Beroepenkrant januari 2009 Havo/Vwo by Marnix Otten

BEROEPENKRANT

Februari 2009 / Editie HAVO/VWO

Wa t w i l Open dagen Maritieme special Accountancy special

pagina 4 pagina 22 pagina 54

jij

worden? 37e jaargang, losse verkoop

Van veel beroepen uit de Beroepenkrant heeft Scholieren.tv een filmpje. Dit kun je zien door dat deze is uitgelicht door een gekleurde filmstrook. Op www.scholieren.tv kan je dan de bijbehorende film gratis bekijken.

Nog geen keuze gemaakt? Schrijf je dan in voor de maandelijkse nieuwsbrief van scholieren.tv Deze staat boordevol info over de nieuwste voorlichtingsfilms en studie & carriĂ¨re evenementen!

INHOUD Schooljaar 2008/2009, 37e jaargang, 119 editie, oplage 60.000 explaren Bestemd voor leerlingen van het HAVO/VWO Bij de samenstelling van deze Beroepenkrant werd welwillend medewerking ondervonden van: het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de AOC-Raad, de Stichting COLO, Nederlandse Vereniging voor Verpleeghuiszorg, Landelijke Stichting Opleiding Verzorgende en Dienstverlenende Beroepen, de Landelijke Vereniging voor Thuiszorg en het merendeel van de in de krant genoemde opleidingsinstituten en instanties, welke te maken hebben met de diverse opleidingen. Met het verschijnen van deze nieuwe Beroepenkrant editie HAVO/VWO moeten we iedereen erop wijzen dat de gegevens vermeld in de vorige Beroepenkranten (jaargang 2008/2009) niet meer up to date zijn. Het lijkt ons dan ook onjuist om van de vorige edities nog gebruik te maken. Deze Beroepenkrant werd samengesteld tussen september 2008 en februari 2009. Bij de samenstelling van de Beroepenkrant wordt uitgegaan van de dagopleidingen, die gevolgd kunnen worden na de HAVO en/of VWO. Slechts in beperkte mate wordt melding gemaakt van deeltijdopleidingen en van particuliere opleidingen. Voor informatie hierover willen wij graag verwijzen naar de decaan of naar de CWI’s.

COLOFON De Beroepenkrant wordt samengesteld onder verantwoordelijkheid van de Stichting informatie Beroepen en Studies (S.I.B.S). De Beroepenkrant verschijnt vier keer per jaar: de editie HAVO/VWO eveneens in september en januari. Doel van de Stichting is het op korte overzichtelijke wijze geven van informatie die ertoe bij kan dragen dat leerlingen een verantwoorde keuze maken voor een studie en/of beroep. Correspondentie met betrekking tot correcties, aanvullen en dergelijke kunt u richten aan de Beroepenkrant. Postbus 4461, 3006 AL Rotterdam of per e-mail naar redactie@beroepenkrant.nl. Helaas kunnen we niet ingaan op individuele vragen over opleidingen, studierichtingen en dergelijke. Raadpleeg hiervoor de schooldecaan. Aan de salarisbedragen in deze krant kunnen geen rechten worden ontleend. Vormgeving: Symon Maks Beeldredactie: Symon Maks Redactie: Drs. Marcel Roemers Hugo de Grootlaan 5 3314 AE Dordrecht Telefoon 078 - 6130481 Advertentie-exploitatie: Info Pinnacle BV. Postbus 4461 3006 AL Rotterdam Telefoon 010 - 2125111 Fax 010 - 2125123 Behoudens het voor eigen informatiedoeleinden overnemen van gegevens van instellingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvuldigd en/ of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie microfilm of andere wijze, met het oogmerk van terbeschikkingstelling c.q. openbaarmaking van of aan derden. Voorts behoeft het overnemen van de systematiek van deze uitgave hetzij geheel/ gedeeltelijk de schriftelijke toestemming van de uitgevers. Met dank aan: ANP en Sp!ts

De Beroepenkrant is powered by

Alle informatie in de Beroepenkrant is in geschreven tekst. Daarom zijn wij een partnership gestart met Scholieren.tv Van veel beroepen uit de Beroepenkrant heeft Scholieren.tv een filmpje. Dit kun je zien door dat deze is uitgelicht door een gekleurde filmstrook. Op www.scholieren.tv kan je dan de bijbehorende film gratis bekijken.

Editie HAVO/VWO Accountant wo 49 Accountant Administratieconsulent hbo 49 Actuaris hbo/wo 49 Adviseur communicatiesystemen hbo 47 Adviseur informatievoorziening hbo 43 Adviseur interne controle en beveiliging hbo 43 Advocaat wo 50 Agrarisch bedrijfskundige hbo 39 Agrotechnoloog wo 39 A(lgemeen) O(perationeel) T(echnisch) ingenieur hbo 13 Analist hbo 13 Anesthesie-assistent hbo 37 Applicatiespecialist communicatie-systemen hbo 47 Apotheker wo 29 Aquatische ecotechnoog hbo 19 Architectonisch vormgever hbo 7 Archivaris hbo/wo 50 Arts wo 29 Audiologie-assistent hbo 29 Audioviueel medewerker hbo 7 Audiovisueel vormgever hbo 7 Autotechnisch ingenieur hbo 17 Baggertechnoloog hbo 13 Bedrijfseconomisch medewerker hbo 50 Bedrijfseconoom wo 49 Beeldend schrijver (tekst en beeld) hbo 7 Beeldhouwer hbo 7 Belastingadviseur wo 51 Bestuurskundige wo 5 Bewegingsagoog hbo 37 Bewegingstechnoloog hbo 29 Bewegingswetenschapper wo 29 Bibliothecaris hbo 50 Bio-informaticus hbo 13 Biomedisch technoloog wo 29 Biometrist hbo 29 Biotechnoloog hbo 13 Biotechnoloog wo 39 Bouwkundig ingenieur hbo 13 Chemicus wo 14 Chemisch technologisch ingenieur hbo 14 Chiropractor wo 30 Cineast/filmer hbo 8 Circusartiest hbo 7 Civiel-Technisch ingenieur hbo 14 Commercieel economisch manager hbo 47 Commercieel-technisch management functionaris in de mobiliteitsbranche hbo 17 Confectie-ingenieur hbo 14 (Congres)tolk wo 51 Coördinator interactieve systemen hbo 47 Couturier hbo 10 Creatief therapeut hbo 30 Cultureel en maatschappelijk vormer (CMV’er) hbo 57 Dansdocent hbo 8 Danser(es) hbo 8 Data base administrator hbo 45 Databank-coördinator hbo 45 Datacommunicatiespecialist hbo 47 Decorateur hbo 11 Diaconaal werker hbo 59 Dierenarts wo 30 Dierkundig ingenieur hbo 39 Diëtist hbo 30 Directiesecretaresse hbo 51 Docent groene vakrichtingen hbo 57 Docent drama/theaterdocent hbo 8 Docent lichamelijke opvoeding hbo 57 Docent technische vakken hbo 57 Docent in de Beeldende vakken hbo 57 Docent voortgezet onderwijs hbo 58 Documentalist hbo 50 Dominee wo 58 Economisch juridisch medewerker hbo 50 Econoom wo 47 Edelsmid/sieraadvormgever mbo/hbo 8 EDP auditor hbo 43 Elektrotechnisch ingenieur (ing.) hbo 14 Elektrotechnisch ingenieur (ir.) wo 15 Ergotherapeut hbo 30 Etaleur hbo 11 Euritmist hbo 31 Facilitair manager hbo 37 Farmaceut wo 29 Farmacochemicus wo 31 Farmakundige hbo 31 Film- en televisiemaker hbo 8 Fiscalist wo 51 Food-designer hbo 39 Foodmarketeer/Foodmanager hbo 47 Fotograaf hbo 9 Fotonicus hbo 15 Functionaris arbeidsvoorziening hbo 58 Fysiotherapeut hbo 31 Fysisch geograaf wo 15 Game designer hbo 9 Game programmeur hbo 43 Geestelijk verzorger wo 31

Gegevensbankbeheerder hbo 43 Geodetisch ingenieur hbo 15 Geodeet wo 15 Geoloog wo 15 Geo-informaticus hbo 15 Gerechtsdeurwaarder hbo 51 Gezondheidswetenschapper wo 31 Goudsmid hbo 9 Grafisch ontwerper hbo 9 Grafisch vormgever hbo 9 Hardware specialist hbo 48 Hartfunctielaborant hbo 32 Haven- en vervoerkundige hbo 15 Horecamedewerker/-ondernemer mbo/hbo 37 Host/hostess reisbegeleider hbo 37 Hotelpersoneel-leidinggevend hbo 37 Huidtherapeut hbo 32 Hydrograaf hbo 15 Hydroloog wo 15 Illustrator hbo 9 Industrieel ontwerper hbo 9 Industrieel ontwerper wo 9 Industrieel productontwerper hbo 17 Industrieel productontwerper wo 17 Informatie-analist hbo 43 Informatiekundige wo 50 Informatiekundige in de gezondheidszorg wo 32 Ingenieur diergezondheidszorg hbo 39 Ingenieur gezondheidszorg hbo 34 Ingenieur human technology hbo 17 Ingenieur laboratoriumtechniek hbo 13 Ingenieur luchtvaarttechnologie hbo 17 Ingenieur technische computerkunde hbo 44 Ingenieur technische informatica hbo 44 Ingenieur technische informatica wo 44 Intermediair Communicatiesystemen hbo 44 Internationaal marketingmanager hbo 47 Internationaal relatiemanager hbo 47 Internetadviseur hbo 44 Islamitisch geestelijk werker hbo 59 Journalist hbo 52 Juridisch medewerker hbo 52 Kaderfuncties in auto-industrie en handel en wegtransporttechniek hbo 17 Katecheet hbo 59 Keramisch vormgever hbo 10 Kerkelijk werker hbo 59 Kleinkunstenaar hbo 10 Klimatoloog wo 15 KMA-officier (ook vlieger) Koninklijke Luchtmacht hbo 5 Kunsthistoricus wo 10 Kunstschilder hbo 10 Kunstzinnig therapeut hbo 32 Kust- en zeemanager hbo 40 Laborant Klinische Neurofysiologie hbo 33 Laborant medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken hbo 33 Laboratoriummedewerker hbo 13 Landbouwvoorlichter hbo 40 Leraar basisonderwijs hbo 58 Levensmiddelentechnoloog wo 40 Logistiek manager hbo 19 Logopedist hbo 33 Longfunctie-assistent hbo 33 Loopbaanadviseur hbo 60 Luchtvaart- en Ruimtevaartechniek ingenieur wo 17 Maatschappelijk werker hbo 58 Makelaar onroerend goed hbo 48 Manager agrotoerisme hbo 40 Manager autobedrijf hbo 17 Manager detailhandel hbo 48 Manager distributie/distribuerende handel hbo 48 Manager groene ruimte hbo 40 Manager in toerisme en recreatie hbo 38 Manager in de zorg hbo 33 Manager modeen kledingbranche hbo 48 Maritiem ingenieur wo 17 Maritiem logistiek manager hbo 18 Maritiem officier hbo 18 Marketingmanager hbo 48 Materiaalkundig ingenieur wo 18 Medewerker Belastingen hbo 52 Medicus wo 29 Medisch biologisch onderzoeker wo 33 Medisch laboratorium ingenieur hbo 33 Milieukundige hbo 18 Milieukundige hao 40 Milieutechnisch ingenieur hbo 18 Milieutechnologisch ingenieur hbo 18 Mimespeler hbo 10 Modeadviseur hbo 10 Modeontwerper hbo 10 Moderedacteur hbo 10 Modetekenaar hbo 10 Mondhygiënist hbo 33 Mondzorgkundige 35 Motorvoertuigenbranche-medewerker hbo 17 Museoloog hbo 10

SECTOR INDELING: OVERHEID

pagina 5

ARTISTIEKE BEROEPEN

pagina 7

ONDERZOEK, PRODUCTIE, TECHNIEK EN VERVOER

pagina 13

GEZONDHEID

pagina 31

TOERISME

pagina 39

VOEDING, NATUUR EN MILIEU

pagina 41

ICT

pagina 45

COMMERCIËLE BEROEPEN

pagina 49

ADMINISTRATIE, COMMUNICATIE EN HANDEL

pagina 51

SOCIALE SECTOR, ONDERWIJS EN SPORT

pagina 57

Musicus hbo Natuurgeneeskundig therapeut hbo Netwerkbeheerder hbo Netwerkoperator hbo Oefentherapeut Cesar hbo Oefentherapeut Mensendieck hbo Officier Koninklijke Landmacht Officier Koninklijke Marechaussee Officier Koninklijke Marine Ondernemer automotive-branche hbo Onderofficier Koninklijke Marine hbo Operatie-assistent hbo Opleider hbo Optometrist hbo Orthopedisch technoloog hbo Orthoptist hbo Overheidsmanager hbo Pastor (m/v) wo Pastoraal werker hbo Pedagoog hbo/wo Personeelsfunctionaris hbo Piloot hbo/wo Planoloog hbo Podotherapeut hbo Politiefunctionaris Popmuzikant hbo Predikant wo Productieleider theater hbo Productiemanager hbo Projectadviseur hbo Projectleider hbo Psycholoog wo Psychmotorisch therapeut hbo Public relationsmedewerker hbo Radiodiagnostisch laborant hbo Radiotherapeutisch laborant hbo Rechter wo Reclamemedewerker hbo Reclameontwerper hbo Redacteur hbo Redactioneel vormgever hbo Registeraccountant hbo/wo Rentmeester hbo Scenograaf hbo Scheepsbouwkundige hbo Scheikundige wo Schoolloopbaanadviseur hbo (Senior)Informatieanalist hbo Sociaal-kunstzinnig therapeut hbo Sociaal pedagogisch hulpverlener hbo Socioloog wo Software ingenieur hbo Sportmanager/-ondernemer hbo Standbouwer hbo Stedenbouwkundig-Technisch Ingenieur hbo Steward(ess) Stylist hbo Systeembeheerder hbo (Systeem) Consultant hbo Systeemingenieur hbo Systeemontwerper hbo Tandarts wo Technisch bedrijfskundig ingenieur hbo Telematica ingenieur hbo Textielingenieur hbo Textielvormgever hbo Theatertechnicus hbo Theoloog wo Toeristisch-recreatief medewerker hbo Toeristisch-recreatief ondernemer hbo Tolk/vertaler wo Toneelregisseur hbo Toneelspeler hbo Tuin- en landschapsinrichter hbo Uitgever hbo Veehouderijkundige hbo Verkeerskundige hbo Verkeers- en beroepsvlieger, burgerluchtvaart hbo/wo Verkoper personen-/bedrijfswagens hbo Verloskundige hbo Verpleegkundige hbo Vertaler wo Vertaler hbo Vervoerskundige hbo Voedingsmiddelentechnoloog hbo Voorlichter hbo Voorlichtingsmedewerker hbo Vrijetijdsmanager hbo Vrijetijdswetenschapper wo Watermanager hbo Watertechnoloog hbo Weg- en waterbouwkundig ingenieur hbo Werktekenaar hbo Werktuigbouwkundig ingenieur hbo Werktuigbouwkundig ingenieur wo Zilversmid hbo

3 11 35 45 47 35 35 5 5 5 17 5 35 58 35 35 35 6 59 59 59 59 18 18 35 6 11 59 11 48 45 47 36 36 52 36 36 53 52 11 48 53 49 41 11 20 14 60 47 34 60 60 45 60 11 20 38 11 45 47 45 46 36 20 48 14 11 11 33 38 40 51 12 12 41 48 41 21 20 17 36 36 53 53 21 41 52 52 38 38 21 21 14 11 21 21 9

In de kolom vooropleiding worden de profielen genoemd die rechtstreeks toegang geven tot een bepaalde opleiding. Soms moet je aan het profiel nog één of meer (deel) vakken toevoegen om met dat profiel tot een opleiding te worden toegelaten. Dat kun je doen in het vrije deel. Profielen N&T = Natuur en Techniek N&G = Natuur en Gezondheid E&M = Economie en Maatschappij C&M = Cultuur en Maatschappij (Deel)vakken: bi = biologie bi1 = biologie 1 ec = economie ec1 = economie 1 m&o = management en organisatie mw = maatschappijwetenschappen na = natuurkunde na1 = natuurkunde 1 na2 = natuurkunde 2 na12 = natuurkunde 1,2 nl&t = natuur, leven en techniek

2emvt = 2e moderne vreemde taal sk = scheikunde sk1 = scheikunde 1 wa = wiskunde A wa2 = wiskunde A 2 wa12 = wiskunde A 1,2 wb = wiskunde B wb1 = wiskunde B 1 wb2 = wiskunde B 2 wb12 = wiskunde B 1,2

N E G A D N OPE O W V / O V HA HBO instellingen Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten 31 januari 10, 14 februari 7, 29 maart ArtEZ hogeschool voor de kunsten 30 januari 5 maart Avans Hogeschool 18 april Business School Notenboom 14 maart Christelijke Agrarische Hogeschool Dronten 6 februari 7 maart 5 juni

Hogeschool Helicon 3 april 5 juni

Hogeschool Zuyd 21 maart 7 april

Hogeschool INHOLLAND 14 maart 20 juni

Hotelschool Den Haag 4, 11, 18 februari

Hogeschool Ipabo 31 januari 17 april Hogeschool Leiden 7 februari Hogeschool Rotterdam 18 april Hogeschool Schoevers 10 maart

Christelijke Hogeschool Ede 7 februari

Hogeschool Tio 31 januari 7 februari 7, 14, 21, 28 maart 4 april 22 juni

Codarts, Hogeschool voor de Kunsten 7 februari

Hogeschool Utrecht 7 februari 28 maart

Design Academy Eindhoven 19 maart 20 mei

Hogeschool van Amsterdam 7 februari 5 maart 18 april 13 juni

EuroCollege Hogeschool 5 februari Fontys Hogescholen 14, 21, 28 maart 18 april 25 augustus

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 31 januari 7 februari 18 april

Iselinge Hogeschool 7 februari Katholieke PABO Zwolle 5 maart Maritiem Instituut Willem Barentz 21 maart

Radboud Universiteit Nijmegen 4 april Rijksuniversiteit Groningen 6 maart Technische Universiteit Delft 12, 13 maart

Universiteit Leiden 17, 18 april

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden 7, 21 maart 5 juni Profit Hogeschool 31 januari 18 april 13 juni 29 augustus Saxion Hogescholen 6, 13, 20 maart 19, 20, 27 juni Scheepvaart & Transport college 21 maart

Haagse Hogeschool 7 februari

Stoas Hogeschool 7, 14 maart 23 april 6 juni

Hanzehogeschool Groningen 14 maart 12 juni

Hogeschool voor de kunsten Utrecht 28 maart

HAS Den Bosch 14 maart 6 juni

Hogeschool voor Geesteswetenschappen 7 maart 9 mei 4 juli

Hogeschool Driestar 7 maart 13 mei

Erasmus Universiteit Rotterdam 28 maart 25 juni

NHTV internationale hogeschool Breda 14 maart

Hogeschool Van Hall Larenstein 7, 14 maart 18 april 20 augustus

HBO Nederland 7, 14, 21 maart 9 mei

Universiteiten

Technische Universiteit Eindhoven 27, 28 maart

Stenden Hogeschool 7 maart 5 juni

Gerrit Rietveld Academie 30 januari

2009

Marnix Academie 21 maart 3 juni

Hogeschool van Beeldende Kunsten Muziek en Dans 31 januari

Gereformeerde Hogeschool 14 maart

t/m september

TMO Hogeschool voor Modemanagement 21 maart 16 mei

Leids Universitair Medisch Centrum 31 januari Universiteit Maastricht 28 maart Universiteit Twente 23 april Universiteit Utrecht 21 maart Universiteit van Amsterdam 7 maart Universiteit van Tilburg 15, 16 april Vrije Universiteit Amsterdam 7 februari Wageningen Universiteit 4 april Universiteit voor humanistiek 14 maart 6 juni Nivra Neijenrode 7 februari 4 april 6 juni

Windesheim 6 februari 19 juni

Hogeschool Zeeland 31 januari 14 februari 18 april

Dit is een overzicht van open dagen van HAVO/VWO instellingen en Universiteiten. De vermelde data betreffen alleen open dagen en dus geen meeloopdagen en informatieavonden. Kijk voor exacte locatie(s), tijdstippen, programma â&#x20AC;&#x2122;s van de open dagen, andere voorlichtingsmomenten, eventuele wijzigingen en overige informatie op de website van de desbetreffende onderwijsinstelling. Aan de aangeboden informatie kunnen geen rechten ontleend worden.

Beroepen aangegeven in een gekleurde filmstrook kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

OVERHEID Bestuurskundige Wo-opleiding

Houdt zich bezig met de organisatie en werkwijze van het openbaar bestuur en de publieke sector. Als bestuurskundige ben je deskundig in het analyseren van maatschappelijke en bestuurlijke problemen, het oplossen van die problemen (onder andere door het juiste beleid te kiezen) en in het helpen organiseren van de uitvoering van het beleid. Een bestuurskundige heeft ook kennis van de organisatie van het openbaar bestuur en de maatschappelijke omgeving, van de belangrijkste besturingsmechanismen en - technieken en van beleids- en beslissingsprocessen. Vooropleiding VWO: alle profielen Opleiding De 4-jarige opleiding Bestuurskunde (3 jarige bachelor + 1 jarige master). Waar Erasmus Universiteit Rotterdam Radbout Universiteit Nijmegen Universiteit Leiden Universiteit van Tilburg Universiteit Twente Universiteit Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Staf- of onderzoeksfuncties bij de overheid (gemeente, provincie of rijk), onderzoeks- en adviesbureaus of in het bedrijfsleven. Carrieremogelijkheden Na je opleiding kun je aan diverse universiteiten speciale programma`s volgen om je verder te specialiseren. Salaris indicatie In een functie bij de overheid heb je doorgaans een aanvangssalaris van €2.265,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie en de inhoud van je taken kan je salaris uiteindelijk oplopen tot minimaal €4.565,- en maximaal €5.330,-. In de particuliere sector kunnen de verdiensten soms hoger liggen. Met name na enkele jaren ervaring in verantwoordelijke leidinggevende functies. ....................................................................................

KMA-officier (ook vlieger) Koninklijke luchtmacht Hbo-opleiding

Is in dienst van de Koninklijke Luchtmacht als officier in diverse functies. Dit hangt af van de opleiding die je gaat volgen na je Basisofficiersopleiding. In alle gevallen ben je een manager in een modern bedrijf. Een organisatie die steeds vaker in internationaal verband wordt ingezet voor het bewaken of afdwingen van veiligheid en vrede. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen HBO Opleiding Officier Koninklijke Luchtmacht. Bijzonderheden: In het eindexamenjaar van het HAVO/VWO kun je deelnemen aan de selectieprocedure voor onder andere jachten helicoptervlieger, luchtverkeersleiding, meteorologie, personeel en organisatie, materieellogistiek en (elektro )techniek (afhankelijk van beschikbare vacatures). Je kunt solliciteren vanaf 16 jaar en 9 maanden. Je start met een militaire opleiding gevolgd door een vakopleiding (vlieger, bedrijfseconomie, etc.).

Films van o.a.: Politie - Koninklijke Marine - Ecabo

Waar Koninklijke Militaire Academie (KMA) Breda. Plaatsingsmogelijkheden Als Officier Luchtgevechtsleiding, Officier Administratieve Zaken, Officier Personeel, Officier Grondverdediging, Officier Elektronica, Officier Luchtverdediging, Officier Bedrijfseconomie, Officier Meteorologie, Officier CIS (communicatieen informatiesystemen), Officier Luchtverkeersleiding, Officier Inlichtingen en Veiligheid, Officier Techniek, Officier Helikoptervlieger of Officier Jachtvlieger F-16.

oplopen omdat je extra toelages krijgt als op oefening of uitzending gaat. Kijk voor meer informatie op www.werkenbijdelandmacht.nl

Carrieremogelijkheden Afhankelijk van capaciteiten, verdere studie en ambitie kunnen hogere rangen worden bereikt of kun je in je functie complexere taken krijgen.

Meer informatie Gratis een informatiepakket opvragen van de Koninklijke Landmacht of je opgeven voor een voorlichting kan via: 0800-0124 . Kijk ook voor meer informatie op www.werkenbijdelandmacht.nl of loop binnen bij een van de banenwinkels van de Koninklijke Landmacht: Amsterdam: Muntplein 10, 020-6855193 Arnhem: Looierstraat 8, 026-4435058 Assen: Wittestraat 39, 0592-323570 Eindhoven: Jan van Lieshoutstraat 14, 040-2436800 Rotterdam: Westblaak 11, 010-4117266 Zwolle: Meppelerstraatweg 19, 038-4549866 ......................................................................................

Salaris indicatie Aanvangssalaris ongeveer €1.900. Dit kan oplopen tot ongeveer €3.250.

Officier Koninklijke Marechaussee

Meer informatie Gratis een informatiepakket aanvragen bij de sectie Werving Luchtmacht, tel. 0800-0016. ......................................................................................

Heeft militaire managementtaken bij één van de vier taakvelden van de Koninklijke Marechaussee: operatiën, personeel en organisatie, bedrijfsvoering of facilitair ondersteunend.

Officier Koninklijke Landmacht Als officier ben je de verantwoordelijke manager van een bepaald onderdeel van de Koninklijke Landmacht en ben je onder andere belast met het organiseren, beheersen en besturen van militaire bedrijfsprocessen. Hierbij geef je leiding aan zowel manschappen (uitvoerenden) als onderofficieren (middenkader). Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen, C&M met WA2 HBO/WO Bijzonderheden: Leeftijd: Je kan solliciteren vanaf 16, 5 jaar tot 30 jaar. Je kan pas worden aangesteld vanaf 17 jaar. Je moet in het bezit zijn van de Nederlandse nationaliteit. Opleiding Officier Koninklijke Landmacht Bijzonderheden: De officiersopleiding bestaat voor alle aspirant officieren uit een basis officiersopleiding en een vaktechnische opleiding. Een en ander is afhankelijk van je voorkeur en vooropleiding. Afhankelijk van de door jouw gekozen functie en het contract (Bepaalde tijd of Onbepaalde Tijd) kan je opleiding variëren van 2 tot 4 jaar. De duur van de opleiding is mede afhankelijk van je vooropleiding. Na een hbo- of wo-opleiding bestaan er bijvoorbeeld mogelijkheden tot het bekorten van de officiersopleiding. Waar Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. Plaatsingsmogelijkheden Aan de KMA opgeleide officieren kunnen in zeer uiteenlopende werkgebieden en werkplekken worden ingedeeld opleidinggevend gebied. Carrieremogelijkheden Afhankelijk van vooropleiding, capaciteiten en verdere studie en ambitie kunnen hogere rangen worden bereikt. Salaris indicatie De landmacht biedt een goed salaris (al tijdens je opleiding!), wat wordt gebaseerd op jouw leeftijd en ervaring. Je salaris kan per maand echter behoorlijk

Vooropleiding VWO: met wiskunde HAVO: met wiskunde én propedeuse HBO WO Opleiding Op het moment van aanstelling moet je minimaal 17 jaar oud zijn en maximaal 27 jaar. Je moet de Nederlandse nationaliteit hebben. Je moet van onbesproken gedrag zijn. De keuring bestaat uit een kennisonderzoek, een psychologisch onderzoek, een medische keuring en een sporttest. Waar Je gaat eerst naar de Koninklijke Militaire Academie in Breda en daarna voor de vaktechnische opleiding naar Apeldoorn. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt na je opleiding in een van de vijf districten in Nederland geplaatst worden. Ook bestaat de mogelijkheidheid dat je na enkele jaren praktijkervaring uitgezonden wordt naar het buitenland. Carrieremogelijkheden Door interne studies bestaat de mogelijkheid door te groeien tot het hoogste managementniveau bij de Marechaussee. Salaris indicatie Vanaf de eerste dag van je opleiding krijg je €750 netto. Meer informatie www.werkenbijdemarechaussee.nl. ....................................................................................

Officier Koninklijke Marine Hbo-opleiding

Als Marineofficier werk je samen met andere specialisten, aan boord van een schip, bij het Korps Mariniers, bij de Marine Luchtvaartdienst en bij stafafdelingen aan de wal. Bij operationele eenheden vaak in een managementrol en bij stafafdelingen als specialist. Je verandert regelmatig van werkomgeving. Iedere drie jaar ga je iets anders doen. Na een operationele plaatsing: een vervolgopleiding of een functie aan de wal. Vooropleiding Gezien de grote variëteit aan vooropleidingseisen die gelden voor de verschillende opleidingen is het niet mogelijk deze in dit bestek te vermelden. Algemeen geldt als voorwaarde voor adelborst: VWO;

voor aspirant officier: WO; voor Officier vlieger: WO/ HBO, VWO met profiel N&T, N&G, E&M+WB1+NA1 of C&M+WB1+NA1 of HAVO met alle profielen + minimaal eindcijfer 7 voor Nederlands, Engels, wiskunde B1 en natuurkunde 1; voor Officier luchtvaartnavigator: WO/ HBO, VWO met profiel N&T, N&G, E&M+WB1+NA1 of C&M+WB1+NA1 of HAVO met alle profielen + minimaal eindcijfer 7 voor Nederlands, Engels, wiskunde B1 en natuurkunde 1; voor Wachtsofficier Mijnendienst: VWO; voor Officier der Mariniers (bepaalde tijd): WO/HBO, VWO met alle profielen of HAVO met alle profielen + minimaal een eindcijfer 6 voor Nederlands en Engels. Opleiding Marine officier Waar Alle studies/opleidingen vangen aan bij het Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) in Den Helder. Afhankelijk van je specialisatie kunnen ook onderdelen plaatsvinden in onder andere Rotterdam of Breda. Plaatsingsmogelijkheden Officieren van de Koninklijke Marine zijn ingedeeld in een vijftal korpsen: Zeedienst, Technische Dienst, Elektrotechnische Dienst, Administratie en het Korps Mariniers. Ook zijn er specialisten zoals officier vlieger, arts en tandarts. Naast plaatsingen bij operationele eenheden, schepen of eenheden van het Korps Marinires, zijn er functies bij Stafafdelingen in Den Helder, bij het Ministerie van Defensie in Den Haag en bij internationale organisaties. Carrieremogelijkheden Alle militairen worden initieel aangesteld voor bepaalde tijd. Deze contracten zijn voor VWO`ers die een studie aan het KIM volgen 12 jaar en voor de overigen tussen de 5 en 8 jaar. Gedurende je contract vervul je verschillende functies. Operationele functies, bijvoorbeeld aan boord van een schip, worden afgewisseld door functies aan de wal. Tot je 35e wordt het contract stilzwijgend verlengd, daarna is het afhankelijk van je eigen wensen en de behoefte van de marine om je carrière binnen de Koninklijke Marine voort te zetten. Salaris indicatie Na het afronden van je studie aan het KIM is je salaris ongeveer €2.200,-. Bij operationele plaatsingen en bij vredesoperaties worden extra toelages toegekend. Meer informatie www.beroepenkrant.nl www.werkenbijdemarine.nl www.KIM.nl www.NLDA.nl ....................................................................................

Onderofficier Koninklijke Marine Kan op veel verschillende plekken werkzaam zijn: aan boord van een schip, maar ook aan de wal. Vooral aan het begin van je carrière vaar je veel. Na verloop van een aantal dienstjaren krijg je meestal een functie aan de wal. Vooropleiding Gezien het grote aantal dienstgroepen waarvoor binnen de Koninklijke Marine kan worden gekozen is het in dit bestek niet mogelijk om voor iedere richting de vereiste vooropleiding te vermelden. Voor onderofficiersopleidingen geldt in ieder geval het bezit van een HAVO- of een MBO-diploma. Opleiding Opleiding Onderofficier Koninklijke Marine Waar Interne opleiding bij de Marine.

www.beroepenkrant.nl Overheidsmanager Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met beleidsmatige en beheersmatige vraagstukken en met managementvraagstukken bij de publieke sector in het algemeen en de overheid in het bijzonder. Vooropleiding HAVO: E&M, C&M+EC, N&T+EC of N&G+EC VWO: E&M,C&M+EC1,N&G+EC1of N&T+EC1 (per 1-8-2010: E&M, C&M+EC, N&T+EC of N&T+EC) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Bestuurskunde/Overheidsmanagement. Waar Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Haagse Hogeschool Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Saxion Hogescholen locatie Enschede Hogeschool INHOLLAND Rotterdam. Plaatsingsmogelijkheden Beleidsmedewerker bij de overheid en bij non-profitorganisaties; onderzoeksmedewerker, organisatieadviseur, projectleider, beleidsmedewerker personeel en organisatie.

Zo, nu weet je wat een accountant doet.

Carrieremogelijkheden Je kunt je studie voortzetten door een masteropleiding te volgen aan hogescholen of universiteiten in binnenen buitenland. Salaris indicatie Bij overheidsinstanties ligt het startsalaris op ongeveer €2.235 en loopt op tot tussen de €3.020 en €3.400. ....................................................................................

Politiefunctionaris Hbo-opleiding

Je ziet ze meteen voor je. De politieagenten die achter een verdachte aan gaan. Wat je meestal niet ziet, is het enorme team erachter dat ook in actie komt. Van de forensisch rechercheur die sporen analyseert tot de verhoorder die een gesprek aangaat met de verdachte. Als je werkt bij de politie sta je er dus nooit alleen voor. Wil jij daar deel van uitmaken? En helpen om Nederland veilig en leefbaar te houden? Dan wil de politie je graag in haar team.

Plaatsingsmogelijkheden De Marine is verdeeld in de vloot, de Marineluchtvaartdienst en het Korps Mariniers. Zij kent een zestal dienstgroepen: Operationele Dienst, Technische Dienst, Wapentechnische Dienst, Logistieke Dienst, Bijzondere Diensten en het Korps Mariniers. Het Korps Mariniers is alleen toegankelijk voor mannen.

alle aanstellingen is een wederzijdse proeftijd van 6 maanden verbonden en moet je in het bezit zijn van de Nederlandse nationaliteit. Onderofficieren mogen bij aanstelling voor onbepaalde tijd maximaal 26 jaar en voor bepaalde tijd maximaal 23 jaar. Daarnaast moet je voldoen aan de medische en psychologische eisen van de Koninklijke Marine.

Carrieremogelijkheden Voor een aanstelling bij de Koninklijke Marine bestaan de volgende mogelijkheden: 1. Aanstelling voor bepaalde tijd (BT). De initiële aanstellingsduur voor onderofficieren 6 jaar. Hier geldt een beperkte mogelijkheid om je contract te verlengen tot het moment dat je 30 jaar wordt. Na deze periode ontvang je een premie en moet je de dienst verlaten. In een beperkt aantal gevallen bestaat de mogelijkheid om over te gaan naar een aanstelling voor onbepaalde tijd. 2. Aanstelling voor onbepaalde tijd (OT). De initiële aanstellingsduur voor onderofficieren is zes jaar. Hierna wordt de aanstelling stilzwijgend verlengd. Aan

Salaris indicatie Het aanvangssalaris is ongeveer €1.800,- . Doorgroei is mogelijk tot ongeveer €2.740,-. Meer informatie www.werkenbijdemarine.nl www.werkenbijhetkorpsmariniers.nl Personeelsvoorziening Koninklijke Marine, Antwoordnummer 102, 1300 VC Almere, tel. 0800-0422 (gratis, maandag t/m vrijdag van 09.00-21.00 uur).

Vooropleiding Werken en leren bij de politie kan op niveau 2 t/m 6. Heb jij een diploma Havo, Vwo, Hbo of Wo? Dan kun je bij de politie solliciteren naar de volgende opleidingsniveaus/vacatures: Politiekundige bachelor (4-jarige opleiding, niveau 5) na minimaal Havo of vergelijkbaar. Politiekundige master (4-jarige opleiding, niveau 6) na minimaal Vwo of vergelijkbaar. Bijzonderheden: Nederland heeft 26 politiekorpsen, deze korpsen hanteren verschillende eisen. Het kan zijn dat korpsen hogere eisen stellen dan hierboven vermeld staan. Met een relevant hbo- of wo-diploma (bijvoorbeeld Integrale Veiligheidskunde, Bedrijfseconomie, Informatica, Bestuurskunde) kun je ook in aanmerking komen voor de verkorte Politiekundige bachelor van 2 jaar. Daarnaast kun je met een willekeurig afgeronde hbo- of wo-opleiding solliciteren als Recherchekundige master. Dit is een 2-jarige gecombineerde opleiding waarin je een jaar politievakken krijgt en een jaar rechercheonderwijs volgt. De Politieacademie verzorgt politieopleidingen maar hier kun je je niet rechtstreeks aanmelden. Je moet

OVERHEID

eerst solliciteren bij een korps. Het korps stuurt je vervolgens naar de selectie en daarna naar de opleiding. Op de site www.kombijdepolitie.nl staan alle vacatures per korps vermeld. Er zijn een aantal eisen waar je minimaal aan moet voldoen om te kunnen solliciteren. De belangrijkste zijn: • Nederlandse nationaliteit • goede beheersing van de Nederlandse taal • in bezit zijn van rijbewijs B of bereid dit binnen 6 maanden te halen • onbesproken gedrag • goede conditie • je gezichtsvermogen moet aan bepaalde minimumeisen voldoen Voordat je aangenomen kunt worden moet je eerst een selectieprocedure doorlopen. Hierin word je getest op psychologische geschiktheid, taalvaardigheid, intelligentie en fitheid. Na het goed doorlopen van de selectieprocedure test het korps tenslotte je medische gezondheid en volgt een antecedentenonderzoek. Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Politiekundige bachelor (niveau 5) 2. De 4-jarige opleiding Politiekundige master (niveau 6) Bijzonderheden: Vanaf de start van de politieopleiding ben je in dienst van het korps en ontvang je gelijk een salaris. Politieopleidingen worden gegeven op één van de volgende locaties van de Politieacademie: Apeldoorn, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Eindhoven en Drachten. De opleidingen bestaan uit elkaar afwisselende periodes van 12 weken leren en 12 weken werken in het korps. Op de Politieacademie krijg je vooral theorie aangeboden en het oefenen met praktijksimulaties. In het korps loop je mee als politieman/vrouw met een ervaren collega. Je participeert bijvoorbeeld in projecten, ondersteunt bij grootschalige politieoptredens, stelt draaiboeken op voor grote (pop)concerten en je stelt scenario`s op ten behoeve van de rampenbestrijding. Plaatsingsmogelijkheden Je solliciteert bij jouw korps van voorkeur (meestal in de regio waar je woont). Als hier geen vacatures zijn kun je het bij een ander korps proberen. Na de opleiding word je bij het korps aangesteld in een functie die aansluit bij het door jou gevolgde opleidingsniveau. Carrieremogelijkheden De politieopleidingen zijn opgebouwd uit verschillende niveaus (2 t/m 6). Hierdoor kun je altijd (mits er vacatures zijn) doorstromen naar een volgend niveau. Verder kun je solliciteren naar een specialistische functie, op je eigen of op een hoger niveau. Daarbij kun je denken aan vakinhoudelijke specialisaties, recherche, of een leidinggevende functie. Alle politieopleidingen zijn gelijkgesteld met andere mbo-opleidingen. Dit betekent dat behaalde certificaten/diploma`s dezelfde waarde hebben als die uit het reguliere onderwijs. Salaris indicatie Als je voor de politie kiest, betaalt het korps je opleiding, uniform, boeken en salaris. Dit salaris is, ongeacht je leeftijd, gelijk aan het wettelijk minimumloon voor werknemers van 23 jaar en ouder. Het basissalaris dat je ontvangt, bedraagt minimaal €1.267,- bruto per maand. Korpsen kunnen hier in positieve zin van afwijken. Al tijdens de opleiding groeit je salaris met het behalen van certificaten. Daarnaast ontvang je een vakantietoeslag van 8% en een 13e maand. Meer informatie Wil je meer informatie over de vacatures, carrièreperspectief, aanstellingseisen, opleidingen of de selectieprocedure? Kijk dan op www.kombijdepolitie.nl.

Beroepen aangegeven in een gekleurde filmstrook kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

ARTISTIEKE BEROEPEN Architectonisch vormgever Hbo-opleiding

Geeft vorm aan het architectonisch object (meubelen en aanverwante produkten) en de architectonische ruimte. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen Opleiding De 4-jarige opleiding Architectonische vormgeving. Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Informatie daarover kun je inwinnen bij de genoemde instellingen. Een aantal kunstacademies heeft een algemeen oriënterend propedeutisch jaar. Tijdens dat eerste jaar maak je in overleg met docenten en een coördinator een definitieve beroepskeuze. AKV/St.Joost locatie Breda heeft binnen de opleiding Vormgeving de specialisatie Ruimtelijk Ontwerp. ArtEZ biedt in Zwolle de studie Interieurarchitectuur, in Enschede de studie Architectonische vormgeving en in Arnhem de studie 3D-Design. De Hogeschool voor de Kunsten Utrecht verzorgt ook de opleiding Stedelijk Interieur Architectuur, waarbij de inrichting van de openbare ruimte centraal staat. De Willem de Kooning Academie biedt binnen de opleiding Vormgeving de studierichting interieurarchitectuur aan. Na beëindiging van je studie kun je je inschrijven bij het Architectenregister; je titel is dan wettelijk beschermd. Waar Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam) ArtEZ Arnhem AKV/St. Joost (Breda) ArtEZ Enschede Hs. B.K. Muziek en Dans (Den Haag) Hanzehogeschool Groningen ArtEZ Zwolle Hogeschool Zuyd (Maastricht) Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Je vindt je werkterrein als zelfstandig architectonisch vormgever of in teamverband op gebieden als architectuur, interieurvormgeving en design (interieurarchitect, produktvormgever meubel/object, gevingsvormgever en dergelijke) Carrieremogelijkheden Er is een (beperkte) mogelijkheid tot vestiging. Verdere studie: onder andere een tweedefaseopleiding aan een van de academies voor beeldende kunsten. Salaris indicatie Van plm. €1.350,- oplopend tot plm. €3.750,- al naar gelang bekendheid en succes. ....................................................................................

Audiovisueel medewerker/ vormgever Hbo-opleiding

Audiovisueel vormgeven is het inhoudelijk ontwerpen, vervaardigen en structureren van beelden en geluiden voor een bepaald doel, bijvoorbeeld een film of een interactief verhaal. Als audiovisueel vormgever stel je losse beelden geluidsfragmenten samen tot een coherent geheel, dat zich afspeelt binnen een bepaalde tijdsduur. Je houdt daarbij rekening met de plek van vertoning, publiek, de technische mogelijkheden en de gewenste communicatie. Vaak werk je samen met anderen, bijvoorbeeld

met licht- en geluidstechnici en/of acteurs. Je kunt zowel zelfstandig als in opdracht opereren. In het eerste geval initieer je projecten en weet deze zelf te financieren en distribueren, meestal in samenwerking met een producent of zendgemachtigde. In opdrachtsituaties ben je vaak freelancer, ingehuurd om doelgerichte projecten op informatief, educatief of promotioneel terrein te realiseren. Opdrachtgevers zijn onder meer producenten, reclamebureaus en (omroep-)organisaties. Ook ben je inzetbaar als technisch specialist op het gebied van camera, geluid, montage en beeldbewerking. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden vooropleiding De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: De Willem de Kooning Academie biedt de studierichting Audiovisueel ontwerpen en animatie aan binnen de opleiding Vormgeving, School of Media & Design. Bijzonderheden opleiding De Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam biedt de richting audiovisueel (binnen de Beeldende kunst) aan. Aan de Hogeschool Utrecht is dit een specialisatie aan de School voor Journalistiek. In Breda kun je kiezen voor de opleiding audiovisuele vormgeving en de opleiding animatie. Aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht bestaat de afstudeerrichting Audiovisual Media. ArtEZ biedt de studie Mediakunst aan in Enschede (AKI) en de studierichting Audiovisueel (binnen Vrije Kunst) in Arnhem (AbkvA). Waar Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam) ArtEZ Arnhem ArtEZ Enschede Hs. B.K., Muziek en Dans (Den Haag) Hanzehogeschool Groningen AKV/St. Joost locatie Breda ArtEZ Zwolle Hogeschool Zuyd Maastricht Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Bij omroepen, videoproductiebedrijven, audiovisuele diensten van bedrijven. Je kunt ook werken als freelance programmamaker/vormgever. Carrieremogelijkheden Uit zich meestal in het krijgen van meer opdrachten. Je kunt verder studeren door Post-HBO-opleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen. Salaris indicatie Van plm. €1.325,- oplopend tot plm. €3.725,- al naar gelang bekendheid en succes. ....................................................................................

Beeldend Schrijver (Tekst en Beeld) Hbo-opleiding

Bij de afdeling Schrijven sluiten woord en beeld een huwelijk. In de praktijk betekent dit dat de studenten schrijven, tekenen en werken met video, fotografie en digitale media. Ze maken boekjes en installaties, bereiden optredens en uitgaven voor en publiceren op websites. Hun werk leent zich daar ook voor, want het kent een grote variatie die uit de aard van de opleiding voortkomt: verhalen,

Films van o.a.: Nederlandse Kappersakademie - Hogeschool Windesheim - Ecabo

gedichten en scenario`s tot beeldende kunst met een literaire inslag. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen Opleiding De 4-jarige opleiding Autonoom Beeldende Kunst. Bijzonderheden: Bij de Rietveld Academie in Amsterdam start je in het algemene propedeusejaar, waarin het vak schrijven een onderdeel is. Naast schrijven krijg je ook beeldend onderzoek, vormgeving, theorie en het studium generale aangeboden. Na de afronding van de propedeuse kies je voor de richting Schrijven, woord en beeld. In het tweede studiejaar wordt gewerkt aan de hand van opdrachten. Bij Proza zijn korte verhalen het uitgangspunt, bij Poëzie zijn dat gedichten en beeldgedichten, bij Audio Visueel wordt gewerkt aan scenario`s en video`s, bij Gemengde Media wordt gewerkt met de directe (de hand) en de indirecte beeldende media (de camera) en een combinatie daarvan en bij Instabiele Media met digitaal bewegend beeld, woord en geluid (de computer), bij Theorie worden kunstenaars besproken die woord en beeld combineren en wordt er aan interviews en scripties gewerkt. In het derde studiejaar kun je naast het lesprogramma individuele keuzes ontwikkelen om gaandeweg zelfstandiger aan het werk te gaan. In het eindexamenjaar werk je aan een project dat kan bestaan uit diverse werken in verschillende media of één groter werk. Er kan worden gekozen voor een combinatie van woord en beeld of beeldend werk met een literair aspect. Waar Gerrit Rietveld Academie te Amsterdam. Plaatsingsmogelijkheden Je vindt je werkterrein als zelfstandig autonoom kunstenaar/ schrijver of in teamverband. Carrieremogelijkheden Verdere studie: onder andere een 2-jarige 2e-faseopleiding Beeldende Kunst aan het Sandberg Instituut, verbonden aan de Gerrit Rietveld Academie. Salaris indicatie Van plm. €1.325,- oplopend tot plm. €3.725,- al naar gelang bekendheid en succes. Meer informatie www.rietveldacademie.nl ....................................................................................

Beeldhouwer Hbo-opleiding

Maakt beelden, objecten of installaties. Je kunt daarbij van zeer uiteenlopende technieken gebruik maken. In je opleiding krijg je daarom basiskennis van bijvoorbeeld computers, glas, metaal, hout, gips , keramiek en modelmaken aangeboden. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: Je kunt dan tijdens je opleiding kiezen voor de differen-

tiatie/ studierichting Beeldhouwen, Beeldende kunst, Autonome beelden kunst, Monumentaal beeldhouwen, Sculptuur/monumentaal. AKV / St.Joost locatie Breda en AKV / St.Joost locatie `s-Hertogenbosch hebben binnen de opleiding Beeldende Kunst de specialisatie Beeldhouwen/Monumentaal. Aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht kun je kiezen vanuit de opleiding Fine Art kiezen voor de specialisatie “Sculpture”. Waar ArtEZ hogeschool voor de kunsten Avans Hogeschool, locatie `s-Hertogenbosch Avans Hogeschool, locatie Breda en Tilburg Design Academie Eindhoven Gerrit Rietveld Academie Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Rotterdam Hs.van Beeldende Kunsten Muziek en Dans (Den Haag) Hogeschool voor de kunsten Utrecht Hogeschool Zuyd Bijzonderheden: ArtEZ biedt de opleiding 3D-Design aan in Arnhem en Beeldhouwen in Enschede. Plaatsingsmogelijkheden Je werkt als zelfstandig ondernemer. Je opdrachtgevers zijn bijvoorbeeld een gemeente, een instelling of vereniging, of een particulier. Carrieremogelijkheden Uit zich meestal in het krijgen van meer opdrachten. Je kunt verder studeren door Post-HBO-opleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen. Salaris indicatie Van €1.350,- oplopend tot €3.800,- al naar gelang bekendheid en succes. ....................................................................................

Circusartiest Hbo-opleiding

Werkt bijvoorbeeld in de dynamische circuswereld als zelfstandig performer of als docent circus. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Rotterdam: Om toegelaten te worden tot de opleiding Circus Arts gelden bovenstaande instroomeisen en een specifiek talent. Van deze voorwaarden kan in bijzondere gevallen worden afgeweken. Om zicht te krijgen op je talent doe je auditie. Tilburg: Om toegelaten te worden tot deze bijzondere opleiding moet je beschikken over bovenstaande vooropleiding, ervaring (bijvoorbeeld bij een jeugdcircus) en een goede fysieke conditie. Je neemt daarnaast deel aan een oriëntatie- en selectietraject. Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Circus Arts 2. De 4-jarige opleiding Circus & Performance Art. Waar 1. Codarts, Hogeschool voor de Kunsten in Rotterdam 2. Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg Plaatsingsmogelijkheden Je kunt komen te werken in het traditionele circus, bij het cirque nouveau, in het varietétheater, de entertainmentindustrie of in het locatie- of straattheater. Meer informatie 1. www.codarts.nl. Meer inhoudelijke informatie over de opleiding is op te vragen bij Guido Severien via

www.beroepenkrant.nl

glaseverien@codarts.nl. 2. www.fontys.nl/kunsten of neem contact op met Dorien Grady, d.grady@fontys.nl of +31 ( 0) 877 870 907.

Plaatsingsmogelijkheden De dansdocent(e) geeft dans- en balletlessen in de gevestigde dans- en balletscholen (Amateuristische Kunstbeoefening), jeugd-, club- en buurthuizen, kreativiteitscentra, instituten voor kunstzinnige vorming en op scholen voor basis- en voortgezet onderwijs (sinds de invoering van de basisvorming kunnen scholen het vak Dans op het rooster van de onderbouw zetten en ook in de 2e fase is “dans” in het kader van CKV3 mogelijk). Carrieremogelijkheden Ligt voor een deel aan de uitbreiding van je werkzaamheden of de hoeveelheid lessen die je geeft. Ook kun je een eigen dansstudio vestigen. ....................................................................................

Danser/es Hbo-opleiding

Dansdocent Hbo-opleiding

Als dansdocent geef je lessen en workshops, maak je voorstellingen en begeleid je educatieve dansprojecten. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO (minimaal 3-jarige cursusduur) Bijzonderheden: Toelating is alleen mogelijk door middel van auditie. Opleiding De 4-jarige opleiding Docent Dans. Bijzonderheden: Aan de Hogeschool Dansacademie Lucia Marthas in Amsterdam kan de specialisatie docent dans alleen gevolgd worden in combinatie met de opleiding dans. De Bacheloropleiding Docent Dans van Codarts biedt je een lessenpakket aan met verschillende dansstijlen en -technieken in interculturele samenhang en wisselwerking, dat sterk praktijkgericht is. Waar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, de Theaterschool, Opleiding Docent Theaterdans; Hogeschool Dansacademie Lucia Marthas, Rustenburgerstraat 436, 1072 HJ Amsterdam, tel. 020- 6761370; Dansakademie Arnhem (ArtEZ); Hogeschool Helicon, opleiding docent dans/euritmie; Codarts, Hogeschool voor de Kunsten, bacheloropleiding Docent Dans; Fontys Hogescholen Tilburg, Dansacademie.

Als danser/es kun je binnen professionele dansgezelschappen of in speciale produkties, bijvoorbeeld een musical, werkzaam zijn. Je werkterrein hangt af van de specialisatie die je gekozen hebt. Welke specialisatie je ook kiest: je wordt zodanig opgeleid dat je door je technische niveau, persoonlijkheid en creativiteit als zelfstandig danser kunt functioneren. Vooropleiding 1. Danstechnische vooropleiding: tenminste ervaring met dans. Sommige dansvakopleidingen beschikken over een vooropleidingsmogelijkheid, waarbij de lessen van het reguliere onderwijs gecombineerd kunnen worden met die van het voorbereidend dansvakonderwijs. Bijzonderheden: Rotterdam kent een geïntegreerde vooropleidingHavo voor Muziek en Dans; instroom is mogelijk in elk leerjaar; er wordt gewerkt met dansniveaugroepen- en niet geïntegreerde cursussen voor kinderen van groep 6 t/m 8 van de basisschool en leerlingen van 15 jaar en ouder die hun middelbare schoolopleiding niet volgen aan de Havo voor Muziek en Dans. Ook de Dansacademie te Tilburg, de Dansacademie Arnhem en de Theaterschool te Amsterdam hebben een dergelijke geïntegreerde vooropleiding. 2. Schoolvooropleiding: HAVO of gelijkwaardig, uitzonderingen zijn mogelijk. Moderne talen en geschiedenis gewenst. Je wordt geselecteerd op aanleg/ geschiktheid en motivatie. Toelatingsexamen en medische keuring. Bijzonderheden: Bij de meeste dansvakopleidingen zijn differentiaties in het studiepakket mogelijk (keuze uit bijvoorbeeld klassiek ballet, moderne dans, flamenco/spaanse dans, dansexpressie, internationale dans en jazzdans) en kun je soms in twee of drie hoofdvakken afstuderen. Elke dansvakopleiding heeft dienaangaande specifieke mogelijkheden.

Kom studeren aan de beste hogeschool van het Noorden! De Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) biedt ruim 50 hbo-opleidingen aan. Van Verpleegkunde tot Hydrograe (Ocean Technology)! Check www.nhl.nl voor een volledig opleidingsoverzicht! De NHL staat voor persoonlijk en betrouwbaar onderwijs en combineert dit met energie en ondernemingsdrang. De NHL is door de Keuzegids Hoger Onderwijs 2009* uitgeroepen tot beste hogeschool van het Noorden.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen

Opleiding De 4-jarige opleiding Dans.

Bijzonderheden: De versnelde opleiding Goudsmeden wijkt in zoverre af van de andere opleidingen, dat je hier reeds vóór het eerste leerjaar kiest voor een definitieve vakrichting: de vakrichting Goudsmeden. Aan het eind van de opleiding voldoe je aan dezelfde eindtermen als de goudsmid/ondernemer in de lange opleiding. De totale opleiding duurt drie leerjaren, waarna een mogelijkheid tot specialisatie wordt geadviseerd gedurende een jaar. Gedurende een jaar werk je bij een bedrijf. De opleiding bekwaamt je zowel in het goud- als in het zilversmeden. Bovendien wordt veel aandacht besteed aan ontwerpen en vormgeven.

Bijzonderheden: ArtEZ kent de opleidingen Danser en Dansmaker aan de Dansacademie Arnhem; studenten worden uitsluitend aangenomen als tijdens de audities voldoende danstalent is geconstateerd. Hogeschool Dansacademie Luica Marthas te Amsterdam kent de opleiding Dans, maar het is ook mogelijk de combinatie opleiding Dans/Docent Dans te doen. Codarts, Hogeschool voor de Kunsten te Rotterdam kent de bacheloropleidingen specialisatie Danser, specialisatie Choreografie en specialisatie Docent Dans. Verder kent deze hogeschool de Masteropleiding Choreografie en de Masteropleiding Danstherapie. Waar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten ArtEZ Arnhem Hogeschool Helicon (Den Haag) Hanzehogeschool Groningen Codarts, Hogeschool voor de Kunsten Fontys Hogescholen Tilburg Plaatsingsmogelijkheden Als uitvoerend danser in het moderne of jazzdanscircuit in binnenen buitenland. Uitvoerend danser klassieke dans of balletdanser. Uitvoerend danskunstenaar in nieuwe dans. Carrieremogelijkheden Oprichten van een eigen dansstudio. Het terechtkomen bij gerenomeerde gezelschappen. Ook kun je een verkorte opleiding gaan volgen voor het dansdocentschap in één dansspecialisatie. Je kunt ook doorstromen naar de Masteropleiding Choreografie. Salaris indicatie Gezien de uiteenlopende werkkringen is een salarisindicatie zeer moeilijk te geven. ....................................................................................

Docent drama/ theaterdocent Hbo-opleiding

Als afgestudeerd docent Drama -met een 1e graads lesbevoegdheid- ben je een toneelmaker met inzicht, kennis en vaardigheden op het terrein van acteren en regisseren. De vaktechnische en didactische kanten ervan heb je onder de knie. Je kunt toneelscenes ontwerpen en vormgeven, toneellessen voorbereiden en voorstellingen maken. Als afgestudeerde ben je in staat de spelers van dramatische produkties te begeleiden. In je studie kun je, naast het verplichte basisprogramma, eigen accenten leggen.

Bijzonderheden: Je moet met een positief resultaat de toelatings- en selectiecursus hebben gevolgd. Opleiding De 4-jarige opleiding Docent drama. Waar Zie opleidingen overzicht achterin. ArtEZ heeft een opleiding voor Docent Drama aan de Theaterschool Arnhem en aan de School voor docent drama Zwolle. De Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten heeft een opleiding Theaterdocent.

Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.354,- en dit kan oplopen tot een maximum van €3.597,-. Het aanvangssalaris in een LD-functie ligt op €2.376,- en dit kan oplopen tot een maximum van €4.775,-. ....................................................................................

Edelsmid / Sieraadvormgever

* bron: Keuzegids Hoger Onderwijs 2009 www.keuzegids.org

Opleiding 1.De 3-jarige BOL-opleiding Goudsmid/ondernemer versnelde opleiding

2. De 4-jarige HBO-opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: Aan de Rietveld Academie kies je tijdens je studie voor de specialisatie Edelsmeden. Je doet dan basiskennis op van het traditionele edelsmeden, leert die kennis individueel toe te passen en onwikkelt uit bestaande en nieuwe technieken een eigen vormen beeldtaal. Bij Hogeschool Zuyd kies je voor het profiel Productontwerp. Daarbinnen kies je dan voor de afstudeerrichting Sieraadvormgeving. Waar 1. ROC Zadkine, Vakschool Edelsmeden en Uurwerktechniek te Schoonhoven. 2. Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam) Hogeschool Zuyd (Maastricht). Plaatsingsmogelijkheden Goudsmid/ondernemer van een ambachtelijk bedrijf. Ook zelfstandige vestiging is mogelijk. Carrieremogelijkheden 1. Je kunt op hbo-niveau verder studeren in richtingen op de academies voor beeldende kunsten en die voor industriële vormgeving. Specifieke studierichtingen als bijvoorbeeld in restaureren, edelsteenkunde en tandtechniek behoren ook tot de mogelijkheden. Op de Vakschool Edelsmeden en Uurwerktechniek bestaat de mogelijkheid gedurende een extra jaar een specialisatiecertificaat te behalen in Vormgeven, Bijzondere technieken goudsmeden en zilversmeden. Het volgen van zo`n specialisatie wordt door de docenten sterk aanbevolen. 2. Na je opleiding kun je verder gaan met een masteropleiding aan het Sandberg Instituut, verbonden aan de Gerrit Rietveld Academie.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Carrieremogelijkheden Verder studeren door masteropleidingen te gaan volgen.

Mbo-/Hbo-opleiding

www.nhl .nl

ZATERDAG 7 MAART 10.00 - 15.00 UUR

De opleiding start al op 10- 11-of 12-jarige leeftijd. Nu je als leerling al in het vmbo-onderwijs of het algemeen voortgezet onderwijs zit, is het praktisch onmogelijk om nog aan een opleiding tot danser(es) in klassiek ballet te beginnen. De opleiding tot danser(es) in een andere dansrichting kan ook later begonnen worden. Echter hoe later je begint, hoe moeilijker het wordt.

Plaatsingsmogelijkheden Op scholen, in een centrum voor dramatische vorming, in de hulpverlening en in het bedrijfsleven.

NHL OPEN DAG www.nhl.nl

ARTISTIEKE BEROEPEN

Als goudsmid ontwerp, vervaardig en repareer je voornamelijk sieraden en kleine gebruiksvoorwerpen. Je gebruikt hiervoor verschillende soorten materiaal, zoals goud en zilver, maar ook onedele metalen, kunststoffen en natuurlijke materialen. De technieken die je beoefent zijn zeer divers. Zo komen bijvoorbeeld montagetechnieken, giettechnieken, oppervlaktetechnieken en smeedtechnieken uitgebreid aan bod. Je werkt als zelfstandig ondernemer, als ontwerper en/of vervaardiger van sieraden of als reparateur in de juweliersbranche.

Film- en Televisiemaker Hbo-opleiding

Is nauw betrokken bij de realisatie van speelfilms, documentaires, televisieprogramma`s, commercials, onderwijs- en voorlichtingsfilms en nieuwe mediaproducties. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen Bijzonderheden: Geen enkel vak of profiel is verplicht, maar voor de studierichtingen montage, geluid, camera en interactieve multimedia / visual effects zijn exacte vakken zeer gewenst. Voor regie: geschiedenis en/of maatschappijleer en de moderne talen.Toelating na een toelatingsprocedure, waarbij de belangstelling voor film en televisie en het zelf daarmee praktisch bezig zijn een zeer belangrijke rol speelt. Om een indruk te geven van je talent en ter ondersteuning van je motivatie is het belangrijk dat je eigen werk kunt laten zien: een korte film, foto`s, tekeningen, een geluidsband of hoorspel, scenario`s of verhalen, een diaserie, enz. De keuze voor een bepaalde richting maak je al voordat je je aanmeldt. Opleiding De 4-jarige opleiding Film en Televisie. Bijzonderheden: Het 1e jaar is een algemeen jaar en bevat vooral een brede oriëntering op het film/tv-vak. Aan het einde van het 1e jaar concentreer je je op de gekozen studierichting. Theorie- en praktijkonderwijs wisselen elkaar af. In het 3e jaar werk je ondermeer aan de 3e-jaars productie en loop je stage. Het 4e jaar staat in het teken van de eindexamenproductie. Er bestaan ook verwante 4-jarige opleidingen binnen het Hoger Beeldend Kunstonderwijs te Amsterdam (afstudeerrichting Theatervormgeving/Art direction), Breda (specialisaties audiovisuele vormgeving en animatie binnen de opleiding Vormgeving), Enschede (media-kunst), Groningen, Maastricht, Rotterdam en Utrecht. Meestal vallen die binnen de studierichting

ARTISTIEKE BEROEPEN audiovisuele vormgeving. Zo kent Rotterdam de studierichting Audiovisueel, waarbij het maken van televisieproducties deel uitmaakt van de studie. Waar Nederlandse Film en Televisie Academie (Amsterdam). Plaatsingsmogelijkheden Scenarioschrijver; regisseur, regie assistent; cameraman, camera assistent, belichter, lichtassistent, gripper; production designer, art-director; geluidsman, sound designer; editor; producent, uitvoerend producent, productieleider; programmamaker interactieve multimedia, special effects vormgever. Carrieremogelijkheden Zelfstandig film- en televisiemaker; creatieve en/of leidinggevende functies bij omroepen en audiovisuele diensten (van universiteiten, instellingen en het bedrijfsleven). Meer informatie www.filmacademie.nl

Wat wil jij worden? Fotoacademie Rotterdam, Conradstraat 20, 3013 AP, tel. 010-2012900 2. Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (Den Haag) Hogeschool voor de Kunsten Utrecht AKV/St. Joost (Breda en `s-Hertogenbosch) Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam ArtEZ Arnhem ArtEZ Enschede (AKI) Hogeschool Zuyd (Maastricht)

Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen.

Plaatsingsmogelijkheden Modefotograaf; portretfotograaf; journalistiek fotograaf; creatief vakfotograaf; documentair fotograaf; industriële fotografie. De meeste afgestudeerden werken als zelfstandig (freelance) fotograaf. Je portfolio is dan van groot belang, je werk moet zichzelf namelijk verkopen om nieuwe opdrachten binnen te halen. Tijdens je opleiding wordt al vroeg de basis gelegd voor het belangrijke netwerk van opdrachtgevers tijdens opdrachten en stages. Werk van (oud-)studenten kom je tegen in landelijke kranten (o.a. Volkskrant, NRC en Parool), in bekende bladen (o.a. Rails, Nieuwe Revu, Yes) en boeken (o.a. reisboeken, kookboeken en catalogi), in reclamecampagnes (o.a. Heineken, Nike en ABN/AMRO) en bij exposities in de betere musea en galaries.

Bijzonderheden: Aan de Gerrit Rietveld Academie kies je dan tijdens je opleiding voor de differentiatie edelsmeden of aan Hogeschool Zuyd voor de differentiatie producten sieraadvormgeving.

Carrieremogelijkheden In de meeste gevallen geldt vestiging als zelfstandig ondernemend fotograaf. Je kunt als fotograaf breed geörienteerd zijn en in diverse disciplines werken of je juist specialiseren in een enkel gebied, al dan niet werkend in je eigen studio. Enkele belangrijke toepassingsgebieden van een fotograaf zijn: architectuur- en industriële fotografie, modeen reclamefotografie, portretfotografie, journalistieke - en reportagefotografie.

Fotograaf Hbo-opleiding

Als fotograaf werk je veelal in opdracht van kranten, tijdschriften, reclamebureaus of andere commerciële klanten. De meeste fotografen werken als freelancer en zijn dus zelfstandig ondernemer. Als afgestudeerd fotograaf beheers je alle technische facetten van de fotografie (opnametechniek, lichttechniek, flitstechniek, studiotechniek en digitale beeldverwerking) en heb je een eigen stijl van fotograferen ontwikkeld. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO Bijzonderheden: Bij de toelatingsselectie wordt gelet op aanleg voor fotografie en gemotiveerdheid. Opleiding 1. De meerjarige vakopleiding Fotoacademie Bijzonderheden: In de eerste twee fases van de vakopleiding Fotoacademie leer je alle basistechnieken van de fotografie en maak je kennis met de verschillende disciplines, bijvoorbeeld modefotografie, portretfotografie, landschapsfotografie en studiofotografie. Naast een grondige technische basis ligt het accent van de opleiding op de creatieve ontwikkeling van de student. Vind je eigen stijl van fotograferen en ontwikkel dat tot een uniek, persoonlijk handschrift. Na de eerste twee fases kies je voor een afstudeerrichting. Er is een richting Creatief vakfotograaf, waarbinnen je veel vrijheid hebt met betrekking tot het maken van je foto`s, en een richting Journalistiek/Documentair of Portretfotograaf, waarbinnen je iets vaker in opdracht van anderen zult werken. Afhankelijk van je studietempo (deeltijd- of voltijdstudie) en afstudeerrichting duurt de opleiding 2,5 tot 4 jaar. 2. De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: Binnen deze opleiding kun je op verschillende hogescholen voor de kunsten kiezen voor een afstudeerrichting/specialisatie die opleidt voor dit beroep. Aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten kun je binnen Fotografie na het eerste jaar kiezen voor de richting Wervende Fotografie of Redactionele Fotografie. Redactionele Fotografie staat voor documentaire en journalistieke fotografie. Dit verbeeldt onderwerpen met een maatschappelijke betekenis en hebben een zekere actualiteitswaarde voor de doelgroep van het informatiemedium, waar de foto`s voor gemaakt worden. Wervende Fotografie richt zich op reclamefotografie en modefotografie. Wervende fotografen maken toegepast werk en hebben een aanzienlijke technische bagage. De Hogeschool voor de Kunsten Utrecht ken de afstudeerrichting Photography, die met name is gericht op documentaire fotografie. Bij AKV/St. Joost Breda kun je binnen de opleiding Vormgeving kiezen voor een 4-jarige voltijd- (in Breda) of deeltijdopleiding (in `s-Hertogenbosch). De fotografie-opleiding concentreert zich op de documentaire fotografie. Bij de Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam kun je binnen de opleiding Vormgeving kiezen voor de studierichting Digitale fotografie. Deze studierichting volg je vier jaar. ArtEZ biedt Fotografie als studierichting aan in Arnhem (onderdeel van grafische vorming en Vrije Kunst) en als volledige studie in Enschede (AKI). Waar 1. Fotoacademie Amsterdam, Postbus 22, 1000 AA, tel. 020-5309260 Fotoacademie Groningen, Lutkenieuwstraat 5, 9712 AW, tel. 050-3695858

Salaris indicatie Voor zelfstandige vestiging is dit moeilijk te geven. In dienstbetrekking, afhankelijk van bekwaamheid en ervaring, variërend van minimumloon tot ongeveer €2.460,-. Meer informatie www.fotoacademie.nl ....................................................................................

