mogelijk zich als zelfstandig ondernemer te vestigen in de toeristisch-recreatieve sector. Verder zijn functies mogelijk welke te maken hebben met de bedrijfsvoering in deze sector, bijvoorbeeld bij een reisbureau, touroperator, camping, bungalowpark, pretpark, fitnesscentrum, zwembad, solarium of jachthaven. Carrieremogelijkheden Zie de opmerkingen hierover gemaakt bij het beroep host/hostess. Een hogere opleiding voor leidinggevende funkties in het werkveld van toerisme en rekreatie wordt verzorgd door NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda en aan de Stenden Hogeschool, locatie Leeuwarden. Ook doorgroei naar functies op (middel)management niveau en zelfstandig ondernemerschap is mogelijk. In Breda worden drie HBO Masters aangeboden: Master in European Tourism Management, Master in Imagineering en Master in Tourism Destination Management. Salaris indicatie Als toeristisch medewerker heb je een aanvangssalaris van ongeveer €1.055,-. Dit kan uitlopen tot ongeveer €1.705,-. Afhankelijk van bijvoorbeeld de zwaarte en de invulling van je functie, je ervaring, soort werkkring en de verantwoordelijkheid die je krijgt te dragen kunnen deze bedragen hoger uitvallen. Als ondernemer: zeer divers, afhankelijk van de sector en het bedrijf. Meer informatie www.reiswereldbaan.nl, Voor informatie over de examens SEPR I, SEPR II, SEPR III, SEPR BFT (Basic Fares & Ticketing) en SEPR TMB (Toeristisch Medewerker Binnenland) : SVH Klantenservice, tel. 09001402. .....................................................................................

Vrijetijdsmanager Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het ontwikkelen van boeiende vrijetijdsproducten voor een (inter)nationale markt. Is opgeleid voor management- en beleidsfuncties in de vrijetijdssector, bijvoorbeeld manager van een evenementenbureau, een multifunctionele accomodatie of een -congresbureau, organisator van sport-, kunsten culturele evenementen, pr-medewerker sportbond. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 Opleiding De 4 jarige opleiding Vrijetijdsmanagement. Bijzonderheden: In Breda kun je je na het eerste jaar specialiseren in Evenementenmanagement, Sportmanagement, Management in Creative Industries of Leisure Project Management. Je kunt ook de internationale variant van Vrijetijdsmanagement volgen: International Leisure Management (voertaal Engels). Vrijetijdsmanagement is voor VWO`ers en eventueel aansluitende MBO`ers verkort te volgen. In Breda kun je ook de opleiding International Media and Entertainment management volgen, een 4-jarige Engelstalige HBOopleiding waarbij de focus ligt op het leren ontwikkelen van media- en entertainmentproducten en deze vervolgens op de markt te brengen voor zowel de nationale als internationale markt. De Hogeschool van Amsterdam biedt binnen de opleiding Logistiek en Economie de afstudeervariant Leisure & Logistics (L&L) aan, waarbij thema`s als stedelijk vrijetijdsmanagement en logistieke invulling van evenementen/manifestaties aan bod komen. Je kunt ook de opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming aan een van de Hogescholen volgen. Zij bereiden met name voor op organisatie en productontwikkeling. Hier gelden geen profiel- of pakketeisen. Vanaf 21 jaar kun je bij onvoldoende vooropleiding onder bepaalde voorwaarden een toelatingsexamen afleggen. Aan de Hogeschool van Amsterdam kun je binnen de opleiding Commerciële Economie kiezen voor de afstudeerrichting De Johan Cruyff University, aan Fontys Hogescholen Eindhoven voor een specialisatie in de vrijetijdssector, aan Fontys Hogescholen Tilburg voor de afstudeervariant Sport, Economie en Communicatie (SPECO), aan de Stenden hogeschool voor de voor de afstudeerrichting Tourism en eventmanagement, aan Hogeschool Rotterdam voor Sportmarketing en management, aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen voor Sport- en evenementenmanagement, aan de Hogeschool Zeeland voor Marketing toerisme, recreatie en vrije tijd en aan de Hogeschool Utrecht voor Sport en entertainment marketing. Hogeschool INHOLLAND Haarlem/Rotterdam en Stenden hogeschool (Leeuwarden) verzorgen na HAVO/VWO (alle profielen) of MBO niveau 4 de 4 ja-

TOERISME

rige opleiding Media- en entertainmentmanagement. In Leeuwarden kun je kiezen voor de afstudeerrichting sport management. Leeuwarden kent ook een 2-jarige Associate Degree gericht op het organiseren van evenementen. Je kunt na HAVO/VWO/MBO (zonder profiel- of pakketeisen) ook een 2 jaar en 6 maanden durende opleiding Hospitality & Evenementen Management (vrijetijdskunde, gericht op Evenementen, Beurzen en Congresmarkt) volgen aan EuroCollege Hogeschool te Rotterdam. Binnen de opleiding speelt de praktijk een grote rol. Hogeschool Tio verzorgt de bacheloropleiding Internationaal Toeristisch Management in 3 jaar. Met een MTRO-diploma kun je deze opleiding in 2 jaar afronden. Engels in je vooropleiding is verplicht, bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. HBO Nederland verzorgt een 2-jarige opleiding Toeristisch Management (vestigingen in Amsterdam, Arnhem, Breda, Groningen, Rotterdam, Utrecht, Weert en Zwolle). Na HAVO en VWO met alle profielen (profiel C&M, N&T en N&G zonder ec1 toelaatbaar onder voorbehoud) en na MBO (economie/administratie direct toelaatbaar, andere richtingen met ec1, anders toelaatbaar ondervoorbehoud). Bij de Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam kun je na HAVO/VWO met alle profielen kiezen voor de bachelor Vrijetijdsmanagement. Waar NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda Hogeschool INHOLLAND Diemen Stenden Hogeschool (Leeuwarden) Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam EuroCollege Hogeschool (Rotterdam Hogeschool Tio Business School Notenboom. Plaatsingsmogelijkheden Op micro-niveau, bij zowel profit- als non-profitorganisaties, in de private en de publieke sfeer: lijn- of staffuncties bij multifunctionele accommodaties, bij sport-, kunst-, bedrijfs-, commerciële en culturele evenementen, recreatiebedrijven, reisorganisaties, attractieparken en congresorganisaties en wel in het bijzonder op de terreinen algemeen management, public relations, marketing, kwaliteisbeheer en onderzoek. Carrieremogelijkheden Management- en beleidsfuncties in de vrijetijdssector. .....................................................................................

Vrijetijdswetenschapper Wo-opleiding

Houdt zich niet afzonderlijk bezig met het toerisme, de sport, de cultuur of de media, maar benadert deze sectoren en brengt ze met elkaar in verband vanuit het geïntegreerde perspectief op de vrijetijd. Daarbij kijk je dan niet alleen naar de aanbodkant van vrijetijdsbestedingsmogelijkheden, maar ook naar de vrijetijdsconsument. Vooropleiding VWO: alle profielen Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Vrijetijdswetenschappen. Bijzonderheden: Hierna kun je nog een 1 jarige master volgen. Waar Universiteit van Tilburg Plaatsingsmogelijkheden Beleids-, management- en marketingfuncties op het gebied van vrijetijd, bijvoorbeeld beleidsmedewerker bij de gemeente op het gebied van sport, cultuur of toerisme; marketing manager bij organisaties op het gebied van toerisme; onderzoeker bij een onderzoeksbureau of aan een universiteit. Carrieremogelijkheden Als je geïnteresseerd bent in onderzoek, dan biedt de faculteit prima mogelijkheden voor een wetenschappelijke carrière. Salaris indicatie De salarissen zijn niet exact aan te geven, aangezien deze per functie en soort werkkring sterk kunnen verschillen. In een functie bij de overheid heb je doorgaans een aanvangssalaris van €2.380,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie en de inhoud van je taken kan je salaris uiteindelijk oplopen tot minimaal €3.755,- en maximaal €5.390,-.

Beroepen aangegeven met play butt n kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

voeding, natuur en milieu schappen en plant, dier en omgeving combineer je en pas je toe.

Agrarisch Bedrijfskundige Hbo-opleiding

Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+na, E&M+wb+na+sk/bi of C&M+wb+na+sk/bi.

Is werkzaam in bedrijfskundige functies in bedrijven en diensten in de agrarische sector en houdt zich daar bijvoorbeeld bezig met im- en export van (agrarische) producten, inkoop, verkoop of distributie van producten, informatieverwerking en automatisering.

Opleiding De 5-jarige opleiding Agrotechnologie.

Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4.

Waar Wageningen Universiteit.

Opleiding De 4-jarige opleiding Bedrijfskunde en agribusiness. Bijzonderheden: Bij Hogeschool Van Hall Larenstein kun je kiezen uit de majors Agrarisch ondernemerschap, Agrarische bedrijfskunde, Foodmarketing and Retail, Stad- en Streekmanagement of International Agribusiness and Trade (Engelstalig). De CAH Dronten biedt de opleidingsvarianten Agrotechniek en Management (i.s.m. de Stoas Hogeschool), Financiële dienstverlening, International Food Business, Hippische bedrijfskunde en Landelijk vastgoed. Afhankelijk van je vooropleiding en/of vakkenpakket is het mogelijk om de opleiding in kortere tijd af te ronden. In Delft is instroom mogelijk in september en januari. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool HAS Den Bosch CAH Dronten Hogeschool Van Hall Larenstein (locaties Leeuwarden en Wageningen) Plaatsingsmogelijkheden Als productmanager verantwoordelijk voor de afzet en de ontwikkeling van een bepaald product of als area manager verantwoordelijk voor een bepaalde regio, bij banken en verzekeringsmaatschappijen, als beleidsmedewerker informatie en automatisering bij een overheids of semi overheidsinstelling. Na de opleiding in Wageningen ook als commercieel medewerker bij een internationaal of tropisch georiënteerde handelsonderneming. Bedrijfskundig ingenieurs zijn werkzaam in commerciële, financiële en logistieke functies. Carrieremogelijkheden Na je studie groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar hogere kader en leidinggevende functies. Je kunt na voltooiing van je studie (mits in 4 jaar) aan de AHS ook je kennis verder verdiepen op de LU. De studie kan dan in de meeste gevallen in 2 jaar middels diverse doorstroomprogramma`s worden afgerond. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ca. €2.280,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding, gevolgd door een 2-jarige master.

Plaatsingsmogelijkheden Je werkt meestal in het bedrijfsleven bijvoorbeeld bij fabrikanten van landbouwwerktuigen, firma`s die agrarische bedrijfsgebouwen en klimaatregelinstallaties leveren voor de tuinbouw, dierhouderij of opslag en bewaren van agrarische producten of bij bedrijven die software maken. Functies als: ontwerper, productmanager of projectleider, onderzoeker of systeemanalist. Carrieremogelijkheden Je groeit in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en leidinggevende functies. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris meestal €2.395,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €4.770,- of €5.555,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Biotechnoloog Wo-opleiding

Zet micro-organismen of cellen van dierlijke en plantaardige oorsprong aan het werk om gewenste stoffen te produceren of ongewenste af te breken. Je past biotechnologie toe in de medische wereld, bij de productie van levensmiddelen en het opruimen van milieuverontreinigingen. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G, E&M+2 uit na/sk/bi of C&M+ na+sk+bi. Opleiding De 5-jarige opleiding Biotechnologie. Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding, gevolgd door een 2-jarige master. Waar Wageningen Universiteit. Plaatsingsmogelijkheden Functies als technoloog in de farmaceutische, chemische of levensmiddelenindustrie of consultant of wetenschapsredacteur. Veel afgestudeerden werken als onderzoeker: op een universiteit, onderzoeksinstelling of binnen de Research and Development afdeling van een bedrijf. Er zijn onderzoeksbanen in binnenen buitenland.

Agrotechnoloog

Carrieremogelijkheden Je groeit in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en leidinggevende functies. Ook kun je je onderzoeksstudie voortzetten om te promoveren tot doctor.

Past technologie toe bij de productie van voedsel en andere natuurlijke producten, ook houdt hij zich bezig met technologie voor de groene ruimte. Je kennis en inzicht in exacte weten-

Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris meestal €2.395,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €4.770,- of €5.555,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger.

Wo-opleiding

nieuwe producten en concepten voor de voedingsen genotmiddelenindustrie.

Dierkundig ingenieur Hbo-opleiding

Je werkveld richt zich op non-productiedieren. Denk aan huisdieren, sport- en recreatiedieren, dierentuinen kinderboerderijdieren, proefdieren en dieren in het wild. Hoe gaan mensen om met dieren en welke waarde hebben dieren voor mensen? Deze vraag staat steeds centraal in je werk. Je hebt als diermanager veel kennis over bijvoorbeeld voeding, gedrag, ecologie en gezondheid. Daarnaast zijn leidinggeven, kennis overdragen en organiseren onmisbaar in je werk.. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M+bi VWO: profiel N&T, N&G, E&M+bi MBO: niveau 4 Bijzonderheden: MBO met voldoende Engels, wi en bio. Relevante middenkaderopleiding zoals Dierenonderneming, Dierverzorging, Dierenartsassistent, Paraveterinair of Paardenhouderij. Voor alle andere opleidingen en/of profielen kun je contact opnemen met de toelatingscommissie. Opleiding De 4-jarige opleiding Diermanagement. Bijzonderheden: Je kunt kiezen uit de volgende majors (afstudeerrichtingen): Beleid en Communicatie, Wildlife Management, Paard en Management, Companion Animal Management, Dieren in de zorg en Proefdierbeheer. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Leeuwarden) Hogeschool HAS Den Bosch Plaatsingsmogelijkheden Als afgestudeerd Diermanager kun je in allerlei functies terechtkomen. Van adviseur dierenwelzijn tot voorlichter bij Natuurmonumenten, van dierenartsbezoeker tot manager van een dierenopvangcentrum, en van paardenvoedingsspecialist tot beheerder van een natuurgebied. Carrieremogelijkheden Via een groeiproces in de functie kun je doorstromen naar meer leidinggevende functies. Ook kun je kiezen voor een masteropleiding: Animal sciences and aquaculture, Aquaculture and fisheries, Food quality management, Forest and nature conservation of organic agriculture (alle aan Wageningen Universiteit). Salaris indicatie Een aanvangssalaris van gemiddeld ongeveer €2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. Gezien echter de veelheid aan functies en de veelsoortigheid aan bedrijven/instellingen waar je kunt komen te werken, lopen de aanvangssalarissen in de praktijk nogal uiteen. .....................................................................................

Food-designer Hbo-opleiding

Is werkzaam als ontwerper bij een voedingsmiddelenbedrijf, een producent of leverancier van grondof hulpstoffen en verpakkingen, vestigt zich als zelfstandig adviseur of gaat bij een ingenieurs- of reclamebureau aan de slag. Een designer creëert

Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Aanvullende eis: een positief intakegesprek. Opleiding De 4-jarige opleiding Food Design & Innovation. Bijzonderheden: Binnen deze opleiding kies je dan de specialisatie Food Design. Bij Van Hall Larenstein kun je binnen de opleiding Voedingsmiddelentechnologie (HAVO/VWO: profiel N&T, N&G en E&M+wa+sk) in Leeuwarden kiezen voor de major Health and Food of Food Technology. In Wageningen kies je voor Food Innovation Management (Engelstalig). Waar Hogeschool HAS Den Bosch. Plaatsingsmogelijkheden Als food-designer ben je multifunctioneel. Je kunt zelfstandig een marktonderzoek houden, de gegevens hiervan verwerken en dit vertalen naar een nieuw voedings- of genotmiddel. Je houdt het overzicht, bent creatief en hebt verstand van voedingsmiddelen. Na je studie ben je direct inzetbaar als zelfstandig Food Designer. Mogelijke functies: productmanager bij een voedingsmiddelenproducent, adviseur bij een ontwerpstudio, freelance designer, trend watcher of organisator van Food Events. Carrieremogelijkheden Na je studie groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar hogere kader en leidinggevende functies. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie Je aanvangssalaris zal naar schatting ca. €2.280,zijn. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Ingenieur diergezondheidszorg Hbo-opleiding

De nadruk in de opleiding ligt enerzijds op de biologie van het dier (waaronder fysiologie en gedrag) en anderzijds op de gebruikswijze en het welzijn en de wetgeving daaromtrent. De ethiek van het diergebruik neemt in de opleiding een belangrijke plaats in. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+sk VWO: profiel N&T, N&G of E&M+sk MBO: niveau 4 (met voldoende wiskunde en biologie) Bijzonderheden: Het diploma Dieronderneming (KF-niveau) met doorstroomcertificaten voor biologie, wiskunde, Nederlands en Engels of VWO met wiskunde A/B en biologie geeft de mogelijkheid tot een verkorte studieduur. Opleiding De 4-jarige opleiding Dier- en veehouderij

Check de clips van je toekomstige opleiding of beroep op www.scholieren.tv

Films van o.a.: Christelijke Agrarische Hogeschool - Stoas Hogeschool - Groenhorst College - Hogeschool Van Hall Larenstein

www.beroepenkrant.nl

Bijzonderheden: Tijdens je opleiding kies je voor de afstudeerrichting diergezondheidszorg. Bij Hogeschool Van Hall Larenstein kun je kiezen voor de majors Applied Animal Science (Engelstalig), Diergezondheidszorg, Equine, Leisure and Sports (Engelstalig), Equine Business and Economics (Engelstalig), Lifestock Management (Engelstalig) en Melkveehouderij. Waar CAH Dronten Hogeschool HAS Den Bosch Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool Van Hall Larenstein Plaatsingsmogelijkheden Diervoederindustrie, groothandel dierbenodigdheden, proefdierinstituten, onderwijs en onderzoek, dierentuin, dierenopvang en -transport, diergeneesmiddelenindustrie, gemeentelijke milieudienst, wildlifecentra, gezelschapsdierensector, sport- en recreatiedierenorganisaties, voorlichter dierziektepreventie, voorlichter voor verantwoord gebruik van geneesmiddelen. Carrieremogelijkheden Je groeit in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en leidinggevende functies. Na voltooiing van je studie (mits binnen 4 jaar) kun je je kennis ook verder verdiepen middels diverse doorstroomprogramma`s op de LU. De studie kan dan in de meeste gevallen in 2 jaar worden afgerond. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Kust- en zeemanager Hbo-opleiding

Veel mensen maken aanspraak op nationale en internationale kusten zeegebieden. Denk maar aan natuurbeschermers, vissers, oliemaatschappijen en recreanten. De ontwikkelingen in de kustgebieden worden dan ook steeds complexer. Wel of geen tweede Schiphol in zee? Hoe schadelijk zijn gasboringen in de Waddenzee nu eigenlijk? En waar ligt de grens voor het aanleggen van grote windmolenparken langs de kust? Allemaal kwesties die je als kusten zeemanager in goede banen moet leiden. Daarvoor moet je sterk in je schoenen staan, want de belangen zijn vaak groot. Je krijgt diverse vakken van ecologie en (zee) recht tot communicatie en onderzoeksmethodes. Maar ook de praktijk speelt een grote rol. Je doet veel veldwerk en loopt twee keer vijf maanden stage. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Na MBO ben je toelaatbaar met doorstroomcertificaat voor wi. Kaderfunctionarissen kunnen veelal, in overleg met de toelatingscommissie, in aanmerking komen voor een verkort traject. Voor alle andere opleidingen en/of profielen kun je contact opnemen met de toelatingscommissie. Opleiding De 4-jarige opleiding Kust- en zeemanagement. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Leeuwarden) Plaatsingsmogelijkheden Je werkt bijvoorbeeld bij een internationaal adviesbureau, of je manifesteert je in de milieubescherming. Dicht bij huis, zoals de Waddenvereniging, of ergens in de wereld voor het WNF. Daarnaast kan ook de overheid specialisten met een kusten zeeachtergrond goed gebruiken. Als troubleshooter bij problemen in de visserij bijvoorbeeld. Je kunt ook carrière maken in onderzoeksfuncties. Ook kun je meewerken aan de invoering van milieuzorgsystemen bij internationale olie en gaswinningmaatschappijen. Carrieremogelijkheden Via een groeiproces in je functie kun je doorgroeien naar meer leidinggevende functies. Ook kun je aan de Wageningen Universiteit verder studeren voor de master Aquaculture and Fisheries. Salaris indicatie Een aanvangssalaris van gemiddeld ongeveer s2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. Gezien echter de veelheid aan functies en de veelsoortigheid aan bedrijven/instellingen waar je kunt komen te werken, lopen de aanvangssalarissen in de praktijk nogal uiteen. .....................................................................................

Landbouwvoorlichter Hbo-opleiding

Als landbouwvoorlichter begeleid je tuin- en akkerbouwers en veehouders, bijvoorbeeld in hun omschakeltraject naar biologische glastuinbouw of biologische veehouderij. Verder kun je de mi-

lieuvriendelijke teelt van bloemen en gewassen stimuleren, de toeleveranciers van een aardappelfabriek in het Oostblok adviseren, het belang van evenwicht tussen dier, milieu, natuur, plant en bodem aangeven. Informatie is belangrijk voor de hele landbouwsector. Nieuwe ontwikkelingen en nieuwe regels moet je als landbouwvoorlichter op een duidelijke manier kunnen introduceren. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+sk VWO: profiel N&T, N&G of E&M+sk; bij Tuinbouw en akkerbouw E&M+sk/nl&t MBO: niveau 4 Bijzonderheden: MBO: aanvullende eis: een 4-jarige middelbare opleiding in de agrarische sector met wisen scheikunde Opleiding De 4-jarige opleiding Tuinbouw en akkerbouw of de 4-jarige opleiding Dier- en veehouderij. Bijzonderheden: Tijdens de ingenieursfase kun je kiezen voor teeltvakken, zoals groente-, bloemen-, boom- of fruitteelt, of voor een specialisatie binnen een beroepscategorie, zoals voorlichting, onderzoek of ondernemer en management. Den Bosch heeft de afstudeerrichtingen Research & innovation, Crop- & Farm Management, International Business Management en Agrotechnology. Wageningen biedt afstudeerrichtingen die zich richten op de (sub)tropen. Leeuwarden biedt vaktechnische modules gericht op bijvoorbeeld biotechnologie. In de opleiding Dier- en veehouderij kun je je specialiseren in verschillende diersoorten, maar ook in de biologische landbouw, techniek, natuurbeheer, voorlichting, onderzoek en financieel economische begeleiding. Afhankelijk van je vooropleiding en/of profiel is het mogelijk de opleiding in kortere tijd af te ronden. In Den Bosch en Dronten, worden deficiëntiecursussen aangeboden voor wisen scheikunde. Als scheikunde in je examenpakket ontbreekt, kun je in Dronten (CAH) via een zomercursus deze achterstand inhalen. Wiskunde B kun je in het eerste semester van de propedeuse bijwerken. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Chr. Agrarische Hogeschool (Dronten) Hogeschool HAS Den Bosch Hogeschool Van Hall Larenstein (locaties Leeuwarden, Velp en Wageningen) Plaatsingsmogelijkheden Tal van leidinggevende, technisch-organisatorische en specialistische functies in de landbouwsector en in de brede periferie daarvan, op de terreinen management, commercie en onderzoek. Bijvoorbeeld als bedrijfsvoorlichter, medewerker agrarische kredietverlening bij een bank, onderzoeksmedewerker bij een landbouwkundig instituut, commercieel medewerker bij de toeleverende industrie, exportmanager bloemenveiling, zelfstandig ondernemer, hoofd productie-afdeling, onderzoeksmedewerker bij tuincentra of keurmeester. Afgestudeerden zie je ook terug als bedrijfsleider bij een groot landbouwbedrijf, als onderzoeker in de plantenveredeling of diergezondheid, als milieudeskundige bij een adviesbureau, redacteur bij een vakblad of als voorlichter bij de overheid. Je kunt in het buitenland gaan werken, maar zeker ook in Nederland. Carrieremogelijkheden Als afgestudeerde groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en een leidinggevende functie. Ook kun je na voltooiing van je studie je kennis verder verdiepen op de LU. Het is de bedoeling dat je als afgestudeerde van het HAO ook toegang krijgt tot de universitaire tweede fase opleidingen van de WU. Ook kun je na je studie een Master of Scienceopleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salarisindicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Levensmiddelentechnoloog Wo-opleiding

Past scheikundige, natuurkundige en microbiologische kennis toe bij de productie van levensmiddelen. Als levensmiddelentechnoloog heb je verstand van de samenstelling, structuur en eigenschappen van grondstoffen, halffabrikaten en levensmiddelen. Je weet ook welke bewerkingen je kunt toepassen en welke veranderingen de producten ondergaan bij bewerking, opslag en vervoer. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G, E&M+wb+na+sk of C&M+wb+na+sk Opleiding De 5-jarige opleiding Levensmiddelentechnologie. Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding, gevolgd door een 2-jarige master. Waar Wageningen Universiteit.

voeding, natuur en milieu

Plaatsingsmogelijkheden Vooral in de levensmiddelenindustrie als procestechnoloog, productontwikkelaar, kwaliteitsdeskundige of managementfuncties. Je kunt ook kortere of langere tijd in het buitenland gaan werken. Meestal via de internationale levensmiddelenconcerns of op een buitenlandse universiteit. Carrieremogelijkheden Je groeit in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en leidinggevende functies. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris meestal €2.395-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €4.770,- of €5.555,. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Manager agrotoerisme Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met recreatieve voorzieningen in het landelijke gebied te creëren. Denk maar eens aan kamperen bij boerderijen, recreatieve routes, het aan huis verkopen van streekproducten. Er moeten samenwerkingsverbanden geregeld worden tussen landbouwbedrijven, horeca, gemeenten en natuurbeschermingsorganisaties. Naast inrichtingsaspecten zijn ook regel- en wetgeving van belang. Tevens moet je goed kunnen samenwerken met verschillende belanghebbenden in een gebied. Vooropleiding 1. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb/ec VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Plattelandsvernieuwing. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskunde en Agribusiness Bijzonderheden: Het derde jaar bestaat bijna volledig uit stages, waarvan bij voorkeur een in het buitenland. Je sluit je studie af met een scriptie en een project. De toelatingseisen kunnen per instelling enigszins afwijken. Bij Van Hall Larenstein in Leeuwarden kun je voor de major Stad- en Streekmanagement kiezen en in Wageningen voor de major Regional Development and Innovation (Engelstalig). Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Chr. Agrarische Hogeschool (Dronten) Hogeschool HAS Den Bosch Hogeschool Van Hall Larenstein (locaties Leeuwarden en Wageningen) Plaatsingsmogelijkheden Er is veel vraag naar specialisten op het gebied van de plattelandsvernieuwing. Je houdt je bezig met het stimuleren van plattelandstoerisme bij een VVV of met agrarisch natuurbeheer. Afgestudeerden worden bijvoorbeeld beleidsmedewerker bij een provincie, projectleider bij Rijkswaterstaat, medewerker bij een waterschap of beleidsmedewerker Natuurmonumenten. Ook in ontwikkelingslanden is behoefte aan gecoördineerde plattelandsvernieuwing. Landbouwproductie, onderwijs, ontwikkeling van gezondheidszorg en infrastructuur zijn elementen voor geïntegreerde streekontwikkeling. Carrieremogelijkheden Via een groeiproces in de functie kan doorstroming plaatsvinden naar meer leidinggevende functies. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Manager groene ruimte Hbo-opleiding

Je houdt je bezig met het bestemmen, inrichten en beheren van het landelijk gebied, dus alle groene ruimte buiten de bebouwde kom. Stadsuitbreiding, industrie, recreatie, moderne landbouw, natuur en landschap maken allemaal aanspraak op die groene ruimte. Het is dus noodzakelijk dat de ruimte zo efficiënt mogelijk wordt ingericht. Als manager groene ruimte houd je je daarom bijvoorbeeld bezig met het schrijven van inrichtingsplannen, het beheer van bossen, natuurterreinen en parken, voorzieningen voor openluchtrecreatie, maar ook de infrastructuur van wegen en waterlopen, dijkverzwaringen, bodemsanering of publieksvoorlichting. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen Bijzonderheden: VWO: C&M bij voorkeur met Wb MBO: niveau 4 (in de agrarische sector) 2. HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+sk) VWO: profiel N&T, N&G, E&M+sk/nl&t of C&M+sk/nl&t MBO: niveau 4 (in de agrarische sector).

Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Bos en Natuurbeheer. 2. De 4-jarige opleiding Land en watermanagement. Bijzonderheden: Na een MBO-opleiding Bos en Natuurbeheer/Land, Water en Milieubeheer/Cultuurtechniek en een intakegesprek kun je de opleiding in 3 jaar afronden. Bij Van Hall Larenstein in Velp kun je kiezen voor de majors Bosbouw-Urban Forestry, International Timber Trade, Natuur- en landschapstechniek, Tropical Forestry, Vastgoed en grondtransacties, Grond-, wegen waterbouw, Inrichting waterbeheer en International Water Management. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Velp) Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool HAS Den Bosch Plaatsingsmogelijkheden Als projectleider, rentmeester, beheerder, onderzoeker, planologisch medewerker, ecologisch milieudeskundige, voorlichter, ontwikkelaar, opdrachtverwerver, bodemkundige, grondtechnicus, hydroloog, irrigatiedeskundige, ontwerper, kostenbegroter, grondaankoper, uitvoerder, schaderegelaar, makelaar taxateur, bedrijfsleider e.d. bij vele instellingen, zowel in de overheidssfeer als in de particuliere sector, zoals: de Dienst Landelijk Gebied, het Staatsbosbeheer, de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders, de Dienst der Domeinen, de Provinciale Diensten (Prov. Waterstaat en Prov. Planologische Diensten), de gemeenten, de hoogheemraadschappen/waterschappen/zuiveringsschappen, de werkvoorzieningsschappen, instellingen voor sport en recreatie, instellingen tot behoud van natuur en landschap, de ingenieurs en adviesbureaus (waaronder Heidemij Holding NV, de Grontmij NV en het Ingenieursbureau Oranjewoud), de aannemingsbedrijven in groenvoorziening, grond , weg en waterbouw, de rentmeestersbureaus. Carrieremogelijkheden Via een groeiproces in de functie kun je doorstromen naar meer leidinggevende functies. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salarisindicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Milieukundige HAO Hbo-opleiding

Voorspelt, signaleert en beschrijft milieuproblemen, analyseert hun oorzaken en geeft wegen aan om problemen te voorkomen of op te lossen. De vraagstukken waarmee milieukundigen te maken krijgen, zijn buitengewoon gecompliceerd omdat ze vele aspecten hebben. Om er enkele te noemen: bestuurlijke aspecten (milieubeleid, beheer en -toezicht), juridische aspecten (milieuwetgeving en -maatregelen), natuurwetenschappelijke aspecten (biologische, microbiologische, chemische, toxicologische) en technische aspecten (installaties en andere voorzieningen ter bescherming van het milieu). Milieukundigen moeten de problematiek dus vanuit verschillende vakgebieden kunnen benaderen. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+sk VWO: profiel N&T, N&G of E&M+sk MBO: niveau 4 Bijzonderheden: MBO: een 4-jarige opleiding in de agrarische sector met wisen scheikunde. Heb je niet het juiste profiel dan kun je in Delft en Leeuwarden een zomercursus volgen in scheikunde of wiskunde A of B. Opleiding Een 4-jarige opleiding Milieukunde. Bijzonderheden: De opleiding heeft niet bij alle hogescholen hetzelfde karakter. Informeer hierover bij je schooldecaan of bij de betreffende Hogeschool. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Leeuwarden) Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool HAS Den Bosch Plaatsingsmogelijkheden O.a. als milieuvoorlichter bij een gemeente of particuliere instantie, als medewerker bodemsanering bij een ingenieursbureau, als ambtenaar milieuzaken en hinderwet bij een gemeente, als onderzoeksmedewerker bij het Rijksinstituut voor Zuivering van Afvalwater of als medewerker ecologisch beheer bij de Rijksoverheid, milieuzorgmedewerker bij bedrijven en instellingen, milieutechnoloog bij industriële bedrijven, bij waterschappen of zuiveringschappen. Carrieremogelijkheden Als afgestudeerde groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar hogere kader- en leidinggevende functies. Ook kun je na voltooiing (mits binnen 4 jaar) van je studie aan de AHS je kennis verder verdiepen op de LU. Je kunt de studie dan in de meeste gevallen in twee jaar middels diverse doorstroomprogramma`s afronden. Ook kun je na je studie de universitaire tweedefaseopleiding Master of Science (MSc) gaan volgen aan de WU of aan het HAO.

voeding, natuur en milieu Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Rentmeester Hbo-opleiding

Is een breed georiënteerde vastgoeddeskundige, overwegend werkzaam in het landelijk gebied met een overgang naar het randstedelijk en het stedelijk gebied. De activiteiten, doorgaans gebaseerd op een duurzame vertrouwensrelatie met de opdrachtgever/werkgever, hebben betrekking op beheer en exploitatie van onroerende zaken in de breedste zin, alsmede op het vervullen van een veelzijdig adviseurschap. Daarnaast stelt de rentmeester taxatierapporten op voor velerlei doeleinden (bijvoorbeeld voor schaderegelingen, meestal op onteigeningsbasis voor de verwerving van gronden voor grote projecten), adviseert hij in gronden pachtzaken, in planschade en nadeelcompensatie en bemiddelt hij bij de aan- en verkoop van landgoederen, bossen, boerderijen en landbouwgronden.

Wat wil jij worden? VWO: profiel N&T, N&G of E&M+sk MBO: niveau 4

Tuin- en landschapsinrichter Hbo-opleiding

Is werkzaam als ontwerper, uitvoerder of beheerder van groenvoorzieningen bij een overheidsinstelling (gemeente, provincie) of een particulier bedrijf (ingenieursbureau). Zij creëren groenvoorzieningen in de open ruimten tussen stedelijke en landschappelijke bebouwingen ten behoeve van wonen, werken, verkeer en recreatie. Vooropleiding HAVO: profiel C&M+wa/wb, E&M, N&G of N&T VWO: alle profielen MBO: niveau 4 (in de agrarische sector). Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Tuin- en landschapsinrichting. Bijzonderheden: Bij Van Hall Larenstein locatie Velp kun je kiezen voor de majors Landschapsarchitectuur, Management buitenruimte, Realisatie Tuin- en landschapsarchitectuur en Tuinarchitectuur.

Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen

2. De 4-jarige studie Tuin- en landschapsmanagement of Landscape Design, beide vallend onder de opleiding Plattelandsvernieuwing.

Bijzonderheden: VWO: profiel C&M met bij voorkeur Wb. MBO: niveau 4.

Waar 1. Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Velp) 2. Hogeschool HAS Den Bosch

Opleiding De De 4-jarige opleiding Bos- en Natuurbeheer.

Plaatsingsmogelijkheden Als ontwerper van inrichtings en beplantingsplannen bij een gemeente of een provincie, als zelfstandig tuinarchitect of als medewerker in een particulier bureau, als beheerder van een natuurterrein of stedelijk groen met verantwoordelijkheid voor het beheersplan en financiële en personeelsplanning.

Bijzonderheden: Je kiest binnen de studie voor de major Vastgoed en grondtransacties. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Velp) Plaatsingsmogelijkheden Zelfstandig ondernemer of in dienst van grotere rentmeesterskantoren, die veelal verbonden zijn aan ingenieursbureaus, stichtingen, diverse overheden, natuurbeschermingsorganisaties en bedrijven. Carrieremogelijkheden Wanneer je het diploma Rentmeester hebt behaald en ten minste drie jaar praktijkervaring hebt en te goeder naam en faam bekendstaat, kun je als lid van de Nederlandse Vereniging van Rentmeesters worden toegelaten en de eed afleggen voor de Stichting Rentmeesterskamer. Je bent als beëdigd rentmeester bevoegd de boven beschreven werkzaamheden te verrichten. Indien je het diploma Rentmeester hebt behaald maar nog geen drie jaar praktisch werkzaam bent geweest, kun je indien je in de praktijk werkzaam bent, als aspirant-lid tot de Nederlandse Vereniging van Rentmeesters worden toegelaten. Ook kun je na je studie aan de AHS (mits in 4 jaar) je kennis verder verdiepen op de WU. Je kunt de studie dan in de meeste gevallen in twee jaar middels diverse doorstroomprogramma`s afronden. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salarisindicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger.

Carrieremogelijkheden Als afgestudeerde groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar hogere kader en leidinggevende functies. Ook kun je na je studie (mits in 4 jaar) je kennis verder verdiepen op de WU. Je kunt de studie dan in de meeste gevallen in twee jaar middels diverse doorstroomprogramma`s afronden. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salarisindicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.082of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Veehouderijkundige

Bijzonderheden: MBO: een 4-jarige middelbare opleiding in de agrarische sector met wisen scheikunde. Opleiding De 4-jarige opleiding Dier- en veehouderij. Bijzonderheden: Afhankelijk van je vooropleiding en/of vakkenpakket kun je de studie in kortere tijd afronden. In Den Bosch, Leeuwarden, Wageningen en Dronten worden deficiëntiecursussen aangeboden voor wisen scheikunde. Wiskunde B kan in het eerste semester van de propedeuse worden bijgewerkt. Heb je niet het juiste profiel/vooropleidingspakket dan kun je in Delft, Wageningen en Leeuwarden een zomercursus volgen in scheikunde of wiskunde A of B. Bij Van Hall Larenstein kun je kiezen voor de majors Applied Animal Science (Engelstalig), Diergezondheidszorg, Equine, Leisure and Sports (Engelstalig), Equine Business and Economics (Engelstalig), Livestock Management (Engelstalig) en Melkveehouderij. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Chr. Agrarische Hogeschool (Dronten) Hogeschool HAS Den Bosch Hogeschool Van Hall Larenstein (locaties Leeuwarden en Wageningen) Plaatsingsmogelijkheden Kaderfuncties in bedrijven en instellingen in en rond de agrarische sector bijvoorbeeld als bedrijfsvoorlichter, medewerker agrarische kredietverlening bij een bank, onderzoeksmedewerker bij een landbouwkundig instituut, commercieel medewerker bij de toeleverende industrie (bijvoorbeeld zaadhandel, landbouwmachinebedrijf). Een deel van de afgestudeerden wordt zelfstandig agrarisch ondernemer. Verder kun je denken aan functies als projectleider natuurontwikkeling, voorlichter, inspecteur, specialist diergezondheidszorg en vakredacteur. Carrieremogelijkheden Als afgestudeerde groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en een leidinggevende functie. Ook kun je na voltooiing van je studie je kennis verder verdiepen op de LU. Het is de bedoeling dat je als afgestudeerde van het HAO ook toegang krijgt tot de universitaire tweede fase opleidingen van de WU. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .....................................................................................

Hbo-opleiding

Is werkzaam als kaderfunctionaris of leidinggevende in bedrijven en instellingen in en rond de agrarische sector of heeft een eigen bedrijf. Geeft technische en/of economische voorlichting aan zelfstandige ondernemers, verricht onderzoek op het gebied van de veehouderij, heeft een commerciële functie (verkoop, inkoop) bij een landbouwkundig bedrijf of werkt in een dienstverlenende functie. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+sk

Voedingsmiddelentechnoloog Hbo-opleiding

Is werkzaam in een leidinggevende, technisch organisatorische, marketinggerichte of specialistische functie in de voedingsen genotmiddelenindustrie. Deze industrie omvat alle bedrijven die agrarische grondstoffen verwerken tot voedingsen genotmiddelen, zoals de be- en verwerking van

fruit tot fruitconserven, melk tot kaas, vlees tot vleeswaren. Ook fabrieken van veevoeder, bierbrouwerijen, frisdrankfabrieken, industriële bakkerijen e.d. worden tot de voedingsen genotmiddelenindustrie gerekend. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+wa+sk VWO: profiel N&T, N&G of E&M+wa+sk MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Tot het 1e jaar worden toegelaten alle studenten met een 4-jarige MAO-opleiding kaderfunctionaris (niveau 4). Overig mbo dient contact op te nemen met de toelatingscommissie. Verkorte trajecten staan in principe open voor studenten met een MAO-opleiding kaderfunctionaris Levensmiddelentechnologie en Producttechnologie, kaderfunctionaris Levensmiddelentechnologie en Productcontrole, kaderfunctionaris Levensmiddelen technologie en Kwaliteitszorg, kaderfunctionaris Kwaliteitszorg en Vleesketen. Overige verkorte trajecten of toelating op grond van andere opleidingen in overleg met de toelatingscommissie. Opleiding De 4-jarige opleiding Voedingsmiddelentechnologie. Bijzonderheden: De verschillende opleidingen leggen eigen accenten in de opleiding. Zo legt men in Wageningen de nadruk op marketing en communicatie. In Wageningen kun je major Food Innovation Management volgen (Engelstalig) en in Leeuwarden kun je kiezen voor de major Health and Food of Food Technology (beiden Engelstalig). Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool Van Hall Larenstein (locaties Leeuwarden en Wageningen) Hogeschool HAS Den Bosch Plaatsingsmogelijkheden Door je brede theoretische opleiding, ondersteund door hetgeen je leerde tijdens de praktijkstages, ben je in vele bedrijven direct inzetbaar bij verschillende afdelingen. Een aantal mogelijke functies: productieleider, opleidingsfunctionaris, bedrijfsleider, food-marketeer, kwaliteitsmanager, hoofd laboratorium, afvalwatertechnoloog, commercieel technoloog, procesontwikkelaar, productieleider, productontwikkelaar of warenonderzoeker. Carrieremogelijkheden Via een groeiproces in de functie kun je doorstromen naar meer leidinggevende functies op het terrein van bedrijfsleiding, kwaliteitsbeheer, productontwikkeling e.d. Mogelijk zijn verder technische functies bij overheids en semi-overheidsinstellingen, zoals keurings en controlediensten, waterschappen en zuiveringsschappen, bij landbouwcoöperaties, ingenieursbedrijven en toeleveringsbedrijven voor de voedings en genotmiddelenindustrie. Salaris indicatie Een aanvangssalaris van gemiddeld ongeveer €2.280,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.080,- of €3.470,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. Gezien echter de veelheid aan functies en de veelsoortigheid aan bedrijven/instellingen waar je kunt komen te werken, lopen de aanvangssalarissen in de praktijk nogal uiteen.

Beroepen aangegeven met play butt n kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

ict Adviseur informatievoorziening Hbo-opleiding

Onderhoudt de contacten tussen de automatiseringsafdeling en de ``gebruikers`` afdelingen. Verzorgt de begeleiding van de gebruikers in ruime zin (bij het ontwerpen, analyseren, invoeren en evalueren van informatiesystemen). Assisteert gebruikers, geeft hen instructie en leidt ze op en helpt mee bij het opstellen van het informatiebeleid. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI). Bijzonderheden: De meeste hogescholen bieden deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Bij Hogeschool Utrecht kunnen mbo-ers met een verwante opleiding een half jaar studieduurverkorting krijgen. Scholieren van ROC ASA, ROC A12, ROC Midden Nederland, ROC Gooi en Vechtstreek en Rivor kunnen 1,5 jaar studieduurverkorting krijgen in verband met een combi-jaar mbo-hbo. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Binnen het bedrijfsleven en bij de overheid. Hier gaat het dan om startfuncties. Carrieremogelijkheden Na enkele jaren doorgroeien naar bijvoorbeeld de functie van coördinator informatievoorziening. Ook kun je doorstromen naar een verwante universitaire opleiding of kiezen voor een internationale vervolgopleiding. Salaris indicatie Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €2.150,en €2.475,- en kan uitlopen tot €3.500,- à €4.200,-. ...................................................................................

Business Analist (wo-opleiding)

Als business analist breng je de informatiebehoefte van interne en externe belanghebbenden in kaart en bedenk je oplossingen voor een betere informa-

tievoorziening. Een sales manager (intern belanghebbende) kan bijvoorbeeld beter zijn werk doen als hij continu kan werken met de meest recente verkoopcijfers. Jij zorgt dat de geschikte software hiervoor wordt gemaakt en stuurt de IT-programmeurs aan. Een ander voorbeeld van je werk kan zijn, dat je ervoor zorgt dat klanten (externe belanghebbenden) via de website eenvoudig en op betrouwbare wijze producten kunnen kopen. Kortom: als business analist los je met IT bedrijfskundige problemen op. Je vormt continu de schakel tussen bedrijfskundigen en IT-specialisten. Opleiding Bedrijfsinformatietechnologie, 3 jaar bachelor en 2 jaar master. Waar Universiteit Twente, Enschede Universiteit Utrecht (Informatiekunde) Radboud Universiteit Nijmegen (Informatiekunde) Vrije Universiteit Amsterdam (Multimedia en Management) Universiteit van Amsterdam (Informatiekunde) Universiteit Tilburg (Economie & Informatica) Universiteit Groningen (Informatiekunde) Universiteit Leiden (Informatica & Economie) Erasmus Universiteit Rotterdam (Informatica & Economie) Plaatsingsmogelijkheden Afgestudeerden komen vaak terecht in het bedrijfsleven, zoals bij Shell, Bol.com en Capgemini. Ze kunnen ook aan de slag bij de overheid, denk bijvoorbeeld aan de Politie of aan werken voor een ministerie. Overal is behoefte aan mensen die bruggen kunnen slaan tussen IT en bedrijfskunde. Carrièremogelijkheden Ook als het minder goed gaat met de economie, zijn afgestudeerden van de opleiding Bedrijfsinformatietechnologie zeer gewild op de arbeidsmarkt. Daarnaast zijn natuurlijk ook de doorgroeimogelijkheden goed. Afhankelijk van je eigen wensen, kun je doorgroeien naar functies als senior adviseur, project- of IT-manager. Meer informatie Je vindt meer informatie over deze opleiding op: www.bachelor.utwente.nl/bit ...................................................................................

Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding Kort-HBO Informatica. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI). Bijzonderheden: De meeste hogescholen bieden deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen beide opleidingen in 3 jaar afronden. Bij Hogeschool Utrecht kunnen mbo-ers met een verwante opleiding een half jaar studieduurverkorting krijgen. Scholieren van ROC ASA, ROC A12, ROC Midden Nederland, ROC Gooi en Vechtstreek en Rivor kunnen 1,5 jaar studieduurverkorting krijgen in verband met een combi-jaar mbo-hbo. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Stenden hogeschool (Emmen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Leiden Plaatsingsmogelijkheden Binnen het bedrijfsleven en bij de overheid. Hier gaat het dan om startfuncties.

Adviseur interne controle en beveiliging/EDP-auditor

Carrieremogelijkheden Na enkele jaren doorgroeien naar hogere functies. Ook kun je doorstromen naar een verwante universitaire opleiding of kiezen voor een internationale vervolgopleiding.

Draagt zorg voor een goede toepassing van automatiseringshulpmiddelen bij het controleren op de juistheid en volledigheid van gegevensverwerking, adviseert over organisatiestructuur en procedures uit het oogpunt van controle en beveiliging, over het inbouwen van controle- en beveiligingsmaatregelen in informatiesystemen en over de ontwikkeling van controleprogramma`s. Houdt zich ook bezig met het ontwikkelen van controle- en beveiligingstechnieken, met het toezien op de naleving van controle- en beveiligingsmaatregelen bij de systeemontwikkeling en de verwerking (inclusief gegevensopslag) en tenslotte met het toetsen van de werking van controle- en beveiligingsmaatregelen.

Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €2.150,- en €2.475,- en kan uitlopen tot €3.500,- à €4.200,-. .....................................................................................

Hbo-opleiding

Vooropleiding 1.HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ ec/m&o+ wa/wb) VWO: alle profielen

Game programmer Hbo-opleiding

Een game programmer maakt de code waar een computerspel op berust en weet alle trucs op het gebied van ICT en kan op een hoog niveau andere virtuele spellen/simulaties programmeren. Vooropleiding Havo: C&M+wa/wb, E&M, N&G, N&T VWO: alle profielen MBO: Niveau 4 Bijzonderheden: Wiskunde, natuurkunde en informatica of tekenen worden geadviseerd.

Opleiding De 4-jarige opleiding International Game Architecture and Design. Bijzonderheden: De opleiding aan NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda is geheel Engelstalig. Je kunt je specialiseren in de richtingen 3D Programming, 3D Visual Art en Art & Technology for Next Generation Entertainment en volgt gedeeltelijk een gezamenlijk studieprogramma. Waar NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda Plaatsingsmogelijkheden Als afgestudeerde van de Engelstalige opleiding kun je starten in diverse programmer en visual artist gerelateerde carrières. Heb je je gespecialiseerd in de richting Art &Technology for Next Generation kom je terecht in functies waar je meer te maken krijgt met technologieën als XHTML, CSS, Java en Flash. Je kunt gaan werken bij een computerspellenfabrikant of bij een bedrijf dat simulatiespellen ontwikkeld of in het algemeen gespecialiseerd is in Virtual Reality. ...................................................................................

Gegevensbankbeheerder Hbo-opleiding

Ook voorkomende benamingen: data base administrator/ databank-coördinator. Coördineert naamgeving en definitie van gegevenselementen, beheert de catalogus van gegevenselementen, bewaakt de integriteit van gegevensverzamelingen en pleegt overleg met bestandsbeheerders. Hij houdt zich ook bezig met het ontwerpen en vaststellen van de logische structuur van gegevensverzamelingen en met het coördineren van gemeenschappelijk gebruik van gegevenselementen en gegevensverzamelingen en het verstrekken van richtlijnen hiervoor. Vooropleiding 1.HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ ec/m&o+ wa/wb) VWO: alle profielen Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Bij Hogeschool Utrecht kunnen mbo-ers met een verwante opleiding een half jaar studieduurverkorting krijgen. Scholieren van ROC ASA, ROC A12, ROC Midden Nederland, ROC Gooi en Vechtstreek en Rivor kunnen 1,5 jaar studieduurverkorting krijgen in verband met een combi-jaar mbo-hbo. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding Kort-HBO Informatica. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI). Bijzonderheden: De meeste hogescholen bieden deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). Saxion Hogescholen Enschede heeft binnen de opleiding Technische informatica de studieroute TI-ICT Beheer en ook de Associate degree TI-ICT Beheer.

Check de clips van je toekomstige opleiding of beroep op www.scholieren.tv

Films van o.a.: ICT Studeren aan het HBO - Hogeschool Windesheim - Ecabo

www.beroepenkrant.nl

Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Stenden hogeschool (Emmen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Leiden Plaatsingsmogelijkheden Bij bedrijven, instellingen en organisaties zoals handelsen productiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, softwarehouses, enz. Carrieremogelijkheden Binnen het beroep is carrière mogelijk in de zin van het werken aan steeds complexere systemen. Daarnaast is het mogelijk naar leidinggevende posities in een automatiseringsafdeling door te groeien. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €2.150,- en €2.475,- en kan uitlopen tot €3.500,- à €4.200,-. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl .....................................................................................

Data-analist Hbo-opleiding

Houdt zich onder meer met de volgende taken bezig: analyseren van de informatieverwerking; het formuleren van behoeften en vereisten; het opstellen en onderhouden van logisch of functioneel systeemontwerp en het beoordelen van de functio-

nele toepassingsmogelijkheden van standaard applicatieprogrammatuur. Waar de systeemontwerper meer aan de computerkant staat, kun je de informatie-analist meer aan de gebruikerskant plaatsen (behoefte-analyse en functioneel ontwerp). Vooropleiding 1.HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ ec/m&o+ wa/wb) VWO: alle profielen Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in meestal 3 jaar afronden. Bij Hogeschool Utrecht kunnen mbo-ers met een verwante opleiding een half jaar studieduurverkorting krijgen. Scholieren van ROC ASA, ROC A12, ROC Midden Nederland, ROC Gooi en Vechtstreek en Rivor kunnen 1,5 jaar studieduurverkorting krijgen in verband met een combi-jaar mbo-hbo. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding Kort-HBO Informatica. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI) Bijzonderheden: De meeste hogescholen bieden deze opleiding ook duaal aan. De Hogeschool van Amsterdam biedt de specialisatie Information Engineering aan (in Almere). Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem

Hogeschool Drenthe (Emmen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Leiden Plaatsingsmogelijkheden Bij bedrijven, instellingen en organisaties zoals onderzoeklaboratoria, handelsen productiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, softwarehouses, enz. Carrieremogelijkheden Binnen het beroep is carrière mogelijk in de zin van steeds complexer systemen ontwerpen. Daarnaast is het mogelijk naar leidinggevende posities in een automatiseringsafdeling door te groeien, bijvoorbeeld hoofd ontwikkeling en hoofd rekencentrum. Salaris indicatie Een salaris-indicatie is in deze sector moeilijk te geven, aangezien dit te veel afhankelijk is van onder andere de soort opleiding, die men genoten heeft, de grootte van het bedrijf waar men werkt en de ervaring die men in de loop der jaren heeft opgedaan. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl .....................................................................................

Data-specialist Wo-opleiding

Heeft een adviserende, sturende en begeleidende taak in de informatievoorziening van bedrijven en organisaties. Het gaat daarbij vooral om een rol als intermediair. Je vormt daarmee de brug tussen management, eindgebruikers en techniekspecialisten (informatici). Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa12/wb1 (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb) Opleiding Een 4-jarige opleiding Informatiekunde. Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding en een 1-jarige master. Waar Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Radboud Universiteit Nijmegen

ict

Plaatsingsmogelijkheden Na afloop van de opleiding kun je aan de slag in het bedrijfsleven, bij de overheid of in het onderwijs. Je kunt denken aan functies als informatieanalist, (beleids)medewerker ICT of adviseur kennismanagement. Ook kun je als wetenschappelijk onderzoeker aan een universiteit worden verbonden. Carrieremogelijkheden Je kunt na je studie verder als assistent of onderzoeker in opleiding (aio of oio). Je doet dan 4 jaar zelfstandig wetenschappelijk onderzoek dat uitmondt in een promotie. Heb je een baan, dan kun je na verloop van tijd terecht komen in de meer leidinggevende banen als bijvoorbeeld ICT-projectleider, informatiemanager of coördinator kennismanagement. Salaris indicatie Een salaris-indicatie is in deze sector moeilijk te geven, aangezien dit te veel afhankelijk is van onder andere de grootte en soort van het bedrijf waar men werkt en de ervaring die men in de loop der jaren heeft opgedaan. .....................................................................................

Ingenieur technische informatica (ing.) Hbo-opleiding

Ook voorkomende benaming: developing ingineer. Als ingenieur Technische Informatica (TI) weet je de weg te vinden in de hard- en software van computers; jij bent dé computerexpert. Computers spelen op steeds meer plaatsen in ons leven een rol; in grote en kleine apparaten, van een MP3-speler tot een GPS-systeem en van een couveuse tot een robotstraat waarin complete auto`s worden gebouwd. Vanuit je kennis van de laatste mogelijkheden die computertechnologie biedt, bedenk en ontwerp je deze nieuwe toepassingen voor de gebruiker, of zorg je ervoor dat bestaande toepassingen op een nieuwe manier kunnen worden gebruikt. Daarbij moet je goed samen kunnen werken met bijvoorbeeld marketingmensen, industriële vormgevers en andere technici. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M+wb of C&M+wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Technische informatica.

KIES MET UNIVERSITEIT TWENTE VOOR EEN SUCCESVOLLE CARRIÈRE IN DE ICT Een vooruitstrevende omgeving die borrelt van de nieuwe ideeën. Dat is ICT aan Universiteit Twente. Bedrijfsinformatietechnologie (BIT) en Technische Informatica (TI) zijn de ICT richtingen van deze universiteit.

Techniek en mens centraal bij Bedrijfsinformatietechnologie Vind je ICT een boeiend vakgebied, maar wil je je later niet alleen met techniek bezighouden? Dan is de opleiding Bedrijfsinformatietechnologie (BIT) wat voor jou! Kern van deze opleiding is het ontwikkelen en invoeren van innovatieve IT- systemen in bedrijven. Daarbij gaat de aandacht altijd uit naar de techniek én de mens. Ellen koos voor BIT. `Een ideale combi van bedrijfskundevakken, informaticavakken en veel ‘net echt’ projecten.´, vertelt ze. `Het zijn twee disciplines die gecombineerd worden tot een boeiend vakgebied. Ik wilde iets doen met economie, maar zocht ook een grotere uitdaging. En die heb ik nu gevonden. Het spreekt me aan om een bedrijf in te duiken en slimme ICT oplossingen te bedenken met én voor mensen die zelf niets met ICT hebben. En een mooie bijkomstigheid: werkgevers staan te springen om afgestudeerden!

Complexe problemen analyseren bij Technische Informatica Experimenteren en onderzoeken. Dat doe je tijdens een studie Technische Informatica aan de Universiteit Twente. Bedenk en ontwikkel nieuwe manieren van communicatie tussen mens en computer. Vind een veilige programmeertaal uit. Ontwerp een snellere database waarin je nog meer kunt opslaan. Dat is TI. Paul koos voor deze richting. `Een hele exacte studie´, vertelt hij. `Het gaat veel verder dan programmeren. Je leert er complexe problemen analyseren en ze op te lossen met behulp van de computer. Dat spreekt mij aan. Bovendien zijn de toekomstperspectieven met deze studie meer dan uitstekend.´

WWW.BACHELOR.UTWENTE.NL

Hello Twente! Studeren in Twente is studeren aan een kleinschalige universiteit in een levendige stad. Binnen no time ken je de meeste gezichten. Heb je zin om te stappen? In de kroeg kom je bekenden tegen. Dat maakt het gezellig. Universiteit Twente is de enige campusuniversiteit van Nederland. Naast je studie krijg je veel mogelijkheden om de activiteiten te ondernemen. Een prachtige sporthal, veel studentenverenigingen, volop kroegjes en mogelijkheden om je uit te leven op cultureel of sportief gebied.

Ontdek het zelf! Bezoek de voorlichtingsdagen op 19 en 20 maart. Of loop een dag mee met een student. Kijk voor meer informatie op www.bachelor.utwente.nl. Je kunt de BIT-studenten ook volgen op Twitter: http://twitter.com/utbit.

ict

Wat wil jij worden?

Bijzonderheden: De HAN heeft een gemeenschappelijke propedeuse voor de opleidingen Technische Informatica, Informatica en Bedrijfskundige Informatica. In Enschede bestaat er voor instromers van het MBO (MKTMA, MK-CIT, MK-AEC) een 3-jarige variant. Er is in Enschede tevens in de MBO beroepskolom een opleidingsvariant ICT-beheer, die 3 jaar duurt. In Den Bosch bestaat een Verkorte opleiding Technische Informatica voor MBO`ers Technische Informatica van 2 jaar. In Enschede kun je je onder andere specialiseren in Real Time Embedded Systems, Technische Automatisering of Netwerken en Applicatieprogrammering. Ook kun je na 2 jaar je studie verder afmaken in een MKBvariant (midden- en kleinbedrijf). Deze variant geeft je de mogelijkheid om leren en studeren te combineren. Saxion Hogescholen Enschede heeft bovendien de Associate degree TI-ICT Beheer. In Amsterdam kun je je specialiseren in de volgende beroepsprofielen: Embedded Systems Engineering, Software Engineering, Game Technology, Game Design, System and Network Engineering, Industrial Computing en in Forensic Intelligence & Security. In Rotterdam kun je je vanaf het derde jaar onder andere specialiseren in één van de volgende gebieden: Embedded systems, Telematica, ICT-Management of E-Health. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Stenden hogeschool (Emmen) Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool/TH Rijswijk De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Venlo Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Zowel in het midden- en kleinbedrijf als in de grote multinationale bedrijven, bij de overheid en in het onderwijs. Mogelijke functies: automatiseringsmedewerker (je ontwerpt netwerksystemen met bijbehorende software en je bent tevens beheerder en gebruiker van deze systemen), software engineer, hardware engineer, systeem-analist, projectleider (je coördineert binnen een groep ingenieurs bij grotere automatiseringsprojecten), automatiserings-consultant (je adviseert gebruikers bij de aanschaf of uitbreiding van informatieverwerkende systemen), databasespecialist, internet/intranet consultant, technisch commercieel medewerker en systeemontwikkelaar (je ontwikkelt intelligente apparaten zowel hardware als software). Carrieremogelijkheden Na ervaring, applicatiecursussen e.d. kun je doorgroeien naar hogere/leidinggevende functies (managementfuncties, zoals hoofd automatisering of projectleider). Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €2.150,- en €2.475,- en kan uitlopen tot €3.500,- à €4.200,-. .....................................................................................

Ingenieur technische informatica (Ir.) Wo-opleiding

Houdt zich bezig met de hardware en software van (technische) systemen, apparaten en netwerken voor gegevensverwerking. Je hebt de deskundigheid om systemen, netwerken en programmatuur voor gegevensverwerking te specificeren, ontwerpen, construeren en verbeteren. Je zorgt voor de automatisering van technische systemen en je richt je daarbij zowel op productiesystemen als op embedded systemen: producten waarin een computer is opgenomen. Daarbij gebruik je verschillende soorten computersystemen en netwerken. Voor deze systemen ontwikkel je software. Bij het ontwerpen van zowel de systemen als de software ga je methodisch te werk. Je doorloopt daarbij het gehele ontwikkeltraject van analyse, specificatie, ontwerp, implementatie tot en met het testen en documenteren van technische informatiesystemen. Vooropleiding VWO: N&T, N&G+wb, E&M+wb of C&M+wb Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Technische informatica Bijzonderheden: Hierna kun je doorgaan met een of meer master-specialisaties. Zo`n master duurt 2-jaar en leidt je op tot een specialist in een bepaald vakgebied. Waar Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Plaatsingsmogelijkheden In de dienstverlening, industrie of handel, communicatie, IT, universiteit of onderzoeksinstelling. Daar kun je dan functies bekleden als systeemanalist, automatiseringsadviseur of -consulent, database administra-

39 tor, beheer en ontwikkeling CAD/CAM-systemen voor ondersteuning van ontwerpen productieprocessen, ontwerper van embedded software of wetenschappelijk onderzoeker. Carrieremogelijkheden Je kunt kiezen uit diverse vervolgopleidingen aan een van de technische universiteiten, zoals ontwerpersopleidingen technische informatica, ontwerpen van technische informatiesystemen, logistieke besturingssystemen of informatie- en communicatietechniek. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €2.150,- en €2.475,- en kan uitlopen tot €3.500,- à €4.200,-. .....................................................................................

Intermediair communicatiesystemen/ Applicationmanager Hbo-opleiding

De centrale vraag is: hoe ontwerp en gebruik je elektronische hulpmiddelen om te communiceren. De intermediair adviseert over aanschaf, toepassing en gebruik van communicatiesystemen. Dat zijn systemen waarbij computers gegevens uitwisselen voor het doen van bestellingen en betalingen, het verzenden van informatie, het leren of werken op afstand. Dergelijke systemen zijn te vinden in de gezondheidszorg, in handel en industrie, in de transportsector, bij publieksvoorlichting, opleiding en training. Als intermediair sla je de brug tussen gebruikers, managers, automatiseerders en technici. Je staat meer aan de kant van de gebruikers, dan aan de technische kant. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-82010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/ m&o/mw). MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Communicatiesystemen. Bijzonderheden: In de opleiding worden Engelse teksten gebruikt en kunnen Engelstalige gastsprekers optreden. Van studenten wordt een brede belangstelling verwacht, met enerzijds interesse voor mensen in een organisatie of bedrijf en anderzijds belangstelling voor computertoepassingen, interactieve media en de nieuwe mogelijkheden daarvan. Een groot deel van het derde leerjaar loop je stage in of buiten Nederland. Het vierde leerjaar is gericht op een specialisatie in een werkveld, bijvoorbeeld de gezondheidszorg, handel of industrie. Het is ook mogelijk je verder te verdiepen in toepassingen van nieuwe media, zoals interactieve video, CD-ROM, animatie, beeld, geluid en spraak. Waar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Utrecht. Plaatsingsmogelijkheden Bij overheid, banken, reisorganisaties, instellingen voor gezondheidszorg, warenhuizen, opleidingsinstituten, midden- en kleinbedrijf. Door de explosieve groei van communicatiesystemen groeit ook de vraag naar mensen die kennis hebben van het ontwerp, de toepassing en het gebruik van dergelijke systemen. De intermediair communicatiesystemen zal in een staffunctie automatiseerders, beleidsmakers, technici en gebruikers tot elkaar brengen. Het instrueren van gebruikers vormt daar een onderdeel van. Ook het uitvoeren van toegepast onderzoek behoort tot de mogelijkheden. Carrieremogelijkheden De markt van communicatiesystemen is sterk in ontwikkeling. Ook na je afstuderen zal voortdurende bijscholing noodzakelijk zijn. Afhankelijk van werkervaring en aanvullende cursussen kun je doorgroeien naar meer leidinggevende functies, zoals projectleider. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €2.150,- en €2.475,- en kan uitlopen tot €3.500,- à €4.200,-. .....................................................................................

Internetadviseur Hbo-opleiding

Als internetadviseur breng je vraag naar informatie en aanbod van informatie bij elkaar, sla je een brug tussen programmeurs en gebruikers, onderzoek je hoe organisaties in elkaar zitten, heb je inzicht in werkprocessen en informatiestromen en maak je informatietoepassingen met behulp van de nieuwste technologie. Vooropleiding 1. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb

VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatiedienstverlening en management. Bijzonderheden: Saxion Hogscholen Deventer heeft de 4-jarige studieroute Human Information Design & Strategy (HIDS), onderdeel van de opleiding Informatiedienstverlening -en Management (IDM). Binnen deze studieroute bedenk je nieuwe professionele toepassingen met beschikbare technologieën zoals: Youtube, Hyves, Google Earth, Google Maps, Tom Tom, E-paper, waarbij de mens centraal staat. In Rotterdam kun je je vanaf het derde jaar onder andere specialiseren in één van de volgende gebieden: User Experience Design, Experience Branding of Concept en Product Development. 2. De 4-jarige opleiding Communication and multimedia design. Bijzonderheden: In Breda kun je afstuderen in het profiel design, techniek of communicatie en management In Amsterdam heet de opleiding Interactieve Media Waar 1. Avans Hogeschool locatie Breda De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Saxion Hogescholen Deventer 2. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda De Haagse Hogeschool Hogeschool Rotterdam Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Zuyd Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Plaatsingsmogelijkheden In tal van uiteenlopende bedrijven en organisaties, zoals de gezondheidszorg, financiële dienstverlening, onderwijs of telecommunicatie. Je kunt denken aan functies als webdesigner, multimediadesigner, mediadesigner, conceptualizer van digitale mediaproducten, informatiearchitect, webredacteur, game programmer en projectmanager digitale media. Ook zelfstandig ondernemerschap is een mogelijkheid. Carrieremogelijkheden Na afronding van je studie biedt het Instituut de mogelijkheid om in samenwerking met de Sunderland University (Engeland) twee Master of Science-opleidingen op afstand te volgen. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €2.150,- en €2.475,- en kan uitlopen tot €3.500,- à €4.200,-. .....................................................................................

Netwerkbeheerder Hbo-opleiding

Ook voorkomende benamingen: networkoperator/ networksupervisor/networkmanager. De netwerkbeheerder is iemand die zorgt voor het beheer van een computernetwerk tijdens de dagelijkse werkzaamheden. Een computernetwerk of netwerk is een aantal computers dat met elkaar kan communiceren via een medium. Dit medium is over het algemeen een ethernet, men spreekt dan van een Local Area Network (LAN), maar deze kan zich ook groter manifesteren, zoals het internet of een Wide Area Network (WAN). Het netwerk is de infrastructuur van servers, werkstations, netwerkapparatuur en bekabeling. De taak van de netwerkbeheerder is het onderhouden van voldoende capaciteit, functionaliteit en integriteit van de infrastructuur. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in meestal 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. Ook zijn er tal van particuliere opleidingen in deze richting. Na HAVO: AMBI-opleiding bij diverse erkende instituten. Na HAVO met profiel C&M+WB1, E&M+WB1, N&G of N&T, VWO (alle profielen) of MBO niveau 4: een 4-jarige opleiding Technische Informatica met opleidingsvariant ICT Beheer aan Saxion Hogescholen Enschede. Na MBO-ICT Beheerder is er in Enschede een beroepskolom met opleidingsvariant ICT Beheer, die 3 jaar duurt. Ook kun je in Enschede binnen de opleiding Technische Informatica de studieroute TI-ICT Beheer kiezen en voor de Associatie degree TI-ICT Beheer. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven

Windesheim (Zwolle) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Utrecht Hogeschool Rotterdam Hogeschool Leiden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hanzehogeschool Groningen De Haagse Hogeschool Saxion Hogescholen Enschede Stenden hogeschool (Emmen) Plaatsingsmogelijkheden Bij de overheid (rijk, provincie en gemeente), onderzoeklaboratoria, handelsen productiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, etc. Je bekleedt vaak functies als afdelingschef, staffunctionaris of technisch commercieel medewerker bij een groot bedrijf of bedrijfsleider bij een middelgroot bedrijf. Bij adviesbureaus ben je vaak belast met het ontwerpen, begroten en het houden van toezicht op de uitvoering van installaties. Ook is het mogelijk een functie te aanvaarden in het onderwijs als docent. In de praktijk lopen de functieomschrijvingen van netwerkbeheerders ver uiteen. In kleinere netwerken worden de taken van helpdesk en systeembeheer vaak bij de netwerkbeheerder gelegd, waar de netwerkbeheerders in grote bedrijven vaak zeer abstract te werk gaan en soms de infrastructuur nooit aan hoeven te raken. Deze mensen worden vaker netwerkmanagers genoemd. Carrieremogelijkheden Je kunt na de HIO-opleiding nog diverse applicatiecursussen volgen aan de diverse Hogescholen om je kennis en kunde op je vakgebied aan te passen, uit te breiden en/of te vernieuwen. Het is vaak mogelijk om binnen het bedrijf door te groeien naar hogere/meer verantwoordelijke functies. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €2.150,- en €2.475,- en kan uitlopen tot €3.500,- à €4.200,-. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl .....................................................................................

Projectadviseur/ Technical consultant Hbo-opleiding

Ook voorkomende benamingen: (systeem) consultant/ projectmanager/ (senior) data-analist. Houdt zich bezig met: - het adviseren over automatiseringsmogelijkheden; - het onderkennen van veranderingen in de gebruikersorganisatie en adviseren over daaruit voortvloeiende veranderingsprocessen; - het (bege)leiden van teams voor onder meer: analyse van knelpunten in de informatievoorziening, formuleren van systeemvereisten en informatiebehoeften en ontwerpen, bouwen, invoeren, evalueren en onderhouden van informatiesystemen; - het evalueren van het projectverloop. Vooropleiding 1. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/ wb) VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. De HAN heeft een gemeenschappelijke propedeuse voor de opleidingen Technische Informatica, Informatica en Bedrijfskundige Informatica. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI). Bijzonderheden: De meeste hogscholen bieden deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (kort HBO). Alle hogescholen verzorgen een 3-jarig traject voor MBO`ers met een verwante vooropleiding. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam

www.beroepenkrant.nl

Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Stenden hogeschool (Emmen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Leiden Plaatsingsmogelijkheden Bij de overheid (rijk, provincie en gemeente), onderzoeklaboratoria, handelsen productiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, etc. I-ingenieurs bekleden vaak functies als afdelingschef, staffunctionaris of technisch-commercieel medewerker bij een groot bedrijf of bedrijfsleider bij een middelgroot bedrijf. Bij adviesbureaus zijn I-ingenieurs vaak belast met het ontwerpen, begroten en het houden van toezicht op de uitvoering van installaties. Ook is het mogelijk een functie te aanvaarden in het onderwijs als docent. Carrieremogelijkheden Het is vaak mogelijk om binnen het bedrijf door te groeien naar hogere/meer verantwoordelijke functies. Je kunt na de I- of BI-opleiding nog diverse applicatiecursussen volgen aan de verschillende Hogescholen om je kennis en kunde op je vakgebied aan te passen, uit te breiden en/of te vernieuwen. Bijvoorbeeld cursussen als: computerarchitectuur en datacommunicatie, computerscience, digitale filters, IC-ontwerpen en toepassen, software-ontwikkeling etc. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de â&#x201A;Ź2.150,- en â&#x201A;Ź2.475,- en kan uitlopen tot â&#x201A;Ź3.500,- Ă â&#x201A;Ź4.200,-. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl .....................................................................................