Game designer Hbo-opleiding

Een game designer ontwerpt de visuele en grafische aspecten van een computerspel/animatie of simulatiespel. Hierbij maakt een ontwerper gebruik van een 2D of 3D tekenprogramma. Vooropleiding Havo: alle profielen (in Enschede: E&M, N&G, N&T of C&M+Wa/Wb) VWO: alle profielen MBO: Niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding International Game Architecture and Design 2. De 4-jarige opleiding Kunst en techniek, afstudeerrichting Game design Bijzonderheden: De opleiding aan NHTV internationale hogeschool Breda is geheel Engelstalig. Jekiest voor de richting game design (visual art) of game programming en volgt dan gedeeltelijk een gezamenlijk studieprogramma. Waar 1. NHTV internationale hogeschool Breda 2. Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Saxion Hogescholen Enschede Plaatsingsmogelijkheden Je kunt gaan werken bij een computerspellenfabrikant, animatiestudio, grafisch ontwerpbureau of bij een bedrijf dat webpagina`s ontwerpt. Verder hebben architecten- of reclamebureaus ook vaak visuele ontwerpers in dienst.

Opleiding De 4-jarige opleiding Vormgeving Waar Gerrit Rietveld Academie Hogeschool Zuyd, Academie Beeldende Kunsten

Plaatsingsmogelijkheden Als zelfstandig edelsmid, goudsmid, zilversmid of ontwerper. En onder andere als bedrijfsleider, inkoper, vertegenwoordiger bij een goud , zilversmid en juweliersbedrijf. Carrieremogelijkheden Indien men ook over commerciële aanleg beschikt is er de mogelijkheid van zelfstandige vestiging. Verdere studiemogelijkheden: sommige lerarenopleidingen. Ook kun je doorgaan met een vervolgstudie in de kunstensector aan een Academie. ....................................................................................

Grafisch ontwerper / Vormgever Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het ontwerpen en vormgeven van bijvoorbeeld affiches, folders, boekomslagen, Cd-hoezen en verpakkingen. Ontwerpt lay-outs voor boeken, tijdschriften en periodieken en ook huisstijlen, klein handelsdrukwerk, briefpapier e.d. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: nievau 4 Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst De 4-jarige opleiding Vormgeving Bijzonderheden: Een aantal kunstacademies heeft een algemeen oriënterend propedeutisch jaar. Tijdens dat eerste jaar maak je in overleg met docenten en een coördinator een definitieve beroepskeuze. Bij de Willem de Kooning Academie volg je vier jaar de studierichting Illustratie binnen de opleiding Vormgeving.

Vervaardigt respectievelijk sieraden en gebruiksvoorwerpen uit edele metalen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO

Industrieel ontwerper Hbo-opleiding

Is een ontwerper van meestal kleinschalige gebruiksvoorwerpen t.b.v. het lichaam, interieur, exterieur en recreatie. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Vormgeving Bijzonderheden: Tijdens je opleiding kies je dan bijvoorbeeld voor de afstudeerrichting/differentiatie 3D Design. Aan de Hogeschool voor de Kunsten kun je kiezen voor de afstudeerrichting Industial Design. Aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag kies je voor de studierichting Interieurarchitectuur. Waar ArtEZ hogeschool voor de kunsten (Arnhem) Avans Hogeschool, locatie Breda en Tilburg Gerrit Rietveld Academie Hogeschool Rotterdam Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (Den Haag) Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Hogeschool Zuyd Plaatsingsmogelijkheden Bij ontwerpstudio`s, ontwerpafdelingen, zelfstandig vormgever, vakjournalist, stylist, trend deskundige, designadviseur. Carrieremogelijkheden Zelfstandige vestiging. Ook kun je je nog verder ontwikkelen door Post-HBO opleidingen te gaan volgen.

Plaatsingsmogelijkheden Onder andere bij reclame adviesbureaus, ontwerpstudio`s, het drukkers en/of uitgeversbedrijf en design bureaus. Carrieremogelijkheden Er is een mogelijkheid tot zelfstandige vestiging. Ook doorgroei naar functies als artdirector e.d. Salarisindicatie Bij een boekenuitgeverijbedrijf begin je met een salaris van ongeveer €1.725,-. Afhankelijk van je dienstjaren kan dat geleidelijk oplopen tot ongeveer €2.150,-. Als zelfstandig ondernemer is je inkomen afhankelijk van het aantal opdrachten en de prijs die je voor je werk kunt vragen. ....................................................................................

Illustrator Als illustrator druk je informatie in beelden uit. Dat kunnen eenvoudige pentekeningen zijn, maar ook driedimensionale beelden of audiovisuele producten. Je werkterrein kent drie grote gebieden: de redactionele illustratie, de boekillustratie en de nieuwe media.

Hbo-opleiding

Carrieremogelijkheden Zelfstandige vestiging. Ook kun je je nog verder ontwikkelen door Post-HBO opleidingen te gaan volgen. ....................................................................................

Waar Zie het opleidingenoverzicht achterin.

Hbo-opleiding

Goudsmid/Zilversmid

Binnen de boekillustratie werk je freelance voor of in dienst van uitgeverijen. Specialiseer je je in de nieuwe media kun je werkzaam zijn in het bedrijfsleven, bij makers van televisieprogramma`s, reclamebureau`s etc. Als allround illustrator kun je op alle terreinen werkzaam zijn.

Industrieel ontwerper Wo-opleiding

Ontwerpt en verbetert producten voor mensen, zowel voor gebruik thuis als in de professionele omgeving. Van telefoontoestel tot jampot, van kinderzitje tot vrachtwagen. Vooropleiding VWO: E&M+WB12+NA12, C&M+WB12+NA12, N&G+WB12 of N&T (per 1-8-2010: E&M+WB+NA, C&M+WB+NA, N&G+WB+NA of N&T)

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO

Opleiding 3-jarige bacheloropleiding Industrieel ontwerpen. Bijzonderheden: In Enschede kun je tijdens je studie kiezen uit de specialisaties Industrial design and manufacturing, Management van productontwikkeling, Ontwerpen en vormgeving, Ontwerpen van biomedische producten en Ontwerpen van intelligente producten en systemen.

Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen.

Waar TU Delft Universiteit Twente

Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst De 4-jarige opleiding Vormgeving

Plaatsingsmogelijkheden Als ontwerper, designer, product ontwikkelaar, field marketing specialist, market development manager, assistent in opleiding aan een universiteit, hoofd afdeling productveiligheid, manufacturing engineer. Ook zijn organisatieadvies activiteiten denkbaar waarbij je bedrijven adviseert over de technische productontwikkelingstrajecten of bedrijfsprocessen binnen een organisatie. Zelfstandige vestiging.

Bijzonderheden: Tijdens je opleiding kies je dan voor de afstudeerrichting /differentiatie Illustratie/Illustratieve vormgeving. Aan de Hogeschool voor de Kunsten kun je kiezen voor de afstudeerrichting Illustration. Waar Zie het opleidingenoverzicht achterin. Plaatsingsmogelijkheden Binnen het gebied van de redactionele illustratie kun je bijvoorbeeld werkzaam zijn bij kranten of tijdschriften.

Carrieremogelijkheden De masteropleidingen Applied earth sciences, Design for interaction, Engineering, industrial organisation and management, Industrial design engineering, Industrial design, Information sciences, Innovation ma-

www.beroepenkrant.nl

nagement, Integrated product design, Management of technology, Marine technology, Mechanical engineering, Media and knowledge engineering, Philosophy of science, technology and society en Strategic product design. Salaris indicatie Is niet aan te geven, aangezien deze opleiding nog geen studenten heeft afgeleverd. ....................................................................................

Keramisch vormgever Hbo-opleiding

Als keramisch vormgever kun je werkzaam zijn in een breed en divers gebied. Van puur functioneel, zoals een servies, tot beeldhouwwerken, bijvoorbeeld een monument in de openbare ruimte, en alles wat daar tussen ligt. Afhankelijk van je interesse ben je deskundig in bijvoorbeeld technieken waarbij klei als expressiemiddel centraal staat (draaien, handvormen, glazuren) of technieken gericht op industriële en multiple toepassing (mallen maken, gieten, transfers maken). Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4 Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: Je kunt tijdens je opleiding kiezen voor de differentiatie/studierichting Keramiek/Keramische vormgeving. Waar Zie het opleidingenoverzicht achterin. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt werken als zelfstandig ondernemer. Maar ook in dienst van een producerend bedrijf, bijvoorbeeld een aardewerkfabriek. Carrieremogelijkheden Uit zich meestal in het krijgen van meer opdrachten. Je kunt verder studeren door Post-HBO-opleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen. Salaris indicatie Van plm. €1.350,- oplopend tot plm. €3.800,- al naar gelang bekendheid en succes.

Professioneel cabaretier/entertainer of uitvoerend podiumkunstenaar binnen het werkveld kleinkunst. Carrieremogelijkheden Uit zich in meer werk, grotere zalen etc. Je kunt ook doorstuderen: Choreografie (Post-HBO), Theater (PostHBO) of Theatervormgeving/beeldregie (Post-HBO). ....................................................................................

Kunsthistoricus Wo-opleiding

Als kunsthistoricus ben je deskundig op het gebied van de geschiedenis van de kunsten: van schilderkunst, beeldhouwkunst en bouwkunst tot decoratieve kunsten, fotografie en industriële vormgeving. En afhankelijk van de specialisatie die je gekozen hebt houd je je bijvoorbeeld bezig met het toegankelijk maken van kunstvoorwerpen in musea, met het promoten van tentoonstellingen, met onderzoek of het schrijven van recensies of kunstkritieken. Vooropleiding VWO: alle profielen Opleiding De meestal 4-jarige opleiding Kunstgeschiedenis.

Plaatsingsmogelijkheden Een baan in een museum: als onderzoeker, als beheerder van de collectie of als tentoonstellingsinrichter. Maar ook kun je terechtkomen in publieksgerichte diensten op het gebied van educatie, pers en voorlichting. Of in het hoger beroepsonderwijs als docent aan een Hogeschool van de Kunsten of een lerarenopleiding. Ook kun je werken aan de universiteit als docent en onderzoeker. Tenslotte culturele afdelingen van gemeente en provincie, waar je dan verantwoordelijk bent voor het kunstbeleid. Carrieremogelijkheden Door ervaring en capaciteiten kunnen hogere functies bereikt worden. Ook kun je nog verdere studies gaan volgen, bijvoorbeeld de opleiding voor restaurator. Salaris indicatie Een salaris-indicatie is erg moeilijk te geven, aangezien deze sterk kan variëren afhankelijk van werkkring en gevolgde master. Gemiddeld kun je denken aan een aanvangssalaris van ongeveer €2.300,-. Dit kan oplopen tot ongeveer €5.130,-. ....................................................................................

Als kunstschilder maak je tekeningen en/of schilderijen. Meestal leg je je toe op een bepaalde discipline: werken met aquarelverf, olieverf of houtskool. Ook kun je gespecialiseerd zijn in afbeeldingen: landschap, portret of stillevens.

Is een professioneel cabaretier/entertainer en/of uitvoerend kunstenaar voor musical, cabaret of eigentijds muziektheater. Voorleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4 Bijzonderheden: Toelating: selectie via een gefaseerde toelatingsprocedure. Als kandidaat maak je vooraf een keuze uit verschillende auditieopdrachten. Opleiding De 4-jarige opleiding Theater. Waar De Theaterschool, opleiding Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, opleiding Toneelschool & Kleinkunstacademie Plaatsingsmogelijkheden

Carrieremogelijkheden Uit zich meestal in het krijgen van meer opdrachten. Je kunt verder studeren door Post-HBO-opleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen. Salaris indicatie Van plm. €1.350,- oplopend tot plm. €3.800,- al naar gelang bekendheid en succes.

Waar Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen

Hbo-opleiding

Plaatsingsmogelijkheden Je werkt als zelfstandig ondernemer. Je opdrachtgevers zijn bijvoorbeeld een gemeente, een instelling of vereniging, of een particulier.

Bijzonderheden: Soms duurt de opleiding 5 jaar. Dit hangt af van keuze voor de master. Elke universiteit heeft zijn eigen accenten in de opleiding.

Kunstschilder

Kleinkunstenaar

ArtEZ Arnhem AKV/St. Joost locatie Breda AKV/St. Joost locatie `s-Hertogenbosch The Design Academy (Eindhoven) ArtEZ Enschede Hs. B.K., Muziek en Dans (Den Haag) Hanzehogeschool Groningen ArtEZ Zwolle Hogeschool Zuyd (Maastricht) Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4 Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: Je kunt dan tijdens je opleiding kiezen voor de differentiatie/studierichting Schilderen/tekenen/grafiek, Schilderen, Tekenen, Vrije kunst. Aan de Hogeschool voor de Kunsten (Utrecht) kies je voor de opleiding Fine Arts. ArtEZ biedt hbo-studies aan, waarbij schilderen een gekozen richting kan zijn, in Arnhem, Zwolle en Enschede. Aan de Willem de Kooning Academie kies je de opleiding Autonome Beeldende kunst aan de School of Fine Arts. Waar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam)

Mimespeler Hbo-opleiding

Een speler die zich theatraal toont vanuit de fysiek en de beweging. De mimespeler kan vormgever en maker zijn van een gedeelte van een voorstelling of de initiator van het totaal. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4

ARTISTIEKE BEROEPEN ArtEZ kent een speciale studierichting voor mode aan de Academie voor beeldende kunst en vormgeving Arnhem. De Hogeschool voor de Kunsten Utrecht heeft drie afstudeerrichtingen: Fashion Design, Fashion and Textiles en Fashion Promotion and Publicity. Je kunt na het behalen van het propedeusejaar van de Rietveld Academie kiezen voor de afstudeerrichting Modevormgeving. Aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag kies je voor de studierichting Textiel en mode. De Artemis Modeacademie Rotterdam verzorgt een 3-jarige praktijkgerichte voltijdopleiding Modevorming en Styling op HBO-niveau. Vooropleiding: minimaal HAVO (soms VMBO). Aan de Willem de Kooning Academie kun je kiezen voor de studierichtingen Mode of Lifestyle & Design. Bij LSD word je opgeleid tot allround stylist. Waar Zie het opleidingenoverzicht achterin. Bijzonderheden: Artemis Stylingacademie Amsterdam (Vondelstraat 120 b, 1054 GS, tel. 020-6895100/ fax 020-6163914) verzorgt een 2-jarige avondopleiding modestyling en een 3-jarige dagopleiding tot allround stylist op HBOniveau. Er gelden geen specifieke vooropleidingseisen. Wel vindt er na aanmelding een toelatingsgesprek plaats. Voor geïnteresseerden is er een oriëntatiecursus van 14 weken (1 avond per week). De Artemis Modeacademie Rotterdam (Mauritsweg 3-4, 3012 JR Rotterdam, tel. 010-4366784; hoofdkantoor: tel. 020-6895100) verzorgt een 3-jarige praktijkgerichte voltijdopleiding Modevorming en Styling op HBO-niveau. Vooropleiding: minimaal HAVO (soms VMBO). Diploma MTO geeft recht tot toelating tot het 2e studiejaar. Plaatsingsmogelijkheden O.a. modeontwerper van unieke kleding of in de kledingindustrie; modetekenaar bij uitgeverijen of reclamebureau`s;stylist/ontwerper in groothandel en modehandel; stylist/redacteur bij tijdschriften; stylist van fotoproducties en shows; modetekenaar en -illustrator. Carrieremogelijkheden Zelfstandig ondernemer. Je kunt ook verder studeren door Post-HBO-opleidingen/masteropleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen. Na de opleiding in Arnhem kun je kiezen voor een post-hbostudie aan het Fashion Institute Arnhem (toegespitst op ontwerpen) of een post-hbo studie Mode, Vormgeving & Strategie (toegespitst op Mode en Marketing).

Bijzonderheden: Toelating: selectie via een gefaseerde toelatingsprocedure.. Opleiding De 4-jarige opleiding Theater. Waar De Theaterschool, opleiding Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Plaatsingsmogelijkheden Professioneel mimespeler / theatermaker in het theater. Ook zijn er mogelijkheden op het werkterrein van film, televisie, jeugdtheater, als docerend kunstenaar en binnen scholingsprogramma`s van het bedrijfsleven. Carrieremogelijkheden Uit zich in meer werk, grotere zalen etc. Je kunt ook doorstuderen: Choreografie (Post-HBO), Theater (Post-HBO) of Theatervormgeving/beeldregie (PostHBO). ....................................................................................

Modeadviseur/ Modeontwerper/ Moderedacteur/ Modetekenaar/Couturier/ Mode-illustrator Hbo-opleiding

Je werkt onder andere als ontwerper van unieke kleding, van industriële kleding, van eigen collecties of van doelgroepgerichte collecties. Ook kun je werken als stylist van fotoproducties en shows, stylist bij bedrijven of tijdschriften of als tekenaar in de modepubliciteit. Een en ander is sterk afhankelijk van de specialisatie die je tijdens je studie hebt gekozen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4 Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingexamen, waarin je moet laten zien over voldoende talent te beschikken. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: Je kunt dan tijdens je opleiding kiezen voor o.a. de differentiatie/studierichting Textiel- en modevormgeving, Modevormgeving of Modepromotie en publiciteit.

Museoloog Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het behouden en beheren van museumcollecties en met alle communicatieve taken binnen het museum. Dat kan inhouden: het maken van tentoonstellingen en het informeren van bezoekers via educatief werk of voorlichting. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau-4 Bijzonderheden: HAVO: met bij voorkeur 2 moderne talen, geschiedenis en een exact vak. Opleiding De 4-jarige opleiding Museologie Bijzonderheden: In het derde en vierde jaar ga je je, naast het gezamenlijke programma, meer specialiseren. Dat kan zijn in een bepaalde richting binnen het vakgebied, bijvoorbeeld tentoonstellen, collectiebeheer, marketing of archieven, of in een bepaalde beroepssector of een inhoudelijk aandachtsgebied. Maar het is ook mogelijk om je te verbreden door vakken van andere opleidingen in je studie in te passen. Waar De Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Faculteit Museologie, Reinwardt Academie Plaatsingsmogelijkheden Als tentoonstellingscoördinator, beheerder van een depot, registrator, medewerker van een afdeling educatie, informatie- en communicatiedeskundige of manager van een bezoekerscentrum. Veel afgestudeerden vinden werk in musea, maar ook steeds meer bij archieven, veilinghuizen,

ARTISTIEKE BEROEPEN tentoonstellingsbedrijven, galeries en instellingen op het gebied van archeologie en landschapsbeheer. Carrieremogelijkheden Hogere functies in je werkkring, werken in grotere organisaties. Je kunt na je opleiding ook een Masters Degree Programme (Post-HBO) volgen (Engelstalig).

Wat wil jij worden? tarijn Wageningen, SCKC De Lindenberg Nijmegen, NSG Groenewoud Nijmegen, Vrije School De Berkel Zutphen en Vrije School De IJzel Zutphen. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten ArtEZ Arnhem Saxion Hogescholen locatie Enschede Hs. B.K., Muziek en Dans (Den Haag) Hanzehogeschool Groningen ArtEZ Zwolle Hogeschool Zuyd (Maastricht) Codarts, Hogeschool voor de Kunsten (Rotteram) Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool voor de Kunsten Utrecht

11 Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Toelating na gebleken geschiktheid.

voorstelling en voert overleg over het lichtontwerp en andere aspecten die te maken hebben met de vormgeving van de voorstelling.

Opleiding De 4-jarige Opleiding Productie Podiumkunsten voor theater, dans, muziektheater, opera, muziek en festivals.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Bijzonderheden: Via de opleiding Art and Economics kun je aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht kiezen voor de specialisatie Theatre Management.

Bijzonderheden: Toelating: na een selectie

Plaatsingsmogelijkheden O.a. solist, solozanger, orkestmusicus, kamermuziekspeler, dirigent, muziekpedagoog, kerkmusicus.

Waar De Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Opleiding Productie Podiumkunsten.

Carrieremogelijkheden Verder doorgroeien in de functie/beroep, bijvoorbeeld naar leidinggevende functies. Na de 1e fase kun je je studie voortzetten in de 2e fase. ....................................................................................

Plaatsingsmogelijkheden Productieleider of voorstellingsleider bij een gezelschap of producent.

Popmuzikant Hbo-opleiding

Carrieremogelijkheden Verder doorgroeien in de functie/beroep, bijvoorbeeld naar leidinggevende functies. Je kunt ook doorstuderen: Theatervormgeving/beeldregie (Post-HBO).

Is gespecialiseerd in het bespelen van een muziekinstrument, in zang of in het schrijven van songs. Dit alles in de wereld van de popmuziek.

Musicus Hbo-opleiding

Als musicus werk je hetzij solistisch, hetzij in grote of kleine instrumentale of vocale ensembles. Dit kan in allerlei soorten van muziek, zoals klassiek, jazz, pop e.d., waarbinnen je weer kunt hebben gespecialiseerd in allerlei stijlen. Sommige musici werken in het onderwijs, als muziekpedagoog of als dirigent. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Je moet een toelatingsexamen afleggen, waaruit blijkt dat je voldoende muzikale kennis, talent en speel- of zangbekwaamheid bezit. Opleiding Een 4-jarige opleiding Muziek. Bijzonderheden: Dit wordt de 1e fase genoemd. Tijdens je studie kun je kiezen uit verschillende studierichtingen zoals directie/ dirigent, docerend musicus, koordirectie en uitvoerend musicus. Bij sommige conservatoria kun je aansluitend hierop een voortgezette kunstopleiding (2e fase) volgen, waarin je je specialiseert in bijvoorbeeld orkestspel, solospel of kamermuziek. Deze voortgezette opleiding is slechts voor een beperkt aantal streng geselecteerde studenten toegankelijk. De kwaliteit, die je tijdens de 1e fase ten “toon” spreidt, het niveau van je eindexamen 1e fase en de beperkte instroom bepalen de toelaatbaarheid. Als je professioneel muzikant wilt worden, moet je al vroeg beginnen: als je naar de middelbare school moet, kun je kiezen voor een gewone school + muzieklessen. Beter is natuurlijk dagelijks muziekles tijdens je HAVO-/VWO-opleiding. Mogelijkheden hiervoor bestaan in Rotterdam (Codarts, Hogeschool voor de Kunsten, de Havo voor Muziek en Dans plus verschillende vooropleidingen) en Den Haag (Koninklijk Conservatorium, faculteit Muziek en Dans). De vooropleiding in Rotterdam kun je volgen op de geïntegreerde voorbereidende muziekvakopleiding, de rsg Havo voor Muziek en Dans. Het Rotterdams Conservatorium (Codarts, Hogeschool voor de Kunsten) heeft een samenwerkingsverband met het Rotterdams Hellendaal Instituut. Het Conservatorium van Amsterdam heeft afspraken met vele middelbare scholen in de hoofdstad t.b.v. de aankomende muziekvakdocent; met de Gerrit van der Veenschool is een structurele samenwerking aangegaan in het kader van de tweede fase in het middebaar onderwijs (de zogenaamde Raamregeling).

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Vooraf moet je een selectieprocedure doorlopen. Tilburg: als je na aanmelding wordt opgeroepen kun je je toelatingsexamen doen op maximaal twee van de volgende disciplines: bas, drums, gitaar, zang en songwriting. Er zijn geen eisen op het gebied van muziektheorie. Je hoeft dus geen noten te kunnen lezen. Opleiding De 4-jarige opleiding Popmuziek. Bijzonderheden: In Tilburg begin je met een algemeen oriënterend propedeusejaar. Daarna kies je voor één van de richtingen: muzikant/performer, muzikant/docent popmuziek, muzikant/technisch specialist of muzikant/ ondernemer. Aan de Rotterdam Pop Academy (onderdeel van het Rotterdams Conservatorium) word je opgeleid tot allround popmuzikant en popdocent. Kenmerkend is de grote aandacht voor het spelen in bands. Ook het schrijven en vertolken van eigen nummers is een belangrijk onderdeel. Waar Fontys Rockacademie Tilburg. De Rotterdam Pop Academy (onderdeel van het Rotterdams Conservatorium) Bijzonderheden: Het Conservatorium Arnhem/Zwolle van ArtEZ heeft een speciale studierichting (en lectoraat) voor popmuziek. Het conservatorium Hogeschool INHOLLAND Alkmaar kent een afstudeerrichting waarin je wordt opgeleid tot allround popmuzikant en docent popmuziek. Plaatsingsmogelijkheden Professioneel uitvoerend muzikant of componist; popdocent op gemeentelijke en particuliere muziekscholen, in de privé-praktijk of in het sociaal-cultureel werk; als muzikant/technisch specialist actief in bijvoorbeeld live-techniek (zaal- en podiumgeluid), het clubcircuit (festivals, poppodia), het top 40-circuit (discotheken, besloten feesten) of in de theaterwereld. Als muzikant/ ondernemer zijn functies denkbaar binnen het zakelijk ondernemerschap in de popmuziekwereld en entertainmentindustrie: bijvoorbeeld artiesten-, marketingmanager of labelmanager. Carrieremogelijkheden Verder doorgroeien in de functie/beroep, bijvoorbeeld naar leidinggevende functies.

Het Brabants Conservatorium (Fontys Hogeschool voor de kunsten) in Tilburg heeft een samenwerkingsverband met het Willem II College in Tilburg en het Sint Joris College te Eindhoven.

Het Conservatorium in Maastricht met het Jeanne d`Arc College Maastricht en het Marianum College Venlo. Het Conservatorium te Utrecht met het Cals College in Nieuwegein. Bij ArtEZ kun je, mits je over voldoende talent beschikt, klassieke en lichte muziek studeren aan het Conservatorium Arnhem/Zwolle. Er wordt samengewerkt met de volgende muziekscholen en middelbare scholen: Stedelijke Muziekschool Arnhem, Mozaïek College Arnhem, locatie Thorbecke, Sint-Ludgerscollege Doetinchem, Muziekschool Doetinchem, Rietveldlyceum Doetinchem, Ulenhof College Doetinchem, CSG Het Streek Ede, Marnix College Ede, RSG Pan-

Productieleider Theater Hbo-opleiding

Als productieleider ben je betrokken bij de opzet en planning van een productie. Je hebt de organisatorische verantwoordelijkheid en je creëert de omstandigheden waarin een productie gemaakt kan worden. Als voorstellingsleider heb je de organisatorische verantwoordelijkheid tijdens repetities en voorstellingen. Je regelt de repetitiefaciliteiten en benodigdheden en ontwikkelt gedurende de repetitieperiode een draaiboek aan de hand waarvan de voorstellingen gecued worden.

Waar De Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Bijzonderheden: Als student Scenografie, decor- en kostuumontwerper in het theater, kom je in aanraking met alle aspecten van de podiumkunsten. Je werkt samen met studenten van de andere opleidingen van de Theaterschool: met regisseurs, choreografen, technici, producenten, en met dansers en acteurs. Door de geringe omvang van de jaargroepen (ongeveer 6 studenten per studiejaar) biedt de opleiding een unieke mogelijkheid voor een individuele artistieke ontwikkeling in combinatie met een realistische, op de beroepspraktijk gebaseerde, werkomgeving. De afdeling techniek en de decor- en kostuumateliers van de Theaterschool bieden een vakspecifieke onderwijskundige ondersteuning. Plaatsingsmogelijkheden Professioneel scenograaf/ decor- kostuumontwerper binnen het theater, variërend van opera, de gesubsidieerde toneelgezelschappen, kinderen jeugdtheater tot vernieuwend en/of locatietheater.

Reclame-ontwerper/ werktekenaar/decorateur/ etaleur/standbouwer/stylist Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het ontwerpen en het technisch uitvoeren van o.a.: affiches, folders, advertenties, audio-visuele presentaties, huisstijlen, verpakkingen, stands, etalages en fotografische presentaties/ multi-media. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: De opleiding is alleen toegankelijk na een toelatingsexamen. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beelde kunst. De 4-jarige opleiding Vormgeving. Bijzonderheden: In het algemeen kies je tijdens je studie de afstudeerrichting/differentiatie die leidt tot dit beroep. Een aantal kunstacademies heeft een algemeen oriënterend propedeutisch jaar. Tijdens dat eerste jaar maak je in overleg met docenten en een coördinator een definitieve beroepskeuze. De Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam kent binnen de opleiding Vormgeving de studierichting Advertising. Daar word je opgeleid tot artdirector. Waar Zie het opleidingenoverzicht achterin. Bijzonderheden: ArtEZ hogeschool voor de kunsten heeft opleidingen in Arnhem, Zwolle en Enschede. Plaatsingsmogelijkheden Ontwerper, werktekenaar bij reclamestudio`s en reclameburo`s (veruit de grootste en belangrijkste arbeidsmarkt). Etaleurdecorateur in dienst van grote winkelbedrijven, middenstandszaken, audiovisuele bedrijven, multimedia bedrijven, inkoopcombinaties, standbouwstudio`s, etalageverzorgingsbedrijven, etc. Je kunt ook als freelancer werken. Carrieremogelijkheden Zelfstandige vestiging. Na je opleiding kun je doorgaan met een vervolgstudie (Post-HBO) in de kunstensector aan een Academie.

Het Conservatorium in Groningen met het Rolingcollege in Groningen.

Opleiding De 4-jarige opleiding Scenografie.

Salaris indicatie Vaak werk je als zelfstandig ondernemer en dan valt er niet zoveel te zeggen over je inkomen. Ben je in loondienst, dan ligt je aanvangssalaris op 21-jarige leeftijd meestal tussen de €1.250,- en €1.480,-. Dit kan, afhankelijk van de werkkring waar je terechtkomt en natuurlijk ook van je eigen capaciteiten, oplopen tot ongeveer €2.235. ....................................................................................

Scenograaf Hbo-opleiding

Als afgestudeerd scenograaf ben je een theatermaker die als ontwerper verantwoordelijk is voor het (toneel-)beeld van theater-, dans- of muziekproducties. Je ontwerpt het toneelbeeld: het decor en/of de kostuums, de art direction van de

Carrieremogelijkheden Verder doorgroeien in het beroep, een vaste verbinding aangaan met een van de grote theatergezelschappen. ....................................................................................

Textielvormgever Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het ontwerpen van dessins, niet alleen voor textiel, maar ook voor diverse soorten behang, zowel op basis van papier als op basis van kunststoffen. Ook het ontwerpen van dessins voor plastics, rubber en linoleum (vloerbedekking, wandbekleding) kan tot je werkzaamheden behoren. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Er vindt vóór toelating een selectie plaats, waarin je moet laten zien over voldoende talent te beschikken. Opleiding De 4-jarige opleiding Autonome beeldende kunst De 4-jarige opleiding Vormgeving Bijzonderheden: De opleiding aan de Gerrit Rietveld Academie bestrijkt een breed gebied binnen de textielvormgeving. Er kunnen twee richtingen worden onderscheiden: de vrije richting en het industrieel ontwerpen. Ook een combinatie van beide richtingen is mogelijk. De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag leidt in de studierichting Textiel en mode op voor textielvormgever met enerzijds een accent op toegepast, op industrie gericht ontwerp, en anderzijds met een autonoom accent. De Academie Beeldende Kunsten Maastricht kent de afstudeerrichting modeen textielvormgeving. Waar Gerrit Rietveld Academie De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten De Academie Beeldende Kunsten Maastricht Plaatsingsmogelijkheden Dessinateur, textielontwerper in de textielindustrie, wever. Je kunt je ook vestigen als zelfstandig ondernemer. Carrieremogelijkheden Je kunt verder studeren door Post-HBO-opleidingen te gaan doen. Dit kan in praktisch alle kunstrichtingen. Salaris indicatie Wanneer je werkt als zelfstandig ondernemer valt er niet zoveel te zeggen over je inkomen. Ben je in loondienst, dan ligt je aanvangssalaris op 21-jarige leeftijd meestal tussen de €1.255,- en €1.490,-. Dit kan, afhankelijk van de werkkring waar je terechtkomt en natuurlijk ook van je eigen capaciteiten, oplopen tot ongeveer €2.255,....................................................................................

Theatertechnicus Hbo-opleiding

Is een manager in het theater die techniek en mensen op een effectieve en efficiënte wijze kan inzetten. Het is een technicus die in het theater twee werelden bij elkaar brengt. Aan de ene kant de wereld van techniek met al zijn exactheid en aan de andere kant een wereld van artistieke intuïtie, waaruit voorstellingen ontstaan. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G VWO: profiel N&T of N&G

www.beroepenkrant.nl

MBO: MBO-techniek op niveau 4 Bijzonderheden: Profiel N&G, mits de Zomercursus op de Hogeschool van Amsterdam is gevolgd. Vóór toelating vindt een oriënterings- en selectiegesprek plaats.

neert ook de verschillende disciplines die erbij betrokken zijn. Zo maakt hij in eerste instantie een keuze voor een theaterstuk, interpreteert de tekst, maakt een concept voor de uitvoering en zoekt daarbij de spelers.

Opleiding De 4-jarige Opleiding Techniek & Theater.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Waar De Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Opleiding Techniek & Theater Plaatsingsmogelijkheden Hoofd technische dienst bij een theater of een toneelgezelschap; chef-inspeciënt; belichter, geluidstechnicus, toneelmeester, stage-manager, manager bij toeleveringsbedrijven van apparatuur of als leidinggevende in verhuurbedrijven. Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren in de praktijk kun je doorstromen naar leidinggevende functies. ....................................................................................

Toneelregisseur Hbo-opleiding

De regisseur is de initiator en drijvende kracht bij de totstandkoming van een productie en coördi-

Bijzonderheden: Er vindt vóór toelating een selectie plaats. Let op: de minimum leeftijd bij aanmelding is 21 jaar. Opleiding De 4-jarige opleiding Regie. Bijzonderheden: ArtEZ heeft de opleiding Theatermaker aan de Theaterschool Arnhem. Waar De Regie Opleiding van de Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Plaatsingsmogelijkheden Regisseur bij het professionele toneel, variërend van gesubsidieerde repertoirgezelschappen, kinderen jeugdtheater tot vernieuwende, beginnende groepen in het theater.

Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren werken met bekende, grotere gezelschappen. Een eigen groep oprichten. Zelf een adhoc productie gaan maken. ....................................................................................

Toneelspeler Hbo-opleiding

Is een acteur met het toneel als professionele beroepspraktijk. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Er vindt vóór toelating een selectie plaats. Opleiding De 4-jarige opleiding Theater. Bijzonderheden: De acteursopleiding van de Theaterschool Arnhem (ArtEZ) leidt studenten op tot acteurs die thuis zijn op de planken, in films en in tv-producties. Aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht kun je de 4-jarige afstudeerrichting Acting volgen; bijzonder aan deze opleiding is de “fysieke invalshoek” op het spelen.

ARTISTIEKE BEROEPEN De Amsterdamse Toneelschool & Kleinkunstacademie van de Theaterschool, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, is een samenvoeging van de opleiding tot toneelspeler en kleinkunstenaar. Na de eerste twee basisjaren kun je je specialiseren als toneelspeler of kleinkunstenaar. Waar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten ArtEZ Arnhem Hogeschool Zuyd Maastricht Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Broadway Academy Plaatsingsmogelijkheden Professioneel acteur of actrice bij een toneelgezelschap. Ook zijn er mogelijkheden op het werkterrein van film, televisie, musical, jeugdtheater en scholingsprogramma`s van het bedrijfsleven. Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren werken bij bekende, grotere gezelschappen. Een eigen groep oprichten.

Beroepen aangegeven in een gekleurde filmstrook kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

ONDERZOEK, PRODUCTIE, TECHNIEK EN VERVOER Analist/ Laboratoriummedewerker Hbo-opleiding

Dient de vaktaal te verstaan, analyses uit te voeren volgens gegeven voorschriften, de resultaten te interpreteren en zo nodig daarnaar te handelen. Dit alles omtrent kwantitatieve en kwalitatieve samenstelling van chemische verbindingen en mengsels. Vooropleiding HAVO: profiel N&G en N&T VWO: profiel N&G, N&T MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Chemie. De 4-jarige opleiding Aquatische ecotechnologie Bijzonderheden: Voor de medische richtingen: zie bij Medisch laboratoriumingenieur. Andere mogelijkheden zijn: de opleiding GezondheidsZorgTechnologie: zie bij Ingenieur gezondheidszorg. De opleiding Biotechnologie: zie bij Biotechnoloog. De opleiding Bio-informatica: zie bij Bio-informaticus De opleiding Chemische technologie: zie bij Chemisch technologisch ingenieur. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen locatie Deventer Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Stenden Hogeschool (Emmen) Saxion Hogescholen Enschede Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Leiden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Eindhoven Fontys Hogescholen Venlo

AOT-ingenieur

Bio-informaticus

De AOT-ingenieur komt in beeld nadat technische systemen en opstellingen ontworpen en geïnstalleerd zijn. Deze houdt zich dan bezig met het in bedrijf nemen, verbeteren, waar nodig, van het systeem, het oplossen van storingen en het in de gaten houden van het economisch rendement van het produktieproces.

Is een biologisch of medisch onderzoeker, maar verricht onderzoeken grotendeels op de computer in plaats van aan een laboratoriumtafel. Je doet onderzoek naar bijvoorbeeld erfelijke ziektes, de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en veredeling van planten.

Hbo-opleiding

Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+NA/NL&T) VWO: profiel N&T, N&G, C&M+WA2+NA1 en E&M+NA1 (per 1-8-2010: N&T, N&G+NA/NL&T of E&M+NA) MBO: niveau 4 (middenkader of specialist) Opleiding De 4-jarige opleiding AOT-techniek (Algemene operationele technologie). Waar Hogeschool Zeeland Hogeschool Utrecht. Plaatsingsmogelijkheden Het werkveld van algemene operationele techniek is breed en de vraag naar ingenieurs is al jaren groot. Je kunt bijvoorbeeld bij een ingenieursbureau gaan werken als ontwerper van klimaatsystemen of als elektrotechnisch adviseur of energieadviseur voor nieuwe, grote en complexe gebouwen. Je komt AOT`ers ook tegen in functies als hoofd technische dienst of hoofd productie. Maar misschien voel je meer voor een beroep waar je als projectleider optreedt en verantwoordelijk bent voor de optimale installatie van een ontwerp. Carrieremogelijkheden Na het afronden van je studie kun je nog verder studeren. Denk bijvoorbeeld aan de masteropleiding Energy Science aan een universiteit. ....................................................................................

Baggertechnoloog

Hbo-opleiding

Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb of na VWO: alle profielen (per 1-8-2010: N&G, N&T, E&M of C&M+wa/wb) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Bio-informatica. Waar Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Leiden. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Plaatsingsmogelijkheden Bij researchinstellingen als TNO, voedingsmiddelenbedrijven als Unilever, plantenveredelingsbedrijven als PR, universiteiten, academische ziekenhuizen, biotechnische bedrijven en farmaceutische bedrijven. Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren ervaring te hebben opgedaan is het mogelijk door te groeien naar hogere functies. Ook kun je doorstromen naar de universiteit. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ca. €2.130,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €3.020,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Biotechnoloog Hbo-opleiding

Plaatsingsmogelijkheden In laboratoria van bedrijven, bij TNO, keuringsdiensten, overheidsinstellingen als het Rijksinstituut van de Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM) enz. Naar het soort werk kan men de laboratoria verdelen in 3 typen: (produkt) controlelaboratoria, ontwikkelingslaboratoria en researchlaboratoria. De meeste laboratoriummedewerkers zijn momenteel werkzaam in de controlelaboratoria, een kleiner aantal in de ontwikkelings- en slechts een gering aantal in de researchlaboratoria. M.b.t. het onderzoekterrein is het aantal arbeidsplaatsen het grootst in de chemische sector, kleiner in de biologische, en gering in de fysische sector.

Een baggertechnoloog is gespecialiseerd in de problematiek van grote baggerprojecten. De kapitaalinvesteringen in baggerprojecten zijn enorm en het werk is zeer specialistisch. Het werk brengt je daarbij vaak in het buitenland.

Bestudeert micro-organismen en plantaardige en dierlijke cellen en onderzoekt hoe deze technisch kunnen worden toegepast. Verder zoekt een biotechnoloog naar genezingsmethoden van ziekten bij mensen of hij is bezig met embryotransplantatie of kunstmatige inseminatie. Ook kunnen biotechnologen bezig zijn met plantenveredeling, voorlichting of beleid.

Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+NA/NL&T VWO: profiel N&T, N&G, E&M+NA1 of C&M+WA12+NA1 (per 1-8-2010: N&T, N&G+NA/NL&T of E&M+NA) MBO: niveau 4

Vooropleiding HAVO: profielen N&T of N&G VWO: profielen N&T, N&G, E&M+sk1 of C&M+sk1 (per 1-8-2010: N&G of N&T) MBO: niveau 4

Opleiding De 4-jarige opleiding Civiele Techniek.

Opleiding De 4-jarige opleiding Biotechnologie

Carrieremogelijkheden Het is mogelijk om onder andere hoofdanalist, laboratoriumassistent of eventueel directeur van een laboratorium te worden. Na het behalen van het HLO-diploma kan men toelating aanvragen bij een universiteit of een TU.

Bijzonderheden: Aan het eind van het eerste jaar kies je dan voor de afstudeerrichting Bagger-, Kust- en Oeverwerken.

Salarisindicatie Je aanvangssalaris op 22-jarige leeftijd ligt tussen ongeveer €1.630,- en €2.640,-. De uitloop van je salaris ligt tussen ongeveer €2.130,- en €3.560-. Een en ander is afhankelijk van functie/soort bedrijf/opleiding en dergelijke.

Plaatsingsmogelijkheden Baggermaatschappijen zoals Boskalis en de HAM.

Bijzonderheden: In het tweede jaar kies je voor de procestechnologische of de laboratoriumrichting. De procestechnologische richting concentreert zich op de toepassing van biotechnologie in industriële processen als biologische bodemsanering, de productie van fijnchemicaliën en afvalwaterzuivering. In de laboratoriumrichting houd je je bezig met fundamenteel en toegepast onderzoek in het laboratorium, bijvoorbeeld naar methoden voor genezing van ziekten bij mens en dier, of naar manieren om de resistentie van planten tegen ziekten en plagen te voorkomen.

Meer informatie www.proef.nl

Hbo-opleiding

Waar Hanzehogeschool Groningen.

Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren ervaring te hebben opgedaan als (assistent)uitvoerder, calculator of chef werkvoorbereiding is het mogelijk door te groeien naar projectmanager of hoofduitvoerder.

Waar Hogeschool Van Hall Larenstein, locatie Leeuwarden Hogeschool INHOLLAND Delft Noordelijke Hogeschool Leeuwarden.

Plaatsingsmogelijkheden Onderzoeksfuncties op uitvoerend of leidinggevend niveau in de levensmiddelen-, de farmaceutische of de bioprocesindustrie, bij milieuonderzoeks- en adviesbureaus, bij water- en zuiveringschappen of bij academische centra en laboratoria voor plantenveredeling, dierlijke productie, medisch-biologische wetenschappen, etc. Carrieremogelijkheden Na je studie groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar hogere kader- en leidinggevende functies. Na voltooiing van je studie (mits in 4 jaar) kun je ook je kennis verder verdiepen op de WU. De studie kan dan in de meeste gevallen in twee jaar middels diverse doorstroomprogramma`s worden afgerond. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ca. €2.130,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €3.020,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Bouwkundig ingenieur Hbo-opleiding

Houdt zich vooral bezig met de bouw, het beheer en de inrichting van woon-, werken recreatieruimten. Is deskundig in onder andere ontwerp, constructie en uitvoering, maar ook in de economische, maatschappelijke en stedenbouwkundige aspecten van het bouwen en de vormgeving. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+wb+na VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Bouwkunde. Bijzonderheden: Bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen kun je in de opleiding Bouwkunde courses volgen die onderdeel uitmaken van het traject GezondheidsZorgtechnologie. Het zijn opleidingscourses die in een gezondheidscontext zijn geplaatst. De courses worden ondersteund met relevante vakken uit de gezondheidszorg. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Saxion Hogescholen locatie Enschede Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Zuyd (Heerlen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Avans Hogeschool locatie Tilburg Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Als bouwkundig ingenieur kun je je opleiding op vele manieren binnen het brede veld van de bouwkunde van nut maken. Je kunt gaan werken in diverse functies. Op beleidsniveau: als projectontwikkelaar, projectleider. Op voorbereidings- en ontwerpniveau: als bouwtechnicus, constructeur, adviseur. Op uitvoeringsniveau: als opzichter, uitvoerder, manager bouwbedrijf. Op beheersniveau: als onderhoudsdeskundige, kostendeskundige, coördinator bouworganisatie.

Films van o.a.: Bouw en civiele techniek - “Exacte vakken, de wereld ligt voor je open!” - Engineering? Kies een technische HBO-opleiding! - Hogeschool Utrecht, Hogere Energie Technologie Hogeschool Utrecht: Life Sciences & Chemistry duaal - Natuurkunde.nl - Innovatiemanagement Universiteit Utrecht - Aardwetenschappen Universiteit Utrecht - Milieuwetenschappen Universiteit Utrecht - Sociale geografie en planologie – UU - Hogeschool Windesheim - Passion for power; Werken in de mobiliteitsbranche - Zeebenen gezocht! - Strukton Rail - Scheepsbouw Nederland - Nederland Maritiem Land Aardolie en aardgas; een dynamische werkomgeving! - HISWA - Productschap Vis - Waterbouw - Ecabo - Nedtrain

www.beroepenkrant.nl

Carrieremogelijkheden Je kunt je de studie in verschillende richtingen voortzetten en/of je met aanvullende studie op de hoogte te stellen van de nieuwste ontwikkelingen. Zo kun je onder andere de door de sector HTO georganiseerde deeltijd applicatiecursussen gaan volgen. Ook kun je nog verder gaan studeren aan een technische universiteit. Salaris indicatie Je aanvangssalaris ligt tussen ongeveer €1.735,- en €2.765,- (dit gezien de diversiteit van de mogelijke functies) en kan oplopen tot ongeveer € 3.430,-, afhankelijk van verdere opleiding, zwaarte van de functie en bekwaamheden. Hogere salarissen zijn zeker bereikbaar. ....................................................................................

Chemicus / Scheikundige Wo-opleiding

middelenindustrie, de geneesmiddelenindustrie, adviesbureaus en allerlei overheden. Ongeveer de helft van de afgestudeerde scheikundigen gaat verder in het onderzoek bij een universiteit, een onderzoeksinstelling of het bedrijfsleven. Als je je studie hebt gecombineerd met vakken op het gebied van communicatie kun je aan de slag als wetenschapsvoorlichter of wetenschapsjournalist. Tenslotte biedt ook het onderwijs uitstekende perspectieven. Carrieremogelijkheden Als onderzoeker kun je doorstromen naar management- en beleidsfuncties. Ook als niet-onderzoeker zijn na enige jaren ervaring hogere functies mogelijk. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ongeveer €2.550,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €4.260. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger.

Als chemicus of scheikundige kun je onderzoek doen naar chemische processen die zich in een cel afspelen en daarmee begrijpen waarom mensen ziek worden. Ook kun je nieuwe vaccins en geneesmiddelen ontwikkelingen. Naast deze “chemie van het leven” is het ook mogelijk je te specialiseren in de high tech chemie. Dan doe je onderzoek naar de eigenschappen van stoffen. Daardoor kun je begrijpen waarom bijvoorbeeld een materiaal sterk is, licht geeft of electriciteit geleidt. Natuurlijk zijn er ook chemici die nieuwe materialen ontwikkelen voor high tech toepassingen. En dan is er nog de chemie van energie, water en een schoon milieu. Wanneer je je als scheikundige hiermee bezighoudt doe je onderzoek naar alternatieve brandstoffen, katalysatoren en het zuiveren van water.

Chemisch technologisch ingenieur Als chemisch technoloog houd je je voornamelijk bezig met het bedenken van verbeteringen voor processen en het ontwerpen van nieuwe technieken en installaties daarvoor. Als chemisch technoloog ben je bezig met de vernieuwing van een klein apparaat, maar ook met de aanpassing van een complete fabriek. Vooropleiding HAVO: profiel N&G of N&T VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&G of N&T) MBO: niveau 4

altijd

iets willen doen met

milieu,

mensen,

medicijnen, levensmiddelen of

nieuwe

materialen ontwikkelen?

Kies dan voor een opleiding in de

chemie!

www.feelthechemistry.nl

vind je alle informatie over opleidingen

beroepen

in de

chemie, life sciences & procestechniek. Bekijk hier

de beroepenvideo's, lees de interviews of test je

sciencekennis

labmission! Surf naar:

Plaatsingsmogelijkheden In de procesindustrie (productie, veiligheid, milieubewaking), bij de overheid (adviserend en controlerend), bij onderzoeksinstellingen en bij ingenieursbureaus.

Hbo-opleiding

Heb je

Waar Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen locatie Enschede Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht

Civiel-Technisch Ingenieur (wegen waterbouwkundig ingenieur)

Hbo-opleiding

Plaatsingsmogelijkheden Naast de chemische industrie kun je werk vinden in uiteenlopende sectoren als ziekenhuizen, de levens-

Opleiding De 4-jarige opleiding Chemische technologie.

Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ca. €2.130,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot E3.020,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger.

Opleiding De 5-jarige opleiding Scheikunde.

Waar Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam

Bijzonderheden: MBO: met wiskunde en natuurkunde (scheikunde gewenst).

Carrieremogelijkheden Je kunt verder studeren aan de TU, Post-HBO-cursussen volgen of een opleiding voor leraar. Ook in je werkkring zijn na enige jaren ervaring hogere functies mogelijk.

Vooropleiding VWO: profiel C&M+wb1+na1+sk1, E&M+wb1+na1+sk1, N&G of N&T (per 1-8-010: N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na+sk of C&M+wb+na+sk)

Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding en een 2-jarige master.

ONDERZOEK, PRODUCTIE, TECHNIEK EN VERVOER

in de

www.feelthechemistry.nl

Bijzonderheden: In Amsterdam geldt voor MBO: wiskunde en economie dringend aangeraden. In Enschede geldt: bij een niet technische MBO contact opnemen met het secretariaat. Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Technische Commerciële Confectiekunde; 2. De 4-jarige opleiding Technische Commerciële Textielkunde Waar 1. Hogeschool van Amsterdam 2. Saxion Hogescholen locatie Enschede Plaatsingsmogelijkheden 1. Is afhankelijk van je afstudeerrichting. Na Fashion en Design: een eigen bedrijf beginnen; onderdeel worden van een creatief team van een kledingmerk; werken voor een warenhuis of een stylingbureau. Na Fashion en Management: bij internationaal georiënteerde modebe-drijven, zoals productiebedrijven, inkoopcombinaties, grootwinkelbedrijven, groothandels en adviesbureaus. Na Fashion en Brands: in de modebranche houdt je je bezig met winkelinrichting, reclamecampagnes, brochures, websites en al het andere dat het merk wil uitstralen naar de doelgroep. 2. Inkoper, productontwikkelaar of textielspecialist in modeontwerpteams of bedrijfsleider in een productieomgeving. Verder leidinggevende functies in de internationaal georiënteerde textiel- en kledingindustrie en -handel, zoals marketingmanager en productmanager. I.h.a. kun je drie soorten functies onderscheiden: commerciële, kwaliteitsgerichte en productontwikkelingsgerichte functies. Carrieremogelijkheden Na ervaring meer verantwoordelijke functies / doorgroeien in de bovengenoemde functies.

Houdt zich bezig met het ontwerpen, construeren en uitvoeren van werken ten behoeve van het verkeer (water-, spoor-, landen luchtwegen), de beheersing en het nuttig gebruik van water, maar ook steeds meer met het wonen en werken van de mens. (raakvlakken met de milieubeheerser, planoloog en sociaal geograaf). Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na of nl&t VWO: profiel C&M+wa2+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na) MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Civiele techniek. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Saxion Hogescholen Enschede Avans Hogeschool locatie Tilburg Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Zuyd (Heerlen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool Rotterdam Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Windesheim (Zwolle) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Hogeschool Utrecht Haagse Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden Civiele ingenieurs vinden hun werkkring bij overheidsdiensten (Rijks- en Provinciale Waterstaat, gemeente, waterschap), het uitvoerend grond-, wegen waterbouwkundig bedrijf, zowel in binnen- als buitenland; onderzoeksinstellingen, milieuinstanties; civieltechnische adviesbureaus en construktiebureaus. Carrieremogelijkheden Je kunt de studie in verschillende richtingen voortzetten en/of je met aanvullende studie op de hoogte stellen van de nieuwste ontwikkelingen. Zo kun je na je studie o.a. de door de sector HTO georganiseerde part-time applikatiekursussen gaan volgen. Ook kun je je studie voortzetten aan een technische universiteit. Salaris indicatie Je aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.020,- à €2.305,-. Tot welke hoogte je salaris vervolgens kan oplopen is afhankelijk van bijvoorbeeld het aantal dienstjaren, ervaring en de inhoud van de taken. Bij overheidsinstanties kan dat oplopen tot tussen de €3.020,- en €3.400,-. ....................................................................................

Confectie-/ textielingenieur Hbo-opleiding

Bekleedt leidinggevende functies in de kleding-/ textielindustrie of de kleding-/textielhandel. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of bij 1. C&M+ec/m&o/ mw+wa/wb of bij 2. C&M+wa/wb VWO: profiel C&M+wa12+sk1 of na1 of ec1, E&M, N&G of N&T (per 1-8-2010 bij 1.: N&G, N&T, E&M of C&M+ec/m&o en bij 2. : alle profielen) MBO: niveau 4

Elektrotechnisch ingenieur (ing.) Hbo-opleiding

Als elektrotechnisch ingenieur houd je je bezig met informatie-communicatietechniek (ICT), informatie technologie (IT), maar ook met onder andere informatica, computertechniek, computernetwerkmanagement, embedded software, internet, telecommunicatie, datacommunicatie, telematica, elektronica ( het ontwerp en bouw van bijvoorbeeld cd-spelers, tv`s en medische apparatuur), elektromagnetische compatibiliteit (het voorkomen dat apparaten elkaar storen), het ontwerpen van chips (integrated circuits) en met meet- en regeltechniek (de automatische piloot in een vliegtuig, maar ook temperatuurregeling). Kortom, je hebt een heel breed werkterrein. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel N&T, C&M+wa12+na12, E&M+na1 of N&G (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 in de sector Techniek Opleiding De 4-jarige opleiding Elektrotechniek. Bijzonderheden: Bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen kun je in de opleiding Elektrotechniek courses volgen die onderdeel uitmaken van het traject GezondheidsZorgtechnologie. Het zijn opleidingscourses die in een gezondheidscontext zijn geplaatst. De courses worden ondersteund met relevante vakken uit de gezondheidszorg. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Windesheim (Zwolle) Stenden Hogeschool Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen locatie Enschede Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Haagse Hogeschool/TH Rijswijk Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Hogeschool van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Je kunt terecht komen in research- en technische ontwikkelfuncties, maar ook in technisch-commerciële en management- en opleidingsfuncties, zowel in het

ONDERZOEK, PRODUCTIE, TECHNIEK EN VERVOER

Wat wil jij worden?

bedrijfsleven als bij de overheid.

ven, zelfstandige juridische bureaus of bij bedrijven die adviseren rond computergebruik of op het terrein van de planologie. Ook zelfstandige vestiging is mogelijk.

Carrieremogelijkheden Je kunt verder studeren voor een mastertitel, bijvoorbeeld aan een van de technische universiteiten.

Carrieremogelijkheden Promoveren door een promotieonderzoek voor een verdere loopbaan in het wetenschappelijk onderzoek.

Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ca. E2.130,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €3.020,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Elektrotechnisch ingenieur (ir.) Hbo-opleiding

De opleiding is gericht op het werken met en het ontwikkelen van moderne elektronische producten en diensten, zoals computers, faxen, mobiele telefoons, cd-spelers, dvd-spelers en betaalautomaten. Vooropleiding VWO: profiel C&M+WB12+NA12, E&M+WB12+NA12, N&G+WB12 of N&T (wordt: N&T, N&G+Wb+Na, E&M+Wb+Na of C&M+Wb+Na) Bijzonderheden: Voor wat betreft de eis Wb bij het profiel N&G geldt dat de instelling je de gelegenheid kan geven om aan deze eis uiterlijk bij afronding van de propedeutische fase te voldoen. Opleiding De 5-jarige opleiding Elektrotechniek. Waar Technische Universiteit Eindhoven Technische Universiteit Delft Universiteit Twente. Plaatsingsmogelijkheden Functies o.a. in de elektronica-industrie, telecommunicatieindustrie, de computerbranche, oliewinning, luchten ruimtevaart of bij energiebedrijven. Carrieremogelijkheden Verdere studie: een 4-jarig AIO-contract (voor promotie tot dr.) of diverse 2-jarige ontwerpersopleidingen aan de technische universiteiten. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.803,(dit kan uitlopen tot €6.995,-) of van €5.351,- (dit kan uitlopen tot €8.445,-), maar je start bij (promotie) onderzoek met e2.000,- à €2.558,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen tussen de €2.330,- en €2.802,-, oplopend tot tussen de €3.678,- en €5.279,-.

Fysisch geograaf Wo-opleiding

De expert als het gaat om de bodem van Nederland. Bij elk bouwproject, bij elk plan voor een aanpassing in het landschap zorgt de fysisch geograaf voor inzicht of de bodem ter plekke geschikt is voor de plannen. Vooropleiding VWO: profiel N&G,N&T, E&M+wb1+na1+sk1 of C&M+wb1+na1+sk1 (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb+na, E&M+na+sk of C&M+na+sk) Opleiding De 5-jarige opleiding Aardwetenschappen, richting Fysische Geografie. Bijzonderheden: Je begint met de 3-jarige bacheloropleiding. Daarna volg je de 2-jarige Engelstalige masteropleiding. Tijdens je studie breng je veel tijd buiten door om de Aarde in het echt te bestuderen, maar ook werk je met moderne technieken. Waar Universiteit Utrecht, faculteit der Geowetenschappen Universiteit van Amsterdam, faculteit der Wiskunde en natuurwetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam, faculteit der Aard- en Levenswetenschappen Plaatsingsmogelijkheden Veel fysisch geografen werken bij gemeente, provincie of ministeries waar plannen worden gemaakt voor de inrichting en aanleg van Nederland. Verder werken ze veel bij adviesbureaus die op commerciële basis hetzelfde uitvoeren. Nog een mogelijkheid: (1ste graad) leraar aardrijkskunde of ANW. Carrieremogelijkheden Bij zowel overheid (ministeries, provincies) als in het bedrijfsleven kunnen fysisch geografen door hun toegepaste beta-kennis en sociale vaardigheden doorgroeien naar middenkade- en topfuncties. Ook in de wetenschap is een carrière mogelijk.

Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.803,(dit kan uitlopen tot €6.995,-) of van €5.351,- (dit kan uitlopen tot €8.445,-), maar je start bij (promotie)onderzoek met €2.000,- à €2.558,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op €2.330,- of €2.802,-, respectievelijk oplopend tot €3.678,- en €5.279,-. ....................................................................................

Houdt zich bezig met het meten, berekenen, tekenen en opzetten van informatiesystemen en met het werken met systemen voor de plaatsbepaling van satellieten. Speelt een belangrijke rol bij bijvoorbeeld eigendomsregistratie, ruimtelijke ordening, landinrichting, transport, vastgoed- en milieubeheer, en recreatie. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t WO: profiel C&M+wa2+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Geodesie. Waar Hogeschool Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Bij grote ingenieursbureaus, software- en internetbedrijven, cartografische productiebedrijven en de overheid (Rijkswaterstaat). Carrieremogelijkheden Je kunt je verder specialiseren aan de TU. Ook kun je Post-HTO-cursussen gaan volgen. Salaris indicatie Je startsalaris ligt op ongeveer €2.020,-, oplopend tot tussen de €3.020,- en €3.400,-.

Is werkzaam op het vakgebied van de moderne optica in combinatie met andere vakgebieden zoals informatica en elektronica. Centraal daarbij staat de laser met alle mogelijke toepassingen, zoals optische communicatie, optische meetsystemen, materiaalbewerking met hoog-vermogen lasers en holografie. Vooropleiding HAVO: N&G of N&T+na of nl&t VWO: profiel C&M+wa2+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 in de sector Techniek Opleiding De 4-jarige opleiding Technische Natuurkunde. Bijzonderheden: Je moet dan kiezen voor de unieke afstudeerrichting Fotonica. Havisten kunnen de studie in 4 jaar afronden, terwijl MTO-ers en VWO-ers dat kunnen in 3 jaar. MTO-ers met een aanverwante vooropleiding kunnen de studie zelfs in 3 jaar afronden. Waar Haagse Hogeschool/TH Rijswijk Plaatsingsmogelijkheden Fotonicus in de optische en elektronische industrie; lasertechnicus. Carrieremogelijkheden Je kunt je verder specialiseren. Daartoe is er een samenwerkingsverband opgezet met de TU Delft. Je kunt dan doorstromen naar de masterfase.

Vooropleiding VWO: profiel C&M+wb12+na12, E&M+wb12+na12, N&G+wb12 of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na). Bijzonderheden: Voor wat betreft de eis Wb bij het profiel N&G (in de nieuwe vooropleidingseisen) geldt dat de instelling je de gelegenheid kan geven om aan deze eis uiterlijk bij afronding van de propedeutische fase te voldoen. Opleiding De 3-jarige bacheloropleidingen Civiele techniek, Elektrotechniek, Technische natuurkunde, Technische aardwetenschappen of Luchtvaart - en ruimtevaarttechniek. Daarna vervolg je je studie met de 2-jarige master Geomatics. Waar Technische Universiteit Delft. Plaatsingsmogelijkheden Bij de overheid: meestal bij het Grondbedrijf, bij de afdeling Landmeetkunde, de Meetkundige Dienst van Rijkswaterstaat. Bij de semi-overheid: functies bij het Kadaster, in het onderwijs en onderzoek, bij het Landbouwschap en de Waarderingskamer. Bij het bedrijfsleven: onder andere bij ingenieursbureaus, ICT-bedrij-

Haven en vervoerkundige Hbo-opleiding

Benadert het gehele vervoer vanuit de haven. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Logistiek en economie. Bijzonderheden: In het derde jaar kies je dan voor de afstudeerrichting Maritiem management. Waar Hogeschool Rotterdam. Plaatsingsmogelijkheden Functies bij productie- of distributiebedrijven, vervoersbedrijven, handelsondernemingen, open overslagbedrijven, cargadoors en de scheepsmakelaardij e.d. Door je specialisatie zijn al deze functies gericht op het werkterrein van “haven en vervoer”. Carrieremogelijkheden Verder gaan met de Masteropleiding Logistics Management. Er zijn afspraken met de faculteit Bedrijfskunde en de faculteit Economie van de Erasmus Universiteit over verkorte doctoraal trajecten (2 jaar of minder). Salarisindicatie Aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.735,- en kan uitlopen tot ongeveer €4.080,-. ....................................................................................

Hydrograaf Hbo-opleiding

Verzamelt gegevens en verwerkt die tot een vorm, zodat ze voor de aanleg van havens, het plaatsen van constructies op de zeebodem, het leggen van onderzeese pijpleidingen, etc. gebruikt kunnen worden.

Wo-opleiding

Hbo-opleiding

Geodeet Fotonicus

hoogleraar). In het bedrijfsleven bij de opsporing en winning van energie en grondstoffen kunnen geologen opklimmen tot middenkader en topfuncties (vorige directeur van Shell was een geoloog!)

Geodetisch ingenieur / Geo-informaticus

Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.803,(dit kan uitlopen tot €6.995,-) of van €5.351,- (dit kan uitlopen tot €8.445,-), maar je start bij (promotie) onderzoek met €2.000,- à e2.558,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen tussen de €2.330,- en €2.802,-, oplopend tot tussen de €3.678,- en €5.279,-. ....................................................................................

Houdt zich onder andere bezig met de instrumenten en de technieken die nodig zijn om de informatie over het aardoppervlak zo nauwkeurig mogelijk in te winnen en vast te leggen. Dat is telkens weer nodig omdat het kenmerk van ruimtelijke gegevens gerelateerd is aan een plaats of positie op (of nabij) de aarde, en dat ze constant aan verandering onderhevig is. Bij bijvoorbeeld de vraag of een rivierdijk moet worden verhoogd verzamelen geodeten informatie over het gebruik en eigendom van de grond, de economische en landschappelijke waarde ervan en de ingrepen die in het gebied gepland staan.

Geoloog Wo-opleiding

Geologen zorgen dat de wereldeconomie blijft draaien. Letterlijk. Ze sporen olie en gas op, ertsen en kostbare grondstoffen. Maar ze houden zich ook bezig met vulkanen, aardbevingen, fossielen en wat voor veranderingen er plaatsvinden in bijvoorbeeld het klimaat. Vooropleiding VWO: profiel N&G, N&T, E&M+wb1+na1+sk1 of C&M+wb1+na1+sk1 (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na+sk of C&M+wb+na+sk). Opleiding De 5-jarige opleiding Aardwetenschappen, richting geologie. Bijzonderheden: Je begint met de 3-jarige bacheloropleiding Aardwetenschappen. Daarna volg je de 2-jarige engelstalige masteropleiding Earth Sciences. Naast veel tijd (in het) buiten(land), besteed je veel aandacht aan nieuwe technieken en computertoepassingen.

Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Hydrografie. Waar Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Plaatsingsmogelijkheden Als hydrograaf of zeegeodeet of hydrographic surveyor bij surveybedrijven (Rijkswaterstaat e.d.) en maatschappijen die zich bezighouden met opsporing en delving van grondstoffen uit de zeebodem en bij instellingen die zich bezighouden met oceanografisch en biologisch onderzoek. Carrieremogelijkheden Verder gaan met de Master of Science of Transport Technology, Master of Science of Maintenance and Safety Management, Master of Science Total Quality Management of Master of Science Hydrografie.

Waar Technische Universiteit Delft, Faculteit Civiele Techniek Universiteit Utrecht, Faculteit Geowetenschappen. Vrije Universiteit Amsterdam, Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen.

Salaris indicatie Aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.735,- en kan uitlopen tot ongeveer €4.080,-. ....................................................................................

Plaatsingsmogelijkheden Veel geologen werken bij bedrijven die met olie- en gas te maken hebben, zoals Shell, Texaco, BP. Geologen werken vaak in het buitenland.

Wo-opleiding

Carrieremogelijkheden Aan wetenschappelijke instellingen: hogere functies na onderzoek/publicaties (onder andere promotie tot

Hydroloog/Klimatoloog Zonder drinkbaar water kan de mens niet leven. Aan de andere kant is teveel water in rivieren ook weer een probleem. De hydroloog is dan ook een belangrijk persoon, hij/zij kijkt naar grondwater reservoirs, houdt in de gaten of drinkwater van voldoende kwaliteit blijft, maar is ook bezig Neder-

Straks studeren, nu oriënteren Met je havo- of vwo-diploma sluit je je middelbare school af en begin je aan een nieuwe fase. Ben je al bezig met je studiekeuze? Denk dan aan Windesheim in Zwolle. Windesheim staat al jaren in de top van beste hogescholen met een breed studieaanbod. Je kunt bij ons kiezen uit opleidingen op het gebied van: • Management, economie, recht, marketing en communicatie • Gezondheidszorg, gedrag en maatschappij • Onderwijs, sport • Techniek, logistiek en informatica

Je talenten benutten Op Windesheim leer je nadenken over je keuzes en bepaal je de inhoud van je opleiding voor een flink deel zelf. Natuurlijk krijg je daar persoonlijke begeleiding bij. Het voordeel van zo’n studie op maat is dat je je talenten optimaal kunt benutten. En na je studie kun je versneld doorstromen naar een universitaire opleiding via een pre-masterprogramma.

Kom kijken en oordeel zelf Wil je een completer beeld van Windesheim of meer weten over de opleiding van je keuze? Kom dan op 6 februari naar de open dag in Zwolle of Lelystad. Of kijk op www.windesheim.nl voor uitgebreide informatie.

Windesheim Informatiecentrum 038 - 4 699 699 www.windesheim.nl het gebeurt op windesheim

ONDERZOEK, PRODUCTIE, TECHNIEK EN VERVOER land droge voeten te laten houden. Veranderingen in klimaat en landgebruik hebben daar alles mee te maken. Vooropleiding VWO: profiel N&G, N&T, E&M+wb1+na1+sk1 of C&M+wb1+na1+sk1 (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na+sk of C&M+wb+na+sk) Opleiding De 5-jarige opleiding Aardwetenschappen, richting hydrology of geomilieuwetenschappen. Bijzonderheden: Je begint met de 3-jarige bacheloropleiding Aardwetenschappen. Daarna volg je de 2-jarige engelstalige masteropleiding hydrology. Tijdens je studie breng je veel tijd buiten door, in het veld, zoals aardwetenschappers dat noemen. Om de Aarde in het echt te bestuderen. Waar Universiteit Utrecht Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit van Amsterdam. Plaatsingsmogelijkheden Hydrologen kom je over de hele wereld tegen. Ze werken bij waterschappen in Nederland of bij rijk en provincie in binnenen buitenland. Nederlandse waterbedrijven zijn over de hele wereld bezig en hebben overal vestigingen. Carrieremogelijkheden Aan wetenschappelijke instellingen: hogere functies na onderzoek/publicaties (onder andere promotie tot hoogleraar). In het bedrijfsleven en overheid kunnen hydrologen opklimmen tot middenkader en topfuncties door hun combinatie van beta-kennis en sociale vaardigheden. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.803,(dit kan uitlopen tot €6.995,-) of van €5.351,- (dit kan uitlopen tot €8.445,-), maar je start bij (promotie)onderzoek met €2.000,- à €2.558,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op €2.330,- of €2.802,-, respectievelijk oplopend tot €3.678,- en €5.279,-.

Wat wil jij worden?

Industrieel productontwerper Wo-opleiding

Houdt zich met name bezig met proefondervindelijk werk. Met als doel om intelligente producten en diensten te ontwerpen. Daarbij kan het gaan om apparatuur voor revalidatieoefeningen, maar evengoed om een informatiesysteem op Schiphol. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb12, E&M+wb12+na12 of C&M+wb12+na12 (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na) Opleiding De 5-jarige opleiding Industrial Design. Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding en een 2-jarige masteropleiding. Waar TU Eindhoven Plaatsingsmogelijkheden Op de industrial-designafdeling van een groot bedrijf of werken bij een ontwerpbureau. Je kunt ook een eigen bedrijf beginnen. Carrieremogelijkheden Wanneer je belangstelling hebt voor wetenschappelijk onderzoek kun je solliciteren naar een promotieplaats aan universiteiten in binnenen buitenland. Salaris indicatie Is niet aan te geven, aangezien deze opleiding nog geen studenten heeft afgeleverd. ....................................................................................

Ingenieur Human Technology Hbo-opleiding

Bekijkt de techniek door de ogen van de gebruiker. Samen met projectontwikkelaars en technici werk je aan eigentijdse producten die zich moeiteloos laten bedienen. Je bent op de hoogte van de huidige trends en weet wat er te koop is. Je kent de eisen van de techniek en de wensen van de gebruikers. Je vertaalt ze naar productspecificaties en adviseert over de ontwikkeling van nieuwe of verbeterde producten. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb WO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige Human Technology. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen

Industrieel productontwerper Hbo-opleiding

Ontwerpt professionele producten en consumentenproducten voor serie- en massafabricage en verpakkingsontwikkeling. Als industrieel productontwerper weet je een productidee zo te ontwikkelen dat het efficiënt kan worden geproduceerd en voldoet aan de eisen van de consument. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na VWO: profiel C&M+wa2+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G of E&M) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Industrieel productontwerpen. Bijzonderheden: De opleiding in Den Haag kent twee afstudeervarianten: Produktontwerpen (het zwaartepunt ligt dan op het technische aspect van produktontwerpen, dus op het produceerbaar maken van een produktidee) en verpakkingen. In Utrecht volg je binnen de opleiding Werktuigbouwkunde de variant Product Design & Engineering.

Plaatsingsmogelijkheden Application engineer, projectleider, manager innovatie en business development, adviseur projectontwikkeling, product consultant of quality manager. Dit is maar een greep uit de mogelijke functies die je na je opleiding kunt vervullen. Gebieden waar je terecht kunt komen zijn heel divers: informatietechnologie, telefonie, openbaar vervoer, bouwen en wonen, huishoudelijke apparaten, beveiliging, recreatie en vrije tijd, medische hulpmiddelen. Ook kun je als adviseur gaan werken bij intermediaire instanties als gemeenten of adviesbureaus. Carrieremogelijkheden Na enige jaren zijn er hogere functies mogelijk. Ook kun je doorstromen naar een Post-HBO-cursus, bijvoorbeeld Industriële vormgeving. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.030,-, oplopend tot tussen de €3.010,- en €3.400,-. ....................................................................................

Ingenieur luchtvaarttechnologie Hbo-opleiding

Waar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Fontys Hogescholen Venlo Haagse Hogeschool Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Saxion Hogescholen locatie Enschede

Is betrokken bij het ontwerpen, uitwerken en berekenen van vliegtuigconstructies, het ontwerp en testen van vliegtuigsystemen en instrumenten, onderzoek aan constructies en materialen en bij de ontwikkeling van fabricagemethoden. Ook onderzoek op het gebied van vliegtuiggebruik en -onderhoud, aerodynamisch onderzoek en metingen tijdens de vlucht kunnen tot zijn taak behoren.

Plaatsingsmogelijkheden Industrieel ontwerper of verpakkingsdeskundige in productie- en verpakkingsbedrijven en ontwerpbureaus van doorgaans consumentenproducten.

Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel C&M+wa2+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&t, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4

Carrieremogelijkheden Verder studeren aan bijvoorbeeld TU Eindhoven: Master Industrial Design. Salaris indicatie Aanvangssalaris als junior ontwerper ligt ongeveer op €1.860,- en kan uitlopen tot ongeveer €3.360,-.

Opleiding De 4-jarige opleiding Luchtvaarttechnologie. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft.

Plaatsingsmogelijkheden In de luchten ruimtevaartindustrie, maar ook in verwante bedrijfstakken. Carrieremogelijkheden Binnen en buiten Nederland kun je aansluitende vervolgopleidingen op masterniveau gaan doen. Salaris indicatie Is moeilijk aan te geven. Het salaris is afhankelijk van de functie waarin en het bedrijf waar je komt te werken. ....................................................................................

Kaderfuncties in autoindustrie en -handel en wegtransporttechniek Hbo-opleiding

Is werkzaam in de auto-industrie, autohandel en binnen de wegtransporttechniek in zeer uiteenlopende functies: calculator, manager, beheerder van wagenparken, planner, bedrijfsleider, importeur, verkoper, vertegenwoordiger, research-medewerker of als houder van een automobiel- of garagebedrijf. Vooropleiding 1. HAVO VWO MBO Bijzonderheden: IVA Driebergen kent een 2- of 3-jarige voltijd opleiding op meerdere niveaus (Hogeschool IVA, A, B en BC). Indeling is globaal als volgt: VWO, HAVO met profiel N&T, N&G of E&M en MBO niveau 4 geven toegang tot het propedeusejaar HBO; HAVO met profiel C&M en MBO geven toegang tot programma B. Voor KMBO is na een toelatingstest plaatsing in programma BC mogelijk. 2. HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel C&M+wa2+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Met MBO-diploma, sector Techniek, kun je de opleiding in 3,5 jaar afronden. 3. HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&T+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 Opleiding 1. De Hogere management opleiding voor de mobiliteitsbranche. 2. De 4-jarige opleiding Autotechniek. Bijzonderheden: De opleiding in Arnhem is als volgt opgebouwd: eerste jaar: propedeuse; na de propedeuse volgt de hoofdfase, waarin je kunt kiezen uit 2 stromen: constructeur beproever of technisch commercieel ingenieur. Je loopt twee stages van ieder 90 dagen. Hiervoor ga je aan de slag bij bedrijven in binnenen buitenland. Tevens is het volgen van een “minor” verplicht. Dit is een verbredend of verdiepend onderwijsblok van een half jaar, dat voor een groot deel naar eigen interesse en competenties is in te vullen. 3. De 4-jarige opleiding commerciële economie. Bijzonderheden: Na twee jaar kies je dan voor de specialisatie Automotive, die wordt verzorgd door het Cardano Instituut in Nieuwegein, in samenwerking met Fontys Hogescholen.

17 zowel voertuigtechnische als technisch-commerciële gebieden (spilfuncties). Daarna bestaat de mogelijkheid door te studeren voor de Automotive Master die de HAN aanbiedt in samenwerking met University of Praha. Tevens wordt er bij de HAN een minor aangeboden, die plaatsing in het masterproject van de TU Eindhoven mogelijk maakt. Salaris indicatie Is sterk afhankelijk van de werkkring waarin je terecht komt, van de genoten/verdere opleiding en van ervaring. Na 1. ligt het globaal tussen de €1.500,- en de €3.100,-; hogere salarissen zijn zeker mogelijk. Na 2.: globaal tussen de €1.890,- en de 14.615,-; ook hier zijn afwijkingen naar boven mogelijk. Meer informatie Het Cardano Instituut in Nieuwegein, tel. 030-6087788 IVA Driebergen, tel. 0343-512780, www.iva-driebergen.nl ....................................................................................

Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek ingenieur (ir.) Wo-opleiding

Heeft uiteenlopende taken op het gebied van de luchtvaart- en ruimtevaarttechniek. Hierbij kun je denken aan het construeren, testen, onderhouden en exploiteren van vliegtuigen of ruimtevaartuigen (inclusief lanceervoertuigen en ruimtestations). Deze objecten moeten vaak aan tegenstrijdige eisen voldoen. Als ingenieur luchtvaart- en ruimtevaarttechniek zoek je naar een compromis, zodat de beste oplossing gevonden wordt. Hierbij houd je rekening met zaken als levensduur, veiligheid, brandstofverbruik en gewicht. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb12, E&M+wb12+na12, C&M+wb12+na12 (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na) Opleiding De 5-jarige opleiding Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek (bachelor + master) Waar Technische Universiteit Delft. Plaatsingsmogelijkheden Binnen het bedrijfsleven of de overheid. Je kunt hierbij denken aan bedrijven als Stork Aerospace Group, de European Space Agency, het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium, de KLM, het Nederlands instituut voor Vliegontwikkeling en Ruimtevaart (NIVR), Schiphol Group, Aircraft Development & Systems Engineering (ADSE) of het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Je kunt ook aan de slag bij bedrijven in het buitenland. Maar afgestudeerden komen ook terecht in totaal andere richtingen dan de luchtvaart of ruimtevaart: bij bedrijven, ingenieursbureaus of consultancybureaus. Carrieremogelijkheden Je kunt aan de faculteit verbonden blijven als promovendus en nog een aantal jaren onderzoek doen.Dit onderzoek kun je vervolgens afronden met een promotie. Ook kun je na je opleiding de 2-jarige ontwerpersopleiding gaan doen. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van €4.803,(dit kan uitlopen tot €6.995,-) of van €5.351,- (dit kan uitlopen tot €8.445,-), maar je start bij (promotie)onderzoek met €2.000,- à €2.558,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op €2.330,- of €2.802,-, respectievelijk oplopend tot € 3.678,- en €5.279,-.

Waar 1. Instituut voor Autobranche & Management 2. Hogeschool Arnhem en Nijmegen Hogeschool Rotterdam 3. Zie het opleidingenoverzicht achterin. Plaatsingsmogelijkheden Na 1.: calculator, planner, bedrijfsleider, importeur, verkoper, vertegenwoordiger en dergelijke. Ook is zelfstandige vestiging mogelijk van een automobiel- of garagebedrijf. Na 2.: calculator, planner, bedrijfsleider, importeur, exporteur, verkoper, vertegenwoordiger, ontwerper, research-medewerker en dergelijke. In het algemeen kun je zeggen dat de sectoren waarin je geplaatst kunt worden haast onbegrensd zijn. Ook leidinggevende funkties bij onder andere: garagebedrijven, importeurs, exporteurs, transportondernemingen, toeleveringsbedrijven, overheidsinstellingen, beheer van wagenparken. Na 3: managementsfuncties in de automotivebranche. Carrieremogelijkheden 1. Je kunt gebruik maken van de functieadviesdienst en de vacaturebank. Deze afdeling verzorgt eveneens plaatsing in trainingsprojecten van importeurs. Vervolgstudie voor een BBA-diploma is mogelijk in de USA. Daarna bestaat de mogelijkheid in Nederland, de USA of Engeland verder te studeren voor het MBAdiploma. Het Amerikaanse BBA-diloma geeft toegang tot het verkort doctoraal programma van de Universiteit Nijenrode. Tevens is er een vervolgstudie mogelijk in Frankrijk, Engeland of Duitsland. 2. Afgestudeerden van de opleiding Autotechniek zijn praktisch georiënteerde ingenieurs, die op het gebied van de wegvoertuigen technische en bedrijfskundige problemen op kunnen lossen via een theoretische benadering. Zij vervullen leidinggevende functies op

Maritiem ingenieur Wo-opleiding

Als maritiem ingenieur bestuur en optimaliseer je productieprocessen en zorg je voor een goede planning, je haalt orders binnen of je bent bezig met beleid op lange termijn door het ontwikkelen van nieuwe scheepstypen en productietechnieken. Vooropleiding VWO: profiel C&M+wb12+na12, E&M+wb12+na12, N&G+wb12 of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na) Opleiding De 5-jarige opleiding Maritieme techniek. Waar TU Delft. Plaatsingsmogelijkheden Bij rederijen, scheepswerven, de offshore- en bag-

www.beroepenkrant.nl

gerindustrie, haven- en overslagbedrijven, de Koninklijke Marine en oliemaatschappijen. Carrieremogelijkheden Na enige jaren ervaring en/of verdere specialisatie zijn hogere, leidinggevende functies mogelijk. ....................................................................................

Maritiem logistiek manager Hbo-opleiding

Is een specialist in het logistieke proces met gedegen kennis van productie, fysieke distributie, beheersingstechnieken, ondersteunende disciplines en technieken. Het gaat daarbij specifiek om maritieme logistiek. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M VWO: profiel C&M+wa12/wb1+na1, E&M, N&G of N&T (per 1-8-2010:N&T, N&G of E&M) MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Logistiek & Technische Vervoerskunde Bijzonderheden: In Vlissingen kies je dan als afstudeerrichting maritieme logistiek en in Rotterdam maritiem management. Waar Hogeschool Zeeland Hogeschool Rotterdam Plaatsingsmogelijkheden Functies bij transport- en distributiebedrijven, open overslagbedrijven, cargadoors en de scheepsmakelaardij, advies & consultancy in logistiek en kwaliteiszorg, rederijen en expeditiebedrijven, luchtvracht expediteurs, cateringsbedrijven en logistieke afdelingen in grote productiebedrijven. Verder bij (semi-)overheden zoals havenschappen en Rijkswaterstaat. Carrieremogelijkheden Verder gaan met Master of Science vervolgstudies: Total Quality Management, Integral Port Management, Distribution Management of Maritieme Wetenschappen. Deze academische Masteropleidingen worden in samenwerking met een aantal buitenlandse universiteiten gegeven.

Maritiem officier Hbo-opleiding

Een maritiem officier of “marof” is iemand die niet alleen veel weet van navigatie en van de voortstuwing van het schip, maar is ook iemand die kennis heeft van automatisering, belading, electrotechniek en ICT. Een marof verzorgt bijvoorbeeld de communicatie met de wal en met andere schepen, in toenemende mate via de satelliet. Verder dient hij of zij maatregelen te nemen die nodig zijn voor een goede bedrijfsvoering. Voorbeelden hiervan zijn de veiligheid van het schip, de lading en haar bemanning en de zorg voor het milieu. Hoe meer ervaring en vaartijd je opdoet, hoe hoger je als marof in rang kunt klimmen, bijvoorbeeld tot het niveau van kapitein. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of N&T (tot 2014); N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na (per 1-8-2010) MBO: niveau 4 (aanbevolen wi + na). Bijzonderheden: Afgestudeerde MBO-Marofs kunnen, na overleg met de opleiding, in veel gevallen een verkort programma volgen (van 2,5 jaar). Ben je ouder dan 21 dan bestaat de mogelijkheid, middels een toelartingsexamen, de studie te kunnen volgen. Opleiding De 4 jarige opleiding Maritiem Officier. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool voor de Zeevaart (Rotterdam) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, Maritiem Instituut Willem Barentsz (Terschelling) Hogeschool Zeeland, Maritiem Instituut De Ruyter (Vlissingen) Plaatsingsmogelijkheden Als maritiem officier op alle Nederlandse koopvaardijschepen. Carrieremogelijkheden Aan boord van een zeeschip zijn er uitstekende mogelijkheden om door te groeien in de verschillende rangen, zowel op de brug als in de machinekamer. Functies met veel managementverantwoordelijkheid. Het mooie van de zeescheepvaart is dat je daardoor ook uitstekend voorbereid bent op een toekomstige functie in de gehele mariteme bedrijfstak. Je kunt bijvoorbeeld aan de slag bij het kantoor van de rederij zelf, havenbedrijven, scheepswerven en onderwijs.

Proef!

ONDERZOEK, PRODUCTIE, TECHNIEK EN VERVOER

Salaris indicatie De hoogte van je salaris hangt af van je praktijkervaring, grootte van het schip, type rederij, en zwaarte van de functie. Ben je pas afgestudeerd dan verdien je meteen een prima salaris. Tijdens je studie aan boord ontvang je al een stagevergoeding. Meer informatie www.zeebenengezocht.nl ....................................................................................

Materiaalkundig ingenieur (ir.) Wo-opleiding

Zorgt voor een lager verbruik van energie en materialen, werkt aan een duurzame samenleving en levert een bijdrage aan de vermindering van vervuiling. Je verbetert producten en industriële processen of ontwerpt die opnieuw. Bovendien doe je dat zo dat ze tegemoet komen aan de, vaak tegenstrijdige, eisen van de overheid én van het bedrijfsleven. Vooropleiding VWO: profiel C&M+wb12+na12, E&M+wb12+na12, N&G+wb12 of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) Opleiding De 5-jarige opleiding Technische Natuurkunde. Bijzonderheden: Binnen de bacheloropleiding bestaat een zogenoemde “minor”: een pakket vakken Technische Materiaalwetenschappen. Na deze bacheloropleiding kun je kiezen voor de masteropleiding die zich helemaal op dit vakgebied richt: Materials Sciences & Engineering. Waar TU Delft. Plaatsingsmogelijkheden Als onderzoeker, adviseur of manager bij de industrie, de overheid, de IT-wereld, het onderwijs, bij organisatieadviesbureaus en banken.

2. HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Milieukunde (omgevingsmanagement) 2. Een 4-jarige opleiding Civiele Techniek. Bijzonderheden: Binnen deze opleiding kies je dan de afstudeerrichting/ differentiatie (civiele) milieutechniek, milieutechnologie of een verwante richting. Waar 1. Saxion Hogescholen Deventer 2. Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Saxion Hogescholen locatie Enschede Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Haagse Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden Milieumanager bij de overheid, waterschappen, zuiveringsschappen, waterleidingbedrijven, bodemsaneringbedrijven, aannemingsbedrijven, organisatie- en adviesbureaus en industriële bedrijven. Carrieremogelijkheden Doorstuderen op een universiteit, bijvoorbeeld Milieukunde. Of verder gaan met een Masteropleiding. Salaris indicatie Dat hangt sterk af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.235,-, oplopend tot tussen de €3.020,- en €3.400,-.

Carrieremogelijkheden Je kunt kiezen voor een 4-jarige promotie tot doctor (dr.) in de technische materiaalwetenschappen. Je kunt ook kiezen voor een loopbaan als leraar, via de Communicatieve/Educatieve variant. Salaris indicatie Het aanvangssalaris is ongeveer €2.460,- en kan uitlopen tot ongeveer €5.000,-. ....................................................................................

Milieukundige Hbo-opleiding

@ 2008-2009 www.proef.info

‘ Life Secrets – je onthult ze met Applied Sciences!

Het leven zit vol geheimen. Sommige daarvan moeten vooral een mysterie blijven. Maar bij andere zijn we toch heel blij als ze ontrafeld worden. Ben jij zo iemand – die nieuwe brandstoffen ontdekt, cold cases oplost, ziektes helpt genezen of slimme gadgets bedenkt? Dan is een opleiding in Applied Science echt iets voor jou! In PROEF! lees je wat de mogelijkheden met zo’n studie zijn, en wat voormalige studenten nu met hun opleiding doen. Vraag deze folder aan op

www.proef.info

Als milieukundige ben je actief en creatief bezig met het herkennen, oplossen en voorkomen van milieuproblemen. Je werkt vaak in projecten samen met vertegenwoordigers uit andere vakgebieden aan een “duurzame” en leefbare samenleving. vooropleiding HAVO: profiel N&G, N&T of E&M+sk VWO: profiel C&M+wa12+sk1, E&M+sk1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&G, N&T of E&M+sk) MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Milieukunde. Waar Saxion Hogescholen Deventer Avans Hogeschool locatie Breda Plaatsingsmogelijkheden Technisch medewerker of beleidsmedewerker bij de overheid, medewerker van een afdeling milieu en veiligheid bij een groot bedrijf, of als milieuzorgadviseur bij een bedrijfsmilieudienst. Ook banen bij adviesbureaus die adviseren aan overheid en/of bedrijven behoren tot de mogelijkheden. Tenslotte is het ook mogelijk medewerker bij een milieuorganisatie of bij een waterschap te worden. Carrieremogelijkheden WO-milieukundeopleidingen of doorgaan met een Masteropleiding. Salarisindicatie Dat hangt sterk af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.130,-, oplopend tot tussen de €3.020,- en €3.400,-. ....................................................................................

Milieutechnisch/ milieutechnologisch ingenieur Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met bodem, water en lucht en hun samenhang met ecosystemen, gedrag van giftige stoffen in milieu en werkomgeving, milieu-onderzoek en met milieu- en ARBO-problemen. Maar kan zich, afhankelijk van de accenten in de opleiding, ook bezig houden met milieuproblemen in bedrijven en die met betrekking tot bewoond gebied.

Vooropleiding 1. HAVO: N&G, N&T of E&M+sk VWO: profiel C&M+wa12+sk1, E&M+sk1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&G, N&T of E&M+sk) MBO: niveau 4

Planoloog Hbo-opleiding

Menselijke activiteiten als wonen, werken, naar school gaan en uitgaan hebben ruimtelijke voorzieningen nodig. Als planoloog houd je je bezig met al wat nodig is om te komen tot het inrichten van onze leefruimte. Ook het beheer van bestaande ruimtelijke voorzieningen en milieuproblemen vragen daarbij steeds meer aandacht. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G of E&M) MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Ruimtelijke ordening en planologie Bijzonderheden: In Deventer wordt de nadruk gelegd op de relaties tussen ruimtelijke ordening en milieubeleid. NHTV internationale hogeschool Breda biedt de mogelijkheid om je al vanaf het eerste studiejaar te specialiseren in stedenbouwkunde. De variant Urban Design maakt weliswaar onderdeel uit van de opleiding Ruimtelijke ordening en planologie, maar wanneer je kiest voor Urban Design volg je vanaf de start van je studie het Urban Designprogramma. Je studeert af als Bachelor of Built Environment met als profiel Urban Design én je mag de titel `ingenieur` dragen. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht NHTV Internationale hogeschool Breda Saxion Hogescholen Deventer Plaatsingsmogelijkheden Bij overheidsdiensten en -instellingen (gemeentelijke afdelingen stadsontwikkeling, milieuzaken, onderzoek, rijks- en provinciale planologische diensten); ingenieurs- en adviesbureaus; projectontwikkelingsmaatschappijen; belangenorganisaties; kamers van koophandel; woningbouwverenigingen, Gemeentelijk Grondbedrijf. Carrieremogelijkheden Staffuncties bij genoemde instellingen. Mogelijkheden om met een verkort programma verder te studeren aan de Rijksuniversiteit Utrecht sociale geografie en Universiteit van Amsterdam planologie (Planologisch en Demografisch Instituut). Verdere studie aan de

www.beroepenkrant.nl

Bijzonderheden: Je kiest dan de afstudeerrichting stedenbouwkunde of een verwante afstudeerstudierichting

Akademies van Bouwkunst. De NHTV internationale hogeschool Breda heeft een opleiding European master of business administration (MBA), een 13 maanden durende opleiding voor afgestudeerde hbo-ers.

2. De 4-jarige opleiding Bouwkunde

Salaris indicatie Als aanvangssalaris bij de overheid kun je denken aan een bedrag tussen ongeveer €2.005,- en €2.465,-. Dit kan uitlopen tot ongeveer €3.400,-. Of en hoe snel je doorgroeit naar een hoger salaris is sterk afhankelijk van de zwaarte van je functie, de bevoegdheden die je hebt, de verantwoordelijkheden die je opgedragen worden en natuurlijk ook je eigen capaciteiten. In het particuliere bedrijfsleven kunnen deze bedragen soms hoger liggen. ....................................................................................

Bijzonderheden: Je kiest dan de afstudeerrichting architectuur/stedenbouw of stedenbouwkunde of een verwante afstudeerrichting. Waar 1. Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Avans Hogeschool locatie Tilburg Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht 2. Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Avans Hogeschool locatie Tilburg Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Windesheim (Zwolle).

Scheepsbouwkundige Hbo-opleiding

Heeft te maken met alle aspecten van de scheepsbouw, de scheepsreparatie, het werfbedrijf en de werkzaamheden in de offshore-industrie. Weet bijvoorbeeld hoe je veilige schepen, jachten en booreilanden ontwerpt en construeert, hoe je scheepswerven ontwerpt en hoe je de bedrijfsorganisatie optimaliseert. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Scheepsbouwkunde. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool Rotterdam (i.s.m. het Scheepvaart en Transport College) Plaatsingsmogelijkheden In binnenen buitenland: bij werven voor nieuwbouw en reparatie, rederijen, classificatiebureaus, scheepsbouwkundig proefstation en andere laboratoria, ingenieursbureaus voor scheeps- en jachtbouw, expertisebureaus voor schade en verzekeringszaken, bij de scheepvaartinspectie en scheepsmetingsdienst, ontwerpers en producenten van scheepsschroeven, technische handelsmaatschappijen en toeleveringsbedrijven, offshorebedrijven, bergingsmaatschappijen en baggerbedrijven. Carrieremogelijkheden Je hebt toegang tot buitenlandse (master)opleidingen. Maar ook binnen Nederland zijn er passende vervolgopleidingen op masterniveau.

ONDERZOEK, PRODUCTIE, TECHNIEK EN VERVOER

StedenbouwkundigTechnisch ingenieur Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met de ruimtelijke ontwikkeling, vormgeving en inrichting van steden, dorpen en landelijke gebieden (structuurplannen, bestemmingsplannen, uitbreidingsplannen, stads- en dorpsvernieuwingsplannen, beheersplannen), de technische (milieu- en civiel-technische)-, economische- en juridische uitvoerbaarheid van deze plannen alsmede de landschappelijke inpassing en het beheer. Het multidisciplinaire karakter van de stedenbouwkunde vraagt om relatie met andere vakdisciplines (landschapskunde, civiele techniek, bouwkunde en architectuur, sociale geografie, sociologie, recht en economie). Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+wb+na VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Civiele techniek

Plaatsingsmogelijkheden Je vindt je werkkring bij de overheid (Rijk, Provincie en Gemeente) en semi-overheid (Nederlandse Spoorwegen, TNO, woningbouwcorporaties, onderwijsinstellingen) en in het bedrijfsleven (stedebouwkundige adviesbureaus, ingenieursbureaus en projectontwikkelingsbureaus). Carrieremogelijkheden Er zijn mogelijkheden om de studie in verschillende richtingen voort te zetten en/of je met aanvullende studies op de hoogte te stellen van de nieuwste ontwikkelingen. Doorstroming is mogelijk naar TU, akademies van bouwkunst, universiteit in de richtingen ruimtelijke sociologie, planologie. Verder naar verscheidene applicatiecursussen (milieukunde, verkeerstechniek etc.). Salaris indicatie Dat hangt sterk af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.235,-, oplopend tot tussen de €3.020,- en €3.400,-. ....................................................................................

Technisch bedrijfskundig ingenieur Hbo-opleiding

Functioneert in de praktijk op het niveau van midden en hoger kader van bedrijven en instellingen. Door zijn kennis van de verschillende disciplines is hij in staat bruggen te slaan tussen funktionarissen met geheel verschillende opleidingen. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T, N&G+na/nl&t of E&M+wb+na VWO: profiel E&M+na1, C&M+wa12+na1, N&G of E&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 2. HAVO: E&M, N&G of N&T VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G of E&M) MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Bouwtechnische bedrijfskunde Bijzonderheden: Voor managementfuncties in de bouw. 2. De 4-jarige opleiding Technische bedrijfskunde

Zo, nu weet je wat een accountant doet.

Bijzonderheden: Bij Avans Hogeschool locatie Tilburg zijn er twee mogelijkheden: de opleiding Bouwtechnische Bedrijfskunde voor managementfuncties binnen de bouw en Technische Bedrijfskunde. De afstudeerrichting Grafisch Management binnen Technische Bedrijfskunde is gericht op managementsfuncties in de grafische/ multimediawereld. Bij Saxion Hogescholen locatie Deventer kies je voor de unieke afstudeermogelijkheid TQM (Total Quality Management) met als aandachtsvelden milieuzorg in bedrijven, arbeidsomstandigheden, veiligheid, energiebeheer/ energiemanagement en kwaliteitszorg). In Enschede en Rijswijk is de opleiding gericht op technisch commerciële funkties; Enschede heeft de keuzemogelijkheden: commerciële elektrotechniek / werktuigbouwkunde / informatica / IT&logistiek en Rijswijk de keuzemogelijkheden: logistiek/commercieel/verbetermanagement/ informatietechnologie & management. In Rijswijk ben je na HAVO/VWO met profiel E&M eventueel toelaatbaar na een toelatingsonderzoek en een gesprek met de studieadviseur. Waar Avans Hogeschool locatie Den Bosch Avans Hogeschool locatie Tilburg Haagse Hogreschool/TH Rijswijk Hanzehogecshool Groningen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool Zuyd Hogeschool Utrecht Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Saxion Hogeschool Deventer Saxion Hogescholen locatie Enschede Windesheim (Zwolle)

Plaatsingsmogelijkheden Als leidinggevend functionaris (produktieleider, verkoopleider, afdelingschef, projectmanager, produktmanager en marketingmanager), staffunctionaris (werkvoorbereiding, planning, organisatie, marketingafdeling), en als coördinator of onderzoeker (onderzoek-, organisatie-, marketingen adviesbureaus). Deze funkties zowel bij industrie en overheid, als in de bouwnijverheid, handel, verkeer, in gezondheidszorg en maatschappelijke instellingen. Carrieremogelijkheden Verdere studie o.a. aan de TU Eindhoven, afdeling Bedrijfskunde en aan de TU Enschede, afdeling Bestuurskunde of een studie economie of sociologie aan universiteit. Het opzetten van een zelfstandige vestiging. Verdere ontplooiing binnen de automatisering. Salaris indicatie Het aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.235-, oplopend tot ongeveer €3.400,- afhankelijk van verdere opleiding en bekwaamheden. Hogere salarissen zijn zeker bereikbaar.

Verkeers- en beroepsvlieger, burgerluchtvaart Hbo-opleiding

Vooropleiding HAVO: N&G of N&T VWO: N&G of N&T Bijzonderheden: Elke opleidingsinstelling formuleert zelf haar eigen toelatingseisen. In het algemeen wordt als richtlijn aangehouden: HAVO/VWO met profiel N&T of N&G als toelatingseis. Na de selectieprocedure van de opleidingsinstelling kan de opleiding tot verkeersvlieger (ATPL) of beroepsvlieger (CPL) worden gestart. De opleiding vindt geheel of ten dele plaats in Nederland. Om de opleiding te mogen volgen moet je medisch geschikt zijn. Hiervoor moet je een vliegmedische keuring ondergaan bij een door de Minister van Verkeer en Waterstaat erkende vliegmedische keuringsinstelling. Opleiding De opleiding Verkeersvlieger. Bijzonderheden: De duur van de opleiding bedraagt 18 tot maximaal 36 maanden, afhankelijk van het opleidingstraject dat wordt gevolgd. Voor informatie met betrekking tot onder andere de selectie, opleidingsinhoud, duur, kosten en financieringsmogelijkheden moet je je tot de opleidingsinstellingen zelf wenden. Hanzehogeschool Groningen verzorgt i.s.m. de KLM Flight Academy in Eelde de 4-jarige opleiding Airline Pilot & Management: een gecombineerde studie, namelijk Technische Bedrijfskunde + opleiding tot verkeersvlieger. Waar Zie www.jaa.nl/secured/licensing/lis/FTO.pdf of www.caa.co.uk/docs/33/SRG_FCL_APPROVEDFTOS.PDF Hanzehogeschool Groningen / KLM Flight Academy Plaatsingsmogelijkheden Afhankelijk van de behaalde brevetten én de vliegervaring aan het eind van de opleiding kun je een baan als vlieger in zowel Nederland als het buitenland vinden bij kleinere of grotere luchtvaartbedrijven. Door de invoering van geharmoniseerde regelgeving binnen Europa worden de opleidingen en brevetten in de Europese landen die deze regelgeving hebben geïmplementeerd één op één geaccepteerd. Hierdoor is het eenvoudiger om ook buiten Nederland aan een baan als vlieger te komen. De ontwikkelingen in de luchtvaart worden gekenmerkt door een gestage groei, afgewisseld met betrekkelijk korte perioden van stilstand of achteruitgang. Carrieremogelijkheden Na een start als co-piloot of `co-co`-piloot volgt afhankelijk van de grootte van de luchtvaartmaatschappij, de leeftijd, geschiktheid en de wachtlijst benoeming tot captain. Bij grotere maatschappijen kan dat tussen de 4 en 12 jaar duren. De carrière als vlieger wordt gekenmerkt door het wisselen van vliegtuigtype en, daar al dan niet mee samenhangend, de soort vliegroute (Europees/Intercontinentaal). Salaris indicatie Het aanvangssalaris ligt tussen de €2.290,- en €3.825,-, afhankelijk van de luchtvaartmaatschappij. Dit kan verder stijgen, afhankelijk van het type vliegtuig en je functie, tot €10.000,-. Hierop komen nog allerlei toeslagen. Overigens stelt iedere luchtvaartmaatschappij zijn eigen lonen vast. Bij een aantal maatschappijen moet je betalen om te mogen vliegen met het doel je brevet geldig te houden. Meer informatie Inlichtingen van meer algemene aard, over medische keuringen, eisen voor afgifte van brevetten, verlenging

ONDERZOEK, PRODUCTIE, TECHNIEK EN VERVOER van bevoegdheden, gelijkstelling van buitenlandse vliegbewijzen en het afleggen van examens kunnen worden ingewonnen bij de Inspectie Verkeer en Waterstaat, Nieuwe Uitleg 1, 2514 BP Den Haag. Telefonisch bereikbaar tussen 09.00-17.00 uur op nummer 088- 4890000. www.ivw.nl www.hanze.nl www.pilootworden.nl www.dfa-fto.nl ....................................................................................

Verkeerskundige Hbo-opleiding

Doet onderzoek op het gebied van verkeer, bedenkt oplossingen voor verkeersproblemen en maakt plannen en ontwerpen om voorzieningen voor alle verkeerssoorten te realiseren. Ook kun je als verkeerskundige betrokken zijn bij technisch en financieel beheer van bestaande voorzieningen. De milieuproblematiek en veiligheidsaspecten spelen daarbij een belangrijke rol. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G of E&M) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Verkeerskunde Bijzonderheden: In Breda kun je de 4-jarige opleiding Urban Management volgen, een combinatie tussen de opleidingen Ruimtelijke ordening en planologie en Verkeerskunde. In deze studie combineer je mobiliteit met ruimtelijke ordening.Je kunt voor deze opleiding kiezen meteen aan het begin van je opleiding Verkeerskunde. Waar NHTV internationale hogeschool Breda Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Bij de overheid (rijk, provincie, gemeente), wetenschappelijke en adviserende bureaus en instituten (TNO), instellingen voor verkeersonderzoek (SWOV), het onderwijs, voorlichtingsinstituten, (openbaar)vervoersbedrijven en dienstverlenende organen op het gebied van verkeer en vervoer. Er is een grote vraag naar verkeerskundigen. Carrieremogelijkheden Gezien de huidige verkeersproblematiek biedt het beroep verkeerskundige uitstekende carrièremogelijkheden. Salaris indicatie Dit is sterk afhankelijk van de functie waarin je werkzaam bent en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.235,-, oplopend tot tussen de €3.020,- en €3.400,-. ....................................................................................

Vervoerskundige / Logistiek manager Hbo-opleiding

Vervoer van goederen en grondstoffen binnen het bedrijf, beheer van de voorraad grondstoffen en producten en het vervoer van producten van het bedrijf naar de klant. Een verscheidenheid aan vervoermiddelen wordt hierbij gebruikt. Efficiënte inzet van mensen, materialen en vervoermiddelen spelen een steeds belangrijker rol in de totale bedrijfsresultaten. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T, N&G of E&M VWO: profiel C&M+wa12/wb1+na1, E&M, N&G of N&T (per 1-8-2010:N&T, N&T of E&M) MBO: niveau 4 2. HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Logistiek en technische vervoerskunde. Bijzonderheden: Venlo heeft ook een kort HBO opleiding (duur 2½ jaar). 2. De 4-jarige opleiding Logistiek en economie. Bijzonderheden: Deze opleiding is voornamelijk gericht op physical distribution management. Hogeschool INHOLLAND Haarlem heeft de unieke specialisatie luchtvracht. Aan de Hogeschool Rotterdam kun je deze studie volgen als éénjarige opleiding na een afgeronde HTO-opleiding. In Breda kun je je specialiseren in de logistiek rond grote evenementen. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NHTV internationale hogeschool Breda Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Zeeland Stenden hogeschool Windesheim te Zwolle

Wat wil jij worden?

Plaatsingsmogelijkheden Industriële ondernemingen; transportondernemingen; opslag- en overslagbedrijven, rederijen, stuwadoors, cargadoors; expeditie- en expediteursbedrijven; verpakkingsindustrie; adviesbureaus; toeleveringsbedrijven op het gebied van vervoer (bijvoorbeeld dealers, leveranciers) en produktiebedrijven. Carrieremogelijkheden Staf- en lijnfuncties bij genoemde plaatsingsmogelijkheden. Bij NHTV internationale hogeschool Breda kun je na de opleiding de 13 maanden durende opleiding European Master of Business Administration (MBA) volgen. Tevens wordt een opleiding Master of Science in Transport and Distribution Management aangeboden (MSc) en een opleiding Master of Science in Total Quality Management. Salaris indicatie Dit is sterk afhankelijk van de functie waarin men werkzaam is. Als aanvangssalaris kun je denken aan ongeveer €2.235,-. Dit kan oplopen tot ongeveer €3.400,-. ....................................................................................

Watermanager (aquatisch ecotechnoloog) Hbo-opleiding

Is een deskundige op het gebied van het herstellen, beheren en tot ontwikkeling brengen van onze oppervlaktewateren, kusten, oevers en grondwatervoorraden. Je bent een veelzijdig ingenieur met een goed overzicht van de verschillende aspecten die bij modern en verantwoord waterbeheer aan de orde komen. Als afgestudeerde kun je uit de voeten met zoete watersystemen zoals beken, rivieren, plassen, meren en hun omgeving en met zoute watersystemen als estuaria, delta`s en de Noordzee. Naast oppervlaktewater kan ook grondwater tot je werkterrein behoren. Vooropleiding HAVO: profiel N&T en N&G VWO : profiel N&T en N&G MBO : niveau 4 Bijzonderheden: MBO met twee van de vakken wiskunde, natuurkunde, biologie of scheikunde. Aanbevolen wordt om de vrije ruimte binnen de profielen zoveel mogelijk op te vullen met scheikunde, wiskunde en biologie. Opleiding De 4-jarige opleiding Aquatisch ecotechnologie. Waar Hogeschool Zeeland Plaatsingsmogelijkheden In Nederland wordt het waterbeheer uitgevoerd door de rijksoverheid, provinciale overheden, waterschappen en gemeenten, ondersteund door adviesbureaus. Ook natuur en milieuorganisaties beheren `wetlands` en dragen hun steentje bij aan het herstel en de ontwikkeling van “Nederland, Waterland”. Maar ook bij drinkwatermaatschappijen, in het onderwijs, in de industrie en bijvoorbeeld bij een leverancier voor ecologische monitoringssystemen werken aquatisch ecotechnologen. Bij één van bovengenoemde organisaties aan de slag als projectcoördinator, technisch- of beleidsmedewerker, adviseur of (water)beheerder. Je werk kan onder andere bestaan uit: het constateren, voorspellen en analyseren van problemen in het aquatisch milieu (bijvoorbeeld: oeverafslag, verdroging, vissterfte, vermesting, verdwijnen van planten diersoorten); het aangeven en uitwerken van oplossingen (dat kunnen allerlei technische (civieltechnische, biologische) of bestuurlijke (juridische, planologische) maatregelen zijn) of het opstellen van plannen voor de ontwikkeling van (natte) natuurgebieden; het opstellen van beleidsplannen en milieu-effectrapportages. Carrieremogelijkheden Na de opleiding kun je verder studeren. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een opleiding tot Master of Science (de Hogeschool Zeeland biedt bijvoorbeeld de opleiding Environmental Science and Protection aan). Maar ook kun je kiezen om een vervolgopleiding aan een universiteit te gaan volgen. In het verleden hebben afgestudeerden bijvoorbeeld (met vrijstellingen) een studie biologie, landschapsecologie of milieuhygiëne gevolgd. Salaris indicatie Dat hangt af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.235,-, oplopend tot tussen de €3.020,- en €3.400,-. ....................................................................................

Watertechnoloog Hbo-opleiding

Zowel binnen de Verenigde Naties als binnen de Europese Unie zijn afspraken gemaakt om in 2015 één tot anderhalf miljard mensen te voorzien van schoon en veilig drinkwater en goede sanitaire voorzieningen. Als allround watertechnoloog heb je geleerd hoe je waar ook ter wereld schoon water weet te vinden en weet schoon te houden. Je houdt daarbij niet alleen rekening met de technische aspecten van de productie van schoon water en de reiniging van vervuild water, maar je helpt ook mee om nadelige milieu-effecten te voorkomen. Ook heb je geleerd de zakelijke mogelijkheden van schoon water te herkennen. Vooropleiding HAVO: profiel N&G of N&T VWO : profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of

N&T (per 1-8-2010: N&T of N&G) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Chemische technologie. Bijzonderheden: Binnen deze opleiding kies je voor de studieroute International Water Technology. Waar Saxion Hogescholen locatie Enschede. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt bijvoorbeeld als productontwikkelaar of als procesengineer terecht bij bedrijven die apparatuur en watersystemen produceren en diensten verlenen. Ook functies bij technische adviesbureaus op het gebied van watertechnologie zijn mogelijk. Daar zorg je bijvoorbeeld voor de verbinding met onderzoeksinstituten of adviseer je bij het bouwen en in bedrijf stellen van een proefinstallatie voor het doen van haalbaarheidstesten. Bij waterproducenten en waterzuiveraars kun je ingeschakeld worden bij het onderhouden en optimaliseren van het productieproces. Als watertechnoloog werk je daar aan innovatie in de waterkringloop door processen opnieuw en anders te ontwerpen met andere werkconcepten dan nu gebruikelijk is. Bij onderzoeksinstellingen kun je aan de slag als onderzoeker en ontwikkel je nieuwe technieken om met minder water betere producten te maken, schoon water te produceren met minder energie of gebruikt water te reinigen. Ten slotte kun je als watertechnoloog ook terecht bij de overheid. Hierbij kun je denken aan functies op het gebied van vergunningverlening of handhaving van de diverse wetten en regelingen die moeten zorgen voor een duurzame en veilige watervoorziening.

21 De micro-elektronica heeft ook het werktuigbouwkundige beroep veranderd waardoor funkties als automatiseringsdeskundige voor het inzetten van o.a. robots of ontwerper van computergestuurde installaties zijn ontstaan (kennis van elektronica en chips). Het ontwerpen met de computer heeft de functie CAD (computer aided design) specialist doen ontstaan. Ook processen worden met de computer in model gebracht waardoor werktuigbouwers ook technisch programmeur worden. Een greep uit het verdere brede scala van beroepsmogelijkheden: produktie-manager, bedrijfsleider, constructeur, leraar MBO-sector Techniek, technisch commercieel medewerker, technisch inkoper, procestechnicus, meet- en regeltechnicus, klimaatbeheersingstechnicus, energiedeskundige, materiaaldeskundige, manager technisch onderhoud en beheer. Carrieremogelijkheden Als werktuigbouwkundig ingenieur moet je kunnen uitgroeien tot leidinggevende- en/of staffunctionaris. Ook kun je de studie in verschillende richtingen voortzetten en/of je met aanvullende studie op de hoogte stellen van de nieuwste ontwikkelingen. Zo kun je onder andere de door de sector HTO georganiseerde part-time applicatiecursussen gaan volgen. Ook kun je je studie voortzetten aan een technische universiteit. Salaris indicatie Je aanvangssalaris ligt ongeveer op €1.350,- à €2.235,- oplopend tot ongeveer €3.400,-, afhankelijk van gevolgde cursussen, de verantwoordelijkheid die je draagt, de bevoegdheden die je krijgt en verdere studie. Hogere salarissen zijn zeker bereikbaar.

Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren ervaring te hebben opgedaan is het mogelijk door te groeien naar hogere functies. Salaris indicatie Dat hangt af of je voor het bedrijfsleven of bij de overheid aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties zullen de startsalarissen waarschijnlijk op ongeveer €2.130,-, oplopend tot tussen de €2.920,- en €3.295,- gaan liggen. ....................................................................................

Werktuigbouwkundig ingenieur (Ing.) Hbo-opleiding

Is inzetbaar op een breed technisch gebied onder andere het ontwerpen, construeren, onderhouden en ontwikkelen van: produktieprocessen, produktiemiddelen, energie omzettings- en transportinstallaties waarbij ook bedrijfskundige aspecten tot zijn werkterrein behoren. Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Werktuigbouwkunde. Bijzonderheden: De opleiding omvat algemene, exacte en beroepsgerichte vakken zoals constructie- en produktietechnieken, materiaalkunde, ontwerpen, construeren, werktuigonderdelen en computertoepassingen. Ook bedrijfskundige vakken behoren tot het vakkenpakket. In het laatste jaar studeer je vaak af ten dienste van of in het bedrijfsleven waardoor de koppeling met de praktijk aanwezig is. Hogeschool Utrecht heeft de unieke afstudeerrichtingen Fijnmechanische Techniek, Elektrotechnische Installatietechniek, Product Design & Engineering. Er is een gemeenschappelijke propedeuse voor alle eerstejaarsstudenten. In Eindhoven kun je kiezen voor de richting Medische Technologie. In Rijswijk bestaat de keuzemogelijkheid “integraal ontwerpen”. Bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen kun je in de opleiding Werktuigbouwkunde courses volgen die onderdeel uitmaken van het traject GezondheidsZorgtechnologie. Het zijn opleidingscourses die in een gezondheidscontext zijn geplaatst. De courses worden ondersteund met relevante vakken uit de gezondheidszorg. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede Haagse Hogeschool/TH Rijswijk Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Stenden hogeschool (Emmen) Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Als werktuigbouwer ben je betrokken bij het maken van goederen of bedienen en onderhouden allerlei soorten installaties. Daarom kun je op een zeer breed gebied werkzaam zijn bij zowel industrie als overheid.

Werktuigbouwkundig ingenieur (ir.) Wo-opleiding

Houdt zich bezig met het ontwerpen en bouwen van werktuigen, gereedschappen, apparaten, machines en fabrieken. Als werktuigbouwkundige sta je aan de basis van nieuwe technologieeën en werk je met visie aan toekomstgerichte oplossingen voor hedendaagse complexe problemen. Geautomatiseerde transport- en distrubutiesystemen, milieubewuste eniergieomzetting en operatietechnieken zijn slechts enkele voorbeelden van het brede terrein waarin je als werktuigbouwkundige een onmisbare schakel bent. Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G+wb12, E&M+wb12+na12 of C&M+wb12+na1 (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na) Opleiding De 5-jarige opleiding Werktuigbouwkunde Bijzonderheden: Een 3 jarige bacheloropleiding en een 2 jarige master. Waar Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Plaatsingsmogelijkheden Als werktuigbouwkundige ben je breed inzetbaar in het bedrijfsleven, maar ook bijvoorbeeld bij ingenieursbureaus. Welke functie je daar vervult hangt sterk af van je specialisatie in je opleiding. Mogelijke functies zijn: ontwerper en ontwikkelaar van constructies, technische systemen of productieprocessen, leiding geven aan een bedrijf of productieafdeling, wetenschappelijk onderzoeker, octrooi- of organisatiedeskundige. Carrieremogelijkheden Je kunt na je studie aan de universiteit blijven werken. Je doet dan onderzoek, waarop je kunt promoveren of je wordt (vaak na een aantal jaar) universitair docent. Ook kun je opleidingen gaan volgen tot technologisch ontwerper. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Een hoogleraar heeft een aanvangssalaris van € 4.803,- (dit kan uitlopen tot €6.995,-) of van €5.351,(dit kan uitlopen tot €8.445,-), maar je start bij (promotie)onderzoek met €2.000,- à €2.558,-. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op€2.330,- of €2.802,-, respectievelijk oplopend tot €3.678,- en €5.279,-.durende opleiding voor afgestudeerde hbo-ers.

MARITIEME SPECIAL

Zeevaart Scheepsbouw Waterbouw

pagina 23 pagina 26 pagina 28

MARITIEME SPECIAL Zorg dat je carrière in het water valt! Natuurlijk is de strekking van de aanhef niet zoals je in eerste instantie zou denken. Bij maritieme industrie moet je bijvoorbeeld denken aan de waterbouw, de scheeps- en jachtbouw en de offshore industrie. De maritieme industrie heeft gelukkig weer redelijk aan populariteit gewonnen. Dit komt omdat het erg goed gaat en er heel veel werk is. En er is voorlopig nog geen einde van deze ontwikkeling in zicht. Nederland heeft gelukkig qua kennis en innovatie in relatie tot de maritieme industrie nog steeds een leidersrol in de wereld. De behoefte aan goed opgeleid personeel is dan ook bijzonder groot. ROC’s en HBO opleidingen hebben steeds vaker maritieme gerichte opleidingen in hun aanbod. En het imago van veel maritieme beroepen kan tegenwoordig de

concurrentie aan met van oudsher populaire beroepen als piloot of brandweercommandant. Nautische en maritieme opleidingsinstituten beschikken over de meest geavanceerde apparatuur om de studenten gedegen voor te bereiden op een baan in de sector. De samenwerking met het bedrijfsleven begint steeds beter te worden. Bedrijven realiseren zich dat ook zij een bepaalde verantwoordelijkheid hebben naar het onderwijs toe. Gastcolleges, excursies, stages en afstudeeropdrachten behoren tot de vaste bijdragen van het bedrijfsleven aan het onderwijs. De meeste brancheorganisaties hebben een opleidingsmanagers in dienst die een bemiddelende rol kan spelen tussen student en bedrijf waar het gaat om het vinden van een stage- of afstudeerplek. Werken in de maritieme branche is niet meer zoals het vroeger was. Het werken is veiliger geworden, schoner en ook steeds geavanceerder. Om je een idee te ge-

ven: veel productieplatforms in de Noordzee worden vanaf land op afstand bestuurd. Schepen zijn uitgerust met geavanceerde ‘dynamic position’ systemen (een soort ‘TomTom), waarmee ze uitermate nauwkeurig hun positie kunnen bepalen. Kies je voor een baan in de maritieme wereld, dan kies je voor een baan op zee, maar ook aan wal kun je een goede baan vinden. Zo wordt het meeste werk voor de offshore aan land uitgevoerd: engineering, constructie, planning & logistiek. En wil je om wat voor reden dan ook na een aantal jaren eens iets anders, dan is de kans groot dat je bij één van de andere maritieme branches aan de slag kan. De switch van een varend beroep naar een walfunctie komt dan ook zeer regelmatig voor. Nederland Maritiem Land (NML) is een stichting waaraan de meeste maritieme brancheorganisaties deelnemen. Er worden lesbrieven en lespakketten voor

basisonderwijs en VMBO ontwikkeld, op banen- en carrièrebeurzen en diverse maritieme events wordt voorlichting gegeven met een ‘Spetterend Paviljoen’. NML heeft een eigen website en middels deze website kunnen geïnteresseerden zich aanmelden voor een nieuwsbrief. Ook is er informatie terug te vinden over de vele opleidingen die je kunt volgen om uiteindelijk een carrière te beginnen in de maritieme wereld. Dus mocht je na het lezen van dit artikel meer willen weten over een carrière die ‘in het water valt’, bezoek dan snel de website HYPERLINK “http://www.spetterendeopleidingen.nl” www.spetterendeopleidingen.nl. Via deze website is het sinds kort ook mogelijk om gratis leuke maritieme ringtones te downloaden!

Paul Meester Adviseur Jongeren Communicatie NML

MARITIEME SPECIAL | ZEEVAART

ZEEVAART Werken op zee is verrassend anders De Nederlandse schepen varen wereldwijd. Ze vervoeren passagiers en de meest uiteenlopende producten: van avocado’s tot boorplatformen. De schepen zijn uitgerust met hightech apparatuur en ze voldoen aan de laatste eisen op het gebied van veiligheid en arbeidsomstandigheden. En ze beschikken over comfortabele voorzieningen om te leven. Op steeds meer schepen kunnen zeevarenden door moderne satellietverbindingen beter en sneller mailen, internetten, chatten en sms’en met vrienden en familie aan de wal. Meevaren Ben je je aan het oriënteren op een vervolgopleiding en geïnteresseerd in een baan op zee? Dan is het mogelijk (kort) mee te varen met één van de Nederlandse reders, zodat je écht ervaart hoe het aan boord is voordat je met de opleiding start. Via de website www.zeebenengezocht.nl kun je je aanmelden.

“Werken aan boord is het mooiste dat er is”

“Nog niet afgestudeerd en nu al een baan”

“Met zorg fruit vervoeren”

Naam: Mark Balke (29) Werkt bij: Marin Ship Management B.V. op de Snow Star Functie: 2e stuurman Afgestudeerd in: 2005 Opleiding: stuurman/werktuigkundige kleine schepen (mbo)

Naam: Gaat werken bij: Functie: Studeert af: Opleiding: (hbo)

Naam: Henk Rasker (26) Werkt bij: Seatrade Functie: 2e stuurman (werkt zowel op zee als aan de wal) Afgestudeerd in: 2006 Opleiding: stuurman/werktuigkundige (marof) alle schepen (mbo)

Waarom is werken aan boord het mooiste dat er is? “Er is veel avontuur en vrijheid. Ook al zijn er regels aan boord en moet je soms flink doorbijten. Eigenlijk is het gewoon niet te omschrijven hoe mooi het is. Zeker niet als je met de hele bemanning bij -15° een lading hout vastsjort aan dek, enkele dagen later goed aan komt in een land waar het zo’n 25° is. En je dan lachend naar huis belt, omdat het daar nog steeds erg koud is.”

Nog niet afgestudeerd en nu al een baan? “Ik heb tijdens mijn opleiding een baangarantie gekregen. Als ik klaar ben met mijn afstudeeropdracht kom ik in dienst bij Wagenborg, als 3e werktuigkundige. Ik heb gekozen voor werktuigkundige omdat ik een klusser ben; in de machinekamer is namelijk altijd wel wat te doen.”

Hoe ziet de werkdag van een 2e stuurman eruit? “Een 2e stuurman loopt altijd wacht van 12 tot 4, zowel overdag als ’s nachts en heeft als taak: de reisvoorbereiding, zoals het uitzetten van de koers. Ook is hij verantwoordelijk voor de veiligheidsmiddelen aan boord, assisteert de 1e stuurman bij het laden en lossen, en hij zorgt ervoor dat alle navigatiemiddelen, waaronder de zeekaarten, up to date zijn. Wekelijks komen er stapels wijzigingen binnen. Het is een heel gepriegel om deze goed in de kaarten te zetten. Dit kun je dus alleen doen als het rustig is op zee.” Wat doe je in je vrije tijd? “We hebben aan boord allemaal een eigen hut met een bed, bureautje, bank/zithoek, tv, dvd en geluidsinstallatie. Ik kan daar zitten, of ik kan naar de messroom gaan. Dat is de eetzaal en het verblijf voor de hele bemanning. Ook daar staat een tv en een dolby surround. Als we in een haven liggen dan gaan we de wal op om te winkelen, ergens wat te eten of dingen te bezichtigen.”

Steven Hos (23) Wagenborg 3e werktuigkundige eind 2008 4e jaars marof alle schepen

Heb je veel verantwoordelijkheid? “Ja, een baan aan boord is heel verantwoordelijk. Je werkt met dure machines, kostbare lading en je bent natuurlijk verantwoordelijk voor de veiligheid van de bemanning. Het mooie is dat je ook al vrij snel veel verantwoordelijkheid krijgt. Het is fantastisch als je als stagiair alleen de hoofdmotor mag starten en alles gaat goed.” Hoe is de opleiding? “Op school krijg je de basis. Eigenlijk leer je het vak pas in de praktijk. Daarom vond ik de stages heel belangrijk. Aan boord werd voor mij duidelijk wat ik op school had geleerd.” Wat vindt je vriendin ervan dat je vaart? “We kenden elkaar al voordat ik aan de opleiding begon, dus op zich was dat geen verrassing. Het drong pas echt door wat het betekende toen ik naar zee ging. In de aanloop daarnaar toe en in de eerste weken had ze het er wel moeilijk mee, maar nu heeft ze geleerd haar eigen gang te gaan.”

Wat is bijzonder aan het vervoeren van fruit? “Het mooie aan het vervoeren van fruit is de zorg die je hebt voor het product. In Costa Rica bijvoorbeeld komen veel boeren in hun eigen vrachtwagentje het fruit naar de haven brengen. Dit hebben ze met hart en ziel verbouwd. Ik voel me dan verantwoordelijk om hun oogst in goede conditie naar de overkant van de oceaan te brengen. Er mag onderweg niets misgaan met de temperatuur en de zuurstofgehaltes, want anders komt het overrijp aan en kan het niet meer worden verkocht.” Wat houdt jouw functie in? “Ik vaar vier maanden, ben twee maanden vrij en werk vervolgens vier maanden op een van de kantoren van Seatrade (in Groningen of Vado (Italië), red.). De afwisseling is heel prettig en biedt veel voordelen: ik ben langer ‘thuis’ en ik leer zowel de wal- als de scheepskant kennen. Er is namelijk veel onbegrip over en weer. Veel zeevarenden weten niet wat er op kantoor gebeurt en veel kantoormensen hebben geen idee hoe het aan boord werkt. Door mijn ervaring op de afdeling Purchasing (inkoop), weet ik nu bijvoorbeeld wat de besteltijd is van bepaalde onderdelen. Daar kan ik aan boord dus rekening mee houden.”

24 BROERES

HIPPING.C

F A S N I E L K N VA D M O O R D E G AAN E M E I T I R A M N E E VAN ? E R È I R R A C AAR N K E O Z P PPING IS O HI BROERE S RITIEM TALENT! MAROFFS JONG MA N D IG E N • DEN S T U U R L IE

• WERKTU

IG K U

HIPPING RECHT BROERE S150, 3300 AD DORD S U B T S O P

.COM SHIPPING E NG.COM I R E P O P R I B H @ S O F E IN ER 00, 84 T 078 652

BRO

ww w. bro ere

sh ipp ing .co

ZEEVAART | MARITIEME SPECIAL

Kom techniek studeren in Amsterdam! ▪ Fascinatie voor slimme apparaten? Kies E-Technology! ▪ Is ontwerpen jouw ding? Product Design is echt iets voor jou! ▪ Hou je van organiseren? Logistiek! ▪ Altijd al willen varen? Maritiem Officier past bij je! ▪ Gek op gebouwen? Bouwkunde heeft het! ▪ Zorg jij ervoor dat Nederland droog blijft? Ga voor Civiele Techniek! Kortom, de Hogeschool van Amsterdam heeft de technische opleiding die bij jou past. Je kunt kiezen uit veertien studierichtingen waarmee je heel veel kanten op kunt. Een aantal daarvan is uniek in Nederland, zoals Forensisch Onderzoek, Engineering, Design and Innovation, Product Design, Aviation Studies en Ondernemen, Innovatie en Techniek.

Kijk voor de open dagen en meer informatie op www.hva.nl/techniek

OPEN DAG zaterdag

Rotterdam grootste haven van Europa

21 MAART

van 10.00-14.00 uur

Wil jij een HBO-opleiding gaan volgen om te gaan varen….

Gegarandeerd een baan met een hoog salaris

maar ook om later aan de wal een uitstekende positie te verwerven….

Scholieren.tv is het online platform waarop scholieren door middel van het kijken naar films zich kunnen oriënteren

met internationale uitwisseling en stages vanuit school…. Dynamische studentenstad

een dynamisch leven leiden…. veel van de wereld zien…. 6 maanden verlof per jaar met een hoog salaris….

Wij hebben dit Begele id w mogeli onen voor jou ! jk ! Voor meer informatie: www.hogeschoolvoordezeevaart.nl

Telefoon 010 - 44 86 444

Kosteloos samenwerken met Scholieren.tv?

op een toekomstige opleiding, beroep of branche. Grootste scheepssimulatoren

Wilt u ook kosteloos samenwerken door onze films op uw website te integreren (of informatie ontvangen), neem dan contact op met Scholieren.tv (010-2125111 of Marnix.Otten@scholieren.tv )

SCHEEPSBOUW | MARITIEME SPECIAL

SCHEEPSBOUW SCHEEPSBOUW BOOMING BUSINESS Terwijl iedereen in Nederland praat over de slechter wordende economie en veel bedrijven last hebben van de recessie gaat dit alles aan de scheepsbouwcluster voorbij. Deze bedrijfstak bloeit als nooit tevoren. Sinds zes jaar heeft er een verviervoudiging van de orders plaatsgevonden, zijn er veel nieuwe scheepswerven uit de grond gestampt en zitten alle werven met hun opdrachten vol tot 2012. We gaan hierover in gesprek met David Anink, projectmanager van Scheepsbouw Nederland, een vereniging met twee leden: Holland Marine Equipment (maritieme toeleveranciers) en Vereniging Nederlandse Scheepsbouw Industrie (scheepswerven). David studeerde aan de Hogere Zeevaartschool in Rotterdam, vaarde daarna een paar jaar als maritiem officier en eindigde zijn vaarperiode als 2e stuurman. Ook al heeft hij nu een baan aan de wal zijn affiniteit met de zee, scheepvaart en scheepsbouw is nog steeds als vroeger. 2007 brak alle records Anink: ,,we profiteren natuurlijk van de economische groei in Azië, maar onze groei heeft denk ik vooral te maken met ons uitstekende imago. Internationale handelsschepen worden grotendeels in Azië gebouwd, maar wij zijn weer de experts waar het gaat om offshore werkschepen, baggerschepen, kleinere containerschepen en de jachtbouw. Door onze kennis en het feit dat we ons erg gespecialiseerd hebben is de scheepsbouw zo opgebloeid”. Voorsprong in kennis behouden Dat de scheepsbouw in Nederland de grote behoefte aan bijvoorbeeld offshore- en baggerschepen aan kan is vooral te danken aan de grote kennis die er op dit gebied hier wel is en niet in Azië. En die kennis moet behouden blijven. Anink: ,,kennis is dus de basis van het succes en daarvoor hebben we hier uitstekende opleidingen, gericht op de scheepsbouw. Maritieme Techniek op universitair niveau aan de TU Delft, Scheepsbouw- en Werktuigbouwkunde op HBO-niveau, aan bijvoorbeeld Hogeschool INHOLLAND Delft en aan de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en diverse opleidingen op MBO-niveau, zoals bijvoorbeeld Scheeps- en Jachbouwkundige aan

het Scheepvaart en Transport College. Maar we moeten ons wel realiseren dat een schip voor 50/60% gebouwd wordt door andere bedrijven in samenwerking met de werf. Zo kun je denken aan een motorfabrikant, een bedrijf die pompen bouwt of bedrijven die zorgen voor de electronica aan boord. En dan komt een opleiding Werktuigbouwkunde of Electrotechniek op alle niveaus weer van pas. De maritieme sector is namelijk meer dan een werf Dus is er op veel disciplines veel vraag naar personeel. Anink: ,,we zitten in een groeiende markt, maar tegelijkertijd ook met veel vergrijzing. Binnen 15 jaar stroomt er in onze branche 30% van het personeel uit. Daar moeten dus jongeren voor in de plaats komen. Nu hebben we al een enorme behoefte aan lassers, draaiers, tekenaars en projectmanagers. Was in de jaren negentig het imago van de scheepsbouw niet erg hoog door de sluiting van vele werven, na al die jaren gigantische groei moet het voor jongeren toch een geweldige uitdaging zijn om een studie op te pikken waarmee ze in deze sector terecht kunnen komen. Daar wil ik dan gelijk aan toevoegen dat de overheid de technische beroepen ook niet populair heeft gemaakt. Nederland dienstenland was de populaire kreet”. Onderwijs gericht op je toekomstige beroep Dat probeert de branche volgens Anink om te buigen. Ook door hele goede contacten met het onderwijs op te bouwen. Dat moet leiden naar dat er op veel scholen vraaggestuurd onderwijs gaat plaatsvinden. De branche heeft dan invloed op de leerstof, gaat helpen bij de opleiding, de financiering en de verstrekking van leermiddelen. Zo kan het gebeuren dat je ineens een gastcollege krijgt van een doorgewinterde scheepsbouwkundige. En ook de overheid gaat inzien dat dit een goede zaak is. Na je opleiding gegarandeerd een (prachtige) baan Op mijn vraag wat voor jongeren er in deze branche nodig zijn antwoordt Anink kort maar krachtig: ,,je moet iets hebben met techniek en creatief zijn”. En een affiniteit met water? ,,Ach, daar maak ik me niet druk om: dat komt vanzelf wel”!