Software ingineer Hbo-opleiding

De software ingineer houdt zich op de eerste plaats bezig met ontwerp en bouw van komplexe programma`s. De problemen waarvoor hij/zij oplossingen zoekt liggen veelal op het gebied van database-, informatie-, expert-, besturingssystemen, datacommunicatie, netwerken en andere geavanceerde toepassingen. Vaak is het werk onderdeel van een groot automatiseringsproject

en werkt de software ingineer met vele anderen samen. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. In Eindhoven kun je ook kiezen voor de richting Mens en Informatica. In Enschede kun je je onder andere specialiseren in Real Time Embedded Systems, Gaming & Virtual Reality of Security. In Rotterdam kun je je vanaf het derde jaar onder andere specialiseren in ĂŠĂŠn van de volgende gebieden: Software Engineering, Gaming- en Simulatietechnologie of Webtechnologie. De HAN heeft een gemeenschappelijke propedeuse voor de opleidingen Technische Informatica, Informatica en Bedrijfskundige Informatica. Bij Hogeschool Utrecht kunnen MBO-ers met een aanverwante opleiding een half jaar studieduurverkorting krijgen. Scholieren van ROC ASA, ROC A12, ROC Midden Nederland en ROC Gooi en Vechtstreek en Rivor anderhalf jaar studieverkorting krijgen in verband met met een combi-jaar MBO-HBO. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Windesheim (Zwolle) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Utrecht Hogeschool Rotterdam Hogeschool Leiden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hanzehogeschool Groningen De Haagse Hogeschool Saxion Hogescholen Enschede Stenden hogeschool (Emmen) Plaatsingsmogelijkheden Het bedrijfsleven en de overheid hebben grote behoefte aan deskundigen op het gebied van software engineering.

0ABO $EVENTER Zichtbaar meer inhoud! s %VENWICHTIGE AANDACHT VOOR PRAKTIJK EN KENNIS THEORIE s %LKE WEEK STAGE s 6OLDOENDE LESUREN s "EPERKT GROEPSWERK EN GEEN EINDELOZE REmECTIE s 6EEL KEUZE BIJVOORBEELD GEDRAGS EN LEERPROBLEMEN

BEWEGINGSONDERWIJS KUNST s 6OOR CHRISTELIJK KATHOLIEK EN OPENBAAR ONDERWIJS CERTIlCATEN s )NTERNATIONALE ACTIVITEITEN EN STAGE s (OGE STUDENTTEVREDENHEID s !CADEMISCHE PABO BACHELOR EN UNIVERSITAIRE MASTER IN JAAR

Kom verder. Saxion.

saxion.nl/pabo

Carrieremogelijkheden Na je opleiding kun je aan sommige universiteiten aansluitende masteropleidingen gaan volgen. Ook zijn er mogelijkheden om applicatiecursussen te volgen aan de verschillende Hogescholen. Voorts is het mogelijk door te groeien naar hogere/leidinggevende funkties, afhankelijk van onder andere bovengenoemde cursussen en werkervaring. Binnen het beroep is carriĂ¨re mogelijk in de zin van het werken aan steeds complexere systemen. Daarnaast is het mogelijk naar leidinggevende posities in een automatiseringsafdeling door te groeien. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de â&#x201A;Ź2.150,- en â&#x201A;Ź2.475,- en kan uitlopen tot â&#x201A;Ź3.500,- Ă â&#x201A;Ź4.200,-. .....................................................................................

Systeemingineer Hbo-opleiding

Ook voorkomende benaming: hardware specialist. Adviseert over de toepasbaarheid van apparatuur en systeemprogrammatuur en begeleidt het installeren en in gebruik nemen van apparatuur en het invoeren van systeemprogrammatuur. Houdt zich ook bezig met het ontwikkelen en toepassen van methoden voor vergelijking van apparatuur en systeemprogrammatuur en met het evalueren van het gebruik van automatiseringsmiddelen. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M+wb of C&M+wWb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. 2. De 4-jarige opleiding Technische Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. De HAN heeft een gemeenschappelijke propedeuse voor de opleidingen Technische Informatica, Informatica en Bedrijfskundige Informatica. Bij Hogeschool Utrecht kunnen MBO`ers met een aanverwante opleiding een half jaar studieduurverkorting krijgen. Scholieren van ROC ASA, ROC A12, ROC Midden Nederland en ROC Gooi en Vechtstreek en Rivor anderhalf jaar studieverkorting krijgen in verband met met een combi-jaar MBO-HBO. Particuliere opleidingen. Na HAVO: AMBI-opleiding bij diverse erkende instituten. Waar 1. en 2. Hogeschool INHOLLAND Alkmaar (alleen 2) Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede Stenden hogeschool (Emmen) Windesheim (Zwolle) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Utrecht Hogeschool Rotterdam Hogeschool Leiden (alleen 1) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (alleen 1) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool INHOLLAND Haarlem (alleen 1) Hanzehogeschool Groningen De Haagse Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden Bij de overheid (rijk, provincie en gemeente), onderzoeklaboratoria, handelsen productiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, etc. I-ingenieurs bekleden vaak functies als afdelingschef, staffunctionaris of technisch-commercieel medewerker bij een groot bedrijf of bedrijfsleider bij een middelgroot bedrijf. Bij adviesbureaus zijn I-ingenieurs vaak belast met het ontwerpen, begroten en het houden van toezicht op de uitvoering van installaties. Ook is het mogelijk een functie te aanvaarden in het onderwijs als docent. Carrieremogelijkheden Je kunt na je opleiding nog diverse applicatiecursussen volgen, georganiseerd door de sector HTO, om je kennis en kunde op je vakgebied aan te passen, uit te breiden en/of te vernieuwen. Bijvoorbeeld cursussen als: computerarchitectuur en datacommunicatie, computerscience, digitale filters, IC-ontwerpen en toepassen, software-ontwikkeling. Het is vaak mogelijk om binnen het bedrijf door te groeien naar hogere/meer verantwoordelijke functies. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de â&#x201A;Ź2.150,- en â&#x201A;Ź2.475,- en kan uitlopen tot â&#x201A;Ź3.500,- Ă â&#x201A;Ź4.200,-. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl

ict

Netwerkdesigner / Networksupervisor Maakt het ontwerp voor een automatisch gegevensverwerkend systeem, draagt de verantwoordelijkheid nadat het is ontwikkeld en in gebruik genomen en ontwerpt ook de later aan te brengen veranderingen. Vaak is hij belast met de leiding over de uitvoering van de daarmee verband houdende werkzaamheden. Vooropleiding 1. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/ wb) VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. De HAN heeft een gemeenschappelijke propedeuse voor de opleidingen Technische Informatica, Informatica en Bedrijfskundige Informatica. Bij Hogeschool Utrecht kunnen MBO-ers met een aanverwante opleiding een half jaar studieduurverkorting krijgen. Scholieren van ROC ASA, ROC A12, ROC Midden Nederland en ROC Gooi en Vechtstreek en Rivor anderhalf jaar studieverkorting krijgen in verband met met een combi-jaar MBO-HBO. Na HAVO met profiel C&M+WB1, E&M+WB1, N&G of N&T, VWO (alle profielen) of MBO niveau 4: een 4-jarige opleiding Technische Informatica met opleidingsvariant ICT Beheer aan Saxion Hogescholen locatie Enschede. Na MBO-ICT Beheerder is er in Enschede een beroepskolom met opleidingsvariant ICT Beheer, die 3 jaar duurt. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI). Bijzonderheden: De Haagse Hogeschool, Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool INHOLLAND Diemen, Saxion Hogescholen locatie Enschede, Avans Hogeschool locatie Breda, Avans Hogeschool locatie Tilburg en Hogeschool Utrecht bieden deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Bij Hogeschool Utrecht kunnen MBO-ers met een aanverwante opleiding een half jaar studieduurverkorting krijgen. Scholieren van ROC ASA, ROC A12, ROC Midden Nederland en ROC Gooi en Vechtstreek en Rivor anderhalf jaar studieverkorting krijgen in verband met met een combi-jaar MBO-HBO. Saxion Hogescholen Enschede heeft binnen de opleiding Technische Informatica de studieroute TI-ICT Beheer en de Associatie degree TI-ICT Beheer. 3. Particuliere opleidingen. Na HAVO: AMBI-opleiding bij diverse erkende instituten. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Stenden hogeschool (Emmen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Leiden Plaatsingsmogelijkheden Bij bedrijven, instellingen en organisaties zoals handelsen produktiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, softwarehouses, enz. Carrieremogelijkheden Binnen het beroep is carriĂ¨re mogelijk in de zin van steeds complexer systemen ontwerpen. Daarnaast is het mogelijk naar leidinggevende posities in een automatiseringsafdeling door te groeien, bijvoorbeeld hoofd ontwikkeling en hoofd rekencentrum. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien dit te veel afhankelijk is van onder andere de grootte van het bedrijf waar je komt te werken, de functie waarin je start e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de â&#x201A;Ź2.150,- en â&#x201A;Ź2.475,- en kan uitlopen, o.a. afhankelijk van behaalde certificeringen, tot â&#x201A;Ź3.500,- en â&#x201A;Ź4.200,-.

ict Wataangegeven wil jij worden? Beroepen met play butt n kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl

COMMERCIËLE BEROEPEN Commercieel-economisch manager/(internationaal) marketingmanager Hbo-opleiding

In deze functie houd je je bezig met marketing, management en sales. Je weet hoe je de wensen en behoeften van consumenten en ondernemingen kunt vertalen naar marktgerichte marketingen salesactiviteiten. Daarbij let je op de sterke en zwakke punten van een organisatie. Ook ontwikkel je strategische, tactische en operationele marketingen verkoopplannen, voert ze uit en evalueert ze. Verder besteed je aandacht aan interne bedrijfsprocessen als logistiek en inkoop. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&T+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 Opleiding De opleiding Commerciële Economie (CE). Bijzonderheden: Veel hogescholen verzorgen de opleiding ook in duale vorm, een combinatie van studie en werk op niveau. Hogeschool Rotterdam biedt binnen de opleiding Commerciële economie de 4-jarige specialisatie Sportmarketing en Management aan. In Utrecht kies je bij aanvang van de studie voor een van de varianten Sales & Marketing Management, Sport & Entertainmentmarketing, Leisure & Eventmarketing en International Marketing & Management (de laatstgenoemde richting is Engelstalig). Hogeschool Utrecht verzorgt ook een duale opleiding Commerciële economie. Na een algemene propedeuse ga je dan afwisselend een half jaar studeren (met studiefinanciering) en een half jaar werken (met salaris). Een aantal hogescholen bieden de opleiding aan in een Engelstalige variant: International Business and Management Studies (IBMS) Bij Avans Hogeschool, locatie Breda, kun je bij aanvang van je studie IBMS kiezen voor de variant Asian business studies of International Financial Management. De Hogeschool van Amsterdam heeft binnen de opleiding CE ook de afstudeerrichtingen Internationaal Management (IM), Johan Cruyff University (JCU) en Sportmarketing en Management(SMM). In duale vorm wordt ook de afstudeerrichting Commerciële economie voor Toekomstige Ondernemers (CETO) aangeboden. Daarnaast verzorgt de Hogeschool van Amsterdam de opleiding Trade Management gericht op Azië (TMA) en de Engelstalige opleiding International Business and Management Studies (IBMS). De opleiding Trade management gericht op Azië (TMA) kun je ook volgen aan de Hogeschool Rotterdam. Business School Notenboom (met opleidingen te Eindhoven, Hilversum en Maastricht) verzorgt na HAVO/VWO (E&M, de andere profielen met Economie 1) een 2- en een 3-jarige opleiding Business & Management, met de uitstroomprofielen Financieel management, Marketing Management, Juridisch management en Business Events. NHTV internationale hogeschool Breda, de Haagse Hogeschool, de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

en Hogeschool Zuyd (Heerlen) hebben een Hogere Europese Beroepen Opleiding (HEBO). In Leeuwarden kun je aan het begin van het tweede jaar kiezen voor Europees commercieel management, Europees business management of Europees bestuur en beleid. Toelating na VWO/HAVO met profiel C&M, E&M+2e mvt2, N&G+2e mvt2 of N&T+2e nvt2 of (hier ben je onder voorbehoud toelaatbaar) na MBO niveau 4. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (Arnhem) De Haagse Hogeschool Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Fontys Hogescholen (Eindhoven) Saxion Hogescholen Enschede Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool INHOLLAND Diemen Hogeschool NCOI (Hilversum) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden LOI Hogeschool NTI Hogeschool Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Sittard) Fontys hogeschool (Venlo) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Stenden hogeschool Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Plaatsingsmogelijkheden In het bedrijfsleven en bij de overheid. Je kunt daarbij denken aan functies als salesexecutive, marketingmanager, in- en verkoopmanager, accountmanager, productmanager, exportmanager en marktonderzoeker. Carrieremogelijkheden Verder studeren aan een universiteit of een HBOmasteropleiding volgen, zoals Master of Business Administration (MBA) of Master of Arts in International Business (MAIB). Salaris indicatie Bij overheidsinstanties ligt het startsalaris rond €2.165,- oplopend tot tussen de €3.080 en €3.470. .................................................................................

Econoom/Bedrijfseconoom Wo-opleiding

Als econoom analyseer je economische vraagstukken en presenteer je de resultaten daarvan oplossingsgericht. In de huidige globaliserende maatschappij wordt de zakelijke dienstverlening steeds belangrijker. De vraagstukken waar je mee te maken krijgt gaan steeds meer over de relaties tussen bedrijven, financiële instellingen en nonprofit organisaties. Als bedrijfseconoom richt je je op het reilen en zeilen van een onderneming. Vragen waar je in je werk mee te maken krijgt zijn bijvoorbeeld: op welke wijze richten wij onze organisatie en ons informatiesysteem in?, hoe houden we controle over budgetten en kosten?, hoe financieren we verdere investeringen? en hoe gaan we om met vraagstukken van transport en logistiek? Vooropleiding VWO: profiel: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb Opleiding 1. De 3-jarige bacheloropleiding Algemene economie 2. De 3-jarige bacheloropleiding Economie 3. De 3-jarige bacheloropleiding Bedrijfseconomie 4. De 3-jarige bacheloropleiding Economics

5. De 3-jarige bacheloropleiding Economie en bedrijfseconomie. Bijzonderheden: Aan RUG ook toelaatbaar met profiel N&T Waar 1. Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Tilburg 2. Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Utrecht 3. Universiteit van Tilburg 4. Universiteit Maastricht Rijksuniversiteit Groningen 5. Erasmus Universiteit Rotterdam Vrije Universiteit Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Je werkt in het bedrijfsleven, bij de overheid, bij een instelling (zoals een ziekenhuis), bij een internationale organisatie of aan een universiteit (als onderzoeker of in een bestuursfunctie). Je komt dan vaak na enige jaren ervaring terecht in een algemene leidinggevende of bestuurlijke functie, waarin je op grond van je kennis en ervaring het beleid mede bepaalt en besluiten moet voorbereiden en uitvoeren. Carrieremogelijkheden Na enige jaren ervaring leidinggevende functies. Na je bacheloropleiding kun je doorstromen naar o.a. de volgende masters: Business administration, Economics and business, Human resource management, International business and management, International economics and business, Accounting and control, Business economics, Business studies, International economics studies. Ook kun je een Post-WO-opleiding doen voor een functie in het onderwijs: Leraar algemene economie vo eerstegraads of Leraar bedrijfseconomie vo eerstegraads. Salaris indicatie Je inkomen hangt sterk af van de organisatie waar je werkt. Bij de meeste organisaties kun je denken aan een aanvangssalaris van ongeveer €2.400,- met een doorgroei naar ongeveer €5.360. In het particuliere bedrijfsleven kunnen de salarissen hoger liggen. ...............................................................................

Foodmarketeer/ foodmanager Hbo-opleiding

Als foodmarketeer of foodmanager bekleedt je allerlei management- en staffuncties in de commerciële foodbranche, waarbij een combinatie van voedingstechnische en commerciële kennis belangrijk is. In deze functies kun je je bezig houden met het ontwikkelen en uittesten van nieuwe producten, waarbij je rekening houdt met de wensen van consumenten. Je gebruikt marktanalyses en doet marktonderzoek, stelt marketingen verkoopplannen op. Als manager geeft je leiding aan een bedrijf of afdeling, plant en bestuurt de activiteiten en houdt je dagelijks bezig met het personeel. Je besteedt aandacht aan inkoop, distributie en logistiek. In de foodsector staan hygiëne- en kwaliteitszorg hoog in het vaandel en jij speelt daar een belangrijke rol in. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: De MBO-opleidingen Levensmiddelentechnologie, Horeca, Brood en Banket (verkorte routes) geven een

goede aansluiting. Maar ook de opleidingen Commercieel, Detail- en groothandel en Facilitaire Dienstverlening. Opleiding De 4-jarige bachelor opleiding Food & Business (Bachelor of Commerce). Bijzonderheden: De opleiding positioneert zich als als marketingmanagementopleiding en is op NIMA B-niveau gecertificeerd door het NIMA. De opleiding omvat in haar curriculum het brede terrein vanaf marktverkenning en productontwikkeling tot en met de verkoop (in de winkel). Hogeschool van Amsterdam biedt binnen het cluster Bewegen, Sport en Voeding een opleiding voeding aan. Hogeschool HAS Den Bosch biedt binnen de opleiding Food Design & Innovation een studie Creative Food Marketing aan. Bij Hogeschool Van Hall Larenstein kun je binnen de opleidingen Voedingsmiddelentechnologie en Bedrijfskunde en Agribusiness in Leeuwarden kiezen voor de major Foodmarketing and Retail, Food Technology of Health and Food en in Wageningen voor de major Food Innovation Management (Engelstalig). Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Hanzehogeschool Groningen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Zuyd (Sittard) Plaatsingsmogelijkheden Vooral in Productiebedrijven en in de Groot- en detailhandel van voedingsen genotmiddelen. Daarnaast ook marktonderzoeksbureau`s, bureau`s voor hygiëne- en kwaliteitszorg, diervoedingsmiddelenindustrie, cateringbedrijven, voorlichtings- en promotieinstanties. De foodbranche is niet alleen groot, maar ook erg dynamisch (iedere dag weer nieuwe producten in het schap) en minder gevoelig voor de economische toestand (gegeten wordt er altijd). Studenten hebben relatief weinig moeite een passende baan te vinden. Het gaat om de volgende functies: marketingmanager, productmanager, accountmanager en supermarktmanager, maar ook om functies op het gebied van kwaliteitszorg, marktonderzoek (en sensorisch onderzoek), productontwikkeling (ook de winkelformule), inkoop, logistiek en distributie en marketingcommunicatie. Carrieremogelijkheden Je kunt na je bacheloropleiding onder andere kiezen voor een vervolgstudie zoals op het gebied van bedrijfswetenschappen. Zo kun je aan de Wageningen Universiteit een mastersdiploma behalen in Bedrijfsen consumentenwetenschappen. Salaris indicatie Bij overheidsinstanties ligt het salaris rond €2.280,oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,- . ..................................................................................

Internationaal relatiemanager Hbo-opleiding

Is werkzaam in het internationale zakenleven. Je treedt dan op als intermediair tussen bedrijven en relaties in het buitenland. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4

Check de clips van je toekomstige opleiding of beroep op www.scholieren.tv

Films van o.a.: Mode of sport: die carrière staat je goed! - Economie studeren in Utrecht? Doen! - Hogeschool Windesheim - Ecabo

www.beroepenkrant.nl

Opleiding De 4-jarige opleiding International Business and Languages (IBL). Bijzonderheden: In `s-Hertogenbosch, Diemen, Rotterdam (Hogeschool INHOLLAND), Enschede, Emmen en Vlissingen kun je de opleiding ook in duale vorm afsluiten. In `s-Hertogenbosch is het daarnaast mogelijk om een `Dubbeldiploma` te behalen. Dit houdt in dat je een bachelordiploma van een instelling in het buitenland ontvangt en je bachelordiploma van IBL `s-Hertogenbosch. In Breda heet de opleiding IBMS. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool INHOLLAND Diemen Stenden hogeschool (Emmen) Saxion Hogescholen Enschede Hanzehogeschool Groningen Avans Hogeschool locatie ``s-Hertogenbosch Avans Hogeschool locatie Breda Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Fontys Hogescholen (Tilburg) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle)

verkoop van onroerend goed (denk bijvoorbeeld aan woningen, kantoren, winkels en bedrijfshallen) valt eronder. De makelaar onroerend goed is een vastgoedspecialist, die financieel, juridisch en (stede)bouwkundig inzicht combineert met goede contactuele vaardigheden. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 2. HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Vastgoed en makelaardij. 2. De 4-jarige opleiding MER en daarbinnen dan de variant onroerend goed / makelaardij kiezen. Bijzonderheden: Na HAVO/VWO: de 3-jarige opleiding MER, uitstroomrichting Vastgoedmanagement/Makelaar o.z. aan HBO Nederland, Kortestraat 1, 6811 EN Arnhem, tel. 026-3516379 (met diverse lesplaatsen in het land).

Plaatsingsmogelijkheden Bij Nederlandse bedrijven met veel buitenlandse contacten of bij buitenlandse bedrijven met vestigingen in Nederland. Meestal in een commerciële managementfunctie. Ook een commerciële of juridische functie bij banken en internationaal georiënteerde verzekeringsmaatschappijen behoort tot de mogelijkheden.

De Hogeschool van Amsterdam biedt binnen het cluster Techniek een opleiding Vastgoedkunde aan.

Carrieremogelijkheden Doorgroeien naar functies met meer verantwoordelijkheid. Ook kun je doorstromen naar een masteropleiding aan een universiteit in Nederland of in het buitenland.

3. HBO Nederland 4. Hogeschool van Amsterdam

Salaris indicatie Bij overheidsinstanties ligt het startsalaris rond €2.280,- oplopend tot tussen de €3.080 en €3.470. .................................................................................

Makelaar onroerend goed Hbo-opleiding

Vastgoed is een verzamelnaam voor een heel breed vakgebied. Alles wat te maken heeft met de ontwikkeling, financiering, exploitatie, koop en

Waar 1. Fontys Hogescholen Eindhoven Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Rotterdam Saxion Hogeschool Enschede

Plaatsingsmogelijkheden Na je studie kun je aan de slag als makelaar en taxateur in (bedrijfs)onroerend goed, beleidsmedewerker bij de overheid, adviseur en projectleider bij een woningbouwcorporatie, projectontwikkelingsmaatschappij, bouw- of pensioenfonds. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en waar je aan de slag gaat. Bij overheidsinstanties ligt het startsalaris rond €2.280,- oplopend tot tussen de €3.080 en €3.470.

Wel eens aan belastingadviseur gedacht? Zoek je een beroep dat creatief, uitdagend en spannend is? En dat ook nog eens uitstekende arbeidsvoorwaarden kent? Kijk dan op www.ikwilbelastingadviseurworden.nl. Je vindt er informatie over het beroep, de opleiding die je moet volgen en de vaardigheden waarover je moet beschikken. Je kunt er ook vier filmpjes bekijken over belastingadviseurs met een heel uiteenlopende praktijk. En een over een studente die bijna haar fiscale studie heeft afgerond.

Belastingadviseur. Ook jouw beroep?

Manager detailhandel/ distributie/ distribuerende handel Vooropleiding 1.HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o+wa/wb VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 2.HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO : niveau 4

Opleiding Een 3,5-jarige opleiding Modemanagement. Waar TMO, Hogeschool voor Modemanagement (Doorn). Plaatsingsmogelijkheden Na je opleiding kun je globaal in vijf verschillende functiegebieden komen te werken: verkoopfuncties in de detailhandel, verkoopfuncties in de tussenhandel, inkoopfuncties in de detail- en tussenhandel, productmanager, zelfstandig ondernemerschap en functies buiten de modebranche. Naast deze functies zijn TMO`ers ook actief als visual merchandiser, stylist, marketingmanager en productie-begeleider. Door middel van het assessmentprogramma heb je aan het eind van je opleiding een goed beeld van je mogelijkheden. Het solliciteren naar een stageplaats en later een baan wordt daardoor makkelijker. Je weet beter wat je wilt en kunt.

Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Logistiek en Economie. Bijzonderheden: NHTV biedt twee logistieke opleidingen aan: Logistiek en economie (meer aandacht voor economie en vreemde talen) en Logistiek en technische vervoerskunde (meer aandacht voor de techniek van handeling en de transport van goederen; profielen HAVO/ VWO: N&T, N&G en E&M). Beide opleidingen kunnen tegelijkertijd gevolgd worden in de reguliere 4 jaar. 2. De 4-jarige opleiding Small Business en Retailmanagement. Bijzonderheden In Haarlem kies je vóór de propedeuse tussen de richting small business en de richting retailmanagement; ook een 3-jarige Engelstalige variant. In Zwolle zijn afzonderlijke opleidingen small business en retail management, zowel voltijd als duaal; afstudeerrichtingen: fashion retail en food retail. In `s-Hertogenbosch wordt de Associate degree van de opleiding Small Business en Retail Management in duaal aangeboden. De toelatingseisen zijn gelijk als voor de bacheloropleiding SBRM, maar je moet minimaal 2 jaar relevante leidinggevende werkervaring hebben. Zodra je start met de duale opleiding heb je een passende functie binnen een door Avans erkend duaal leerbedrijf. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda Stenden hogeschool (Emmen) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen (Venlo) Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Avans Hogeschool locatie Breda Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Avans Hogeschool locatie ``s-Hertogenbosch Christelijke Hogeschool Nederland (Leeuwarden) Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Plaatsingsmogelijkheden Je kunt denken aan functies als logistiek manager, projectmanager, inkoopmanager, logistiek adviseur, regiomanager, salesmanager, operationsmanager bij inkoopcombinaties, formulemanager, filiaal- of afdelingsmanager, productmanager of accountmanager. Ook kun je als zelfstandig ondernemer een eigen bedrijf beginnen of een bestaand bedrijf overnemen. Carrieremogelijkheden Je kunt je studie voortzetten met een verwante masteropleiding aan een universiteit. Een afstudeervariant Small business en entrepreneurship wordt aangeboden aan de Rijks Universiteit Groningen. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en van de soort werkkring waar je terecht komt. Bij overheidsinstanties ligt het startsalaris rond €2.280,- oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,-. ...................................................................................

Manager Modeen kledingbranche Hbo-opleiding

Centraal staat in deze functie het vertalen van trends maar commercieel interessante modecollecties, het inkopen van mode of modeproducten en het ontwikkelen van geschikte verkoopkanalen (winkels, showrooms, internet). Het komt echter niet alleen aan op modemarketing, maar ook op management. Tot je taak kan ook behoren een organisatie te structureren en om te gaan met financiële en logistieke gegevens en de interpretatie daarvan in het licht van omzet- en winstgegevens. Vooropleiding HAVO: alle profielen (E&M gewenst) VWO: alle profielen (E&M gewenst)

de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs Postbus 2977 1000 CZ Amsterdam Tel. 020 - 51 41 880 Fax 020 - 51 41 889 E-mail: nob@nob.net

commerciële beroepen

Redacteur/ productiemanager/ marketingmanager/ uitgever Hbo-opleiding

Als redacteur of productmanager ben je betrokken bij de strategie en productie van een uitgave. Als uitgever/marketingmanager ben je verantwoordelijk voor de uitgave van een goedlopend tijdschrift, een internetsite met veel hits of bestsellers. Bovendien ben je eindverantwoordelijke voor het marketingbeleid van het bedrijf waar je werkt. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau-4 Bijzonderheden: MBO: met Engels en liefst één van de economie- of wiskundevakken gewenst Opleiding Een 4-jarige dagopleiding Media, informatie en communicatie. Bijzonderheden: Ook de opleiding Media- en entertainmentmanagement (geen profieleisen) aan NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda, Stenden hogeschool te Leeuwarden en de Hogeschool INHOLLAND Haarlem/ Rotterdam kan een goede basis leggen voor bovengenoemde beroepen. In Breda is de opleiding Engelstalig en ligt de focus op het leren ontwikkelen van media- en entertainmentproducten en deze vervolgens op de markt brengen voor zowel de nationale als internationale markt. Waar Hogeschool van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden (Bureau-)redacteur of productmanager bij een uitgeverij van tijdschriften, adviseur of communicatiedeskundige bij een pr- of reclamebureau, redacteur of producent bij een televisiemaatschappij, accountmanager, webmaster of contentbeheerder bij een internetbedrijf. Blad-, formule- of mediamanager bij tijdschriften of kranten, uitgever, commercieel manager bij uitgeverijen, uitgever van boeken, tijdschriften, games, multimedia als cd`s, cd-roms en websites, marktonderzoeker, marketingmanager, advertising- of mediamanager. Carrieremogelijkheden Doorgroei naar een functie met meer verantwoordelijkheden. Beginnen aan een eigen onderneming.

ict Wataangegeven wil jij worden? Beroepen met play butt n kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

ADMINISTRATIE, COMMUNICATIE EN HANDEL Accountant Hbo-/Wo-opleiding

Administratieconsulent Hbo-opleiding

Is een accountant die voornamelijk werkt voor bedrijven in het midden- en kleinbedrijf (MKB). Als AA-Accountant in het MKB ben je de allround adviseur van een ondernemer in het MKB. Hierdoor ontstaat er vaak een hechte en langdurige vertrouwensrelatie. Als AA-Accountant ondersteun je namelijk ondernemingen bij het voeren van de administratie, voer je overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiële informatie en opdrachten tot het samenstellen van financiële informatie uit of voeg je op wettelijke of vrijwillige basis basis een beperkte of redelijke mate van zekerheid aan (financiële) informatie toe door het verrichten van werkzaamheden die leiden tot het verstrekken van de juiste rapportage. Daarnaast adviseer je de ondernemer op financieel, bedrijfseconomisch, fiscaal en branchespecifiek gebied. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige HBO-bacheloropleiding of economics Accountancy bij voltijd studie aan een HBO of een aangewezen particuliere instelling. Na deze bachelor-opleiding moet je dan nog een deeltijdopleiding (de HBO-postbachelor) volgen van ongeveer 1 jaar. Daarnaast moet je, in verband met de certificeringsbevoegdheid van de AA-Accountant, een 3-jarige praktijkopleiding volgen. Deze praktijkopleiding is deels reeds te volgen tijdens je theoretische studie, mits je reeds werkzaam bent op een accountantskantoor en aan de minimum theoretische vereisten voldoet. Bijzonderheden: 1. Na SPD of HBO bachelor of Economics Bedrijfseconomie kun je na het volgen van een schakelprogramma de opleiding tot AA-accountant volgen via deeltijdopleidingen bij diverse bekostigde hogescholen of via particuliere opleidingsaanbieders. 2. Bijna alle hogescholen bieden de HBO-bachelor of economics Accountancy ook in deeltijd of duale variant aan. Na de algemene propedeuse ga je dan afwisselend studeren (met studiefinanciering) en betaald werken. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen locatie Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Avans Hogeschool locatie ``s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Bijzonderheden: Ook de volgende particuliere instituten bieden oplei-

dingen aan voor dit beroep: NOvAA Beroepsopleiding (Den Haag), LOI Hogeschool (Leiderdorp), Hogeschool Markus Verbeek (Amsterdam Z-O), Fontys Bedrijfshogeschool (Tilburg) en Doc opleidingen en trainingen (Willemstad, Aruba) Plaatsingsmogelijkheden Na het behalen van het theoretisch en praktijkgetuigschrift kun je een verzoek indienen om ingeschreven te worden in het AA-register van de NOvAA. Pas op het moment dat je staat ingeschreven in het register ben je gerechtigd de titel AA-Accountant te voeren. Je kunt je dan als openbaar accountant zelfstandig vestigen of in dienst treden bij een accountantskantoor. Uiteraard bestaat ook de mogelijkheid te gaan werken bij een bedrijf, instelling of bij de overheid. Carrieremogelijkheden De vraag naar accountants is onverminderd groot. Bij gebleken geschiktheid op werk en in de opleiding kun je snel carrière maken. Ook kun je je zelfstandig vestigen als openbaar accountant dan wel leidinggevende posities in het bedrijfsleven bekleden. Salaris indicatie Deze is feitelijk niet te geven omdat dit grotendeels zal afhangen van je praktijkervaring, capaciteiten, inzet en studievorderingen. De met de studie gepaard gaande kosten worden overigens vaak vergoed door je werkgever. In algemene zin geldt dat de salarissen relatief hoger liggen in vergelijking met vergelijkbare beroepen. Meer informatie Informatie over het beroep en de opleiding tot AAaccountant kun je verkrijgen bij de NOvAA (Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten). De NOvAA is gevestigd aan de Koninginnegracht 5, 2514 AA Den Haag, tel. 070-3383600. www.novaa.nl en www.Aa-worden.nl ...................................................................................

Actuaris Wo-opleiding

Als actuaris heb je een belangrijke rol bij bedrijven zoals verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen. Op basis van cijfers en onderzoek bereken je wat de kans is op bepaalde gebeurtenissen en wat de financiële risico`s daarvan zijn. Zo kan je bijvoorbeeld de pensioenopbouw berekenen en bepalen wat je nu voor acties moet nemen. Ook in de financiële wereld zijn de wiskundig-analytische vaardigheden onmisbaar omdat je als actuaris goed moet weten wat de gevolgen zijn van acties op de gelden kapitaalmarkt. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb, E&M+wb of C&M+wb Bijzonderheden: Bij het Actuarieel Instituut kun je instromen met de vooropleiding: havo/vwo met wiskunde. Opleiding 4-jarige dagopleiding (3 jaar bachelor en 1 jaar master) Actuariële wetenschappen. De propedeuse is gemeenschappelijk met die van de UvA-opleiding Econometrie en Operationele research. Bijzonderheden: Actuarieel instituut biedt de opleiding aan als een deeltijdopleiding in 3 fases; Actuarieel Rekenaar (1,5 jaar), Actuarieel Analist (3,5 jaar) en Actuaris (2,5 jaar). Waar Universiteit van Amsterdam (voltijd). Actuarieel Instituut (deeltijd). Leslocaties: Rekenaar

in Utrecht, Rotterdam, Amsterdam. Analist in Utrecht en Amsterdam. Actuaris in Amsterdam. Plaatsingsmogelijkheden De werkgevers zijn toonaangevende bedrijven in onder andere de volgende sectoren: verzekeringsmaatschappijen, financiële instellingen, pensioeninstellingen, actuariële adviesbureaus, consultancy adviesbureaus en de universiteit. Carrieremogelijkheden Wil je leuk werk en wil je je tijdens je loopbaan verder ontwikkelen en jezelf ontplooien? En heb jij meer affiniteit met de wiskundige en economische vakken? Dan is het beroep van actuaris mogelijkerwijs iets voor jou. Het is gevarieerd werk, waarbij je interessante vraagstukken oplost. Aangezien je als actuaris specialist bent op het terrein van risico`s en de gevolgen, heb je een belangrijke rol bij organisaties. Veel actuarissen adviseren directies over de te nemen besluiten. Bij verschillende werkgevers is veel vraag naar actuarissen en zijn er goede toekomstmogelijkheden. Salaris indicatie Dit hangt sterk af van je specialisatie en werkplek. Bij bedrijven en overheidsinstellingen liggen de startsalarissen tussen €2.490,- en €3.755,-, oplopend tot tussen €4.315,- en €5.920,-. Meer informatie Universiteit van Amsterdam, www.studeren.uva.nl, 020 – 5254138. Actuarieel Instituut, www.ag-ai.nl, info@ag-ai.nl, 0348 – 439622. ...................................................................................

Advocaat Wo-opleiding

Als advocaat verdedig je de belangen van je cliënten. Dit kunnen particulieren zijn, maar ook overheidsinstanties. Bij een strafzaak wordt de cliënt ervan beschuldigd de wet te hebben overtreden. Bij een civiele zaak help je je cliënt bij het halen van zijn of haar gelijk. In dat geval voer je namens je cliënt onderhandelingen met de tegenpartij. Ook geef je advies over de juridische mogelijkheden en over de kans van slagen als het tot een rechtszaak komt. Vooropleiding VWO: alle profielen Opleiding 1. Een 4-jarige opleiding Nederlands recht. 2. Een 4-jarige opleiding Rechtsgeleerdheid. Bijzonderheden: De bachelor duurt 3 jaar en de master meestal 1 jaar. Per universiteit kan het aanbod van masters verschillen. Informeer je daarover bij de verschillende universiteiten. Na je universitaire opleiding volg je nog een interne opleiding op een advocatenkantoor. Waar 1. Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Maastricht Universiteit van Tilburg Vrije Universiteit Amsterdam

het kantoor waarbij je werkt. Grote advocatenkantoren adviseren meestal (inter)nationale bedrijven op specialistisch juridisch gebied en brengen weinig zaken voor de rechter. Middelgrote kantoren werken veel voor ondernemingen en particulieren, met onder meer advieswerk, echtscheidingszaken en strafzaken. Op kleine kantoren werken vaak advocaten die specialist zijn, bijvoorbeeld in strafzaken. Op een groter kantoor overleg je geregeld met collega`s en vraag je naar hun mening over moeilijke kwesties. Je kunt ook werken als zelfstandig ondernemer, dan werf je zelf cliënten. Je houdt dan ook een bedrijfsadministratie bij. Carrieremogelijkheden Uit zich in het werken bij grotere advocatenkantoren en het aantal cliënten. Salaris indicatie Je aanvangssalaris als advocaat in opleiding bedraagt ongeveer €1.860,-. Als zelfstandig ondernemer is je inkomen afhankelijk van het aantal opdrachten en de financiële afspraken met cliënten. .....................................................................................

Archivaris Wo/Hbo-opleiding

Mensen en organisaties hebben archieven nodig om te werken, te communiceren en te blijven bestaan. Archief is overal: het zit in onze portemonnee, in onze laptop, op zolder tussen het oude speelgoed, in de computers van de IB-groep en in de fotoalbums van oma. Archivarissen zorgen ervoor dat we documenten nu én in de toekomst kunnen gebruiken. Bedrijven, organisaties en de overheid verantwoorden zich tegenover klanten, werknemers en burgers. Het werk van archivarissen is samen te vatten in het beschikbaar stellen, toegankelijk maken, beheren en bewaren van documenten. Een goed beheer begint met het bepalen welke documenten bewaard blijven en welke niet. De archivaris zorgt voor goede informatiesystemen, toegespitst op de gebruiker van de informatie. Hierdoor vindt de klant snel de juiste documenten. De archivaris garandeert de bruikbaarheid van documenten in de toekomst. Dat geldt voor digitale documenten met tags en metadata, maar ook voor de `oude` papieren documenten. Vooropleiding Voor het HBO: HAVO: alle profielen met Economie VWO: alle profielen met Economie MBO: niveau 4. Voor het WO: VWO: alle profielen + bachelor Documentaire Informatiewetenschap + andere wo-bachelors + schakelprogramma + hbo-bachelor Informatiedienstverlening en -management + schakelprogramma Opleiding Een 4-jarige hbo bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie (afstudeerprofiel Informatie & Media). Een 1,5-jarige wo masteropleiding Archiefwetenschap De opleidingen zijn ook in deeltijd te volgen, de studieduur hangt af van inzet en vrijstellingen.

2. Universiteit Leiden Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam

Waar Universiteit van Amsterdam (Mediastudies). Hogeschool van Amsterdam (Instituut voor Media en Informatie Management) i.s.m. de Archiefschool.

Plaatsingsmogelijkheden Je kunt alle zaken aannemen of je specialiseren in één beperkt deel van het recht. Of je je specialiseert of niet, is afhankelijk van je eigen interesse en van

Plaatsingsmogelijkheden Elke organisatie heeft behoefte aan goed en verantwoord informatiebeheer. Archivarissen werken bij bedrijven, organisaties en overheden, bijvoorbeeld

Check de clips van je toekomstige opleiding of beroep op www.scholieren.tv

Films van o.a.: Juridische Hogeschool - Economie studeren in Utrecht? Doen! - Hogeschool Windesheim - Ecabo

www.beroepenkrant.nl

aan de ontwikkeling van digitale loketten. Archivarissen werken bij (gemeente)archieven, regionaal historische centra, documentatiecentra of andere erfgoedinstellingen. Meer informatie Archiefschool, Nederlands instituut voor archiefonderwijs en –onderzoek, Keizersgracht 630, 1017 ER, tel. 020-5241166, info@archiefschool.nl, www. archiefschool.nl Hogeschool van Amsterdam, Instituut voor Media en Informatie Management, Rhijnspoorplein 1, 1091 GC Amsterdam, tel. 020-5951700, info-mim@hva.nl, www.mim.hva.nl Universiteit van Amsterdam, Onderwijssecretariaat Mediastudies, Turfdraagsterpad 9, 1012 XT Amsterdam, tel. 020-525 4962, info-media-fgw@uva.nl, www.studeren.uva.nl/ma-archiefwetenschap .....................................................................................

Bedrijfseconomisch/ Economisch-juridisch medewerker Hbo-opleiding

De bedrijfseconomisch medewerker is op de hoogte van de interne financiële aspecten van bedrijven en organisaties. Daarbij krijg je inzicht en houd je rekening met externe factoren zoals marktwerking. Ook de inrichting van de administratieve organisatie behoort tot je takenpakket. Als economisch-juridisch medewerker ben je deskundig op het gebied van bedrijfsen organisatieprocessen. Maar ook op de gebieden van economie en recht ben je een gesprekspartner van bedrijfseconomen, marketingspecialisten en juristen. Vooropleiding 1.HAVO: profiel C&M+ec/m&o/mw+wa/wb, E&M, N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 2. HAVO/VWO: profiel C&M+ec/m&o/mw, E&M, N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o MBO: niveau 4 Opleiding 1. Een 4-jarige opleiding Bedrijfseconomie of 2. Een 4-jarige opleiding Management, Economie en Recht (MER). Bijzonderheden: De Hogeschool van Amsterdam biedt ook de En-

gelstalige afstudeervariant International Financial Management (IFM) aan binnen de opleiding Bedrijfseconomie. De Noordelijke Hogeschool Leeuwarden biedt in de opleiding MER de afstudeerrichting MER-Recht aan. Business School Notenboom heeft naast de 3-jarige opleiding Business & Management (in Eindhoven, Maastricht en Hilversum) een Dual Degree Program (in Eindhoven): een 3-jarig Engelstalig studietraject, waarbij je zowel je Nederlandse HBO-diploma Bachelor of Business Administration als je Amerikaanse universitaire Bachelor of Science in International Business or Business Administration kunt behalen. Vooropleiding: HAVO + Economie1 in het profieldeel of in het vrije deel. Avans Breda biedt de opleiding MER ook duaal aan (richting Bank- en Verzekeringswezen). Hogeschool Utrecht biedt de volgende afstudeerrichtingen als onderdeel van de studie MER: Management in de Publieke Sector, Comerciële Bedrijfskunde, Business en Information Management, Business and Human Resource Management. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Stenden hogeschool (Emmen) Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Avans Hogeschool locatie ``s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen (Venlo) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Christelijke Hogeschool Ede Hogeschool Zuyd (Maastricht) Plaatsingsmogelijkheden Onder andere als (assistent)controller, bedrijfseconomisch medewerker, financieel-administratief medewerker, chef afdeling begroting/budgeterring, financieel analist, financieel manager, beleggingsadviseur, logistiek medewerker, exportmanager, vermogensbeheerder. Medewerker kwaliteits-, milieu- en ARBOzorg, relatiebeheerder, verzekeringsacceptant, kredietbeoordelaar of organisatieadviseur. Carrieremogelijkheden Je kunt je studie voortzetten met een post-hbo-cursus

administratie, communicatie en handel

of postacademisch onderwijs. Ook kun je verder gaan met een masteropleiding aan een universiteit. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.280,-, oplopend tot tussen de €3.080,- en €3.470,-. ...................................................................................

Bibliothecaris/ Informatiekundige/ Documentalist/ Archivaris Hbo-opleiding

Je zorgt voor de informatie- en kennishuishouding in organisaties. Geen gemakkelijke taak: er verschijnt steeds meer digitale en gedrukte informatie én veel kennis is nog opgeslagen in het geheugen van managers en medewerkers. Het is de taak van de IDM`er om die kennis en informatie te verzamelen, te ordenen en toegankelijk te maken. Vooropleiding 1. HAVO/VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO/VWO: profiel N&G+ec/m&o, N&T+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatiedienstverlening en management (IDM).

Opleiding Uitsluitend opleidingen aan universiteiten en opleidingsinstituten in het buitenland, onder andere Antwerpen, Brussel en Parijs. Meer informatie NUFFIC, EG-informatiecentrum, Postbus 29777, 2502 LT Den Haag, tel. 070-4260260, www.nuffic.nl Congrestolkensecretariaat, Prinsengracht 993, 1017 KM Amsterdam, tel 020-6252535 ...................................................................................

Directiesecretaresse Hbo-opleiding

De directiesecretaresse assisteert en adviseert de directie bij de planning van hun werkzaamheden en vormt de schakel met de andere afdelingen van het bedrijf. Vooropleiding Minimaal HAVO-opleiding Opleiding Na HAVO/VWO/MBO met tenminste Engels of na de opleiding secretaresse/receptioniste: een 1-jarige dagopleiding bij Schoevers College. Bijzonderheden: ROC van Twente voert in samenwerking met 21 andere ROC`s de 2-jarige MBO+opleiding Internationaal directieassistent uit na HAVO/VWO. Hogeschool Schoevers en HBO Nederland verzorgen na HAVO/ VWO/MBO een 3-jarige kort-hbo opleiding Office Management. Verder bestaan er nog diverse dag- of avondcursussen en schriftelijke cursussen bij tal van particuliere opleidingsinstituten.

Bijzonderheden: In Breda (Avans Hogeschool) kun je binnen de opleiding Bedrijfskundige indormatica kiezen voor de minor Kennis- en contentmanagement.

Waar Schoevers College Hogeschool Schoevers ROC van Twente HBO Nederland

2. De 4-jarige opleiding Media, Informatie en Communicatie.

Plaatsingsmogelijkheden Bedrijven, kantoren,overheidsinstellingen.

Bijzonderheden: Bij deze opleiding kies je dan voor de afstudeerrichting Informatie en Media.

Carrieremogelijkheden Verder studeren aan hogescholen zoals: HEAO, HSAO, Hogere Hotelschool, Hoger Toeristisch onderwijs e.a. Of verder gaan met de éénjarige vervolgopleiding Management Assistent bij Boerhave Opleidingen.

GO opleidingen verzorgt part-time opleidingen op het gebied van archief, bibliotheek, dokumentatie en informatiebewerking. Op het gebied van bibliotheken, archieven en collecties visuele documenten zijn er de 1-jarige part-time opleidingen Informatiespecialist, Informatiemanagement en Recordsmanager (vooropleiding HAVO of gelijkwaardig) en een 1-jarige parttime Opleiding Informatiekunde (vooropleiding: een academische opleiding of 4-jarige HBO). Voorwaarde voor deelname aan de GO opleidingen is dat je werkzaam bent in de praktijk. Waar 1. Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Maastricht) Hogeschool INHOLLAND Rotterdam 2. Hogeschool van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Functies in zowel (openbare, speciale en wetenschappelijke) bibliotheken/documentatiediensten als andere bedrijven en instellingen in de commerciële en publieke sector, waar van informatiebemiddeling sprake is. Belangrijke elementen in dergelijke functies zijn communicatie, automatisering en organisatie. Daarom wordt in de opleiding veel aandacht besteed aan onder meer communicatie, informatietechnologie en management. Als archivaris kun je bijvoorbeeld werken bij archiefplaatsen van de overheid (rijksarchieven, regionaal historische centra, streekarchieven, gemeentearchieven, waterschapsarchieven) of bij documentatiecentra en bij archieven en documentaire informatievoorziening van bedrijven. Carrieremogelijkheden Als doorgroeifuncties (na ervaring en soms ook bijscholing) onder andere: voorlichter bij overheidsinstanties, staffuncties en functies op het gebied van het management bij grote bibliotheken en informatiemedewerker bij profit en non-profitinstellingen.

Salaris indicatie Is moeilijk aan te geven. Is namelijk sterk afhankelijk van grootte van het bedrijf, leeftijd, behaalde diploma`s, verkregen ervaring e.d. Meer informatie De Stichting Nederlandse Associate voor Praktijkexamens Postbus 642, 3800 AP Amersfoort, tel. 033-4612159, email Amersfoort@associatie.nl, www. associatie.nl (neemt de examens af voor een groot aantal particuliere instituten) ...................................................................................

Fiscalist/Belastingadviseur Wo-opleiding

Het werk van een fiscalist is een mengeling van alfa- en bèta-elementen. Je moet over goede analytische vaardigheden beschikken (bètakant). Maar het typische alfagevoel voor taal is ook belangrijk, want je materiaal bestaat hoofdzakelijk uit wetten en jurisprudentie (rechterlijke uitspraken). Fiscalisten werken bij de overheid (Belastingdienst), in het bedrijfsleven en bij belastingadvieskantoren. Vooropleiding 1. VWO: alle profielen 2. VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb. Bijzonderheden: Profieleisen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam: E&M, C&M+WA2/WB1, N&G of N&T. Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Fiscaal recht (bachelor + master) 2. De 4-jarige opleiding Fiscale economie (bachelor + master)

Salaris indicatie Je salaris is afhankelijk van opleiding, leeftijd, ervaring en functie. Aanvangssalaris na IDM (op 23-jarige leeftijd) bedraagt bij de overheid €1.605,- à €1.840,-.

Waar 1.Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Leiden Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit van Tilburg Universiteit Maastricht

Meer informatie GO opleidingen, Postbus 164, 2270 AD Voorburg, www.GOopleidingen.nl. of www.werkenindebibliotheek.nl .....................................................................................

2. Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit van Tilburg Universiteit Maastricht

(Congres)tolk/ Vertaler Wo-opleiding

Vooropleiding VWO (meertaligheid - meestal 2 andere talen dan Nederlands - is een vereiste) en (meestal) enkele jaren universitaire studie.

Plaatsingsmogelijkheden Als belastingadviseur (helpt zijn/haar cliënten - hoofdzakelijk bedrijven, soms particulieren - om aan hun fiscale verplichtingen te voldoen); als bedrijfsfiscalist (de interne belastingadviseur die de fiscale belangen van het bedrijf behartigt); als belastinginspecteur (legt vanuit de Belastingdienst aanslagen op aan particulieren en bedrijven); als fiscalist bij een bank of verzekeringsmaatschappij (adviseert over de fiscale kanten van financiële producten als hypotheken en spaar- en pensioenvormen) of als fiscalist bij

administratie, communicatie en handel een universiteit (doceert en doet onderzoek naar fiscale vragen). Er is al lange tijd een ruime vraag naar fiscalisten, met name naar belastingadviseurs. Het werk is creatief en de arbeidsvoorwaarden zijn goed tot uitstekend. Carrieremogelijkheden Met ervaring en verdere studie/training kun je doorgroeien naar meer verantwoordelijke/hogere functies binnen je werkveld. Meer informatie Nederlandse Orde van Belastingadviseurs, tel. 0205141880, e-mail nob@nob.net, websites: www.nob. net en www.ikwilbelastingadviseurworden.nl. ...................................................................................

Gerechtsdeurwaarder Hbo-opleiding

Verstuurt dagvaardingen (oproepen aan mensen om voor de rechter te verschijnen) en andere gerechtelijke berichten, zoals vonnissen. Soms geef je deze berichten persoonlijk aan degenen voor wie ze bedoeld zijn. Als je zo`n exploot hebt uitgebracht, ben je ervoor verantwoordelijk dat wat erin staat ook correct wordt uitgevoerd. Ook kun je een rechtspraktijk hebben. Tenslotte kun je een taak in de rechtszaal hebben. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige deeltijdopleiding Sociaal Juridische Dienstverlening. Bijzonderheden: Binnen deze opleiding volg je het studietraject tot Gerechtsdeurwaarder (GWD). De opleiding is voornamelijk juridisch van aard. Na het derde jaar moet je een stage lopen van één jaar. Gedurende deze stage ben je aangewezen als toegevoegd kandidaat-gerechtsdeurwaarder en volg je enkele modules verzorgd door de Hogeschool Utrecht. Pas als je twee jaar, inclusief het stagejaar, als toegevoegd kandidaat-gerechtsdeurwaarder hebt gewerkt, kan benoeming tot gerechtsdeurwaarder volgen. Waar Hogeschool Utrecht. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt je zelfstandig vestigen. Alleen of met andere gerechtsdeurwaarders heb je een gerechtsdeurwaarderkantoor. Carrieremogelijkheden Je kunt doorstromen naar de universiteit, bijvoorbeeld

Wat wil jij worden?

naar een masteropleiding op een juridische faculteit. Salaris indicatie Je inkomen is afhankelijk van het aantal opdrachten en de financiële afspraken. Meer informatie www.teekensstichting.nl www.kbvg.nl ...................................................................................

Journalist/Voorlichter Hbo-opleiding

Je houdt je bezig met de verwerking van nieuws en met de achtergronden daarvan. Je verzamelt en bewerkt informatie over wat er in de samenleving gebeurt en brengt dit over naar de verschillende publieksgroep. Vooropleiding 1. HAVO/VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO/VWO: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Journalistiek. Bijzonderheden: Voor journalistieke opleidingen geldt een numerus fixus. Utrecht kent een toelatingstoets, omdat daar 50% van de plaatsen zelf mogen worden ingevuld. 2. De 4-jarige opleiding Media, Informatie en Communicatie Bijzonderheden: Je kiest dan de afstudeerrichting Journalistiek + Multimedia. In Utrecht kun je ook kiezen voor de studieroute Redactionele Vormgeving. Ook kun je daar kiezen voor de 4-jarige studie Communicatiemanagement (profielen E&M, C&M, N&G+ec1 of N&T+ec1). Wanneer je de waarvoor benodigde geschiktheid en aanleg blijkt te bezitten, kun je soms ook meteen na de HAVO gaan werken bij een krant, waar je dan aangesteld wordt als leerlingjournalist. Meestal blijf je 3 jaar leerling, voor je kunt opklimmen naar hoger gelegen functies binnen het krantenbedrijf. Waar 1. Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogeschool Journalistiek Windesheim (Zwolle) Hogeschool Utrecht 2. Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Utrecht Kranten in de eigen woonplaats.

Plaatsingsmogelijkheden Na de richting journalistiek: functies bij dagbladen, tijdschriften, radio en televisie of de digitale journalistiek. Na de richting voorlichting: voorlichter of prfunctionaris bij bedrijven, overheid, non-profit organisaties en pr-adviesbureaus. Carrieremogelijkheden Redacteur/redactrice, perschef, hoofdredacteur/ trice, leidinggevende functies op journalistiek gebied: bij een krant, omroep, de overheid, bedrijven, etc. Sterk afhankelijk van vooropleiding, aanvullende opleiding, vakkennis en ervaring. Salaris indicatie Varieert sterk per bedrijf of instelling. Bij het dagblad ligt het aanvangssalaris tussen de €2.025,- en €2.550,-. Het aanvangssalaris van een leerlingjournalist of van iemand die een diploma heeft van een school voor de journalistiek hangt af van de functie die je gaat bekleden. Bij de overheid verdien je, in een functie op HBO niveau, een aanvangssalaris van ongeveer €2.280,-. Dit kan oplopen tot ongeveer €3.470,-. ...................................................................................

Juridisch medewerker/ adviseur Hbo-opleiding

Als juridisch medewerker of adviseur bezit je over een gedegen kennis van de weten regelgeving. Daarnaast beschik je over communicatieve en managementvaardigheden om taken als het analyseren van dossiers en het geven van juridische adviezen uit te voeren. Ook het opstellen van een contract, verweerschrift of regeling kun je nauwkeurig uitvoeren. Je bent breed inzetbaar in het juridische werkveld. Je assisteert juristen bij het voorbereiden van een zaak, en/of hebt contact met allerlei cliënten (bedrijven, instellingen, particulieren) met uiteenlopende vragen. Je adviseert, bemiddelt en begeleidt bij juridische zaken. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding HBO-Rechten. 2. De 4-jarige opleiding Hogere Juridische Opleiding. Bijzonderheden: In Sittard kies je aan het einde van de propedeuse voor een van de volgende uitstroomprofielen: alge-

meen juridisch uitstroomprofiel, algemeen juridisch doorstroomprofiel, sociaal juridisch uitstroomprofiel of vrije uitstroomprofiel. Waar 1. Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Juridische Hogeschool Avans-Fontys, locaties Tilburg en `s-Hertogenbosch Hogeschool Leiden Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Utrecht 2. Hogeschool Zuyd, Sittard Saxion Hogescholen Enschede Plaatsingsmogelijkheden Met HBO-Rechten (Bachelor of Laws) kun je een breed scala aan functies uitvoeren bij zeer uiteenlopende organisaties. Zoals gerechtssecretaris bij een rechtbank, klerk in het notariaat, paralegal in de advocatuur, bedrijfsjurist bij een (multi)nationale onderneming, juridisch medewerker bij een deurwaarderskantoor of medewerker bij reclassering en gevangeniswezen. Carrieremogelijkheden Na de opleiding HBO-Recht kun je doorstuderen om je Masters of Laws te behalen, eventueel met een verkort traject. Salaris indicatie Je aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.220,- en kan oplopen tot €3.080,- à 93.470,-. ...................................................................................

Medewerker Belastingen Hbo-opleiding

Verzorgt belastingaangiften en adviseert mensen en bedrijven bij hun contacten met de belastingdienst. Ook help je in deze functie belastingplichtigen om er voor te zorgen dat zij niet meer belasting betalen dan nodig is. Heb je een functie bij de belastingdienst zorg je er weer voor dat de overheid krijgt wat haar toekomt. Vooropleiding HAVO/VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Fiscale Economie (FE). Waar Fontys Hogescholen Eindhoven

www.beroepenkrant.nl

Hanzehogeschool Groningen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Rotterdam Saxion Hogescholen Enschede Plaatsingsmogelijkheden Als belastingkundige in de fiscale wereld, in het banken verzekeringswezen, bij de belastingdienst of bij een belastingadviesbureau. Ook kun je denken aan een functie bij grote bedrijven en advocaten- en notariskantoren. Carrieremogelijkheden Doorstuderen kun je bijvoorbeeld aan een universiteit. Combineer je werk en studie liever, dan kun je terecht bij de Federatie van Belastingadviseurs. Na een jaar praktijkervaring en enkele examens, kun je hier het beroepsvaardigheidsdeel volgen. Slaag je voor alle onderdelen, dan ben je Federatie Belastingadviseur. Salaris indicatie Is sterk afhankelijk van het soort bedrijf waar je komt te werken. Gemiddeld is je aanvangssalaris ongeveer 92.280,- en kan oplopen tot ongeveer â&#x201A;Ź5.785,-. ..................................................................................

Public relations-/ Voorlichtings-/ Reclamemedewerker Hbo-opleiding

Stel, je bent communicatiedeskundige en je werkt bij een adviesorgaan voor de regering. Morgen verschijnt het nieuwe advies. Het stuk heeft een hoge nieuwswaarde. Schakel je journalisten in? En zo ja, welke dan? Wie laat je iets vertellen op de radio, en met welke zender bereik je de doelgroep? Wie gaat het woord voeren voor de camera en wat moet er precies worden verteld? Hoe en wanneer moet de website worden aangepast? Misschien organiseer je een persconferentie. Die zul je zelf voorzitten. Maar door een misverstand zijn de sheets niet klaar. Jij past naderhand de interne processen zĂł aan dat dit niet meer gebeurt. Andere mogelijke taken zijn: een sponsorplan opzetten, een nieuwe reclamecampagne ontwikkelen of een jaarverslag schrijven. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec+m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw MBO: niveau 4 (hier ben je onder voorbehoud toelaatbaar)

Bijzonderheden: Bij De Haagse Hogeschool ben je toelaatbaar met alle profielen, alleen bij het HAVO-profiel C&M is wa of wb vereist. Opleiding De 4-jarige opleiding Communicatie. Bijzonderheden: 1. De Hanzehogeschool Groningen kent ook een specialisatie voor de publieke sector. Bij Hogeschool Utrecht heet de opleiding Communicatiemanagement (HAVO-profiel C&M zonder wa/wb). 2. Bij Hogeschool INHOLLAND Rotterdam kies je al in je propedeuse voor communicatie of communicatiecreatief. 3. De Haagse Hogeschool, NHTV Internationaal hoger onderwijs Breda, de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en Hogeschool Zuyd (Heerlen) hebben een Hogere Europese Beroepen Opleiding (HEBO). 4. In Den Haag kun je halverwege het eerste jaar kiezen voor het beroepsprofiel public relations-functionaris; de andere beroepsprofielen zijn exportmanager en politiek bestuurlijk beleidsmedewerker. 5. In Leeuwarden kun je aan het begin van het tweede jaar kiezen voor Europees commercieel management, Europees business management of Europees bestuur en beleid. Toelating na VWO met profiel C&M, E&M, N&G+ec1 of 2e mvt12 of N&T+ec1 of 2e mvt12, na HAVO met profiel C&M, E&M+2e mvt12, N&G+2e mvt12 of N&T + 2e mvt12 of na MBO met twee moderne talen. 6. Hogeschool LOI verzorgt een 3-jarige opleiding HBO-opleiding Marketing na HAVO, VWO of MBOniveau 4. Daarnaast zijn ĂŠĂŠn of meer van de volgende examenvakken op HAVO- of VWO-niveau gewenst: Economie 1, Economie 2 en Wiskunde (oude stijl) of Uitstroomprofiel 1 of 2 (nieuwe stijl). 7. HBO Nederland (026-3516379) verzorgt op diverse plaatsen in het land een 3-jarige opleiding Marketing Management. 8. EuroCollege Hogeschool (010-4780129) verzorgt een 2 jaar en 6 aanden durende opleiding Hospitality & Evenementen Management na diploma HAVO /VWO/ MBO. 9. Na HAVO/VWO kun je bij Hogeschool Schoevers de 3-jarige opleiding Bachelor Commercieel Communicatiemanagement volgen. 10. Business School Notenboom verzorgt een 2-/3jarige opleiding Business en Management. 11. Bij de Hogeschool van Amsterdam biedt het Instituut voor Media en Informatie Management (MIM) na de brede propedeuse de studierichting Reclame, Marketing en Communicatie (RMC) aan. Waar Avans Hogeschool, locatie Breda en Tilburg Christelijke Hogeschool Ede

administratie, communicatie en handel

Fontys Hogescholen Eindhoven Fontys Hogescholen Tilburg De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Zeeland Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Windesheim Plaatsingsmogelijkheden Als beleidsvoorlichter, accountmanager, communicatieadviseur of projectcoĂśrdinator. In grote organisaties heb je vaak een specialistische functie. Bijvoorbeeld op het gebied van interne communicatie, externe communicatie, pers- of publieksvoorlichting of marketingcomminicatie. In een kleine organisatie ben je eerder allround bezig en combineer je verschillende activiteiten. Je kunt ook gaan werken voor een communicatieadviesbureau of als zelfstandige freelancer. Carrieremogelijkheden Je kunt je studie voortzetten door een masteropleiding te volgen in Nederland of in het buitenland. Dat kan een meer op de praktijk gerichte hbo-master zijn of een meer wetenschappelijke wo-master. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en je werkkring. In het algemeen ligt het startsalaris rond de â&#x201A;Ź2.220,- en kan oplopen tot â&#x201A;Ź3.080,- Ă â&#x201A;Ź3.470,-. .................................................................................. .

Rechter Wo-opleiding

Als rechter beslis je of de verdachte inderdaad schuldig is en bepaal je op welke manier de verdachte gestraft moet worden. Als rechter ben je onafhankelijk, dat wil zeggen dat je zelf beslist over het feit of iemand al dan niet schuldig is en over de straf die hij of zij heeft verdiend. Hiermee ben je dus ook verantwoordelijk voor een juist en rechtvaardig vonnis. Vooropleiding VWO: alle profielen Opleiding 1. Een 4-jarige Nederlands recht. 2. Een 4-jarige Rechtsgeleerdheid. Bijzonderheden: De bachelor duurt 3 jaar en de master meestal 1 jaar Per universiteit kan het aanbod van masters verschil-

len. Informeer je daarover bij de verschillende universiteiten. Waar 1. Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Maastricht Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit van Tilburg 2. Universiteit Leiden Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Je kunt bij verschillende soorten rechtbanken werken, zoals het kantongerecht, de arrondissementsrechtbank of het gerechtshof. Afhankelijk van de specialisatie in je master houdt je je daar bijvoorbeeld bezig met privaatrecht of strafrecht. Carrieremogelijkheden Je kunt je aanmelden als rechterlijk ambtenaar-inopleiding (RAIO). Je loopt dan in een tijdsbestek van zes jaar twee langdurige stages. Na de opleiding ga je werken binnen de rechterlijke macht, hetzij als rechter, hetzij als officier van justitie. Je kunt na je masteropleiding verder studeren/aanvullende studies doen om functies te gaan bekleden in de advocatuur of het notariaat. Ook voor functies als wetgevingsjurist of bedrijfsjurist. Salaris indicatie Aanvangssalaris ligt tussen â&#x201A;Ź2.380,- en â&#x201A;Ź2.740,- en kan verder uitlopen tot ongeveer â&#x201A;Ź6.200,-. ...................................................................................

Redactioneel vormgever Hbo-opleiding

De redactioneel vormgever staat tussen de schrijvende collega`s en de lezer. Hij moet er voor zorgen dat de artikelen de aandacht trekken en zo de informatie overbrengen. Bij een krant zorgt hij de zorg voor de nieuwspagina`s, de weekendbijlagen, de speciale pagina`s en de rubrieken. Hij bepaalt de grootte van de koppen, de plaats van de foto`s, illustraties en grafieken. Bovendien schrijft hij de bijschriften bij het beeldmateriaal. In het algemeen kun je zeggen dat hij mede verantwoordelijk is voor de totale paginaproductie van een krant of tijdschrift, tot aan het moment dat de pagina`s klaar zijn om naar de persen te gaan. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

LdgY _^_ bZi gZX]i YZ WZhiZ4 @^_` kddg deZc YV\Zc Zc bZZg ^c[dgbVi^Z de ^c I^aWjg\

9Zc 7dhX]

lll#_]h#ca

@db _^_ dd`4 BZi =7D"GZX]iZc lZg`Zc/ " ^c ]Zi cdiVg^VVi " W^_ YZ gZX]iZga^_`Z bVX]i " W^_ ZZc YZjglVVgYZgh`Vciddg " W^_ YZ hZb^" dkZg]Z^Y " ^c YZ VYkdXVijjg " ^c ]Zi WZYg^_[haZkZc " ^c YZ gZX]ih]jaekZgaZc^c\

@^_` dd` de lll#gZX]iZc^cI^aWjg\#ca

administratie, communicatie en handel

Wat wil jij worden?

Opleiding De 4-jarige opleiding Journalistiek, afstudeerroute Redactionele Vormgeving.

VWO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb MBO: niveau 4

Bijzonderheden: De Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam kent binnen de opleiding Vormgeving de studierichting Grafisch vormgeven. Een van de varianten binnen deze studierichting is redactioneel ontwerpen.

Bijzonderheden: Voor het vrije deel wordt geadviseerd om Management & Organisatie te kiezen. Voorwaarden om in te stromen: 5.5 voor wiskunde en 5.5 voor economie1 of een 5 voor economie1,2

Waar Hogeschool Utrecht Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam. Plaatsingsmogelijkheden Op redacties van landelijke of regionale dagbladen, bij tijdschriften en vaktijdschriften. Carrieremogelijkheden Je kunt na je opleiding verder studeren voor de Masters. Dit programma duurt 1 jaar en is een co-productie van de School voor Journalistiek en de Universiteit Utrecht. Met dit programma kwalificeer je je voor de top van de journalistieke arbeidsmarkt. Meer informatie Hogeschool Utrecht, Faculteit Communicatie en Journalistiek, Studie-Informatiecentrum, Postbus 85029, 3508 AA Utrecht, tel. 030-2368040. .....................................................................................

Registeraccountant Hbo-opleiding

Als accountant controleer je of de cijfers van een bedrijf kloppen. Eén keer per jaar worden deze cijfers voor de `jaarrekening` op een rijtje gezet en dan blijkt waar het geld naar toe is gegaan, of er veel winst is gemaakt en of de juiste investeringen zijn gedaan. Je gaat als een echte Sherlock Holmes op zoek naar de juiste gegevens! Als accountant geef je bovendien adviezen. Als je cijfers ziet, zie je veel meer: je kunt cijfers lezen. Dus je ziet bijvoorbeeld dat een groot bedrijf meer winst zou kunnen maken. En ook hoe. Je ziet de wereld achter de cijfers en kunt dus heel goed meedenken met je klanten. Je kunt als accountant ook in een groot aantal andere (financiële) functies terechtkomen, bijvoorbeeld bij de overheid of in het bedrijfsleven.

HBO- of WO-propedeuse Bijzonderheden: Met de propedeuse van een financieel-economische opleiding kun je bij NIVRA-Nyenrode beginnen aan de Bachelor of Science in Accountancy. Goede instroomrichtingen zijn o.a. Accountancy, Economie en Bedrijfseconomie, maar ook met andere propedeuse kun je toegelaten worden. Opleiding Een 4,5-jarige bacheloropleiding bij NIVRA-Nyenrode. Daarna kun je doorgaan voor je master en postmaster RA. Deze duurt 3 jaar. HBO bachelor Accountancy (voltijd, deeltijd of duaal), daarna NIVRA-Nyenrode 3,5 jaar voor master en postmaster RA. Bijzonderheden: Bij de universitaire deeltijdopleiding Bachelor of Science in Accountancy van NIVRA-Nyenrode gaan beroep en studie hand in hand. Je begint met werken bij een accountantskantoor en daarnaast ben je één dag in de week weer student en mag je de collegebanken in. De werkgever betaalt jouw studie en na de opleiding liggen de mogelijkheden voor het oprapen. Bij Hogeschool Rotterdam start het duale traject direct in het eerste jaar. Waar De Bachelor of Science in Accountancy kun je volgen in Amsterdam, Arnhem, Breda, Breukelen/Utrecht, Den Haag, Eindhoven, Groningen, Rotterdam en Zwolle. Hogescholen: zie opsomming bij Accountant-Administratieconsulent.

Plaatsingsmogelijkheden Veel. Een registeraccountant kan zeer uiteenlopende functies vervullen. Een groot deel is werkzaam op een accountantskantoor als openbaar accountant met zowel het groot-, midden-, als kleinbedrijf als opdrachtgevers. Ook kan een accountant in dienst treden bij Vooropleiding de overheid of non-profitorganisaties. De accountanVia Universiteit: cyopleiding is bovendien een uitstekende studie ter Vwo: elk profiel, mits met econonomie en wiskunde. voorbereiding op managementfuncties in het bedrijfsleven op financieel-economisch gebied. Via HBO-accountancy: Je kunt je als accountant op een bepaald specialisme HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o,13-01-2010 E&M of richten, waardoor functies1mogelijk zijn als openbaar AS_AdvBeroepenkrant250x170 15:43 Pagina C&M+ec/m&o/mw+wa/wb accountant, intern accountant, informatiemanager,

docent, zelfstandige, financieel-economisch manager, financieel directeur, controller of consultant/adviseur. Carrieremogelijkheden Als je accountant bent, dan heb je een goede baan! Je kunt snel groeien binnen een bedrijf en de carrièremogelijkheden zijn uitstekend. Momenteel is er een groot tekort aan accountants en lijkt dit tekort de komende jaren niet kleiner te worden. Je bent dus bijna zeker van een baan! Bij goede prestaties in opleiding en werk behoort een snelle carrière tot de mogelijkheden. Dit begint reeds tijdens de studie; naarmate je vordert in je studie zullen je werkzaamheden en salaris hierop worden aangepast. Ook kun je na enige jaren werkervaring benaderd worden om de overstap te maken naar het financieel management in het bedrijfsleven of om partner te worden van een accountantskantoor. Salaris indicatie Aanvangssalaris van een assistent-accountant die direct na het vwo begint, is ongeveer €1.400,-. Het aanvangssalaris voor hbo`ers bedraagt ca. €2.230,-. Naarmate je vordert in je studie zullen je werkzaamheden en ook je salaris hierop worden aangepast. Na afronding van de studie en bij goede prestaties in het werk kan het salaris flink oplopen. Bovendien vergoedt de werkgever alle studiekosten, dus je bouwt geen studieschuld op. Meer informatie NIVRA-Nyenrode, Afdeling Marketing & Voorlichting, Postbus 130, 3620 AC Breukelen, tel: 0346-295813, www.nivra-nyenrode.nl. .....................................................................................