Damen Shipyards Gorinchem is een uiterst moderne, toonaangevende scheepswerf, onderdeel van de Damen Shipyards Group. De Damen Shipyards Group bestaat uit 34 werkmaatschappijen in binnenen buitenland met een totale omzet van circa 1,4 miljard Euro. Damen Shipyards Gorinchem ontwerpt en bouwt een breed scala van schepen, zoals sleep- en werkboten, patrouillevaartuigen, loodsboten, snelle passagiersvaartuigen, alsmede zeegaande werkschepen, baggerschepen en vrachtschepen.

kom jij aan boord? Voor onze organisatie zijn wij regelmatig op zoek naar schoolverlaters, afstudeerders en stagiaires voor diverse afdelingen zoals Engineering en Logistiek. Als je bij ons stage loopt, dan doe je dat samen met een door ons aangewezen begeleider. Op die manier kun je nader kennis maken met het beroep en meewerken aan een interessante opdracht. Als je je opleiding reeds hebt afgerond, dan bieden wij je de mogelijkheid voor het volgen van een Traineeship om alle kneepjes van het vak te kunnen leren. Wil jij werken in een jonge en dynamische organisatie met een informele, prettige werksfeer, enthousiaste collega’s en goede doorgroeimogelijkheden, surf dan eens naar onze website en klik door naar de jobs pagina www.damen.nl/jobs. Op deze site kun je meer informatie vinden over bovenstaande en overige vacatures vinden. Een vrijblijvend gesprek met een van onze medewerkers kan natuurlijk ook altijd. Op die manier kun je kennis maken met ons bedrijf en meer duidelijkheid krijgen over de mogelijkheden die er voor je zijn binnen onze organisatie. Hiervoor kun je contact opnemen met Hester van Doesburg, afdeling P&O, telefoon 0183 – 63 90 75 of per e-mail recruitment@damen.nl. Graag tot ziens bij Damen Shipyards Gorinchem!

D A M E N S H I P YA R D S G O R I N C H E M Industrieterrein Avelingen West 20 4202 MS Gorinchem

Beroepenkrant - DAMEN - 2008.ind1 1

P.O. Box 1 4200 AA Gorinchem

Member of the DAMEN SHIPYARDS GROuP

phone +31 (0)183 63 99 11 fax +31 (0)183 63 21 89

info@damen.nl www.damen.nl

8-8-2008 14:50:39

WATERBOUW | MARITIEME SPECIAL

WATERBOUW Geen land zonder waterbouwers Het is niet voor niets dat veel economische centra van de wereld te vinden zijn in de delta’s van de grote rivieren. Dat geldt ook voor de Lage Landen langs de Noordzee. Er zijn hier niet voor niets grote economische activiteiten ontwikkeld in de loop der eeuwen. Maar het leven in de Delta van rivieren is ook riskant. Het water is letterlijk en figuurlijk onze bron van leven, maar het water is ook onze grootste bedreiger. Zowel het rivierwater, als het water uit zee vormen permanent een potentiële bedreiging. Nederlander (en Vlamingen) hebben leren omgaan met deze bedreiging. Het bouwen met de elementen Water, Zand en Stenen zit ons daardoor in de genen! Niet voor niets hebben wij Nederlanders een wereldberoemde reputatie opgebouwd als Waterbouwers. Wij hebben leren leven met het water, maar ook leren bouwen met Water, Zand en Stenen. Mede daardoor kunnen we als samenleving veilig wonen, werken en recreëren achter dijken en duinen. Een moderne samenleving als Nederland kan slechts bestaan als er bescherming is tegen overstromingen en als zij de beschikking heeft over een goede vervoersinfrastructuur. De waterbouwers voorzien in die maatschappelijke basisbehoeften. De dreiging van het water neemt echter steeds meer toe. We onderkennen daarbij een viertal risicogebieden, dat het “Hollandse huis” bedreigt: de dreiging “aan de voordeur”, veroorzaakt door de stijgende zeespiegel. De dreiging “aan de achterdeur”, veroorzaakt door plotseling optredende extreem hoge rivierafvoeren. De dreiging van “het lekkende dak”, veroorzaakt door plaatselijk optredende grotere hoeveelheden neerslag. De dreiging van “de zakkende vloer”, veroorzaakt door het voortdurend leeg pompen van onze polders, waardoor het veen steeds verder inklinkt Dankzij de technologische ontwikkelingen die de waterbouwkunde heeft doorgemaakt, zijn waterbouwers in staat om met technisch steeds slimmere oplossingen de dreigingen het hoofd te bieden.

Waterbouwers kunnen dijken in optimale conditie houden Dijken beschermen ons tegen het water, zowel tegen de vergrote waterafvoer van de rivieren, en eveneens tegen de stijgende zeespiegel. Dijken dienen beschermd en onderhouden te worden. Waterbouwers kunnen het afvoerstelsel in polders in optimale staat houden In de polders, die door de aanleg van dijken zijn ontstaan valt neerslag in de vorm van sneeuw en regen. Neerslag, die door veranderingen in het klimaat steeds heviger wordt, dient tijdig te worden afgevoerd. Daarvoor is een goed onderhouden stelsel van watergangen en sloten nodig. Waterbouwers kunnen de (natte) vervoersinfrastructuur in topconditie houden Een moderne samenleving is ondenkbaar zonder een goed ontwikkelde vervoersinfrastructuur. Nederland beschikt naast wegen en spoorwegen over een goed ontwikkeld stelsel van waterwegen. Die waterwegen dienen voortdurend op diepte gehouden worden, zoals de zeehavens en de toegangsgeulen naar die havens, maar ook de waterwegen landinwaarts. Waterbouwers kunnen nieuw land, nieuwe ruimte creëren Nederland is een dicht bevolkt land, waar een constante behoefte is aan ruimte. Ruimte om te wonen en te werken, waarvoor terreinen opgehoogd en bouwrijp gemaakt dienen te worden. Ook daar is zand voor nodig. Soms heel veel, zoals bij de aanleg van nieuwe havens als de Tweede Maasvlakte. Mensen vormen één geheel met de natuur. Daarbij zijn wij in de loop der jaren tot de ontdekking gekomen, dat natuur geen luxe is maar een wezenlijke voorwaarde om tot een goede inrichting van de leefomgeving te komen. Door de grotere variaties in neerslag wordt het steeds moeilijker om het water tijdig af te voeren. Dit leidt tot een behoefte aan bergingsgebieden, die tevens een natuurlijke functie kunnen hebben. Soms dienen natuurbouwprojecten uitgevoerd te worden, om het verlies van natuurfuncties elders te compenseren. Waterbouwers kunnen waterbodems saneren Een andere belangrijke milieu activiteit is het saneren van onderwaterbodems, waarmee de kwaliteit van het natuurlijke milieu sterk kan ver-

beterd worden. Saneren vindt plaats op grootschalige en kleinschalige werken, waarvoor vele specialistische werktuigen zijn ontwikkeld. Waterbouwers kunnen kennis ontwikkelen De in de praktijk opgebouwde waterbouwkennis en ervaring wordt door de Nederlandse waterbouwers teruggespeeld naar het Waterbouwonderwijs, dat uniek is in de wereld Waterbouwkennisinfrastructuur Werkgevers in de waterbouwbranche hebben de handen ineen geslagen zij hebben een netwerk ontwikkeld van opleidingsinstituten, dat aandacht besteedt aan het vak waterbouwkunde. Dit samenwerkingsverband tussen beroepenveld en het onderwijs omvat 2 TU-faculteiten, 9 Hogescholen en 10 MBO-scholen. Nieuwe website Kijk voor meer informatie op www.waterbouwpromotie.nl Simon Hoek Hoofd Sociale Zaken & Opleidingen Vereniging van Waterbouwers VBKO

Beroepen aangegeven in een gekleurde filmstrook kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

GEZONDHEID Apotheker/Farmaceut Wo-opleiding

Tot zijn/haar taak behoort het bereiden (en onder zijn/haar verantwoordelijkheid laten bereiden) van geneesmiddelen, de controle op deugdelijkheid en de uitgifte van geneesmiddelen. Een belangrijke taak is ook de medicatie-bewaking, die gekoppeld is aan voorlichting en begeleiding van de patiënt. Daarnaast geeft een apotheker adviezen aan behandelende artsen en patiënten omtrent samenstelling, uitwerking en bijwerking van geneesmiddelen. De apotheker is tevens verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering in de apotheek. Vooropleiding VWO: profiel N&G, N&T, E&M+wb1+na1+sk1 of C&M+wb1+na1+sk1 (per 1-8-2010: N&T, N&G+na, E&M+na+sk of C&M+wa/wb+na+sk). Opleiding De 6-jarige opleiding Farmacie.

Opleiding De 6-jarige opleiding Geneeskunde. Bijzonderheden: De studie is verdeeld in twee fasen. De eerste fase (meer theoretisch gericht) duurt vier jaar en wordt afgesloten met een doctoraal examen. De tweede fase duurt twee jaar. Na het behalen van het arts-examen (je bent dan basisarts) moet je dan nog een specialistenopleiding volgen in dienstverband bij een ziekenhuis, instelling, huisarts e.d. De specialisatie huisarts duurt ongeveer 3 jaar; de overige specialisaties duren 4-6 jaar. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt afhankelijk van de gekozen specialisatie onder meer werkzaam zijn als huisarts, allergoloog, anesthesioloog, oncoloog, cardioloog, chirurg, gastro-enteroloog, geriater, homeopaat, huidarts, internist, keel-, neus- en oorarts, kinderarts, kinderpsychiater, longarts, kaakchirurg, neurochirurg, neuroloog, oogarts, orthopedisch chirurg, plastisch chirurg, psychiater, radioloog, reumatoloog, seksuoloog, uroloog, vrouwenarts.

Plaatsingsmogelijkheden In een audiologisch centrum of bij een KNO-arts. Carrieremogelijkheden Voornamelijk door verdere studie. Meer informatie Stichting Audiologische Opleidingen, p/a Bureau AudCom, Postbus 222, 3500 AE Utrecht, tel. 0302769902, email sao@fenac.nl of info@fenac.nl ....................................................................................

Bewegingstechnoloog Hbo-opleiding

Ontwerpt, ontwikkelt, test en adviseert over hulpmiddelen die het menselijk bewegen kunnen vervangen of verbeteren. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 (wiskunde B gewenst)

Bijzonderheden: Je begint met de 3 jarige bacheloropleiding. Daarna volg je de 3 jarige masteropleiding. Na het afronden van je master volg je voor ziekenhuisapotheker, openbaar apotheker en industrieapotheker een vervolgopleiding van 2-3 jaar (registratieperiode). Je werkt dan onder supervisie van een geregistreerd apotheker. Daarnaast volg je cursussen en verdiep je je verder in de theorie.

Als je de sociaal-geneeskundige richting hebt gekozen kun je onder andere gaan werken als arbeidsfysioloog, bedrijfsarts, controlerend geneesheer, gemeente-arts, keuringsarts, medisch adviseur of schoolarts.

Opleiding De 4-jarige opleiding Bewegingstechnologie.

Ook valt te denken aan een wetenschappelijke loopbaan, eventueel gecombineerd met een onderwijstaak aan een universiteit.

Waar Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht

Tenslotte functies als scheepsarts en officier-arts bij de krijgsmacht.

Plaatsingsmogelijkheden Functies in de gezondheidszorg, sport, bedrijfsleven (ergonoom) en onderwijs (opleiding voor fysiotherapie en ergotherapie).

Plaatsingsmogelijkheden De meeste apothekers hebben zich gevestigd als zelfstandig apotheker. Andere mogelijkheden: in dienst treden als tweede apotheker bij een reeds gevestigde apotheker, een werkkring bij de farmaceutische industrie, functies bij ziekenfondsen en consumentenorganisaties, farmaceut in een klinisch chemisch laboratorium, de Militaire Farmaceutische Dienst of de Inspectie van Volksgezondheid. Ook liggen er mogelijkheden in het onderwijs. Carrieremogelijkheden Binnen bedrijven na ervaring/ verdere studie/ specialisatie. Het bereiken van het hoogleraarschap. Verder kun je onder andere werkzaam worden als farmacoloog, biochemicus, klinisch chemicus of toxicoloog. Salaris indicatie Na je registratie als medisch specialist heb je in een ziekenhuis een aanvangssalaris van ongeveer €3.355,-; dit bedrag kan oplopen tot ongeveer € 7.330,-. Als zelfstandig apotheker is je inkomen volledig afhankelijk van het aantal klanten in de eigen apotheek. Er is echter wel een norminkomen, een soort gemiddeld inkomen, van ongeveer €8.658,-. Als je als gevestigd apotheker in loondienst werkt, bedraagt het beginsalaris ongeveer €3.340,-; dit kan oplopen tot ongeveer €5.440,-. Beginsalaris van een tweede apotheker is ongeveer €2.606,-; dit kan oplopen tot €4.246,-. ...................................................................................

Arts/Medicus Wo-opleiding

Is werkzaam als huisarts of als specialist(e) in de door hem of haar gekozen richting van de geneeskunde. Vooropleiding VWO: profiel N&G of N&T+bi12 (per 1-8-2010: N&T+bi of N&G+na)

Bovengenoemde functies oefen je soms zelfstandig uit, soms weer in dienst van ziekenhuizen, instellingen voor gezondheidszorg, bedrijven en dergelijke. Carrieremogelijkheden Aan wetenschappelijke instellingen: hogere functies na onderzoek/publicaties (onder andere promotie tot hoogleraar). Bestuursfuncties in gezondheidszorgorganisaties. Waar Rijksuniversiteit Groningen Vrije Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit Maastricht .................................................................................

Audiologie-assistent(e) Hbo-opleiding

Je verricht in opdracht van een audioloog of KNOarts zelfstandig gehooronderzoek bij kinderen en volwassenen. Je past hoortoestellen aan en assisteert bij evenwichtsonderzoek. Verder geef je informatie over slechthorendheid in het algemeen en over het gebruik van hoortoestellen. Vooropleiding HAVO: alle profielen Bijzonderheden: Wis- en/of natuurkunde is gewenst. Opleiding Een 1-jarige deeltijdopleiding Audiologieassistent. Bijzonderheden: Je hebt een theoretisch gedeelte van ongeveer 10 maanden in Utrecht (1 dag per week) en een praktijkstage van 50 dagen. Waar De Stichting Audiologische Opleidingen (Utrecht)

Waar De Haagse Hogeschool

Carrieremogelijkheden Je opleiding geeft toegang tot Masterstudies. Deze kun je binnen het HBO, maar ook aan een universiteit volgen. ....................................................................................

Bewegingswetenschapper Wo-opleiding

Een bewegingswetenschapper houdt zich bezig met fundamentele aspecten van het menselijk bewegen en probeert oplossingen te vinden voor met het bewegen samenhangende problemen. Vooropleiding VWO: profiel N&G of N&T (per 1-8-2010 wordt N&T+bi of N&G+na en wb sterk aanbevolen; voor beide profielen wordt daarnaast wiskunde D aanbevolen) Bijzonderheden: Verder kun je op grond van de volgende getuigschriften worden toegelaten: `Oud-vwo-diploma` met natuurkunde en scheikunde in het pakket; vwo-diploma `verkeerd profiel` mits wiskunde B1 en natuurkunde 1 aanvullend (in vrije ruimte of elders) op 6 vwo-niveau zijn gedaan; voor scheikunde 1 is 5 havo-niveau voldoende. Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Bewegingswetenschappen Waar Vrije Universiteit Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Plaatsingsmogelijkheden Bewegingswetenschappers kom je tegen in diverse functies: onderzoeker, docent, adviseur/beleidsmedewerker en psychomotorisch therapeut (laatste geldt alleen voor VUA). Bewegingswetenschappers zijn werkzaam in verschillende sectoren van de maatschappij: (wetenschappelijk) onderzoek, sport, bedrijfsgezondheidszorg, onderwijs (universiteit en hbo), revalidatie en geestelijke gezondheidszorg.

Carrieremogelijkheden Liggen voornamelijk in het bereiken van hogere functies na bijvoorbeeld ervaring, eventueel gedaan onderzoek en verder verdiepende cursussen. De opleiding geeft toegang tot diverse masterstudies, zowel aan de universiteit, maar ook binnen het HBO. ....................................................................................

Biomedisch technoloog Wo-opleiding

Kan technologische problemen aan waarbij een groot inzicht nodig is in het functioneren van het menselijk lichaam; als biomedisch technoloog gebruik je je kennis en kunde om biomedische systemen, modellen en meetapparatuur te ontwerpen of te verbeteren. Maar ook kun je je richten op bijvoorbeeld de ontwikkeling van prothesen of kunstorganen. Vooropleiding VWO: profiel N&G, N&T, E&M+wb12+na1 of C&M+wb12+na1 (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na) Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Biomedische technologie. Waar Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Plaatsingsmogelijkheden Bij medische researchinstituten, ziekenhuizen, revalidatiecentra, organisaties voor de gezondheidszorg of industriële bedrijven voor biomedische apparatuur. Ook mogelijk zijn onderzoekfuncties aan universiteiten en para-universitaire instituten. Carrieremogelijkheden Je kunt aan de universiteit verder gaan met bijvoorbeeld de 2-jarige masteropleiding Biomedische technologie, Life science and technology, chemical engineering of Medical engineering. ....................................................................................

Biometrist Hbo-opleiding

Als biometrist ben je een deskundige op het terrein van meetprocedures en/of metingen in, aan en rond het lichaam. Je bent in staat verschillende lichaamswaarden aan het menselijk lichaam te meten om zo een beeld te krijgen over de gezondheidstoestand van de patiënt. Maar het kan net zo goed gaan om sporters. Je kunt bijvoorbeeld metingen verrichten bij snowboarders om te kijken wat de effecten zijn van het gebruikte snowboard en of daar verbeteringen in aangebracht kunnen worden. Als biometrist combineer je kennis en vaardigheden uit de techniek met die uit de gezondheidszorg. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb) VWO: alle profielen (E&M met toelatingsexamen) MBO: diploma in een technische richting (niveau 4). Opleiding De 4-jarige opleiding Biometrie. Waar Hogeschool Zuyd (Heerlen) Plaatsingsmogelijkheden Bij een medisch technisch bedrijf, bij een gezondheidszorginstelling, in de sportwereld of als praktijkdocent bij bij bijvoorbeeld hbo-instellingen. Ook is het mogelijk je te vestigen als zelfstandig biometrist.

Films van o.a.: AMC - AMC: Werken in de operatiekamer - Geestelijke Gezondheidszorg, mooi werk - Geestelijke Gezondheidszorg Noord en Midden Limburg Gehandicaptenzorg: Buitengewone beroepen! - HBO-Verpleegkunde - Kennemer Gasthuis: volop mogelijkheden - Leren en werken in zorg en welzijn - LUMC Maak werk van zorg! - Maxima Medisch Centrum - Sint Lucas Andreas Ziekenhuis - uk: unieke kinderopvang - UMC Utrecht - Erasmus Universiteit: Medische Faculteit Parnassia - Werken in de jeugdzorg - Ipse de Bruggen

www.beroepenkrant.nl

Carrieremogelijkheden Je kunt na je opleiding doorgaan voor de master BMT (Biomedische Technologie) aan de Technische Universiteit in Eindhoven. Salaris indicatie Is sterk afhankelijk van de werkkring waar je terechtkomt. In het algemeen kun je denken aan een aanvangssalaris van ongeveer €2.235,- met een uitloop naar €3.022,- à €3.400,-.

Plaatsingsmogelijkheden Zelfstandige vestiging als chiropractor. Carrieremogelijkheden Je kunt je na je opleiding nog verder specialiseren door het volgen van diverse cursussen. Meer informatie NCA (Nederlandse Chiropractoren Associatie), D.E. Plein 1, 8501 AB Joure, tel. 0513-412041. ...................................................................................

Creatief therapeut Hbo-opleiding

in onder meer: de zwakzinnigenzorg, psychiatrische inrichtingen, de zwakzinnigenzorg, revalidatiecentra, strafinstellingen, bepaalde vormen van speciaal onderwijs en RIAGG`s. Carrieremogelijkheden Hogere functies binnen je werkkring. Ook is er bijscholing mogelijk op deelterreinen. Salaris indicatie Hier geldt de functiewaardering gezondheidszorg (FWG 3.0); inschaling geschiedt op 3 niveaus: 45, 50 en 55. Aanvangssalaris €1.653,-, oplopend tot €3.426,-.

Is een specialistische hulpverlener, die mensen met psychische problemen op weg helpt naar een betere aanpassing aan hun dagelijkse leefsituatie. Het kan hier zowel kinderen, volwassenen als ook ouderen betreffen. Deze therapeut doet dit op een heel bijzondere wijze. Hij maakt gebruik van kunstzinnige middelen, die het mensen mogelijk maken om gedachten, gevoelens en innerlijke conflicten te uiten en vorm te geven.

Wo-opleiding

Is deskundig in het behandelen van mechanische stoornissen aan het bewegingsapparaat en de effecten hiervan op het functioneren van het zenuwstelsel en de algehele gezondheid. De nadruk ligt dan ook op manuele behandeling, inclusief wervelmanipulaties/correcties. Vooropleiding VWO: profiel N&G of N&T (dit wordt aanbevolen). Bijzonderheden: Bij de toelatingseis hoort ook het goed afleggen van een taaltest (Engels). Opleiding Een 5-jarige universitaire opleiding tot Chiropractor in het buitenland. Bijzonderheden: Het jaar na het afstuderen wordt gevormd door een GEPjaar (Graduate Education Programme), een betaald ervaringsjaar dat voornamelijk in de praktijk wordt doorgebracht maar met een bijbehorend studieprogramma. Het jaar sluit je dan af met een “registratieexamen”, waarna je een geregistreerd chiropractor wordt en je je kunt aansluiten bij een beroepsvereniging.

Bijzonderheden: Tevens moet je met goed gevolg de voorselectie doorlopen hebben. Opleiding De 4-jarige opleiding Creatieve therapie. Bijzonderheden: Vanaf het begin van de opleiding volg je een van de differentiaties: drama, muziek of beeldend vormen. Heerlen kent nog de differentiatie dans en beweging. Daar kun je naast deze opleidingsdifferentiaties ook een euregionale differentiatie kiezen. Leeuwarden heeft de differentiaties beeldend vormen en drama. Uitgangspunt is dat je een behoorlijke ervaring hebt met het gekozen hoofdvak. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen heeft ook de differentiatie Psychomotorische Therapie. Waar Hogeschool Utrecht, Faculteit Sociaal Agogische Opleidingen; Stenden hogeschool, Creatieve Therapie; Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Opleiding Creatieve Therapie; Hogeschool Zuyd, gezondheidszorg Heerlen. Plaatsingsmogelijkheden Als creatief therapeut drama, creatief therapeut handenarbeid, creatief therapeut muziek, speltherapeut

Diëtist

Hbo-opleiding Verstrekt op verwijzing van een (tand)arts dieetadviezen, die op de patiënt zijn afgestemd, en begeleidt patiënten bij de uitvoering van dit advies. Hiernaast geeft de diëtist algemene voedingsvoorlichting, geeft lessen in voedingsen dieetleer en is werkzaam op het gebied van voedingsonderzoek of bij de (voedingsmiddelen) industrie. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Voeding en diëtetiek. Waar Hogeschool van Amsterdam Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Chiropractor

GEZONDHEID

Dierenarts Wo-opleiding

De dierenartspraktijk kan gericht zijn op de behandeling van de dieren die tot de veestapel van een boerderij behoren (platteland), op de behandeling van kleine huisdieren (stedelijke gebieden) of op de behandeling van beide. Hij/zij moet voor de praktijkuitoefening niet alleen de nodige wetenschappelijke kennis en praktijkervaring bezitten, maar moet ook goed met dieren kunnen omgaan; bovendien zal hij/zij voor het stellen van diagnoses een scherp waarnemer moeten zijn. Vooropleiding VWO: profiel N&G en N&T+bi12 (per 1-8-2010: N&T+bi of N&G+na) Opleiding De 6-jarige opleiding Diergeneeskunde. Bijzonderheden: Je begint met een 3-jarige bachelor diergeneeskunde. De bachelorfase bestaat uit twee delen: de major vormt het grootste deel van de opleiding waarin alle verplichte vakken zijn opgenomen, het overige deel is profileringsruimte. In het eerste jaar leer je de grondbeginselen van een aantal structuren en processen in het dierlijke lichaam. Je zoomt in op cel- en molecuulniveau, maar je kijkt ook naar populatiedynamica. Je verdiept je in pathobiologische thema`s zoals van cel tot weefsel, circulatie, voortplanting, infectieziekten en veterinaire volksgezondheid. In het laatste deel van het eerste jaar en in het tweede en derde jaar krijg je thematisch onderwijs waarin diersoortoverschrijdend inzicht in gezonde en zieke dieren centraal staat. In het onderwijs verdiep je je in cases om probleemgeoriënteerd en klinisch te leren redeneren. Naast de medische kant in het onderwijs nemen competenties als communicatieve vaardigheden, professioneel gedrag en wetenschappelijk vorming in praktijk en onderzoek een belangrijke plaats in. Denk ook aan professioneel gedrag, ethiek, klinisch redeneren en diagnostiek. Essentieel voor een dierenarts is veterinair-biomedische kennis, inzicht in de methodologie van veterinaire kennisverwerving en een wetenschappelijk-kritische houding. En vergeet niet dat werken in de diergeneeskunde ook betekent dat je goed met mensen om moet kunnen gaan, bijvoorbeeld met patiënteigenaren, maar ook met je collega`s. Heb je de bachelor diergeneeskunde met voldoende resultaat afgerond krijg je een plaats in de driejarige masteropleiding diergeneeskunde. Je kunt kiezen uit 3 masterprogramma`s: Landbouwhuisdieren, Veterinaire volksgezondheid en Gezelschapsdieren en Paard. Binnen elk van de drie masterprogramma`s bestaat de mogelijkheid om een accent te leggen op de klinische beroepsrichting, op onderzoek of op bestuur en beleid. Waar Universiteit Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Een particuliere praktijk opbouwen of overnemen; vestiging als dierenarts in een groepspraktijk. Functies bij ambtelijke en semi-ambtelijke instellingen (keuringsdiensten en gezondheidsdiensten voor dieren, wetenschappelijke laboratoria, onderwijs), bij de farmaceutische industrie, de veevoederindustrie, landbouworganisaties en dierentuinen. Ook zijn er mogelijkheden in het buitenland, maar in het bijzonder in de ontwikkelingslanden.

Plaatsingsmogelijkheden In de intra- en extramurale gezondheidszorg: ziekenhuizen (algemene, speciale, academische, psychiatrische), verpleeghuizen, bejaardentehuizen, thuiszorgorganisaties, GG & GD`s en GVO`s, onderwijs en in groepspraktijken. Je kunt je ook zelfstandig vestigen. Verder kun je als diëtist werkzaam zijn buiten de gezondheidszorg bij voorlichtingsinstanties, instituten voor voedingsonderzoek, overheid of het bedrijfsleven en is uitzending naar het buitenland mogelijk. Ook kun je werkzaam zijn in de sportwereld, bijvoorbeeld als voedinsadviseur voor topsporters en/of als adviseur in fitnesscentra en kuuroorden. Carrieremogelijkheden In het werkveld is bevordering mogelijk tot hoofd van een afdeling. Mogelijke vervolgopleidingen: een voortgezette opleiding gezondheidszorg, studierichtingen beroepsinnovatie, management en onderzoek aan de Hogeschool voor Gezondheidszorg te Leusden of aan de Hogeschool Nijmegen. Doorstroming naar het wetenschappelijk onderwijs is mogelijk aan de Wageningen Universiteit (voeding en gezondheid, levensmiddelentechnologie) en de Vrije Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Maastricht (1e graads lerarenopleiding). Salaris indicatie In de gezondheidszorg word je ingeschaald volgens functiewaardering gezondheidszorg schaal 50 of 55. Je aanvangssalaris in de laagste schaal is €2.273,en dit kan oplopen tot €3.426,-. Buiten de intramurale gezondheidszorg is het aanvangssalaris hoger met meer doorgroeimogelijkheden. In de thuiszorg is je aanvangssalaris €1.968,- en dit kan oplopen tot €3.015,-. Meer informatie Beroepsvereniging: Nederlandse Vereniging van Diëtisten, De Molen 93, 3995 AW Houten, tel. 0306346222. ....................................................................................

Ergotherapeut(e) Hbo-opleiding

Tijdens de opleiding leer je volwassenen, kinderen en ouderen die belemmerd zijn in hun dagelijks handelen weer op weg te helpen. Je analyseert de behoefte en zoekt naar de oorzaak van de belemmeringen. Naast het behandelen en begeleiden van je client, vervul je een belangrijke adviesrol. Voor je client zelf, maar ook voor de mensen in zijn /haar omgeving. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Ofschoon er bij het toelatingsbeleid geen rekening mee wordt gehouden, beveelt men aan dat in het vakkenpakket ook de volgende vakken zijn opgenomen: Engels en biologie. Vanaf 21 jaar kun je bij onvoldoende vooropleiding een toelatingsexamen afleggen. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Zuyd, Heerlen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Rotterdam

Carrieremogelijkheden Binnen de universiteit via promotie tot hoogleraar. Het doorgroeien naar een grotere prakijk. Verder kun je in het kader van het postacademisch onderwijs gericht cursussen volgen om je verder te verdiepen in bepaalde onderdelen van de diergeneeskunde.

Plaatsingsmogelijkheden In revalidatiecentra, ziekenhuizen (zowel algemene, als geestelijke gezondheidszorg), dagverblijven voor meervoudig gehandicapten, instellingen voor verstandelijk gehandicapten, verpleeghuizen, scholen en instellingen voor buitengewoon onderwijs, medische kleuter- en kinderdagverblijven, sociale werkplaatsen, reactiveringscentra, bij gemeentelijke overheden (i.k.v. de WMO) en in het bedrijfsleven. Het is niet moeilijk om een baan als ergotherapeut(e) te vinden (met name in het noorden en oosten van het land). Ook zijn er heel veel mogelijkheden om in het buitenland werk te vinden. Verder is het mogelijk om een eigen praktijk te beginnen.

Meer informatie Universiteit Utrecht, Faculteit Diergeneeskunde, Yalelaan 1, 3584 CL Utrecht, tel. 030-2532670. Afdeling Studentenzaken: mw. C. Teusink of mw. J. M. Bakker, tel. 030-2531446. ....................................................................................

Carrieremogelijkheden Na je opleiding kun je toegelaten worden tot de Masteropleiding: European Master of Science in Occupational Theraphy, de Mastersopleiding Ergotherapie en diverse Post-HBO cursussen. Je kunt afdelingshoofd of hoofd paramedische dienst worden. Ook zijn er vele

GEZONDHEID

Wat wil jij worden?

mogelijkheden tot differentiatie en specialisatie door vervolgopleidingen en door nascholingscursussen (o.a. docentenopleiding en management in de gezondheidszorg).

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Salaris indicatie Hier geldt de functiewaardering gezondheidszorg (FWG 3.0). Je kunt ingeschaald worden op 2 niveaus: 50 en 55. In schaal 50 verdien je op 22-jarige leeftijd €1.850-,-. Dit kan uitlopen tot €3.426,-. Het inkomen van de ergotherapeut die als zelfstandig ondernemer werkt is afhankelijk van verschillende factoren, zoals het aantal cliënten en contracten met zorgverzekeraars. ....................................................................................

Opleiding De 4-jarige opleiding Farmakunde. Bijzonderheden: De opleiding wordt ook in deeltijd aangeboden.

Euritmist Hbo-opleiding

Werkt als uitvoerend kunstenaar, pedagoog in basisonderwijs/middelbaar onderwijs of als therapeut in een zelfstandige praktijk volgens het model van een in 1912 door de antroposoof Rudolf Steiner ontwikkelde nieuwe bewegingskunst, die kan samengaan met muziek en gesproken taal (recitatie, declamatie).

Geestelijk verzorger

Waar Hogeschool Utrecht

Wo-opleiding

Plaatsingsmogelijkheden Je kunt aan de slag in openbare apotheken, ziekenhuisapotheken, de farmaceutische groothandel en industrie en bij ziektekostenverzekeraars. Daar kun je je bezig houden met zaken als voorlichting, organisatiekunde en/of kwaliteitszorg. Carrieremogelijkheden De eerste farmakundigen zijn in 2005 afgestudeerd. In de toekomst zullen er vervolgopleidingen en bijscholingscursussen voor farmakundigen ontwikkeld worden.

Opleiding Een 4-jarige opleiding Docent Dans.

Fysiotherapeut Hbo-opleiding

Carrieremogelijkheden Je kunt deelnemen aan een voortgezette kunstzinnige opleiding van 3 maanden; voor het euritmietherapiediploma is een 1 jaar voortgezette studie vereist; opleiding tot uitvoerend kunstenaar in een toneelensemble. Salaris indicatie Aanvangssalaris is ongeveer €2.180,- en kan uitlopen tot €4.410,-.

Wil bij patiënten, ook zonder verwijzing, na een intakegesprek en uitgebreid onderzoek via toepassing van bewegingstherapie (oefentherapie), massagetherapie en fysische therapie pijn verlichten, het functioneren verbeteren en het zelfherstellend vermogen activeren en stimuleren. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: In verband met de inhoud van de studie is het raadzaam om biologie in je profiel op te nemen. Verder worden de vakken natuurkunde, scheikunde en wiskunde A/B (in die volgorde van belangrijkheid) aanbevolen. Vanaf 21 jaar kun je bij onvoldoende vooropleiding een toelatingsexamen afleggen. Heerlen heeft een numerus fixus van 80 studenten en kent een toelatingsassessment (afhankelijk van de dan geldende wettelijke regels). Opleiding De 4-jarige opleiding Fysiotherapie.

Farmacochemicus Wo-opleiding

Onderzoekt de moleculaire structuur van stoffen. Daarbij staat de ontwikkeling van het geneesmiddel centraal. Hoe werkt het? Hoe maak je nieuwe veilige geneesmiddelen? Vooropleiding VWO: profiel N&G, N&T, E&M+wb1+na1+sk1 of C&M+wb1+na1+sk1 (per 1-8-2010: N&T, N&G+na, E&M+na+sk of C&M+wa/wb+na+sk) Opleiding Een 5-jarige opleiding (bachelor + master) Farmaceutische wetenschappen. Bijzonderheden: Farmacochemie is een opleiding binnen de Farmaceutische Wetenschappen. Waar Vrije Universiteit Amsterdam. Plaatsingsmogelijkheden Onderzoeker, leidinggevende of adviseur bij universiteiten, researchinstituten (als TNO, RIVM), de overheid (keuringsinstituten) of bij de grote farmaceutische en chemische industrie. Heb je gekozen voor het communicatieprofiel dan kun je ook wetenschapsjournalist, artsenbezoeker of voorlichter worden. Carrieremogelijkheden Je kunt na de masteropleiding een onderzoekersopleiding gaan volgen. Je volgt een opleiding van 4 jaar als aio (assistent in opleiding). Je doet dan 4 jaar onderzoek waarop je vervolgens promoveert tot doctor. ....................................................................................

Farmakundige Hbo-opleiding

Maakt het mogelijk dat de juiste geneesmiddelen op een efficiënte en klantvriendelijke manier bij de juiste patiënten terechtkomen.

Vooropleiding VWO: alle profielen.

Opleiding Een ongeveer 6-jarige opleiding Godgeleerdheid of Theologie (algemeen) of Theologie.

Bijzonderheden: Aanvullende eisen voor toelating: ruime ontwikkeling op HAVO-niveau, een toelatingsgesprek, lichamelijk geschikt en goed gezond bevonden worden.

Plaatsingsmogelijkheden Werkt als uitvoerend kunstenaar, pedagoog in basis-/ middelbaar onderwijs of als therapeut in een zelfstandige praktijk.

De geestelijk verzorger biedt professionele begeleiding en hulpverlening aan mensen vanuit en op basis van geloofs- en levensovertuiging. De geestelijk verzorger in instellingen voor (intramurale) gezondheidszorg richt zich in het begeleiden van patiënten en bewoners op fundamentele vragen rond ziekte, dood en gezondheid, en op de invulling van het bestaan van de mens als geheel.

Bijzonderheden: Indien je geen Latijn en/of Grieks in je eindexamenpakket hebt, bestaat er aan de opleidingen zelf gelegenheid om deze talen te leren. In de theologiestudie komt kennis van de moderne talen en geschiedenis goed van pas.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Waar Hogeschool Helicon

Salaris indicatie Ben je in dienst van een instelling in de gezondheidszorg, dan word je ingeschaald volgens de functiewaardering gezondheidszorg in aanloopschaal 54 en daarna in 55. In de laagste schaal verdien je €1.875,-; dit kan oplopen tot €3.906,- (in de hoogste schaal). Werk je als zelfstandig ondernemer, dan hangt je inkomen af van diverse factoren, zoals het aantal patiënten. ....................................................................................

Waar Hogeschool van Amsterdam Avans Hogeschool, locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen, locatie Enschede Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool Leiden Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Internationale Academie Fysiotherapie “Thim van der Laan” (Utrecht) Plaatsingsmogelijkheden Zowel in instellingen in de gezondheidszorg (zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen en revalidatie-inrichtingen), als in de vrijgevestigde praktijk. Een aantal fysiotherapeuten vindt werk in het buitenland. Carrieremogelijkheden Je bent verder toelaatbaar tot de tweedefasestudierichtingen “hoger management”, “beroepsinnovatie” en “eerstegraads lerarenopleiding”. Daarmee kun je respectievelijk manager in de gezondheidszorg, medewerker bij wetenschappelijk onderzoek en leraar aan een academie voor fysiotherapie worden. Ook zijn er veel beroepsinhoudelijke nascholingsmogelijkheden, zoals cursussen manuele therapie, sportfysiotherapie en fysiotherapie bij kinderen of ouderen. Hogeschool Utrecht biedt in samenwerking met de Universiteit Utrecht en het Universitair Medisch Centrum de universitaire Master Fysiotherapie Wetenschap aan. Na deze studie kun je binnen het vakgebied op wetenschappelijke wijze onderzoek verrichten, op beleidsniveau werken, of het vak fysiotherapie op hboniveau doceren. Bij een aantal van bovenstaande opleidingen (o.a. Hogeschool Utrecht) kun je ook een opleiding volgen tot Professioneel Master. Afstudeerrichtingen: manuele therapie, kinderfysiotherapie, Sportfysiotherapie, geriatrische fysiotherapie en psychosomatische fysiotherapie (in ontwikkeling). Afhankelijk van persoonlijke kwaliteiten en het gevolgd hebben van bepaalde cursussen kun je doorgroeien tot hoofd afdeling fysiotherapie, hoofd dienst fysiotherapie of hoofd paramedische dienst. Het aantal mogelijkheden daartoe is gering in verband met de beperkte plaatsen.

Bijzonderheden: Je kunt de studie zo inrichten dat die direkt op het beroep voorbereidt, en je daarbij op een of meer van de werkterreinen van de pastor specialiseren. Een andere mogelijkheid is, dat je je masteropleiding in een ander theologisch vak doet (bijbelwetenschappen, theologische ethiek, kerkgeschiedenis enz.) en, naargelang de plaatselijke mogelijkheden daarnaast of daarna, een aanvullende pastorale beroepsopleiding volgt. In Tilburg en Utrecht zijn tevens voorzieningen voor een deeltijdse studie. Diverse theologische faculteiten en universiteiten hebben naast een 6-jarige opleiding ook een 4-jarige opleiding, die meer thematisch is ingericht. Ook deze opleidingen leiden tot een masterdiploma. De Tilburgse faculteit Religiewetenschappen kent bijvoorbeeld drie masteropleidingen, namelijk “Zorg, ethiek en beleid”, “Christendom en cultuur” en “Christendom en Islam``, die korter duren dan de masteropleiding Theologie. In Nijmegen kent men de vrije studierichting “Religiestudies``. Deze kortere opleidingen worden evenwel niet altijd door de bisdommen erkend als ambtsopleiding die toegang geeft tot een kerkelijk-pastorale functie. De VGVZ (de beroepsvereniging Geestelijk verzorgers in de intramurale gezondheidszorg) heeft een eigen professionaliseringsroute, die zij haar leden adviseert. Je moet dan na je opleiding nog een leerroute te volgen (je moet dan al meer dan 8 uur werkzaam zijn in een instelling voor gezondheidszorg). Deze leer-route bestaat uit een introductieweek “geestelijke verzorging en organisatie”, minimaal 10 individuele supervisies en de cursus KPV (Klinisch Pastorale Vorming) van 3 maanden. Waar Universiteit van Tilburg Vrije Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Plaatsingsmogelijkheden Opgeleide en toegeruste geestelijk verzorgers zijn werkzaam in alle soorten instellingen voor intramurale gezondheidszorg, zoals ziekenhuizen, instellingen voor geestelijke gezondheidszorg, instellingen voor verstandelijk gehandicapten, verpleeghuizen en revalidatiecentra. Carrieremogelijkheden Na ervaring en/of verdere studie zijn er kaderfuncties mogelijk op regionaal, provinciaal en landelijk niveau. Binnen het wetenschappelijk onderwijs bestaan mogelijkheden voor enkelen, waarbij de voorkeur uitgaat naar hen die een proefschrift hebben geschreven en gepromoveerd zijn. Salaris indicatie Het aanvangssalaris (tot 28 jaar) van de pastorale werk(st)er met een voltooide academisch-theologische opleiding bedraagt ongeveer €2.275,- per maand; het maximum van ongeveer €2.780,- wordt na 10 jaar bereikt. Dit betreft diocesane normen. Wanneer je als pastoraal wer(st)er met een academisch opleidingsniveau in een ziekenhuis werkt of voor justitie is je salaris aanzienlijk hoger en kan oplopen tot ongeveer €3.775,-. In de krijgsmacht ligt je maximum nog hoger. Meer informatie Universiteit van Tilburg, Theologie en Religiewetenschappen, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg, tel. 0134662580, e-mail: onderwijsbaliebg@uvt.nl, internet: www.uvt.nl/kiesreligie of www.uvt.nl/fkt. Vereniging van Geestelijk Verzorgers in Zorginstellingen (VGVZ) is alle werkdagen minimaal van 9.00 - 17.00 uur bereikbaar via het secretariaat in Amsterdam op 06 43 74 12 97. Als je op het stafbureau geen gehoor krijgt bel dan met het secretariaat. Voor dringende gevallen word je dan z.s.m. (vaak nog dezelfde dag) terugggebeld. Per email zijn wij bereikbaar via info@vgvz.nl

Gezondheidswetenschapper Wo-opleiding

Is een wetenschapper die als onderzoeker en medewerker in coördinerende en adviserende, beleidsvormende en -uitvoerende functies werkzaam is in de zo complex gestructureerde en georganiseerde gezondheidszorg. Vooropleiding 1.VWO: alle profielen Bijzonderheden: Bij de VU wordt aangeraden wordt om bij E&M biologie en bij C&M wiskunde en biologie te kiezen. Bij de andere universiteiten moet bij alle profielen voldoende wiskunde aan bod gekomen zijn. 2.VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa12/wb1 (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb) 3.VWO: alle profielen Opleiding 1. De 4-/5-jarige opleiding Algemene gezondheidswetenschappen. Bijzonderheden: Bij de VU volg je eerst een 3 jarige bacheloropleiding. In aansluiting daarop kun je kiezen voor een 1-jarig meer op beleid gericht masterprogramma of een 2-jarig onderzoeksgericht masterprogramma. Er zijn 3 masterrichtingen: preventie & communicatie, management & organisatie in de gezondheidszorg en volksgezondheid. Bij de overige universiteiten volg je eerst een 3-jarige bacheloropleiding. In aansluiting daarop kun je kiezen voor een masteropleiding van één jaar of meer op bijvoorbeeld één van de volgende terreinen: arbeid en gezondheid, beleid en beheer van de gezondheidszorg, bewegingswetenschappen, geestelijke gezondheidkunde, gezondheidsvoorlichting en -bevordering of zorgwetenschappen. 2. De 5-jarige opleiding Gezondheid en maatschappij Bijzonderheden: Je volgt eerst een 3-jarige bacheloropleiding. In aansluiting daarop kun je een van de volgende 2-jarige masteropleidingen volgen: Public Health and Society, Management, Economics and Consumer Studies en Applied Communication Science. 3. De 3-jarige bacheloropleiding Gezondheidswetenschappen, Beleid & Management Gezondheidszorg. Bijzonderheden: In aansluiting daarop kun je kiezen voor een van de drie 1-jarige masteropleidingen: Zorgmanagement 1. De Master Zorgmanagement leidt je op voor managementfuncties in bijvoorbeeld een ziekenhuis. Vanuit een wetenschappelijke attitude leer je om te gaan met de complexe managementvraagstukken in de gezondheidszorg. Daarbij wordt veel aandacht besteed aan persoonlijke vaardigheden. Health Economics, Policy & Law 2. De Master Health Economics, Policy & Law behandelt vraagstukken van de gezondheidszorg op het niveau van landelijk en internationaal beleid. Deze Engelstalige master biedt specialisatiemogelijkheden op het gebied van Health Economics. 3. Research Master Na de bachelorfase kun je naast bovenstaande masters ook een tweejarige onderzoeksmaster volgen bij het Netherlands Institute for Health Sciences (NIHES). Waar 1. Vrije Universiteit Amsterdam. Universiteit Maastricht Universiteit Twente 2. Wageningen Universiteit. 3. Erasmus Universiteit Rotterdam. Plaatsingsmogelijkheden Na Amsterdam en Maastricht: een werkkring in een breed veld van elkaar dikwijls overlappende werkgebieden. Functies bij onder andere het onderwijs, het wetenschappelijk onderzoek, patiëntenvoorlichting, lichamelijke opvoeding, sport, fysiotherapie, psychotherapie. Dit in algemene psychiatrische ziekenhuizen, revalidatiecentra, schoolartsendiensten, tandheelkundige diensten en bij ziektekostenverzekeraars. Na Wageningen: een werkkring bij een overheid of bij zorginstellingen en Arbo-diensten, in nationale of internationale organisaties zoals het Rode Kruis of Oxfam Novib, of bij patiëntenverenigingen, onderzoeksinstellingen, verzekeraars en gezondheidsbevorderende instituten als het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen. Veel voorkomende functies: programmamanager (je werkt bij een gezondheidsfonds zoals het Astma Fonds), functionaris gezondheidsbevordering (je werkt bij bijvoorbeeld een GGD), adviseur lokale gezondheidsprojecten (je gaat aan de slag in een ontwikkelingsland), sociaal-wetenschappelijk onderzoeker (je werkt bij een (buitenlandse) universiteit of (inter) nationale onderzoeksinstelling), beleidsmedewerker gezondheid (je kan aan de slag bij overheid of semioverheid) of adviseur gezondheidsbeleid (je gaat in het bedrijfsleven aan de slag). Na Rotterdam: werkzaam in management- en beleidsfuncties bij organisaties en inrichtingen als algemene en psychiatrische ziekenhuizen, revalidatiecentra, kruisverenigingen, geneeskundige en gezondheidsdiensten, rijks-, provinciale en gemeentelijke overheden, ziektekostenverzekeraars en talrijke andere instellingen in de directe of indirecte sfeer van de gezondheidszorg. Carrieremogelijkheden Liggen voornamelijk in het bereiken van hogere functies na ervaring / eventueel gedaan onderzoek / verder verdiepende cursussen en dergelijke.

www.beroepenkrant.nl

Salaris indicatie Wanneer je een functie hebt in overeenstemming met het niveau van je opleiding ligt het aanvangssalaris ongeveer op €2.035,- à €2.465,-.

Plaatsingsmogelijkheden Op de afdeling hartfunctie of op de hartkatheterisatiekamer van een ziekenhuis of van een hartkliniek. Carrieremogelijkheden Managementfuncties, leidinggevende functies. Ook is het mogelijk door verdere studie/ cursussen je eigen kennis te verdiepen of je te specialiseren in verwante vakgebieden. Salaris indicatie Je salaris na diplomering is afhankelijk van het ziekenhuis en het takenpakket; gemiddeld word je betaald volgens functiegroep 45 (€1.653,- t/m €2.687,-). Als leerling ontvang je gewoonlijk een salaris volgens de aanloopschaal van de functiegroep, die afhankelijk is van takenpakket en vooropleiding. De genoemde salarissen gelden voor algemene ziekenhuizen. ....................................................................................

Hartfunctielaborant

Huidtherapeut

Assisteert bij of verricht zelfstandig onderzoek van hart en vaatstelsel, onder verantwoordelijkheid van een specialist.

Behandelt patiënten met een zieke of beschadigde huid met het doel het gehandicapt zijn ten gevolge van een huidaandoening op te heffen, te verminderen of te voorkomen.

Hbo-opleiding

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Hbo-opleiding

Bijzonderheden: Wis-, natuur- en scheikunde gewenst.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Je moet ook een geschiktheidsonderzoek ondergaan.

Opleiding Een 3-jarige opleiding Hartfunctielaborant.

Opleiding Een 4-jarige opleiding Huidtherapie.

Bijzonderheden: Je neemt eerst contact op met een afdeling Hartfunctie met opleidingsbevoegdheid van een ziekenhuis waar je je opleiding zou willen volgen. Daar solliciteer je naar de functie van leerling hartfunctielaborant. Ben je eenmaal als leerling aangenomen en als je aanvraag tot registratie bij de Stichting Beroepsopleiding Hartfunctie Laboranten (Stichting BHFL) is geaccepteerd kun je je inschrijven als student bij de LOI Hogeschool. Het afronden van de tweede leerjaar wordt door de Stichting BHFL erkend als het hebben bereikt van het niveau “Algemeen Hartfunctie Laborant”. Je kunt dan zelfstandig de algemene hartfunctieonderzoeken uitvoeren. Tijdens het derde leerjaar ga je je specialiseren in een van de vier uitstroomrichtingen: echocardiografie, holteranalyse, hartkatheterisatie en interventie of cardio-implantaten en elektrofysiologisch onderzoek.

Waar Hogeschool Utrecht en De Haagse Hogeschool

Waar LOI Hogeschool.

Plaatsingsmogelijkheden De meeste huidtherapeuten zijn als zelfstandig ondernemer werkzaam en hebben een eigen praktijk of een groepspraktijk. Je kunt je ook vestigen binnen een ziekenhuis, polikliniek, gezondheidscentrum of andere medische instelling. Daar kun je je als zelfstandig huidtherapeut vestigen, maar je kunt er ook in loondienst gaan werken. Salaris indicatie Je salaris is afhankelijk van het aantal en soort behandelingen dat je verricht. Ziekenfondsen en particuliere verzekeraars vergoeden bepaalde verrichtingen, terwijl sommige (onderdelen van) behandelingen door de patiënt zelf betaald moeten worden. Wanneer je als zelfstandig huidtherapeut gevestigd bent, bepaal je zelf je uurtarief. De richtlijn hiervoor is €50,- à €57,-. Je moet er wel rekening

mee houden dat je daar nog allerlei kosten van moet betalen. ....................................................................................

Informatiekundige in de gezondheidszorg Wo-opleiding

Artsen moeten op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen op hun gebied, zoals de resultaten van medisch wetenschappelijk onderzoek. Dit ontwikkelt zich zo snel, dat het onmogelijk wordt om bij te houden. Artsen zijn ook afhankelijk van patientgegevens om juiste beslissingen te maken, deze gegevens zijn niet altijd beschikbaar, vaak nog op papier, ongeordend en soms zelfs onbeveiligd. Medisch informatiekundigen kunnen voor deze en vele andere informatie gerelateerde problemen oplossingen bieden. Zoals de arts garant staat voor een optimale zorg voor de patiënt, zo staat de medisch informatiekundige garant voor een optimale informatievoorziening. Vooropleiding VWO: profiel C&M+wb1+na1, E&M+wb1+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T+bi, N&G+na, E&M+wb+na of C&M+wb+na) Opleiding De 3-jarige bachelor Medische informatiekunde. Waar Universiteit van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Mogelijke werkgevers zijn: ziekenhuizen, huisartsen, de overheid of verzekeringsmaatschappijen. Je kunt daar in functies terechtkomen als: beleidsmedewerker gezondheidszorg, informatie-analist of -adviseur of ontwikkelaar van medische informatiesystemen. Carrieremogelijkheden Je kunt je verder in het vakgebied specialiseren met de aansluitende master Medische informatiekunde, of de aansluitmaster Biomedical sciences. Heb je een sterke belangstelling voor onderzoek, dan zijn er 2-jarige onderzoekmasters. ....................................................................................

Ingenieur gezondheidszorg Hbo-opleiding

Deze opleiding biedt je een combinatie van techniek, gezondheidszorg, informatie- en communicatietechniek, organisatie en management. Als ingenieur gezondheidszorg kijk je met de ogen van de gebruiker, die ziet wat er aan techniek nodig is om de arbeidseffectiviteit en productiviteit in de

zorgsector te verhogen. Je bent intermediair tussen techniek en gebruiker. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M VWO: profiel N&G, N&T, E&M of C&M+wa12 (per 1-82010: N&T, N&G, E&M, C&M+wa/wb) Opleiding De 4-jarige opleiding Gezondheidszorg Technologie. Waar Hogeschool Rotterdam Plaatsingsmogelijkheden Als intermediair tussen techniek en gebruiker kun je terecht in ziekenhuizen, bij zorginstellingen, in de thuiszorg, bij onderzoeksinstituten en in de commerciële sector. Je kunt daarbij denken aan functies als medisch technoloog in een zorginstelling, als klinischfysisch medewerker, als applicatiebeheerder in een zorginstelling of in de medische industrie, als productspecialist in de medische industrie, als deskundige bij een maatschappelijke instelling of in het bedrijfsleven (bijvoorbeeld op het gebied van domotica, E-health of thuiszorgtechnologie), of als zelfstandig ondernemer. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld €2.130,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €3.020,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Kunstzinnig therapeut Hbo-opleiding

Helpt mee aan het genezings- en/of ontwikkelingsproces van patiënten met lichamelijke en/of psychische klachten. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Kunstzinnige therapie. Waar Hogeschool Leiden Plaatsingsmogelijkheden Kunstzinnig therapeut in algemene ziekenhuizen, psychiatrische centra, instituten voor ontwikkelingsstoornissen, revalidatiecentra, verpleeghuizen en gezondheidscentra.

`kOm jIj` OoK/ Open dag opleidingen 31 januari 2009 11.00 – 15.00 uur

Kijk voor meer informatie op niksvoorwatjes.nl

Kun je goed met mensen omgaan en ben je geïnteresseerd in techniek? Kom dan op zaterdag 31 januari 2009 naar de open dag in het Leids Universitair Medisch Centrum. Op die dag kun je onder andere zelf aan de slag in een operatiekamer en in het skillslab verpleegkundige vaardigheden oefenen. Ervaar of jij geschikt bent voor een van de opleidingen. Want leren en werken in de gezondheidszorg is niks voor watjes! Het adres is Albinusdreef 2, naast NS-Station Leiden Centraal. Voor meer informatie over het programma, ga naar www.niksvoorwatjes.nl en klik op ‘open dag’.

W W W. L U M C . N L

GEZONDHEID

Wat wil jij worden?

Carrieremogelijkheden Zijn mogelijk door voortgezette opleidingen en verdere cursussen. ....................................................................................

Laborant klinische neurofysiologie Hbo-opleiding

Doet onderzoek naar stoornissen in de werking van het zenuwstelsel en de bloedvoorziening van de hersenen. Daarnaast assisteer je de neuroloog bij spieronderzoeken. De patiënten bij wie je een onderzoek doet, zijn bijvoorbeeld bewusteloze slachtoffers van een ongeluk, epilepsiepatiënten of mensen die vaak last hebben van migraine. Ook leg je de patiënten uit wat er gaat gebeuren en probeert ze gerust te stellen, want de onderzoeken zijn voor hen niet altijd aangenaam. Tot je taken hoort ook de patiëntenadministratie en het schrijven van verslagen van de onderzoeken. Vooropleiding HAVO: profiel N&G of N&T VWO: profiel N&G of N&T MBO: niveau 4 (in de gezondheidszorg of in de technische sector) Opleiding Een 3-jarige opleiding Laborant klinische neurofysiologie. Bijzonderheden: Je doet je opleiding in een ziekenhuis, waar je na een sollicitatie als leerlinglaborant Klinische Neurofysiologie bent aangenomen. Je gaat direct aan het werk en ontvangt een salaris. De opleiding bestaat naast de praktijk uit een schriftelijk theoretisch gedeelte (verzorgd door de LOI Hogeschool). Gedurende het praktische deel ben je vrijwel full-time werkzaam op een afdeling klinische neurofysiologie van een ziekenhuis met opleidingsbevoegdheid. De afsluiting van de opleiding wordt gevormd door een schriftelijk examen. Waar LOI Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden In het klinisch neurofysiologisch laboratorium van een ziekenhuis. Carrieremogelijkheden Je kunt je in een bepaalde richting verder bekwamen, bijvoorbeeld op organisatorisch-leidinggevend gebied of tot medewerker bij wetenschappelijk onderzoek. ....................................................................................

Bijzonderheden: Als je logopedie wilt gaan studeren moet je een geschiktheidonderzoek ondergaan. Er wordt gekeken of je geen afwijkingen hebt op het gebied van je stem en spraak, die een goede beroepsuitoefening belemmeren. Heerlen heeft een toelatingsassessment (afhankelijk van de dan geldende wettelijke regels).

saties die zorgen dienstverlening aan patiënten en cliënten centraal stellen

Opleiding De 4-jarige opleiding Logopedie.

Opleiding 1. De 4-jarige bacheloropleiding Management in de zorg. 2. De 4-jarige opleiding Leefstijl, Arbeid en Gezondheid

Waar Fontys Hogescholen Eindhoven Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Als logopedist(e) ben je verbonden aan scholen voor basis- en speciaal onderwijs; ziekenhuizen of revalidatiecentra; audiologische centra; werkkring bij opleidingsscholen voor onderwijzenden, conservatoria en toneelscholen. Bovendien is zelfstandige vestiging mogelijk. Carrieremogelijkheden Het diploma van de opleiding logopedie geeft je de bevoegdheid tot logopedisch (be)handelen. Er zijn mogelijkheden tot differentiatie en specialisatie door vervolgopleidingen (lerarenopleiding logopedie; management in de gezondheidszorg; beroepsinnovatie) en door nascholingskursussen in binnenen buitenland (o.a. muziektherapie; bobaththerapie; speciaal onderwijs). Aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en aan de Rijksuniversiteit Groningen kun je een vervolgopleiding (de 1-jarige masteropleiding Speech and language pathology) volgen tot gespecialiseerd logopedist, zoals stotter- of stemtherapeut. Ook kun je, met aantoonbaar voldoende academische vaardigheden, aan de Universiteit Utrecht de 2-jarige masteropleiding Logopediewetenschap gaan volgen. Salaris indicatie Ben je in dienst van een instelling voor gezondheidszorg dan kun je ingeschaald worden in schaal 45, 50 of 55, hetgeen betekent dat je minimaal €1.653,- en maximaal €3.426,- kunt verdienen. Werk je als vrijgevestigd logopedist dan is het inkomen onder andere afhankelijk van het aantal patiënten dat je behandelt.

Opleiding De 4-jarige opleiding Medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken. Waar Fontys Hogescholen Eindhoven Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool INHOLLAND Amsterdam Hanzehogeschool Groningen. Plaatsingsmogelijkheden In ziekenhuizen op onder andere de radiodiagnostische of radiotherapeutische afdeling, de echografie-afdeling en de afdeling nucleaire-geneeskunde-afdeling. Ook kun je werk vinden in radiotherapeutische instituten. Carrieremogelijkheden Zijn mogelijk door voortgezette opleidingen en verdere cursussen (post-HBO) zoals een kadercursus voor leidinggevende functies of een docentencursus. Binnen het ziekenhuis de functie van praktijkbegeleider of afdelingshoofd. Salaris indicatie In algemene ziekenhuizen kun je worden ingeschaald op 2 niveaus: 40 en 45. Je aanvangssalaris is €1.653,en kan uitlopen tot €2.687,-. Voor leidinggevenden gelden andere bedragen.

Logopedist Hbo-opleiding

De logopedist is een expert op het gebied van de communicatie. Hij/zij onderzoekt en behandelt stoornissen op het gebied van de stem, spraak, taal, gehoor en mondfuncties, bij zowel kinderen als volwassenen. Ook geeft hij/zij adviezen over hoe deze problemen te voorkomen en geeft presentatietrainingen aan beroepssprekers. Vooropleiding: HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Plaatsingsmogelijkheden Er is een groeiende vraag naar hbo`ers die meewerken aan het analyseren en oplossen van managementvraagstukken. Je kunt na je opleiding terecht komen in organisaties waar zorgen dienstverlening aan patiënten en cliënten op de voorgrond staat. Denk maar aan ziekenhuizen, thuiszorg, ouderenzorg, psychiatrische instellingen, jeugdzorg of verstandelijk gehandicaptenzorg. Ook kun je gaan werken bij belangenorganisaties, welzijnsinstellingen, ziektekostenverzekeraars of bij overheidsorganisaties als gemeenten of de provinciale raad voor de gezondheidszorg. Carrieremogelijkheden Middenmanager ( leidinggevende, teamleider) of procesmanager (projectmedewerker, kwaliteitsmedewerker). ....................................................................................

Medisch biologisch onderzoeker Beoefent zelfstandig wetenschappelijk onderzoek dat (direct of indirect) gericht is op de oplossing van medische problemen (diagnose, genezing, preventie etc.). Dit wordt steeds belangrijker omdat de voor de geneeskunde en de gezondheid relevante biologische kennis zich in een extreem hoog tempo ontwikkelt.

Hbo-opleiding

Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Waar 1. Avans Hogeschool, locatie Tilburg (voltijd) en locatie Breda (deeltijd) De deeltijdopleiding ook in Eindhoven. Het onderwijs wordt dan verzorgd door Fontys Hogescholen, aanmelding loopt via Avans Hogeschool. Hogeschool Utrecht (duaal) De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Hogeschool Leiden Hogeschool Rotterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Zeeland Hogeschool Zuyd en Saxion Hogeschool Deventer geven deze opleiding in deeltijd 2. Hogeschool Utrecht

Wo-opleiding

Laborant medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken Kan werken in het hele gebied van de medische beeldvorming (röntgendiagnostiek, echografie, computertomografie, MRI en nucleaire geneeskunde) en in de stralingsbehandeling (radiotherapie).

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Longfunctie-assistent(e) Hbo-opleiding

Als longfunctie-assistent(e) doe je in opdracht van een medisch specialist of huisarts bij een patiënt zelfstandig onderzoek naar de functie van de longen. Zo meet je de longinhoud van een patiënt of verricht je bijvoorbeeld onderzoek naar allergische reacties uit door priktesten op de huid. De patiënten zijn mensen met bronchitis, astma en andere longaandoeningen. Tot je taak behoort ook het rapporteren van het resultaat aan de longarts. Maar ook dat de gebruikte apparatuur dagelijks geijkt en hygiënisch schoon gehouden wordt. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Enige affiniteit met de vakken wis-, natuur- en scheikunde is wel gewenst Opleiding De 3-jarige opleiding Longfunctie-assistent. Bijzonderheden: Je doet je opleiding in een ziekenhuis met opleidingsevoegdheid. Daar solliciteer je naar de functie van leerling longfunctieassistent. Tijdens de opleiding werk je full-time op een longfunctie laboratorium en ontvang je maandelijks salaris. Na de opleiding kun je direct aan het werk in het ziekenhuis waar je bent opgeleid of ergens anders. Waar LOI Hogeschool Plaatsingsmogelijkheden Op de longfunctieafdeling in een ziekenhuis, in een arbeidsfysiologisch laboratorium of in een revalidatiecentrum.

Vooropleiding VWO: profiel N&G of N&T+BI1,2 (wordt N&T+Bi of N&G+Na) Opleiding De 5-jarige opleiding Biomedische wetenschappen. Bijzonderheden: Je begint met de 3-jarige bacheloropleiding Biomedische wetenschappen. Daarna stroom je door naar de 2-jarige masterfase. Dit aan de universiteiten te Amsterdam aan de VU en aan de UvA, aan de Universiteit Leiden, aan de Radboud Universiteit Nijmegen en aan de Universiteit Utrecht. Afstudeerrichtingen/specialisaties: Amsterdam (VU): in alle richtingen kun je je specialiseren in het onderzoek. Dat doe je via stages in onderzoeksgroepen op de VU of extern, bij een binnen- of buitenlands institituut. Amsterdam (UvA): in de masteropleidingen kun je kiezen voor de onderzoekvariant. Leiden: in de masteropleiding Biomedical Sciences kun je kiezen voor de afstudeerrichting Research. Nijmegen: in het derde jaar van de bacheloropleiding kies je uit één van de hoofdvakken: arbeid, milieu en gezondheid, bewegingswetenschappen, epidemiologie, evaluatie in de geneeskunde, toxicologie en pathobiologie. In de masteropleiding kun je kiezen uit drie opleidingsprofielen: onderzoekersprofiel, maatschappelijk profiel en communicatieve/ educatieve profiel. Utrecht: door de invulling van de profileringsruimte (minimaal een kwart van je opleiding) kun je je voorbereiden op masterprogramma`s, zoals biomoleculair sciences, cognitive neuroscience, drug innovation, immunity and infection en research and development in sciece education.

zoek en verder verdiepende cursussen. Salaris indicatie Wanneer je een functie hebt in overeenstemming met het niveau van je opleiding ligt het aanvangssalaris ongeveer op €2.330,- à €2.802,-. ....................................................................................

Medisch laboratorium ingenieur Hbo-opleiding

Voert in een ziekenhuislaboratorium door artsen gevraagd onderzoek uit. De uitslagen zijn voor artsen en patiënten van groot belang omdat die de gestelde diagnose kunnen bevestigen, aanwijzingen bevatten om verder of in een andere richting te zoeken, een basis vormen voor de behandelingsmethoden of laten zien of een behandeling van een patiënt al dan niet het gewenste effect heeft. Vooropleiding HAVO: profiel N&G of N&T VWO: profiel N&G of N&T MBO: niveau 4 (met natuur- en scheikunde) Bijzonderheden: Wiskunde B en biologie zijn gewenst. Na een MLOdiploma kun je de studie vaak in 3 jaar afronden. De toelatingseisen/ -wensen kunnen per school kunnen verschillen. Contact met de betrefende school is daarom aan te bevelen. Opleiding De 4-jarige opleiding Biologie en medisch laboratoriumonderzoek. Bijzonderheden: De opleiding bestaat uit een basisprogramma, een specialistisch gedeelte en een stageperiode. Je kiest meestal in het tweede jaar van de hoofdfase voor onder andere een van de volgende differentiaties: medische (micro)biologie, klinische chemie, zoölogische/biomedische variant, biochemie/biotechnologie, histologie en bioprocestechnologie. Bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen is het bachelorprogramma Life Sciences de Engelstalige versie van de bacheloropleiding Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek. De Hogeschool van Utrecht heeft de unieke afstudeerrichting Dierkunde. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar/Amsterdam Saxion Hogescholen Deventer Avans Hogeschool locarie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Stenden hogeschool De Haagse Hogeschool Hogeschool Leiden Saxion Hogescholen Enschede Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Plaatsingsmogelijkheden In ziekenhuislaboratoria of laboratoria van (huis)artsen, G.G. & G.D.`s, bij medische diensten van grote bedrijven, onderzoekslaboratoria van wetenschappelijke instituten en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne. Carrieremogelijkheden In het ziekenhuislaboratorium behoren leidinggevende functies tot de mogelijkheden, maar je kunt je ook specialiseren in een bepaald vakgebied zoals kwaliteitsbewaking of automatisering. Met een HLO-diploma mag je jezelf laboratorium ingenieur noemen en dit “getuigschrift” geeft je toegang tot de universiteit en/of promotie-onderzoek. Salaris indicatie In de instellingen waar de CAO-Ziekenhuiswezen van toepassing is, worden medisch analisten ingeschaald op 2 niveaus: 40 en 45. Aanvangssalaris op 22-jarige leeftijd ligt op €1.756,- en loopt op tot maximaal €2.274,-. Het salaris bij leidinggevende functies loopt van ongeveer €1.930,- tot ongeveer €3.740,-. Deze bedragen zijn zonder toeslag voor eventuele onregelmatige diensten. Meer informatie Bij ziekenhuislaboratoria www.nvml.nl www.proef.info

Waar Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen

Manager in de zorg

Plaatsingsmogelijkheden Een werkkring die overeenkomt met de afstudeerrichting. Onder andere universiteiten (faculteit geneeskunde), onderzoeken keuringsinstituten, laboratoria, de farmaceutische industrie en ziekenhuizen. Ook liggen er beroepsperspectieven in de sfeer van beleidsvoorbereidende en -ondersteunende civiele functies. In het algemeen kun je zeggen dat de meeste afgestudeerden in het wetenschappelijk of industrieel onderzoek terecht komen.