Tolk-Vertaler Hbo-opleiding

Als tolk of vertaler werk je bij commerciële organisaties of overheidsinstanties die vertaaldiensten aanbieden of in huis hebben. Als tolk houd je je hoofdzakelijk bezig met het vertalen van gesproken woord, het beroep van vertaler richt zich meer op het vertalen van teksten. Je werk kan variëren van het vertalen van een Nederlandse brochuretekst in de taal waarin je gespecialiseerd bent, tot het assisteren bij intakegesprekken van asielzoekers. Vooropleiding 1.HAVO/VWO: profiel N&T+2e mvt, N&G+2e mvt, E&M+2e mvt of C&M MBO: niveau 4 (met twee vreemde talen op niveau 4 in het pakket). Bijzonderheden: Voor iedereen geldt, ongeacht het diploma, dat je eindexamen gedaan moet hebben voor Engels. Als

je Frans of Duits kiest, moet je ook voor die taal eindexamen gedaan hebben. Als er voor Spaans gekozen wordt, is geen voorkennis vereist. 2. HAVO/VWO: met eindexamen in en soms aanvullende kennis van de taal waarin je de opleiding wilt volgen 3.VWO: alle profielen Opleiding 1. De 4 jarige HBO-opleiding Vertaalacademie. Bijzonderheden: Hogeschool Utrecht biedt de 4-jarige opleiding Tolk Nederlandse gebarentaal aan (toegankelijk met alle profielen), voor zowel horenden, slechthorenden en doven. Ook kun je in Utrecht de 2-jarige Associate Degree schrijftolk volgen (ook met alle profielen). 2. Opleidingen gericht op het Nationaal Examen Tolk. Duur 2-5 jaar, afhankelijk van de genoten vooropleiding. Ook zou je als voorbereiding op het Staatsexamen een keuze kunnen maken uit de talenrichtingen van de lerarenopleidingen MO/HBO. 3. Universitaire opleiding Taal en Cultuurstudies of één van de talen. Je kunt je dan meestal in de doctoraalfase specialiseren in vertalen. Waar 1. Hogeschool Zuyd, Vertaalacademie. 2.ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen, Postbus 14007, 3508 BA Utrecht, tel. 030-2730818. Vertol, Stichting Opleidingen Hoger Onderwijs voor Tolken en Vertalers, Postbus 59192, 1040 KD Amsterdam, tel. 06-51170495 (opleidingsplaatsen in Amsterdam en Rotterdam). Stichting Hogeschool West-Nederland voor Vertaler en Tolk, Van Vredenburchweg 46a, 2282 SJ Rijswijk, tel. 070-3275628. LOI Hogeschool. Enkele particuliere instituten en particuliere docenten. Plaatsingsmogelijkheden Bij een tolk-/vertaalbureau of als zelfstandige. Je doet opdrachten voor overheid of bedrijfsleven. Je kunt denken aan functies als freelance vertaler of tolk, stafvertaler en -editor, office manager vertaalbureau, eigenaar vertaalbureau, ondertitelaar, corrector, Pr-medewerker en medewerker internationale betrekkingen. Carrieremogelijkheden Doorgroei naar hogere en meer verantwoordelijke functies.

archivaris op het kruispunt van informatie & cultuur Kies de opleiding die bij je past

Informatieprofessional

� hbo bachelor Media, Informatie en Communicatie HvA � wo master Archiefwetenschap UvA

� De juiste informatie eenvoudig vinden. Bedrijven en overheden moeten zich verantwoorden. De archivaris ontwikkelt daarvoor een goed informatiebeheer met toepassing van IT en Internet.

Amsterdam � De opleiding tot archivaris vind je uitsluitend aan de Hogeschool van Amsterdam en de Universiteit van UvA.

Geheugen � Wil je uitzoeken hoe iets vroeger was? Benieuwd hoe de filmpjes van YouTube beheerd worden? De archivaris bewaart informatie, zodat mensen het kunnen bekijken, nu en in de toekomst.

Meer weten? Kijk op de site of bel 020 - 595 47 88 www.archiefschool.nl/opleidingen De Archiefschool is onderdeel van de Hogeschool van Amsterdam

Uniek beroep � Archivarissen staan midden in de samenleving. Zij zijn werkzaam in het cultureel erfgoed of in de documentaire informatievoorziening.

ict

Wat wil jij worden?

SOCIALE SECTOR, ONDERWIJS EN SPORT Creatief therapeut Hbo-opleiding

Is een specialistische hulpverlener, die mensen met psychische problemen op weg helpt naar een betere aanpassing aan hun dagelijkse leefsituatie. Het kan hier zowel kinderen, volwassenen als ook ouderen betreffen. Deze therapeut doet dit op een heel bijzondere wijze. Hij maakt gebruik van kunstzinnige middelen, die het mensen mogelijk maken om gedachten, gevoelens en innerlijke conflicten te uiten en vorm te geven. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Tevens moet je met goed gevolg de voorselectie doorlopen hebben. Opleiding De 4-jarige opleiding Creatieve therapie. Bijzonderheden: Vanaf het begin van de opleiding volg je een van de differentiaties: drama, muziek of beeldend vormen. Heerlen kent nog de differentiatie dans en beweging. Daar kun je naast deze opleidingsdifferentiaties ook een euregionale differentiatie kiezen. Leeuwarden heeft de differentiaties beeldend vormen en drama. Uitgangspunt is dat je een behoorlijke ervaring hebt met het gekozen hoofdvak. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen heeft ook de differentiatie Psychomotorische Therapie. In Utrecht volg je een gezamenlijke propedeuse Social work, met Sociaal Pedagogische Hulpverlening, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening en Culturele en Maatschappelijke Vorming. In dit gezamenlijke propedeusejaar volg je ook specifieke Creatieve Therapielessen. In Utrecht is een 3-jarig traject mogelijk voor MBOers en VWO-ers. Waar Hogeschool Utrecht, Faculteit Sociaal Agogische Opleidingen; Stenden hogeschool, Creatieve Therapie; Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Opleiding Creatieve Therapie; Hogeschool Zuyd, gezondheidszorg Heerlen. Plaatsingsmogelijkheden Als creatief therapeut drama, creatief therapeut handenarbeid, creatief therapeut muziek, speltherapeut in onder meer: de zwakzinnigenzorg, psychiatrische inrichtingen, de zwakzinnigenzorg, revalidatiecentra, strafinstellingen, bepaalde vormen van speciaal onderwijs en RIAGG`s. Carrieremogelijkheden Hogere functies binnen je werkkring. Ook is er bijscholing mogelijk op deelterreinen. Salaris indicatie Hier geldt de functiewaardering gezondheidszorg (FWG 3.0); inschaling geschiedt op 3 niveaus: 45, 50 en 55. Aanvangssalaris €1.686,-, oplopend tot €3.495,-. .....................................................................................

Cultureel en Maatschappelijk Vormer (CMV`er) Hbo-opleiding

CMV`ers zijn ondernemende professionals in de

sociale en culturele sector. Als CMV-professional ondersteun en begeleid je mensen om hun cultureel en maatschappelijk leven vorm te geven. Je ontwerpt en organiseert programma`s en projecten die mensen uitdagen en in staat stellen deel te nemen aan het maatschappelijke en culturele leven. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Ook ben je vanaf 21 jaar toelaatbaar na een toelatingsexamen in 4 vakken. Opleiding De 4-jarige opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming. Bijzonderheden: Diverse hogescholen bieden een brede opleiding aan (Social Work) waarin de opleidingen Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV), Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) zijn gecombineerd. Je hoeft dan pas later een specialisatie te kiezen. Op Hogeschool Utrecht kun je het profiel Social Management kiezen. Met een MBO-diploma Sociaal Cultureel Werk (niveau 4) kun je een driejarige route volgen. Ook is het soms mogelijk om met een VWO-diploma je opleiding te verkorten of versnellen. Windesheim (Zwolle) biedt ook de opleiding Pedagogisch Medewerker in de Kinderopvang aan. Hogeschool Rotterdam biedt een Oriënterende propedeuse Gedrag en Maatschappij aan, waarbij je in je propedeusejaar kennismaakt met de opleidingen CMV, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Pedagogiek en SPH. Na het eerste half jaar maak je een voorlopige keuze voor één van deze opleidingen. Na de propedeuse stroom je in het tweede jaar van de gekozen opleiding in. Alle opleidingen bieden ruime mogelijkheden om tijdens de studie praktijkervaring op te doen, ook in het buitenland. De meeste opleidingen geven je de gelegenheid je tijdens je studie in een bepaalde richting te specialiseren. Zo kun je je in Zwolle specialiseren in bijvoorbeeld multiprobleemgezinnen, licht verstandelijk gehandicapten, verslavingskunde en GGZ-agoog. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogeschool Sociale Studies (Eindhoven/Tilburg) De Haagse Hogeschool Hogeschool INHOLLAND Den Haag Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Leiden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Sittard) Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Als CMV`er werk je op alle plekken waar mensen sociale en/of culturele activiteiten ontplooien: in gesubsidieerde instellingen of organisaties, bij de overheid, bij NGO`s, in commerciële bedrijven of als zelfstandig ondernemer. Je kunt daarbij denken aan functies in recreatieparken, buurtcentra, welzijnsinstellingen, opbouwwerk, evenementenorganisaties, culturele instellingen, jongerenwerk, trainingscentra en instellingen voor volwasseneneducatie,

Carrieremogelijkheden Met een diploma CMV kun je een voortgezette opleiding en een Masteropleiding volgen in Amsterdam, Nijmegen en Rotterdam. Salaris indicatie Je kunt ingeschaald worden in een schaal die start bij €2.160,- en kan uitlopen tot €3.030,- of in een schaal die start bij €2.505,- en kan uitlopen tot €3.700,-. De uitloop hangt o.a. af van de setting waarin je werkt. .....................................................................................

Docent groene vakrichtingen Hbo-opleiding

Je geeft vakken die te maken hebben met akkerbouw, veeteelt, tuinbouw of bosbouw. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Educatie en kennismanagement groene sector. Bijzonderheden: Na het afronden van Stoas Hogeschool ben je niet alleen tweedegraads bevoegd docent, maar mag je jezelf ook ingenieur (ing.) of bachelor (bc.) noemen. Na een HAO- of WO-bachelor in de groene sector kun je een praktijkgerichte kopopleiding volgen, waarbij je in één jaar je tweedegraads onderwijsbevoegdheid voor het groene onderwijs kunt halen. Waar Stoas Hogeschool Bijzonderheden: Op de Stoas-locatie in Dronten worden de opleidingen Recreatie & Gezelschapsdieren, Veehouderij, Agrotechniek & Kennismanagement en Paardenhouderij verzorgd. Op de Stoas-locatie in `s-Hertogenbosch de opleidingen Bloemsierkunst, Natuur & Communicatie, Tuin & Landschap, Tuinbouw/Akkerbouw en Voeding & Communicatie. Op beide locaties kun je de opleiding Groen Zorg en Onderwijs volgen. Verder biedt Stoas Hogeschool i.s.m. Helicon Deurne op de locatie Deurne de 5-jarige opleiding Paardensport aan. Plaatsingsmogelijkheden Docent(e) op een VMBO of MBO-school, relatiebeheerder/accountmanager, voorlichter, journalist bij een vakblad, opleidingsfunctionaris, pr-medewerker, activiteitenbegeleider groen, etc. Carrieremogelijkheden In het onderwijs bestaat de mogelijkheid door te groeien tot in het management van de onderwijsinstelling. Ook in andere organisaties kun je doorgroeien naar hogere kader/leidinggevende functies. Ook kun je verder studeren aan onder andere de Landbouwuniversiteit en de Faculteit Diergeneeskunde van de universiteit in Utrecht. Verder MOopleidingen en NIVRA-Nyenrode. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.445,- en dit kan oplopen tot een maximum van €3.739,-. Het aanvangssalaris in een LDfunctie ligt op €2.470,- en dit kan oplopen tot een maximum van €4.962,-. Binnen het bedrijfsleven is het salaris afhankelijk van ervaring, verantwoordelijkheden etc.

Docent lichamelijke opvoeding Hbo-opleiding

Geef les als eerstegraads docent in het onderwijs en stimuleert en begeleidt leerlingen bij hun ontwikkeling en interesse in sport en bewegen. Ook buiten het onderwijs kun je anderen beter leren bewegen. Bijvoorbeeld als bewegingsdeskundige in de gezondheidszorg of een fitnesscentrum, als trainer van een voetbalvereniging of als outdoor activiteitenbegeleider in de recreatiebranche. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Belangrijker misschien dan het profiel is het slagen voor het toelatingsonderzoek (praktische test). Tevens moet je medisch goedgekeurd zijn. Opleiding De 4-jarige opleiding Leraar lichamelijke oefening. Bijzonderheden: Tijdens alle jaren loop je stages op scholen, waar je dan zelf les geeft. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Fontys Hogescholen Tilburg Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Meestal kom je terecht als vakdocent op basisscholen, het speciaal onderwijs en scholen voor voortgezet onderwijs. Het diploma geeft ook bevoegdheid voor HBO (bijvoorbeeld PABO, HTO). De opleiding biedt echter ook nog andere werkterreinen zoals: ambtenaar bij het Rijk of de Gemeente; sportjournalist; sportofficier in militaire dienst; begeleider bij recreatie-instellingen; bij particuliere sportcentra (fitnesstraining, sportschool); bij inrichtingen voor lichamelijk en/of geestelijk gehandicapte kinderen of volwassenen na een speciale applicatie-cursus; ook wel bij grote bedrijven. Nogal wat afgestudeerden komen tegenwoordig terecht bij de georganiseerde sport als bijvoorbeeld trainer en opleider van kader. Carrieremogelijkheden Kunnen liggen binnen de school; te denken valt aan functies als decaan en conrector. Ook daarbuiten in bedrijven, instanties en instellingen; je kunt dan denken aan leidinggevende functies. Ook kun je aan de Faculteit Bewegingswetenschappen van de FBW van de VU te Amsterdam de opleiding Bewegingswetenschappen volgen. Duur: 4 jaar (kan ook na VWO met profiel N&T, N&G, E&M+wb1+na1+sk1 of C&M+wb1+na1+sk1). De ALO Amsterdam kent dankzij een samenwerking met de Vrije Universiteit/ faculteit Bewegingswetenschappen een speciaal mastertraject (versnelde route), het zogenaamde schakelprogramma ontwikkeld. Als je tijdens je studie aan de ALO al modules bij de VU volgt, is het mogelijk om na je opleiding in één tot anderhalf jaar je master te halen. Ook kun je Bewegingswetenschappen kiezen als afstudeerrichting aan de universiteiten te Groningen (binnen de opleiding pedagogische wetenschappen), Maastricht (binnen de opleiding gezondheidswetenschappen), Nijmegen (binnen de opleiding biomedische wetenschappen) en Utrecht (binnen de opleiding pedagogische wetenschappen; hier heet de afstudeerrichting sport, bewegen en beleid). Deze studies geven geen onderwijsbevoegdheid als leraar/lerares lichamelijke opvoeding.

Check de clips van je toekomstige opleiding of beroep op www.scholieren.tv

Films van o.a.: Personeel & Arbeid studeren! - Mode of sport: die carrière staat je goed! - Werken bij een woningcorporatie! Hogeschool Windesheim

sociale sector, onderwijs en sport Op een aantal universiteiten bestaat de mogelijkheid een verkort programma te volgen. Het gaat dan om studierichtingen waarvoor de ALO de basis heeft gelegd: bijvoorbeeld pedagogiek en onderwijskunde. Je kunt ook verder studeren voor fysiotherapeut (je krijgt dan een aantal vrijstellingen). Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.445 en dit kan oplopen tot een maximum van €3.739. Het aanvangssalaris in een LD-functie ligt op €2.470 en dit kan oplopen tot een maximum van 94.962. .....................................................................................

Docent technische vakken Hbo-opleiding

Heeft een tweedegraads onderwijsbevoegdheid voor het VMBO, het eerste tot en met het derde leerjaar van het HAVO en VWO en het MBO en praktijkleraar HBO. Vooropleiding 1, 7 en 8. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/ wb VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb MBO: niveau 4 2 en 6. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 3.HAVO: profiel N&T, N&G+wb, E&M+wb of C&M+wb VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb MBO: niveau 4 4. HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na/nl&t MBO: niveau 4 5. HAVO: profiel N&G of N&T VWO: profiel N&T of N&G of E&M+na/nl&t MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Leraar bouwkunde I en II vo tweedegraads De 4-jarige opleiding Leraar bouwtechniek I en II vo tweedegraads De 4-jarige opleiding Leraar elektrotechniek I en II vo tweedegraads De 4-jarige opleiding Leraar installatietechniek I en II vo tweedegraads. De 4-jarige opleiding Leraar mechanische techniek vo tweedegraads. De 4-jarige opleiding Leraar motorvoertuigentechniek I en II vo tweedegraads. 2. De 4-jarige opleiding Leraar consumptieve techniek I en II vo tweedegraads. 3. De 4-jarige opleiding Leraar wiskunde vo tweedegraads. 4. De 4-jarige opleiding Leraar natuurkunde vo tweedegraads. 5. De 4-jarige opleiding Leraar techniek vo tweedegraads. 6. De 4-jarige opleiding Leraar grafische techniek I en II vo tweedegraads 7. De 4-jarige opleiding Leraar werktuigbouwkunde 8. De 4 jarige opleiding Leraar informatie- en communicatietechnologie. Waar 1, 2, 7 en 8. Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool Bijzonderheden: Deze technische lerarenopleidingen hebben diverse lesplaatsen. Hogeschool Rotterdam (opleiding 2 niet) Hogeschool van Amsterdam Windesheim (Zwolle) 3. en 4. Windesheim (Zwolle) Hogeschool van Amsterdam Fontys Hogescholen Sittard Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Rotterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Utrecht Noordelijke Hogeschool Leeuwarden 5. Fontys Hogescholen Sittard Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) 6. Hogeschool van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Je kunt benoemd worden op bovenvermelde scholen. Ook is een benoeming mogelijk in een bedrijfsschool of als consulent van het leerlingwezen. Er is voldoende vraag naar technische docenten. Je kunt werk vinden in het onderwijs of in het bedrijfsleven. Carrieremogelijkheden Na je opleiding kun je nog een masteropleiding gaan volgen. Dit kan een meer op de praktijk gerichte hbomaster zijn of een meer wetenschappelijke wo-master. Binnen het onderwijs is benoeming mogelijk tot conrector of rector van een technische school. Inspecteur, hoofdconsulent of bedrijfsschoolleider hoort ook tot de mogelijkheden. Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.445,- en dit kan oplopen tot een maximum van €3.739,-. Het aanvangssalaris in een LD-functie ligt op €2.470,- en dit kan oplopen tot een maximum

Wat wil jij worden?

van €4.962,-. Het aanvangssalaris in een LC-functie (MBO) ligt op €2.460,- en kan oplopen tot een maximum van €4.361,-. .....................................................................................

Docent voortgezet onderwijs (2e graadsopleiding) Hbo-opleiding

Je geeft les in het vak waarvoor je de opleiding hebt gedaan. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Soms worden er wel eisen aan je profiel gesteld. Dat heeft dan te maken met het vak dat je gaat volgen. Zo geldt voor de opleiding Leraar Duits bij alle profielen de aanvullende eis Duits. In het algemeen kun je stellen dat het vak dat je gaat volgen ook in je profiel moet zitten of als aanvulling gekozen moet zijn. Opleiding Leraar avo-vakken tweedegraads. Waar Hogeschool van Amsterdam Windesheim Fontys Hogescholen Sittard Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool INHOLLAND Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Als docent(e) met een lesbevoegdheid voor één vak in het tweedegraadsgebied kun je lesgeven op VMBOen MBO-scholen; bovendien in de eerste drie jaren van HAVO/VWO. Carrieremogelijkheden In principe geeft een tweedegraadsakte recht op doorstroming naar het wetenschappelijk onderwijs (doctoraal fase) of een 1e graadsopleiding; carrièremogelijkheden binnen het onderwijs zoals functies als rector, conrector, inspecteur etc. Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.445,- en dit kan oplopen tot een maximum van 93.739,-. Het aanvangssalaris in een LD-functie ligt op €2.470,- en dit kan oplopen tot een maximum van €4.962,-. Het aanvangssalaris in een LC-functie (MBO) ligt op €2.460,- en kan oplopen tot een maximum van €4.361,-. .....................................................................................

Functionaris arbeidsvoorziening Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het bemiddelen op de arbeidsmarkt tussen werkgevers die een arbeidskracht en werknemers die een arbeidsplaats zoeken. Men wordt dan ook geconfronteerd met de problemen die er liggen tussen vraag naar en aanbod van arbeid. Het is van groot belang dat er professionals worden opgeleid die zich met dit vraagstuk bezig kunnen houden. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

49 ling, arbeidsinpassing, arbeidsmarktonderzoek als onderdeel van bedrijfsadvisering, personeelsplanning en voorlichting. Bij personeelsdiensten in bedrijven en instellingen, met name taken in personeelsplanning, selectie, beoordeling en functieanalyse. Bij uitzendorganisaties en personeelsadviesbureau`s. Ook functies rond arbeidsoriëntatie, stagewervingsbeleid, ontwikkeling van leerwerkplaatsen, ROC`s enz. Je kunt denken aan functies als intercedent uitzendbureau, jobcoach of trajectbegeleider. Carrieremogelijkheden Doorstromen naar een universitaire masteropleiding, zoals Organisatiewetenschappen of Public health. Staf- en beleidsfuncties bij overheid en bedrijfsleven. Salaris indicatie Je aanvangssalaris bij de overheid ongeveer €2.045,uitlopend tot ongeveer €2.735,- of €2.340,- uitlopend tot ongeveer €3.065,-. .....................................................................................

Leraar basisonderwijs Hbo-opleiding

Je geeft les aan kinderen van 4 tot 12 jaar. Dat kan betekenen bewegingsspelletjes doen met de kleuters, maar ook moeilijke rekenopgaven uitleggen aan twaalfjarigen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Het instroomprofiel C&M biedt de beste aansluiting. Opleiding De 4-jarige opleiding Leraar basisonderwijs. Bijzonderheden: Op Hogeschool Utrecht is het mogelijk om een academische lerarenopleiding basisonderwijs te volgen. Deze opleiding is samen met de Universiteit Utrecht opgezet. Academische vaardigheden worden gecombineerd met hbo praktijkgerichtheid. Je moet in het bezit zijn van een VWO-diploma en er vindt een selectie plaats. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool IPABO Amsterdam/Alkmaar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Iselinge Hogeschool (Doetinchem) Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogescholen PABO Eindhoven

Hogeschool INHOLLAND Den Haag De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Driestar educatief (Gouda) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Zuyd (Heerlen en Maastricht) Hogeschool De Kempel (Helmond) Hogeschool Edith Stein/OCT (Hengelo) Fontys Hogescholen `s-Hertogenbosch Stenden hogeschool (Emmen en Leeuwaren) Fontys Hogescholen PABO Limburg Hogeschool Leiden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Rotterdam (Rotterdam en Dordrecht) Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Domstad Kath. Ler. opl. basisonderwijs (Utrecht) Prot. Chr. Hogeschool Marnix Academie (Utrecht) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Hogeschool Helicon, locatie Zeist (basisonderwijs vrijescholen) Windesheim (Zwolle) Gereformeerde Hogeschool (Zwolle) Katholieke PABO Zwolle Plaatsingsmogelijkheden Aanstelling als bevoegd leraar aan een basisschool voor 4- tot 12-jarigen. PABO`s leiden op voor RK-, PC-, gereformeerd, reformatorisch, openbaar of algemeen bijzonder onderwijs, soms ook voor meer of zelfs voor alle richtingen. Wisseling van de ene naar de andere richting is bij het zoeken naar een baan niet zonder meer mogelijk. Carrieremogelijkheden Kunnen liggen binnen de school: bijvoorbeeld de functie van directeur. Verder studeren voor logopedist(e)/akoepedist, leraar Montessori-basisonderwijs of Jenaplan-onderwijs, voor de akte schoolmuziek B, cursussen speciaal onderwijs en aan M.O.-opleidingen en lerarenopleidingen. Universitaire studies: psychologie, pedagogiek, andragogiek en theologie. Salaris indicatie Als volledig bevoegd leraar vanaf €2.270,- oplopend tot maximaal €3.274,-. .....................................................................................

Maatschappelijk werker (MWD`er) Hbo-opleiding

De maatschappelijk werker richt zich vooral op de

REDEN 885

KENNIS MAKEN MET ONS OPLEIDINGSAANBOD.

Opleiding Een 4-jarige opleiding Personeel en Arbeid. Bijzonderheden: Voor MBO`ers met een aanverwante opleiding (Sociaal Juridisch Medewerker of Arbeidsvoorziening & Personeelswerk, niveau 4) geldt dat zij de voltijdopleiding P&A in 3 jaar kunnen volgen Waar Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Zeeland Hogeschool Zuyd (Sittard) Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Rotterdam Hogeschool Zuyd (Maastricht) Hogeschool Leiden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Stenden hogeschool (Leeuwarden) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Den Haag De Haagse Hogeschool Saxion Hogescholen Enschede Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogescholen Eindhoven

Je staat binnenkort voor de keuze van je vervolgopleiding. Geen kleine opgave. Binnen Hogeschool Utrecht kun je alle kanten op. We helpen je graag een goede keuze te maken. Meer weten? Kom naar onze open dagen op zaterdag 27 maart en donderdag 3 juni of kijk op de website www.bachelors.hu.nl

REDEN GENOEG

Plaatsingsmogelijkheden Bij de Dienst voor de arbeidsvoorziening in functies op een Centrum voor Werk en Inkomen in bemidde-

FC_123x170.indd 1

18-01-2010 12:09:59

50 hulpverlening aan individuele cliënten, partners, gezinnen of groepen met psychosociale en/of materiële problemen. Bij psychosociale problemen gaat het om de persoonlijke problemen die mensen ervaren in relatie tot hun omgeving. De omgeving kan heel divers zijn en varieert bijv. van vrienden, partner, gezin naar werk, school, buurt, gemeente, tot overheid en maatschappij. Het betekent dat je op basis van een analyse van de hulpvraag doelgerichte ondersteuning biedt zodanig dat cliënten weer kunnen functioneren in hun directe omgeving, school, werk en samenleving. Ook geeft je individuele adviezen en voorlichting over regel-en wetgeving, signaleer je maatschappelijke misstanden, kom je op voor groepen die in nood verkeren, verricht je onderzoek en rapporteer je hierover, ondersteun je mensen met financiële problemen of neem je zelf initiatief om op mensen af te stappen die hulp behoeven. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Ook ben je vanaf 21 jaar toelaatbaar na een toelatingsexamen in 4 vakken. Opleiding De 4-jarige opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening. Bijzonderheden: Sommige hogescholen beginnen met een basisjaar, bij andere vindt de studierichtingskeuze meteen na het begin van de opleiding of na enkele maanden plaats. In Eindhoven maakt de opleiding deel uit van de Fontys Hogeschool Sociaal Werk. Een deel van het onderwijsprogramma is daar gemeenschappelijk voor zowel Maatschappelijk Werk en Dienstverlening als voor Culturele en Maatschappelijke Vorming, zodat MWD`ers naast hun eigen specifieke beroepsvaardigheden ook een aantal relevante CMV-vaardigheden leren. Avans Hogeschool biedt in Breda en `s-Hertogenbosch de opleiding Social Work aan, waarvan Maatschappelijk werk en dienstverlening onderdeel uitmaakt, tezamen met Culturele en maatschappelijke vorming en Sociaal pedagogische hulpverlening. In het laatste blok van je eerste jaar kies je een specifieke hierboven genoemde richting. Ook Hogeschool Zuyd (Heerlen) en Windesheim (Zwolle) kennen een dergelijke opleiding. Het is soms mogelijk om met een VWO-diploma je

www.beroepenkrant.nl opleiding te verkorten of versnellen. Windesheim (Zwolle) biedt ook de opleiding Pedagogisch Medewerker in de Kinderopvang aan. Hogeschool Rotterdam biedt een Oriënterende propedeuse Gedrag en Maatschappij aan, waarbij je in je propedeusejaar kennismaakt met de opleidingen CMV, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Pedagogiek en SPH. Na het eerste half jaar maak je een voorlopige keuze voor één van deze opleidingen. Na de propedeuse stroom je in het tweede jaar van de gekozen opleiding in. Op Hogeschool Utrecht is een 3-jarig traject mogelijk voor MBO`ers en VWO`ers. Alle opleidingen bieden ruime mogelijkheden om tijdens de studie praktijkervaring op te doen, ook in het buitenland. De meeste opleidingen geven je de gelegenheid je tijdens je studie in een bepaalde richting te specialiseren. Zo kun je je in Zwolle specialiseren in bijvoorbeeld multiprobleemgezinnen, licht verstandelijk gehandicapten, verslavingskunde en GGZ-agoog. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Instituut voor Social Work/ De Horst (Amersfoort) Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogeschool Sociale Studies (Eindhoven/Tilburg) Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hogeschool INHOLLAND Den Haag Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Gereformeerde Hogeschool (Zwolle) Windesheim (Zwolle) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zuyd (Sittard) Hogeschool Leiden Hogeschool Zuyd (Maastricht) Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zeeland Plaatsingsmogelijkheden Dit is afhankelijk van de richting die je gekozen hebt. Je kunt als maatschappelijk werker werkzaam zijn bij onder andere het algemeen maatschappelijk werk, de jeugdhulpverlening, de reclassering, kinderbescherming, consultatiebureaus voor alcohol en drugs, ziekenhuizen, bedrijven, buurt- en clubhuiswerk, woonwagenwerk, schoolmaatschappelijk werk, oude-

sociale sector, onderwijs en sport

renwerk, vrouwenhulpverlening of (crisis)opvang. Carrieremogelijkheden Met je diploma heb je toegang tot masterstudies. Deze kun je binnen het hbo, maar ook aan een universiteit volgen. Zo kun je een tweede fase agogische beroepsopleiding (deeltijd) volgen op HBO`s in Amsterdam, Groningen, Nijmegen en Zwolle. Salaris indicatie De salariëring kent vele differentiatiemogelijkheden. Na een HBO-opleiding is je aanvangssalaris €2.205,of €2.340,-. Dit kan oplopen tot ongeveer €2.975,-. Deze indicaties gelden voor het algemeen maatschappelijk werk (CAO). Minimumleeftijd om werkzaam te zijn is 22 jaar. .....................................................................................

Opleider Hbo-opleiding

Weet leerprocessen in organisaties optimaal in te richten. Doet bijvoorbeeld onderzoek naar welke opleidingen precies behoefte bestaat in een bedrijf, maakt een opleidingsplan, ontwikkelt opleidingsprogramma`s en gebruikt daarbij de nieuwste technieken. Verder moet je opleidingen kunnen coördineren en managen. Je moet op de markt trainingen inkopen en natuurlijk ook zelf trainingen kunnen geven. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Opleidingskunde. Waar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Plaatsingsmogelijkheden Als opleider, opleidingsfunctionaris, opleidingsadviseur, ontwikkelaar van lesmateriaal, educatief consulent of toetsdeskundige. Dit kan bij opleidings- en trainingsbureaus of bij profit en non profit organisaties. Ook kun je een eigen trainingen adviesbureau beginnen. Carrieremogelijkheden Doorgroeien naar hogere/leidinggevende functies. Ook kun je nog een jaar colleges aan de Universiteit Nijmegen volgen, waarna het doctoraal examen behaald kan worden. Dit nadat je vanaf het tweede tot het laatste studiejaar van je opleiding Opleidingskun-

de één middag in de week lessen hebt gevolg aan de Universiteit. Salaris indicatie De salariëring hangt sterk af van de branche waarin je komt te werken. In het particuliere bedrijfsleven is het aanvangssalaris ongeveer €2.640,-. Na het bereiken van hogere functies kan dit oplopen tot ongeveer €4.220,-. .....................................................................................

Pastor/predikant Wo-opleiding

Het werkterrein van de pastor ligt op algemeen levensbeschouwelijk vlak en in de pastorale begeleiding van personen, groepen en kerkelijke bijeenkomsten. De katholieke kerk kent pastores die priester of diaken zijn en pastorale werkers en werksters; bij de protestanten noemt men de pastor meestal dominee of predikant. Vooropleiding VWO: alle profielen Bijzonderheden: Indien je geen Latijn en/of Grieks in je eindexamenpakket hebt, bestaat er aan de opleidingen zelf gelegenheid om deze talen te leren. In de theologiestudie komt kennis van de moderne talen en geschiedenis goed van pas. Opleiding Een ongeveer 6-jarige opleiding Theologie. Een ongeveer 6-jarige opleiding Godgeleerdheid. Bijzonderheden: De 6-jarige opleiding bestaat uit een 3-jarige bacheloropleiding en een 3-jarige masteropleiding. Je kunt de masteropleiding zo inrichten dat die direkt op het beroep voorbereidt, en je daarbij op een of meer van de werkterreinen van de pastor specialiseren. Een andere mogelijkheid is, dat je je master in een ander theologisch vak doet (bijbelwetenschappen, theologische ethiek, kerkgeschiedenis enz.) en, naargelang de plaatselijke mogelijkheden daarnaast of daarna, een aanvullende pastorale beroepsopleiding volgt. In Tilburg en Utrecht zijn tevens voorzieningen voor een deeltijdse studie. Diverse theologische faculteiten en universiteiten hebben naast een 6-jarige opleiding ook een 4-jarige opleiding, die meer thematisch is ingericht. Ook deze opleidingen leiden tot een masterdiploma. De Universiteit van Tilburg kent bijvoorbeeld drie

sociale sector, onderwijs en sport masteropleidingen, namelijk “zorg, ethiek en beleid”, “Christendom en cultuur” en “Christendom en Islam”, die korter duren dan de masteropleiding Theologie. In Nijmegen kent men de vrije studierichting “religiestudies”. Deze kortere opleidingen worden evenwel niet door de bisdommen erkend als ambtsopleiding die toegang geeft tot een kerkelijk-pastorale functie. Er zijn openbare (algemene) en kerkelijke theologische opleidingen. De openbare opleidingen zijn aan de universiteiten van Amsterdam, Groningen, Leiden en Utrecht (Universiteit Utrecht); daar wordt aanvullend kerkelijk onderwijs gegeven vanuit de Nederlandse Hervormde Kerk en enkele andere kerkgenootschappen. Katholieke pastores worden opgeleid in Nijmegen en aan de Universiteit van Tilburg (op 2 locaties: Tilburg en Utrecht); in samenwerking daarmee bestaat in de meeste bisdommen een aanvullende vorming voor studenten die priester willen worden; de bisdommen Haarlem, `s- Hertogenbosch en Roermond hebben een eigen grootseminarie. De Gereformeerde Kerken hebben opleidingen in Amsterdam, Kampen (2) en Apeldoorn. Waar Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit van Tilburg Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Theologische Universiteit Apeldoorn Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken in NL (vrijg.) te Kampen Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken in NL (syn.) te Kampen Plaatsingsmogelijkheden Voor de pastor en predikant zijn er in het algemeen ruime mogelijkheden in het basispastoraat: de kerkelijke gemeente of parochie. Daarnaast kun je gaan werken in het zogenaamde kategoriaal pastoraat, dat gericht is op bepaalde groepen zoals jongeren, militairen, arbeiders, studenten. Voor sommige groepen bestaan aparte instellingen waar de pastor en predikant dan in dienst zijn, b.v. ziekenhuis, verpleegtehuis, bejaardentehuis, tehuis voor geestelijk en/of lichamelijk gehandicapten. Carrieremogelijkheden Buiten de genoemde sectoren zijn er mogelijkheden voor afgestudeerde theologen, die zich door ervaring en verdere studie gespecialiseerd hebben. Met name in het middelbaar onderwijs. Verder betreft het kaderfuncties op regionaal, provinciaal en landelijk niveau. Binnen het wetenschappelijk onderwijs bestaan mogelijkheden voor enkelen, waarbij de voorkeur uitgaat naar hen die een proefschrift hebben geschreven en gepromoveerd zijn. Salaris indicatie Het aanvangssalaris (tot 28 jaar) van de pastorale werk(st)er met een voltooide academisch theologische opleiding bedraagt ongeveer €2.435,-; het maximum van ongeveer €2.995,- wordt na 10 jaar bereikt. Dit betreft diocesane normen. Wanneer je als pastoraal wer(st)er met een academisch opleidingsniveau in een ziekenhuis werkt of voor justitie is je salaris aanzienlijk hoger en kan oplopen tot ongeveer €4.050,-. In de krijgsmacht ligt je maximum nog hoger. Predikanten in de protestantse kerken verdienen, afhankelijk van de `zwaarte` van de gemeente en het aantal dienstjaren van minimaal €2.730,- tot maximaal €4.680,-. .....................................................................................

Pastoraal/kerkelijk/ diaconaal werker/ islamitisch geestelijk werker Hbo-opleiding

Is als theoloog breed inzetbaar in het pastorale werkveld, maar ook als geestelijk werker in diverse werkvelden. Je gaat in op levensbeschouwelijke vragen over de zin die mensen aan hun persoonlijk en maatschappelijk (samen-)leven willen geven. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Godsdienst-pastoraal werk. 2. De 4-jarige opleiding Imam-Islamitisch Geestelijk Werker. Waar 1. Hogeschool INHOLLAND (locatie Amsterdam/ Diemen) Christelijke Hogeschool Ede Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Fontys Hogescholen Tilburg Gereformeerde Hogeschool (Zwolle) Windesheim (Zwolle) 2. Hogeschool INHOLLAND (locatie Amsterdam/ Diemen) Plaatsingsmogelijkheden In kerken, scholen en christelijke organisaties. Je kunt daar functies uitoefenen in het pastorale werk, in het missionaire werk, in het diaconaat, in het jeugd- en jongerenwerk en in de catechese. Carrieremogelijkheden Je kunt nog diverse vervolgcursussen volgen. Welke je gaat doen hangt af van de soort taken die je in je functie verricht. Het kunnen post-hbo-cursussen, nascho-

Wat wil jij worden?

lingscursussen, maar ook vervolgstudiemogelijkheden zijn op universitair niveau. .....................................................................................