Mondhygiënist

In deze functie ben je bezig met het analyseren en oplossen van managementvraagstukken in organi-

Carrieremogelijkheden Liggen voornamelijk in het bereiken van hogere functies na bijvoorbeeld ervaring, eventueel gedaan onder-

Als mondhygiënist werk je binnen de mondzorg. Je bent een belangrijke beroepsbeoefenaar bin-

Salaris indicatie Hier geldt de functiewaardering gezondheidszorg; inschaling geschiedt meestal op niveau 40. Aanvangssalaris €1.653,- oplopend tot €2.446,.................................................................................... Hbo-opleiding

Hbo-opleiding

PRESENTEERT POWERED BY

BELEEF GRATIS HET MOOISTE EXAMENFEEST OOIT… IN ZUID FRANKRIJK!

Wil jij het mooiste eindexamenfeest meemaken in Zuid

DE LAATSTE DAG....

Frankrijk? Studenten.net organiseert het Sunevent, een gratis surfvakantie voor alle aankomende studenten!

…is er natuurlijk een spetterend eindfeest! Overdag kun je je

Ga naar Sunevent.nl, schrijf je in en wie weet mag jij mee!

surfkunsten laten zien tijdens de Sunevent Surf Contest. Ook is er een heuse dj contest! Na het surfen en

Wat krijg je:

feesten breng je de nacht snurkend door in de bus, op weg

- Lang weekend Zuid Frankrijk

naar huis…na een heerlijk Sunevent!

- Busreis retour - Overnachtingen - Ontbijt & diner - Surflessen - Beachactiviteiten (o.a. Volleybaltoernooi!) - Themafeesten/strandparty’s

OVERDAG... ... gaan we heerlijk golfsurfen en relaxen op het strand. Dankzij de lessen en het vele oefenen kun jij in no time de hoogste golven aan! In de namiddag wordt het lekker chillen op het strand, akoestische gitaar erbij en genieten van zonsondergang.

‘S AVONDS... ... gaan we helemaal los met bekende artiesten en dj’s tijdens de grote strandfeesten die we voor je organiseren.

CHECK WWW.SUNEVENT.NL

GEZONDHEID

Wat wil jij worden?

nen het tandheelkundige team, waarin je samenwerkt met tandartsen, assistenten en andere disciplines. Je werk is heel uiteenlopend: de belangrijkste taak is preventie. Dit houdt in dat je patiënten leert hoe ze hun gebit moeten verzorgen, door het geven van informatie en instructie over onder andere tandbederf, tandvleesaandoeningen, mondhygiëne en voeding. Je richt je zowel op individuele patiënten als op groepen (bijvoorbeeld binnen basisscholen, instellingen, ziekenhuizen en verpleeghuizen). Bij de behandeling van individuele patiënten onderzoek je mondproblemen, reinig je gebitten door tandsteen en plak te verwijderen en te polijsten. Daarnaast kun je preventieve middelen aanbrengen, zoals fluoride en tandlakken. Ook mag je röntgenfoto`s en gebitsmodellen maken en verdoving geven. Het uitvoeren van tandheelkundige controles, maken van eenvoudige restauraties in tanden en kiezen en sealen hoort ook bij het beroep. Vooropleiding HAVO: alle profielen (voorkeur voor N&G) WO: alle profielen (voorkeur voor N&G) MBO: niveau 4 (voorkeur voor MDGO tandartsassistent) Opleiding De 4-jarige Opleiding Mondzorgkunde. Bijzonderheden: De opleiding legt grote nadruk op de voorbereiding op het beroep. Daarom leer je veel over patiëntenzorg in de speciale onderwijskliniek tandheelkunde/ mondzorgkunde van de opleiding. Daarnaast loop je vanaf de hoofdfase stages in de praktijken van mondhygiënisten, tandartsen en andere werkvelden (ziekenhuis, orthodontie, parodontologie, enz) waarbij je leert samenwerken met deskundigen uit verschillende disciplines. Ook zijn stages in het buitenland mogelijk. Waar Hogeschool INHOLLAND Diemen Hanzehogeschool Groningen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Utrecht Plaatsingsmogelijkheden In een algemene tandheelkundige praktijk; in een instelling voor een bepaalde groep patiënten, bijv. gehandicapten of ouderen; in een ziekenhuis; bij een specialist, zoals een orthodontist, parodontoloog of kaakchirurg; bij GG en GD`s (je werkt mee aan onderzoeksprojecten); als docent op de opleiding Mondzorgkunde; in het bedrijfsleven; in een eigen praktijk. Carrieremogelijkheden Docentenopleiding; je kunt een eigen praktijk opzetten. Ook kun je je verder specialiseren door vervolgopleidingen in de gezondheidszorg en beroepsinnovatie en door het volgen van post hbo-cursussen. Ook is er een schakeljaar na de opleiding Mondzorgkunde die je kunt volgen om door te stromen naar de master van de opleiding Tandheelkunde. Salaris indicatie Aanvangssalaris €2.103,- oplopend tot €3.426,- (na 15 jaar). Dit zijn NVM-adviessalarissen. In de instellingen waar de CAO-Ziekenhuizen van toepassing is, word je ingeschaald op 3 niveaus: 40, 45 en 50. Aanvangssalaris €1.653,- oplopend tot €3.052,-. ....................................................................................

Natuurgeneeskundig therapeut(e) Hbo-opleiding

Richt zijn/haar therapie niet op het onderdrukken van ziekteverschijnselen, maar op het verbeteren van de conditie van de gehele mens in al zijn functies. Vooropleiding 1. HAVO/VWO: alle profielen + biologie Bijzonderheden: Minimum leeftijd 21 jaar. Scheikunde gewenst 2. t/m 4. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Voorkeur voor biologie en scheikunde. Opleiding Een 4- of 5-jarige Opleiding tot natuurgeneeskundige. Bijzonderheden: Alle genoemde opleidingen zijn niet gesubsidieerd.

Bijzonderheden: Verzorgt een 5-jarige deeltijdopleiding (1 dag per week). 4. Academie voor Natuurgeneeskunde Hilversum, Postbus 1678, 1200 BR Hilversum, tel. 030-2926452). Bijzonderheden: Verzorgt een 6-jarige deeltijdopleiding. Plaatsingsmogelijkheden Natuurgeneeskundige, massa- en bewegingstherapeut, natuurgeneeskundig therapeut, klassiek homeopathisch therapeut, reflexoloog, veterinair natuurgeneeskundige, fytotherapeut of acupuncturist. Bijzonderheden: In welke functie je inzetbaar bent hangt sterk af van de gekozen richting en waar je de opleiding hebt gevolgd. Carrieremogelijkheden Kunnen liggen in het groter worden van de praktijk en in het zich verder specialiseren middels vervolgopleidingen/cursussen. Meer informatie www.stichtingcentaurium.nl (fonds voor studiefinanciering) www.vnt-nederland.nl (Vereniging van Natuurgeneeskundig Therapeuten) ....................................................................................

Oefentherapeut-Cesar/ OefentherapeutMensendieck Hbo-opleiding

De oefentherapeut-Cesar werkt met een paramedische behandelmethode, gericht op het behandelen en voorkomen van klachten ten gevolge van een onjuist houdings- en bewegingspatroon. De oefentherapeut-Mensendieck werkt volgens een methode, gericht op het ontwikkelen van een voor ieder individu zo gunstig mogelijk afgestemde houding en wijze van bewegen. Deze actieve oefentherapie maakt de patiënt bewust van de eigen mogelijkheden van houdings- en bewegingsapparaat. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: In Utrecht en Amsterdam wordt geadviseerd het vak Biologie voor aanvang van de opleiding op HAVO-5niveau te brengen. De opleiding biedt hiervoor zelfstudiepakketten aan. Opleiding 1. De 4-jarige Opleiding Oefentherapie Cesar. 2. De 4-jarige Opleiding tot Oefentherapeut Mensendieck Waar 1. Hogeschool Utrecht 2. Hogeschool van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden 1. Als oefentherapeut Cesar werk je in een individuele of groepspraktijk (waarbij je patiënten behandelt, die door een arts naar jou zijn verwezen), in zorgcentra, revalidatiecentra, bij instellingen voor lichamelijk en/of verstandelijk gehandicapten en in speciale onderwijsinstellingen. Bovendien ben je bevoegd tot het geven van groepslessen aan specifieke doelgroepen (zwangeren, ouderen, chronisch zieken, kinderen, bedrijven). Daarnaast werken steeds meer oefentherapeuten als bedrijfsoefentherapeut. 2. Als oefentherapeut Mensendieck kun je werken in een individuele praktijk of groepspraktijk met bijvoorbeeld fysiotherapeuten. Ook in ziekenhuizen, verpleeghuizen, revalidatiecentra, gezondheidsdiensten en op scholen. Je bent bevoegd tot het geven van zwangerschapsbegeleiding en bejaardengymnastiek. Er zijn voldoende mogelijkheden om als zelfstandig ondernemer in de paramedische zorg aan de slag te gaan, bijvoorbeeld als voorlichter op het gebied van arbeid en gezondheid bij bedrijven, lifestyle en wellbeing. Carrieremogelijkheden Het opzetten van een eigen praktijk. Het bereiken van hogere functies bij instellingen in de gezondheidszorg middels ervaring, aanvullende studies enz.

Waar 1. Hogeschool voor Natuurgeneeskunde, Hippocrates, Koepellaan 8, 2061 CV Bloemendaal, tel. 023-5273134.

Salaris indicatie In instellingen voor gezondheidszorg word je ingeschaald op 2 niveaus: 45 en 50. Aanvangssalaris €1.653,-, oplopend tot €3.052,-. Het inkomen bij een zelfstandige uitoefening is afhankelijk van een groot aantal factoren. ....................................................................................

Bijzonderheden: Verzorgt een 3- à 4-jarige dagopleiding en een 4- à 5-jarige deeltijdopleiding.

Operatie-assistent(e)/ Anesthesie-assistent(e)

2. Hogeschool voor Natuurgeneeswijzen Arnhem (HVNA), Postbus 30267, 6803 AG Arnhem, tel. 0263231182. Bijzonderheden: Verzorgt een 5-jarige deeltijdopleiding. 3. Academie Natuurlijke Geneeswijzen Noord Nederland, Postbus 258, 7940 AG Meppel, tel. 0522260106)

Hbo-opleiding

Oefent zelfstandig taken uit bij de chirurgie en/of anesthesie, teneinde een optimale behandeling van de patiënten op de operatiekamer mogelijk te maken. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Bijzonderheden: Bij de start van de opleiding moet je minimaal 17 jaar oud zijn; tevens moet je medisch/psychologisch geschikt zijn. Opleiding Een 3-jarige inserviceopleiding Operatie-assistent. Een 3-jarige opleiding Anesthesie-assistent.

Orthopedisch technoloog Hbo-opleiding

Is in staat om protheses, ter vervanging van ledematen, en orthesen, gebruikt voor het ondersteunen van het lichaam, aan te meten, te ontwerpen en te vervaardigen.

Bijzonderheden: Aan het einde van het eerste halfjaar kies je voor de opleiding operatieassistent of anesthesieassistent; de keuze wordt bepaald door persoonlijke geschiktheid en plaatsingsmogelijkheden. De opleiding start in september. In Den Haag bestaat er de mogelijkheid om ook in maart aan de opleiding te beginnen. De opleiding bestaat uit een beroepsvoorbereidende fase van drie tot zes maanden en een beroepsbegeleidende fase. Je volgt in de beroepsvoorbereidende periode een aantal lesweken en je loopt stages op verschillende afdelingen zoals bijvoorbeeld chirurgische verpleegafdeling, de (centrale) sterilisatieafdeling, de operatieafdeling en de afdeling anesthesiologie. Nadat je voor je tentamens bent geslaagd gaat de leerarbeidsovereenkomst in en vervolg je de opleiding in de beroepsbegeleidende periode.

Vooropleiding HAVO: profiel N&T of N&G VWO: profiel N&G, N&T, C&M+wa12+na1 of E&M+na1 (per 1-8-2010: N&T, N&G of E&M+na/nl&t) MBO: niveau 4

Waar De opleiding wordt in nagenoeg alle ziekenhuizen gegeven.

Plaatsingsmogelijkheden Over het algemeen in orthopedische bedrijven. Deze bedrijven zijn zowel binnen als buiten revalidatie- of ziekenhuisinstellingen gevestigd. In de orthopedische instrumentmakerij werk je (onder andere) in de “paskamer”, op externe spreekuren in ziekenhuizen en in andere instellingen.

Plaatsingsmogelijkheden 1. Als anesthesie-assistent(e) ben je in ziekenhuizen werkzaam met onder andere de volgende taken: - het in gereedheid brengen en het onderhoud van apparatuur en hulpmaterialen; - het assisteren van de anesthesioloog tijdens het in- en uitleiden van de anesthesie, het bewaken van de patiënt in de verkoeverkamer totdat deze wordt overgedragen aan de verpleegafdeling; - sociale taken ten opzichte van de patiënt en het operatieteam; - opleidingstaken. 2. Als operatie-assistent(e) ben je in ziekenhuizen werkzaam met onder andere de volgende taken: - het zelfstandig verrichten vande algemene werkzaamheden binnen het operatiekamercomplex, zoals het bedrijfsklaar maken van de operatiekamer en het toepassen van de verschillende technieken van steriliseren; - het assisteren van de heelkundig specialist bij de operatie; - het bijhouden van de afdelingsadministratie; - sociale taken ten opzichte van de patiënt en het operatieteam; - opleidingstaken. Er is een grote behoefte aan operatie-assistenten en anesthesie-assistenten. Carrieremogelijkheden Je kunt onder andere deelnemen aan de Post-HBOcursus “Management voor operatie- en anesthesieassistenten” aan een hogeschool, een opleiding tot praktijkbegeleid(st)er aan verschillende instituten of de docentenopleiding HBO-Gezondheidszorg aan de VU te Amsterdam (020-4448600) volgen. Doorstromen na voldoende opleiding en ervaring naar leidinggevende functies. Salaris indicatie Hier geldt de functiewaardering gezondheidszorg (FWG 3.0); inschaling geschiedt op 2 niveaus: 40 en 45. Aanvangssalaris voor leerlingoperatieassistent(e): 1e leerjaar €1.111,-, 2e leerjaar €1.242, 3e leerjaar €1.409,- (voorzover niet in het bezit van een diploma van één van de twee opleidingen of van een diploma verpleegkundige). Na diplomering: van €1.653,- bij aanstelling (op 22- jarige leeftijd), oplopend tot maximaal €2.687,-. Voor leidinggevenden gelden andere bedragen. ....................................................................................

Optometrist Onderzoekt de oogfuncties. Op basis van de onderzoeksgegevens bepaalt hij/zij welk correctiemiddel de ogen nodig hebben: bril, contactlenzen of low-vision hulpmiddelen. De optometrist is tevens contactlensspecialist. Gezien de bevindingen van het screenend onderzoek wordt zo nodig naar de oogarts verwezen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Na diploma vakbekwaam opticien. Opleiding De 4-jarige opleiding Optometrie. Bijzonderheden: De opleiding wordt ook in deeltijd aangeboden. Waar Hogeschool Utrecht Plaatsingsmogelijkheden In een winkel met een onderzoeksruimte, in een oogheelkundige kliniek of in een ziekenhuis. Carrieremogelijkheden Na je opleiding kun je bij Hogeschool Utrecht de Master of Health, Optometrie volgen. Salaris indicatie In instellingen voor gezondheidszorg word je ingeschaald 2 niveaus: 40 en 45. Aanvangssalaris €1.653,-, oplopend tot €2.687,-. Het inkomen bij een zelfstandige uitoefening is afhankelijk van een groot aantal factoren.

Opleiding De 4-jarige opleiding Orthopedische Technologie. Bijzonderheden: Een deel van je studie breng je door bij Fontys Hogescholen Werktuigbouwkunde in Eindhoven en een deel bij het Departement Gezondheidszorg en Chemie op de Katholieke Hogeschool Kempen in Geel. Waar Fontys Hogescholen Eindhoven.

Carrieremogelijkheden Na een aantal jaren praktijkervaring leiding geven aan het productieproces van orthopedische voorzieningen en de administratieve verwerking er van coördineren. Ook onderhoud je contact met bijvoorbeeld de zorgverzekeraars en ben je betrokken bij bijvoorbeeld innovaties in je vakgebied. Ook functies als onderzoeker of verkoper van orthopedische producten behoort tot de mogelijkheden. Salaris indicatie Is zeer afhankelijk van de werkkring waar je terechtkomt. ....................................................................................

Orthoptist Hbo-opleiding

Diagnostiseert onder controle van een oogarts patiënten met abnormale oogstand of andere stoornissen in de samenwerking van beide ogen tot herstel van het twee-ogig zien, in het bijzonder bij kinderen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Bij HAVO/VWO zijn vakken als natuurkunde en biologie wel gewenst. Opleiding De 4-jarige opleiding Orthoptie. Waar Hogeschool Utrecht. Plaatsingsmogelijkheden Bij oogheelkundige instituten, instellingen voor slechtzienden of in dienstverband werkzaam zijn bij een of meer oogartsen. Het betreft hier een wettelijk erkend paramedisch beroep. Zelfstandige praktijk als orthoptist(e) is niet mogelijk. Carrieremogelijkheden Na enige jaren bestaat de mogelijkheid om op te klimmen in rang en/of afdeling. Dit kan uitmonden in de functie van hoofd-orthoptist(e). Na je opleiding kun je bij Hogeschool Utrecht de Master of Health, Orthoptie volgen. Salaris indicatie In de instellingen waar de CAO-Ziekenhuizen van toepassing is kun je ingeschaald worden op 2 niveaus: 45 en 50. Aanvangssalaris €1.653,-; dit kan afhankelijk van functie en/of ervaring etc. uitlopen tot €3.052,-. ....................................................................................

Podotherapeut Hbo-opleiding

Je behandelt patiënten met voetklachten of klachten die voortvloeien uit het niet goed functioneren van de voeten. Dit betekent dat je ook met rug-, heup- en knieklachten te maken krijgt. Ook behandel je speciale patiëntengroepen zoals suiker- en reumapatiënten. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheid: Bij MBO wordt Engels, natuur- en scheikunde in het pakket dringend aanbevolen. Opleiding De 4-jarige Opleiding Podotherapie. Waar Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen locatie Enschede

www.beroepenkrant.nl

Plaatsingsmogelijkheden Zelfstandig ondernemer. Of als podotherapeut werken in gezondheidscentra, orthopedische en reumatologische klinieken, revalidatiecentra, verpleeghuizen. Carrieremogelijkheden Uit zich als zelfstandig podotherapeut meestal in het groeien van het aantal cliënten. Salaris indicatie In instellingen voor gezondheidszorg word je ingeschaald op 2 niveaus: 45 en 50. Aanvangssalaris €1.653,- oplopend tot €3.052,-. Het inkomen bij een zelfstandige uitoefening is afhankelijk van een groot aantal factoren. ...................................................................................

Psycholoog Wo-opleiding

Als psycholoog probeer je menselijk gedrag te verklaren. Je doet dat door onder andere interviews en tests af te nemen of experimenten uit te voeren. Dit onderzoek levert kennis op. Deze kennis kun je toepassen: mensen met psychische problemen helpen, sollicitanten werven en selecteren voor een baan, een lesmethode ontwerpen of een gebruiksaanwijzing schrijven voor een elektronisch apparaat.

de differentiatie Psychomotorische therapie. In Groningen volg je hierna de 2-jarige masterspecialisatie Bewegen, gezondheid, veroudering. 2. De 4-jarige HBO-opleiding Bewegingsagogie / psychomotorische therapie Waar 1. Vrije Universiteit Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen. 2. Windesheim te Zwolle. Plaatsingsmogelijkheden 1. Onderzoeker; docent HBO; adviseur arbeidsomstandigheden; adviseur op het gebied van de sport; gezsondheidsvoorlichter; psychomotorisch therapeut. 2. Bewegingsagoog en startend psychomotorisch therapeut in de gezondheidszorg. Carrieremogelijkheden 1. Je kunt hierna de postdoctorale beroepsopleiding Ergoniomie volgen. 2. Je kunt hierna de Voortgezette Opleiding Psychomotorische Therapie (2 jaar deeltijd) gaan volgen. Ook verkorte opleidingen aan diverse universiteiten.

Vooropleiding VWO: alle profielen

Carrieremogelijkheden Uit zich meestal in hogere functies binnen het werkveld. Ook kun je nog postmastercursussen volgen. Je kunt ook een vervolgopleiding doen in de vorm van een promotietraject. Dat kan leiden naar een baan als wetenschappelijk onderzoeker. Salaris indicatie In instellingen voor gezondheidszorg word je ingeschaald op 3 niveaus: 65, 70 en 75. Aanvangssalaris €2.929,-, oplopend (in schaal 65) tot €4.598,-. Het inkomen bij een zelfstandige uitoefening is afhankelijk van een groot aantal factoren. In de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) vindt inschaling plaats in schaal 65 of 70. Minimum salaris daarbij is €2.856,- en kan oplopen tot maximaal €5.411,-. ...................................................................................

Psychomotorisch therapeut/ bewegingsagoog Hbo-/Wo-opleiding

Probeert door therapeutische interventies, gericht op het bewegingsgedrag en/of de lichaamsbeleving, het psychosociaal en/of psychisch functioneren van patiënten/cliënten gunstig te beïnvloeden. Onder psychomotorische behandeling worden verstaan: onderzoek, observatie, begeleiding en advisering. Vooropleiding 1. VWO: profiel N&G, N&T, E&M+wb1+na1+sk1 of C&M+wb1+na1+sk1 (per 1-8-2010: N&T+bi of N&G+na) Bijzonderheden: In Groningen geldt: sk1 òf biologie. 2. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Toelating na een selectieprocedure. Opleiding 1. De 3-jarige universitaire bacheloropleiding Bewegingswetenschappen. Bijzonderheden: In Amsterdam volg je hierna de 1-jarige masteropleiding Human movement sciences en daarbinnen voor

Tandarts Wo-opleiding

Het werkterrein van de tandarts omvat het hoofdhalsgebied. Als tandarts zijn je werkzaamheden gericht op het voorkomen en behandelen van ziekten en afwijkingen aan het mond- en kauwstelsel. Ook zorg je ervoor dat patiënten advies en uitleg krijgen over mondverzorging. Vooropleiding VWO: profiel N&G of N&T+bi1,2 (per 1-8-2010: N&T+bi of N&G+na)

Waar Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Radboud Universiteit Nijmegen

Bijzonderheden: Je begint met een 3-jarige bacheloropleiding Psychologie. Als je een volledige academische opleiding wilt volgen, dan zet je je opleiding voort met een 1- à 2-jarige masteropleiding.

Plaatsingsmogelijkheden Zijn zeer uiteenlopend. Dit hangt af van de gekozen specialisatie in je studie. Hier enkele mogelijkheden. Klinisch psycholoog in een multidisciplinair stafteam van instellingen van geestelijke volksgezondheid; sociaal-psycholoog, werkzaam op het terrein van sociaal-wetenschappelijk onderzoek; arbeids- en organisatiepsycholoog in allerlei organisaties; experimenteel psycholoog in een onderzoekscentrum (bijvoorbeeld TNO of een universiteit); ontwikkelingspsycholoog binnen organisaties en instellingen die zich richten op hulpverlening aan kinderen en jongeren; onderwijspsycholoog binnen onderzoeksinstellingen, organisaties die zich bezighouden met toetsontwikkeling en schooladvies- en -begeleidingsdiensten.

Meer informatie Raad Beroepsopleiding Radiologisch Laboranten, Australiëlaan 14c, 3526 AB Utrecht, tel. 030-2888787. Zie ook http://home.tiscali.nl/~raadbrl/. Nederlandse Vereniging van Radiologisch Laboranten, Catharijnesingel 73 I, 3511 GM Utrecht, tel. 0302318842. Zie ook www.nvmbr.nl. NVZ, Postbus 9696, 3506 GR Utrecht, tel. 0302739405 (voor een lijst van opleidingsziekenhuizen). Zie ook www.nvz-ziekenhuizen.nl. ...................................................................................

Opleiding De 6-jarige opleiding (inclusief de 3-jarige bachelor) Tandheelkunde.

Opleiding De opleiding Psychologie.

Waar Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Universiteit Twente Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Maastricht

schaling geschiedt op 2 niveaus: 40 en 45. Voor leidinggevenden gelden andere bedragen.

Radiodiagnostisch/ radiotherapeutisch laborant Hbo-opleiding/inservice-opleiding

Een radiodiagnostisch laborant maakt in opdracht van een radiodiagnost röntgenopnamen van patiënten en werkt deze opnamen af en assisteert de radiodiagnost bij bepaalde röntgenonderzoeken. Een radiotherapeutisch laborant voert in opdracht van een radiotherapeut bestralingen van patiënten uit. Vooropleiding HAVO: profiel N&G of N&T VWO: profiel N&G of N&T MBO: niveau 4 Opleiding De 3-jarige inservice-opleiding Radiodiagnostiek of Radiotherapie. Bijzonderheden: Ook kun je na een van beide opleidingen de andere opleiding als secundaire opleiding volgen (duur is dan 2 jaar). Om de opleiding te kunnen volgen moet je als leerling worden aangenomen op de radiologische afdeling van een ziekenhuis. Daar krijg je de praktijkopleiding, in combinatie met theoretisch onderwijs door een regionaal opleidingsinstituut. Het theoriegedeelte van de primaire opleiding radiotherapie (na HAVO) is alleen mogelijk aan het Academisch Ziekenhuis Rotterdam /Dijkzigt. Je kunt ook een dagopleiding volgen (MBRT). Zie hiervoor onder: Laborant Medisch Beeldvormende en Radiotherapeutische technieken. Plaatsingsmogelijkheden 1. Als radiodiagnostisch laborant werk je voornamelijk op de afdeling radiodiagnostiek van een ziekenhuis. Het werk is een combinatie van omgaan met geavanceerde apparatuur en omgaan met mensen. Je maakt in opdracht van een radiodiagnost röntgenfoto`s van delen van het skelet en van organen. Daarnaast verzorg je de daarbij horende administratie. 2. Als radiotherapeutisch laborant ben je betrokken bij de bestraling van de patiënt. Je werkt op de radiotherapie-afdeling van een ziekenhuis of in een zelfstandig radiotherapeutisch instituut. Goede kennis van de verschillende toepassingsmogelijkheden van de apparatuur is onmisbaar. Daarnaast is de begeleiding van de patiënt belangrijk. Er is een toenemende behoefte aan radiodiagnostisch en radiotherapeutisch laboranten. Carrieremogelijkheden Zijn mogelijk door voortgezette opleidingen en verdere cursussen zoals: de voortgezette opleiding voor het diploma Medisch Nucleair werker, een kadercursus voor leidinggevende functies (alleen voor radiodiagnostisch laboranten), een docentencursus (radiologisch docent) gericht op het onderwijs aan leerlingen radiologisch laborant, de applicatie-cursus echografie. Salaris indicatie Aanvangssalaris voor leerling-radiodiagnostisch/radiotherapeutisch laborant(e): 1e leerjaar €1.111,-, 2e leerjaar €1.242,-, 3e leerjaar €1.409,- (voorzover niet in het bezit van een diploma van één van de twee studierichtingen). Na diplomering: €1.756,- bij aanstelling, oplopend tot maximaal €2.687,-. De genoemde salarissen gelden voor algemene ziekenhuizen. In-

Plaatsingsmogelijkheden Je kunt je vestigen als tandarts en een eigen praktijk opbouwen, een praktijk overnemen of met andere tandartsen/mondhygiënisten samengaan in een groepspraktijk. Je oefent dan het beroep uit als zelfstandig ondernemer. Andere mogelijkheden zijn: in dienst treden van een instelling voor jeugdtandzorg, gehandicaptenzorg of docent worden bij de faculteit tandheelkunde of bij de opleidingen tot mondhygiënist en tot tandartsassistent. De behoefte aan tandartsen is groot. Carrieremogelijkheden Er zijn in Nederland ongeveer 7.000 mensen werkzaam als tandarts. De meesten hebben een eigen praktijk, maar je kunt ook in loondienst gaan werken. Op dit moment is er een ontwikkeling gaande naar grotere teampraktijken. Hier werken meerdere tandartsen, mondhygiënisten en tandartsassistenten samen. Ook zijn er voortgezette, specialistische studies mogelijk in mondheelkunde en kaakchirurgie en ook in de orthodontie. Deze duren ongeveer 4 jaar (voor de vervolgopleiding kaakchirurgie moet je ook nog je arts-examen halen). Via bij- en nascholingsactiviteiten kun je je werkzaamheden toespitsen op een bepaald deelgebied van de tandheelkunde. ...................................................................................

Verloskundige Hbo-opleiding

Als verloskundige begeleid je de moeder gedurende haar zwangerschap, leidt de normale bevalling en controleert je de toestand van moeder en kind na de geboorte. Je wordt opgeleid voor een zelfstandig beroep. Vooropleiding HAVO: profiel N&G, N&T+bi of E&M/C&M+ deelcertificaten bi en sk VWO: profiel N&G, N&T+bi1 of E&M/C&M+HAVOdeelcertificaten bi en sk of VWO-deelcertificaten bi1 en sk1 Opleiding De 4-jarige opleiding Verloskunde. Waar Verloskunde Academie Amsterdam Academie Verloskunde Maastricht Verloskunde Academie Rotterdam Verloskunde Academie Groningen Bijzonderheden: De Groningse opleiding is een dependance van de SOV (Samenwerkende Opleidingen tot Verloskunde) en valt onder de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de Amsterdamse Opleiding. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt je zelfstandig vestigen, alleen of in een groeppraktijk. Bovendien bestaat de mogelijkheid een dienstverband aan te gaan bij een praktijk van een collega, bij een ziekenhuis, gezondheidscentrum of opleidingscentrum. Ook kun je als verloskundige waarnemer in wisselende praktijken werkzaam zijn. De meeste verloskundigen werken als zelfstandig beroepsbeoefenaar in de extramurale gezondheidszorg. Carrieremogelijkheden Je kunt doorgaan met de Masteropleiding Verloskunde, te volgen met het Nederlands diploma verloskunde en BIG registratie. Deze masteropleiding kent 3 uitstroomrichtingen: wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en management (organisatie Academisch Medisch Centrum en Vrije Universiteit Amsterdam). Verder de docentenopleiding HGZO aan de Vrije Universiteit Amsterdam of de masteropleiding HBO: Klinische Verloskundige,verzorgd door het Erasmus Universitair Medisch Centrum Rotterdam en de VAR (Verloskunde Academie Rotterdam).

GEZONDHEID

Salaris indicatie Bij zelfstandige vestiging is dit volledig afhankelijk van het aantal patiënten en het aantal maatschapsleden in de praktijk. Meer informatie www.verloskundige.info ...................................................................................

Verpleegkundige Hbo-opleiding

Heeft als taken onder andere het verplegen en begeleiden, het observeren van patiënten, het uitbrengen van rapporten over hun toestand, het assisteren van de arts bij onderzoek en behandeling, het begeleiden van leerlingverpleegkundigen in alle sectoren van de gezondheidszorg. Met een HBO-V diploma kan je een leidinggevende functie vervullen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Bij een MBO-opleiding zijn Engels, scheikunde, biologie, wiskunde en/of natuurkunde gewenst, maar niet verplicht. Vanaf 21 jaar kun je bij onvoldoende vooropleiding een toelatingsexamen afleggen. Opleiding De 4-jarige Opleiding tot verpleegkundige. Bijzonderheden: Je kunt je diploma halen via twee leerwegen, namelijk via de beroepsopleidende leerweg (leren en stage lopen) of via de beroepsbegeleidende leerweg (werken en leren). De leren-stage-variant duurt 4 jaar en bevat naast een uitgebreide voorbereiding op het beroep binnen de school een aantal stages in alle velden van de gezondheidszorg (algemeen ziekenhuis, psychiatrisch ziekenhuis, instituut voor zwakzinnigen, verpleeghuis en de thuiszorg). De werk-en-leren-variant, ook wel de duale variant genoemd, duurt 4 jaar en bestaat uit een basisperiode van 1 à 2 jaar, waarin je een stage op je eigen werkplek en een externe stage volgt. Vervolgens volgt de klinische periode, waarin het werken in je eigen zorginstelling gecombineerd wordt met terugkommomenten op het opleidingsinstituut. Als je kiest voor deze variant moet je, voordat je aan de opleiding begint, een leerarbeidsovereenkomst met een zorginstelling gesloten hebben: je moet dus bij zo`n instelling solliciteren. Daarnaast kun je de opleiding aan de meeste hogescholen ook in deeltijd volgen. In Amsterdam en Diemen kun je kiezen voor de hbov varianten, waarbij intensief wordt samengewerkt met enkele academische ziekenhuizen en in Utrecht voor de Europese variant. Hogeschool INHOLLAND Diemen heeft in samenwerking met de Fontys Hogescholen Eindhoven het programma hbo-Technische Verpleegkunde ontwikkeld. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Gereformeerde Hogeschool (Zwolle) Windesheim (Zwolle) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Hogeschool Utrecht Hogeschool Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hanzehogeschool Groningen Haagse Hogeschool Saxion Hogescholen locatie Enschede Fontys Hogescholen Eindhoven Christelijke Hogeschool Ede Hogeschool INHOLLAND Diemen Saxion Hogescholen locatie Deventer Hogeschool van Amsterdam Avans Hogeschool Breda Avans Hogeschool `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Leiden Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Plaatsingsmogelijkheden Na je studie kun je geplaatst worden als verpleegkundige in alle velden van de gezondheidszorg. Carrieremogelijkheden Om geplaatst te worden op bijzondere afdelingen in gezondheidszorginstellingen moet je een specialistische verpleegkundige opleiding volgen (zie verpleegkundige). Dit geldt ook voor de vervolgopleidingen. Met een vervolgopleiding is het in de thuiszorg mogelijk door te groeien naar een verpleegkundige staffunctie of een leidinggevende functie. Na je opleiding kun je bij de Hogeschool Utrecht doorstuderen aan de masteropleidingen tot Nurse Practitioner of Physician Assistant. Ook kun je ervoor kiezen om door te stromen naar een masteropleiding (wo). Salaris indicatie Hier geschiedt de inschaling op 2 niveaus: 40 en 45. Als verpleegkundige ingeschaald in het laagste functieniveau heb je op 22-jarige leeftijd een aanvangssalaris van €1.756,-; dit kan oplopen tot maximaal €2.687,-. In de thuiszorg is het aanvangssalaris als gediplomeerde €1.968 en dit kan oplopen tot €2.655,-. In de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) worden verpleegkundigen soms ingeschaald in FWG 40, vaak in FWG 45 en in sommige gevallen in FWG 50 (afhankelijk van de inhoud van de functie). Minimum salaris in FWG 40 is €1.628,- en dit kan oplopen (in FWG 50) is €3.062,-.

Beroepen aangegeven in een gekleurde filmstrook kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

TOERISME Facilitair manager Hbo-opleiding

Als facilitair manager organiseer en stuur je de ondersteunende diensten in een organisatie. Je geeft leiding aan het faciliterend personeel en bent verantwoordelijk voor het eventueel uitbesteden van werkzaamheden aan derden (schoonmaak bijvoorbeeld). Jij zorgt er op innovatieve wijze voor dat alle faciliteiten in orde zijn. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb) VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Facility management Waar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NHTV internationale hogeschool Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Utrecht Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Rotterdam Plaatsingsmogelijkheden Bij facilitaire diensten van bedrijfsorganisaties, dienstverlenende organisaties, recreatieve organisaties, instellingen, luchthavens, festival- en beursorganisaties. Functies die je daar kunt vervullen zijn: teamleider, afdelingshoofd, rayonleider, hoofd civiele dienst en consultant. Carrieremogelijkheden Na je studie kun je eventueel doorstromen naar diverse post-hbo-opleidingen. Doorstuderen aan een universiteit behoort ook tot de mogelijkheden. Wageningen Universiteit heeft zelfs een speciaal op facility management afgestemd programma. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en in welke werkkring je terechtkomt. Bij bedrijven en overheidsinstanties ligt het startsalaris op ongeveer €2.020 en loopt op tot tussen de €3.020 en €3.400. ....................................................................................

Horecamedewerker/ -ondernemer Mbo-/hbo-opleiding

Heeft een leidinggevende functie of middenkaderfunctie in een horeca onderneming en aanverwante bedrijven (dit alleen voor de afgestudeerden van de opleiding Manager horeca-ondernemer), dienstverlenende instellingen (ziekenhuizen, bejaardencentra, verzorgingscentra, enz.) en toeleveringsbedrijven. Vooropleiding 1. en 2. HAVO: profiel C&M of E&M VWO: profiel C&M of E&M MBO: niveau 4 3. en 4. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Engels in je vooropleiding is verplicht, bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen.

Opleiding 1. Een 2 jarige MBO-opleiding. 2. Een 2 jarige MBO-plus opleiding Hospitality and Tourism Management Bijzonderheden: Je loopt een half jaar stage in het buitenland. De opleiding bereidt je voor op een carrière in de internationale hotellerie. 3. Een versnelde 3-jarige bacheloropleiding Hotel- en Eventmanagement. Bijzonderheden: Met een MHS-diploma kun je deze opleiding in 2 jaar afronden. 4. Een 2-/3-jarige opleiding Bachelor in Hotelmanagement. Waar 1. International Academy of Hospitality (IAH). 2. ROC van Amsterdam & Friesland College (Leeuwarden). 3. Hogeschool Tio. 4. Business School Notenboom. Plaatsingsmogelijkheden Zelfstandig ondernemer in de horecasector; leidinggevende functies en kaderfuncties in het horecabedrijf (zowel kleinere, middelgrote en grotere bedrijven). Carrieremogelijkheden Verdere studie is mogelijk voor leraar Consumptieve Techniek in Amsterdam, Eindhoven, Groningen en Wageningen. Doorstroming is mogelijk naar de Hogere Hotelscholen te Breda, Den Haag, Deventer, Leeuwarden en Maastricht, naar buitenlandse hotelscholen, naar het HBO Facility Management, de lerarenopleiding verzorging/ gezondheidskunde, of naar het HEAO. Of door vakkennis en ervaring leidinggevende funkties in grotere horecabedrijven. Na een opleiding aan IAH kun je doorstromen naar het HBO-gedeelte van deze opleiding. Salaris indicatie De salarissen zijn goed te noemen, maar niet exact aan te geven, aangezien deze per bedrijf sterk kunnen verschillen. ....................................................................................

Host/Hostess Reisbegeleider Hbo-opleiding

Begeleidt namens een reisorganisator reizigers van en naar hun bestemming. Vooropleiding 1. t/m 4. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Bij een reisorganisatie wordt ook gelet op improvisatietalent, contactuele vaardigheid en talenkennis. Bij de opleiding Steward(ess) /Receptionist(e) / Host(ess): met Engels en bij voorkeur aangevuld met een tweede moderne vreemde taal. 5. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o VWO: profiel N&T+ec1, N&G+ec1, E&M of C&M (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o) Opleiding 1. Een praktische opleiding bij een reisorganisatie. 2. Een 1-jarige opleiding Steward(ess)/Receptionist(e) / Host(ess) 3. Een ruim 2 jaar durende MBO-opleiding Hospitality Management

Films van o.a.: NHTV: Discover your world! - Reisbranche, de wereld aan je voeten!

4. Een 2-/3-jarige opleiding Bachelor Toeristisch Management en Evenementenorganisatie Bijzonderheden: Er zijn meer opleidingen die een dergelijke opleiding verzorgen. Kijk hiervoor op www.reiswereldbaan.nl. 5. Een 4-jarige opleiding Functiegericht toerisme en recreatie, afstudeerrichting Tourmanager. Waar 1. Bij een reisorganisatie 2. Hogeschool Tio 3. Eurocollege Management School 4. Business School Notenboom 5. NHTV internationale hogeschool Breda Plaatsingsmogelijkheden Bij touroperators, reisbureau`s, vervoersmaatschappijen, etc. Werkzaamheden: het namens een reisorganisator op de plaats van bestemming ontvangen en begeleiden van de reizigers. Onder deze begeleiding behoort het toezicht op vervoer van reizigers tussen vliegveld of station naar en van de hotels, op de onderbrenging in hotels en op de uitvoering van excursies. Carrieremogelijkheden 1. t/m 4. Zijn er niet middels allerlei opleidingen, maar wel via het werk en door de ervaring die je verkrijgt. Als reisbegeleider kun je mogelijk doorgroeien naar functies als “Inkoper” bij touroperators. Je kunt ook denken aan het oprichten van een eigen reisbureau; daar is dan wel het diploma “handelskennis voor het reisbureaubedrijf” voor vereist. 5. Na deze afstudeerrichting kan het IATM (International Certificate van de International Association of Tour Managers) worden behaald. Meer informatie Zie ook www.reiswereldbaan.nl. ....................................................................................

Hotelpersoneelleidinggevend Hbo-opleiding

Is een manager in gastvrijheidsorganisaties, die zijn medewerkers zodanig aanstuurt en motiveert dat ook zij gastvrijheid kunnen uitdragen. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+2e mvt, N&G+2e mvt, E&M+2e mvt of C&M+ec/m&o VWO: profiel C&M, E&M+2e mvt12, N&G+2e mvt12 of N&T+2e mvt12 (per 1-8-2010: N&T+2e mvt, N&G+2e mvt, E&M+2e mvt of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Aan de toelating gaat een selectieprocedure vooraf. Bij de Hoge Hotelschool Maastricht en de Hoge Hotelschool Leeuwarden geven alle profielen van HAVO met een tweede moderne vreemde taal 1 en 2 en alle profielen van VWO met een tweede moderne vreemde taal 1 toegang tot de selectie. Daarbij is het vak Management & Organisatie aan te bevelen. Ook een MBO-diploma met 2 moderne vreemde talen (de 2 talen moeten vernoemd staan op de cijferlijst behorende bij het diploma) geeft toegang tot de selectie. Ben je afgestudeerd aan de MHS-niveau 4, dan kun je een programma in 3 jaar volgen. Opleiding 1. Een 4-jarige opleiding Hoger hotelonderwijs Bijzonderheden: De Hotelschool Den Haag, NHTV internationale hogeschool Breda, Hoge Hotelschool Leeuwarden en de Hoge Hotelschool Maastricht verzorgen ook een op-

leiding voor studenten van internationale afkomst, in Den Haag European Hospitality Management, in Breda International Hotel Management, in Leeuwarden International Hospitality Management en in Maastricht International Stream Bachelor, de voertaal is Engels. Hotelschool Den Haag kent 3 verschillende stromen: Nederlands, Internationaal en Fast Track. De Hoge Hotelschool Leeuwarden heeft 3-jarige Fast Tracks voor VWO`ers en MHS`ers. 2. Andere mogelijkheden bij aangewezen instellingen en particuliere instituten. Bijzonderheden: Hogeschool Tio verzorgt de versnelde bacheloropleiding Hotel- en Eventmanagement in 3 jaar. Met een MHS-diploma kun je deze opleiding in 2 jaar afronden. Engels in je vooropleiding is verplicht, bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. EuroCollege Hogeschool verzorgt na HAVO/VWO/ MBO een 2 jaar en 6 maanden durende opleiding International Hotel & Hospitality Management. De International Academy of Hospitality verzorgt na HAVO/VWO een 3 jarige opleiding Hotelmanagement. Na MHS of het eerste blok IAH (International Academy of Hospitality) kun je in 1 jaar je diploma behalen. Business School Notenboom (Eindhoven, Maastricht en Hilversum) verzorgt na HAVO/VWO een 2- en een 3- jarige opleiding Bachelor in Hotelmanagement; toelatingseisen: C&M, E&M+2e mvt12, N&G+EC1 + extra vreemde taal of N&T+ ec1+ extra vreemde taal. Waar 1. NHTV internationale hogeschool Breda Saxion Hogescholen locatie Deventer Hotelschool Den Haag Christelijke Hogeschool Nederland (Leeuwarden) Hogeschool Zuyd (Maastricht) 2. Hogechool Tio De International Academy of Hospitality Business School Notenboom Plaatsingsmogelijkheden Assistent van de directie, de F&B (food en beverage) manager en de R.D.-manager; F&B controller, restaurant manager, catering manager, assistent Hoofd Civiele Dienst in ziekenhuizen en bejaardentehuizen; staffunctionaris in een (inter)nationale organisatie voor horeca en/of toerisme en functies in toeristische en congresorganisaties. Vestigingsmogelijkheden als hotelhouder, restaurateur en slijter. Carrieremogelijkheden Topfuncties en directeursfunkties e.d. bij de al genoemde grotere bedrijven, instellingen etc. Carrièremogelijkheden op internationaal niveau in Corporate Management van de internationale hotelketens. In Den Haag kun je na de opleiding een Master in Hospitality Management behalen. In Maastricht kun je na het behalen van je bachelordiploma je Master behalen in het gezamenlijk masterprogramma “Innovative Hospitality Management Barcelona-Maastricht”, welk in samenwerking met St. Ignasi Escuela Universitaria de Turismo in Barcelona georganiseerd wordt. Afgestudeerden kunnen ook kiezen voor de MBA Hotel & Tourism Management. Voor deelname hieraan moet je naast je bachelor-diploma ook een aantal jaren relevante werkervaring hebben. Ook kun je na je studie nog verder studeren aan universiteiten in het binnenen buitenland.

www.beroepenkrant.nl Manager in toerisme en recreatie Hbo-opleiding

Vervult een management- of beleidsfunctie in toerisme, recreatie of vrijetijdsbesteding, zowel bij nationale als internationale bedrijven of instellingen. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o VWO: profiel E&M, C&M, N&T+ec1 of N&G+ec1 (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 2. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 3. Diverse opleidingseisen Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Hoger toeristisch en recreatief onderwijs Bijzonderheden: Deze opleiding is ook in deeltijd mogelijk. In Leeuwarden heet de opleiding Tourism Management en deze wordt aangeboden in het Engels. 2. De 4-jarige opleiding Culturele en maatschappelijke vorming. Bijzonderheden: Je kiest dan kiezen voor een differentiatie gericht op recreatie en/of toerisme. 3. Aan de Stenden Hogeschool te Emmen kun je de opleiding HEAO Commerciële Economie met keuzevariant Recreatie en Toerisme volgen. Aan de Hanzehogeschool Groningen kun je kiezen voor de specialisatie Travel and tourism. Aan de LOI Hogeschool kun je de 3-jarige HBO opleiding Management toerisme en recreatie volgen. Aan Hogeschool Notenboom (Eindhoven, Maastricht en Hilversum) kun je de 2-/3-jarige opleiding Bachelor in Toerisme een evenementenmanagement volgen; vooropleiding: HAVO/VWO met profiel C&M, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1. Hogeschool Tio verzorgt de versnelde bacheloropleiding Toeristisch Management in 3 jaar. Met een een MTRO-diploma kun je deze opleiding in 2 jaar afronden; Engels in je vooropleiding is verplicht, bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. HBO Nederland Arnhem verzorgt een bachelor-opleiding Toeristisch Management. Waar Zie het opleidingenoverzicht achterin. Plaatsingsmogelijkheden Bij reisbureaus, luchtvaartmaatschappijen, recreatieondernemingen, touroperators, VVV`s, verkeersbureaus, het Nederlands Bureau voor Toerisme, attractieparken, sport- en recreatiecentra, musea, schouwburgen, onder-zoeksinstellingen en adviesbureaus en de ANWB. Functies zijn bijvoorbeeld: medewerker marketing, produktontwikkeling, inkoop, public relations en voorlichting, onderzoeksmedewerker of beleidsmedewerker. Na de opleiding aan NHTV internationale hogeschool Breda kun je een eigen reisbureau starten of ben je elders nauw betrokken bij managementprocessen, het interne beleid en marketing. Carrieremogelijkheden Management- en beleidsfuncties in het werkveld toerisme en recreatie. Je kunt na de opleiding NHTV internationale hogeschool Breda deelnemen aan het internationale posthbo `European Tourism Management`, een samenwerkingsverband van de NHTV met vijf buitenlandse instituten, na 1 jaar kun je de master`s degree halen.

VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Op het MBO moet je in het eindexamenpakket Engels op niveau 3 of 4 hebben gedaan. Goede beheersing van de Nederlandse en Engelse taal, zowel schriftelijk als mondeling. Minimum lengte steward(ess): 1.58 m, max. lengte 1.90 m. Leeftijd: vanaf 21 jaar bij indiensttreding. Een representatief en goed verzorgd uiterlijk. Lengte en gewicht dienen met elkaar in overeenstemming te zijn. Een bril of contactlenzen zijn toegestaan mits de sterkte tussen -5 en +5 ligt. Bij Hogeschool Tio: met Engels en bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. 3. HAVO: alle profielen Bijzonderheden: Ook toelaatbaar na overgang naar 4 VWO Opleiding 1. Interne opleiding bij een lijn- of chartermaatschappij. Bij de KLM is de cursustoelage : € 1.230,- bruto. 2. De versnelde opleiding Steward(ess), Receptionst(e), Hostes(ess). Met deze opleiding kun je in 1 jaar worden opgeleid tot Steward(ess). 3. De 4-jarige middenkaderopleiding Luchtvaartdienstverlener (BOl en BBL). Waar 1. KLM, Andere lijn- en chartermaatschappijen (Martin Air Holland/ Transavia/ Air Holland) met eigen arbeidsvoorwaarden. 2. Hogeschool Tio (HBO & MBO) 3. Diverse ROC`s in het land.

Plaatsingsmogelijkheden Op micro-niveau, bij zowel profit- als non-profitorganisaties, in de private en de publieke sfeer: lijn- of staffuncties bij multifunctionele accommodaties, bij sport-, kunst-, bedrijfs-, commerciële en culturele evenementen, recreatiebedrijven, reisorganisaties, attractieparken en congresorganisaties en wel in het bijzonder op de terreinen algemeen management, public relations, marketing, kwaliteisbeheer en onderzoek. Carrieremogelijkheden Management- en beleidsfuncties in de vrijetijdssector.

Salaris indicatie Het salaris bij indiensttreding (bij de KLM) bedraagt, ongeacht de leeftijd €1.823,- per maand. Meer informatie KLM Afdeling Werving en Selectie Cabinepersoneel (SPL/NF), Postbus 7700, 1117 ZL Luchthaven Schiphol, tel. 020-6489655. Verder: andere lijn- en chartermaatschappijen (Martin Air Holland/ Transavia/ Air Holland) met eigen arbeidsvoorwaarden.

Vrijetijdsmanager Hbo-opleiding

Is opgeleid voor management- en beleidsfuncties in de vrijetijdssector, bijvoorbeeld manager van een evenementenbureau, een multifunctionele accomodatie of een -congresbureau, organisator van sport-, kunsten culturele evenementen of pr-medewerker sportbond. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&0 VWO: profiel C&M, E&M, N&T+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4

Toeristisch recreatief medewerker/ondernemer Hbo-opleiding

4. Hogeschool Tio verzorgt na HAVO/VWO de versnelde opleiding Toeristisch Management in 3 jaar. Met een MTRO-diploma kun je deze opleiding in 2 jaar afronden. Engels in je vooropleiding is verplicht, bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. Waar 1. ANWB

Vooropleiding 1. en 2. HAVO: alle profielen

Meer informatie www.reiswereldbaan.nl, Voor informatie over de examens SEPR I, SEPR II, SEPR III, SEPR BFT (Basic Fares & Ticketing) en SEPR TMB (Toeristisch Medewerker Binnenland) : SVH Klantenservice, tel. 0900-1402.

Waar NHTV internationale hogeschool Breda Hogeschool INHOLLAND Diemen Stenden Hogeschool (Leeuwarden) Hogeschool Rotterdam. EuroCollege Hogeschool (Rotterdam Hogeschool Tio Business School Notenboom.

2. Assistentpurser, purser.

3. De 2-/3-jarige opleiding Bachelor in Toerisme en Evenementenmanagement aan Business School Notenboom. Na E&M, C&M, N&T+ec1 of N&G+ec1.

Gastheer/gastvrouw in de lucht. Biedt passagiers een aangename reis en draagt zorg voor de vliegveiligheid aan boord.

Salaris indicatie Als toeristisch medewerker heb je een aanvangssalaris van ongeveer €1.040,-. Dit kan uitlopen tot ongeveer €1.680,-. Afhankelijk van bijvoorbeeld de zwaarte en de invulling van je functie, je ervaring, soort werkkring en de verantwoordelijkheid die je krijgt te dragen kunnen deze bedragen hoger uitvallen. Als ondernemer: zeer divers, afhankelijk van de sector en het bedrijf.

de, gericht op Evenementen, Beurzen en Congresmarkt) volgen aan EuroCollege Hogeschool te Rotterdam. Binnen de opleiding speelt de praktijk een grote rol. Hogeschool Tio verzorgt de versnelde bacheloropleiding Toeristisch Management in 3 jaar. Met een MTROdiploma kun je deze opleiding in 2 jaar afronden. Engels in je vooropleiding is verplicht, bij voorkeur aangevuld met extra vreemde talen. HBO Nederland verzorgt een 2-jarige opleiding Toeristisch Management (vestigingen in Amsterdam, Arnhem, Breda, Groningen, Rotterdam, Utrecht, Weert en Zwolle). Na HAVO en VWO met alle profielen (profiel C&M, N&T en N&G zonder ec1 toelaatbaar onder voorbehoud) en na MBO (economie/administratie direct toelaatbaar, andere richtingen met ec1, anders toelaatbaar ondervoorbehoud).

Carrieremogelijkheden 1. Bij verlenging van je contract bij de KLM is het afhankelijk van het benodigd aantal pursers, je capaciteiten en ambities of je door kunt groeien tot purser. Hoogstwaarschijnlijk vlieg je 8 à 9 jaar als stewardess voordat je kunt solliciteren voor de functie van purser.

(Voor)Opleiding 1. Een bedrijfsopleiding bij de ANWB te Den Haag. 2. De 4-jarige opleiding Hoger toeristisch en recreatief onderwijs na HAVO met profiel E&M, C&M+ec/m&o, N&T of N&G.

Hbo-opleiding

Carrieremogelijkheden Zie de opmerkingen hierover gemaakt bij het beroep host/hostess. Een hogere opleiding voor leidinggevende funkties in het werkveld van toerisme en rekreatie wordt verzorgd door NHTV internationale hogeschool Breda en aan de Christelijke Hogeschool Nederland in Leeuwarden. Ook doorgroei naar functies op (middel) management niveau en zelfstandig ondernemerschap is mogelijk.

Plaatsingsmogelijkheden In principe krijg je bij de KLM een 100% contract aangeboden voor 1 jaar.

Is in diverse functies inzetbaar: bij reisbureaus, touroperators, VVV-kantoren, hotels, verkeersbureaus, congrescentra, recreatiebedrijven en overheidsinstanties op het gebied van toerisme en recreatie.

Steward(ess)

congresorganisaties, touroperators, ANWB, spoorwegen. Ook is het mogelijk zich als zelfstandig ondernemer te vestigen in de toeristisch-recreatieve sector. Verder zijn functies mogelijk welke te maken hebben met de bedrijfsvoering in deze sector, bijvoorbeeld bij een reisbureau, touroperator, camping, bungalowpark, pretpark, fitnesscentrum, zwembad, solarium of jachthaven.

TOERISME

2. Christelijke Hogeschool Nederland Hogeschool INHOLLAND Diemen/Haarlem/Rotterdam NHTV internationale hogeschool Breda Saxion Hogeschool Deventer 3. Business School Notenboom 4. Hogeschool Tio Plaatsingsmogelijkheden Onder andere medewerker van een reisbureau, VVV kantoor, buitenlands verkeersbureau, (grotere) hotels,

Opleiding De 4 jarige opleiding Vrijetijdsmanagement Bijzonderheden: NHTV internationale hogeschool verzorgt de opleiding ook in het Engels. De Hogeschool van Amsterdam biedt binnen de opleiding Logistiek en Economie de afstudeervariant Leisure & Logistics (L&L) aan, waarbij thema`s als stedelijk vrijetijdsmanagement en logistieke invulling van evenementen/manifestaties aan bod komen. Je kunt ook de opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming aan een van de Hogescholen volgen. Zij bereiden met name voor op organisatie en productontwikkeling. Hier gelden geen profiel- of pakketeisen. Vanaf 21 jaar kun je bij onvoldoende vooropleiding onder bepaalde voorwaarden een toelatingsexamen afleggen. Aan de Hogeschool van Amsterdam kun je binnen de opleiding Commerciële Economie kiezen voor de afstudeerrichting De Johan Cruyff University, aan Fontys Hogescholen Eindhoven voor een specialisatie in de vrijetijdssector, aan Fontys Hogescholen Tilburg voor de afstudeervariant Sport, Economie en Communicatie (SPECO), aan de Stenden hogeschool voor de voor de afstudeerrichting Tourism en eventmanagement, aan Hogeschool Rotterdam voor Sportmarketing en management, aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen voor Sport- en evenementenmanagement, aan de Hogeschool Zeeland voor Marketing toerisme, recreatie en vrije tijd en aan de Hogeschool Utrecht voor Sport en entertainment marketing. NHTV internationale hogeschool Breda, Hogeschool INHOLLAND Haarlem/Rotterdam en Stenden hogeschool (Leeuwarden) verzorgen na HAVO/VWO (alle profielen) of MBO niveau 4 de 4 jarige opleiding Mediaen entertainmentmanagement. In Leeuwarden kun je kiezen voor de afstudeerrichting sport management. Leeuwarden kent ook een 2-jarige Associate Degree gericht op het organiseren van evenementen. Je kunt na HAVO/VWO/MBO (zonder profiel- of pakketeisen) ook een 2 jaar en 6 maanden durende opleiding Hospitality & Evenementen Management (vrijetijdskun-

Vrijetijdswetenschapper Wo-opleiding

Houdt zich niet afzonderlijk bezig met het toerisme, de sport, de cultuur of de media, maar benadert deze sectoren en brengt ze met elkaar in verband vanuit het geïntegreerde perspectief op de vrijetijd. Daarbij kijk je dan niet alleen naar de aanbodkant van vrijetijdsbestedingsmogelijkheden, maar ook naar de vrijetijdsconsument. Vooropleiding VWO: alle profielen Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Vrijetijdswetenschappen. Bijzonderheden: Hierna kun je nog een 1 jarige master volgen. Waar Universiteit van Tilburg Plaatsingsmogelijkheden Beleids-, management- en marketingfuncties op het gebied van vrijetijd, bijvoorbeeld beleidsmedewerker bij de gemeente op het gebied van sport, cultuur of toerisme; marketing manager bij organisaties op het gebied van toerisme; onderzoeker bij een onderzoeksbureau of aan een universiteit. Carrieremogelijkheden Als je geïnteresseerd bent in onderzoek, dan biedt de faculteit prima mogelijkheden voor een wetenschappelijke carrière. Salaris indicatie De salarissen zijn niet exact aan te geven, aangezien deze per functie en soort werkkring sterk kunnen verschillen. In een functie bij de overheid heb je doorgaans een aanvangssalaris van €2.330. Afhankelijk van de zwaarte van de functie en de inhoud van je taken kan je salaris uiteindelijk oplopen tot minimaal €3.678 en maximaal €5.279.

Beroepen aangegeven in een gekleurde filmstrook kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

VOEDING, NATUUR EN MILIEU Agrarisch Bedrijfskundige Hbo-opleiding

Is werkzaam in bedrijfskundige functies in bedrijven en diensten in de agrarische sector en houdt zich daar bijvoorbeeld bezig met im- en export van (agrarische) producten, inkoop, verkoop of distributie van producten, informatieverwerking en automatisering. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4. Opleiding De 4-jarige opleiding Bedrijfskunde en agribusiness. Bijzonderheden: Hogeschool Van Hall Larenstein locatie Wageningen leidt meer specifiek op voor commerciële functies in de agrarische handel, met name ook in het buitenland. De CAH Dronten biedt de opleidingsvarianten Agrotechniek en Management (i.s.m. de Stoas Hogeschool), Financiële dienstverlening, International Food Business, Hippische bedrijfskunde en Landelijk vastgoed. Afhankelijk van je vooropleiding en/of vakkenpakket is het mogelijk om de opleiding in kortere tijd af te ronden. In Delft is instroom mogelijk in september en januari. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft HAS Den Bosch CAH Dronten Hogeschool Van Hall Larenstein (locaties Leeuwarden en Wageningen) Plaatsingsmogelijkheden Als productmanager verantwoordelijk voor de afzet en de ontwikkeling van een bepaald produkt of als area manager verantwoordelijk voor een bepaalde regio, bij banken en verzekeringsmaatschappijen, als beleidsmedewerker informatie en automatisering bij een overheids of semi overheidsinstelling. Na de opleiding in Deventer ook als commercieel medewerker bij een internationaal of tropisch georiënteerde handelsonderneming. Bedrijfskundig ingenieurs zijn werkzaam in commerciële, financiële en logistieke functies. Carrieremogelijkheden Na je studie groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar hogere kader en leidinggevende functies. Je kunt na voltooiing van je studie (mits in 4 jaar) aan de AHS ook je kennis verder verdiepen op de LU. De studie kan dan in de meeste gevallen in 2 jaar middels diverse doorstroomprogramma`s worden afgerond. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie Je aanvangssalaris is gemiddeld ca. €2.235,-. Bij de overheid is, afhankelijk van de zwaarte van de functie, uitloop mogelijk tot €3.020,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Agrotechnoloog Wo-opleiding

Past technologie toe bij de productie van voedsel en andere natuurlijke producten, ook houdt hij zich bezig met technologie voor de groene ruimte. Je kennis en inzicht in exacte wetenschappen en plant, dier en omgeving combineer je en pas je toe. Vooropleiding VWO: profiel N&G, N&T, C&M+wb1+sk1+na1 of

E&M+wb1+sk1+na1 (per 1-8-2010: N&T, N&G+na, E&M+wb+na+sk/bi of C&M+wb+na+sk/bi). Opleiding De 5-jarige opleiding Agrotechnologie Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding, gevolgd door een 2-jarige master. Waar Wageningen Universiteit. Plaatsingsmogelijkheden Je werkt meestal in het bedrijfsleven bijvoorbeeld bij fabrikanten van landbouwwerktuigen, firma`s die agrarische bedrijfsgebouwen en klimaatregelinstallaties leveren voor de tuinbouw, dierhouderij of opslag en bewaren van agrarische producten of bij bedrijven die software maken. Functies als: ontwerper, productmanager of projectleider, onderzoeker of systeemanalist. Carrieremogelijkheden Je groeit in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en leidinggevende functies. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris meestal €2.350,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €4.675,- of €5.444,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Biotechnoloog Wo-opleiding

Zet micro-organismen of cellen van dierlijke en plantaardige oorsprong aan het werk om gewenste stoffen te produceren of ongewenste af te breken. Je past biotechnologie toe in de medische wereld, bij de productie van levensmiddelen en het opruimen van milieuverontreinigingen. Vooropleiding VWO: profiel N&G, N&T, C&M+wb1+sk1+na1 of E&M+wb1+sk1+na1 (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M+2 uit na/sk/bi of C&M+ na+sk+bi). Opleiding De 5-jarige opleiding Biotechnologie Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding, gevolgd door een 2-jarige master. Waar Wageningen Universiteit. Plaatsingsmogelijkheden Functies als technoloog in de farmaceutische, chemische of levensmiddelenindustrie of consultant of wetenschapsredacteur. Veel afgestudeerden werken als onderzoeker: op een universiteit, onderzoeksinstelling of binnen de Research and Development afdeling van een bedrijf. Er zijn onderzoeksbanen in binnenen buitenland. Carrieremogelijkheden Je groeit in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en leidinggevende functies. Ook kun je je onderzoeksstudie voortzetten om te promoveren tot doctor. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris meestal €2.350,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €4.675,- of €5.444,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger.

Dierkundig ingenieur Hbo-opleiding

Je werkveld richt zich op non-productiedieren. Denk aan huisdieren, sport- en recreatiedieren, dierentuinen kinderboerderijdieren, proefdieren en dieren in het wild. Hoe gaan mensen om met dieren en welke waarde hebben dieren voor mensen? Deze vraag staat steeds centraal in je werk. Je hebt als diermanager veel kennis over bijvoorbeeld voeding, gedrag, ecologie en gezondheid. Daarnaast zijn leidinggeven, kennis overdragen en organiseren onmisbaar in je werk. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M+bi VWO: profiel N&G, N&T, E&M+bi1 (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M+bi) MBO: niveau 4 Bijzonderheden: MBO met voldoende Engels, wi en bio. Relevante middenkaderopleiding zoals Dierenonderneming, Dierverzorging, Dierenartsassistent, Paraveterinair of Paardenhouderij. Voor alle andere opleidingen en/of profielen kun je contact opnemen met de toelatingscommissie. Opleiding De 4-jarige opleiding Diermanagement. Bijzonderheden: Je kunt kiezen uit de volgende majors (afstudeerrichtingen): Beleid en Communicatie, Wildlife Management, Paard en Management, Companion Animal Management, Dieren in de zorg en Proefdierbeheer. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Leeuwarden) Plaatsingsmogelijkheden Als afgestudeerd Diermanager kun je in allerlei functies terechtkomen. Van adviseur dierenwelzijn tot voorlichter bij Natuurmonumenten, van dierenartsbezoeker tot manager van een dierenopvangcentrum, en van paardenvoedingsspecialist tot beheerder van een natuurgebied. Carrieremogelijkheden Via een groeiproces in de functie kun je doorstromen naar meer leidinggevende functies. Ook kun je kiezen voor een masteropleiding: Animal sciences and aquaculture, Aquaculture and fisheries, Food quality management, Forest and nature conservation of organic agriculture (alle aan Wageningen Universiteit). Salaris indicatie Een aanvangssalaris van gemiddeld ongeveer €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. Gezien echter de veelheid aan functies en de veelsoortigheid aan bedrijven/instellingen waar je kunt komen te werken, lopen de aanvangssalarissen in de praktijk nogal uiteen. ....................................................................................

Food-designer Hbo-opleiding

Is werkzaam als ontwerper bij een voedingsmiddelenbedrijf, een producent of leverancier van grondof hulpstoffen en verpakkingen, vestigt zich als zelfstandig adviseur of gaat bij een ingenieurs- of reclamebureau aan de slag. Een designer creëert nieuwe producten en concepten voor de voedingsen genotmiddelenindustrie. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb

VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: MBO: aanvullende eis: een positief intakegesprek. Heb je een aansluitende MBO-opleiding dan zijn er mogelijkheden voor een verkort programma. Opleiding De 4-jarige opleiding Food Design & Innovation. Bijzonderheden: Binnen deze opleiding kies je dan de specialisatie Food Design. Waar HAS Den Bosch. Plaatsingsmogelijkheden Als food-designer ben je multifunctioneel. Je kunt zelfstandig een marktonderzoek houden, de gegevens hiervan verwerken en dit vertalen naar een nieuw voedingsof genotmiddel. Je houdt het overzicht, bent creatief en hebt verstand van voedingsmiddelen. Na je studie ben je direct inzetbaar als zelfstandig Food Designer. Mogelijke functies: productmanager bij een voedingsmiddelenproducent, adviseur bij een ontwerpstudio, freelance designer, trend watcher of organisator van Food Events. Carrieremogelijkheden Na je studie groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar hogere kader en leidinggevende functies. Ook kun je na je studie een Master of Scienceopleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie Je aanvangssalaris zal naar schatting ca. €2.235,zijn. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Ingenieur diergezondheidszorg Hbo-opleiding

De nadruk in de opleiding ligt enerzijds op de biologie van het dier (waaronder fysiologie en gedrag) en anderzijds op de gebruikswijze en het welzijn en de wetgeving daaromtrent. De ethiek van het diergebruik neemt in de opleiding een belangrijke plaats in. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+sk VWO: profiel E&M+sk1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G of E&M+sk) MBO: niveau 4 (met voldoende wiskunde en biologie) Bijzonderheden: Het diploma Dieronderneming (KF-niveau) met doorstroomcertificaten voor biologie, wiskunde, Nederlands en Engels of VWO met wiskunde A/B en biologie geeft de mogelijkheid tot een verkorte studieduur. Opleiding De 4-jarige opleiding Dier- en veehouderij Bijzonderheden: Tijdens je opleiding kies je voor de afstudeerrichting diergezondheidszorg. Waar CAH Dronten HAS Den Bosch Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool Van Hall Larenstein Plaatsingsmogelijkheden Diervoederindustrie, groothandel dierbenodigdheden,

Films van o.a.: Christelijke Agrarische Hogeschool - Stoas Hogeschool - Groenhorst College - Aardwetenschappen Universiteit Utrecht - Milieuwetenschappen Universiteit Utrecht - Sociale geografie en planologie – UU Innovatiemanagement Universiteit Utrecht Natuurkunde: van medische techniek tot kosmologie - Hogeschool Van Hall Larenstein

www.beroepenkrant.nl

proefdierinstituten, onderwijs en onderzoek, dierentuin, dierenopvang en -transport, diergeneesmiddelenindustrie, gemeentelijke milieudienst, wildlifecentra, gezelschapsdierensector, sport- en recreatiedierenorganisaties, voorlichter dierziektepreventie, voorlichter voor verantwoord gebruik van geneesmiddelen.

MBO: aanvullende eis: een 4-jarige middelbare opleiding in de agrarische sector met wisen scheikunde

Carrieremogelijkheden Je groeit in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en leidinggevende functies. Na voltooiing van je studie (mits binnen 4 jaar) kun je je kennis ook verder verdiepen middels diverse doorstroomprogramma`s op de LU. De studie kan dan in de meeste gevallen in 2 jaar worden afgerond. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO.

Bijzonderheden: Tijdens de ingenieursfase kun je kiezen voor teeltvakken, zoals groente-, bloemen-, boom- of fruitteelt, of voor een specialisatie binnen een beroepscategorie, zoals voorlichting, onderzoek of ondernemer en management. Den Bosch heeft de afstudeerrichtingen Research & innovation, Crop- & Farm Management, International Business Management en Agrotechnology. Wageningen biedt afstudeerrichtingen die zich richten op de (sub)tropen. Leeuwarden biedt vaktechnische modules gericht op bijvoorbeeld biotechnologie. In de opleiding Dier- en veehouderij kun je je specialiseren in verschillende diersoorten, maar ook in de biologische landbouw, techniek, natuurbeheer, voorlichting, onderzoek en financieel economische begeleiding.

Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Kust- en zeemanager Hbo-opleiding

Veel mensen maken aanspraak op nationale en internationale kusten zeegebieden. Denk maar aan natuurbeschermers, vissers, oliemaatschappijen en recreanten. De ontwikkelingen in de kustgebieden worden dan ook steeds com plexer. Wel of geen tweede Schiphol in zee? Hoe schadelijk zijn gasboringen in de Waddenzee nu eigenlijk? En waar ligt de grens voor het aanleggen van grote windmolenparken langs de kust? Allemaal kwesties die je als kusten zeemanager in goede banen moet leiden. Daarvoor moet je sterk in je schoenen staan, want de belangen zijn vaak groot. Je krijgt diverse vakken van ecologie en (zee) recht tot communicatie en onderzoeksmethodes. Maar ook de praktijk speelt een grote rol. Je doet veel veldwerk en loopt twee keer vijf maanden stage. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa VWO: profiel N&G, N&T, E&M of C&M+wa12 (per 1-82010: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb) MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Na MBO ben je toelaatbaar met doorstroomcertificaat voor wi. Kaderfunctionarissen kunnen veelal, in overleg met de toelatingscommissie, in aanmerking komen voor een verkort traject. Voor alle andere opleidingen en/of profielen kun je contact opnemen met de toelatingscommissie. Opleiding De 4-jarige opleiding Kust- en zeemanagement. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Leeuwarden) Plaatsingsmogelijkheden Je werkt bijvoorbeeld bij een internationaal adviesbureau, of je manifesteert je in de milieubescherming. Dicht bij huis, zoals de Waddenvereniging, of ergens in de wereld voor het WNF. Daarnaast kan ook de overheid specialisten met een kusten zeeachtergrond goed gebruiken. Als troubleshooter bij problemen in de visserij bijvoorbeeld. Je kunt ook carrière maken in onderzoeksfuncties. Ook kun je meewerken aan de invoering van milieuzorgsystemen bij internationale olie en gaswinningmaatschappijen.

Opleiding De 4-jarige opleiding Tuinbouw en akkerbouw of de 4-jarige opleiding Dier- en veehouderij

Afhankelijk van je vooropleiding en/of profiel is het mogelijk de opleiding in kortere tijd af te ronden. In Den Bosch en Dronten, worden deficiëntiecursussen aangeboden voor wisen scheikunde. Als scheikunde in je examenpakket ontbreekt, kun je in Dronten (CAH) via een zomercursus deze achterstand inhalen. Wiskunde B kun je in het eerste semester van de propedeuse bijwerken. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Chr. Agrarische Hogeschool (Dronten) HAS Den Bosch Hogeschool Van Hall Larenstein (locaties Leeuwarden, Velp en Wageningen) Plaatsingsmogelijkheden Tal van leidinggevende, technisch-organisatorische en specialistische functies in de landbouwsector en in de brede periferie daarvan, op de terreinen management, commercie en onderzoek. Bijvoorbeeld als bedrijfsvoorlichter, medewerker agrarische kredietverlening bij een bank, onderzoeksmedewerker bij een landbouwkundig instituut, commercieel medewerker bij de toeleverende industrie, exportmanager bloemenveiling, zelfstandig ondernemer, hoofd productie-afdeling, onderzoeksmedewerker bij tuincentra of keurmeester. Afgestudeerden zie je ook terug als bedrijfsleider bij een groot landbouwbedrijf, als onderzoeker in de plantenveredeling of diergezondheid, als milieudeskundige bij een adviesbureau, redacteur bij een vakblad of als voorlichter bij de overheid. Je kunt in het buitenland gaan werken, maar zeker ook in Nederland. Carrieremogelijkheden Als afgestudeerde groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en een leidinggevende functie. Ook kun je na voltooiing van je studie je kennis verder verdiepen op de LU. Het is de bedoeling dat je als afgestudeerde van het HAO ook toegang krijgt tot de universitaire tweede fase opleidingen van de WU. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salarisindicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger.

Carrieremogelijkheden Via een groeiproces in je functie kun je doorgroeien naar meer leidinggevende functies. Ook kun je aan de Wageningen Universiteit verder studeren voor de master Aquaculture and Fisheries.

Carrieremogelijkheden Je groeit in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en leidinggevende functies. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris meestal €2.350-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €4.675,- of €5.444,. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Manager agrotoerisme Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met recreatieve voorzieningen in het landelijke gebied te creëren. Denk maar eens aan kamperen bij boerderijen, recreatieve routes, het aan huis verkopen van streekproducten. Er moeten samenwerkingsverbanden geregeld worden tussen landbouwbedrijven, horeca, gemeenten en natuurbeschermingsorganisaties. Naast inrichtingsaspecten zijn ook regel- en wetgeving van belang. Tevens moet je goed kunnen samenwerken met verschillende belanghebbenden in een gebied. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb/ec VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Levensmiddelentechnoloog

Als landbouwvoorlichter begeleid je tuin- en akkerbouwers en veehouders, bijvoorbeeld in hun omschakeltraject naar biologische glastuinbouw of biologische veehouderij. Verder kun je de milieuvriendelijke teelt van bloemen en gewassen stimuleren, de toeleveranciers van een aardappelfabriek in het Oostblok adviseren, het belang van evenwicht tussen dier, milieu, natuur, plant en bodem aangeven. Informatie is belangrijk voor de hele landbouwsector. Nieuwe ontwikkelingen en nieuwe regels moet je als landbouwvoorlichter op een duidelijke manier kunnen introduceren.

Past scheikundige, natuurkundige en microbiologische kennis toe bij de productie van levensmiddelen. Als levensmiddelentechnoloog heb je verstand van de samenstelling, structuur en eigenschappen van grondstoffen, halffabrikaten en levensmiddelen. Je weet ook welke bewerkingen je kunt toepassen en welke veranderingen de producten ondergaan bij bewerking, opslag en vervoer.

Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+sk VWO: profiel N&G, N&T en E&M+sk1 (per 1-8-2010: N&T, N&G of E&M+sk; bij Tuinbouw en akkerbouw E&M+sk/nl&t) MBO: niveau 4

Opleiding De 5-jarige opleiding Levensmiddelentechnologie.

Wo-opleiding

Vooropleiding VWO: profiel N&G, N&T, C&M+wb1+sk1+na1 of E&M+wb1+sk1+na1 (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M+wb+na+sk of C&M+wb+na+sk).

Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding, gevolgd door een 2-jarige master. Waar Wageningen Universiteit.

Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Velp) Hogeschool INHOLLAND Delft Plaatsingsmogelijkheden Als projectleider, rentmeester, beheerder, onderzoeker, planologisch medewerker, ecologisch milieudeskundige, voorlichter, ontwikkelaar, opdrachtverwerver, bodemkundige, grondtechnicus, hydroloog, irrigatiedeskundige, ontwerper, kostenbegroter, grondaankoper, uitvoerder, schaderegelaar, makelaar taxateur, bedrijfsleider e.d. bij vele instellingen, zowel in de overheidssfeer als in de particuliere sector, zoals: de Dienst Landelijk Gebied, het Staatsbosbeheer, de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders, de Dienst der Domeinen, de Provinciale Diensten (Prov. Waterstaat en Prov. Planologische Diensten), de gemeenten, de hoogheemraadschappen/waterschappen/zuiveringsschappen, de werkvoorzieningsschappen, instellingen voor sport en recreatie, instellingen tot behoud van natuur en landschap, de ingenieurs en adviesbureaus (waaronder Heidemij Holding NV, de Grontmij NV en het Ingenieursbureau Oranjewoud), de aannemingsbedrijven in groenvoorziening, grond , weg en waterbouw, de rentmeestersbureaus. Carrieremogelijkheden Via een groeiproces in de functie kun je doorstromen naar meer leidinggevende functies. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salarisindicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger.

Opleiding De 4-jarige opleiding Plattelandsvernieuwing Bijzonderheden: Het derde jaar bestaat bijna volledig uit stages, waarvan bij voorkeur een in het buitenland. Je sluit je studie af met een scriptie en een project. De toelatingseisen kunnen per instelling enigszins afwijken Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Chr. Agrarische Hogeschool (Dronten) HAS Den Bosch Hogeschool Van Hall Larenstein (locaties Leeuwarden en Wageningen) Plaatsingsmogelijkheden Er is veel vraag naar specialisten op het gebied van de plattelandsvernieuwing. Je houdt je bezig met het stimuleren van plattelandstoerisme bij een VVV of met agrarisch natuurbeheer. Afgestudeerden worden bijvoorbeeld beleidsmedewerker bij een provincie, projectleider bij Rijkswaterstaat, medewerker bij een waterschap of beleidsmedewerker Natuurmonumenten. Ook in ontwikkelingslanden is behoefte aan gecoördineerde plattelandsvernieuwing. Landbouwproductie, onderwijs, ontwikkeling van gezondheidszorg en infrastructuur zijn elementen voor geïntegreerde streekontwikkeling. Carrieremogelijkheden Via een groeiproces in de functie kan doorstroming plaatsvinden naar meer leidinggevende functies. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. .................................................................................... Hbo-opleiding

Landbouwvoorlichter

Bijzonderheden:

Plaatsingsmogelijkheden Vooral in de levensmiddelenindustrie als procestechnoloog, productontwikkelaar, kwaliteitsdeskundige of managementfuncties. Je kunt ook kortere of langere tijd in het buitenland gaan werken. Meestal via de internationale levensmiddelenconcerns of op een buitenlandse universiteit.

Manager groene ruimte

Salaris indicatie Een aanvangssalaris van gemiddeld ongeveer €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. Gezien echter de veelheid aan functies en de veelsoortigheid aan bedrijven/instellingen waar je kunt komen te werken, lopen de aanvangssalarissen in de praktijk nogal uiteen. .................................................................................... Hbo-opleiding

VOEDING, NATUUR EN MILIEU

Je houdt je bezig met het bestemmen, inrichten en beheren van het landelijk gebied, dus alle groene ruimte buiten de bebouwde kom. Stadsuitbreiding, industrie, recreatie, moderne landbouw, natuur en landschap maken allemaal aanspraak op die groene ruimte. Het is dus noodzakelijk dat de ruimte zo efficiënt mogelijk wordt ingericht. Als manager groene ruimte houd je je daarom bijvoorbeeld bezig met het schrijven van inrichtingsplannen, het beheer van bossen, natuurterreinen en parken, voorzieningen voor openluchtrecreatie, maar ook de infrastructuur van wegen en waterlopen, dijkverzwaringen, bodemsanering of publieksvoorlichting. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen Bijzonderheden: VWO: C&M bij voorkeur met Wb MBO: niveau 4 (in de agrarische sector) 2. HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+sk) VWO: profiel E&M+sk1, C&M+sk1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M+sk/nl&t of C&M+sk/nl&t) MBO: niveau 4 (in de agrarische sector). Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Bos en Natuurbeheer 2. De 4-jarige opleiding Land en watermanagement Bijzonderheden: Na een MBO-opleiding Bos en Natuurbeheer/Land, Water en Milieubeheer/Cultuurtechniek en een intakegesprek kun je de opleiding in 3 jaar afronden.

Milieukundige HAO Hbo-opleiding

Voorspelt, signaleert en beschrijft milieuproblemen, analyseert hun oorzaken en geeft wegen aan om problemen te voorkomen of op te lossen. De vraagstukken waarmee milieukundigen te maken krijgen, zijn buitengewoon gecompliceerd omdat ze vele aspecten hebben. Om er enkele te noemen: bestuurlijke aspecten (milieubeleid, beheer en -toezicht), juridische aspecten (milieuwetgeving en -maatregelen), natuurwetenschappelijke aspecten (biologische, microbiologische, chemische, toxicologische) en technische aspecten (installaties en andere voorzieningen ter bescherming van het milieu). Milieukundigen moeten de problematiek dus vanuit verschillende vakgebieden kunnen benaderen. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+sk VWO: profiel C&M+wa12+sk1, E&M+sk1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G of E&M+sk) MBO: niveau 4 Bijzonderheden: MBO: een 4-jarige opleiding in de agrarische sector met wisen scheikunde. Heb je niet het juiste profiel dan kun je in Delft en Leeuwarden een zomercursus volgen in scheikunde of wiskunde A of B. Opleiding Een 4-jarige opleiding Milieukunde. Bijzonderheden: De opleiding heeft niet bij alle hogescholen hetzelfde karakter. Informeer hierover bij je schooldecaan of bij de betreffende Hogeschool. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Leeuwarden) Hogeschool INHOLLAND Delft HAS Den Bosch Plaatsingsmogelijkheden O.a. als milieuvoorlichter bij een gemeente of particuliere instantie, als medewerker bodemsanering bij een ingenieursbureau, als ambtenaar milieuzaken en hinderwet bij een gemeente, als onderzoeksmedewerker bij het Rijksinstituut voor Zuivering van Afvalwater of als medewerker ecologisch beheer bij de Rijksoverheid, milieuzorgmedewerker bij bedrijven en instellingen, milieutechnoloog bij industriële bedrijven, bij waterschappen of zuiveringschappen. Carrieremogelijkheden Als afgestudeerde groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar hogere kader- en leidinggevende functies. Ook kun je na voltooiing (mits binnen 4 jaar)

VOEDING, NATUUR EN MILIEU van je studie aan de AHS je kennis verder verdiepen op de LU. Je kunt de studie dan in de meeste gevallen in twee jaar middels diverse doorstroomprogramma`s afronden. Ook kun je na je studie de universitaire tweedefaseopleiding Master of Science (MSc) gaan volgen aan de WU of aan het HAO. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger.

Wat wil jij worden?

en ten minste drie jaar praktijkervaring hebt en te goeder naam en faam bekendstaat, kun je als lid van de Nederlandse Vereniging van Rentmeesters worden toegelaten en de eed afleggen voor de Stichting Rentmeesterskamer. Je bent als beëdigd rentmeester bevoegd de boven beschreven werkzaamheden te verrichten. Indien je het diploma Rentmeester hebt behaald maar nog geen drie jaar praktisch werkzaam bent geweest, kun je indien je in de praktijk werkzaam bent, als aspirant-lid tot de Nederlandse Vereniging van Rentmeesters worden toegelaten. Ook kun je na je studie aan de AHS (mits in 4 jaar) je kennis verder verdiepen op de WU. Je kunt de studie dan in de meeste gevallen in twee jaar middels diverse doorstroomprogramma`s afronden. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO.

agrarische sector of heeft een eigen bedrijf. Geeft technische en/of economische voorlichting aan zelfstandige ondernemers, verricht onderzoek op het gebied van de veehouderij, heeft een commerciële functie (verkoop, inkoop) bij een landbouwkundig bedrijf of werkt in een dienstverlenende functie.

Salarisindicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Opleiding De 4-jarige opleiding Dier- en veehouderij.

Tuin- en landschapsinrichter Hbo-opleiding

Rentmeester Hbo-opleiding

Is een breed georiënteerde vastgoeddeskundige, overwegend werkzaam in het landelijk gebied met een overgang naar het randstedelijk en het stedelijk gebied. De activiteiten, doorgaans gebaseerd op een duurzame vertrouwensrelatie met de opdrachtgever/werkgever, hebben betrekking op beheer en exploitatie van onroerende zaken in de breedste zin, alsmede op het vervullen van een veelzijdig adviseurschap. Daarnaast stelt de rentmeester taxatierapporten op voor velerlei doeleinden (bijvoorbeeld voor schaderegelingen, meestal op onteigeningsbasis voor de verwerving van gronden voor grote projecten), adviseert hij in gronden pachtzaken, in planschade en nadeelcompensatie en bemiddelt hij bij de aan- en verkoop van landgoederen, bossen, boerderijen en landbouwgronden. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen Bijzonderheden: VWO: profiel C&M met bij voorkeur Wb. MBO: niveau 4. Opleiding De De 4-jarige opleiding Bos- en Natuurbeheer. Bijzonderheden: Je kiest tijdens je studie de differentiatie Vastgoedmanagement. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Velp) Plaatsingsmogelijkheden Zelfstandig ondernemer of in dienst van grotere rentmeesterskantoren, die veelal verbonden zijn aan ingenieursbureaus, stichtingen, diverse overheden, natuurbeschermingsorganisaties en bedrijven. Carrieremogelijkheden Wanneer je het diploma Rentmeester hebt behaald

Is werkzaam als ontwerper, uitvoerder of beheerder van groenvoorzieningen bij een overheidsinstelling (gemeente, provincie) of een particulier bedrijf (ingenieursbureau). Zij creëren groenvoorzieningen in de open ruimten tussen stedelijke en landschappelijke bebouwingen ten behoeve van wonen, werken, verkeer en recreatie. Vooropleiding HAVO: profiel C&M+wa/wb, E&M, N&G of N&T VWO: alle profielen MBO: niveau 4 (in de agrarische sector). Opleiding De 4-jarige opleiding Tuin- en landschapsinrichting. Waar Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Velp). Plaatsingsmogelijkheden Als ontwerper van inrichtings en beplantingsplannen bij een gemeente of een provincie, als zelfstandig tuinarchitect of als medewerker in een particulier bureau, als beheerder van een natuurterrein of stedelijk groen met verantwoordelijkheid voor het beheersplan en financiële en personeelsplanning. Carrieremogelijkheden Als afgestudeerde groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar hogere kader en leidinggevende functies. Ook kun je na je studie aan de AHS (mits in 4 jaar) je kennis verder verdiepen op de WU. Je kunt de studie dan in de meeste gevallen in twee jaar middels diverse doorstroomprogramma`s afronden. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salarisindicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Veehouderijkundige Hbo-opleiding

Is werkzaam als kaderfunctionaris of leidinggevende in bedrijven en instellingen in en rond de

Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+sk VWO: profiel E&M+sk1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G of E&M+sk) MBO: niveau 4 Bijzonderheden: MBO: een 4-jarige middelbare opleiding in de agrarische sector met wisen scheikunde.

Bijzonderheden: Afhankelijk van je vooropleiding en/of vakkenpakket kun je de studie in kortere tijd afronden. In Den Bosch, Leeuwarden, Wageningen en Dronten worden deficiëntiecursussen aangeboden voor wisen scheikunde. Wiskunde B kan in het eerste semester van de propedeuse worden bijgewerkt. Heb je niet het juiste profiel/vooropleidingspakket dan kun je in Delft, Wageningen en Leeuwarden een zomercursus volgen in scheikunde of wiskunde A of B. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Chr. Agrarische Hogeschool (Dronten) HAS Den Bosch Hogeschool Van Hall Larenstein (locaties Leeuwarden en Wageningen) Plaatsingsmogelijkheden Kaderfuncties in bedrijven en instellingen in en rond de agrarische sector bijvoorbeeld als bedrijfsvoorlichter, medewerker agrarische kredietverlening bij een bank, onderzoeksmedewerker bij een landbouwkundig instituut, commercieel medewerker bij de toeleverende industrie (bijvoorbeeld zaadhandel, landbouwmachinebedrijf). Een deel van de afgestudeerden wordt zelfstandig agrarisch ondernemer. Verder kun je denken aan functies als projectleider natuurontwikkeling, voorlichter, inspecteur, specialist diergezondheidszorg en vakredacteur. Carrieremogelijkheden Als afgestudeerde groei je in het algemeen binnen enkele jaren toe naar een hoger kader en een leidinggevende functie. Ook kun je na voltooiing van je studie je kennis verder verdiepen op de LU. Het is de bedoeling dat je als afgestudeerde van het HAO ook toegang krijgt tot de universitaire tweede fase opleidingen van de WU. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie In een functie bij de overheid is je aanvangssalaris gemiddeld ca. €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. ....................................................................................

Voedingsmiddelentechnoloog Hbo-opleiding

Is werkzaam in een leidinggevende, technisch organisatorische, marketinggerichte of specialistische functie in de voedingsen genotmiddelen-

industrie. Deze industrie omvat alle bedrijven die agrarische grondstoffen verwerken tot voedingsen genotmiddelen, zoals de be- en verwerking van fruit tot fruitconserven, melk tot kaas, vlees tot vleeswaren. Ook fabrieken van veevoeder, bierbrouwerijen, frisdrankfabrieken, industriële bakkerijen e.d. worden tot de voedingsen genotmiddelenindustrie gerekend. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G of E&M+wb+sk VWO: profiel N&G, N&T of E&M+sk1+wb1 (per 1-82010: N&T, N&G of E&M+wb+sk) MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Tot het 1e jaar worden toegelaten alle studenten met een 4-jarige MAO-opleiding kaderfunctionaris (niveau 4). Overig mbo dient contact op te nemen met de toelatingscommissie. Verkorte trajecten staan in principe open voor studenten met een MAO-opleiding kaderfunctionaris Levensmiddelentechnologie en Producttechnologie, kaderfunctionaris Levensmiddelentechnologie en Productcontrole, kaderfunctionaris Levensmiddelen technologie en Kwaliteitszorg, kaderfunctionaris Kwaliteitszorg en Vleesketen. Overige verkorte trajecten of toelating op grond van andere opleidingen in overleg met de toelatingscommissie. Opleiding De 4-jarige opleiding Voedingsmiddelentechnologie. Bijzonderheden: De verschillende opleidingen leggen eigen accenten in de opleiding. Zo legt men in Wageningen de nadruk op marketing en communicatie. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Hogeschool Van Hall Larenstein (locaties Leeuwarden en Wageningen) HAS Den Bosch Plaatsingsmogelijkheden Door je brede theoretische opleiding, ondersteund door hetgeen je leerde tijdens de praktijkstages, ben je in vele bedrijven direct inzetbaar bij verschillende afdelingen. Een aantal mogelijke functies: productieleider, opleidingsfunctionaris, bedrijfsleider, food-marketeer, kwaliteitsmanager, hoofd laboratorium, afvalwatertechnoloog, commercieel technoloog, procesontwikkelaar, productieleider, productontwikkelaar of warenonderzoeker. Carrieremogelijkheden Via een groeiproces in de functie kun je doorstromen naar meer leidinggevende functies op het terrein van bedrijfsleiding, kwaliteitsbeheer, produktontwikkeling e.d. Mogelijk zijn verder technische functies bij overheids en semi-overheidsinstellingen, zoals keurings en controlediensten, waterschappen en zuiveringsschappen, bij landbouwcoöperaties, ingenieursbedrijven en toeleveringsbedrijven voor de voedings en genotmiddelenindustrie. Salaris indicatie Een aanvangssalaris van gemiddeld ongeveer €2.235,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie is een uitloop mogelijk tot €3.022,- of €3.400,-. In de particuliere sector ligt je salaris soms hoger. Gezien echter de veelheid aan functies en de veelsoortigheid aan bedrijven/instellingen waar je kunt komen te werken, lopen de aanvangssalarissen in de praktijk nogal uiteen.

Discover your world

Open dagen & avonden

www.nhtv.nl

Beroepen aangegeven in een gekleurde filmstrook kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

ICT Adviseur informatievoorziening Hbo-opleiding

Onderhoudt de contacten tussen de automatiseringsafdeling en de ``gebruikers`` afdelingen. Verzorgt de begeleiding van de gebruikers in ruime zin (bij het ontwerpen, analyseren, invoeren en evalueren van informatiesystemen). Assisteert gebruikers, geeft hen instructie en leidt ze op en helpt mee bij het opstellen van het informatiebeleid. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI). Bijzonderheden: De meeste hogescholen bieden deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Binnen het bedrijfsleven en bij de overheid. Hier gaat het dan om startfuncties. Carrieremogelijkheden Na enkele jaren doorgroeien naar bijvoorbeeld de functie van coördinator informatievoorziening. Ook kun je doorstromen naar een verwante universitaire opleiding of kiezen voor een internationale vervolgopleiding. Salaris indicatie Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €1.750,en €2.310,-. ....................................................................................

Adviseur interne controle en beveiliging / EDP-auditor Hbo-opleiding

Draagt zorg voor een goede toepassing van automatiseringshulpmiddelen bij het controleren op de juistheid en volledigheid van gegevensverwerking, adviseert over organisatiestructuur en procedures uit het oogpunt van controle en beveiliging, over het inbouwen van controle- en beveiligingsmaatregelen in informatiesystemen en over de ontwikkeling van controleprogramma`s. Houdt zich ook

bezig met het ontwikkelen van controle- en beveiligingstechnieken, met het toezien op de naleving van controle- en beveiligingsmaatregelen bij de systeemontwikkeling en de verwerking (inclusief gegevensopslag) en tenslotte met het toetsen van de werking van controle- en beveiligingsmaatregelen. Vooropleiding 1.HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4

bied van ICT en kan op een hoog niveau andere virtuele spellen/simulaties programmeren. Vooropleiding Havo: C&M+wa/wb, E&M, N&G, N&T VWO: alle profielen MBO: Niveau 4 Bijzonderheden: Wiskunde, natuurkunde en informatica of tekenen worden geadviseerd.

2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ ec/m&o/mw+ wa/ wb) VWO: alle profielen

Opleiding De 4-jarige opleiding International Game Architecture and Design

Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica.

Bijzonderheden: De opleiding aan NHTV internationale hogeschool Breda is geheel Engelstalig. Je kiest voor de richting game design of game programming en volgt gedeeltelijk een gezamenlijk studieprogramma.

Bijzonderheden: Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding Kort-HBO Informatica. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI) Bijzonderheden: De meeste hogescholen bieden deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen beide opleidingen in 3 jaar afronden. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Stenden hogeschool (Emmen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Leiden Plaatsingsmogelijkheden Binnen het bedrijfsleven en bij de overheid. Hier gaat het dan om startfuncties. Carrieremogelijkheden Na enkele jaren doorgroeien naar hogere functies. Ook kun je doorstromen naar een verwante universitaire opleiding of kiezen voor een internationale vervolgopleiding. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €1.750,- en €2.310,-. ....................................................................................

Waar NHTV internationale hogeschool Breda Plaatsingsmogelijkheden Afgestudeerden kunnen gaan werken bij een computerspellenfabrikant of bij een bedrijf dat simulatiespellen ontwikkeld of in het algemeen gespecialiseerd is in Virtual Reality. ....................................................................................

Gegevensbankbeheerder Hbo-opleiding

Ook voorkomende benamingen: data base administrator/ databank-coördinator. Coördineert naamgeving en definitie van gegevenselementen, beheert de catalogus van gegevenselementen, bewaakt de integriteit van gegevensverzamelingen en pleegt overleg met bestandsbeheerders. Hij houdt zich ook bezig met het ontwerpen en vaststellen van de logische structuur van gegevensverzamelingen en met het coördineren van gemeenschappelijk gebruik van gegevenselementen en gegevensverzamelingen en het verstrekken van richtlijnen hiervoor. Vooropleiding 1.HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ ec/m&o/mw+ wa/ wb) VWO: alle profielen Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding Kort-HBO Informatica. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI)

Game programmer

Bijzonderheden: De meeste hogescholen bieden deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). Saxion Hogescholen Enschede heeft binnen de opleiding Technische informatica de studieroute TI-ICT Beheer en ook de Associate degree TI-ICT Beheer.

Een game programmer maakt de code waar een computerspel op berust, weet alle trucs op het ge-

Waar Zie bij Adviseur interne controle en beveiliging / EDPauditor.

Hbo-opleiding

Films van o.a.: ICT Studeren aan het HBO - Hogeschool Windesheim - Ecabo

Plaatsingsmogelijkheden Bij bedrijven, instellingen en organisaties zoals handels- en produktiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, softwarehouses, enz. Carrieremogelijkheden Binnen het beroep is carrière mogelijk in de zin van het werken aan steeds complexere systemen. Daarnaast is het mogelijk naar leidinggevende posities in een automatiseringsafdeling door te groeien. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €1.750,- en €2.310,-. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl ....................................................................................

Informatie-analist Hbo-opleiding

Houdt zich onder meer met de volgende taken bezig: analyseren van de informatieverwerking; het formuleren van behoeften en vereisten; het opstellen en onderhouden van logisch of functioneel systeemontwerp en het beoordelen van de functionele toepassingsmogelijkheden van standaard applicatieprogrammatuur. Waar de systeemontwerper meer aan de computerkant staat, kun je de informatie-analist meer aan de gebruikerskant plaatsen (behoefte-analyse en functioneel ontwerp). Vooropleiding 1.HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ ec/m&o/mw+ wa/ wb) VWO: alle profielen Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in meestal 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding Kort-HBO Informatica. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI) Bijzonderheden: De meeste hogescholen bieden deze opleiding ook duaal aan. De Hogeschool van Amsterdam biedt de specialisatie Information Engineering aan (in Almere). Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). Waar Zie bij Adviseur interne controle en beveiliging / EDPauditor. Plaatsingsmogelijkheden Bij bedrijven, instellingen en organisaties zoals onderzoeklaboratoria, handels- en produktiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, softwarehouses, enz. Carrieremogelijkheden Binnen het beroep is carrière mogelijk in de zin van steeds complexer systemen ontwerpen. Daarnaast is het mogelijk naar leidinggevende posities in een au-

www.beroepenkrant.nl

tomatiseringsafdeling door te groeien, bijvoorbeeld hoofd ontwikkeling en hoofd rekencentrum. Salaris indicatie Een salaris-indicatie is in deze sector moeilijk te geven, aangezien dit te veel afhankelijk is van onder andere de soort opleiding, die men genoten heeft, de grootte van het bedrijf waar men werkt en de ervaring die men in de loop der jaren heeft opgedaan. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl

Informatiekundige

Opleiding 1. Postpropedeutische opleiding binnen de 4-jarige opleiding Elektrotechiek 2. Postpropedeutische opleiding binnen de 4-jarige opleiding Informatica 3. De 4-jarige opleiding Technische Informatica

Hogeschool Zuyd (Heerlen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Venlo Windesheim (Zwolle)

Waar 1. t/m 3. Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool/TH Rijswijk Hanzehogeschool Groningen Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (alleen 1 en 2) Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Venlo (alleen 1 en 2) Hogeschool Zeeland (Vlissingen)(alleen 1 en 2) Windesheim (Zwolle) Stenden Hogeschool (Emmen) Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Leiden (alleen 1 en 2) Plaatsingsmogelijkheden Als computer-technicus bij leveranciers en verkoopmaatschappijen (in de afdelingen installatie en onderhoud). Als HTO-ingenieur kan men in middelgrote bedrijven ingezet worden bij het automatiseren van systemen.

Plaatsingsmogelijkheden Zowel in het midden- en kleinbedrijf als in de grote multinationale bedrijven, bij de overheid en in het onderwijs. Mogelijke functies: automatiseringsmedewerker (je ontwerpt netwerksystemen met bijbehorende software en je bent tevens beheerder en gebruiker van deze systemen), software engineer, hardware engineer, systeem-analist, projectleider (je coördineert binnen een groep ingenieurs bij grotere automatiseringsprojecten), automatiserings-consultant (je adviseert gebruikers bij de aanschaf of uitbreiding van informatieverwerkende systemen), databasespecialist, internet/intranet consultant, technisch commercieel medewerker en systeemontwikkelaar (je ontwikkelt intelligente apparaten zowel hardware als software).

Carrieremogelijkheden Promotiekansen binnen de bedrijven, waar men werkt.

Ingenieur technische informatica (Ir.)

Salaris indicatie Het aanvangssalaris ligt meestal tussen de €1.750,en €2.310,-; dit afhankelijk van de ervaring, die men heeft, de grootte van het bedrijf waar men werkt etc.

Wo-opleiding

Heeft een adviserende, sturende en begeleidende taak in de informatievoorziening van bedrijven en organisaties. Het gaat daarbij vooral om een rol als intermediair. Je vormt daarmee de brug tussen management, eindgebruikers en techniekspecialisten (informatici). Vooropleiding VWO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa12/wb1 (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb) Opleiding Een 4-jarige opleiding Informatiekunde. Bijzonderheden: Een 3-jarige bacheloropleiding en een 1-jarige master. Waar Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Radboud Universiteit Nijmegen Plaatsingsmogelijkheden Na afloop van de opleiding kun je aan de slag in het bedrijfsleven, bij de overheid of in het onderwijs. Je kunt denken aan functies als informatieanalist, (beleids)medewerker ICT of adviseur kennismanagement. Ook kun je als wetenschappelijk onderzoeker aan een universiteit worden verbonden. Carrieremogelijkheden Je kunt na je studie verder als assistent of onderzoeker in opleiding (aio of oio). Je doet dan 4 jaar zelfstandig wetenschappelijk onderzoek dat uitmondt in een promotie. Heb je een baan, dan kun je na verloop van tijd terecht komen in de meer leidinggevende banen als bijvoorbeeld ICT-projectleider, informatiemanager of coördinator kennismanagement. Salaris indicatie Een salaris-indicatie is in deze sector moeilijk te geven, aangezien dit te veel afhankelijk is van onder andere de grootte en soort van het bedrijf waar men werkt en de ervaring die men in de loop der jaren heeft opgedaan. ....................................................................................

Ingenieur technische computerkunde Hbo-opleiding

Houdt zich bezig met het toepassen van computers in (proces)besturingen. Je ontwerpt hiervoor de hardware van specificatie tot realisatie. De hardware bestaat uit de toepassing van analoge elektronica en digitale bouwstenen. De software omvat diverse programmeertalen (en programmeertechnieken) en besturingssystemen. Vooropleiding 1.HAVO: N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel C&M+wa12+na1, E&M+na1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na) MBO: niveau 4 2.HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 3.HAVO: wordt N&T, N&G, E&M+wb of C&M+wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Ingenieur technische informatica (Ing.) Hbo-opleiding

Je zorgt voor de automatisering van technische systemen. Je richt je daarbij zowel op productiesystemen als op embedded systemen: producten waarin een computer is opgenomen. Daarbij gebruik je verschillende soorten computersystemen en netwerken. Voor deze systemen ontwikkel je software. Bij het ontwerpen van zowel de systemen als de software ga je methodisch te werk. Je doorloopt daarbij het gehele ontwikkeltraject van analyse, specificatie, ontwerp, implementatie tot en met het testen en documenteren van technische informatiesystemen. Hierbij overleg je intensief met opdrachtgevers, gebruikers en experts uit andere disciplines. Vooropleiding HAVO: profiel N&T, N&G, E&M+wb of C&M+wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Technische informatica. Bijzonderheden: In Enschede bestaat er voor instromers van het MBO (MKTMA, MK-CIT, MK-AEC) een 3-jarige variant. Er is in Enschede tevens in de MBO beroepskolom een opleidingsvariant ICT-beheer, die 3 jaar duurt. In Den Bosch bestaat een Verkorte opleiding Technische Informatica voor MBO`ers Technische Informatica van 2 jaar. In Enschede kun je je onder andere specialiseren in Real Time Embedded Systems, Technische Automatisering of Netwerken en Applicatieprogrammering. Ook kun je na 2 jaar je studie verder afmaken in een MKB-variant (midden- en kleinbedrijf). Deze variant geeft je de mogelijkheid om leren en studeren te combineren. Saxion Hogescholen Enschede heeft bovendien de Associate degree TI-ICT Beheer. In Amsterdam kun je je specialiseren in de volgende beroepsprofielen: Embedded Systems Engineering, Software Engineering, Game Technology, Game Design, System and Network Engineering, Industrial Computing en in Forensic Intelligence & Security. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Stenden hogeschool (Emmen) Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool/TH Rijswijk De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen

Carrieremogelijkheden Na ervaring, applicatiecursussen e.d. kun je doorgroeien naar hogere/leidinggevende functies (managementfuncties, zoals hoofd automatisering of projectleider). Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven, aangezien dit sterk afhangt van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €1.750,- en €2.310,-. ....................................................................................

Wo-opleiding

Houdt zich bezig met de hardware en software van (technische) systemen, apparaten en netwerken voor gegevensverwerking. Je hebt de deskundigheid om systemen, netwerken en programmatuur voor gegevensverwerking te specificeren, ontwerpen, construeren en verbeteren. Je zorgt voor de automatisering van technische systemen en je richt je daarbij zowel op productiesystemen als op embedded systemen: producten waarin een computer is opgenomen. Daarbij gebruik je verschillende soorten computersystemen en netwerken. Voor deze systemen ontwikkel je software. Bij het ontwerpen van zowel de systemen als de software ga je methodisch te werk. Je doorloopt daarbij het gehele ontwikkeltraject van analyse, specificatie, ontwerp, implementatie tot en met het testen en documenteren van technische informatiesystemen. Vooropleiding VWO: N&T, N&G+wb12, E&M+wb12 of C&M+wb12 (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb, E&M+wb of C&M+wb).

ICT

gebruikers, managers, automatiseerders en technici. Je staat meer aan de kant van de gebruikers, dan aan de technische kant. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw). MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Communicatiesystemen. Bijzonderheden: In de opleiding worden Engelse teksten gebruikt en kunnen Engelstalige gastsprekers optreden. Van studenten wordt een brede belangstelling verwacht, met enerzijds interesse voor mensen in een organisatie of bedrijf en anderzijds belangstelling voor computertoepassingen, interactieve media en de nieuwe mogelijkheden daarvan. Een groot deel van het derde leerjaar loop je stage in of buiten Nederland. Het vierde leerjaar is gericht op een specialisatie in een werkveld, bijvoorbeeld de gezondheidszorg, handel of industrie. Het is ook mogelijk je verder te verdiepen in toepassingen van nieuwe media, zoals interactieve video, CD-ROM, animatie, beeld, geluid en spraak. Waar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Utrecht. Plaatsingsmogelijkheden Bij overheid, banken, reisorganisaties, instellingen voor gezondheidszorg, warenhuizen, opleidingsinstituten, midden- en kleinbedrijf. Door de explosieve groei van communicatiesystemen groeit ook de vraag naar mensen die kennis hebben van het ontwerp, de toepassing en het gebruik van dergelijke systemen. De intermediair communicatiesystemen zal in een staffunctie automatiseerders, beleidsmakers, technici en gebruikers tot elkaar brengen. Het instrueren van gebruikers vormt daar een onderdeel van. Ook het uitvoeren van toegepast onderzoek behoort tot de mogelijkheden. Carrieremogelijkheden De markt van communicatiesystemen is sterk in ontwikkeling. Ook na je afstuderen zal voortdurende bijscholing noodzakelijk zijn. Afhankelijk van werkervaring en aanvullende cursussen kun je doorgroeien naar meer leidinggevende functies, zoals projectleider. Salaris indicatie Bij aanvang kun je denken aan €1.750- en meer.

Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Technische informatica Bijzonderheden: Hierna kun je doorgaan met een of meer master-specialisaties. Zo`n master duurt 2-jaar en leidt je op tot een specialist in een bepaald vakgebied. Waar Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Plaatsingsmogelijkheden In de dienstverlening, industrie of handel, communicatie, IT, universiteit of onderzoeksinstelling. Daar kun je dan functies bekleden als systeemanalist, automatiseringsadviseur of -consulent, database administrator, beheer en ontwikkeling CAD/CAM-systemen voor ondersteuning van ontwerpen productieprocessen, ontwerper van embedded software of wetenschappelijk onderzoeker. Carrieremogelijkheden Je kunt kiezen uit diverse vervolgopleidingen aan een van de technische universiteiten, zoals ontwerpersopleidingen technische informatica, ontwerpen van technische informatiesystemen, logistieke besturingssystemen of informatie- en communicatietechniek. Salaris indicatie Een salaris-indicatie is moeilijk te geven, aangezien dit sterk afhangt van de functie waarin men start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €1.750,- en €2.310,- en kan uitlopen tot ongeveer €3.225,-. ....................................................................................

Intermediair Communicatiesystemen Hbo-opleiding

Ook voorkomende benamingen: coördinator interactieve systemen/ adviseur communicatiesystemen/ applicatiespecialist communicatiesystemen. De centrale vraag is: hoe ontwerp en gebruik je elektronische hulpmiddelen om te communiceren. De intermediair adviseert over aanschaf, toepassing en gebruik van communicatiesystemen. Dat zijn systemen waarbij computers gegevens uitwisselen voor het doen van bestellingen en betalingen, het verzenden van informatie, het leren of werken op afstand. Dergelijke systemen zijn te vinden in de gezondheidszorg, in handel en industrie, in de transportsector, bij publieksvoorlichting, opleiding en training. Als intermediair sla je de brug tussen

Internetadviseur Hbo-opleiding

Als internetadviseur breng je vraag naar informatie en aanbod van informatie bij elkaar, sla je een brug tussen programmeurs en gebruikers, onderzoek je hoe organisaties in elkaar zitten, heb je inzicht in werkprocessen en informatiestromen en maak je informatietoepassingen met behulp van de nieuwste technologie. Vooropleiding 1. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatiedienstverlening en management. Saxion Hogscholen Deventer heeft de 4-jarige studieroute Human Information Design & Strategy (HIDS), onderdeel van de opleiding Informatiedienstverlening -en Management (IDM). Binnen deze studieroute bedenk je nieuwe professionele toepassingen met beschikbare technologieën zoals: Youtube, Hyves, Google Earth, Google Maps, Tom Tom, E-paper, waarbij de mens centraal staat. 2. De 4-jarige opleiding Communication and multimedia design. Bijzonderheden: In Breda kun je afstuderen in het profiel design, techniek of communicatie en management In Amsterdam heet de opleiding Interactieve Media

ICT

Wat wil jij worden?

Waar 1. Avans Hogeschool locatie Breda Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Saxion Hogescholen Deventer 2. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda De Haagse Hogeschool Hogeschool Rotterdam Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Zuyd Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Plaatsingsmogelijkheden In tal van uiteenlopende bedrijven en organisaties, zoals de gezondheidszorg, financiële dienstverlening, onderwijs of telecommunicatie. Je kunt denken aan functies als webdesigner, multimediadesigner, mediadesigner, conceptualizer van digitale mediaproducten, informatiearchitect, webredacteur, game programmer en projectmanager digitale media. Ook zelfstandig ondernemerschap is een mogelijkheid. Carrieremogelijkheden Na afronding van je studie biedt het Instituut de mogelijkheid om in samenwerking met de Sunderland University (Engeland) twee Master of Science-opleidingen op afstand te volgen. Salaris indicatie Is moeilijk te geven, aangezien deze sterk afhankelijk is van de functie waarin je start, grootte van het bedrijf e.d. Bij aanvang ligt het salaris rond de €1.870,-.

45 Plaatsingsmogelijkheden Bij de overheid (rijk, provincie en gemeente), onderzoeklaboratoria, handels- en productiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, etc. Je bekleedt vaak functies als afdelingschef, staffunctionaris of technisch commercieel medewerker bij een groot bedrijf of bedrijfsleider bij een middelgroot bedrijf. Bij adviesbureaus ben je vaak belast met het ontwerpen, begroten en het houden van toezicht op de uitvoering van installaties. Ook is het mogelijk een functie te aanvaarden in het onderwijs als docent.

Hbo-opleiding

Ook voorkomende benamingen: netwerkoperator/ datacommunicatiespecialist. Adviseert systeemontwikkelaars en gebruikers over het gebruik van een netwerk, analyseert, documenteert en rapporteert over netwerkgebruik (o.a. responsietijden, beschikbaarheid) en accepteert wijzigingen en aanvullingen van het netwerkgebruik. Ook houdt hij zich bezig met het in overleg met de systeemprogrammeur, c.q. de adviseur apparatuur en systeemprogrammatuur realiseren van het netwerk, selecteren en testen van de netwerkcomponenten en met het toezicht houden op efficiënt functioneren van het netwerk en het doen van voorstellen tot verbeteren. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in meestal 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. Ook zijn er tal van particuliere opleidingen in deze richting. Na HAVO: AMBI-opleiding bij diverse erkende instituten. Na HAVO met profiel C&M+WB1, E&M+WB1, N&G of N&T, VWO (alle profielen) of MBO niveau 4: een 4-jarige opleiding Technische Informatica met opleidingsvariant ICT Beheer aan Saxion Hogescholen Enschede. Na MBO-ICT Beheerder is er in Enschede een beroepskolom met opleidingsvariant ICT Beheer, die 3 jaar duurt. Ook kun je in Enschede binnen de opleiding Technische Informatica de studieroute TI-ICT Beheer kiezen en voor de Associatie degree TI-ICT Beheer. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Windesheim (Zwolle) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Utrecht Hogeschool Rotterdam Hogeschool Leiden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hanzehogeschool Groningen De Haagse Hogeschool Saxion Hogescholen Enschede Stenden hogeschool (Emmen)

Salaris indicatie Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €1.750,en €2.310,-. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl

Carrieremogelijkheden Je kunt na de HIO-opleiding nog diverse applicatiecursussen volgen aan de diverse Hogescholen om je kennis en kunde op je vakgebied aan te passen, uit te breiden en/of te vernieuwen. Het is vaak mogelijk om binnen het bedrijf door te groeien naar hogere/meer verantwoordelijke functies.

Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl ....................................................................................

Projectadviseur Hbo-opleiding

Ook voorkomende benamingen: (systeem) consultant/ projectleider/ (senior) informatieanalist.

Vooropleiding 1. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/ wb) VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI). Bijzonderheden: De meeste hogscholen bieden deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (kort HBO). Alle hogescholen verzorgen een 3-jarig traject voor MBO`ers met een verwante vooropleiding. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Stenden hogeschool (Emmen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Leiden Plaatsingsmogelijkheden Bij de overheid (rijk, provincie en gemeente), onderzoeklaboratoria, handels- en productiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, etc. I-ingenieurs bekleden vaak functies als afdelingschef, staffunctionaris of technisch-commercieel medewerker bij een groot bedrijf of bedrijfsleider bij een middelgroot bedrijf. Bij adviesbureaus zijn I-ingenieurs vaak belast met het ontwerpen, begroten en het houden van toezicht op de uitvoering van installaties. Ook is het mogelijk een functie te aanvaarden in het onderwijs als docent. Carrieremogelijkheden Het is vaak mogelijk om binnen het bedrijf door te groeien naar hogere/meer verantwoordelijke functies. Je kunt na de I- of BI-opleiding nog diverse applicatiecursussen volgen aan de verschillende Hogescholen om je kennis en kunde op je vakgebied aan te passen, uit te breiden en/of te vernieuwen. Bijvoorbeeld cursussen als: computerarchitectuur en datacommunica-

opleiding in 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. Na HAVO met profiel C&M+WB1, E&M+WB1, N&G of N&T, VWO (alle profielen) of MBO niveau 4: een 4-jarige opleiding Technische Informatica met opleidingsvariant ICT Beheer aan Saxion Hogescholen locatie Enschede. Na MBOICT Beheerder is er in Enschede een beroepskolom met opleidingsvariant ICT Beheer, die 3 jaar duurt. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI). Bijzonderheden: De meeste hogescholen deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). Alle hogescholen verzorgen een 3-jarig traject voor MBO`ers met een verwante vooropleiding. Saxion Hogescholen Enschede heeft binnen de opleiding Technische Informatica de studieroute TI-ICT Beheer en de Associatie degree TI-ICT Beheer.

Salaris indicatie Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €1.750,en €2.310,-.

Houdt zich bezig met: - het adviseren over automatiseringsmogelijkheden; - het onderkennen van veranderingen in de gebruikersorganisatie en adviseren over daaruit voortvloeiende veranderingsprocessen; - het (bege)leiden van teams voor onder meer: analyse van knelpunten in de informatievoorziening, formuleren van systeemvereisten en informatiebehoeften en ontwerpen, bouwen, invoeren, evalueren en onderhouden van informatiesystemen; - het evalueren van het projectverloop.

Netwerkbeheerder

tie, computerscience, digitale filters, IC-ontwerpen en toepassen, software-ontwikkeling etc.

3. Particuliere opleidingen. Na HAVO: AMBI-opleiding bij diverse erkende instituten.

Software ingenieur Hbo-opleiding

De software ingenieur houdt zich op de eerste plaats bezig met ontwerp en bouw van complexe programma`s. De problemen waarvoor hij/zij oplossingen zoekt liggen veelal op het gebied van database-, informatie-, expert-, besturingssystemen, datacommunicatie, netwerken en andere geavanceerde toepassingen. Vaak is het werk onderdeel van een groot automatiseringsproject en werkt de software ingenieur met vele anderen samen. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. In Eindhoven kun je ook kiezen voor de richting Mens en Informatica. In Enschede kun je je onder andere specialiseren in Real Time Embedded Systems, Gaming & Virtual Reality of Security. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Windesheim (Zwolle) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Utrecht Hogeschool Rotterdam Hogeschool Leiden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hanzehogeschool Groningen De Haagse Hogeschool Saxion Hogescholen Enschede Stenden hogeschool (Emmen) Plaatsingsmogelijkheden Het bedrijfsleven en de overheid hebben grote behoefte aan deskundigen op het gebied van software engineering. Carrieremogelijkheden Na je opleiding kun je aan sommige universiteiten aansluitende masteropleidingen gaan volgen. Ook zijn er mogelijkheden om applikatiekursussen te volgen aan de verschillende Hogescholen. Voorts is het mogelijk door te groeien naar hogere/leidinggevende funkties, afhankelijk van onder andere bovengenoemde kursussen en werkervaring. Binnen het beroep is carrière mogelijk in de zin van het werken aan steeds complexere systemen. Daarnaast is het mogelijk naar leidinggevende posities in een automatiseringsafdeling door te groeien. Salaris indicatie Een salarisindicatie is moeilijk te geven. Het salaris wordt namelijk sterk beïnvloed door de aard van bedrijf of instelling, de werkervaring enz. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €1.750,- en €2.310,-. ....................................................................................

Systeembeheerder Hbo-opleiding

Draagt de verantwoordelijkheid voor een geautomatiseerd systeem nadat het is ontwikkeld en in gebruik is genomen. Vooropleiding 1. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de

Waar ie bij Projectadviseur. Plaatsingsmogelijkheden Bij bedrijven, instellingen en organisaties zoals handels- en produktiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, softwarehouses, enz. Carrieremogelijkheden Binnen het beroep is carrière mogelijk in de zin van het werken rond steeds complexere systemen. Daarnaast is het mogelijk naar leidinggevende functies door te groeien afhankelijk van werkervaring, aanvullende cursussen e.d. Salaris indicatie Een salarisindicatie is in deze sector moeilijk te geven, aangezien dit te veel afhankelijk is van onder andere de grootte van het bedrijf waar je komt te werken, de functie waarin je start e.d. Bij aanvang ligt het salaris meestal tussen de €1.750,- en €2.310,-. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl ....................................................................................

Systeemingenieur Hbo-opleiding

Ook voorkomende benaming: hardware specialist / telematica ingenieur. Adviseert over de toepasbaarheid van apparatuur en systeemprogrammatuur en begeleidt het installeren en in gebruik nemen van apparatuur en het invoeren van systeemprogrammatuur. Houdt zich ook bezig met het ontwikkelen en toepassen van methoden voor vergelijking van apparatuur en systeemprogrammatuur en met het evalueren van het gebruik van automatiseringsmiddelen. Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: profiel N&T, N&G, E&M+wb of C&M+wWb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica 2. De 4-jarige opleiding Technische Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. Particuliere opleidingen. Na HAVO: AMBI-opleiding bij diverse erkende instituten. Waar 1. en 2. Hogeschool INHOLLAND Alkmaar (alleen 2) Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede Stenden hogeschool (Emmen) Windesheim (Zwolle) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Utrecht Hogeschool Rotterdam Hogeschool Leiden (alleen 1) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (alleen 1) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool Zuyd (Heerlen) Hogeschool INHOLLAND Haarlem (alleen 1) Hanzehogeschool Groningen De Haagse Hogeschool/TH Rijswijk Plaatsingsmogelijkheden Bij de overheid (rijk, provincie en gemeente), onderzoeklaboratoria, handels- en productiebedrijven, banken, ziekenhuizen, bibliotheken, universitaire rekencentra, computerleveranciers, etc. I-ingenieurs bekleden vaak functies als afdelingschef, staffunctionaris of technisch-commercieel medewerker bij een groot bedrijf of bedrijfsleider bij een middelgroot bedrijf. Bij adviesbureaus zijn I-ingenieurs vaak belast

46 met het ontwerpen, begroten en het houden van toezicht op de uitvoering van installaties. Ook is het mogelijk een functie te aanvaarden in het onderwijs als docent. Carrieremogelijkheden Je kunt na je opleiding nog diverse applicatiecursussen volgen, georganiseerd door de sector HTO, om je kennis en kunde op je vakgebied aan te passen, uit te breiden en/of te vernieuwen. Bijvoorbeeld cursussen als: computerarchitectuur en datacommunicatie, computerscience, digitale filters, IC-ontwerpen en toepassen, software-ontwikkeling. Het is vaak mogelijk om binnen het bedrijf door te groeien naar hogere/meer verantwoordelijke functies. Salaris indicatie Als aanvangssalaris kun je denken aan een bedrag tussen de €1.750,- en €2.310,-. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl

www.beroepenkrant.nl Systeemontwerper Hbo-opleiding

Maakt het ontwerp voor een automatisch gegevensverwerkend systeem, en ontwerpt ook de later aan te brengen veranderingen. Vaak is hij belast met de leiding over de uitvoering van de daarmee verband houdende werkzaamheden. Vooropleiding 1. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/ wb) VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatica. Bijzonderheden: MBO`ers met een verwante vooropleiding kunnen de opleiding in 3 jaar afronden. Hogeschool Zuyd verzorgt ook een 2-jarige opleiding kort HBO Informatica. 2. De 4-jarige opleiding Bedrijfskundige Informatica (BI). Bijzonderheden: De Haagse Hogeschool, Hogeschool van Amsterdam,

Hogeschool INHOLLAND Diemen, Saxion Hogescholen locatie Enschede, Avans Hogeschool locatie Breda, Avans Hogeschool locatie Tilburg en Hogeschool Utrecht bieden deze opleiding ook duaal aan. Hanzehogeschool Groningen en Saxion Hogescholen Deventer verzorgen ook een 2-jarige opleiding Bedrijfskundige informatica (Associate degree). Alle hogescholen verzorgen een 3-jarig traject voor MBO`ers met een verwante vooropleiding. 3. Particuliere opleidingen. Na HAVO: AMBI-opleiding bij diverse erkende instituten. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht

ICT

Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Stenden hogeschool (Emmen) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Fontys Hogescholen Venlo Hogeschool Leiden Plaatsingsmogelijkheden Voor de systeemontwerper liggen er goede vooruitzichten bij de verschillende bedrijven, instellingen en organisaties. Carrieremogelijkheden Binnen het beroep is carrière mogelijk in de zin van steeds complexer systemen ontwerpen. Daarnaast is het mogelijk naar leidinggevende posities in een automatiseringsafdeling door te groeien, bijvoorbeeld hoofd ontwikkeling en hoofd rekencentrum. Salaris indicatie Als aanvangssalaris kun je denken aan een bedrag tussen de €1.750,- en 12.310,-. Meer informatie Voor algemene inlichtingen over erkende mondelinge en/of schriftelijke opleidingen: VOI, Postbus 2096, 5202 CB Den Bosch, tel. 073-627 41 54, www.voi.nl

Beroepen aangegeven in een gekleurde filmstrook kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

COMMERCIËLE BEROEPEN Commercieel-economisch manager/(internationaal) marketingmanager Hbo-opleiding

In deze functie houd je je bezig met marketing, management en sales. Je weet hoe je de wensen en behoeften van consumenten en ondernemingen kunt vertalen naar marktgerichte marketingen salesactiviteiten. Daarbij let je op de sterke en zwakke punten van een organisatie. Ook ontwikkel je strategische, tactische en operationele marketingen verkoopplannen, voert ze uit en evalueert ze. Verder besteed je aandacht aan interne bedrijfsprocessen als logistiek en inkoop. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&T+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 Opleiding De opleiding Commerciële Economie (CE). Bijzonderheden: Veel hogescholen verzorgen de opleiding ook in duale vorm, een combinatie van studie en werk op niveau. In Utrecht kies je bij aanvang van de studie voor een van de varianten e-Marketing, Internationaal Management, Sport & Entertainment Marketing of Marketing & Sales. Hogeschool Utrecht verzorgt ook een opleiding Commerciële economie. Na de algemene propedeuse ga je dan afwisselend een half jaar studeren (met studiefinanciering) en een half jaar werken (met salaris). Een aantal hogescholen bieden de opleiding aan in een Engelstalige variant: International Business and Management Studies (IBMS) Bij Avans Hogeschool, locatie Breda, kun je bij aanvang van je studie IBMS kiezen voor de variant Asian business studies of International Business Economics en International Business Communication. De Hogeschool van Amsterdam heeft binnen de opleiding CE ook de afstudeerrichtingen Internationaal Management (IM), Johan Cruyff University (JCU) en Sportmarketing en Management(SMM). In duale vorm wordt ook de afstudeerrichting Commerciële economie voor Toekomstige Ondernemers (CETO) aangeboden. Daarnaast verzorgt de Hogeschool van Amsterdam de opleiding Trade Management gericht op Azië (TMA) en de Engelstalige opleiding International Business and Management Studies (IBMS). De opleiding Trade management gericht op Azië (TMA) kun je ook volgen aan de Hogeschool Rotterdam. Business School Notenboom (met opleidingen te Eindhoven, Hilversum en Maastricht) verzorgt na HAVO/ VWO (E&M, de andere profielen met Economie 1) een 2- en een 3-jarige opleiding Business & Management, met de uitstroomprofielen Financieel management, Marketing Management, Juridisch management en Business Events. NHTV internationale hogeschool Breda, de Haagse Hogeschool, de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en Hogeschool Zuyd (Heerlen) hebben een Hogere Europese Beroepen Opleiding (HEBO). In Leeuwarden kun je aan het begin van het tweede jaar kiezen voor Europees commercieel management, Europees business management of Europees bestuur en beleid. Toelating na VWO/HAVO met profiel C&M, E&M+2e mvt2, N&G+2e mvt2 of N&T+2e nvt2 of (hier ben je on-

der voorbehoud toelaatbaar) na MBO niveau 4. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (Arnhem) Haagse Hogeschool Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Fontys Hogescholen (Eindhoven) Saxion Hogescholen Enschede Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool INHOLLAND Diemen Hogeschool NCOI (Hilversum) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden LOI Hogeschool NTI Hogeschool Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Sittard) Fontys hogeschool (Venlo) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Stenden hogeschool Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Plaatsingsmogelijkheden In het bedrijfsleven en bij de overheid. Je kunt daarbij denken aan functies als salesexecutive, marketingmanager, in- en verkoopmanager, accountmanager, productmanager, exportmanager en marktonderzoeker. Carrieremogelijkheden Verder studeren aan een universiteit of een HBOmasteropleiding volgen, zoals Master of Business Administration (MBA) of Master of Arts in International Business (MAIB). Salaris indicatie Bij overheidsinstanties ligt het startsalaris rond €2.120,- oplopend tot tussen de €3.020 en €3.400. ....................................................................................

Universiteit van Tilburg 2. Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Utrecht 3. Universiteit van Tilburg 4. Universiteit Maastricht Rijksuniversiteit Groningen 5. Erasmus Universiteit Rotterdam Vrije Universiteit Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Je werkt in het bedrijfsleven, bij de overheid, bij een instelling (zoals een ziekenhuis), bij een internationale organisatie of aan een universiteit (als onderzoeker of in een bestuursfunctie). Je komt dan vaak na enige jaren ervaring terecht in een algemene leidinggevende of bestuurlijke functie, waarin je op grond van je kennis en ervaring het beleid mede bepaalt en besluiten moet voorbereiden en uitvoeren. Carrieremogelijkheden Na enige jaren ervaring leidinggevende functies. Na je bacheloropleiding kun je doorstromen naar o.a. de volgende masters: Business administration, Economics and business, Human resource management, International business and management, International economics and business, Accounting and control, Business economics, Business studies, International economics studies. Ook kun je een Post-WO-opleiding doen voor een functie in het onderwijs: Leraar algemene economie vo eerstegraads of Leraar bedrijfseconomie vo eerstegraads. Salaris indicatie Je inkomen hangt sterk af van de organisatie waar je werkt. Bij de meeste organisaties kun je denken aan een aanvangssalaris van ongeveer €2.350,- met een doorgroei naar ongeveer €5.250. In het particuliere bedrijfsleven kunnen de salarissen hoger liggen.

Econoom / Bedrijfseconoom Wo-opleiding

Als econoom analyseer je economische vraagstukken en presenteer je de resultaten daarvan oplossingsgericht. In de huidige globaliserende maatschappij wordt de zakelijke dienstverlening steeds belangrijker. De vraagstukken waar je mee te maken krijgt gaan steeds meer over de relaties tussen bedrijven, financiële instellingen en nonprofit organisaties. Als bedrijfseconoom richt je je op het reilen en zeilen van een onderneming. Vragen waar je in je werk mee te maken krijgt zijn bijvoorbeeld: op welke wijze richten wij onze organisatie en ons informatiesysteem in?, hoe houden we controle over budgetten en kosten?, hoe financieren we verdere investeringen? en hoe gaan we om met vraagstukken van transport en logistiek? Vooropleiding VWO: profiel N&T+ec1, N&G+ec1, E&M of C&M+wa12/ wb1+ec1 ((per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/ wb) Opleiding 1. De 3-jarige bacheloropleiding Algemene economie 2. De 3-jarige bacheloropleiding Economie 3. De 3-jarige bacheloropleiding Bedrijfseconomie 4. De 3-jarige bacheloropleiding Economics 5. De 3-jarige bacheloropleiding Economie en bedrijfseconomie Bijzonderheden: Aan RUG ook toelaatbaar met profiel N&T Waar 1. Rijksuniversiteit Groningen

Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: De MBO-opleidingen Levensmiddelentechnologie, Horeca, Brood en Banket (verkorte routes) geven een goede aansluiting. Maar ook de opleidingen Commercieel, Detail- en groothandel en Facilitaire Dienstverlening. Opleiding De 4-jarige bachelor opleiding Food & Business (Bachelor of Commerce). Bijzonderheden: De opleiding positioneert zich als als marketingmanagementopleiding en is op NIMA B-niveau gecertificeerd door het NIMA. De opleiding omvat in haar curriculum het brede terrein vanaf marktverkenning en productontwikkeling tot en met de verkoop (in de winkel). Hogeschool van Amsterdam biedt binnen het cluster Bewegen, Sport en Voeding een opleiding voeding aan. Waar Hogeschool INHOLLAND Delft Hanzehogeschool Groningen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Zuyd (Sittard) Plaatsingsmogelijkheden Vooral in Productiebedrijven en in de Groot- en detailhandel van voedingsen genotmiddelen. Daarnaast ook marktonderzoeksbureau`s, bureau`s voor hygiëne- en kwaliteitszorg, diervoedingsmiddelenindustrie, cateringbedrijven, voorlichtings- en promotieinstanties. De foodbranche is niet alleen groot, maar ook erg dynamisch (iedere dag weer nieuwe producten in het schap) en minder gevoelig voor de economische toestand (gegeten wordt er altijd). Studenten hebben relatief weinig moeite een passende baan te vinden. Het gaat om de volgende functies: marketingmanager, productmanager, accountmanager en supermarktmanager, maar ook om functies op het gebied van kwaliteitszorg, marktonderzoek (en sensorisch onderzoek), productontwikkeling (ook de winkelformule), inkoop, logistiek en distributie en marketingcommunicatie. Carrieremogelijkheden Je kunt na je bacheloropleiding onder andere kiezen voor een vervolgstudie zoals op het gebied van bedrijfswetenschappen. Zo kun je aan de Wageningen Universiteit een mastersdiploma behalen in Bedrijfsen consumentenwetenschappen.