Pedagoog Hbo-opleiding

Als pedagoog houd je je bezig met het opvoeden van kinderen en jongeren. Dat kan betekenen dat je zelf professioneel gaat opvoeden, zoals op een groep met kinderen die om wat voor een reden niet meer thuis kunnen wonen. Ook kun je je bezig gaan houden met ondersteuning van anderen die met opvoeden bezig zijn. Opvoeden is van alle tijden maar de ideeën erover blijven veranderen. Verschillende tijden roepen ook om verschillende manieren van denken over opvoeden. Daarom houd je je ook bezig met de verschillende vraagstukken over opvoeden, zorg, welzijn en onderwijs. Je werkt met kinderen en jongeren, direct of indirect. Als pedagoog help je als het ware bij het leiden van het kind vanaf de geboorte naar volwassenheid. In deze lange weg kan het zijn dat het kind problemen in de ontwikkeling ondervindt, bijvoorbeeld doordat het langdurig ziek wordt, het zich te traag ontwikkelt door een aangeboren afwijking of doordat de gezinssituatie niet ideaal te noemen is. Je kijkt dan volgens een bepaald plan en met een bepaald doel naar wat er voor het kind het beste is in die situatie. Dat kan op een directe manier, waarbij je de begeleiding van het kind zelf uitvoert, of indirect, waarbij je de opvoeders ondersteunt en adviseert. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Pedagogiek. Bijzonderheden: Windesheim (Zwolle) biedt ook de opleiding Pedagogisch Medewerker in de Kinderopvang (PMK) aan. Hogeschool Rotterdam biedt een Oriënterende propedeuse Gedrag en Maatschappij aan, waarbij je in je propedeusejaar kennismaakt met de opleidingen CMV, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Pedagogiek en SPH. Na het eerste half jaar maak je een voorlopige keuze voor één van deze opleidingen. Na de propedeuse stroom je in het tweede jaar van de gekozen opleiding in. Waar Fontys Hogescholen Sittard Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool INHOLLAND Amsterdam/Diemen Hogeschool Rotterdam Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Je kunt aan de slag pedagogisch begeleider of hulpverlener, opvoedingsondersteuner, GGZ-agoog, onderwijsondersteuner, trainer, leidinggevende kinderopvang, beleidsmedewerker, of preventiewerker op hbo-niveau. Er is werk voor je in alle situaties waarin het welzijn van jongeren bedreigd wordt. Bij problemen die de ontwikkeling belemmeren, bied jij hulp of ondersteuning. Carrieremogelijkheden Na je bacheloropleiding of na een aantal jaren werkervaring kun je de masteropleiding volgen. In Nederland of in het buitenland. Praktijkgericht op een hbo of wetenschappelijk op een universiteit. Zo kun je bijvoorbeeld bij Fontys Hogeschool Pedagogiek de Master of Education: pedagogical studies gaan volgen. Bij Hogeschool Utrecht kun je de Master (Ecologische) Pedagogiek volgen. .....................................................................................

Pedagoog Wo-opleiding

Is opvoeding wel zinvol? Hoe ga je om met leerproblemen? Waarom leven er zoveel mensen met psychiatrische problemen op straat? Hoe geef je kinderen op een speelse manier les? Hoe kunnen scholen in de praktijk uit de voeten met nieuwe onderwijswetgeving? Moet het Nederlandse onderwijsbeleid aansluiten op dat van andere Europese landen? Voor pedagogen wezenlijke vragen waarop zij antwoord proberen te vinden. Als pedagoog signaleer je problemen in de opvoeding of het onderwijs en probeer je daar samen met de kinderen, leerlingen, docenten, opvoeders of hulpverleners een oplossing voor te vinden of methoden te ontwikkelen om de probleemsituaties te verbeteren. Vooropleiding VWO: alle profielen Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Pedagogische wetenschappen gevolgd door een 1- à 2-jarige master. Waar Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Leiden Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Met een voltooide masteropleiding heb je een keur aan mogelijkheden: van wetenschappelijk onderzoek tot remedial teaching. Het is afhankelijk van je gekozen richting in welke functies je terechtkomt. Als peda-

51 goog of onderwijskundige kun je komen te werken bij een school- en adviesdienst of pedagogisch centrum. Je kunt ook gaan werken als docent, communicatiemedewerker, opleider, organisatieadviseur of voorlichtings- of preventiefunctionaris. Als orthopedagoog vervul je begeleidende, leidinggevende en coördinerende functies in instellingen voor probleemkinderen. Als gezinspedagoog kun je bijvoorbeeld gedragsdeskundige worden bij een consultatiebureau. Maar ben je opleidingdeskundige dan kun je opleidingsadviseur worden bij een grote organisatie. Carrieremogelijkheden Met je bachelordiploma pedagogiek heb je goede mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Daar kun je dan door ervaring en gebleken capaciteiten doorgroeien naar hogere functies. Je kunt ook na je bachelor doorgaan in een master die aansluit op je gekozen differentiatie. .....................................................................................

Personeelsadviseur/ Human resource adviseur Hbo-opleiding

Heeft in een bedrijf of instelling een taak bij onder andere selectie, vorming, personeelsbeoordeling, loopbaanbegeleiding, functie analyse, werving en ontslagprocedure van het personeel. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Vanaf 21 jaar is toelating onder bepaalde voorwaarden mogelijk na een toelatingsexamen in 3 vakken. Opleiding De 4-jarige opleiding Personeel & Arbeid. Bijzonderheden: Je kunt via keuzevakken of zogenaamde studieaccenten aan bepaalde onderwerpen extra aandacht besteden en zo in gespecialiseerde functies bij het personeelswerk terecht komen. Na MBO met een aanverwante opleiding (Sociaal Juridisch Medewerker of Arbeidsvoorziening & Personeelswerk) kun je de opleiding P&A in 3,5 jaar volgen. Aan de Hogeschool van Amsterdam heet de opleiding Human Resource Management. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Windesheim (Zwolle) Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Zuyd (Sittard) Hogeschool Zeeland Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hogeschool INHOLLAND Den Haag Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Stenden hogeschool (Leeuwarden) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Leiden Hogeschool Zuyd (Maastricht) Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Plaatsingsmogelijkheden Personeelsadviseur/HR adviseur in een bedrijf of bij de overheid of bij instellingen die een personeelsafdeling bezitten. Niet alle instellingen hebben een personeelsafdeling, maar wel personeelsadviseurs/HR adviseurs. Dan horen ze veel meer bij een business unit. Functies bij vakverenigingen, centrum voor werk en inkomen, Arbo-diensten, uitvoeringsinstellingen sociale zekerheid en dergelijke. Carrieremogelijkheden Door studie en ervaring hoofd van een afdeling personeelszaken. Salarisindicatie Als personeelsadviseur/HR adviseur kun je op diverse plaatsen in een organisatie een functie uitoefenen. Hierdoor kunnen de salarissen nogal uiteenlopen. In het algemeen kun je aanhouden dat je terechtkomt in de schaal met een aanvangssalaris van ongeveer €2.160,- met een uitloop tot ongeveer €3.030,- of in de schaal met een aanvangssalaris van ongeveer €2.300,- met een uitloop tot ongeveer €3.336,-. In het particuliere bedrijfsleven heb je een uitloopmogelijkheid tot ongeveer €3.722,-. .................................................................................. .

Schoolloopbaanadviseur/ Loopbaanadviseur Hbo-opleiding

Voorlichtings- en keuzebegeleidingsdeskundige op het gebied van: opleidingen, beroepen, betaalde en niet-betaalde arbeid, arbeidsmarkt en loopbaan. Vooropleiding HAVO: alle profielen

VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Toelating ook mogelijk na met gunstig gevolg de toelatingsprocedure doorlopen te hebben. Opleiding De 4-jarige opleiding Personeel & Arbeid. Bijzonderheden: Je kunt via keuzevakken of zogenaamde studieaccenten aan bepaalde onderwerpen extra aandacht besteden en zo in een gespecialiseerde functie als (school) loopbaanadviseur terecht komen. Na MBO met een aanverwante opleiding (Sociaal Juridisch Medewerker of Arbeidsvoorziening & Personeelswerk) kun je de opleiding P&A in 3,5 jaar volgen. Aan de Hogeschool van Amsterdam heet de opleiding Human Resource Management. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Zeeland Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Windesheim (Zwolle) Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Zuyd (Sittard) Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hogeschool INHOLLAND Den Haag Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Stenden hogeschool (Leeuwarden) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Leiden Hogeschool Zuyd (Maastricht) Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Plaatsingsmogelijkheden Functies bij een Centrum voor werk en inkomen. Daarnaast bij streekscholen, schooldecanaat, open universiteit, commissie onderwijs arbeidsmarkt, centra voor beroepenoriëntatie en beroepsoefening, diensten voor etnische minderheden, speciale projecten voor doelgroepen, enz. Verder kun je denken aan functies als arbeidsdeskundige bij het UWV (Uitvoeringsinstituut WerknemersVerzekeringen), opleidingsfunctionaris, medewerker mobiliteitsbureau, medewerker opleiding, vorming en training en medewerker assessmentcenter. Carrieremogelijkheden Afhankelijk van het werkgebied. Beleids- en leidinggevende functies. Salaris indicatie In dienst bij een centrum voor werk en inkomen is je aanvangssalaris ongeveer €2.160,-. Dit kan oplopen tot ongeveer €3.030,-. Bij commerciële adviesbureaus zullen deze bedragen meestal hoger liggen. .....................................................................................

Sociaal pedagogisch hulpverlener (SPH`er) Hbo-opleiding

De SPH`er helpt mensen van jong tot oud hun leven weer zelfstandig op te pakken. De problemen waar deze mensen mee worden geconfronteerd, kunnen dusdanige vormen aannemen dat professionele ondersteuning binnen of buiten de woon-en leefsituatie noodzakelijk is. Het kan gaan om psychische, opvoedkundige, sociale en lichamelijke problemen. Als sociaal pedagogische hulpverlener ben je een sleutelfiguur in het alledaagse leven van mensen die zijn aangewezen op ondersteuning. Je leert individueel of in teamverband hulp te verlenen, deze hulp af te stemmen op andere vormen van hulpverlening en de zorg te organiseren. Verder let je er op dat je de belangen van cliënten beschermt en waar nodig behartigt, dat cliënten zich kunnen ontwikkelen en dat je hun zelfredzaamheid bevordert en handhaaft. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Vanaf 21 jaar is toelating mogelijk na een toelatingsexamen in 4 vakken. Opleiding De 4-jarige opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening Bijzonderheden: Diverse hogescholen bieden een brede opleiding (Social Work) waarin de opleidingen Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV), Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) zijn gecombineerd. Je hoeft dan pas later een specialisatie te kiezen. Bij de aanvang van de studie loop je al regelmatig korte stages. Hogeschool Rotterdam biedt een Oriënterende propedeuse Gedrag en Maatschappij aan, waarbij je in je propedeusejaar kennismaakt met de opleidingen CMV, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Pedagogiek en SPH. Na het eerste half jaar maak je een

52 voorlopige keuze voor één van deze opleidingen. Na de propedeuse stroom je in het tweede jaar van de gekozen opleiding in. In Nijmegen leer je creatieve middelen in te zetten bij hulp aan cliënten. Er zijn verschillende creatieve middelen: drama, dans en beweging, beeldend vormen, muziek, spel en sport, audiovisuele middelen. Na het eerste jaar kies je er twee om je verder in te verdiepen. Na een verwante MBO-opleiding kun je soms een 3-jarige route volgen. Ook is het soms mogelijk om met een VWO-diploma je opleiding te verkorten of versnellen. Op Hogeschool Utrecht bijvoorbeeld is een 3-jarig traject mogelijk voor MBO`ers en VWO`ers. Windesheim (Zwolle) biedt ook de opleiding Pedagogisch Medewerker in de Kinderopvang aan. Alle opleidingen bieden ruime mogelijkheden om tijdens de studie praktijkervaring op te doen, ook in het buitenland. De meeste opleidingen geven je de gelegenheid je tijdens je studie in een bepaalde richting te specialiseren. Zo kun je je in Zwolle specialiseren in bijvoorbeeld multiprobleemgezinnen, licht verstandelijk gehandicapten, verslavingskunde en GGZ-agoog. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Instituut voor Social Work/ De Horst (Amersfoort) Gereformeerde Hogeschool (Zwolle) Windesheim (Zwolle) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zuyd (Sittard) Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Rotterdam Hogeschool Leiden Stenden hogeschool (Leeuwarden) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Den Haag De Haagse Hogeschool Saxion Hogescholen Enschede Fontys Hogeschool Sociale Studies (Eindhoven/Tilburg) Christelijke Hogeschool Ede Hogeschool Zeeland Plaatsingsmogelijkheden Bureau`s spel-, opvoedings- en gezondheidsvoorlichting, kinder-/jeugdtelefoons, bureau jeugdzorg, adviesbureau Jeugd en gezin, Raad voor de Kinderberscherming, Voogdijinstellingen, Reclassering, instellingen voor dagopvang van kinderen/jongeren, kinderdagverblijven, dagcentra voor schoolgaande jeugd, medisch kleuter- en kinderdagverblijven, jeugdpsychiatrische voorzieningen, stichting bijzonder jeugdwerk, kinder-algemene ziekenhuizen, woonvormen en tehuizen voor lichamelijk, zintuiglijk of verstandelijk gehandicapte kinderen, instellingen voor jeugdhulpverlening.

www.beroepenkrant.nl Carrieremogelijkheden Hogeschool Zuyd biedt de Master Comparitive European Social Studies aan (MACESS). Aan de Fontys Hogescholen kun je de Master Course for Social & Community Studies gaan volgen. Dit is een Engelstalige post-hbo opleiding, die wordt verzorgd in samenwerking met de Montfort University (U.K.). De opleiding duurt 18 maanden (een dag per week) en is gericht op het verbreden van theoretische en sociaal wetenschappelijke kennis. Doorgroei naar leiding- en staffuncties en directiefuncties in inrichtingen. Verder heeft de Fontys Hogeschool Sociaal Pedagogische Hulpverlening een uitgebreid nascholingsaanbod waarmee je je op de arbeidsmarkt kunt profileren. Salaris indicatie De salariëring kent vele differentiatiemogelijkheden: dit hangt namelijk af van de soort instelling waar je gaat werken en van de verantwoordelijkheden die je binnen die instelling krijgt. Je aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.160,- en kan uitlopen tot ongeveer w3.030,-. .....................................................................................

Socioloog Wo-opleiding

Als socioloog richt je je vooral op de volgende drie vragen: - hoe is het gesteld met de innerlijke samenhang van samenlevingen; - wat zijn de achtergronden van ongelijkheid en - waarom is de Westerse wereld zich sinds de 15e eeuw steeds rationeler gaan ontwikkelen? Je probeert hierop antwoorden te vinden en daarmee ook bij te dragen aan beleidswijzigingen op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs en wetgeving. Vooropleiding VWO: alle profielen. Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Sociologie Bijzonderheden: Hierna kun je een 1- of 2-jarige master gaan volgen. Waar Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Universiteit van Tilburg Plaatsingsmogelijkheden Werken bij een instituut waar onderzoek wordt gedaan (bijvoorbeeld bij een overheidsinstelling), in

sociale sector, onderwijs en sport

het onderwijs (zoals hogescholen en universiteiten) of bij een organisatie waar beleid wordt uitgedacht (bijvoorbeeld een ministerie of een commerciële organisatie). Je kunt ook je eigen onderzoeksbureau hebben of werken als zelfstandig organisatie-, arbeids- of automatiseringsadviseur. Carrieremogelijkheden Je kunt bijvoorbeeld verder gaan met speciale onderzoeksopleidingen. Ook kun je aan de universiteit gaan werken en daar een aantal jaren onderzoek doen met het doel daarop te promoveren. Salaris indicatie De salariëring kent vele differentiatie-mogelijkheden: dit hangt namelijk af van de soort instelling waar je gaat werken en van de verantwoordelijkheden die je binnen die instelling krijgt. In een functie bij de overheid heb je doorgaans een aanvangssalaris van w2.400,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie en de inhoud van je taken kan je salaris uiteindelijk oplopen tot minimaal €4.770,- en maximaal €5.553,-. .....................................................................................

Sportmanager/ -ondernemer Hbo-opleiding

Heeft verstand van sport en is deskundig op zakelijk gebied. Daardoor ben je een allround gesprekspartner voor trainers, coaches en vrijwilligers, directieleden en bestuurders, sponsors, klanten en de media. Je kunt bijvoorbeeld sportevenementen organiseren, beleidsnotities schrijven, begrotingen opstellen en publicitaire activiteiten ontplooien. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Omdat actieve sportbeoefening onderdeel uitmaakt van het studieprogramma moeten belangstellenden voordat ze zich willen inschrijven voor de opleiding een fysieke toelatingstest doen. Aanmelden voor deze test kan tot 1 maart bij de opleiding zelf. De Haagse Hogeschool kent geen verplicht profiel, wel een instroomassesment: praktijktest (vrijgesteld ben je hiervoor na een opleiding Sport en Bewegen of CIOS) en een motivatiegesprek. Ook Windesheim (Zwolle) kent geen extra eisen aan het profiel. Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Sport, Management en Ondernemen (SM&O) 2. De 4-jarige opleiding Sport en Bewegen

3. De 4-jarige opleiding Sportmanagement (Sport en Bewegen) Bijzonderheden: Hogeschool INHOLLAND Haarlem verzorgt binnen de opleiding MER (Management, Economie en Recht) de afstudeervariant Sportmanagement (profieleisen als bij MER) en binnen de opleiding Sport en Bewegen de minor sportmanagement. Hogeschool van Amsterdam verzorgt ook een 4-jarige opleiding Sportmarketing (profieleisen als bij Commerciële economie) en Hogeschool Utrecht heeft binnen de opleiding Commerciële economie de afstudeerrichting Sport- en entertainmentmarketing. Waar 1. Hogeschool van Amsterdam 2. Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem 3. De Haagse Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden Bij sportbonden, overkoepelende organisaties en sportverenigingen; bedrijven en instellingen die zich bezighouden met sport, sportsponsoring, sportadvisering en bemiddeling; sport- en recreatieafdelingen bij gemeenten, provincies en het rijk; bedrijven en instellingen die zich bezighouden met recreatiesport in binnen-en buitenland. Ook zelfstandige vestiging is mogelijk, bijvoorbeeld van een outdooreventbureau of een sport- en leisurecentrum. Carrieremogelijkheden Je kunt na je bacheloropleiding beginnen aan een masteropleiding: Master of Business aan de Universiteit van Amsterdam. Hiermee kun je bijvoorbeeld management consultant, strategisch analist, account-, product- of marketing manager worden. Je geeft dan strategische adviezen aan bedrijven of organisaties. Master Bewegingswetenschappen aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Maar ook de Master in Sportbeleid en Management aan de Universiteit van Utrecht biedt een goed aansluitingstraject. Studenten van deze master komen onder andere terecht in functies als projectmedewerker bij adviesbureaus of wetenschapper bij een onderzoeksbureau of de universiteit. Ben je geïnteresseerd in en heb je talent voor coaching en training kun je bovendien een extra programma Sportpsychologie doen aan de Universiteit van Amsterdam en misschien zelfs aansluiting vinden bij de Topcoach 5 Opleiding die samen met de Hanze Hogeschool Groningen en NOC*NSF wordt uitgevoerd.

O O

O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O

O O

O O O O O O

+ + O O O O O O O O

O O O O

O O

O O O O 2 2 O O O O O O O O O O O O O O O O O O

O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O

O O

+ + + + + +

JJ JJ JJ JJ

Griekse Griekse && Latijnse Latijnse taal taal en en cultuur cultuur

S SS Advanced Technology Technologyen t HH St t Hebreeuwse en Aramese Aramese talen talen en en culturen culturen t Advanced t Hebreeuwse P PP Agrotechnologie Agrotechnologie t CC Pt t Hebreeuwse taal taal en en cultuur cultuur t Bedrijfsinformatie-technologie t Hebreeuwse B B B B B B Bedrijfsinformatie-technologie t t t t t Informatiekunde Informatiekunde Biomedische technologie technologie t HH HtH HtH t Biomedische International Bachelor Bachelor in in Communication Communication and and Media Media t International Q QQ Biotechnologie Biotechnologie 11 t t Qt t Internationale Internationale betrekkingen betrekkingen en en Internationale Internationale Organisatie Organisatie 11 t t H HH Bouwkunde Bouwkunde t HH Ht t Islam Islam en en Arabisch Arabisch t t H HH Civiele Techniek 22 theologie t HH Ht t Islamitische Islamitische theologie t Civiele t Techniek H HH Elektrotechniek Elektrotechniek t HH Ht t Italiaanse Italiaanse taal taal en en cultuur cultuur t t H HH Industrieel Industrieel ontwerpen ontwerpen Industrial Industrial design t HH Ht t Keltische talen talen//en en cultuur cultuurdesign t Levensmiddelentechnologie t Keltische S SS Levensmiddelentechnologie t t St t Kunsten, Kunsten, cultuur cultuur en en media media t t H H S S S S Life Life Science Science & & Technology Technology t t t t t Kunstgeschiedenis Kunstgeschiedenis H HH LuchtvaartLuchtvaarten en Ruimtevaarttechniek Ruimtevaarttechniek t HH Ht t Latijnse taal taal en en cultuur cultuur t Maritieme t Latijnse H HH Maritieme Techniek Techniek t HH Ht t Liberal Liberal Arts Arts and and Sciences Sciences t t S SS Molecular Molecular Science Science && Technology Technology t HH St t Literatuurwetenschap Literatuurwetenschap t t S SS Scheikundige Scheikundige Technologie t HH St t Media MediaTechnologie en en cultuur cultuur t t H HH Technische Aardwetenschappen Aardwetenschappen t HH Ht t Muziekwetenschap t Technische t Muziekwetenschap B BB Technische Technische Bedrijfskunde Bedrijfskunde t BB Bt t Nederlandkunde/Dutch Nederlandkunde/Dutch Studies Studies t t H HH Technische Bestuurskunde Bestuurskunde t HH Ht t Nederlandse taal taal en en cultuur cultuur t Technische t Nederlandse B B B B B B Technische Technische Informatica Informaticataal t t t t t Nieuwgriekse Nieuwgriekse taal en en cultuur cultuur B BB Technische Innovatiewetenschappen Innovatiewetenschappen t BB Bt t Oudheidkunde t Technische t Oudheidkunde H HH Technische Technische Natuurkunde Natuurkunde t HH Ht t Portugese Portugese taal taal en en cultuur cultuur t t B BB Technische Technische Wiskunde Wiskunde t BB Bt t Religie Religie en en levensbeschouwing levensbeschouwing t t H HH Werktuigbouwkunde t HH Ht t Religiestudies22 t Werktuigbouwkunde t Religiestudies

O O O O O O O O

O O

+ +

O O O O O O

O O

O O O O O O

O O O O

O O

O O O O O O

O O

2 2

O O

O O O O O O O O O O

O O

25 25

O O O O O O

O O

+ +

O O O O

O O O O O O O O

O O

2 2

O O O O O O

O O

Universiteit Maastricht

Crohocode

56823 56823 50623 50623 56040 56040 56016 56016 56703 56703 56825 56825 56826 56826 50004 50004 50010 50010 56805 56805 56015 56015 56806 56806 56051 56051 56815 56815 56808 56808 56012 56012 56034 56034 56100 56100 56003 56003 50002 50002 50201 50201 O O 56831 56831 50901 50901 56066 56066 56842 56842 56226 56226 50374 50374 O O 56841 56841 50627 50627 56951 56951 56041 56041 56952 56952 56120 56120 56953 56953 56809 56809 56955 56955 56091 56091 O O 56973 56973 50629 50629 56286 56286 56824 56824 56956 56956 56816 56816 56957 56957 50393 50393 59308 59308 56802 56802 O O 56960 56960 50906 50906 56959 56959 56700 56700 O O 56994 56994 56055 56055 56995 56995 56804 56804 56964 56964 56814 56814 56265 56265 56704 56704 O O 56962 56962 56811 56811 O O 56965 56965 56114 56114 56966 56966 50902 50902

Universiteit Leiden Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen

Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

Algemene cultuurwetenschappen cultuurwetenschappen t t t t Algemene American Studies Studies t t t t American Arabische taal taal en en cultuur cultuur t t t t Arabische Arabische, Nieuwperzische Nieuwperzische en en Turkse Turkse talen talen en en culturen culturen t t t t Arabische, Archeologie t t t t Archeologie Archeologie en en prehistorie prehistorie t t t t Archeologie Communicatie- en en Informatiewetenschappen Informatiewetenschappen t t t t CommunicatieCultuurwetenschappen // Arts Arts en en Culture Culture t t t t Cultuurwetenschappen Culturele informatiewetenschap informatiewetenschap t t t t Culturele Duitse taal taal en en cultuur cultuur t t t t Duitse Egyptische taal taal en en cultuur cultuur t t t t Egyptische Engelse Engelse taal taal en en cultuur cultuur t t t t Europese studies studies t t t t Europese Finoegrische talen talen en en culturen culturen t t t t Finoegrische Franse taal taal en en cultuur cultuur t t t t Franse Friese Friese taal taal en en cultuur cultuur t t t t Techniek Geschiedenis t t t t Geschiedenis Godgeleerdheid t t t t Godgeleerdheid

Wageningen Universiteit Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht

AA Aangevuld Aangevuld met met Wi Wi AA of of Wi Wi BB HH Aangevuld Aangevuld met met Wi Wi BB ++ Na Na SS Aangevuld Aangevuld met met Wi Wi BB ++ Na Na ++ Schei Schei

O O Opleiding Opleiding in in voltijd voltijd O O Opleiding Opleiding in in voltijd voltijd en en deeltijd deeltijd Opleiding voltijd voltijd met met Engels Engels als als voertaal voertaal + + Opleiding Opleiding voltijd voltijd in in Nederlands Nederlands of of Engels Engels 2 2 Opleiding

Crohocode

Toegankelijk t Toegankelijk

Universiteit Maastricht

Rijksuniversiteit Rijksuniversiteit Groningen Groningen en en Universiteit Universiteit Twente Twente 11 De De vier vier University University Colleges Colleges hanteren hanteren een een selectieprocedure selectieprocedure 22 UT UT biedt biedt ook ook Engelstalige Engelstalige variant variant aan aan (European (European Studies) Studies) 33 UU UU hanteert hanteert een een selectieprocedure selectieprocedure 44 Numerus Numerus fifixus xus 55 UU UU biedt biedt ook ook Onderwijskunde Onderwijskunde aan aan in in combinatie combinatie met met hbo hbo bachelor bachelor leraaronderwijs leraaronderwijs (4 (4 jaar) jaar) 66 RUG: RUG: ook ook in in deeltijd deeltijd mogelijk mogelijk

Wageningen Universiteit Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen

Voor deze deze opleiding opleiding geldt geldt een een numerus numerus fifixus xus behalve behalve bij bij Universiteit Universiteit Maastricht, Maastricht, Universiteit Universiteit van van Tilburg, Tilburg, ** Voor

O O O O O O O O O O

O O O O

O O O O O O

+ +

O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O

O O O O O O O O OO O O

O O + + + + O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O

O O

O O O O O O

O O

SAlgemene SS cultuurwetenschappen Advanced cultuurwetenschappen Advanced Technology Technology 56823 56823 50002 50002O O t t t tt HH SAlgemene O PAmerican PP Studies Studies Agrotechnologie Agrotechnologie 50623 50623 56831 56831 + + O t t t tt CC PAmerican O B Arabische BB taal taal Bedrijfsinformatie-technologie Bedrijfsinformatie-technologie en en cultuur cultuur 56040 56040 56066 56066 O t t t tt BB BArabische O O H H H Arabische, H Arabische, H H Biomedische Nieuwperzische Biomedische Nieuwperzische technologie technologie en en Turkse Turkse talen talen en en culturen culturen 56016 56016 56226 56226 t t t tt O O O O O O Q Archeologie QQ Biotechnologie Biotechnologie 11 56703 56703 56841 56841 t t t tt t QArcheologie H Archeologie HH Bouwkunde Bouwkunde en en prehistorie prehistorie 56825 56825 56951 56951 t t t tt HH HArcheologie O O O O O O H CommunicatieHH Civiele Civiele en enTechniek Techniek Informatiewetenschappen Informatiewetenschappen 22 56826 56826 56952 56952 t t t tt HH HCommunicatieH Cultuurwetenschappen HH Elektrotechniek Elektrotechniek // Arts Arts en en Culture Culture 50004 50004 56953 56953 t t t tt HH HCultuurwetenschappen H Culturele HH informatiewetenschap informatiewetenschap Industrieel Industrieel ontwerpen ontwerpen // Industrial Industrial design design 50010 50010 56955 56955 t t t tt HH HCulturele O O O O O O O O SDuitse SS taal taalLevensmiddelentechnologie en Levensmiddelentechnologie en cultuur cultuur 56805 56805 56973 56973 t t t tt t SDuitse O SEgyptische SS Life Life taal taalScience Science en en cultuur cultuur && Technology Technology 56015 56015 56286 56286 O t t t tt HH SEgyptische O O O O O O H Engelse HH taal taal LuchtvaartLuchtvaarten en cultuur cultuuren en Ruimtevaarttechniek Ruimtevaarttechniek 56806 56806 56956 56956 t t t tt HH HEngelse H Europese HH studies studies Maritieme Maritieme Techniek Techniek 56051 56051 56957 56957 t t t tt HH HEuropese O O SFinoegrische SS Molecular Molecular talen talen en enScience Science culturen culturen&& Technology Technology 56815 56815 59308 59308 t t t tt HH SFinoegrische OO O O O SFranse SS taal taalScheikundige Scheikundige en en cultuur cultuur Technologie Technologie 56808 56808 56960 56960 O t t t tt HH SFranse O O H Friese HH taal taal en Technische en Technische cultuur cultuur Aardwetenschappen Aardwetenschappen 56012 56012 56959 56959 t t t tt HH HFriese O O O OO O O O B Geschiedenis BB Technische Technische Bedrijfskunde Bedrijfskunde 56034 56034 56994 56994 t t t tt BB BGeschiedenis O O O H Godgeleerdheid HH Technische Technische Bestuurskunde Bestuurskunde 56100 56100 56995 56995 O t t t tt HH HGodgeleerdheid O O O O JJ JJ JJ t JJ BB B Griekse Griekse Latijnse taal taalInformatica en en cultuur cultuur 56003 56003 56964 B BB && Latijnse Technische Technische Informatica 56964 O O B Hebreeuwse BB Technische Technische en en Aramese Aramese Innovatiewetenschappen Innovatiewetenschappen talen talen en en culturen culturen 50201 50201 56265 56265 t t t tt BB BHebreeuwse O H Hebreeuwse HH Technische Technische taal taal en en cultuur cultuur Natuurkunde Natuurkunde 50901 50901 56962 56962 O t t t tt HH HHebreeuwse O O O O B Informatiekunde BB Technische Technische Wiskunde Wiskunde 56842 56842 56965 56965 t t t tt BB BInformatiekunde H International HH Werktuigbouwkunde Werktuigbouwkunde Bachelor Bachelor in in Communication Communication 22 and and Media Media 50374 50374 56966 56966 t t t tt HH HInternational Internationale betrekkingen betrekkingen en en Internationale Internationale Organisatie Organisatie 11 50627 50627 2 2 t t t t Internationale Islam en en Arabisch 56041 56041 11Arabisch EM: EM: 22 uit uit Na+Schei+Bio. Na+Schei+Bio. CM: CM: Na+Schei+Bio. Na+Schei+Bio. t t t t Islam O O Islamitische theologie theologie 56120 56120 22 UT: UT: studenten studenten met met het het profi profiel el EM EM of of CM CM krijgen krijgen de de gelegenheid gelegenheid om om de de eisen eisen ‘na’ ‘na’ en en ‘wisB’ ‘wisB’ uiterlijk uiterlijk t t t t Islamitische O O O O bij bij afronding afronding van de de propedeutische propedeutische fase fase te te voldoen. voldoen. Italiaanse taal taal en en cultuur cultuurvan 56809 56809 t t t t Italiaanse O O Keltische talen talen en en cultuur cultuur 56091 56091 t t t t Keltische O Kunsten, cultuur cultuur en en media media 50629 50629 O t t t t Kunsten, O O O O O Kunstgeschiedenis 56824 56824 O t t t t Kunstgeschiedenis Latijnse taal taal en en cultuur cultuur 56816 56816 t t t t Latijnse Liberal Arts Arts and and Sciences Sciences 50393 50393 + + + + t t t t Liberal O O O O Literatuurwetenschap 56802 56802 t t t t Literatuurwetenschap Media en en cultuur cultuur 50906 50906 t t t t Media O O Muziekwetenschap 56700 56700 t t t t Muziekwetenschap O O Nederlandkunde/Dutch Studies Studies 56055 56055 t t t t Nederlandkunde/Dutch O O O O O O Nederlandse Nederlandse taal taal en en cultuur cultuur 56804 56804 t t t t Nieuwgriekse taal taal en en cultuur cultuur 56814 56814 t t t t Nieuwgriekse Oudheidkunde 56704 56704 t t t t Oudheidkunde O O Taal en cultuur (2) Portugese taal taal en en cultuur cultuur 56811 56811 t t t t Portugese Religie en en levensbeschouwing levensbeschouwing 56114 56114 t t t t Religie Religiestudies 50902 50902 t t t t Religiestudies O O Religie in in Samenleving Samenleving en en Cultuur Cultuur 56109 56109 t t t t Religie Roemeense taal taal en en cultuur cultuur 56812 56812 t t t t Roemeense O O Romaanse talen talen en en culturen culturen 56074 56074 t t t t Romaanse O O Ruslandkunde 50203 50203 t t t t Ruslandkunde O Scandinavische talen talen en en culturen culturen 56807 56807 O t t t t Scandinavische O O O Slavische talen talen en en culturen culturen 56813 56813 O t t t t Slavische O O Spaanse taal taal en en cultuur cultuur 56810 56810 t t t t Spaanse O O Taal- en en cultuurstudies cultuurstudies 56801 56801 t t t t TaalO O O O O Taalwetenschap 56803 56803 O t t t t Taalwetenschap O O Talen en en culturen culturen van van Afrika Afrika 56821 56821 t t t t Talen O O 26 26 t t Talen Talen en en culturen culturen van van China China 56818 56818 t t O O Talen en en culturen culturen van van India India en en Tibet Tibet 56035 56035 t t t t Talen O O Talen en en culturen culturen van van Indonesië Indonesië 56022 56022 t t t t Talen O O Talen en en culturen culturen van van Japan Japan 56819 56819 t t t t Talen O O Talen en en culturen culturen van van Korea Korea 56820 56820 t t t t Talen O O Talen Talen en en culturen culturen van van Latijns Latijns Amerika/Spaans Amerika/Spaans 56052 56052 t t t t O O Talen en en culturen culturen van van Mesopotamië Mesopotamië en en Anatolië Anatolië 50200 50200 t t t t Talen O Talen en en culturen culturen van van het het nabije nabije en en Midden Midden Oosten Oosten 56817 56817 O t t t t Talen O O Theater-, fifilmlm- en en televisiewetenschap televisiewetenschap 50001 50001 t t t t Theater-, Theaterwetenschap 56702 56702 t t t t Theaterwetenschap O O O O Theologie 22 56109 56109 t t t t Theologie O O Vergelĳkende kende Indo-Europese Indo-Europese taalwetenschap taalwetenschap 50204 50204 t t t t Vergelĳ O O Wereldgodsdiensten 50202 50202 t t t t Wereldgodsdiensten O O Wetenschap Wetenschap van van godsdienst godsdienst en en levensbeschouwing levensbeschouwing (Godsdienstwetenschap) (Godsdienstwetenschap) 56800 56800 t t t t O O O O O O O O Wĳsbegeerte sbegeerte 56081 56081 t t t t Wĳ O O Wĳsbegeerte sbegeerte van van een een bepaald bepaald wetenschapsgebied wetenschapsgebied 57084 57084 t t t t Wĳ