Foodmarketeer/ foodmanager

Salaris indicatie Bij overheidsinstanties ligt het salaris rond €2.235,oplopend tot tussen de €3.020,- en €3.400,- . ....................................................................................

Internationaal Relatiemanager

Hbo-opleiding

Als foodmarketeer of foodmanager bekleed je allerlei management- en staffuncties in de commerciële foodbranche, waarbij een combinatie van voedingstechnische en commerciële kennis belangrijk is. In deze functies kun je je bezig houden met het ontwikkelen en uittesten van nieuwe producten, waarbij je rekening houdt met de wensen van consumenten. Je gebruikt marktanalyses en doet marktonderzoek, stelt marketingen verkoopplannen op. Als manager geeft je leiding aan een bedrijf of afdeling, plant en bestuurt de activiteiten en houdt je dagelijks bezig met het personeel. Je besteedt aandacht aan inkoop, distributie en logistiek. In de foodsector staan hygiëne- en kwaliteitszorg hoog in het vaandel en jij speelt daar een belangrijke rol in.

Hbo-opleiding

Is werkzaam in het internationale zakenleven. Je treedt dan op als intermediair tussen bedrijven en relaties in het buitenland. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding International Business and Lan-

Films van o.a.: Mode of sport: die carrière staat je goed! - Economie studeren in Utrecht? Doen! - Hogeschool Windesheim - Ecabo

www.beroepenkrant.nl

guages (IBL). Bijzonderheden: In `s-Hertogenbosch, Diemen, Rotterdam (Hogeschool INHOLLAND), Enschede, Emmen en Vlissingen kun je de opleiding ook in duale vorm afsluiten. In `s-Hertogenbosch is het daarnaast mogelijk om een `Dubbeldiploma` te behalen. Dit houdt in dat je een bachelordiploma van een instelling in het buitenland ontvangt en je bachelordiploma van IBL `s-Hertogenbosch. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool INHOLLAND Diemen Stenden hogeschool (Emmen) Saxion Hogescholen Enschede Hanzehogeschool Groningen Avans Hogeschool locatie ``s-Hertogenbosch Avans Hogeschool locatie Breda Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Fontys Hogescholen (Tilburg) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Bij Nederlandse bedrijven met veel buitenlandse contacten of bij buitenlandse bedrijven met vestigingen in Nederland. Meestal in een commerciële managementfunctie. Ook een commerciële of jurische functie bij banken en internationaal georiënteerde verzekeringsmaatschappijen behoort tot de mogelijkheden. Carrieremogelijkheden Doorgroeien naar functies met meer verantwoordelijkheid. Ook kun je doorstromen naar een masteropleiding aan een universiteit in Nederland of in het buitenland. Salaris indicatie Bij overheidsinstanties ligt het startsalaris rond € 2.235,- oplopend tot tussen de €3.020 en €3.400. ....................................................................................

Makelaar onroerend goed Hbo-opleiding

lecties, het inkopen van modematerialen- of producten en het ontwikkelen van geschikte verkoopkanalen (winkels, showrooms, internet). Het komt echter niet alleen aan op modemarketing, maar ook op management. Tot je taak kan ook behoren een organisatie te structureren en om te gaan met financiële en logistieke gegevens en de interpretatie daarvan in het licht van omzet- en winstgegevens.

Vooropleiding 1. HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 2. HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw) MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Vastgoed en makelaardij. 2. De 4-jarige opleiding MER en daarbinnen dan de variant onroerend goed / makelaardij kiezen. Bijzonderheden: 3. Na HAVO/VWO: de 3-jarige opleiding MER, uitstroomrichting Vastgoedmanagement/Makelaar o.z. aan HBO Nederland, Kortestraat 1, 6811 EN Arnhem, tel. 026-3516379 (met diverse lesplaatsen in het land). 4. De Hogeschool van Amsterdam biedt binnen het cluster Techniek een opleiding Vastgoedkunde aan. Waar 1. Fontys Hogescholen Eindhoven Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Rotterdam Saxion Hogeschool Enschede 2. Zie opleidingenoverzicht achterin 3. HBO Nederland 4. Hogeschool van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Na je studie kun je aan de slag als makelaar en taxateur in (bedrijfs)onroerend goed, beleidsmedewerker bij de overheid, adviseur en projectleider bij een woningbouwcorporatie, projectontwikkelingsmaatschappij, bouw- of pensioenfonds. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en waar je aan de slag gaat. Bij overheidsinstanties ligt het startsalaris rond €2.235,- oplopend tot tussen de €3.020 en €3.400.

Vastgoed is een verzamelnaam voor een heel breed vakgebied. Alles wat te maken heeft met de ontwikkeling, financiering, exploitatie, koop en verkoop van onroerend goed (denk bijvoorbeeld aan woningen, kantoren, winkels en bedrijfshallen) valt eronder. De makelaar onroerend goed is een vastgoedspecialist, die financieel, juridisch en (stede)bouwkundig inzicht combineert met goede contactuele vaardigheden.

Vooropleiding HAVO: alle profielen (E&M gewenst) VWO: alle profielen (E&M gewenst)

Manager detailhandel/ distributie/ distribuerende handel Hbo-opleiding

Vooropleiding 1.HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of E&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 2.HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO : niveau 4

Opleiding Een 3,5-jarige opleiding Modemanagement. Waar TMO, Hogeschool voor Modemanagement (Doorn). Plaatsingsmogelijkheden Na je opleiding kom je globaal in vijf verschillende functiegebieden te werken: verkoopfuncties in de detailhandel, verkoopfuncties in de tussenhandel, ink oopfuncties in de detail- en tussenhandel, zelfstandig ondernemerschap en functies buiten de modebranche. Naast deze functies zijn TMO`ers ook actief als visual merchandiser, stylist, marketingmanager en productie-begeleider. Door middel van het assessmentprogramma heb je aan het eind van je opleiding een goed beeld van je mogelijkheden. Het solliciteren naar een stageplaats en later een baan wordt daardoor makkelijker. Je weet beter wat je wilt en kunt.

Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Logistiek en Economie 2. De 4-jarige opleiding Small Business en Retailmanagement Bijzonderheden In Haarlem kies je vóór de propedeuse tussen de richting small business en de richting retailmanagement; ook een 3-jarige Engelstalige variant. In Zwolle zijn afzonderlijke opleidingen small business en retail management, zowel voltijd als duaal; afstudeerrichtingen: fashion retail en food retail. In `s-Hertogenbosch wordt de Associate degree van de opleiding Small Business en Retail Management in duaal aangeboden. De toelatingseisen zijn gelijk als voor de bacheloropleiding SBRM, maar je moet minimaal 2 jaar relevante leidinggevende werkervaring hebben. Zodra je start met de duale opleiding heb je een passende functie binnen een door Avans erkend duaal leerbedrijf. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen NHTV internationale hogeschool Breda Stenden hogeschool (Emmen) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen (Venlo) Windesheim (Zwolle) Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Avans Hogeschool locatie Breda Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Avans Hogeschool locatie ``s-Hertogenbosch Christelijke Hogeschool Nederland (Leeuwarden) Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Plaatsingsmogelijkheden Logistiek manager, projectmanager, inkoopmanager, logistiek adviseur, regiomanager, salesmanager, operationsmanager bij inkoopcombinaties, formulemanager, filiaalleider, e.d. Carrieremogelijkheden Je kunt je studie voortzetten met een verwante masteropleiding aan een universiteit. Een afstudeervariant Small business en entrepreneurship wordt aangeboden aan de Rijks Universiteit Groningen.

Zo, nu weet je wat een accountant doet.

COMMERCIËLE BEROEPEN

Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en van de soort werkkring waar je terecht komt. Bij overheidsinstanties ligt het startsalaris rond €2.235,- oplopend tot tussen de €3.020,- en 13.400,-.

Redacteur/ productiemanager/ marketingmanager/uitgever Hbo-opleiding

Als redacteur of productmanager ben je betrokken bij de strategie en productie van een uitgave. Als uitgever/marketingmanager ben je verantwoordelijk voor de uitgave van een goedlopend tijdschrift, een internetsite met veel hits of bestsellers. Bovendien ben je eindverantwoordelijke voor het marketingbeleid van het bedrijf waar je werkt. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau-4 Bijzonderheden: MBO: met Engels en liefst één van de economie- of wiskundevakken gewenst Opleiding Een 4-jarige dagopleiding Media, informatie en communicatie Bijzonderheden: Ook de opleiding Media- en entertainmentmanagement (geen profieleisen) aan NHTV internationale hogeschool Breda, Stenden hogeschool te Leeuwarden en de Hogeschool INHOLLAND Haarlem/Rotterdam kan een goede basis leggen voor bovengenoemde beroepen. Waar Hogeschool van Amsterdam

Manager Modeen kledingbranche

Plaatsingsmogelijkheden (Bureau-)redacteur of productmanager bij een uitgeverij van tijdschriften, adviseur of communicatiedeskundige bij een pr- of reclamebureau, redacteur of producent bij een televisiemaatschappij, accountmanager, webmaster of contentbeheerder bij een internetbedrijf. Blad-, formule- of mediamanager bij tijdschriften of kranten, uitgever, commercieel manager bij uitgeverijen, uitgever van boeken, tijdschriften, games, multimedia als cd`s, cd-roms en websites, marktonderzoeker, marketingmanager, advertising- of mediamanager.

Centraal staat in deze functie het vertalen van trends maar commercieel interessante modecol-

Carrieremogelijkheden Doorgroei naar een functie met meer verantwoordelijkheden. Beginnen aan een eigen onderneming.

Hbo-opleiding

Beroepen aangegeven in een gekleurde filmstrook kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

ADMINISTRATIE, COMMUNICATIE EN HANDEL ACCOUNTANT Hbo-/Wo-opleiding

AccountantAdministratieconsulent Hbo-opleiding

Is een accountant die voornamelijk werkt voor bedrijven in het midden- en kleinbedrijf (MKB). Als AA-Accountant in het MKB ben je de allround adviseur van een ondernemer in het MKB. Hierdoor ontstaat er vaak een hechte en langdurige vertrouwensrelatie. Als AA-Accountant ondersteun je namelijk ondernemingen bij het voeren van de administratie, stel je de jaarrekening samen, beoordeel of controleer je deze en geef je na het verrichten van deze werkzaamheden een verklaring af. Daarnaast adviseer je de ondernemer op financieel, bedrijfseconomisch, fiscaal en branchespecifiek gebied. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb) MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige dagopleiding Accountancy aan een HBO of een aangewezen instelling. Na deze bachelor-opleiding moet je dan nog een deeltijdopleiding volgen van 1 jaar. Daarnaast moet je, in verband met de certificeringsbevoegdheid van de AA-Accountant, een 3-jarige praktijkopleiding volgen. Deze praktijkopleiding is deels reeds te volgen tijdens je theoretische studie, mits je reeds werkzaam bent op een accountantskantoor en aan de minimum theoretische vereisten voldoet. Bijzonderheden: 1. Na SPD of HBO bachelor of Economics Bedrijfseconomie kun je de opleiding tot AA-accountant volgen via deeltijdopleidingen bij diverse HBO`s of via particuliere opleidingen. 2. Op bijna alle hogescholen kun je een opleiding coop accountancy of een duaal traject volgen. Na de algemene propedeuse ga je dan afwisselend studeren (met studiefinanciering) en betaald werken. 3. In Arnhem, Delft, Sittard, Utrecht en Zwolle is het mogelijk om de AC-opleiding via de MKB-route te volgen. Dit betekent dat je tijdens de laatste fase van je opleiding enkele uren onderwijs volgt en op een (accountants)kantoor werkt. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen locatie Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Avans Hogeschool locatie ``s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle)

Bijzonderheden: Ook de volgende particuliere instituten bieden opleidingen aan voor dit beroep: NOvAA Beroepsopleiding (Den Haag), LOI Hogeschool (Leiderdorp), Hogeschool Markus Verbeek (Amsterdam Z-O), Fontys Bedrijfshogeschool (Tilburg) en Doc opleidingen en trainingen (Willemstad, Aruba)

Bijzonderheden: Met de propedeuse van een financieel-economische opleiding kun je bij NIVRA-Nyenrode beginnen aan de Bachelor of Science in Accountancy. Goede instroomrichtingen zijn o.a. Accountancy, Economie en Bedrijfseconomie, maar ook met andere propedeuse kun je toegelaten worden.

Plaatsingsmogelijkheden Na het behalen van het theoretisch en praktijkgetuigschrift kun je een verzoek indienen om ingeschreven te worden in het AA-register van de NOvAA. Pas op het moment dat je staat ingeschreven in het register ben je gerechtigd de titel AA-Accountant te voeren. Je kunt je dan als openbaar accountant zelfstandig vestigen of in dienst treden bij een accountantskantoor. Uiteraard bestaat ook de mogelijkheid te gaan werken bij een bedrijf, instelling of bij de overheid.

Opleiding Een 4,5-jarige bacheloropleiding bij NIVRA-Nyenrode. Daarna kun je doorgaan voor je master en postmaster RA. Deze duurt 3 jaar. HBO bachelor Accountancy (voltijd, deeltijd of duaal), daarna NIVRA-Nyenrode 3,5 jaar voor master en postmaster RA.

Carrieremogelijkheden De vraag naar accountants is onverminderd groot. Bij gebleken geschiktheid op werk en in de opleiding kun je snel carrière maken. Ook kun je je zelfstandig vestigen als openbaar accountant dan wel leidinggevende posities in het bedrijfsleven bekleden. Salaris indicatie Deze is feitelijk niet te geven omdat dit grotendeels zal afhangen van je praktijkervaring, capaciteiten, inzet en studievorderingen. De met de studie gepaard gaande kosten worden overigens vaak vergoed door je werkgever. In algemene zin geldt dat de salarissen relatief hoger liggen in vergelijking met vergelijkbare beroepen. Meer informatie Informatie over het beroep en de opleiding tot AA-accountant kun je verkrijgen bij de NOvAA (Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten). De NOvAA is gevestigd aan de Nieuwe Parklaan 25, 2597 LA Den Haag, tel. 070-3383600. ....................................................................................

Registeraccountant Als accountant controleer je of de cijfers van een bedrijf kloppen. Eén keer per jaar worden deze cijfers voor de `jaarrekening` op een rijtje gezet en dan blijkt waar het geld naar toe is gegaan, of er veel winst is gemaakt en of de juiste investeringen zijn gedaan. Je gaat als een echte Sherlock Holmes op zoek naar de juiste gegevens! Als accountant geef je bovendien adviezen. Als je cijfers ziet, zie je veel meer: je kunt cijfers lezen. Dus je ziet bijvoorbeeld dat een groot bedrijf meer winst zou kunnen maken. En ook hoe. Je ziet de wereld achter de cijfers en kunt dus heel goed meedenken met je klanten. Je kunt als accountant ook in een groot aantal andere (financiële) functies terechtkomen, bijvoorbeeld bij de overheid of in het bedrijfsleven. Vooropleiding Via universiteit: Vwo: elk profiel, mits met econonomie en wiskunde. Via HBO accountancy: HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb) MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Voor het vrije deel wordt geadviseerd om Management & Organisatie te kiezen. Voorwaarden om in te stromen: 5,5 voor wiskunde en 5,5 voor economie1 of een 5 voor economie1,2 Hbo- of Wo-propedeuse

Bijzonderheden: Bij de universitaire deeltijdopleiding Bachelor of Science in Accountancy van NIVRA-Nyenrode gaan beroep en studie hand in hand. Je begint met werken bij een accountantskantoor en daarnaast ben je één dag in de week weer student en mag je de collegebanken in. De werkgever betaalt jouw studie en na de opleiding liggen de mogelijkheden voor het oprapen. Je studeert Accountancy op het hoogste niveau. Bovendien is de opleiding van NIVRA-Nyenrode de enige bacheloropleiding waar je direct na het vwo gaat werken en studeren. Waar The Bachelor of Sience in Accountancy kun je volgen in Amsterdam, Arnhem, Breda, Breukelen/Utrecht, Den Haag, Eindhoven, Groningen, Rotterdam en Zwolle. Hogescholen zie bij Accountant Administratieconsulent Plaatsingsmogelijkheden Veel. Een registeraccountant kan zeer uiteenlopende functies vervullen. Een groot deel is werkzaam op een accountantskantoor als openbaar accountant met zowel het groot-, midden-, als kleinbedrijf als opdrachtgevers. Ook kan een accountant in dienst treden bij de overheid of non-profitorganisaties. De accountancyopleiding is bovendien een uitstekende studie ter voorbereiding op managementfuncties in het bedrijfsleven op financieel-economisch gebied. Je kunt je als accountant op een bepaald specialisme richten, waardoor functies mogelijk zijn als openbaar accountant, intern accountant, informatiemanager, docent, zelfstandige, financieel-economisch manager, financieel directeur, controller of consultant/adviseur. Carrieremogelijkheden Als je accountant bent, dan heb je een goede baan! Je kunt snel groeien binnen een bedrijf en de carrièremogelijkheden zijn uitstekend. Momenteel is er een groot tekort aan accountants en lijkt dit tekort de komende jaren niet kleiner te worden. Er worden accountants uit het buitenland aangetrokken en NIVRA-Nyenrode schoolt zelfs mensen zonder financiële achtergrond om tot accountant. Je bent dus bijna zeker van een baan! Kijk maar eens in zoekmachines en zoek op assistent-accountant, accountant of registeraccountant: er is voldoende vraag naar jou! Bij goede prestaties in opleiding en werk behoort een snelle carrière tot de mogelijkheden. Dit begint reeds tijdens de studie; naarmate je vordert in je studie zullen je werkzaamheden en salaris hierop worden aangepast. Ook kun je na enige jaren werkervaring benaderd worden om de overstap te maken naar het financieel management in het bedrijfsleven of om partner te worden van een accountantskantoor. Salaris indicatie Aanvangssalaris van een assistent-accountant die direct na het vwo begint, is €1.400,-. Het aanvangssalaris voor hbo`ers bedraagt ca. €2.200,-. Naarmate je vordert in je studie zullen je werkzaamheden en ook je salaris hierop worden aangepast. Na afronding van de studie en bij goede prestaties in het werk kan het salaris flink oplopen. Bovendien vergoedt de werkgever

alle studiekosten, dus je bouwt geen studieschuld op. Meer informatie NIVRA-Nyenrode, Afdeling Marketing & Voorlichting, Postbus 130, 3620 AC Breukelen, tel: 0346-295813, www.nivra-nyenrode.nl. ....................................................................................

Actuaris Wo-opleiding

Als actuaris heb je een belangrijke rol bij bedrijven zoals verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen. Op basis van cijfers en onderzoek bereken je wat de kans is op bepaalde gebeurtenissen en wat de financiële risico`s daarvan zijn. Zo kan je bijvoorbeeld de pensioenopbouw berekenen en bepalen wat je nu voor acties moet nemen. Ook in de financiële wereld zijn de wiskundig-analytische vaardigheden onmisbaar omdat je als actuaris goed moet weten wat de gevolgen zijn van acties op de gelden kapitaalmarkt. Vooropleiding VWO: profiel E&M+wb1, C&M+wb1, N&T of N&G (per 1-8-2010: N&T, N&G+wb, E&M+wb of C&M+wb). Bijzonderheden: Bij het Actuarieel Instituut kun je instromen met de vooropleiding: havo/vwo met wiskunde. Opleiding 4-jarige dagopleiding (3 jaar bachelor en 1 jaar master) Actuariële wetenschappen. De propedeuse is gemeenschappelijk met die van de UvA-opleiding Econometrie en Operationele research. Bijzonderheden: Actuarieel instituut biedt de opleiding aan als een deeltijdopleiding in 3 fases; Actuarieel Rekenaar (1,5 jaar), Actuarieel Analist (3,5 jaar) en Actuaris (2,5 jaar). Waar Universiteit van Amsterdam (voltijd). Actuarieel Instituut (deeltijd). Leslocaties: Rekenaar in Utrecht, Rotterdam, Amsterdam. Analist in Utrecht en Amsterdam. Actuaris in Amsterdam. Plaatsingsmogelijkheden De werkgevers zijn toonaangevende bedrijven in onder andere de volgende sectoren: verzekeringsmaatschappijen, financiële instellingen, pensioeninstellingen, actuariële adviesbureaus, consultancy adviesbureaus en de universiteit. Carrieremogelijkheden Wil je leuk werk en wil je je tijdens je loopbaan verder ontwikkelen en jezelf ontplooien? En heb jij meer affiniteit met de wiskundige en economische vakken? Dan is het beroep van actuaris mogelijkerwijs iets voor jou. Het is gevarieerd werk, waarbij je interessante vraagstukken oplost. Aangezien je als actuaris specialist bent op het terrein van risico`s en de gevolgen, heb je een belangrijke rol bij organisaties. Veel actuarissen adviseren directies over de te nemen besluiten. Bij verschillende werkgevers is veel vraag naar actuarissen en zijn er goede toekomstmogelijkheden. Salaris indicatie Dit hangt sterk af van je specialisatie en werkplek. Bij bedrijven en overheidsinstellingen liggen de startsalarissen tussen €2.425,- en €3.690,-, oplopend tot tussen €4.210,- en 15.800,-. Meer informatie Universiteit van Amsterdam, www.studeren.uva.nl, 020 – 5254138. Actuarieel Instituut, www.ag-ai.nl, info@ag-ai.nl, 0348 – 439622.

Films van o.a.: Bedrijfskunde - RSM Erasmus University - Juridische Hogeschool - Erasmus Universiteit Erasmus Universiteit, Faculteit Economische Wetenschappen - Economie studeren in Utrecht? Doen! - Hogeschool Windesheim Erasmus Universiteit Faculteit der Rechtsgeleerdheid - Ecabo

www.beroepenkrant.nl Je kunt alle zaken aannemen of je specialiseren in één beperkt deel van het recht. Of je je specialiseert of niet, is afhankelijk van je eigen interesse en van het kantoor waarbij je werkt. Grote advocatenkantoren adviseren meestal (inter)nationale bedrijven op specialistisch juridisch gebied en brengen weinig zaken voor de rechter. Middelgrote kantoren werken veel voor ondernemingen en particulieren, met onder meer advieswerk, echtscheidingszaken en strafzaken. Op kleine kantoren werken vaak advocaten die specialist zijn, bijvoorbeeld in strafzaken. Op een groter kantoor overleg je geregeld met collega`s en vraag je naar hun mening over moeilijke kwesties. Je kunt ook werken als zelfstandig ondernemer, dan werf je zelf cliënten. Je houdt dan ook een bedrijfsadministratie bij.

Advocaat Wo-opleiding

Als advocaat verdedig je de belangen van je cliënten. Dit kunnen particulieren zijn, maar ook overheidsinstanties. Bij een strafzaak wordt de cliënt ervan beschuldigd de wet te hebben overtreden. Bij een civiele zaak help je je cliënt bij het halen van zijn of haar gelijk. In dat geval voer je namens je cliënt onderhandelingen met de tegenpartij. Ook geef je advies over de juridische mogelijkheden en over de kans van slagen als het tot een rechtszaak komt. Vooropleiding VWO: alle profielen Opleiding 1. Een 4-jarige opleiding Nederlands recht. 2. Een 4-jarige opleiding Rechtsgeleerdheid. Bijzonderheden: De bachelor duurt 3 jaar en de master meestal 1 jaar. Per universiteit kan het aanbod van masters verschillen. Informeer je daarover bij de verschillende universiteiten. Na je universitaire opleiding volg je nog een interne opleiding op een advocatenkantoor. Waar 1. Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Maastricht Universiteit van Tilburg Vrije Universiteit Amsterdam 2. Universiteit Leiden Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden

Carrieremogelijkheden Uit zich in het werken bij grotere advocatenkantoren en het aantal cliënten. Salaris indicatie Je aanvangssalaris als advocaat in opleiding bedraagt ongeveer €1.840,-. Als zelfstandig ondernemer is je inkomen afhankelijk van het aantal opdrachten en de financiële afspraken met cliënten. ..................................................................................

Archivaris Hbo-/wo-opleiding

Mensen en organisaties hebben archieven nodig om te werken, te communiceren en te blijven bestaan. Archief is overal: het zit in onze portemonnee, in onze laptop, op zolder tussen het oude speelgoed, in de computers van de IB-groep en in de fotoalbums van oma. Archivarissen zorgen ervoor dat we documenten nu én in de toekomst kunnen gebruiken. Bedrijven, organisaties en de overheid verantwoorden zich tegenover klanten, werknemers en burgers. Het werk van archivarissen is samen te vatten in het beschikbaar stellen, toegankelijk maken, beheren en bewaren van documenten. Een goed beheer begint met het bepalen welke documenten bewaard blijven en welke niet. De archivaris zorgt voor goede informatiesystemen, toegespitst op de gebruiker van de informatie. Hierdoor vindt de klant snel de juiste documenten. De archivaris garandeert de bruikbaarheid van documenten in de toekomst. Dat geldt voor digitale documenten met tags en metadata, maar ook voor de `oude` papieren documenten. Vooropleiding Voor het HBO: HAVO: alle profielen met Economie VWO: alle profielen met Economie MBO: niveau 4.

ADMINISTRATIE, COMMUNICATIE EN HANDEL

Voor het WO: VWO: alle profielen + bachelor Documentaire Informatiewetenschap + andere wo-bachelors + schakelprogramma + hbo-bachelor Informatiedienstverlening en -management + schakelprogramma Opleiding Een 4-jarige hbo bacheloropleiding Media, Informatie en Communicatie (afstudeerprofiel Informatie & Media). Een 1,5-jarige wo masteropleiding Archiefwetenschap De opleidingen zijn ook in deeltijd te volgen, de studieduur hangt af van inzet en vrijstellingen. Waar Universiteit van Amsterdam (Mediastudies) Hogeschool van Amsterdam (Instituut voor Media en Informatie Management) i.s.m. de Archiefschool Plaatsingsmogelijkheden Elke organisatie heeft behoefte aan goed en verantwoord informatiebeheer. Archivarissen werken bij bedrijven, organisaties en overheden, bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van digitale loketten. Archivarissen werken bij (gemeente)archieven, regionaal historische centra, documentatiecentra of andere erfgoedinstellingen. Meer informatie Archiefschool, Nederlands instituut voor archiefonderwijs en –onderzoek, Keizersgracht 630, 1017 ER, tel. 020-5241166, info@archiefschool.nl, www. archiefschool.nl

Plaatsingsmogelijkheden Onder andere als (assistent)controller, bedrijfseconomisch medewerker, financieel-administratief medewerker, chef afdeling begroting/budgeterring, financieel analist, financieel manager, beleggingsadviseur, logistiek medewerker, exportmanager, vermogensbeheerder. Medewerker kwaliteits-, milieu- en ARBOzorg, relatiebeheerder, verzekeringsacceptant, kredietbeoordelaar of organisatieadviseur. Carrieremogelijkheden Je kunt je studie voortzetten met een post-hbo-cursus of postacademisch onderwijs. Ook kun je verder gaan met een masteropleiding aan een universiteit. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en of je voor het bedrijfsleven of als ambtenaar aan de slag gaat. Bij bedrijven en overheidsinstanties liggen de startsalarissen op ongeveer €2.235,-, oplopend tot tussen de €3.020,- en €3.400,-.

Hogeschool van Amsterdam, Instituut voor Media en Informatie Management, Rhijnspoorplein 1, 1091 GC Amsterdam, tel. 0205951700, info-mim@hva.nl, www.mim.hva.nl Universiteit van Amsterdam, Onderwijssecretariaat Mediastudies, Turfdraagsterpad 9, 1012 XT Amsterdam, tel. 020-525 4962, info-media-fgw@uva.nl, www.studeren.uva.nl/ma-archiefwetenschap ...................................................................................

Bedrijfseconomisch / Economisch-juridisch medewerker Hbo-opleiding

De bedrijfseconomisch medewerker is op de hoogte van de interne financiële aspecten van bedrijven en organisaties. Daarbij krijg je inzicht en houd je rekening met externe factoren zoals marktwerking. Ook de inrichting van de administratieve organisatie behoort tot je takenpakket. Als economisch-juridisch medewerker ben je deskundig op het gebied van bedrijfsen organisatieprocessen. Maar ook op de gebieden van economie en recht ben je een gesprekspartner van bedrijfseconomen, marketingspecialisten en juristen. Vooropleiding 1.HAVO: profiel C&M+ec/m&o/mw+wa/wb, E&M, N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 2. HAVO: profiel C&M+ec/m&o/mw, E&M, N&T+ec/ m&o, N&G+ec/m&o VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw) MBO: niveau 4 Opleiding 1. Een 4-jarige opleiding Bedrijfseconomie of 2. Een 4-jarige opleiding Management, Economie en Recht (MER). Bijzonderheden: De Hogeschool van Amsterdam biedt ook de Engelstalige afstudeervariant International Financial Management (IFM) aan binnen de opleiding Bedrijfseconomie.

Zo, nu weet je wat een accountant doet.

Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Heerlen / Sittard) Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen (Venlo) Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Windesheim (Zwolle) Christelijke Hogeschool Ede Hogeschool Zuyd (Maastricht)

De Noordelijke Hogeschool Leeuwarden biedt in de opleiding MER de afstudeerrichting MER-Recht aan. Business School Notenboom heeft naast de 3-jarige opleiding Business & Management (in Eindhoven, Maastricht en Hilversum) een Dual Degree Program (in Eindhoven): een 3-jarig Engelstalig studietraject, waarbij je zowel je Nederlandse HBO-diploma Bachelor of Business Administration als je Amerikaanse universitaire Bachelor of Science in International Business or Business Administration kunt behalen. Vooropleiding: HAVO + Economie1 in het profieldeel of in het vrije deel. Avans Breda biedt de opleiding MER ook duaal aan (richting Bank- en Verzekeringswezen) Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Hogeschool INHOLLAND Diemen Fontys Hogescholen Eindhoven Stenden hogeschool (Emmen) Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Avans Hogeschool locatie ``s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Rotterdam

Bibliothecaris/ Informatiekundige/ Documentalist/ Archivaris Hbo-opleiding

Je zorgt voor de informatie- en kennishuishouding in organisaties. Geen gemakkelijke taak: er verschijnt steeds meer digitale en gedrukte informatie én veel kennis is nog opgeslagen in het geheugen van managers en medewerkers. Het is de taak van de IDM`er om die kennis en informatie te verzamelen, te ordenen en toegankelijk te maken. Vooropleiding 1. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: profiel N&G+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o VWO: N&T+ec1, N&G+ec1, E&M of C&M+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&m of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Informatiedienstverlening en management (IDM). Bijzonderheden: In Breda (Avans Hogeschool) kun je binnen de opleiding Bedrijfskundige indormatica kiezen voor de minor Kennis- en contentmanagement. 2. De 4-jarige opleiding Media, Informatie en Communicatie. Bijzonderheden: Bij deze opleiding kies je dan voor de afstudeerrichting Informatie en Media. GO opleidingen verzorgt part-time opleidingen op het gebied van archief, bibliotheek, dokumentatie en informatiebewerking. Op het gebied van bibliotheken, archieven en collecties visuele documenten zijn er de 1-jarige part-time opleidingen Informatiespecialist, Informatiemanagement en Recordsmanager (vooropleiding HAVO of gelijkwaardig) en een 1-jarige parttime Opleiding Informatiekunde (vooropleiding: een academische opleiding of 4-jarige HBO). Voorwaarde voor deelname aan de GO opleidingen is dat je werkzaam bent in de praktijk. Waar 1. Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Zuyd (Maastricht) Hogeschool INHOLLAND Rotterdam 2. Hogeschool van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Functies in zowel (openbare, speciale en wetenschappelijke) bibliotheken/documentatiediensten als andere bedrijven en instellingen in de commerciële en publieke sector, waar van informatiebemiddeling sprake is. Belangrijke elementen in dergelijke functies zijn communicatie, automatisering en organisatie. Daarom wordt in de opleiding veel aandacht besteed aan onder meer communicatie, informatietechnologie en management. Als archivaris kun je bijvoorbeeld werken bij archiefplaatsen van de overheid (rijksarchieven, regionaal historische centra, streekarchieven, gemeentearchie-

ADMINISTRATIE, COMMUNICATIE EN HANDEL

Wat wil jij worden?

ven, waterschapsarchieven) of bij documentatiecentra en bij archieven en documentaire informatievoorziening van bedrijven.

directie bij de planning van hun werkzaamheden en vormt de schakel met de andere afdelingen van het bedrijf.

Carrieremogelijkheden Als doorgroeifuncties (na ervaring en soms ook bijscholing) onder andere: voorlichter bij overheidsinstanties, staffuncties en functies op het gebied van het management bij grote bibliotheken en informatiemedewerker bij profit en non-profitinstellingen.

Vooropleiding Minimaal HAVO-opleiding

Salaris indicatie Je salaris is afhankelijk van opleiding, leeftijd, ervaring en functie. Aanvangssalaris na IDM (op 23-jarige leeftijd) bedraagt bij de overheid €1.580,- à €1.810,-. Meer informatie GO opleidingen, Celebesstraat 89, 2585 TG Den Haag, tel. 070-3512380, www.stgo.nl. of www.werkenindebibliotheek.nl

Opleiding Na HAVO/VWO/MBO met tenminste Engels of na de opleiding secretaresse/receptioniste: een 1-jarige dagopleiding bij Schoevers College. Bijzonderheden: ROC van Twente voert in samenwerking met 21 andere ROC`s de 2-jarige MBO+opleiding Internationaal directieassistent uit na HAVO/VWO. Hogeschool Schoevers en HBO Nederland verzorgen na HAVO/ VWO/MBO een 3-jarige kort-hbo opleiding Office Management. Verder bestaan er nog diverse dag- of avondcursussen en schriftelijke cursussen bij tal van particuliere opleidingsinstituten. Waar Schoevers College Hogeschool Schoevers ROC van Twente HBO Nederland Plaatsingsmogelijkheden Bedrijven, kantoren,overheidsinstellingen.

(Congres)tolk/ Vertaler Wo-opleiding

Vooropleiding VWO (meertaligheid - meestal 2 andere talen dan Nederlands - is een vereiste) en (meestal) enkele jaren universitaire studie. Opleiding Uitsluitend opleidingen aan universiteiten en opleidingsinstituten in het buitenland, onder andere Antwerpen, Brussel en Parijs. Meer informatie NUFFIC, EG-informatiecentrum, Postbus 29777, 2502 LT Den Haag, tel. 070-4260260, www.nuffic.nl Congrestolkensecretariaat, Prinsengracht 993, 1017 KM Amsterdam, tel 020-6252535 ...................................................................................

Directiesecretaresse Hbo-opleiding

De directiesecretaresse assisteert en adviseert de

Carrieremogelijkheden Verder studeren aan hogescholen zoals: HEAO, HSAO, Hogere Hotelschool, Hoger Toeristisch onderwijs e.a. Of verder gaan met de éénjarige vervolgopleiding Management Assistent bij Boerhave Opleidingen. Salaris indicatie Is moeilijk aan te geven. Is namelijk sterk afhankelijk van grootte van het bedrijf, leeftijd, behaalde diploma`s, verkregen ervaring e.d. Meer informatie De Stichting Nederlandse Associate voor Praktijkexamens Postbus 642, 3800 AP Amersfoort, tel. 0334612159, email Amersfoort@associatie.nl, www.associatie.nl (neemt de examens af voor een groot aantal particuliere instituten) ...................................................................................

Fiscalist/Belastingadviseur Wo-opleiding

Het werk van een fiscalist is een mengeling van alfa en bèta-elementen. Je moet over goede analytische vaardigheden beschikken (bètakant). Maar het typische alfagevoel voor taal is ook belangrijk, want je materiaal bestaat hoofdzakelijk uit wetten en jurisprudentie (rechterlijke uitspraken). Fiscalis-

ten werken bij de overheid (Belastingdienst), in het bedrijfsleven en bij belastingadvieskantoren. Vooropleiding 1. VWO: alle profielen 2. VWO: profiel C&M+wa2/wb1+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb). Bijzonderheden: Profieleisen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam: E&M, C&M+WA2/WB1, N&G of N&T. Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Fiscaal recht (bachelor+master) 2. De 4-jarige opleiding Fiscale economie (bachelor + master)

Gerechtsdeurwaarder Hbo-opleiding

Waar 1.Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Leiden Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit van Tilburg Universiteit Maastricht Universiteit Utrecht Vrije Universiteit Amsterdam (master)

Verstuurt dagvaardingen (oproepen aan mensen om voor de rechter te verschijnen) en andere gerechtelijke berichten, zoals vonnissen. Soms geef je deze berichten persoonlijk aan degenen voor wie ze bedoeld zijn. Als je zo`n exploot hebt uitgebracht, ben je ervoor verantwoordelijk dat wat erin staat ook correct wordt uitgevoerd. Ook kun je een rechtspraktijk hebben. Tenslotte kun je een taak in de rechtszaal hebben.

2. Universiteit van Amsterdam Rijksuniversiteit Groningen Erasmus Universiteit Rotterdam Universiteit van Tilburg Universiteit Maastricht

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Plaatsingsmogelijkheden Als belastingadviseur (helpt zijn/haar cliënten - hoofdzakelijk bedrijven, soms particulieren - om aan hun fiscale verplichtingen te voldoen): als bedrijfsfiscalist (de interne belastingadviseur die de fiscale belangen van het bedrijf behartigt), als belastinginspecteur (legt vanuit de Belastingdienst aanslagen op aan particulieren en bedrijven), als fiscalist bij een bank of verzekeringsmaatschappij (adviseert over de fiscale kanten van financiële producten als hypotheken en spaar- en pensioenvormen) als fiscalist bij een universiteit (doceert en doet onderzoek naar fiscale vragen). Er is al lange tijd een ruime vraag naar fiscalisten, met name naar belastingadviseurs. Het werk is creatief; de arbeidsvoorwaarden zijn goed tot uitstekend. Carrièrremogelijkheden Met ervaring en verdere studie/training kun je doorgroeien naar meer verantwoordelijke/hogere functies binnen je werkveld. Meer informatie Nederlandse Orde van Belastingadviseurs, tel. 0205141880, e-mail nob@nob.net, websites www.nob.net en www.ikwilbelastingadviseurworden.nl.

Opleiding De 4-jarige deeltijdopleiding Sociaal Juridische Dienstverlening. Bijzonderheden: Binnen deze opleiding volg je het studietraject tot Gerechtsdeurwaarder (GWD). De opleiding is voornamelijk juridisch van aard. Na het derde jaar moet je een stage lopen van één jaar. Gedurende deze stage ben je aangewezen als toegevoegd kandidaatgerechtsdeurwaarder en volg je enkele modules verzorgd door de Hogeschool van Utrecht. Pas als je twee jaar, inclusief het stagejaar, als toegevoegd kandidaat-gerechtsdeurwaarder hebt gewerkt, kan benoeming tot gerechtsdeurwaarder volgen. Waar Hogeschool Utrecht. Plaatsingsmogelijkheden Je kunt je zelfstandig vestigen. Alleen of met andere gerechtsdeurwaarders heb je een gerechtsdeurwaarderkantoor. Carrieremogelijkheden Je kunt doorstromen naar de universiteit, bijvoor-

Word jij met recht de beste?! Kijk voor open dagen en meer informatie op in Tilburg

& Den Bosch

www.jhs.nl

Kom jij ook? Met HBO-Rechten werken: - in het notariaat - bij de rechterlijke macht - bij een deurwaarderskantoor - bij de (semi-)overheid - in de advocatuur - in het bedrijfsleven - in de rechtshulpverlening

Kijk ook op www.rechteninTilburg.nl

www.beroepenkrant.nl

beeld naar een masteropleiding op een juridische faculteit. Salaris indicatie Je inkomen is afhankelijk van het aantal opdrachten en de financiële afspraken. Meer informatie www.teekensstichting.nl www.kbvg.nl

In Utrecht kun je ook kiezen voor de studieroute Redactionele Vormgeving. Ook kun je daar kiezen voor de 4-jarige studie Communicatiemanagement (profielen E&M, C&M, N&G+ec1 of N&T+ec1). Wanneer je de waarvoor benodigde geschiktheid en aanleg blijkt te bezitten, kun je soms ook meteen na de HAVO gaan werken bij een krant, waar je dan aangesteld wordt als leerlingjournalist. Meestal blijf je 3 jaar leerling, voor je kunt opklimmen naar hoger gelegen functies binnen het krantenbedrijf. Waar 1. Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogeschool Journalistiek Windesheim (Zwolle) Hogeschool Utrecht 2. Hogeschool van Amsterdam Hogeschool Utrecht Kranten in de eigen woonplaats.

Journalist / Voorlichter Hbo-opleiding

Je houdt je bezig met de verwerking van nieuws en met de achtergronden daarvan. Je verzamelt en bewerkt informatie over wat er in de samenleving gebeurt en brengt dit over naar de verschillende publieksgroep. Vooropleiding 1. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 2. HAVO: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o VWO: N&T+ec1, N&G+ec1, E&M of C&M+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o) MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Journalistiek. Bijzonderheden: Voor journalistieke opleidingen geldt een numerus fixus. Utrecht kent een toelatingstoets, omdat daar 50% van de plaatsen zelf mogen worden ingevuld. 2. De 4-jarige opleiding Media, Informatie en Communicatie Bijzonderheden: Je kiest dan de afstudeerrichting Journalistiek + Multimedia.

Plaatsingsmogelijkheden Na de richting journalistiek: functies bij dagbladen, tijdschriften, radio en televisie of de digitale journalistiek. Na de richting voorlichting: voorlichter of prfunctionaris bij bedrijven, overheid, non-profit organisaties en pr-adviesbureaus. Carrieremogelijkheden Redacteur/redactrice, perschef, hoofdredacteur/ trice, leidinggevende functies op journalistiek gebied: bij een krant, omroep, de overheid, bedrijven, etc. Sterk afhankelijk van vooropleiding, aanvullende opleiding, vakkennis en ervaring. Salaris indicatie Varieert sterk per bedrijf of instelling. Bij het dagblad ligt het aanvangssalaris tussen de €2.025,- en €2.550,-. Het aanvangssalaris van een leerlingjournalist of van iemand die een diploma heeft van een school voor de journalistiek hangt af van de functie die je gaat bekleden. Bij de overheid verdien je, in een functie op HBO niveau, een aanvangssalaris van ongeveer €2.235,-. Dit kan oplopen tot ongeveer €3.400,-. ...................................................................................

Juridisch medewerker/adviseur Hbo-opleiding

Als juridisch medewerker of adviseur bezit je over een gedegen kennis van de weten regelgeving. Daarnaast beschik je over communicatieve en managementvaardigheden om taken als het analyseren van dossiers en het geven van juridische adviezen uit te voeren. Ook het opstellen van een contract, verweerschrift of regeling kun je nauw-

ADMINISTRATIE, COMMUNICATIE EN HANDEL

keurig uitvoeren. Je bent breed inzetbaar in het juridische werkveld. Je assisteert juristen bij het voorbereiden van een zaak, en/of hebt contact met allerlei cliënten (bedrijven, instellingen, particulieren) met uiteenlopende vragen. Je adviseert, bemiddelt en begeleidt bij juridische zaken. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding HBO-Rechten. 2. De 4-jarige opleiding Hogere Juridische Opleiding Bijzonderheden: In Sittard kies je aan het einde van de propedeuse voor een van de volgende uitstroomprofielen: algemeen juridisch uitstroomprofiel, algemeen juridisch doorstroomprofiel, sociaal juridisch uitstroomprofiel of vrije uitstroomprofiel. Waar Zie opleidingenoverzicht achterin. Plaatsingsmogelijkheden Met HBO-Rechten (Bachelor of Laws) kun je een breed scala aan functies uitvoeren bij zeer uiteenlopende organisaties. Zoals gerechtssecretaris bij een rechtbank, klerk in het notariaat, paralegal in de advocatuur, befdrijfsjurist bij een (multi)nationale onderneming, juridisch medewerker bij een deurwaarderskantoor of medewerker bij reclassering en gevangeniswezen. Carrieremogelijkheden Na de opleiding HBO-Recht kun je doorstuderen om je Masters of Laws te behalen, eventueel met een verkort traject. Salaris indicatie Je aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.178,- en kan oplopen tot €3.022,- à €3.400,-. ...................................................................................

Medewerker Belastingen Hbo-opleiding

Verzorgt belastingaangiften en adviseert mensen en bedrijven bij hun contacten met de belastingdienst. Ook help je in deze functie belastingplichtigen om er voor te zorgen dat zij niet meer belasting betalen dan nodig is. Heb je een functie bij de belastingdienst zorg je er weer voor dat de overheid krijgt wat haar toekomt. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec, N&G+ec, E&M of C&M+ec) MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Fiscale Economie (FE). Waar Fontys Hogescholen Eindhoven Hanzehogeschool Groningen Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool van Amsterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Rotterdam Saxion Hogescholen Enschede

Wel eens aan belastingadviseur gedacht? Zoek je een beroep dat creatief, uitdagend en spannend is? En dat ook nog eens uitstekende arbeidsvoorwaarden kent? Kijk dan op www.ikwilbelastingadviseurworden.nl. Je vindt er informatie over het beroep, de opleiding die je moet volgen en de vaardigheden waarover je moet beschikken. Je kunt er ook vier ﬁlmpjes bekijken over belastingadviseurs met een heel uiteenlopende praktijk. En een over een studente die bijna haar ﬁscale studie heeft afgerond.

Belastingadviseur. Ook jouw beroep?

de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs Postbus 2977 1000 CZ Amsterdam Tel. 020 - 51 41 880 Fax 020 - 51 41 889 E-mail: nob@nob.net

Plaatsingsmogelijkheden Als belastingkundige in de fiscale wereld, in het banken verzekeringswezen, bij de belastingdienst of bij een belastingadviesbureau. Ook kun je denken aan een functie bij grote bedrijven en advocaten- en notariskantoren. Carrieremogelijkheden Doorstuderen kun je bijvoorbeeld aan een universiteit. Combineer je werk en studie liever, dan kun je terecht bij de Federatie van Belastingadviseurs. Na een jaar praktijkervaring en enkele examens, kun je hier het beroepsvaardigheidsdeel volgen. Slaag je voor alle onderdelen, dan ben je Federatie Belastingadviseur. Salaris indicatie Is sterk afhankelijk van het soort bedrijf waar je komt te werken. Gemiddeld is je aanvangssalaris ongeveer €2.200,- en kan oplopen tot ongeveer €5.700,-. ...................................................................................

Public relations-/ Voorlichtings-/ Reclamemedewerker Hbo-opleiding

Is een communicatiedeskundige. Tot je taken kunnen behoren: strategieën en concepten ontwikkelen voor communicatieactiviteiten, het ondersteunen en adviseren van het management in communicatie-aangelegenheden en ook het onderhouden van contact als opdrachtgever met externe bureaus zoals reclame- en communicatiebureaus. Andere mogelijke taken zijn: een sponsorplan opzetten, een nieuwe reclamecampagne ontwikkelen of een jaarverslag schrijven. Vooropleiding HAVO: profiel N&T+ec/m&o, N&G+ec+m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw+wa/wb VWO: profiel C&M+ec1, E&M, N&G+ec1 of N&T+ec1 (per 1-8-2010: N&T+ec/m&o, N&G+ec/m&o, E&M of C&M+ec/m&o/mw)

MBO: niveau 4 (hier ben je onder voorbehoud toelaatbaar) Opleiding De 4-jarige opleiding Communicatie. Bijzonderheden: 1. De Hanzehogeschool Groningen kent ook een specialisatie voor de publieke sector. De Hogeschool van Amsterdam en de Hogeschool van Utrecht hebben een Co-op opleiding communicatie (duur: 4 jaar). 2. In Rotterdam kies je al in je propedeuse voor communicatie of communicatie-creatief. 3. De Haagse Hogeschool, NHTV internationale hogeschool Breda, de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en Hogeschool Zuyd (Heerlen) hebben een Hogere Europese Beroepen Opleiding (HEBO). 4. In Den Haag kun je halverwege het eerste jaar kiezen voor het beroepsprofiel public relations-functionaris; de andere beroepsprofielen zijn exportmanager en politiek bestuurlijk beleidsmedewerker. 5. In Leeuwarden kun je aan het begin van het tweede jaar kiezen voor Europees commercieel management, Europees business management of Europees bestuur en beleid. Toelating na VWO met profiel C&M, E&M, N&G+ec1 of 2e mvt12 of N&T+ec1 of 2e mvt12, na HAVO met profiel C&M, E&M+2e mvt12, N&G+2e mvt12 of N&T + 2e mvt12 of na MBO met twee moderne talen. 6. Hogeschool LOI verzorgt een 3-jarige opleiding HBO-opleiding Marketing na HAVO, VWO of MBOniveau 4. Daarnaast zijn één of meer van de volgende examenvakken op HAVO- of VWO-niveau gewenst: Economie 1, Economie 2 en Wiskunde (oude stijl) of Uitstroomprofiel 1 of 2 (nieuwe stijl). 7. HBO Nederland (026-3516379) verzorgt op diverse plaatsen in het land een 3-jarige opleiding Marketing Management. 8. EuroCollege Hogeschool (010-4780129) verzorgt een 2 jaar en 6 aanden durende opleiding Hospitality & Evenementen Management na diploma HAVO /VWO/ MBO. 9. Na HAVO/VWO kun je bij Hogeschool Schoevers de 3-jarige opleiding Bachelor Commercieel Communicatiemanagement volgen. 10. Business School Notenboom verzorgt een 2-/3jarige opleiding Business en Management. 11. Bij de Hogeschool van Amsterdam biedt het Instituut voor Media en Informatie Management (MIM) na de brede propedeuse de studierichting Reclame, Marketing en Communicatie (RMC) aan. Bijzonderheden 1. De Hanzehogeschool Groningen kent ook een specialisatie voor de publieke sector. De Hogeschool van Amsterdam en de Hogeschool van Utrecht hebben een Co-op opleiding communicatie (duur: 4 jaar). 2. In Rotterdam kies je al in je propedeuse voor communicatie of communicatie-creatief. 3. De Haagse Hogeschool, de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en Hogeschool Zuyd (Heerlen) hebben een Hogere Europese Beroepen Opleiding (HEBO). 4. In Den Haag kun je halverwege het eerste jaar kiezen voor het beroepsprofiel public relations-functionaris; de andere beroepsprofielen zijn exportmanager en politiek bestuurlijk beleidsmedewerker. 5. In Leeuwarden kun je aan het begin van het tweede jaar kiezen voor Europees commercieel management, Europees business management of Europees bestuur en beleid. Toelating na VWO met profiel C&M, E&M, N&G+E1 of 2eMVT12 of N&T+E1 of 2eMVT12, na HAVO met profiel C&M, E&M+2eMVT12, N&G+2eMVT12 of N&T + 2eMVT12 of na MBO met twee moderne talen. 6. Hogeschool KBK te Rotterdam, NTA-Academie te Groningen en OIB te Amsterdam verzorgen na HAVO/ VWO een kort-hbo opleiding Marketing en public relations. 7. HBO Nederland (026-3516379) verzorgt op diverse plaatsen in het land een 3-jarige opleiding Marketing Management. 8. EuroCollege Hogeschool (010-4254744) verzorgt een 2 jaar en 6 aanden durende opleiding Hospitality & Evenementen Management na diploma HAVO /VWO/ MBO. 9. Na HAVO/VWO kun je bij Hogeschool Schoevers de 3-jarige opleiding Bachelor Commercieel Communicatiemanagement volgen. 10. Business School Notenboom verzorgt een 2-/3jarige opleiding Business en Communication. 11. Bij de Hogeschool van Amsterdam biedt het Instituut voor Media en Informatie Management (MIM) na de brede propedeuse de studierichting Reclame, Marketing en Communicatie (RMC) aan. Plaatsingsmogelijkheden Als beleidsvoorlichter, accountmanager, communicatieadviseur of projectcoördinator. In grote organisaties heb je vaak een specialistische functie. Bijvoorbeeld op het gebied van interne communicatie, externe communicatie, pers- of publieksvoorlichting of marketingcomminicatie. In een kleine organisatie ben je eerder allround bezig en combineer je verschillende activiteiten. Je kunt ook gaan werken voor een communicatieadviesbureau of als zelfstandige freelancer. Carrieremogelijkheden Je kunt je studie voortzetten door een masteropleiding te volgen in Nederland of in het buitenland. Dat kan een meer op de praktijk gerichte hbo-master zijn of een meer wetenschappelijke wo-master. Salaris indicatie Dat hangt nogal af van je specialisatie en je werkkring. In het algemeen ligt het startsalaris rond de €2.178,- en kan oplopen tot €3.020,- à €3.400,-.

ADMINISTRATIE, COMMUNICATIE EN HANDEL

Wat wil jij worden?

ken, zoals het kantongerecht, de arrondissementsrechtbank of het gerechtshof. Afhankelijk van de specialisatie in je master houdt je je daar bijvoorbeeld bezig met privaatrecht of strafrecht. Carrieremogelijkheden Je kunt je aanmelden als rechterlijk ambtenaar-inopleiding (RAIO). Je loopt dan in een tijdsbestek van zes jaar twee langdurige stages. Na de opleiding ga je werken binnen de rechterlijke macht, hetzij als rechter, hetzij als officier van justitie. Je kunt na je masteropleiding verder studeren/aanvullende studies doen om functies te gaan bekleden in de advocatuur of het notariaat. Ook voor functies als wetgevingsjurist of bedrijfsjurist.

Rechter Wo-opleiding

Als rechter beslis je of de verdachte inderdaad schuldig is en bepaal je op welke manier de verdachte gestraft moet worden. Als rechter ben je onafhankelijk, dat wil zeggen dat je zelf beslist over het feit of iemand al dan niet schuldig is en over de straf die hij of zij heeft verdiend. Hiermee ben je dus ook verantwoordelijk voor een juist en rechtvaardig vonnis. Vooropleiding VWO: alle profielen Opleiding 1. Een 4-jarige Nederlands recht. 2. Een 4-jarige Rechtsgeleerdheid. Bijzonderheden: De bachelor duurt 3 jaar en de master meestal 1 jaar Per universiteit kan het aanbod van masters verschillen. Informeer je daarover bij de verschillende universiteiten. Waar 1. Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Maastricht Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit van Tilburg 2. Universiteit Leiden Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Je kunt bij verschillende soorten rechtbanken wer-

Salaris indicatie Aanvangssalaris ligt tussen €2.345,- en €2.700,- en kan verder uitlopen tot ongeveer €6.100,-. ...................................................................................

Redactioneel vormgever Hbo-opleiding

De redactioneel vormgever staat tussen de schrijvende collega`s en de lezer. Hij moet er voor zorgen dat de artikelen de aandacht trekken en zo de informatie overbrengen. Bij een krant zorgt hij voor de nieuwspagina`s, de weekendbijlagen, de speciale pagina`s en de rubrieken. Hij bepaalt de grootte van de koppen, de plaats van de foto`s, illustraties en grafieken. Bovendien schrijft hij de bijschriften bij het beeldmateriaal. In het algemeen kun je zeggen dat hij mede verantwoordelijk is voor de totale paginaproductie van een krant of tijdschrift, tot aan het moment dat de pagina`s klaar zijn om naar de persen te gaan. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Journalistiek, afstudeerroute Redactionele Vormgeving. Bijzonderheden: De Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam kent binnen de opleiding Vormgeving de studierichting Grafisch vormgeven. Een van de varianten binnen deze studierichting is redactioneel ontwerpen. Waar Hogeschool Utrecht Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam.

Mijn maatschappelijke loopbaan begon aan de beste Rechtenfaculteit van Nederland Tjibbe Joustra, nationaal coördinator terrorismebestrijding Wist je dat je met een studie Rechten veel kanten op kan? Kijk maar naar de carrières van onze alumni. De Rechtenfaculteit van de Rijksuniversiteit Groningen was de beste bij de laatste onderwijsvisitatie van het Ministerie van Onderwijs. Als jij ook rechten wilt gaan studeren, is Groningen dus een prima keuze! w w w .rug.nl/rech ten Plaatsingsmogelijkheden Op redacties van landelijke of regionale dagbladen, bij tijdschriften en vaktijdschriften. Carrieremogelijkheden Je kunt na je opleiding verder studeren voor de Masters. Dit programma duurt 1 jaar en is een coproductie van de School voor Journalistiek en de Universiteit Utrecht. Met dit programma kwalificeer je je voor de top van de journalistieke arbeidsmarkt. Meer informatie Hogeschool Utrecht, Faculteit Communicatie en Journalistiek, Studie-Informatiecentrum, Postbus 85029, 3508 AA Utrecht, tel. 030-2368040.

VWO : N&T+2e mvt1, N&G+2e mvt1, E&M+2e mvt1 of C&M (per 1-8-2010: N&T+2e mvt, N&G+2e mvt, E&M+2e mvt of C&M MBO: niveau 4 (met twee vreemde talen op niveau 4 in het pakket). Bijzonderheden: Voor iedereen geldt, ongeacht het diploma, dat je eindexamen gedaan moet hebben voor Engels. Als je Frans of Duits kiest, moet je ook voor die taal eindexamen gedaan hebben. Als er voor Spaans gekozen wordt, is geen voorkennis vereist. 2. HAVO/VWO: met eindexamen in en soms aanvullende kennis van de taal waarin je de opleiding wilt volgen 3.VWO: alle profielen Opleiding 1. De 4 jarige HBO-opleiding Vertaalacademie 2. Opleidingen gericht op het Nationaal Examen Tolk. Duur 2-5 jaar, afhankelijk van de genoten vooropleiding. Ook zou je als voorbereiding op het Staatsexamen een keuze kunnen maken uit de talenrichtingen van de lerarenopleidingen MO/HBO. 3. Universitaire opleiding Taal en Cultuurstudies of één van de talen. Je kunt je dan meestal in de doctoraalfase specialiseren in vertalen.

Tolk-Vertaler Als tolk of vertaler werk je bij commerciële organisaties of overheidsinstanties die vertaaldiensten aanbieden of in huis hebben. Als tolk houd je je hoofdzakelijk bezig met het vertalen van gesproken woord, het beroep van vertaler richt zich meer op het vertalen van teksten. Je werk kan variëren van het vertalen van een Nederlandse brochuretekst in de taal waarin je gespecialiseerd bent, tot het assisteren bij intakegesprekken van asielzoekers. Vooropleiding 1.HAVO: N&T+2e mvt, N&G+2e mvt, E&M+2e mvt of C&M

Waar 1. Hogeschool Zuyd, Vertaalacademie. 2.ITV Hogeschool voor Tolken en Vertalen, Postbus 14007, 3508 BA Utrecht, tel. 030-2730818. Vertol, Stichting Opleidingen Hoger Onderwijs voor Tolken en Vertalers, Postbus 59192, 1040 KD Amsterdam, tel. 06- 51170495 (opleidingsplaatsen in Amsterdam en Rotterdam). Stichting Hogeschool West-Nederland voor Vertaler en Tolk, Van Vredenburchweg 46a, 2282 SJ Rijswijk, tel. 070-3275628. LOI Hogeschool. Enkele particuliere instituten en particuliere docenten. Plaatsingsmogelijkheden Bij een tolk-/vertaalbureau of als zelfstandige. Je doet opdrachten voor overheid of bedrijfsleven. Je kunt denken aan functies als freelance vertaler of tolk, stafvertaler en -editor, office manager vertaalbureau, eigenaar vertaalbureau, ondertitelaar, corrector, Pr-medewerker en medewerker internationale betrekkingen. Carrieremogelijkheden Doorgroei naar hogere en meer verantwoordelijke functies.

ACCOUNTANCY SPECIAL

OPEN DA 21 MA G ART 2009 Start in Eindhoven bij Fontys Hogeschool Financieel Management met de opleiding: • Accountancy • Associate degree Accountancy (tweejarig) • Bedrijfseconomie • Fiscaal Recht en Economie Meer weten? Kijk op www.fontys.nl/ﬁnancieel of bel 0877 877 233

NIVRA NYeNRode AccouNtANcY

HAN AccouNtANcY

De 19-jarige Nicole Vermeulen werkt vier dagen per week bij PricewaterhouseCoopers als Junior Associate en volgt een dag per week de opleiding Accountancy aan NIVRA-Nyenrode.

Tim Brunekreef is 23 jaar en zit in zijn laatste jaar van de hbo-opleiding accountancy aan de HAN in Arnhem. Hij heeft net zijn afstudeeropdracht bij BDO CampsObersAccountants afgerond en gaat daar nu aan de slag als assistent accountant. Volgend jaar begint Tim met de posthbo-opleiding Accountancy. Zijn droombaan is vestigingmanager of partner/vennoot worden bij een goed aangeschreven accountantskantoor. “Ik wil altijd blijven groeien en het hoogst mogelijke bereiken” Hoe en wanneer wist je dat je AA-Accountant wilde worden? “Op de mavo kwam ik er achter dat ik AA wilde worden. De economische vakken en bedrijfsadministratie vond ik leuke vakken en lagen me meer dan de talen. Ik ben toen naar verschillende open dagen geweest en op basis daarvan wist ik dat ik AA wilde worden. Ik kwam er achter dat het vak ook echt bij me past: als AA moet je communicatief vaardig zijn en inlevingsvermogen, analyserend vermogen en cijfermatig inzicht hebben, samen kunnen werken, maar ook goed zelfstandig en je moet flexibel zijn.” Wat doet een AA? En wat is het verschil met een RA? “De AA stelt de jaarrekening van bedrijven in het mkb samen. Hiernaast geeft de AA adviezen. Een voorbeeld hiervan is een middelgrote productieonderneming waarvan je de jaarrekening samenstelt. Aan de hand van deze jaarrekening geef je de ondernemer het advies om te kijken of hij de mogelijkheid heeft om een lening bij de bank af te sluiten. Met die lening kan hij bijvoorbeeld een ander bedrijf overnemen om zodoende zijn bedrijfsactiviteiten te vergroten. De RA is meer gericht op de controle van jaarrekeningen, terwijl de AA de jaarrekeningen samenstelt van bedrijven in het mkb.” Wat vind je van de opleiding? “Ik vind de opleiding op het hbo erg leuk. Het is wel een pittige opleiding, maar als je gewoon je opdrachten uitvoert, op tijd begint met leren en de stof bijhoudt, dan is het goed te doen. Je leert veel van de opleiding. Alles wat je leert, begint echt duidelijk te worden als je stage gaat lopen en als je je afstudeeropdracht uitvoert.” Waarom zou je graag vestigingsmanager of partner/vennoot willen worden? “Ik wil altijd blijven groeien en het hoogst mogelijke bereiken. Op dit moment is dat vestigingsmanager of partner/vennoot worden. Dat is het doel dat ik nastreef. Mijn drijfveer is dat het een afwisselend beroep is, waarin ik mijn ambitie kwijt kan. Geen enkele dag is hetzelfde, dus ik hoef absoluut niet bang te zijn dat het gaat vervelen. Daarnaast wil ik graag een baan waarin ik veel met mensen omga, maar waarin ik ook veel met cijfers te maken heb.” Wat is jouw tip voor studiekiezers? “Accountancy is een erg leuke en afwisselende baan. Tevens is de opleiding tot accountant een zeer goede springplank naar andere functies in het bedrijfsleven. Als je de studie afrondt, wil dat niet per se zeggen dat je ook daadwerkelijk als accountant aan de slag gaat. Je kunt ervoor kiezen een andere functie te nemen in het bedrijfsleven, bijvoorbeeld die van financieel directeur. Mocht je ervoor kiezen om de opleiding te gaan volgen, ga er dan voor de volle 100% voor. Het is zeker de moeite waard!” “Een afwisselend beroep, waarin ik mijn ambitie kwijt kan”

“Als accountant zit je niet veel op kantoor, maar juist vaak bij de klant” Wat zijn je persoonlijke drijfveren om een RA te willen worden? “Het trok mij heel erg om in verschillende teams samen te werken. Als accountant zit je niet veel op kantoor, maar juist vaak bij de klant. Ook dit was voor mij een groot pluspunt. Daarnaast is mijn vader ook RA. Van jongs af aan kwam mijn vader met mooie verhalen thuis, zover hij die natuurlijk mocht delen met ons. Je zou kunnen zeggen dat ik er mee opgegroeid ben.” Wat doet een RA? En wat is het verschil met een AA? “De registeraccountant controleert de jaarrekening, als deze klopt, geeft de RA een goedkeurende verklaring af. Die verklaring is erg belangrijk: voor banken, om te beslissen of ze een lening willen geven. Voor aandeelhouders, om te zien hoe er met hun geld om is gegaan en of er wel genoeg winst is gemaakt. En voor de overheid, bij het verstrekken van subsidies. AA’s hebben vooral mkb’s (middelen kleinbedrijven) als klant. Terwijl veel RA’s ook multinationals als klanten hebben.” Welke interesses, karaktereigenschappen en persoonlijke vaardigheden heb je nodig om RA te worden? “Je moet in ieder geval interesse hebben in bedrijfseconomie. Je moet ook goed overweg kunnen met verschillende mensen, omdat de teams waarin je werkt en de klanten erg kunnen verschillen. Tot slot, omdat je met cijfers werkt, is het belangrijk dat je nauwkeurig te werk kunt gaan.” Hoe ervaar je de opleiding tot RA? “Ik ben pas in september begonnen met mijn opleiding, maar het afgelopen jaar heb ik ervaren als een druk jaar: je moet wennen aan je nieuwe studie, maar ook zeker aan je drukke baan. Als schoolverlater krijg je al veel verantwoordelijkheid. Er zijn veel opdrachten die je zelf mag oppakken. En het klopt dat ik bijna nooit op kantoor ben; ik ben bijna altijd bij de klant. Er wordt veel van je verwacht, maar je wordt goed gesteund door collega’s. De omgang met collega’s is overigens veel losser dan ik had verwacht. Het is altijd heel gezellig onderling en door borrels en andere evenementen leer je je collega’s ook in een andere situatie kennen.” Wat is jouw tip voor studiekiezers? “Als je accountancy aan Nyenrode wil gaan studeren, weet dan dat je voor een druk bestaan kiest! Natuurlijk heb je nog genoeg tijd voor leuke dingen, maar het is wel belangrijk om je studie goed bij te houden, van het begin af aan! Dit is wel lastig, omdat je vooral in het eerste jaar nog moet wennen aan een baan die een groot gedeelte van je tijd in beslag neemt. Zorg daarom voor een frisse start, dat scheelt weer een hoop herkansingen!” “Je moet goed overweg kunnen met verschillende mensen, omdat de teams waarin je werkt en de klanten erg kunnen verschillen”

Wil jij meer weten over accountancy? Kom naar hét accountancy event op 7 maart en ervaar wat een accountant doet. Schrijf je in op www.wateenaccountantdoet.nl

ACCOUNTANCY SPECIAL

Wat wil jij worden?

SMS Hello 4 naar 4411 en ontvang ons infopakket thuis! 造 0,00 p.o.b.

www.stenden.com

Internationaal en dichtbij

MEER WETEN OVER ONS?

Succes is een keuze INHolland helpt je kiezen. 8 middelen voor de juiste studiekeuze:

STUDIEKEUZE ADVIESCENTRUM

Medio februari 2009 openen we onze Studiekeuze Adviescentra in Alkmaar, Haarlem, Amsterdam/Diemen en Den Haag. Je kunt hier terecht voor persoonlijk studiekeuzeadvies op maat. In Rotterdam zijn we al 2 jaar succesvol geopend.

STUDIEKEUZETEST

Weet jij nog niet welke opleiding bij je past? Doe dan online onze onafhankelijke Studiekeuzetest.

STUDIEKEUZESPREEKUUR

Maak online een afspraak voor een studiekeuzegesprek. Dan beantwoorden wij graag al jouw vragen in een persoonlijk gesprek.