O O O O

DD CC

O O

2 2 O O O O

+ +

O O O O

O O

O O O O O O

O O

+ ++ +

+ +

O O O O O O O O

O O O O O O O O O O

O O

O O O O

O O O O O O

+ ++ +

O O

O O O O O O O O O O

O O

O O O O

O O

AA BB CC DD EE FF HH KK LL M M NN PP QQ SS TT

Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa Aa

tt tt tt tt tt tt tt tt

+ +

Toegankelijk Toegankelijk JJ Aangevuld Aangevuld met met La La of of Gr Gr

t ToTo t NiN

O O

O O O O O O O O O O O O O O O O

t HH tt tt tt t CC t CC t BB tt t HH t BB tt tt t HH t HH t HH t HH t TT t HH t HH t HH t HH t HH tt DD t t HH t HH t BB

O O

11 Numerus Numerus fifixus xus 22 UvT: UvT: biedt biedt de de opleiding opleiding ook ook in in Utrecht Utrecht aan aan

2 2

Natuur & Techniek

tt t HH t BB t HH

O O O OO OO O O O O O O O O O O O O O O O O OO O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O 2 2 O O O O O O O O O O O O OO O O O O O O O O O O OO O O O O O O O OO O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O O+ +

Universiteit Maastricht

Universiteit van Tilburg Wageningen Universiteit Universiteit Utrecht Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Leiden Universiteit van Tilburg Delft Technische Universiteit Universiteit Utrecht Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Universiteit Leiden Twente Technische Universiteit Delft Universiteit van Amsterdam Technische Universiteit Eindhoven Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit Twente Rotterdam Erasmus Universiteit Universiteit van Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit Maastricht Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen

Wageningen Universiteit Crohocode Rijksuniversiteit Groningen

Crohocode

Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

Universiteit Maastricht

+ ++ +

Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid

O O

Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Maastricht

Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam

Universiteit Leiden Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente

Wageningen Universiteit Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht

56631 56631 50393 50393 56627 56627 50007 50007 50250 50250 56615 56615 56469 56469 50035 50035 56051 56051 50018 50018 56837 56837 56839 56839 56613 56613 50754 50754 56607 56607 50755 50755 56606 56606 56604 56604 56838 56838 56601 56601 56194 56194 50016 50016 50393 50393 50393 50393 50393 50393

Crohocode

Algemene Algemene sociale sociale wetenschappen wetenschappen Amsterdam Amsterdam University University College College 11 Bestuurskunde Bestuurskunde 22 BestuursBestuurs- en en Organisatiewetenschap Organisatiewetenschap 33 Bèta-gamma Bèta-gamma Communicatiewetenschap Communicatiewetenschap Criminologie Criminologie 44 Culturele Culturele antropologie antropologie en en ontwikkelingssociologie ontwikkelingssociologie European European Studies Studies Gezondheid Gezondheid en en maatschappij maatschappij Internationale Internationale ontwikkelingsstudies ontwikkelingsstudies Milieu-maatschappijwetenschappen Milieu-maatschappijwetenschappen Onderwijskunde Onderwijskunde 55 Organisatiewetenschappen Organisatiewetenschappen Pedagogische Pedagogische wetenschappen wetenschappen Personeelwetenschappen Personeelwetenschappen Politicologie Politicologie Psychologie Psychologie **,, 66 Sociale Sociale Geografi Geografiee en en Planologie Planologie Sociologie Sociologie Technische Technische Planologie Planologie Toegepaste Toegepaste communicatiewetenschap communicatiewetenschap University University College College Maastricht Maastricht 11 University University College College Utrecht Utrecht 11 Roosevelt Roosevelt Academy Academy (in (in Middelburg) Middelburg) 11

Taal en cultuur (1)

Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

tttt tttt tttt tttt t HH SS SS tttt tttt tttt tttt t t t AA t t t AA tttt tttt tttt tttt tttt tttt tttt tttt tttt t t t AA tttt tttt tttt tttt

Gedrag en Maatschappĳ

Crohocode

Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

Overzicht bacheloropleidingen 2009/2010

O O Opleiding Opleiding in in voltijd voltijd O O Opleiding Opleiding in in voltijd voltijd en en deeltijd deeltijd Opleiding Opleiding voltijd voltijd met met Engels Engels als als voertaal voertaal + + Opleiding voltijd voltijd in in Nederlands Nederlands of of Engels Engels 2 2 Opleiding

28 28

t t t AA t BB BB BB t t t AA t t t AA t t t AA t BB BB BB t t t AA t t t AA t t t AA t t t AA t t t AA t t t AA t t t AA t t t AA t t t AA

Accountancy Accountancy en en Controlling Controlling Actuariële Actuariële Wetenschappen Wetenschappen BedrijfsBedrijfs- en en consumentenwetenschappen consumentenwetenschappen Bedrijfseconomie Bedrijfseconomie (Business (Business Economics) Economics) 22 Bedrijfskunde Bedrijfskunde (Business (Business Administration) Administration) Econometrie Econometrie en en Operationele Operationele Research Research (Econometrics (Econometrics and and Operations Operations Research) Research) Economie Economie en en Bedrijfseconomie Bedrijfseconomie 11 (Economics (Economics and and Business Business Economics) Economics) Economie Economie (Economics) (Economics) 11 Economie Economie en en Bedrijfskunde Bedrijfskunde (Economics (Economics and and Business Business Economics) Economics) Economie Economie en en Beleid Beleid Economie Economie && Informatica Informatica Fiscale Fiscale Economie Economie International International Business Business International International Business Business Administration Administration 22 Technologiemanagement Technologiemanagement

O O 50643 50643 56411 56411 O 56836 56836 O O O O O 50750 50750 50645 50645 2 2 O 56833 56833 + +O O O O 50950 50950 + +O O O 56401 56401 50950 50950 O 50101 50101 O O O 50951 50951 O O O O 56402 56402 50019 50019 O O 50952 50952 O O 56277 56277

O O

AA Aangevuld Aangevuld met met Wi Wi AA of of Wi Wi BB BB Aangevuld Aangevuld met met Wi Wi BB

DD CC DD CC DD CC

tt DD CC DD

t tt

O O

O O O O O O O O O O O O + + O O O O + + O O O O

O O

+ + O O + +

11 UvT UvT en en EUR: EUR: bieden bieden een een Nederlandse Nederlandse en en Engelse Engelse variant, variant, het het Engelse Engelse programma programma heeft heeft een een internationale internationale focus focus EUR: EUR: biedt biedt mr.drs.-programma mr.drs.-programma in in combinatie combinatie met met Rechtsgeleerdheid Rechtsgeleerdheid 22 VU: VU: numerus numerus fifixus xus

Toegankelijk t Toegankelijk

Universiteit Maastricht

27 27

Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid

Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen

Economie

Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Universiteit van Amsterdam

O O Opleiding Opleiding in in voltijd voltijd 2 2 Opleiding Opleiding voltijd voltijd in in Nederlands Nederlands of of Engels Engels

Universiteit Leiden Technische Universiteit Delft

Aangevuld Aangevuld met met Wi Wi BB Aangevuld Aangevuld met met Na Na Aangevuld Aangevuld met met Wi Wi BB ++ Na Na Aangevuld Aangevuld met met Wi Wi BB ++ Na Na ++ (Schei (Schei of of Bio) Bio) Aangevuld Aangevuld met met Na Na ++ Schei Schei ++ Bio Bio Aangevuld Aangevuld met met Wi Wi BB ++ Na Na ++ Schei Schei

Wageningen Universiteit Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht

Toegankelijk t Toegankelijk

BB CC HH PP QQ SS

Crohocode

11 EM: EM: 22 uit uit Na+Schei+Bio. Na+Schei+Bio. CM: CM: Na+Schei+Bio. Na+Schei+Bio. 22 UT: UT: studenten studenten met met het het profi profiel el EM EM of of CM CM krijgen krijgen de de gelegenheid gelegenheid om om de de eisen eisen ‘na’ ‘na’ en en ‘wisB’ ‘wisB’ uiterlijk uiterlijk bij bij afronding afronding van van de de propedeutische propedeutische fase fase te te voldoen. voldoen.

Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

Universiteit Maastricht

Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen

Overzicht bacheloropleidingen 2009/2010

O O Opleiding Opleiding in in voltijd voltijd O O Opleiding Opleiding in in voltijd voltijd en en deeltijd deeltijd O O Opleiding Opleiding voltijd voltijd met met duaal duaal als als mogelijkheid mogelijkheid Opleiding Opleiding voltijd voltijd met met Engels Engels als als voertaal voertaal + + Opleiding voltijd voltijd in in Nederlands Nederlands of of Engels Engels 2 2 Opleiding

DD CC DD CC DD HH

Toe t Toe Nie t Nie DD CC HH II

Aan Aa Aan Aa Aan Aa Aan Aa

30 30

tt tt tt tt tt tt tt

Overzicht bacheloropleidingen 2009/2010 O Opleiding in voltijd O Opleiding in voltijd en deeltijd + Opleiding voltijd met Engels als voertaal 2 Opleiding voltijd in Nederlands of Engels

ttt tB B t t t t t t t t t tB B t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t

A B A A A B A A A A A A A A A

Accountancy en Controlling Actuariële Wetenschappen Bedrijfs- en consumentenwetenschappen Bedrijfseconomie (Business Economics) 2 Bedrijfskunde (Business Administration) Econometrie en Operationele Research (Econometrics and Operations Research) Economie en Bedrijfseconomie 1 (Economics and Business Economics) Economie (Economics) 1 Economie en Bedrijfskunde (Economics and Business Economics) Economie en Beleid Economie & Informatica Fiscale Economie International Business International Business Administration 2 Technologiemanagement

O 50643 56411 56836 O O O 50750 50645 2 56833 + O 50950 + O O O 56401 50950 50101 O O 50951 O O 56402 50019 O 50952 O 56277

O O O O O O + O O + O O

A Aangevuld met Wi A of Wi B B Aangevuld met Wi B

+ O +

1 UvT en EUR: bieden een Nederlandse en Engelse variant, het Engelse programma heeft een internationale focus EUR: biedt mr.drs.-programma in combinatie met Rechtsgeleerdheid 2 VU: numerus fixus

t Toegankelijk

Crohocode

Wageningen Universiteit Wageningen Universiteit Rijksuniversiteit Groningen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Tilburg Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Universiteit Leiden Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Eindhoven Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Universiteit Twente Universiteit van Amsterdam Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Maastricht Universiteit Maastricht

Natuur & Techniek Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

Crohocode

50017 56827 56829 56828 56461 50620 50753 50700

O O O O 2 O O O O O O O O O O

Universiteit Maastricht

Radboud Universiteit Nijmegen

2 O

O O

O O O

O O O O O

O Opleiding in voltijd O Opleiding in voltijd en deeltijd O Opleiding voltijd met duaal als mogelijkheid + Opleiding voltijd met Engels als voertaal 2 Opleiding voltijd in Nederlands of Engels

t t t ttt D C t D t I ttt D C D C D C

t t t t t t t

D C H H D C D H I I

tt tt

Bewegingswetenschappen Biomedische wetenschappen 1 Diergeneeskunde 2 European Public Health Geneeskunde 2 Gezondheid en Leven Gezondheidswetenschappen Medische informatiekunde Tandheelkunde 2 Technische Geneeskunde Voeding en gezondheid

56950 O 56990 56570 50296 56551 2 50509 56553 56573 56560 O 50033 56868 O

O O O

D C H I

Aangevuld met Bio Aangevuld met Na Aangevuld met Wi B + Na Aangevuld met Schei + Bio

Universiteit Maastricht

+ O O

O O O O O O O O O O O O O O O

1 UU, LEI en RU: numerus fixus 2 Numerus fixus

t Toegankelijk t Niet toegankelijk

Radboud Universiteit Nijmegen

Gezondheidszorg

Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam

Universiteit Maastricht

European Law School Fiscaal recht 2 Internationaal en Europees Recht Notarieel recht Recht en Bestuur Recht en ICT Recht en Management Rechtsgeleerdheid (Nederlands Recht) 1

1 UU, EUR en LEI: numerus fixus EUR: biedt een mr.drs.-programma in combinatie met Economie en Bedrijfseconomie 2 EUR: numerus fixus

Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen

Economie

Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

t t t t t t t t

O Opleiding in voltijd O Opleiding in voltijd en deeltijd + Opleiding voltijd met Engels als voertaal 2 Opleiding voltijd in Nederlands of Engels

Crohocode

Toegankelijk J Aangevuld met La of Gr

t t t t t t t t

Recht

Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam

Universiteit Maastricht

Radboud Universiteit Nijmegen

Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam

Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Universiteit van Amsterdam

Universiteit Leiden Technische Universiteit Delft

Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht

Wageningen Universiteit Rijksuniversiteit Groningen

tt tt tt tt tt tt tt tt

Universiteit Maastricht

Wageningen Universiteit Wageningen Crohocode Universiteit Rijksuniversiteit Groningen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Tilburg Universiteit van Tilburg WageningenUtrecht Universiteit Universiteit Universiteit Utrecht Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Leiden Universiteit Leiden Universiteit Universiteit van Tilburg Delft Technische Technische Universiteit Delft Universiteit Universiteit Utrecht Technische Eindhoven Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Universiteit Leiden Twente Universiteit Twente Technische Universiteit Delft Universiteit van Amsterdam Universiteit van Amsterdam Technische Universiteit Eindhoven Vrije Universiteit Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit Twente Erasmus Universiteit Rotterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit van Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen Radboud Universiteit Nijmegen Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit Maastricht Universiteit MaastrichtRotterdam Erasmus Universiteit Radboud Universiteit Nijmegen

Crohocode Crohocode Crohocode

1 Numerus fixus 2 UvT: biedt de opleiding ook in Utrecht aan

O Opleiding in voltijd O Opleiding in voltijd en deeltijd 2 Opleiding voltijd in Nederlands of Engels Opleiding voltijd en deeltijd met duaal als mogelijkheid

Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente

O O O O O

Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente

Toegankelijk Niet toegankelijk Aangevuld met Wi A of Wi B Aangevuld met Wi B Aangevuld met Na Aangevuld met Bio Aangevuld met Schei Aangevuld met Na + Schei Aangevuld met Wi B + Na Aangevuld met Bio of Ak Aangevuld met (Wi A of Wi B) + Na + Schei Aangevuld met (Wi A of Wi B) + (Bio of Ak) Aangevuld met (Wi A of Wi B) + Schei Aangevuld met Wi B + Na + (Schei of Bio) Aangevuld met Na + Schei + Bio Aangevuld met Wi B + Na + Schei Aangevuld met Na of (Wi B + NLT)

Universiteit Leiden Technische Universiteit Delft

t t

A B C D E F H K L M N P Q S T

Universiteit Leiden Technische Universiteit Delft

O O O

1 UU: numerus fixus 2 EM: 2 vakken uit Na+Schei+Bio. CM: Na+Schei+Bio.

Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht

O O

56950 O O 56990 O O O O O 56570 O 50296 + 56551 2 O O OO O O O O 50688 50509 O O O O 56986 56553 O O O O 56856 56573 OO 50250 56560 O O O O O O OO O O O 56860 50033 O O 56968 56868 OO 56219 56849 O O 50951 O O 56989 O 56157 O O O O O 56978 O O O inO O O O O 56842 O Opleiding voltijd O 50100 O Opleiding in voltijd en deeltijd 50300 2 + Opleiding voltijd met Engels als voertaal O voltijd Oin Nederlands of Engels O O O 56981 2 Opleiding 56848 O O O 56286 O O 50800 O 56988 56283 O O O 59304 O O O 59308 O O O O 56984 O 56982 O 50206 O O 50013 56835 O O 50014 O O O 56857 O O O 50205 O O O O 56980 O O O

Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht

O O OO O S cultuurwetenschappen Advanced Technology 56823 ttttttttAH SAlgemene OO Accountancy en Controlling 50643 50002 P Studies Agrotechnologie 50623 + O t t O Actuariële Wetenschappen 56411 56831 t Bt Btt BC PAmerican O O O B B Arabische B taal Bedrijfsinformatie-technologie en cultuur 56040 56066 t t t t t O 56836 t t t A Bedrijfs- en consumentenwetenschappen O O H Biomedische Nieuwperzische technologie en Economics) Turkse talen2en culturen 56016 t t O O O Bedrijfseconomie (Business 50750 56226 t t t ttt AH HArabische, O 2 O O Q Biotechnologie 56703 t t O OO O O Bedrijfskunde (Business1Administration) 50645 56841 t t t ttt At QArcheologie O O OO O O H Bouwkunde en en prehistorie t t Econometrie Operationele Research (Econometrics and Operations Research) 56825 56833 56951 + O + t Bt Btt BH HArcheologie O O O O O O O OO + H H CommunicatieH Civiele en Techniek Informatiewetenschappen 2 56826 56952 t t t t t O O 50950 + t t t A Economie en Bedrijfseconomie 1 (Economics and Business Economics) O O O H H Cultuurwetenschappen H Elektrotechniek / Arts en Culture 50004 56953 2 t t t t t O O A Economie (Economics) 1 56401 t t t O O OO O H informatiewetenschap Industrieel ontwerpen / Industrial design 50010 t t Economie en Bedrijfskunde (Economics and Business Economics) 50950 56955 t t t ttt AH HCulturele O O O S taal Levensmiddelentechnologie enencultuur 56805 t t OO OO O Economie Beleid 50101 56973 t t t ttt At SDuitse O O O H S Egyptische S Life taal Science en cultuur & Technology 56015 56286 t t t t t O 50951 t t t A Economie & Informatica O O OO O H taal Luchtvaarten cultuur en Ruimtevaarttechniek 56806 2O OO OO O t t Fiscale Economie 56402 56956 t t t ttt AH HEngelse OO H studies Maritieme Techniek 56051 ++ t t International Business 50019 56957 t t t ttt AH HEuropese O O O S Molecular talen en Science culturen & Technology 56815 t t O + International Business Administration 2 50952 59308 O t t t ttt AH SFinoegrische O O O O O O O H S Franse S taal Scheikundige en cultuur Technologie 56808 56960 t t t t t O 56277 t t t A Technologiemanagement O O H taal en Technische cultuur Aardwetenschappen 56012 56959 t t t tt H HFriese O O OOfocus O O O OO O B en EUR: Technische Bedrijfskunde 56034 t t t tt B 1BGeschiedenis UvT bieden een Nederlandse en Engelse variant, het Engelse programma heeft een56994 internationale O O O H biedt Technische Bestuurskunde 56100 56995 t t t tt H HGodgeleerdheid EUR: mr.drs.-programma in combinatie met Rechtsgeleerdheid O O O O O O O O J J J t J B 2B Griekse & Latijnse taal en cultuur 56003 B Technische Informatica 56964 VU: numerus fixus O B Technische en Aramese Innovatiewetenschappen talen en culturen 50201 56265 O t t t tt B BHebreeuwse O O O O H Technische taal en cultuur Natuurkunde 50901 56962 O t t t tt H HHebreeuwse 56965 O O O O O B Technische Wiskunde 56842 t t t tt B BInformatiekunde O Opleiding in voltijd Toegankelijk t O O O+ H H International H Werktuigbouwkunde Bachelor in Communication 2 and Media 50374 56966 tAt Aangevuld t tt met Wi A of Wi B O Opleiding in voltijd en deeltijd betrekkingen en Internationale Organisatie 1 50627 2voltijd met duaal als mogelijkheid t t t t metInternationale O Opleiding B Aangevuld Wi B O 56041 EM: 2 uit Na+Schei+Bio. CM: Na+Schei+Bio. t t t t Islam en1 Arabisch + Opleiding voltijd met Engels als voertaal O theologie 56120 2 UT: studenten met het profiel EM of CM krijgen de gelegenheid om de eisen ‘na’ en ‘wisB’ uiterlijk t t t t Islamitische 2 Opleiding voltijd in Nederlands of Engels O O O bij afronding van de propedeutische fase te voldoen. Italiaanse taal en cultuur 56809 t t t t O 56091 t t t t Keltische talen en cultuur 50629 O t t t t Kunsten, cultuur en media O O O O O 56824 O t t t t Kunstgeschiedenis O 56816 t t t t Latijnse taal en cultuur 50393 + + + + + t t t t Liberal Arts and Sciences O O O O 56802 t t t t Literatuurwetenschap O 50906 t t t t Media en cultuur O O 56700 t t t t Muziekwetenschap O 56055 t t t t Nederlandkunde/Dutch Studies O O O O O 56804 O t t t t Nederlandse taal en cultuur O 56814 t t t t Nieuwgriekse taal en cultuur O 56704 t t t t Oudheidkunde O Taal en taal en cultuurcultuur (2) 56811 t t t t Portugese O 56114 t t t t Religie en levensbeschouwing O O 50902 t t t t Religiestudies O 56109 t t t t Religie in Samenleving en Cultuur O 56812 t t t t Roemeense taal en cultuur O 56074 O t t t t Romaanse talen en culturen O 50203 t t t t Ruslandkunde O O 56807 t t t t Scandinavische talen en culturen O O 56813 O t t t t Slavische talen en culturen O O 56810 t t t t Spaanse taal en cultuur O O 56801 t t t t Taal- en cultuurstudies O O O O O O 56803 t t t t Taalwetenschap O Talen en culturen van Afrika 56821 t t t t O 2624 t t Talen en culturen van China 56818 t t O 56035 t t t t Talen en culturen van India en Tibet O 56022 t t t t Talen en culturen van Indonesië O Talen en culturen van Japan 56819 t t t t O 56820 t t t t Talen en culturen van Korea O 56052 t t t t Talen en culturen van Latijns Amerika/Spaans O 50200 t t t t Talen en culturen van Mesopotamië en Anatolië O Talen en culturen van het nabije en Midden Oosten 56817 t t t t O 50001 t t t t Theater-, film- en televisiewetenschap O 56702 t t t t Theaterwetenschap O O O O 56109 t t t t Theologie 2 O 50204 t t t t Vergelĳkende Indo-Europese taalwetenschap O 50202 t t t t Wereldgodsdiensten t t t t Wetenschap van godsdienst en levensbeschouwing (Godsdienstwetenschap) 56800 O O O O O O O O O 56081 t t t t Wĳsbegeerte O O 57084 t t t t Wĳsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied

t t Bewegingswetenschappen wetenschappen 1 Natuur t t Biomedische t t Diergeneeskunde 2 t t t t European Public Health Geneeskunde 2 en Economie t Dt Ct tA t Aarde Gezondheid en Leven t DH tS IS t Aardwetenschappen Gezondheidswetenschappen en informatica t tB tB tB t Bedrijfswiskunde Medische informatiekunde t DH CS HS H Bèta-gamma Tandheelkunde 2 D DC Ct tt t Biologie Technische water Geneeskunde en atmosfeer t DH HS tS t Bodem, en gezondheid en natuurbeheer t tt tK IO I Bos-Voeding t t E N Dierwetenschappen UU, LEI en RU: numerus fixus & Informatica t t t A 1Economie Numerus fixuswetenschappen 1 t C F L 2Farmaceutische t C F L Farmacie 1 t B B B Informatica t tt Toegankelijk t A Informatiekunde H toegankelijk H Internationaal landen waterbeheer 1 t tH Niet B B Kennistechnologie/Knowledge Engineering met Bio t DB Aangevuld Kunstmatige intelligentie Na t Ct Aangevuld t A met Landschapsarchitectuur en ruimtelijke planning t Ht Aangevuld t M met Wi B + Na S S met LifeSchei Science & Technology t IH Aangevuld + Bio H S S Medische natuurwetenschappen t t H S S Milieu-natuurwetenschappen t H S S Milieukunde t T30 S S Moleculaire levenswetenschappen t H S S Molecular Science & Technology t H H H Natuur- en sterrenkunde t H S S Natuurwetenschap en Innovatiemanagement t H H H Natuurkunde t H S S Natuurwetenschappen t t Q Q Plantenwetenschappen 2 D t t t Psychobiologie t H S S Scheikunde H H H Sterrenkunde t t B B B Wiskunde D C D C D C

Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

2 O

Taal en cultuur (1) Economie

Gezondheidszorg

Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

Universiteit Maastricht

Radboud Universiteit Nijmegen

Natuur & Techniek Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

1 UU, EUR en LEI: numerus fixus EUR: biedt een mr.drs.-programma in combinatie met Economie en Bedrijfseconomie 2 EUR: numerus fixus

verzicht bacheloropleidingen 2009/2010

O O O 2 O O O O O O O O O O

Wageningen Universiteit Rijksuniversiteit Groningen

Toegankelijk J Aangevuld met La of Gr

56827 56829 56828 56461 50620 50753 50700

Wageningen Universiteit Rijksuniversiteit Groningen

Fiscaal recht 2 Internationaal en Europees Recht Notarieel recht Recht en Bestuur Recht en ICT Recht en Management Rechtsgeleerdheid (Nederlands Recht) 1

Crohocode

t t t t t t t

Crohocode

t t t t t t t

O Opleiding in voltijd O Opleiding in voltijd en deeltijd + Opleiding voltijd met Engels als voertaal 2 Opleiding voltijd in Nederlands of Engels

Leraar Beeldende Kunst en Vormgeving Leraar Dans Leraar Drama Leraar Muziek Muziek Muziektherapie

Overzicht HBO-bacheloropleidingen 2009/2010 = voltijd en deeltijd

= deeltijd en duaal

HogeschoolDeventer Zuyd Saxion Hogeschool NHL Hogeschool Saxion Hogeschool Enschede

Hogeschool Hogeschool Zuyd van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans Hogeschool voor de Kunsten Utrecht NHL Hogeschool

Hogeschool Rotterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Hogeschool Zeeland Utrecht

Stoas Hogeschool Hogeschool Helicon Hogeschool Utrecht Hogeschool INHolland Hogeschool van Amsterdam

HASHogescholen Den Bosch Tilburg Fontys Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHolland Gerrit Rietveld Academie Hogeschool INHolland

Hogeschool Utrecht Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Leiden Hogeschool Van Hall en Larenstein Hogeschool van Arnhem Nijmegen Hogeschool Rotterdam

De Haagse Hogeschool Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe Hogeschool Van Hall Larenstein Fontys Hogescholen Eindhovenvoor de Kunsten Utrecht Stoas Hogeschool Hogeschool Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Fontys Hogescholen Tilburg Zeeland Hogeschool ArtEZ hogeschool voor de kunsten Fontys Hogescholen Venlo Zuyd Hogeschool Avans Hogeschool Breda-Tilburg Gerrit Rietveld Academie NHTV internationaal hoger onderwijs Breda Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch Hanzehogeschool Groningen NHL Hogeschool Codarts, Hogeschool voor de Kunsten Hogeschool INHolland Saxion Hogeschool Deventer Christelijke Hogeschool Windesheim Hogeschool LeidenSaxion Hogeschool Enschede Design Academy Eindhoven Hogeschool Rotterdam Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Utrecht Gerrit Rietveld Academie Hogeschool van Amsterdam =Hanzehogeschool voltijd, deeltijd enGroningen duaal * Alleen als kopopleidingHogeschool *** Engelstalig van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Hogeschool Helicon Hogeschool Zeeland

Christelijke Hogeschool Windesheim Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool Leiden NHL Hogeschool

Stenden Hogeschool

Katholieke PABO Zwolle

Iselinge Hogeschool

= deeltijd en duaal = voltijd en duaal = voltijd en deeltijd = duaal = deeltijd = voltijd

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Hogeschool Van Hall Larenstein

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Amsterdam

Hogeschool Utrecht

Hogeschool Rotterdam

Hogeschool Leiden

Hogeschool INHolland

Hanzehogeschool Groningen

Fontys Hogescholen Venlo

Fontys Hogescholen Tilburg

Fontys Hogescholen Sittard

Fontys Hogescholen Eindhoven

De Haagse Hogeschool

Christelijke Hogeschool Windesheim

Saxion Hogeschool Enschede

Saxion Hogeschool Deventer

NHL Hogeschool

Hogeschool Zuyd

Hogeschool Zeeland

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool Leiden

Hogeschool Utrecht

Hogeschool Rotterdam

Hogeschool INHolland

Hogeschool van Amsterdam

Hanzehogeschool Groningen

Gereformeerde Hogeschool

Fontys Hogescholen Eindhoven

De Haagse Hogeschool

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Ede

NHL Hogeschool

Hogeschool Zuyd

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Hogeschool Rotterdam

Hogeschool INHolland

Hogeschool Helicon

Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hanzehogeschool Groningen

Gerrit Rietveld Academie

Fontys Hogescholen Tilburg

Design Academy Eindhoven

Christelijke Hogeschool Windesheim

Codarts, Hogeschool voor de Kunsten

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch

Muziek

Orthopedische Technologie

Muziektherapie

Ruimtelijke Ordening en Planologie Scheepsbouwkunde

techniek

Security Technology Systeembeheer

Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe

Stoas Hogeschool

onaal hoger onderwijs Breda

Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans

Verkeerskunde

chool - Hogeschool Drenthe

ool Enschede

ool Deventer

land

Arnhem en Nijmegen

Amsterdam

echt

tterdam

den

olland

Adv

Stenden Hogeschool

Werktuigbouwkunde NHL Hogeschool

Katholieke PABO Zwolle

Iselinge Hogeschool

Hogeschool Zuyd

Hogeschool Zeeland

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool IPABO Amsterdam Alkmaar

Hogeschool INHolland

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

ol Groningen

Leraar Biologie vo tweede graads

olen Venlo

Leraar Beeldende Kunst en Vormgeving

= duaal

techniek ool Breda-Tilburg

Leraar Bedrijfseconomie vo tweede graads

Technische Bedrijfskunde Technische Commerciële Confectiekunde

Technische = voltijd en deeltijd Commerciële Textielkunde Technische Informatica = deeltijd en duaal = voltijd, deeltijd en duaal Technische Natuurkunde

= deeltijd

= voltijd en duaal

Hogeschool Helicon

Hogeschool Edith Stein/ Onderwijscentrum Twente

Hogeschool Domstad

Hanzehogeschool Groningen

Hogeschool Driestar educatief

Gereformeerde Hogeschool

Fontys Technisch Pedagogische Hogeschool

Fontys Hogescholen Tilburg

Fontys Hogescholen Sittard

Fontys Hogescholen ‘s-Hertogenbosch

Fontys Hogescholen Pabo Limburg

Fontys Hogescholen Pabo Eindhoven

De Haagse Hogeschool

Codarts, Hogeschool voor de Kunsten

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Ede

= voltijd

ool ‘s Hertogenbosch

arenopleiding Basisonderwijs

Leraar Basisonderwijs (pabo)

Muziek en Dans

ntrum Twente

school

nsten

l Drenthe

Avans Hogeschool Breda - Tilburg

Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten

Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe

Leraar Aardrijkskunde vo tweede graads

Business Administration in Hotel Management

Avans Hogeschool Breda-Tilburg

Milieukunde Netwerk Infrastructuur Design

Stedenbouwkundig Ontwerpen

Leraar Algemene Economie vo tweede graads

Bedrijfskundige Informatica

Mediatechnologie

Leraar Drama Leraar Muziek

Vormgeving

Academische Lerarenopleiding Basisonderwijs

Bestuurskunde/Overheidsmanagement Business Management

onderwijs

Verpleegkunde

Accountancy

Kunst en Techniek

Theater

Voeding en Diëtetiek

Advanced Business Creation

International Game Architecture and Design

Luchtvaarttechnologie

Verloskunde

onderwijs Bedrijfseconomie

Information Technology

Psychomotorische Therapie

ArtEZ hogeschool voor de kunsten

Stenden Hogeschool, voorheen Christelijke Hogeschool Nederland

Saxion Hogeschool Enschede

Saxion Hogeschool Deventer

NHL Hogeschool

Hogeschool Zuyd

NHTV internationaal hoger onderwijs Breda

Hogeschool Zeeland

Hotelschool Den Haag

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Amsterdam

Hogeschool Utrecht

Hogeschool Rotterdam

Hogeschool Leiden

Hogeschool INHolland

Hanzehogeschool Groningen

Gerrit Rietveld Academie

Fontys Hogescholen Venlo

Fontys Hogescholen Tilburg

= voltijd, deeltijd en duaal

Fontys Hogescholen Eindhoven

De Haagse Hogeschool

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Ede

Avans Hogeschool Breda-Tilburg

= deeltijd en duaal

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch

* Inschrijving via De Haagse Hogeschool Sportmanagement ** In ontwikkeling en onder voorbehoud van accreditatie *** Engelstalig **** Nederlands en Engelstalig Sport en Bewegingseducatie

Informatica Information Engineering

Leraar Dans

Orthoptie

Sport, Gezondheid en Management

Industriële Automatisering

Logistiek en Technische Vervoerskunde

= voltijd, deeltijd en duaal * Alleen als kopopleiding

Podotherapie

Sport- en bewegingseducatie

Human Technology

Industrieel Product Ontwerpen

Film en Televisie

Optometrie

economie

Hogere Installatietechniek

Leraar Beeldende Kunst en Vormgeving

= voltijd, deeltijd en duaal

= voltijd en duaal

ArtEZ hogeschool voor de kunsten

Saxion Hogeschool Enschede

Saxion Hogeschool Deventer

NHL Hogeschool

Hogeschool Zuyd

Hogeschool Zeeland

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool INHolland

Hanzehogeschool Groningen

Gereformeerde Hogeschool

= deeltijd en duaal

Hogere Energietechnologie

PC Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding Basisonderwijs

Oefentherapie = deeltijd = duaalCesar = voltijd en deeltijd Oefentherapie-Mensendieck

Geodesie/ Geo-informatica Gezondheidszorg Technologie

Dramatherapie

Hogeschool van Amsterdam

Logopedie

Orthoptie

Podotherapie

olen Tilburg

Kunstzinnige Therapie

Leraar Werktuigbouwkunde I en II vo tweede graads Toegepaste Psychologie

olen Sittard

Sport en Bewegingseducatie Leraar/tolk Nederlandse Gebarentaal (NGT) vo tweede graads

Hogeschool Utrecht

Huidtherapie

Hogeschool Rotterdam

Fysiotherapie

Optometrie

Sport- en bewegingseducatie Autonome Beeldende Kunst Sport, Gezondheid en Management Beeldende Therapie Verloskunde Circus Arts Verpleegkunde Cultureel Erfgoed Voeding en Diëtetiek Dans

olen Eindhoven

Leraar Spaans vo tweede graadsSport en Bewegen Leraar Techniek vo tweede graadsSportmanagement

Voedingsmiddelentechnologie

eschool

Farmakunde

Hogeschool Leiden

Ergotherapie

Social Work

= voltijd

= voltijd en duaal

Avans Hogeschool Breda-Tilburg

Stenden Hogeschool

Saxion Hogeschool Enschede

Saxion Hogeschool Deventer

NHL Hogeschool

Hogeschool Zuyd

Hogeschool Zeeland

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool Leiden

Hogeschool INHolland

Hogeschool Driestar educatief

Gereformeerde Hogeschool

Hanzehogeschool Groningen Fontys Hogescholen Eindhoven

Oefentherapie Cesar

Oefentherapie-Mensendieck

eschool Windesheim

Leraar Pedagogiek voSociaal-Juridische tweede graads Dienstverlening

Forensisch Onderzoek

Logopedie

Management in de Zorg Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken Mondzorgkunde

Audiologie

Pedagogische Hulpverlening Leraar Omgangskunde Sociaal vo tweede graads Bewegingsagogie/Psychomotorische Therapie Leraar Scheikunde vo tweede graads

kunst

Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten

Psychomotorische Therapie Leraar Nederlands vo tweede graads

De Haagse Hogeschool

Pedagogisch Management Leraar Muziek Kinderopvang Personeel en Arbeid Leraar Natuurkunde vo tweede graads

Christelijke Hogeschool Ede

Avans Hogeschool Breda-Tilburg

Pedagogiek

Leraar Motorvoertuigentechniek I en II vo tweede graads

Christelijke Hogeschool Windesheim

Engineering, Design and Innovation

Stenden Hogeschool

Saxion Hogeschool Enschede

Saxion Hogeschool Deventer

Fontys Hogescholen Tilburg

Fontys Hogescholen Sittard

Fontys Hogescholen Eindhoven

Kunstzinnige Therapie

Sport en Bewegen

ristelijke Hogeschool Nederland

Fontys Hogescholen Den Bosch

De Haagse Hogeschool

Christelijke Hogeschool Windesheim

Elektrotechniek Embedded Systems Engineering

Personeel en Arbeid

wijs Breda

Communication and Multimedia Design Elektrotechnische Installatietechniek

Management in de Zorg OpleidingskundeMedisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken = voltijd = deeltijd = duaal = voltijdMondzorgkunde en deeltijd = voltijd en duaal

= voltijd en deeltijd

Commercieel Ingenieur Communicatiesystemen

Ergotherapie Farmakunde

Pedagogiek Tourism & Recreation Management Pedagogisch Trade Management gericht op Azië Management Kinderopvang

= duaal

Climate and Environment

Audiologie Bewegingsagogie/Psychomotorische Therapie

Huidtherapie

Tuinbouw en Akkerbouw

Toegepaste Psychologie

Chemie

Civiele Techniek

Fysiotherapie

Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Leraar Mens en Maatschappij vo tweede graads

NHL Hogeschool

Tropische Landbouw

Tuin- en Landschapsinrichting

Built Environment

Business Engineering

Leraar Groen OnderwijsCreatieve Therapie

Joods- pastoraal werk Leraar Mechanische Techniek I en II vo tweede graads

Hogeschool Zuyd

Plattelandsvernieuwing

Bouwtechnische Bedrijfskunde

CultureleTechnologie en Maatschappelijke Vorming Leraar Informatie en Communicatie

gezondheidszorg Imam/Islamitisch Leraar Lichamelijke Opvoeding Geestelijk Werker

Hogeschool Zeeland

Toegepaste Biologie

Bouwmanagement en Vastgoed

werk Leraar Installatietechniek I en II vo tweedeGodsdienst-pastoraal graads

Personeel en Arbeid Integrale Veiligheidskunde Joods- pastoraal werk Small Business en Retail Management Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Sport, Management en Ondernemen

= deeltijd

Avans Hogeschool Breda-Tilburg PC Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding Basisonderwijs Hogeschool Rotterdam Hogeschool Hogeschool ‘s Hertogenbosch Pedagogische HogeschoolAvans De Kempel Utrecht Christelijke Hogeschool Ede van Amsterdam Saxion Hogeschool Deventer Hogeschool

Fontys Hogescholen Venlo

Biometrie

Chemische Technologie / Process and Food Technology

Leraar Wiskunde vo tweede graads

Sociaal-Juridische Dienstverlening Vormgeving en Management Social Work Vrijetijdsmanagement

Hogeschool INHolland

Fontys Hogescholen Tilburg

Hanzehogeschool Groningen

Fontys Hogescholen Sittard

Hogeschool Zuyd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool Zeeland

Christelijke Hogeschool Windesheim Hogeschool van Amsterdam

Hogeschool Leiden

Saxion Hogeschool Enschede Hogeschool INHolland

Saxion Hogeschool Deventer Hogeschool Helicon

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch Hogeschool Utrecht

De Haagse Hogeschool Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek Fontys en DansHogescholen Eindhoven

Avans Hogeschool Breda-Tilburg Hogeschool Rotterdam

Hogeschool IPABO Amsterdam Alkmaar

HogeschoolHogeschool Zuyd Driestar educatief

HogeschoolHogeschool Zeeland Domstad

HogeschoolHanzehogeschool van Arnhem en Nijmegen Groningen

HogeschoolGereformeerde van AmsterdamHogeschool

HogeschoolFontys Utrecht Technisch Pedagogische Hogeschool

HogeschoolFontys Rotterdam Hogescholen Tilburg

HogeschoolFontys LeidenHogescholen Sittard

HogeschoolFontys INHolland Hogescholen ‘s-Hertogenbosch

Hanzehogeschool Groningen Pabo Limburg Fontys Hogescholen

Gereformeerde Hogeschool Fontys Hogescholen Pabo Eindhoven

Fontys Hogescholen De HaagseEindhoven Hogeschool

De Haagse Codarts, Hogeschool Hogeschool voor de Kunsten

ChristelijkeChristelijke HogeschoolHogeschool Windesheim Windesheim

ChristelijkeChristelijke HogeschoolHogeschool Ede Ede

NHL Hogeschool Hogeschool Edith Stein/ Onderwijscentrum Twente

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek

gezondheidszorg

Hogere Kaderopleiding Pedagogiek Leraar Islamgodsdienst vo tweede graads

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool Utrecht

Hogeschool Leiden

Milieutechnologie

Christelijke Hogeschool Ede

Leraar Godsdienst vo tweede graads

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch

Avans Hogeschool Breda-Tilburg

Leraar Fries vo tweede graads Leraar Geschiedenis vo tweede graads Leraar Gezondheidszorg en Welzijn vo tweede graads

Leraar Maatschappijleer vo tweedeIntegrale graads Veiligheidskunde

Hogeschool van Amsterdam

Milieukunde Hogeschool Rotterdam

Hogeschool INHolland

Hogeschool Driestar educatief

Hanzehogeschool Groningen

Gereformeerde Hogeschool

Fontys Hogescholen Tilburg

Fontys Hogescholen Sittard

Fontys Hogescholen Eindhoven

Fontys Hogescholen Den Bosch

Land- en Watermanagement

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch

Hogeschool Driestar educatief

Hogeschool Domstad

Hanzehogeschool Groningen

Gereformeerde Hogeschool

Fontys Hogescholen Tilburg

Fontys Hogescholen Sittard

Fontys Technisch Pedagogische Hogeschool

Fontys Hogescholen ‘s-Hertogenbosch

Fontys Hogescholen Pabo Limburg

De Haagse Hogeschool

Fontys Hogescholen Pabo Eindhoven

Codarts, Hogeschool voor de Kunsten

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Ede

Avans Hogeschool Breda - Tilburg

ArtEZ hogeschool voor de kunsten

Leraar Frans vo tweede graads Stoas Hogeschool

Hogeschool Van Hall Larenstein

Hogeschool Utrecht

Hogeschool INHolland

HAS Den Bosch

Leraar Engels vo tweede graads

Hogere Kaderopleiding Pedagogiek Oriëntaalse Talen en Communicatie Imam/Islamitisch Geestelijk Werker People and Business Management

Vertaalacademie Psychomotorische Therapie Sociaal Pedagogische Hulpverlening Vitaliteitsmanagement & Toerisme

Christelijke Hogeschool Fontys Hogescholen Eindhoven Windesheim Christelijke Design AcademyAgrarische EindhovenHogeschool Dronten Gereformeerde Hogeschool

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch Christelijke Hogeschool Windesheim Hogeschool voor de Kunsten De HaagseCodarts, Hogeschool

Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten

ArtEZ hogeschool voor de kunsten Avans Hogeschool Breda-Tilburg Avans Hogeschool Christelijke Hogeschool EdeBreda-Tilburg

Saxion Hogeschool Enschede

Saxion Hogeschool Deventer

NHL Hogeschool

Hogeschool Zeeland

Hogeschool Zuyd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Stenden Hogeschool

Hogeschool van Amsterdam

Saxion Hogeschool Enschede

Hogeschool Utrecht

Saxion Hogeschool Deventer

Hogeschool Rotterdam

NHL Hogeschool

Hogeschool Zuyd

Hogeschool Zeeland

Hanzehogeschool Groningen

Hogeschool van Amsterdam

Hogeschool Utrecht

Hogeschool Rotterdam

Hogeschool Leiden

Hogeschool INHolland

Fontys Hogescholen Tilburg

Fontys Hogescholen Sittard

Fontys Hogescholen Eindhoven

Fontys Hogescholen Den Bosch

De Haagse Hogeschool

Hogeschool INHolland Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Leiden

Christelijke Hogeschool Windesheim Hogeschool Driestar educatief

Gereformeerde Hogeschool

Christelijke Hogeschool Ede Hanzehogeschool Groningen

De Haagse Hogeschool

Avans Hogeschool Breda-Tilburg Gereformeerde Hogeschool

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Ede

Saxion Hogeschool Enschede

Stenden Hogeschool

Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten

NHL Hogeschool

Hotelschool Den Haag

Hogeschool Zuyd

Christelijke Agrarische Hogeschool Dronten

Leraar Electrotechniek I en II vo tweede graads

Leraar Groen Onderwijs

Godsdienst-pastoraal werk

gen

Bio-informatica

Verkeerskunde

Leraar Economie

●

Laboratoriumtechniek

De Haagse Hogeschool

Management, Economie en Recht Marketing Management Creatieve Therapie Media en Entertainment Management Culturele en Maatschappelijke Vorming Media, Informatie en Communicatie

Christelijke Hogeschool Windesheim

Leisure Management Logistiek en Economie

Christelijke Hogeschool Ede

Kunst en Economie

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch

Journalistiek

Avans Hogeschool Breda-Tilburg

International Hotel Management

cht

Technische Natuurkunde

Leraar Dans

Kust en Zee Management

International Real Estate and Facility Stoas Hogeschool

Bedrijfsmanagement MKB

Bouwkunde

Leraar Drama

Food Design and Innovation

International Business and Management Studies Hogeschool Van Hall Larenstein

Aviation

* Inschrijving via De Haagse Hogeschool ** In ontwikkeling en onder voorbehoud van accreditatie *** Engelstalig ** Bedrijfskundige Informatica

Biotechnologie

gedrag en maatschappij

Diermanagement

gedrag en maatschappij

Hogeschool Utrecht

= voltijd en deeltijd

Werktuigbouwkunde

Leraar Duits vo tweede graads

Biotechnologie

Integrale Veiligheidskunde

Scheepsbouwkunde = voltijd en duaal = deeltijd en duaal Security Technology

Bedrijfswiskunde

Dier- en Veehouderij

International Business and Languages

Hogeschool INHolland

VastgoedSensor en Makelaardij Advanced Applications Vertaalacademie AOT - Techniek Vitaliteitsmanagement Applied & Toerisme Science = voltijd, deeltijd en duaalen*Management Alleen als kopopleiding Vormgeving Aquatische Ecotechnologie Vrijetijdsmanagement Autotechniek

Ruimtelijke Ordening en Planologie

Bewegingstechnologie

Bos- en Natuurbeheer

Integrale Veiligheid

Trade Management gericht op Azië

Orthopedische Technologie

Technische Informatica

Bedrijfskunde en Agribusiness

Information Management

= voltijd

= duaal

Tourism & Recreation Management

Milieukunde Netwerk Infrastructuur Design

Technische Commerciële Textielkunde

agrarisch

Information Security Management

ologie

= deeltijd

Sport, Management en Ondernemen

Mediatechnologie

Leraar Bouwtechniek I en II vo tweede graads

Informatiedienstverlening en -management

bouw

= voltijd

Personeel en Arbeid Small Business en Retail Management

Leraar Consumptieve Techniek I en II vo tweede graads

Hogere Juridische Opleiding

hting

Opleidingskunde

People and Business Management

Luchtvaarttechnologie

Leraar Basisonderwijs (pabo)

Hoger Hotelonderwijs

bouw

Leraar Werktuigbouwkunde I en II vo tweede graads = voltijd, deeltijd en duaal * Alleen als kopopleiding Leraar Wiskunde vo tweede graads

Oriëntaalse Talen en Communicatie

Logistiek en Technische Vervoerskunde

Leraar Bedrijfseconomie vo tweede graads

Hogere Europese Beroepen Opleiding

uwing

= deeltijd en duaal

International Game Architecture and Design * Kunst en Techniek

Vrijetijdsmanagement

Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs

Vastgoed en Makelaardij

= voltijd en duaal

Leraar/tolk Nederlandse Gebarentaal (NGT) vo tweede graads

Marketing Management Media en Entertainment Management

techniek Media, Informatie en Communicatie

Vormgeving en Management

HBO - Rechten

ologie

Leisure Management Logistiek en Economie

Technische Commerciële Confectiekunde

Food and Business

ologie

= voltijd en deeltijd

Leraar Techniek vo tweede graads

= voltijd, deeltijd en duaal

Management, Economie en Recht

Systeembeheer

Functiegerichte Bachelor in Toerisme en Recreatie

HAS Den Bosch

= duaal

Leraar Spaans vo tweede graads

= voltijd en deeltijd

Kunst en Economie

Technische Bedrijfskunde

Fiscale Economie

Christelijke Agrarische Hogeschool Dronten

= deeltijd

Leraar Scheikunde vo tweede graads

= duaal

= deeltijd en duaal

Information Technology

Biologie vo tweede graads **** Nederlands en Engelstalig * Inschrijving via De Haagse Hogeschool ** In ontwikkeling en onder voorbehoudLeraar van accreditatie *** Engelstalig Leraar Bouwkunde I en II vo tweede graads

Facility Management

ment

Informatica Information Engineering

Leraar Beeldende Kunst en Vormgeving

Communicatiesystemen

hniek

Leraar Muziek Leraar Natuurkunde vo tweede graads

= deeltijd

= voltijd en duaal

Stedenbouwkundig Ontwerpen

Financial Services Management

kunde

Industriële Automatisering

Chemisch

Journalistiek

Human Technology

Leraar Motorvoertuigentechniek I en II vo tweede graads

= voltijd

International Hotel Management International Real Estate and Facility

Leraar Aardrijkskunde vo tweede graads

Communicatie

ment

Hogere Installatietechniek

Leraar Algemene Economie vo tweede graads

Communicatie en Multimediadesign

ment

International Business and Management Studies

Vertaalacademie

Commerciële Economie

erwijs

International Business and Languages

Geodesie/ Geo-informatica Gezondheidszorg Technologie

Vitaliteitsmanagement & Toerisme

Commercieel Management

vation

Vormgeving

Academische Lerarenopleiding Basisonderwijs

Vastgoed en Makelaardij

Business Management

●

Saxion Hogeschool Deventer

= duaal

Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe

Saxion Hogeschool Enschede

Saxion Hogeschool Deventer

= voltijd

Personeel en Arbeid

Trade Management gericht op Azië

Bestuurskunde/Overheidsmanagement

eheer

Theater

Integrale Veiligheid

Avans Hogeschool Breda-Tilburg

Stenden Hogeschool, voorheen Christelijke Hogeschool Nederland

NHTV internationaal hoger onderwijs Breda

Opleidingskunde

Tourism & Recreation Management

Business Administration in Hotel Management

uderij

Information Security Management Integrale Veiligheidskunde

Forensisch Onderzoek

Leraar Omgangskunde vo tweede graads

Sport, Management en Ondernemen

Advanced Business Creation

siness

Muziek Muziektherapie

Information Management Psychomotorische Therapie

Embedded Systems Engineering

Hogere Energietechnologie

Leraar Pedagogiek vo tweede graads

People and Business Management

Bedrijfseconomie * Inschrijving via De Haagse Hogeschool ** In ontwikkeling en onder voorbehoud van accreditatie *** Engelstalig **** Nederlands en Engelstalig Bedrijfskundige Informatica

Hogere Juridische Opleiding Informatiedienstverlening en -management

Engineering, Design and Innovation

Leraar Nederlands vo tweede graads

Small Business en Retail Management

Accountancy

Leraar Muziek

Elektrotechnische Installatietechniek

Industrieel Product Ontwerpen

onderwijs

Oriëntaalse Talen en Communicatie Hogeschool Zeeland

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Amsterdam

Hogeschool Utrecht

Hogeschool Rotterdam

Hogeschool Leiden

Hogeschool INHolland

Hanzehogeschool Groningen

Gerrit Rietveld Academie

Fontys Hogescholen Venlo

Vormgeving en Management

Fontys Hogescholen Tilburg

Vitaliteitsmanagement & Toerisme

Fontys Hogescholen Eindhoven

Vertaalacademie

De Haagse Hogeschool

Vastgoed en Makelaardij

Christelijke Hogeschool Windesheim

Trade Management gericht op Azië

Christelijke Hogeschool Ede

Tourism & Recreation Management

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch

Avans Hogeschool Breda-Tilburg

Sport, Management en Ondernemen

Elektrotechniek

Leraar Mens en Maatschappij vo tweede graads

Media en Entertainment Management Leraar Wiskunde vo tweede graads

Small Business en Retail Management

Leraar Drama

Hogere Europese Beroepen Opleiding

Leraar Mechanische Techniek I en II vo tweede graads

Management, Economie en Recht (NGT) vo tweede graads Leraar/tolk Nederlandse Gebarentaal Marketing Management I en II vo tweede graads Leraar Werktuigbouwkunde Media, Informatie en Communicatie

Communication and Multimedia Design

Leraar Maatschappijleer vo tweede graads

Leisure Management Leraar Spaans vo tweede graads Logistiek en Economie Leraar Techniek vo tweede graads

Personeel en Arbeid

Commercieel Ingenieur Communicatiesystemen

Leraar Lichamelijke Opvoeding

Leraar Dans

Hoger Hotelonderwijs Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs

Hogeschool Utrecht

economie

People and Business Management

ologie

= voltijd, deeltijd en duaal

Journalistiek Leraar Pedagogiek vo tweede graads Kunst en Economie Leraar Scheikunde vo tweede graads

Oriëntaalse Talen en Communicatie

Vrijetijdsmanagement

= deeltijd en duaal

International Real EstateLeraar and Facility Omgangskunde vo tweede graads

Marketing Management Media, Informatie en Communicatie

Leraar Beeldende Kunst en Vormgeving HBO - Rechten

Civiele Techniek

Saxion Hogeschool Deventer

Leisure Management Logistiek en Economie Management, Economie en Recht

Dramatherapie Film en Televisie

Climate and Environment

Leraar Islamgodsdienst vo tweede graads

Dans

Food and Business

Pedagogische Hogeschool De Kempel

Kunst en Economie

Circus Arts Cultureel Erfgoed

Functiegerichte Bachelor in Toerisme en Recreatie

Leraar Installatietechniek I en II vo tweede graads

Integrale Veiligheidskunde I en II vo tweede graads Leraar Motorvoertuigentechniek International Business and Languages Leraar Muziek = voltijd = deeltijd = duaal = voltijd en deeltijd = voltijd en duaal International Business and Management Studies Leraar Natuurkunde vo tweede graads International Hotel Management Leraar Nederlands vo tweede graads

Journalistiek

Facility Management Financial Services Management Fiscale Economie

Chemische Technologie / Process and Food Technology

Verpleegkunde Leraar Groen Onderwijs Voeding en Diëtetiek Leraar Informatie en Communicatie Technologie

Beeldende Therapie

Communicatiesystemen

Hall Larenstein

International Real Estate and Facility

Media en Entertainment Management

Chemie

Information Security Management Toegepaste Psychologie Leraar Mechanische Techniek I en II vo tweede graads Integrale Veiligheid Leraar Mens en Maatschappij vo tweede graads

International Hotel Management

Communicatie

technie

Communicatie en Multimediadesign Autonome Beeldende Kunst

r de Kunsten Utrecht

International Business and Languages

tional Business and Management Studies

Business Engineering

Leraar Dansin de Zorg Management Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Leraar Drama Technieken Leraar Duits vo tweede graads Mondzorgkunde Leraar Economie Oefentherapie Cesar Leraar Electrotechniek I en II vo tweede graads Oefentherapie-Mensendieck Leraar Engels vo tweede graads Optometrie Leraar Frans vo tweede graads Orthoptie Leraar Fries vo tweede graads Podotherapie Leraar Geschiedenis vo tweede graads Sport- en bewegingseducatie Leraar Gezondheidszorg en Welzijn vo tweede graads Sport, Gezondheid en Management Leraar Godsdienst vo tweede graads Verloskunde

Hogeschool van Amsterdam

Voedingsmiddelentechnologie

Business Management Commerciële Economie

Built Environment

Leraar Consumptieve Techniek I en II vo tweede graadsLogopedie

Hogeschool van Amsterdam

Tuinbouw en Akkerbouw

Bouwtechnische Bedrijfskunde

Hogeschool Utrecht

Tuin- en Landschapsinrichting

Integrale Veiligheid Integrale Veiligheidskunde

Bedrijfskundige Informatica

Commercieel Management

Biotechnologie

Leraar Bouwkunde I en II vo tweede graads Huidtherapie Leraar Bouwtechniek I en II vo tweede graads Therapie Kunstzinnige

Bedrijfseconomie

Bestuurskunde/Overheidsmanagement

Bio-informatica

Bouwkunde

kunst

Accountancy

Advanced Business Creation

Business Administration in Hotel Management

Bewegingstechnologie

Bouwmanagement en Vastgoed

Hogeschool Utrecht

Information Security Management

Bedrijfswiskunde

Leraar Biologie vo tweede graads Fysiotherapie

Hogeschool Rotterdam

Tropische Landbouw

Bedrijfsmanagement MKB

Leraar Beeldende Kunst en Vormgeving Farmakunde

enthe

Plattelandsvernieuwing

Information Management

Aviation

Biometrie

Stoas Hogeschool

Toegepaste BiologieWerktuigbouwkunde

rmatiedienstverlening en -management

Autotechniek

Bedrijfskundige Informatica

Leraar Basisonderwijs (pabo) Therapie Bewegingsagogie/Psychomotorische Leraar Bedrijfseconomie vo tweede graads Ergotherapie

Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe

Verkeerskunde

AOT - Techniek Applied Science

Aquatische Ecotechnologie

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek

Hogeschool Rotterdam

Milieutechnologie

Avans Hogeschool Breda-Tilburg Avans Hogeschool Breda - Tilburg

Saxion Hogeschool Enschede

Saxion Hogeschool Deventer

NHL Hogeschool

Milieukunde Technische Natuurkunde

Hogere Europese Beroepen Opleiding Hogere Juridische Opleiding

Business Administration Hotel Management Leraarin Consumptieve Techniek I en II vo tweede graads Creatieve Therapie Business Management Leraar Dans Culturele en Maatschappelijke Vorming Commercieel Management Leraar Drama Godsdienst-pastoraal werk Commerciële Economie Leraar Duits vo tweede graads Hogere Kaderopleiding Pedagogiek Communicatie Leraar Economie Imam/Islamitisch Geestelijk Werker Communicatie enLeraar Multimediadesign Electrotechniek I en II vo tweede graads Integrale Veiligheidskunde Communicatiesystemen Leraar Engels vo tweede graads Joods- pastoraal werk Facility Management Leraar Frans vo tweede graads Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Financial Services Management Leraar Fries vo tweede graads Pedagogiek FiscaleLeraar Economie Geschiedenis vo tweede graads Pedagogisch Management Kinderopvang and Businessen Welzijn vo tweede graads Leraar Food Gezondheidszorg Personeel en Arbeid Functiegerichte Bachelor in Toerisme en Recreatie Leraar Godsdienst vo tweede graads Psychomotorische Therapie HBO - Rechten Sociaal Pedagogische Hulpverlening Hoger Hotelonderwijs Leraar Groen Onderwijs Sociaal-Juridische Hoger Toeristisch Dienstverlening en Recreatief Onderwijs Leraar Informatie en Communicatie Technologie Social Work Hogere Europese Beroepen Opleiding I en II vo tweede graads Leraar Installatietechniek Sport Juridische en Bewegen Hogere Opleiding Leraar Islamgodsdienst vo tweede graads Sportmanagement Informatiedienstverlening en -management Leraar Lichamelijke Opvoeding Sport en Bewegingseducatie InformationLeraar Management Maatschappijleer vo tweede graads

Advanced Sensor Applications

Leraar Algemene Economie vo tweede graadsAudiologie

Stenden Hogeschool

Laboratoriumtechniek Technische Commerciële Textielkunde Land- en Watermanagement Technische Informatica

Leraar Aardrijkskunde vo tweede graads

Bedrijfseconomie Leraar Biologie vo tweede graads Bedrijfskundige Informatica Leraar Bouwkunde I en II vo tweede graads Bestuurskunde/Overheidsmanagement Leraar Bouwtechniek I en II vo tweede graads

Saxion Hogeschool Deventer

HBO - Rechten Hoger Hotelonderwijs

Academische Lerarenopleiding Basisonderwijs

Pedagogische Hogeschool De Kempel

Kust Technische en Zee Management Commerciële Confectiekunde

gezondheidszorg

PC Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding Basisonderwijs

Food Design and Innovation Technische Bedrijfskunde

= volt

economie

techniek

NHL Hogeschool

Food and Business

erichte Bachelor in Toerisme en Recreatie

= voltijd, deeltijd en duaal

Katholieke PABO Zwolle

Leraar GroenStedenbouwkundig Onderwijs Ontwerpen

onderwijs

Leraar Basisonderwijs (pabo) Accountancy Leraar Bedrijfseconomie vo tweede graads Advanced Business Creation Leraar Beeldende Kunst en Vormgeving

Systeembeheer

Fiscale Economie

= deeltijd en duaal

Hogeschool Leiden

Diermanagement

= voltijd en duaal

Iselinge Hogeschool

Dier- en VeehouderijSecurity Technology

= voltijd en deeltijd

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Facility Management

= duaal

Hogeschool van Amsterdam

Biotechnologie Ruimtelijke Ordening en Planologie Bos- en NatuurbeheerScheepsbouwkunde ●

= deeltijd

Hogeschool Utrecht

Bedrijfskunde en Agribusiness Orthopedische Technologie

Communicatiesystemen

= voltijd

Hogeschool Rotterdam

Communicatie Communicatie en Multimediadesign

Toegepaste Psychologie

Hogeschool Leiden

Netwerk Infrastructuur Design

Soc

Voeding en Diëtetiek

Hogeschool IPABO Amsterdam Alkmaar

Milieukunde

Sport en Bewegingseducatie

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch Avans Hogeschool Breda-Tilburg Christelijke Hogeschool Ede Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch Christelijke Hogeschool Windesheim Christelijke Hogeschool Ede De Haagse Hogeschool Christelijke Hogeschool Windesheim = voltijd = deeltijd Fontys Hogescholen Den Bosch De Haagse Hogeschool Fontys Hogescholen Eindhoven Fontys Hogescholen Eindhoven Fontys Hogescholen Sittard Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Fontys Hogescholen Tilburg Fontys Hogescholen Tilburg ArtEZ hogeschool voor de kunsten Fontys Hogescholen Venlo Gereformeerde Hogeschool Avans Hogeschool Breda - Tilburg Gerrit Rietveld Academie Hanzehogeschool Groningen Christelijke Hogeschool Ede Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Driestar educatief Christelijke Hogeschool Windesheim Hogeschool INHolland Hogeschool INHolland Codarts, Hogeschool voor de Kunsten Hogeschool Leiden Hogeschool Leiden De Haagse Hogeschool Hogeschool Rotterdam Hogeschool Rotterdam Fontys Hogescholen Pabo Eindhoven Hogeschool Utrecht Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Pabo Limburg Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Amsterdam Fontys Hogescholen ‘s-Hertogenbosch Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Fontys Hogescholen Sittard Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Hogeschool Zeeland Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Zeeland Hogeschool Zuyd Fontys Technisch Pedagogische Hogeschool Hogeschool Zuyd NHL Hogeschool Gereformeerde Hogeschool Hotelschool Den Haag Saxion Hogeschool Deventer Hanzehogeschool Groningen NHTV internationaal hoger onderwijs Breda Saxion Hogeschool Enschede Hogeschool Domstad NHL Hogeschool Stenden Hogeschool Hogeschool Driestar educatief Saxion Hogeschool Deventer Hogeschool Edith Stein/ Onderwijscentrum Twente Saxion Hogeschool Enschede Hogeschool Helicon Stenden Hogeschool, voorheen Christelijke Hogeschool Nederland Hogeschool INHolland Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe Hogeschool IPABO Amsterdam Alkmaar

Mediatechnologie

Commerciële Economie

Pedagog

Verpleegkunde

Leraar Algemene Economie vo tweede graads Avans Hogeschool Breda-Tilburg

Business Management Commercieel Management

Maatsch

= voltijd en deeltijd

= voltijd en duaalVerloskunde = deeltijd en duaal

gedrag enAcademische maatschappij Lerarenopleiding Basisonderwijs

Stoas Hogeschool

Luchtvaarttechnologie Hogeschool INHolland

Logistiek en Technische Vervoerskunde

HAS Den Bosch

Bedrijfskundige Informatica Bestuurskunde/Overheidsmanagement

ess Administration in Hotel Management

Podotherapie

Leraar Aardrijkskunde vo tweede graads Hogeschool Van Hall Larenstein

Kunst en Techniek

Hogeschool Utrecht

International Game Architecture and Design

Bedrijfseconomie

Hoger Toeristisch en Recreatief Onderwijs

economie

Information Technology

Advanced Business Creation

Financial Services Management

NHTV internationaal hoger onderwijs Breda

Information Engineering

Hotelschool Den Haag

Informatica

Hogeschool Zuyd

Industriële Automatisering

Hogeschool Zeeland

Industrieel Product Ontwerpen

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Hogeschool van Amsterdam

Hogeschool Utrecht

Hogeschool Rotterdam

Hogeschool Leiden

Human Technology Hogeschool INHolland

Hanzehogeschool Groningen

agrarisch

Gerrit Rietveld Academie

Fontys Hogescholen Venlo

Hogere Installatietechniek Fontys Hogescholen Tilburg

Fontys Hogescholen Eindhoven

De Haagse Hogeschool

Christelijke Hogeschool Windesheim

Christelijke Hogeschool Ede

Hogere Energietechnologie

Christelijke Agrarische Hogeschool Dronten

Accountancy

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch

Avans Hogeschool Breda-Tilburg

Gezondheidszorg Technologie

onderwijs Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe

Forensisch Onderzoek Geodesie/ Geo-informatica

Stenden Hogeschool, voorheen Christelijke Hogeschool Nederland

Engineering, Design and Innovation

Cultur

Sport- en bewegingseducatie voltijd en=Management deeltijd = duaal Sport,=Gezondheid

Hogeschool Zuyd

Elektrotechniek Elektrotechnische Installatietechniek

●

Dier- en Veehouderij

Leraar Groen Onderwijs Farmakunde Dramatherapie Food Design and Innovation Fysiotherapie Film en Televisie Kust en Zee Management Huidtherapie Leraar Beeldende Kunst en Vormgeving Laboratoriumtechniek Kunstzinnige Therapie Leraar Dans Land- en Watermanagement Logopedie Leraar Drama Milieukunde Management in de Zorg Leraar Muziek Milieutechnologie Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Muziek Technieken Toegepaste Biologie

Sport en Bewegen

= voltijd en deeltijd

Communicatiesystemen

Bos- en Natuurbeheer

Diermanagement

Sportmanagement

= voltijd, deeltijd en duaal

Communication and Multimedia Design

onomie

Voeding en Diëtetiek

Hogeschool Zeeland

= deeltijd en duaal

Beeldende Therapie CircusAudiologie Arts Bewegingsagogie/Psychomotorische Therapie Cultureel Erfgoed Ergotherapie Dans

Social Work

Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Stoas Hogeschool ArtEZ hogeschool voor de kunsten

= voltijd en duaal

Verpleegkunde

Sociaal-Juridische Dienstverlening

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

= voltijd en deeltijd

Sociaal Pedagogische Hulpverlening

Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans

= duaal

Bedrijfskunde en Agribusiness Autonome Beeldende Kunst Biotechnologie

Vormgeving OptometrieTuinbouw en Akkerbouw Orthoptie Voedingsmiddelentechnologie

Stenden Hogeschool

Voedingsmiddelentechnologie

Embedded Systems Engineering

Psychomotorische Therapie

Verloskunde

NHL Hogeschool

Civiele Techniek Climate and Environment = deeltijd

Sport, Gezondheid en Management

Saxion Hogeschool Deventer

Tuin- en Landschapsinrichting Tuinbouw en Akkerbouw

= voltijd

Personeel en Arbeid

Tropische Landbouw

gezondheidszorg

Muziektherapie Mondzorgkunde Plattelandsvernieuwing Psychomotorische Therapie Cesar Tropische Landbouw Oefentherapie TheaterTuin- en Landschapsinrichting Oefentherapie-Mensendieck

Pedagogische Hogeschool De Kempel

Plattelandsvernieuwing

Toegepaste Psychologie

Commercieel Ingenieur

Podotherapie Sport- en bewegingseducatie

Katholieke PABO Zwolle

Sportmanagement

Chemische Technologie / Process and Food Technology

Pedagogiek Pedagogisch Management Kinderopvang

PC Hogeschool Marnix Academie, Lerarenopleiding Basisonderwijs

Toegepaste Biologie

Sport en Bewegingseducatie

Chemie

NHL Hogeschool

Gereformeerde Hogeschool Hogeschool Zuyd

FontysHogeschool HogescholenZeeland Tilburg

Milieutechnologie

Sport en Bewegen

Business Engineering

Hogeschool Zuyd

Hanzehogeschool Groningenhoger onderwijs Breda NHTV internationaal

FontysHogeschool Hogescholenvoor Sittard de Kunsten Utrecht

FontysHogeschool HogescholenVan Eindhoven Hall Larenstein

FontysHogeschool Hogescholenvan Den Bosch en Nijmegen Arnhem

De Haagse Hogeschool Hogeschool van Amsterdam

Social Work

Built Environment

Voedingsmiddelentechnologie

Milieukunde

kunst agrarisch

Orthoptie

Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Land- en Watermanagement

Sociaal-Juridische Dienstverlening

Hogeschool INHolland

Bouwtechnische Bedrijfskunde

Optometrie

Iselinge Hogeschool

Tuinbouw en Akkerbouw

Laboratoriumtechniek

Sociaal Pedagogische Hulpverlening

Joods- pastoraal werk

Hogeschool Helicon

Bouwkunde Bouwmanagement en Vastgoed

Oefentherapie-Mensendieck

Hogeschool Edith Stein/ Onderwijscentrum Twente

Tropische Landbouw

Kust en Zee Management

Oefentherapie Cesar

Integrale Veiligheidskunde

Hogeschool Zuyd

Biotechnologie

Plattelandsvernieuwing Tuin- en Landschapsinrichting

Christelijke Hogeschool Windesheim Hogeschool Utrecht

Personeel en Arbeid Psychomotorische Therapie

Imam/Islamitisch Geestelijk Werker

Hogeschool Zeeland

Biometrie

Food Design and Innovation

Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Toegepaste Biologie

Diermanagement Leraar Groen Onderwijs

Logopedie Creatieve Therapie Management in de Zorg Culturele en Maatschappelijke Vorming Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken Godsdienst-pastoraal werk Mondzorgkunde Hogere Kaderopleiding Pedagogiek

Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans

Milieutechnologie

Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek

Dier- en Veehouderij

Pedagogiek Pedagogisch Management Kinderopvang

Huidtherapie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Bio-informatica

Joods- pastoraal werk Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Farmakunde

Fysiotherapie

Hogeschool van Amsterdam

Milieukunde

●

Bos- en Natuurbeheer

Ergotherapie

Kunstzinnige Therapie

Hogeschool Utrecht

Bedrijfswiskunde Bewegingstechnologie

Biotechnologie

Integrale Veiligheidskunde

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch

Bedrijfsmanagement MKB

Laboratoriumtechniek

Imam/Islamitisch Geestelijk Werker

Hogeschool Rotterdam

Kust en Zee Management Land- en Watermanagement

Bedrijfskunde en Agribusiness

Avans Hogeschool Breda-Tilburg

Aviation Bedrijfskundige Informatica

Hogere Kaderopleiding Pedagogiek

Audiologie

Bewegingsagogie/Psychomotorische Therapie

Hogeschool Leiden

Leraar Groen Onderwijs Food Design and Innovation

Godsdienst-pastoraal werk

Hogeschool Utrecht Hogeschool INHolland

Diermanagement

Autotechniek

Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Utrecht = voltijd, deeltijd en duaal * Alleen als kopopleiding *** Engelstalig Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Van Hall Larenstein Stoas HogeschoolHogeschool Zeeland

Aquatische Ecotechnologie

Culturele en Maatschappelijke Vorming

gedrag en maatschappij

= deeltijd en duaal

Dier- en Veehouderij

Christelijke Hogeschool Ede Hogeschool Rotterdam

Hanzehogeschool Groningen

Fontys Hogescholen Venlo

Creatieve Therapie

Applied Science

●

Avans Hogeschool ‘sLeiden Hertogenbosch

AOT - Techniek

Biotechnologie Bos- en Natuurbeheer

Avans Hogeschool Breda-Tilburg INHolland

Fontys Hogescholen Tilburg

Fontys Hogescholen Sittard

Fontys Hogescholen Eindhoven

De Haagse Hogeschool

Christelijke Hogeschool Windesheim

Avans Hogeschool ‘s Hertogenbosch

Avans Hogeschool Breda-Tilburg Advanced Sensor Applications

agrarisch

gezondheidszorg

Fontys Hogescholen Eindhoven

= voltijd, deeltijd en duaal

gedrag en maatschappij

Stoas Hogeschool

Hogeschool Van Hall Larenstein

Hogeschool Utrecht

Hogeschool INHolland

HAS Den Bosch

Christelijke Agrarische Hogeschool Dronten

techniek

Bedrijfskunde en Agribusiness Stoas Hogeschool

Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe

Stenden Hogeschool

grarisch

= duaal

= deeltijd en duaal

= voltijd en duaal

= deeltijd

= voltijd en duaal

Hogeschool SaxionINHolland Hogeschool Deventer

= voltijd

Hogeschool Driestar educatief NHL Hogeschool

Theater Vormgeving

Hogeschool SaxionLeiden Hogeschool Christelijke Agrarische Hogeschool DrontenEnschede Rotterdam Stenden Hogeschool - Hogeschool Drenthe HAS Den Bosch Hogeschool

Psychomotorische Therapie