STUDIE-INFORMATIEPUNT

Bel het Studie-informatiepunt voor al je vragen: 0900 – 46 46 55 263 (lokaal tarief)

OPLEIDINGSBROCHURE PROEFSTUDEREN

Vraag online een opleidingsbrochure aan. Ervaar je toekomstige opleiding! Meld je online aan en kom een dagje proefstuderen in de week van 20 t/m 24 april 2009.

OPEN DAGEN

Bezoek onze Open Dag op zaterdag 14 maart of zaterdag 20 juni 2009.

INSCHRIJVEN

Weet je al wat je wilt gaan studeren? Schrijf je dan online in

Meer informatie, alle data en tijdstippen op www.INHolland.nl

Za O 10 ter pe .0 da n 0 g Da – 14 g 15 m .0 0 aa uu rt r

op www.INHolland.nl/inschrijven

Beroepen aangegeven in een gekleurde filmstrook kun je als film bekijken op www.scholieren.tv

SOCIALE SECTOR, ONDERWIJS EN SPORT Cultureel en Maatschappelijk Vormer (CMV`er) Hbo-opleiding

Je ondersteunt kwetsbare groepen in de samenleving om ervoor te zorgen dat deze op een goede wijze kunnen functioneren in die samenleving. Je bevordert de `sociale leefbaarheid` zoals dat ook wel genoemd wordt. Dit betekent dat je voortdurend een signalerende functie hebt voor allerlei maatschappelijke ontwikkelingen en dus dat je goed in de gaten houdt wat er zich zoal in de maatschappij afspeelt. Van hieruit onderneem je diverse activiteiten, evenementen en projecten op het gebied van educatie, recreatie, kunst, cultuur en samenlevingsopbouw. Het doel is mensen te ondersteunen en te stimuleren volwaardig en actief deel te nemen aan deze maatschappij en ze hiermee verbonden dagelijkse sociale en culturele leven. De projecten kunnen zowel gericht zijn op de persoonlijke ontwikkeling van de mensen zelf, als op de verandering van die sociale en culturele omgeving. Tenslotte kun je ook leiding geven aan projecten die kwaliteitsverbetering van de leefomgeving ten doel stellen, waarbij je een adviserende of beleidsmatige rol vervult. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming. Bijzonderheden: Diverse hogescholen bieden een brede opleiding aan (Social Work) waarin de opleidingen Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV), Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) zijn gecombineerd. Je hoeft dan pas later een specialisatie te kiezen. Met een MBO-diploma Sociaal Cultureel Werk (niveau 4) kun je een driejarige route volgen. Alle opleidingen bieden ruime mogelijkheden om tijdens de studie praktijkervaring op te doen, ook in het buitenland. De meeste opleidingen geven je de gelegenheid je tijdens je studie in een bepaalde richting te specialiseren. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Fontys Hogescholen Eindhoven De Haagse Hogeschool Hogeschool INHOLLAND Den Haag Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Leiden Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zuyd (Sittard) Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Plaatsingsmogelijkheden Als CMV`er werk je op alle plekken waar mensen sociale en/of culturele activiteiten ontplooien: in gesubsidieerde instellingen of organisaties, bij de overheid, bij NGO`s, in commerciële bedrijven of als zelfstandig ondernemer. Je kunt daarbij denken aan functies in recreatieparken, buurtcentra, welzijnsinstellingen, opbouwwerk, evenementenorganisaties, culturele instellingen, jongerenwerk, trainingscentra en instellingen voor volwasseneneducatie,

Carrieremogelijkheden Met een diploma CMV kun je een voortgezette opleiding en een Masteropleiding volgen in Amsterdam, Nijmegen en Rotterdam. Salaris indicatie Je kunt ingeschaald worden in een schaal die start bij €2.094,- en kan uitlopen tot €2.934,- of in een schaal die start bij €2.425,- en kan uitlopen tot €3.583,-. De uitloop hangt o.a. af van de setting waarin je werkt. ....................................................................................

Docent groene vakrichtingen Hbo-opleiding

Je geeft vakken die te maken hebben met akkerbouw, veeteelt, tuinbouw of bosbouw. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Educatie en kennismanagement groene sector. Bijzonderheden: Na het afronden van Stoas Hogeschool ben je niet alleen tweedegraads bevoegd docent, maar mag je jezelf ook ingenieur (ing.) of bachelor (bc.) noemen. Waar Stoas Hogeschool Bijzonderheden: Op de Stoas-locatie in Dronten worden de opleidingen Recreatie & Gezelschapsdieren, Veehouderij, Agrotechniek & Kennismanagement en Paardenhouderij verzorgd. Op de Stoas-locatie in `s-Hertogenbosch de opleidingen Bloemsierkunst, Tuin & Landschap, Tuinbouw/Akkerbouw en Voeding. Op beide locaties kun je de opleiding Groen Zorg en Onderwijs volgen. Verder biedt Stoas Hogeschool in samenwerking met NHB Deurne een gecombineerde MBO/HBO-studierichting Paardensport aan. Plaatsingsmogelijkheden Docent(e) op een VMBO of MBO-school, relatiebeheerder/accountmanager, voorlichter, journalist bij een vakblad, opleidingsfunctionaris, pr-medewerker, activiteitenbegeleider groen, etc. Carrieremogelijkheden In het onderwijs bestaat de mogelijkheid door te groeien tot in het management van de onderwijsinstelling. Ook in andere organisaties kun je doorgroeien naar hogere kader/leidinggevende functies. Ook kun je verder studeren aan onder andere de Landbouwuniversiteit en de Faculteit Diergeneeskunde van de universiteit in Utrecht. Verder MO-opleidingen en NIVRA-Nyenrode. Ook kun je na je studie een Master of Science-opleiding (MSc) gaan volgen binnen het HAO. Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.354,- en dit kan oplopen tot een maximum van €3.597,-. Het aanvangssalaris in een LDfunctie ligt op €2.376,- en dit kan oplopen tot een maximum van €4.775,-. Binnen het bedrijfsleven is het salaris afhankelijk van ervaring, verantwoordelijkheden etc.

Docent in de Beeldende vakken Hbo-opleiding

Docent(e) met een algemene lesbevoegdheid in de beeldende vakken op het VMBO, HAVO, VWO, MBO en HBO. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding De 4-jarige opleiding Docent beeldende kunst en vormgeving Waar Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Academie voor beeldende kunst en vormgeving Arnhem (ArtEZ) AKI Academie voor beeldende kunst en vormgeving Enschede (ArtEZ) Hanzehogeschool Groningen Fontys Hogescholen Sittard Hogeschool Zuyd Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Willem de Kooning Academie Hogeschool Rotterdam Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool voor de Kunsten Utrecht Windesheim (Zwolle) Chr. Academie voor beeldende kunsten Zwolle (ArtEZ) Plaatsingsmogelijkheden Als docent(e) tekenen, tekenen/kunstgeschiedenis, handvaardigheid, handvaardigheid/kunstgeschiedenis, textiele werkvormen, textiele werkvormen/kunstgeschiedenis, audiovisuele vormgeving of culturele en kunstzinnige vorming (CKV 1,2 en 3) op scholen voor VMBO/HAVO/VWO en opleidingen MBO of HBO. Ook kun je denken aan functies als: functionaris educatieve dienst (musea), coördinator bij ondersteunende instanties op plaatselijk, regionaal of landelijk niveau, specialist bij educatieve uitgeverijen. Carrieremogelijkheden Verdere studie: onder andere kunstgeschiedenis op een universiteit. Doorgroei naar leidinggevende functies in je werkkring, zoals hoofd educatieve dienst. Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.354,- en dit kan oplopen tot een maximum van €3.597,-. Het aanvangssalaris in een LD-functie ligt op €2.376,- en dit kan oplopen tot een maximum van €4.775,-. ....................................................................................

Docent lichamelijke opvoeding Hbo-opleiding

Geef les als eerstegraads docent in het onderwijs en stimuleert en begeleidt leerlingen bij hun ontwikkeling en interesse in sport en bewegen. Ook buiten het onderwijs kun je anderen beter leren bewegen. Bijvoorbeeld als bewegingsdeskundige in de gezondheidszorg of een fitnesscentrum, als trainer van een voetbalvereniging of als outdoor activiteitenbegeleider in de recreatiebranche. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden:

Belangrijker misschien dan het profiel is het slagen voor het toelatingsonderzoek (praktische test). Tevens moet je medisch goedgekeurd zijn. Opleiding De 4-jarige opleiding Leraar lichamelijke oefening. Bijzonderheden: Tijdens alle jaren loop je stages op scholen, waar je dan zelf les geeft. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Fontys Hogescholen Tilburg Windesheim Plaatsingsmogelijkheden Meestal kom je terecht als vakdocent op basisscholen, het speciaal onderwijs en scholen voor voortgezet onderwijs. Het diploma geeft ook bevoegdheid voor HBO (bijvoorbeeld PABO, HTO). De opleiding biedt echter ook nog andere werkterreinen zoals: ambtenaar bij het Rijk of de Gemeente; sportjournalist; sportofficier in militaire dienst; begeleider bij recreatie-instellingen; bij particuliere sportcentra (fitnesstraining, sportschool); bij inrichtingen voor lichamelijk en/of geestelijk gehandicapte kinderen of volwassenen na een speciale applicatie-cursus; ook wel bij grote bedrijven. Nogal wat afgestudeerden komen tegenwoordig terecht bij de georganiseerde sport als bijvoorbeeld trainer en opleider van kader. Carrieremogelijkheden Kunnen liggen binnen de school; te denken valt aan functies als decaan en conrector. Ook daarbuiten in bedrijven, instanties en instellingen; je kunt dan denken aan leidinggevende functies. Ook kun je aan de Faculteit Bewegingswetenschappen van de FBW van de VU te Amsterdam de opleiding Bewegingswetenschappen volgen. Duur: 4 jaar (kan ook na VWO met profiel N&T, N&G, E&M+wb1+na1+sk1 of C&M+wb1+na1+sk1). De ALO Amsterdam kent dankzij een samenwerking met de Vrije Universiteit/ faculteit Bewegingswetenschappen een speciaal mastertraject (versnelde route), het zogenaamde schakelprogramma ontwikkeld. Als je tijdens je studie aan de ALO al modules bij de VU volgt, is het mogelijk om na je opleiding in één tot anderhalf jaar je master te halen. Ook kun je Bewegingswetenschappen kiezen als afstudeerrichting aan de universiteiten te Groningen (binnen de opleiding pedagogische wetenschappen), Maastricht (binnen de opleiding gezondheidswetenschappen), Nijmegen (binnen de opleiding biomedische wetenschappen) en Utrecht (binnen de opleiding pedagogische wetenschappen; hier heet de afstudeerrichting sport, bewegen en beleid). Deze studies geven geen onderwijsbevoegdheid als leraar/lerares lichamelijke opvoeding. Op een aantal universiteiten bestaat de mogelijkheid een verkort programma te volgen. Het gaat dan om studierichtingen waarvoor de ALO de basis heeft gelegd: bijvoorbeeld pedagogiek en onderwijskunde. Je kunt ook verder studeren voor fysiotherapeut (je krijgt dan een aantal vrijstellingen). Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.354 en dit kan oplopen tot een maximum van €3.597. Het aanvangssalaris in een LD-functie ligt op €2.376 en dit kan oplopen tot een maximum van €4.775. ....................................................................................

Docent technische vakken Hbo-opleiding

Heeft een tweedegraads onderwijsbevoegdheid voor het VMBO, het eerste tot en met het derde

Films van o.a.: Personeel & Arbeid studeren! - Mode of sport: die carrière staat je goed! - Werken bij een woningcorporatie! - Hogeschool Windesheim

www.beroepenkrant.nl

leerjaar van het HAVO en VWO en het MBO en praktijkleraar HBO. Vooropleiding 1.HAVO: profiel N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: profiel C&M+wa12, E&M, N&G of N&T (per 1-82010: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb) MBO: niveau 4 2. en 6. HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 3.HAVO: profiel N&T, N&G+wb, E&M+wb of C&M+wb VWO: profiel C&M+wb1, E&M+wb1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb) MBO: niveau 4 4. HAVO: profiel N&T of N&G+na/nl&t VWO: profiel C&M+wa12+na1+sk1, E&M+na1+sk1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T, N&G+na/nl&t of E&M+na/nl&t) MBO: niveau 4 5. HAVO: profiel N&G of N&T VWO: profiel C&M+wa1+na1+sk1, E&M+na1+sk1, N&G of N&T (per 1-8-2010: N&T of N&G of E&M+na/nl&t) MBO: niveau 4 Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Leraar bouwkunde I en II vo tweedegraads De 4-jarige opleiding Leraar bouwtechniek I en II vo tweedegraads De 4-jarige opleiding Leraar elektrotechniek I en II vo tweedegraads De 4-jarige opleiding Leraar installatietechniek I en II vo tweedegraads De 4-jarige opleiding Leraar mechanische techniek vo tweedegraads De 4-jarige opleiding Leraar motorvoertuigentechniek I en II vo tweedegraads 2. De 4-jarige opleiding Leraar consumptieve techniek I en II vo tweedegraads 3. De 4-jarige opleiding Leraar wiskunde vo tweedegraads 4. De 4-jarige opleiding Leraar natuurkunde vo tweedegraads 5. De 4-jarige opleiding Leraar techniek vo tweedegraads. 6. De 4-jarige opleiding Leraar grafische techniek I en II vo tweedegraads. Waar 1. en 2. Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool Bijzonderheden: Deze technische lerarenopleidingen hebben diverse lesplaatsen. Hogeschool Rotterdam Hogeschool van Amsterdam Windesheim 3. en 4. Windesheim Hogeschool van Amsterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Fontys Hogescholen Sittard Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Rotterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Hogeschool Utrecht Noordelijke Hogeschool Leeuwarden 5. Hogeschool van Amsterdam Fontys Hogescholen Sittard Hogeschool Rotterdam Hogeschool Utrecht Windesheim 6. Hogeschool van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Je kunt benoemd worden op bovenvermelde scholen. Ook is een benoeming mogelijk in een bedrijfsschool of als consulent van het leerlingwezen. Er is voldoende vraag naar technische docenten. Je kunt werk vinden in het onderwijs of in het bedrijfsleven. Carrieremogelijkheden Na je opleiding kun je nog een masteropleiding gaan volgen. Dit kan een meer op de praktijk gerichte hbomaster zijn of een meer wetenschappelijke wo-master. Binnen het onderwijs is benoeming mogelijk tot conrector of rector van een technische school. Inspecteur, hoofdconsulent of bedrijfsschoolleider hoort ook tot de mogelijkheden. Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.354,- en dit kan oplopen tot een maximum van €3.597,-. Het aanvangssalaris in een LD-functie ligt op €2.376,- en dit kan oplopen tot een maximum van €4.775,-. Het aanvangssalaris in een LC-functie (MBO) ligt op €2.367,- en kan oplopen tot een maximum van €4.197,-. ....................................................................................

Docent voortgezet onderwijs (2e graadsopleiding) Hbo-opleiding

Je geeft les in het vak waarvoor je de opleiding hebt gedaan. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Soms worden er wel eisen aan je profiel gesteld. Dat

heeft dan te maken met het vak dat je gaat volgen. Zo geldt voor de opleiding Leraar Duits bij alle profielen de aanvullende eis Duits. In het algemeen kun je stellen dat het vak dat je gaat volgen ook in je profiel moet zitten of als aanvulling gekozen moet zijn. Opleiding Leraar avo-vakken tweedegraads.

SOCIALE SECTOR, ONDERWIJS EN SPORT

Salaris indicatie Je aanvangssalaris bij de overheid ongeveer €1.980,uitlopend tot ongeveer 12.650,- of €2.270,- uitlopend tot ongeveer €2.970,-.

Waar Zie opleidingenoverzicht achterin. Plaatsingsmogelijkheden Als docent(e) met een lesbevoegdheid voor één vak in het tweedegraadsgebied kun je lesgeven op VMBOen MBO-scholen; bovendien in de eerste drie jaren van HAVO/VWO. Carrieremogelijkheden In principe geeft een tweedegraadsakte recht op doorstroming naar het wetenschappelijk onderwijs (doctoraal fase) of een 1e graadsopleiding; carrièremogelijkheden binnen het onderwijs zoals functies als rector, conrector, inspecteur etc. Salaris indicatie Wanneer je een volledige betrekking hebt als docent in het voortgezet onderwijs in een LB-functie ligt het salaris op €2.354,- en dit kan oplopen tot een maximum van €3.597,-. Het aanvangssalaris in een LD-functie ligt op €2.376,- en dit kan oplopen tot een maximum van €4.775,-. Het aanvangssalaris in een LC-functie (MBO) ligt op €2.367,- en kan oplopen tot een maximum van €4.197,-.

Leraar basisonderwijs Hbo-opleiding

Je geeft les aan kinderen van 4 tot 12 jaar. Dat kan betekenen bewegingsspelletjes doen met de kleuters, maar ook moeilijke rekenopgaven uitleggen aan twaalfjarigen. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Houdt zich bezig met het bemiddelen op de arbeidsmarkt tussen werkgevers die een arbeidskracht en werknemers die een arbeidsplaats zoeken. Men wordt dan ook geconfronteerd met de problemen die er liggen tussen vraag naar en aanbod van arbeid. Het is van groot belang dat er professionals worden opgeleid die zich met dit vraagstuk bezig kunnen houden. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Opleiding Een 4-jarige opleiding Personeel en Arbeid. Bijzonderheden: Voor MBO`ers met een aanverwante opleiding (Sociaal Juridisch Medewerker of Arbeidsvoorziening & Personeelswerk, niveau 4) geldt dat zij de voltijdopleiding P&A in 3 jaar kunnen volgen Waar Hogeschool Utrecht Windesheim (Zwolle) Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Zeeland Hogeschool Zuyd (Sittard) Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Rotterdam Hogeschool Zuyd (Maastricht) Hogeschool Leiden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Stenden hogeschool (Leeuwarden) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Den Haag Haagse Hogeschool Saxion Hogescholen Enschede Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogescholen Eindhoven Plaatsingsmogelijkheden Bij de Dienst voor de arbeidsvoorziening in functies op een Centrum voor Werk en Inkomen in bemiddeling, arbeidsinpassing, arbeidsmarktonderzoek als onderdeel van bedrijfsadvisering, personeelsplanning en voorlichting. Bij personeelsdiensten in bedrijven en instellingen, met name taken in personeelsplanning, selectie, beoordeling en functieanalyse. Bij uitzendorganisaties en personeelsadviesbureau`s. Ook functies rond arbeidsoriëntatie, stagewervingsbeleid, ontwikkeling van leerwerkplaatsen, ROC`s enz. Je kunt denken aan functies als intercedent uitzendbureau, jobcoach of trajectbegeleider. Carrieremogelijkheden Doorstromen naar een universitaire masteropleiding, zoals Organisatiewetenschappen of Public health. Staf- en beleidsfuncties bij overheid en bedrijfsleven.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Ook ben je vanaf 21 jaar toelaatbaar na een toelatingsexamen in 4 vakken. Opleiding De 4-jarige opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening.

Bijzonderheden: Het instroomprofiel C&M biedt de beste aansluiting. Opleiding De 4-jarige opleiding Leraar basisonderwijs

Functionaris arbeidsvoorziening

hulpverlening aan individuele cliënten, partners, gezinnen of groepen met psychosociale en/of materiële problemen. Bij psychosociale problemen gaat het om de persoonlijke problemen die mensen ervaren in relatie tot hun omgeving. De omgeving kan heel divers zijn en varieert bijv. van vrienden, partner, gezin naar werk, school, buurt, gemeente, tot overheid en maatschappij. Het betekent dat je op basis van een analyse van de hulpvraag doelgerichte ondersteuning biedt zodanig dat cliënten weer kunnen functioneren in hun directe omgeving, school, werk en samenleving. Ook geeft je individuele adviezen en voorlichting over regel en wetgeving, signaleer je maatschappelijke misstanden, kom je op voor groepen die in nood verkeren, verricht je onderzoek en rapporteer je hierover, ondersteun je mensen met financiële problemen of neem je zelf initiatief om op mensen af te stappen die hulp behoeven.

Waar Hogeschool INHOllAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool IPABO Amsterdam/Alkmaar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Iselinge, Hogeschool voor Onderwijsberoepen (Doetinchem) Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogescholen PABO Eindhoven Hogeschool INHOLLAND Den Haag De Haagse Hogeschool Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Driestar educatief (Gouda) Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hogeschool Zuyd (Heerlen en Maastricht) De Kempel (Helmond) Hogeschool Edith Stein/OCT (Hengelo) Fontys Hogescholen `s-Hertogenbosch Stenden hogeschool (Emmen, Groningen en Leeuwaren) Fontys Hogescholen PABO Limburg Hogeschool Leiden Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Rotterdam Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Domstad kath. ler. opl. basisonderwijs (Utrecht) Prot. Chr. Hogeschool Marnix Academie (Utrecht) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zeeland (Vlissingen) Hogeschool Helicon (Zeist) Windesheim (Zwolle) Gereformeerde Hogeschool (Zwolle) Katholieke PABO Zwolle Plaatsingsmogelijkheden Aanstelling als bevoegd leraar aan een basisschool voor 4- tot 12-jarigen. PABO`s leiden op voor RK-, PC-, gereformeerd, reformatorisch, openbaar of algemeen bijzonder onderwijs, soms ook voor meer of zelfs voor alle richtingen. Wisseling van de ene naar de andere richting is bij het zoeken naar een baan niet zonder meer mogelijk. Carrieremogelijkheden Kunnen liggen binnen de school: bijvoorbeeld de functie van directeur. Verder studeren voor logopedist(e)/ akoepedist, leraar Montessori-basisonderwijs of Jenaplan-onderwijs, voor de akte schoolmuziek B, cursussen speciaal onderwijs en aan M.O.-opleidingen en lerarenopleidingen. Universitaire studies: psychologie, pedagogiek, andragogiek en theologie. Salaris indicatie Als volledig bevoegd leraar vanaf €2.270,- oplopend tot maximaal €3.274,-.

Bijzonderheden: Sommige hogescholen beginnen met een basisjaar, bij andere vindt de studierichtingskeuze meteen na het begin van de opleiding of na enkele maanden plaats. In Eindhoven maakt de opleiding deel uit van de Fontys Hogeschool Sociaal Werk. Een deel van het onderwijsprogramma is daar gemeenschappelijk voor zowel Maatschappelijk Werk en Dienstverlening als voor Culturele en Maatschappelijke Vorming, zodat MWD`ers naast hun eigen specifieke beroepsvaardigheden ook een aantal relevante CMV-vaardigheden leren. Avans Hogeschool biedt in Breda en `s-Hertogenbosch de opleiding Social Work aan, waarvan Maatschappelijk werk en dienstverlening onderdeel uitmaakt, tezamen met Culturele en maatschappelijke vorming en Sociaal pedagogische hulpverlening. In het laatste blok van je eerste jaar kies je een specifieke hierboven genoemde richting. Ook Hogeschool Zuyd (Heerlen) kent een dergelijke opleiding. Waar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Instituut voor Social Work/ De Horst (Amersfoort) Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hogeschool INHOLLAND Den Haag Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Gereformeerde Hogeschool (Zwolle) Windesheim (Zwolle) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zuyd (Sittard) Hogeschool Leiden Hogeschool Zuyd (Maastricht) Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Zeeland Plaatsingsmogelijkheden Dit is afhankelijk van de richting die je gekozen hebt. Je kunt als maatschappelijk werker werkzaam zijn bij onder andere het algemeen maatschappelijk werk, de jeugdhulpverlening, de reclassering, kinderbescherming, consultatiebureaus voor alcohol en drugs, ziekenhuizen, bedrijven, buurt- en clubhuiswerk, woonwagenwerk, schoolmaatschappelijk werk, ouderenwerk, vrouwenhulpverlening of (crisis)opvang. Carrieremogelijkheden Met je diploma heb je toegang tot masterstudies. Deze kun je binnen het hbo, maar ook aan een universiteit volgen. Zo kun je een tweede fase agogische beroepsopleiding (deeltijd) volgen op HBO`s in Amsterdam, Groningen, Nijmegen en Zwolle. Salaris indicatie De salariëring kent vele differentiatiemogelijkheden. Na een HBO-opleiding is je aanvangssalaris €2.135,of €2.268,-. Dit kan oplopen tot ongeveer €2.881,-. Deze indicaties gelden voor het algemeen maatschappelijk werk (CAO). Minimumleeftijd om werkzaam te zijn is 22 jaar. ....................................................................................

Opleider Hbo-opleiding

Maatschappelijk werker (MWD`er) Hbo-opleiding

De maatschappelijk werker richt zich vooral op de

Weet leerprocessen in organisaties optimaal in te richten. Doet bijvoorbeeld onderzoek naar welke opleidingen precies behoefte bestaat in een bedrijf, maakt een opleidingsplan, ontwikkelt opleidingsprogramma`s en gebruikt daarbij de nieuwste technieken. Verder moet je opleidingen kunnen coördineren en managen. Je moet op de markt trainingen inkopen en natuurlijk ook zelf trainingen kunnen geven. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

SOCIALE SECTOR, ONDERWIJS EN SPORT Opleiding De 4-jarige opleiding Opleidingskunde. Waar Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Plaatsingsmogelijkheden Als opleider, opleidingsfunctionaris, opleidingsadviseur, ontwikkelaar van lesmateriaal, educatief consulent of toetsdeskundige. Dit kan bij opleidings- en trainingsbureaus of bij profit en non profit organisaties. Ook kun je een eigen trainingen adviesbureau beginnen. Carrieremogelijkheden Doorgroeien naar hogere/leidinggevende functies. Ook kun je nog een jaar colleges aan de Universiteit Nijmegen volgen, waarna het doctoraal examen behaald kan worden. Dit nadat je vanaf het tweede tot het laatste studiejaar van je opleiding Opleidingskunde één middag in de week lessen hebt gevolg aan de Universiteit. Salaris indicatie De salariëring hangt sterk af van de branche waarin je komt te werken. In het particuliere bedrijfsleven is het aanvangssalaris ongeveer€2.600,-. Na het bereiken van hogere functies kan dit oplopen tot ongeveer €4.150,-.

Wat wil jij worden?

studenten die priester willen worden; de bisdommen Haarlem, `s- Hertogenbosch en Roermond hebben een eigen grootseminarie. De Gereformeerde Kerken hebben opleidingen in Amsterdam, Kampen (2) en Apeldoorn. Waar Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit van Tilburg Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Theologische Universiteit Apeldoorn Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken in NL (vrijg.) te Kampen Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken in NL (syn.) te Kampen Plaatsingsmogelijkheden Voor de pastor en predikant zijn er in het algemeen ruime mogelijkheden in het basispastoraat: de kerkelijke gemeente of parochie. Daarnaast kun je gaan werken in het zogenaamde kategoriaal pastoraat, dat gericht is op bepaalde groepen zoals jongeren, militairen, arbeiders, studenten. Voor sommige groepen bestaan aparte instellingen waar de pastor en predikant dan in dienst zijn, b.v. ziekenhuis, verpleegtehuis, bejaardentehuis, tehuis voor geestelijk en/of lichamelijk gehandicapten. Carrieremogelijkheden Buiten de genoemde sectoren zijn er mogelijkheden voor afgestudeerde theologen, die zich door ervaring en verdere studie gespecialiseerd hebben. Met name in het middelbaar onderwijs. Verder betreft het kaderfuncties op regionaal, provinciaal en landelijk niveau. Binnen het wetenschappelijk onderwijs bestaan mogelijkheden voor enkelen, waarbij de voorkeur uitgaat naar hen die een proefschrift hebben geschreven en gepromoveerd zijn. Salaris indicatie Het aanvangssalaris (tot 28 jaar) van de pastorale werk(st)er met een voltooide academisch theologische opleiding bedraagt ongeveer €2.400,-; het maximum van ongeveer €2.950,- wordt na 10 jaar bereikt. Dit betreft diocesane normen. Wanneer je als pastoraal wer(st)er met een academisch opleidingsniveau in een ziekenhuis werkt of voor justitie is je salaris aanzienlijk hoger en kan oplopen tot ongeveer 13.990,-. In de krijgsmacht ligt je maximum nog hoger. Predikanten in de protestantse kerken verdienen, afhankelijk van de `zwaarte` van de gemeente en het aantal dienstjaren van minimaal €2.690,- tot maximaal €4.610,-. ....................................................................................

Pastor / predikant Wo-opleiding

Het werkterrein van de pastor ligt op algemeen levensbeschouwelijk vlak en in de pastorale begeleiding van personen, groepen en kerkelijke bijeenkomsten. De katholieke kerk kent pastores die priester of diaken zijn en pastorale werkers en werksters; bij de protestanten noemt men de pastor meestal dominee of predikant. Vooropleiding VWO: alle profielen Bijzonderheden: Indien je geen Latijn en/of Grieks in je eindexamenpakket hebt, bestaat er aan de opleidingen zelf gelegenheid om deze talen te leren. In de theologiestudie komt kennis van de moderne talen en geschiedenis goed van pas. Opleiding Een ongeveer 6-jarige opleiding Theologie. Een ongeveer 6-jarige opleiding Godgeleerdheid. Bijzonderheden: De 6-jarige opleiding bestaat uit een 3-jarige bacheloropleiding en een 3-jarige masteropleiding. Je kunt de masteropleiding zo inrichten dat die direkt op het beroep voorbereidt, en je daarbij op een of meer van de werkterreinen van de pastor specialiseren. Een andere mogelijkheid is, dat je je master in een ander theologisch vak doet (bijbelwetenschappen, theologische ethiek, kerkgeschiedenis enz.) en, naargelang de plaatselijke mogelijkheden daarnaast of daarna, een aanvullende pastorale beroepsopleiding volgt. In Tilburg en Utrecht zijn tevens voorzieningen voor een deeltijdse studie. Diverse theologische faculteiten en universiteiten hebben naast een 6-jarige opleiding ook een 4-jarige opleiding, die meer thematisch is ingericht. Ook deze opleidingen leiden tot een masterdiploma. De Universiteit van Tilburg kent bijvoorbeeld drie masteropleidingen, namelijk “zorg, ethiek en beleid”, “Christendom en cultuur” en “Christendom en Islam”, die korter duren dan de masteropleiding Theologie. In Nijmegen kent men de vrije studierichting “religiestudies”. Deze kortere opleidingen worden evenwel niet door de bisdommen erkend als ambtsopleiding die toegang geeft tot een kerkelijk-pastorale functie. Er zijn openbare (algemene) en kerkelijke theologische opleidingen. De openbare opleidingen zijn aan de universiteiten van Amsterdam, Groningen, Leiden en Utrecht (Universiteit Utrecht); daar wordt aanvullend kerkelijk onderwijs gegeven vanuit de Nederlandse Hervormde Kerk en enkele andere kerkgenootschappen. Katholieke pastores worden opgeleid in Nijmegen en aan de Universiteit van Tilburg (op 2 locaties: Tilburg en Utrecht); in samenwerking daarmee bestaat in de meeste bisdommen een aanvullende vorming voor

Pastoraal/ kerkelijk/ diaconaal werker / islamitisch geestelijk werker Hbo-opleiding

Is als theoloog breed inzetbaar in het pastorale werkveld, maar ook als geestelijk werker in diverse werkvelden. Je gaat in op levensbeschouwelijke vragen over de zin die mensen aan hun persoonlijk en maatschappelijk (samen-)leven willen geven.

wijs. Je werkt met kinderen en jongeren, direct of indirect. Als pedagoog help je als het ware bij het leiden van het kind vanaf de geboorte naar volwassenheid. In deze lange weg kan het zijn dat het kind problemen in de ontwikkeling ondervindt, bijvoorbeeld doordat het langdurig ziek wordt, het zich te traag ontwikkelt door een aangeboren afwijking of doordat de gezinssituatie niet ideaal te noemen is. Je kijkt dan volgens een bepaald plan en met een bepaald doel naar wat er voor het kind het beste is in die situatie. Dat kan op een directe manier, waarbij je de begeleiding van het kind zelf uitvoert, of indirect, waarbij je de opvoeders ondersteunt en adviseert.

kinderen op een speelse manier les? Hoe kunnen scholen in de praktijk uit de voeten met nieuwe onderwijswetgeving? Moet het Nederlandse onderwijsbeleid aansluiten op dat van andere Europese landen? Voor pedagogen wezenlijke vragen waarop zij antwoord proberen te vinden. Als pedagoog signaleer je problemen in de opvoeding of het onderwijs en probeer je daar samen met de kinderen, leerlingen, docenten, opvoeders of hulpverleners een oplossing voor te vinden of methoden te ontwikkelen om de probleemsituaties te verbeteren.

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Pedagogische wetenschappen gevolgd door een 1- à 2-jarige master.

Opleiding De 4-jarige opleiding Pedagogiek. Waar Fontys Hogescholen Sittard Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool INHOLLAND Amsterdam/Diemen Hogeschool Rotterdam Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Utrecht Plaatsingsmogelijkheden Je kunt aan de slag pedagogisch begeleider of hulpverlener, opvoedingsondersteuner, GGZ-agoog, onderwijsondersteuner, trainer, leidinggevende kinderopvang, beleidsmedewerker, of preventiewerker op hbo-niveau. Er is werk voor je in alle situaties waarin het welzijn van jongeren bedreigd wordt. Bij problemen die de ontwikkeling belemmeren, bied jij hulp of ondersteuning. Carrieremogelijkheden Na je bacheloropleiding of na een aantal jaren werkervaring kun je de masteropleiding volgen. In Nederland of in het buitenland. Praktijkgericht op een hbo of wetenschappelijk op een universiteit. Zo kun je bijvoorbeeld bij Fontys Hogeschool Pedagogiek de Master of Education: pedagogical studies gaan volgen. ....................................................................................

Pedagoog Wo-opleiding

Is opvoeding wel zinvol? Hoe ga je om met leerproblemen? Waarom leven er zoveel mensen met psychiatrische problemen op straat? Hoe geef je

Carrieremogelijkheden Met je bachelordiploma pedagogiek heb je goede mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Daar kun je dan door ervaring en gebleken capaciteiten doorgroeien naar hogere functies. Je kunt ook na je bachelor doorgaan in een master die aansluit op je gekozen differentiatie. ....................................................................................

Personeelsfunctionaris Hbo-opleiding

Heeft in een bedrijf of instelling een taak bij onder andere selectie, vorming, personeelsbeoordeling, loopbaanbegeleiding, functie analyse, werving en ontslagprocedure van het personeel.

Wat gebeurt er op de werkvloer, hoe liggen de machtsverhoudingen, hoe verloopt een fusie van twee bedrijven met totaal verschillende bedrijfscultuur. In non-profit als commerciële organisaties is steeds meer behoefte aan managers en onderzoekers die op een andere manier naar organisaties kijken. Organisatieantropologie aan de VU is een unieke opleiding in Nederland en is een variant binnen de bacheloropleiding Culturele antropologie en ontwikkelingssociologie. Bij deze variant bestudeer je hoe (groepen) mensen binnen organisaties met elkaar werken en omgaan.

Waar 1. Hogeschool INHOLLAND (locatie Amsterdam/Diemen) Christelijke Hogeschool Ede Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Fontys Hogescholen Tilburg Gereformeerde Hogeschool (Zwolle) Windesheim (Zwolle) 2. Hogeschool INHOLLAND (locatie Amsterdam/Diemen)

Marieke Veeger (29) is in 2005 afgestudeerd en door het Nederlandse ICCO, een organisatie voor ontwikkelingsamenwerking, uitgezonden naar Bolivia. Ze is daar Junior Adviseur Organisatieontwikkeling voor de Boliviaanse NGO AIPE. “In mijn functie houd ik me bezig met organisatieanalyses, organisatieveranderingen en geef advies over hoe zaken beter kunnen lopen. Het interculturele perspectief moet ik continu in gedachten houden. Op dit moment werk ik samen met het management om de coördinatie tussen verschillende programma´s te verbeteren en begeleid ik de manager om haar managementstijl te verbeteren.”

Plaatsingsmogelijkheden In kerken, scholen en christelijke organisaties. Je kunt daar functies uitoefenen in het pastorale werk, in het missionaire werk, in het diaconaat, in het jeugden jongerenwerk en in de catechese. Carrieremogelijkheden Je kunt nog diverse vervolgcursussen volgen. Welke je gaat doen hangt af van de soort taken die je in je functie verricht. Het kunnen post-hbo-cursussen, nascholingscursussen, maar ook vervolgstudiemogelijkheden zijn op universitair niveau. ....................................................................................

Als pedagoog houd je je bezig met het opvoeden van kinderen en jongeren. Dat kan betekenen dat je zelf professioneel gaat opvoeden, zoals op een groep met kinderen die om wat voor een reden niet meer thuis kunnen wonen. Ook kun je je bezig gaan houden met ondersteuning van anderen die met opvoeden bezig zijn. Opvoeden is van alle tijden maar de ideeën erover blijven veranderen. Verschillende tijden roepen ook om verschillende manieren van denken over opvoeden. Daarom houd je je ook bezig met de verschillende vraagstukken over opvoeden, zorg, welzijn en onder-

Plaatsingsmogelijkheden Met een voltooide masteropleiding heb je een keur aan mogelijkheden: van wetenschappelijk onderzoek tot remedial teaching. Het is afhankelijk van je gekozen richting in welke functies je terechtkomt. Als pedagoog of onderwijskundige kun je komen te werken bij een school- en adviesdienst of pedagogisch centrum. Je kunt ook gaan werken als docent, communicatiemedewerker, opleider, organisatieadviseur of voorlichtings- of preventiefunctionaris. Als orthopedagoog vervul je begeleidende, leidinggevende en coördinerende functies in instellingen voor probleemkinderen. Als gezinspedagoog kun je bijvoorbeeld gedragsdeskundige worden bij een consultatiebureau. Maar ben je opleidingdeskundige dan kun je opleidingsadviseur worden bij een grote organisatie.

Organisatieantropologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam

Opleiding 1. De 4-jarige opleiding Godsdienst-pastoraal werk. 2. De 4-jarige opleiding Imam-Islamitisch Geestelijk Werker

Hbo-opleiding

Waar Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit Leiden Vrije Universiteit Amsterdam Universiteit Utrecht

Een andere kijk op organisaties

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Pedagoog

Vooropleiding VWO: alle profielen

In het boekje Weet wat je wordt kun je lezen waar oud-studenten organisatieantropologie terechtkomen. Ze vertellen over hun studie, loopbaan en huidige functie. Een gratis boekje kun je aanvragen bij info@fsw.vu.nl.

www.vu.nl

Meer perspectief advertorial 2.indd 1

08-08-2008 12:12:29

www.beroepenkrant.nl

Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Vanaf 21 jaar is toelating onder bepaalde voorwaarden mogelijk na een toelatingsexamen in 3 vakken. Opleiding De 4-jarige opleiding Personeel & Arbeid. Bijzonderheden: Je kunt via keuzevakken of zogenaamde studieaccenten aan bepaalde onderwerpen extra aandacht besteden en zo in gespecialiseerde functies bij het personeelswerk terecht komen. Na MBO met een aanverwante opleiding (Sociaal Juridisch Medewerker of Arbeidsvoorziening & Personeelswerk) kun je de opleiding P&A in 3,5 jaar volgen. Aan de Hogeschool van Amsterdam heet de opleiding Human Resource Management. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Saxion Hogescholen Deventer Windesheim (Zwolle) Hogeschool Utrecht Fontys Hogescholen Tilburg Hogeschool Zuyd (Sittard) Hogeschool Zeeland Christelijke Hogeschool Ede Fontys Hogescholen Eindhoven Saxion Hogescholen Enschede De Haagse Hogeschool Hogeschool INHOLLAND Den Haag Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Haarlem Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Stenden hogeschool (Leeuwarden) Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Hogeschool Leiden Hogeschool Zuyd (Maastricht) Hogeschool Rotterdam Hogeschool INHOLLAND Rotterdam

toelatingsprocedure doorlopen te hebben. Opleiding De 4-jarige opleiding Personeel & Arbeid Bijzonderheden: Je kunt via keuzevakken of zogenaamde studieaccenten aan bepaalde onderwerpen extra aandacht besteden en zo in een gespecialiseerde functie als (school)loopbaanadviseur terecht komen. Na MBO met een aanverwante opleiding (Sociaal Juridisch Medewerker of Arbeidsvoorziening & Personeelswerk) kun je de opleiding P&A in 3,5 jaar volgen. Aan de Hogeschool van Amsterdam heet de opleiding Human Resource Management. Waar Zie bij Personeelsfunctionaris. Plaatsingsmogelijkheden Functies bij een Centrum voor werk en inkomen. Daarnaast bij streekscholen, schooldecanaat, open universiteit, commissie onderwijs arbeidsmarkt, centra voor beroepenoriëntatie en beroepsoefening, diensten voor etnische minderheden, speciale projecten voor doelgroepen, enz. Verder kun je denken aan functies als arbeidsdeskundige bij het UWV (Uitvoeringsinstituut WerknemersVerzekeringen), opleidingsfunctionaris, medewerker mobiliteitsbureau, medewerker opleiding, vorming en training en medewerker assessmentcenter. Carrieremogelijkheden Afhankelijk van het werkgebied. Beleids- en leidinggevende functies. Salaris indicatie In dienst bij een centrum voor werk en inkomen is je aanvangssalaris ongeveer €2.094,-. Dit kan oplopen tot ongeveer €2.934,-. Bij commerciële adviesbureaus zullen deze bedragen meestal hoger liggen.

SOCIALE SECTOR, ONDERWIJS EN SPORT

Werk en Dienstverlening (MWD) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) zijn gecombineerd. Je hoeft dan pas later een specialisatie te kiezen. Bij de aanvang van de studie loop je al regelmatig korte stages. Na een verwante MBO-opleiding kun je soms een 3-jarige route volgen. Waar Hogeschool INHOLLAND Alkmaar Hogeschool van Amsterdam Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Avans Hogeschool locatie Breda Instituut voor Social Work/ De Horst (Amersfoort) Gereformeerde Hogeschool (Zwolle) Windesheim (Zwolle) Hogeschool Utrecht Hogeschool Zuyd (Sittard) Hogeschool INHOLLAND Rotterdam Hogeschool Rotterdam Hogeschool Leiden Stenden hogeschool (Leeuwarden) Avans Hogeschool locatie `s-Hertogenbosch Hogeschool INHOLLAND Haarlem Hanzehogeschool Groningen Hogeschool INHOLLAND Den Haag De Haagse Hogeschool Saxion Hogescholen Enschede Fontys Hogescholen Eindhoven Christelijke Hogeschool Ede Hogeschool Zeeland Plaatsingsmogelijkheden Bureau`s spel-, opvoedings- en gezondheidsvoorlichting, kinder-/jeugdtelefoons, bureau jeugdzorg, adviesbureau Jeugd en gezin, Raad voor de Kinderberscherming, Voogdijinstellingen, Reclassering, instellingen voor dagopvang van kinderen/jongeren, kinderdagverblijven, dagcentra voor schoolgaande jeugd, medisch kleuter- en kinderdagverblijven, jeugdpsychiatrische voorzieningen, stichting bijzonder jeugdwerk, kinder-algemene ziekenhuizen, woonvormen en tehuizen voor lichamelijk, zintuiglijk of verstandelijk gehandicapte kinderen, instellingen voor jeugdhulpverlening. Carrieremogelijkheden Hogeschool Zuyd biedt de Master Comparitive European Social Studies aan (MACESS). Aan de Fontys Hogescholen kun je de Master Course for Social & Community Studies gaan volgen. Dit is een Engelstalige post-hbo opleiding, die wordt verzorgd in samenwerking met de Montfort University (U.K.). De opleiding duurt 18 maanden (een dag per week) en is gericht op het verbreden van theoretische en sociaal wetenschappelijke kennis. Doorgroei naar leiding- en staffuncties en directiefuncties in inrichtingen. Verder heeft de Fontys Hogeschool Sociaal Pedagogische Hulpverlening een uitgebreid nascholingsaanbod waarmee je je op de arbeidsmarkt kunt profileren.

Plaatsingsmogelijkheden Personeelsfunctionaris in een bedrijf of bij de overheid of bij instellingen die een personeelsafdeling bezitten. Functies bij vakverenigingen, centrum voor werk en inkomen, Arbo-diensten, uitvoeringsinstellingen sociale zekerheid en dergelijke. Carrieremogelijkheden Door studie en ervaring hoofd van een afdeling personeelszaken. Salarisindicatie Als personeelsfunctionaris kun je op diverse plaatsen in een organisatie een functie uitoefenen. Hierdoor kunnen de salarissen nogal uiteenlopen. In het algemeen kun je aanhouden dat je terechtkomt in de schaal met een aanvangssalaris van ongeveer €2.094,- met een uitloop tot ongeveer 12.934,- of in de schaal met een aanvangssalaris van ongeveer €2.225,- met een uitloop tot ongeveer €3.231,-. In het particuliere bedrijfsleven heb je een uitloopmogelijkheid tot ongeveer €3.605,-.

Salaris indicatie De salariëring kent vele differentiatiemogelijkheden: dit hangt namelijk af van de soort instelling waar je gaat werken en van de verantwoordelijkheden die je binnen die instelling krijgt. Je aanvangssalaris ligt ongeveer op €2.094,- en kan uitlopen tot ongeveer €2.934,-.

Universiteit Utrecht Universiteit van Amsterdam Universiteit van Tilburg Plaatsingsmogelijkheden Werken bij een instituut waar onderzoek wordt gedaan (bijvoorbeeld bij een overheidsinstelling), in het onderwijs (zoals hogescholen en universiteiten) of bij een organisatie waar beleid wordt uitgedacht (bijvoorbeeld een ministerie of een commerciële organisatie). Je kunt ook je eigen onderzoeksbureau hebben of werken als zelfstandig organisatie-, arbeids- of automatiseringsadviseur. Carrieremogelijkheden Je kunt bijvoorbeeld verder gaan met speciale onderzoeksopleidingen. Ook kun je aan de universiteit gaan werken en daar een aantal jaren onderzoek doen met het doel daarop te promoveren. Salaris indicatie De salariëring kent vele differentiatie-mogelijkheden: dit hangt namelijk af van de soort instelling waar je gaat werken en van de verantwoordelijkheden die je binnen die instelling krijgt. In een functie bij de overheid heb je doorgaans een aanvangssalaris van €2.350,-. Afhankelijk van de zwaarte van de functie en de inhoud van je taken kan je salaris uiteindelijk oplopen tot minimaal €4.675,- en maximaal €5.444,-. ................................................................................

Sportmanager / -ondernemer Hbo-opleiding

Heeft verstand van sport en is deskundig op zakelijk gebied. Daardoor ben je een allround gesprekspartner voor trainers, coaches en vrijwilligers, directieleden en bestuurders, sponsors, klanten en de media. Je kunt bijvoorbeeld sportevenementen organiseren, beleidsnotities schrijven, begrotingen opstellen en publicitaire activiteiten ontplooien. Vooropleiding HAVO: N&T, N&G, E&M of C&M+wa/wb VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Omdat actieve sportbeoefening onderdeel uitmaakt van het studieprogramma moeten belangstellenden voordat ze zich willen inschrijven voor de opleiding een fysieke toelatingstest doen. Aanmelden voor deze test kan tot 1 maart bij de opleiding zelf. Opleiding De 4-jarige opleiding Sport, Management en Ondernemen (SM&O) Bijzonderheden: Hogeschool INHOLLAND Haarlem verzorgt binnen de opleiding MER (Management, Economie en Recht) de afstudeervariant Sportmanagement (profieleisen als bij MER). Hogeschool van Amsterdam verzorgt ook een 4-jarige opleiding Sportmarketing (profieleisen als bij Commerciële economie) Waar Hogeschool van Amsterdam Plaatsingsmogelijkheden Bij sportbonden, overkoepelende organisaties en sportverenigingen; bedrijven en instellingen die zich bezighouden met sport, sportsponsoring, sportadvisering en bemiddeling; sport- en recreatieafdelingen bij gemeenten, provincies en het rijk; bedrijven en instellingen die zich bezighouden met recreatiesport in binnen-en buitenland. Ook zelfstandige vestiging is mogelijk, bijvoorbeeld van een outdooreventbureau of een sport- en leisure-centrum.

Sociaal pedagogisch hulpverlener (SPH`er) Hbo-opleiding

Schoolloopbaanadviseur/ Loopbaanadviseur Hbo-opleiding

Voorlichtings- en keuzebegeleidingsdeskundige op het gebied van: opleidingen, beroepen, betaalde en niet-betaalde arbeid, arbeidsmarkt en loopbaan. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4 Bijzonderheden: Toelating ook mogelijk na met gunstig gevolg de

De SPH`er helpt mensen van jong tot oud hun leven weer zelfstandig op te pakken. De problemen waar deze mensen mee worden geconfronteerd, kunnen dusdanige vormen aannemen dat professionele ondersteuning binnen of buiten de woon en leefsituatie noodzakelijk is. Het kan gaan om psychische, opvoedkundige, sociale en lichamelijke problemen. Als sociaal pedagogische hulpverlener ben je een sleutelfiguur in het alledaagse leven van mensen die zijn aangewezen op ondersteuning. Je leert individueel of in teamverband hulp te verlenen, deze hulp af te stemmen op andere vormen van hulpverlening en de zorg te organiseren. Verder let je er op dat je de belangen van cliënten beschermt en waar nodig behartigt, dat cliënten zich kunnen ontwikkelen en dat je hun zelfredzaamheid bevordert en handhaaft. Vooropleiding HAVO: alle profielen VWO: alle profielen MBO: niveau 4

Socioloog Wo-opleiding

Als socioloog richt je je vooral op de volgende drie vragen: - hoe is het gesteld met de innerlijke samenhang van samenlevingen; -wat zijn de achtergronden van ongelijkheid en - waarom is de Westerse wereld zich sinds de 15e eeuw steeds rationeler gaan ontwikkelen? Je probeert hierop antwoorden te vinden en daarmee ook bij te dragen aan beleidswijzigingen op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs en wetgeving. Vooropleiding VWO: alle profielen.

Bijzonderheden: Vanaf 21 jaar is toelating mogelijk na een toelatingsexamen in 4 vakken. Opleiding De 4-jarige opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening

Opleiding De 3-jarige bacheloropleiding Sociologie

Bijzonderheden: Diverse hogescholen bieden een brede opleiding (Social Work) waarin de opleidingen Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV), Maatschappelijk

Waar Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen Rijksuniversiteit Groningen

Bijzonderheden: Hierna kun je een 1- of 2-jarige master gaan volgen.

Carrieremogelijkheden Je kunt na je bacheloropleiding beginnen aan een masteropleiding: Master of Business aan de Universiteit van Amsterdam. Hiermee kun je bijvoorbeeld management consultant, strategisch analist, account-, product- of marketing manager worden. Je geeft dan strategische adviezen aan bedrijven of organisaties. Master Bewegingswetenschappen aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Maar ook de Master in Sportbeleid en Management aan de Universiteit van Utrecht biedt voor SM&O`ers een goed aansluitingstraject. Studenten van deze master komen onder andere terecht in functies als projectmedewerker bij adviesbureaus of wetenschapper bij een onderzoeksbureau of de universiteit. Studenten van Sport, Management en Ondernemen die geïnteresseerd zijn in en talent hebben voor coaching en training kunnen bovendien een extra programma Sportpsychologie doen aan de Universiteit van Amsterdam en misschien zelfs aansluiting vinden bij de Topcoach 5 Opleiding die samen met de Hanze Hogeschool Groningen en NOC*NSF wordt uitgevoerd.

OVERZICHT HBO-BACHELOR OPLEIDINGEN (VOLTIJDONDERWIJS)

Bron: HBO-RAAD Postbus 123 2501 CC Den Haag

Omdat de profielen per september 2007 zijn gewijzigd, gelden er voor 6 vwo en 4 en 5 vwo verschillende vooropleidingseisen. In de linker kolom staan de vooropleidingseisen die gelden als je in 2008/2009 in 6 vwo zit (de oude profielen). In de rechter kolom staan de vooropleidingseisen voor 4 en 5 vwo’ers die de nieuwe profielen hebben.

Symbolen opleiding in voltijd

✖

opleiding voltijd en deeltijd met duaal als mogelijkheid

Wi A 1,2 of WiB 1

Wi B 1

Wi B 1,2

Bio 1,2

(Wi A 1,2 of Wi B 1) + Ec 1 Wi B 1 + Na 1

Ec 1

La of Gr

Wi A 1,2 + Ec 1,2

Wi B 1,2 + Na 1 Wi B 1,2 + Na 1,2

l I

Wi A 1,2 + (Ak of Bio 1,2)

Na 1 of Schei 1 of Bio 1,2

Wi B 1 + Na 1 + Schei 1 Wi B 1,2 + Na 1 + Schei 1

opleiding voltijd in Nederlands of Engels

Wi A 1,2 + (Na 1 of Schei 1 of Bio 1,2)

Universiteit Maastricht

Radboud Universiteit Nijmegen

Erasmus Universiteit Rotterdam

Vrije Universiteit Amsterdam

Universiteit van Amsterdam

Universiteit Twente

Technische Universiteit Eindhoven

Technische Universiteit Delft

Universiteit Leiden

Universiteit Utrecht

Universiteit van Tilburg

Rijksuniversiteit Groningen

Cultuur & Maatschappij

Economie & Maatschappij

Natuur & Gezondheid

Wageningen Universiteit

l l l

A Fiscale Economie 3

l l

l u

A International Business

A International Business Administration

A Technologiemanagement

l l £ l

Communicatiewetenschap

56615

Criminologie

56469

Culturele Antropologie en Ontwikkelingssociologie

50035

l l

European Studies

56051

56839

56613

Organisatiewetenschappen

50754

Pedagogische Wetenschappen

56607

l £

* Voor deze opleiding geldt een numerus fixus behalve bij Universiteit Maastricht, Universiteit van Tilburg, Rijksuniversiteit Groningen en Universiteit Twente 1 De drie University Colleges hanteren een selectieprocedure 2 UT biedt ook Engelstalige variant aan (European Studies)

Recht en Management

50753

Rechtsgeleerdheid (Nederlands Recht) 1

50700

Universiteit Maastricht

Radboud Universiteit Nijmegen

Erasmus Universiteit Rotterdam

Vrije Universiteit Amsterdam

Universiteit van Amsterdam

Universiteit Twente

Technische Universiteit Eindhoven

Technische Universiteit Delft

Universiteit Leiden

£ £

l £ £ l £

£ £ £ £ £

£ l

u u u

6 vwo

l l D l D l l l D l l l l l l D l l l l

4 en 5 vwo

l l l l

D C l l Bewegingswetenschappen

56950

D C l l Biomedische Wetenschappen 1

56990

D C l l Diergeneeskunde 2

56570

l l l D C l D l I l l l

50296

l l l l l l l H H

D C H H Medische Informatiekunde

56573

l l l l

D C l l Tandheelkunde 2

56560

D C l l Technische Geneeskunde 5

50033

l l I

l l l l

European Public Health Geneeskunde 2 Gezondheid en Leven 3 Gezondheidswetenschappen

Voeding en Gezondheid 4

1 2 3 4 5

UU en LEI: Numerus fixus Numerus fixus (6 vwo) vooropleidingseisen: NT Bio1, EM bio1 en Schei1 (6 vwo) vooropleidingseisen EM en CM: WiB1 en Schei1 (6 vwo) vooropleidingseisen NT: Bio1

l l l l

56551 50509 56553

56868

l l

l l l

Universiteit Maastricht

Gezondheidszorg

Radboud Universiteit Nijmegen

l l l l

£ £ l l l £ l l l l £ l £ l l l

Erasmus Universiteit Rotterdam

50393

56461 50620

Vrije Universiteit Amsterdam

£ £ £

Recht en Bestuur Recht en Ict

Universiteit van Amsterdam

50393

56828

Universiteit Twente

50020

¬l

Notarieel Recht

Technische Universiteit Eindhoven

l University College Maastricht 1 l University College Utrecht 1 l Roosevelt Academy (in Middelburg)

56829

Technische Universiteit Delft

£ l l £ £ l

56194

l £ £

Internationaal en Europees Recht

Universiteit Leiden

56604

50016

50017 56827

Universiteit Utrecht

56606

Psychologie *

l Toegepaste Communicatiewetenschap

European Law School Fiscaal Recht

Universiteit van Tilburg

Politicologie

A Technische Planologie

l l l l l l l l

50755

56838

l l l l l l l l

l £

56622

56601

l l l l l l l l

Planologie

Sociologie

l l l l l l l l

1 UU: numerus fixus EUR: biedt een mr.drs.-programma in combinatie met Economie en Bedrijfseconomie

Personeelwetenschappen

Sociale Geografie en Planologie

4 en 5 vwo

l l

Onderwijskunde

Milieu-maatschappijwetenschappen

l l l l l l l l

Rijksuniversiteit Groningen

l l l l l l l l l l

£ l £ l l

l l l l l l l l

Wageningen Universiteit

56837

l l l l l l l l

Crohocode

A Internationale Ontwikkelingsstudies

l l l

50250

50018

50007

A Gezondheid en Maatschappij

Technische Universiteit Delft

Universiteit Leiden

Universiteit van Tilburg

Rijksuniversiteit Groningen

Universiteit Utrecht

l l l l l l l l

6 vwo

Recht

Cultuur & Maatschappij

l l l l

56627

Economie & Maatschappij

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

56631

Natuur & Gezondheid

H S

S Bèta-gamma

Wageningen Universiteit

Crohocode

Cultuur & Maatschappij

Gedrag en Maatschappij

Universiteit Utrecht

Wi B + Na + Schei

Universiteit van Tilburg

Na + Schei + Bio

Natuur & Techniek

l l l

l l l l l l u l l l l u

A Economie en Beleid A Economie & Informatica

Rijksuniversiteit Groningen

Cultuur & Maatschappij

A A

A Economie en Bedrijfskunde (Economics and Business Administration)

Wageningen Universiteit

Wi B + Na + (Schei of Bio)

Economie & Maatschappij

l l l l l l l l l l

A Economie en Bedrijfseconomie (Economics and Business Economics) 1, 2 A Economie (Economics) 1

Crohocode

(Wi A + (Bio of Ak)

Natuur & Gezondheid

l l l l l l l l l

u l u ¬

B Econometrie en Operationele Research (Econometrics and Operations Research)

Cultuur & Maatschappij

l l l Algemene Sociale Wetenschappen l l l Bestuurskunde 2 l l l Bestuurs- en Organisatiewetenschap l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

l l l l l l l l l

Economie & Maatschappij

(Wi A of Wi B) + Schei

4 en 5 vwo

Natuur & Gezondheid

(Wi A of Wi B) + (Bio of Ak)

Natuur & Techniek

Cultuur & Maatschappij

(Wi A of Wi B) + Na + Schei

Economie & Maatschappij

Bio of Ak

Natuur & Gezondheid

Natuur & Techniek

WU Wageningen Universiteit

Economie & Maatschappij

La of Gr

Natuur & Gezondheid

Schei + Bio

Natuur & Techniek

VU Vrije Universiteit Amsterdam

Cultuur & Maatschappij

UU Universiteit Utrecht

Natuur & Techniek

Na + Schei Wi B + Na

Universiteit Maastricht

F H

Radboud Universiteit Nijmegen

UT Universiteit Twente

Erasmus Universiteit Rotterdam

UvT Universiteit van Tilburg

Vrije Universiteit Amsterdam

Bio Schei

Universiteit van Amsterdam

Wi B Na

Universiteit Twente

B C E

l l l l

l ¬ ¬u

Wi A of Wi B

l l

l l A Bedrijfs- en Consumentenwetenschappen l l A Bedrijfseconomie (Business Economics) 3 l l A Bedrijfskunde (Business Administration)

toegankelijk mits vakken aangevuld zijn A

LEI Universiteit Leiden

l l l l l l l l l l l l l l l l

l l l l l l l l l l l l l

Doorstroomrechten bij profielen: 4 en 5 vwo

UM Universiteit Maastricht

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

l F I l F I l F l B B l l A I l F l l A I l F l l A I l F I l F l l A I l F I

l l l A Accountancy en Controlling l B B B Actuariële Wetenschappen

l toegankelijk l niet toegankelijk

UvA Universiteit van Amsterdam

l l l l l l

4 en 5 vwo

l F

1 UvT en EUR: bieden een Nederlandse en Engelse variant, het Engelse programma heeft een internationale focus EUR: biedt mr.drs.-programma in combinatie met Rechtsgeleerdheid 2 RUG en UU: (6 vwo) extra vooropleidingseis NT, NG, en CM: Ec1 3 Voldoe je niet aan de vooropleidingseis Ec1, neem dan contact op met de universiteit van je voorkeur

TU/e Technische Universiteit Eindhoven

Economie & Maatschappij

opleiding voltijd met Engels als voertaal

TUD Technische Universiteit Delft

Natuur & Gezondheid

alleen deeltijd

RU Radboud Universiteit Nijmegen

Natuur & Techniek

l l

RuG Rijksuniversiteit Groningen

l l l l

Universiteiten

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

I I

l l

RUG Erasmus Universiteit Rotterdam

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

toegankelijk mits vakken aangevuld zijn A

l l B B

6 vwo

l toegankelijk l niet toegankelijk

Technische Universiteit Eindhoven

£ opleiding in voltijd en deeltijd p opleiding voltijd met duaal als mogelijkheid

Doorstroomrechten bij profielen: 6 vwo

Economie

Crohocode

6 vwo

In het overzicht vind je alle universitaire bacheloropleidingen in Nederland. Bij elke opleiding staat wat de vooropleidingseisen zijn en welke universiteit de opleiding in welke vorm aanbiedt.

Natuur & Techniek

Cultuur & Maatschappij

Economie & Maatschappij

Natuur & Gezondheid

Natuur & Techniek

Bachelor0verzicht 2009-2010

u l l l l l l l l l l l l l l l

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll

Griekse & Latijnse Taal en Cultuur J J J J Griekse & Latijnse Taal en Cultuur l l l l Hebreeuwse en Aramese Talen en Culturen l l l l Hebreeuwse en Aramese Talen en Culturen l l l l Hebreeuwse Taal en Cultuur l l l l Hebreeuwse Taal en Cultuur l l l l Informatiekunde l l l l Informatiekunde l l l l International Bachelor in Communication and Media 11 Bachelor in Communication and Media l l l l International l l l l Internationale Betrekkingen en Internationale Organisatie 22 Betrekkingen en Internationale Organisatie l l l l Internationale l l l l Islamitische Theologie Theologie l l l l Islamitische l l l l Italiaanse Taal en Cultuur Taal en Cultuur ll ll ll ll Italiaanse Keltische Talen en Cultuur Talen en Cultuur ll ll ll ll Keltische Kunsten, Cultuur en Media Cultuur en Media l l l l Kunsten, Kunstgeschiedenis

llllllll

l l l l ll ll ll ll Kunstgeschiedenis Latijnse Taal en Cultuur Taal and en Cultuur ll ll ll ll Latijnse Liberal Arts Sciences Arts and Sciences ll ll ll ll Liberal Literatuurwetenschap ll ll ll ll Literatuurwetenschap Media en Cultuur en Cultuur ll ll ll ll Media Muziekwetenschap ll ll ll ll Muziekwetenschap Nederlandkunde/Dutch Studies Studies ll ll ll ll Nederlandkunde/Dutch Nederlandse Taal en Cultuur NieuwgriekseTaal TaalenenCultuur Cultuur ll ll ll ll Nederlandse Taal en Cultuur Oudheidkunde ll ll ll ll Nieuwgriekse Portugese taal en cultuur ll ll ll ll Oudheidkunde Religie entaal Levensbeschouwing en cultuur ll ll ll ll Portugese Religiestudies en Levensbeschouwing ll ll ll ll Religie Religie in Samenleving en Cultuur ll ll ll ll Religiestudies Roemeense Taal en Cultuur in Samenleving en Cultuur ll ll ll ll Religie Romaanse Talen enCultuur Culturen Taal en ll ll ll ll Roemeense Ruslandkunde Talen en Culturen ll ll ll ll Romaanse

l l l l

l l l l Ruslandkunde

56823 56823

ll££llll

50623 50623

56040 56040

ll ll

56016 56016

56703 56703

££

56825 56825 56826 56826

ll ll ll

££

50004 50004 50010 50010

56805 56805 56015 56015

56806 56806 56051 56051 56815 56815 56808 56808 56012 56012 56034 56034 56100 56100 56003 56003 50201 50201 50901 50901 56842 56842

££ ££££

ll ll ll ll££

ll £ £ £ £

ll££ ll £ £ £ £

£ £ £ £ £ £ £ £

£ £ l l £ £ l l

l ll l

l l

l l ll l l l l

l l

£ £ £ £

£ £ ££ £

56055 56804

50902 56114

56109 50902 56812 56109

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

Scandinavische Talen en Culturen

56807

Slavische Talen en Culturen

56813

Spaanse Taal en Cultuur

56810

Taal en Communicatie

56804

Taal- en Cultuurstudies

56801

Taalkunde en Interculturele Communicatie

50757

Taalwetenschap

56803

Talen en Culturen van Afrika

56821

Talen en Culturen van China

56818

Talen en Culturen van India en Tibet

56035

Talen en Culturen van Indonesie

56022

Talen en Culturen van Japan

56819

Talen en Culturen van Korea

56820

Talen en Culturen van Latijns Amerika/Spaans

56052

Talen en Culturen van Mesopotanië en Anatolië

50200

Talen en Culturen van het Midden-Oosten

56817

Theater-, Film- en Televisiewetenschap

50001

Theaterwetenschap

56702

Theologie

l l

Universiteit Maastricht

Radboud Universiteit Nijmegen

Erasmus Universiteit Rotterdam

Vrije Universiteit Amsterdam

l l l l l l l l l l

£ £

l l l £ £

Wereldgodsdiensten

50202 56800

£ £ £ £ £ £ £

56081

Universiteit van Amsterdam

l £

Wetenschap van Godsdienst en Levensbeschouwing (Godsdienstwetenschap)

57084

Universiteit Twente

£ £

Wijsbegeerte (Filosofie)

56109

Wijsbegeerte van een Bepaald Wetenschapsgebied

Technische Universiteit Eindhoven

50204

Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap

Technische Universiteit Delft

Universiteit Leiden

Universiteit Utrecht

Universiteit van Tilburg

Rijksuniversiteit Groningen

Wageningen Universiteit

Crohocode

Cultuur & Maatschappij

Economie & Maatschappij

Natuur & Techniek

Natuur & Gezondheid

Natuur & Techniek

Natuur & Gezondheid

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

£ £ £ l

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

l l

50203 56074

4 en 5 vwo

56074 56812

££ £ £ £ £

l l

56704 56811

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

1 Accreditatie loopt, geen crohonummer 2 Voor deze opleiding geldt een numerus fixus 3 UvT: biedt de opleiding ook in Utrecht aan

£ £ ££ £

56814 56704 56114 56811

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

ll l

l ll £ ll £ l

l l

56804 56814

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

£ £ l£ £

l l

56700 56055

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

6 vwo

u l u ll l

50393 56802 56802 50906 50906 56700

u u

l l

56824 56816 56816 50393

£ £ £ £

l l

50627 50627 56120 56120 56809 56809 56091 56091 50629 50629 56824

ll££

l l l l

£ £

Cultuur & Maatschappij

AlgemeneCultuurwetenschappen Cultuurwetenschappen ll ll ll ll Algemene AmericanStudies Studies ll ll ll ll American ArabischeTaal Taalen enCultuur Cultuur ll ll ll ll Arabische Arabische,Nieuwperzische Nieuwperzischeen enTurkse Turkse Talen en Culturen Culturen ll ll ll ll Arabische, Archeologie ll ll ll ll Archeologie Archeologieen enPrehistorie Prehistorie ll ll ll ll Archeologie Communicatieen enInformatiewetenschappen Informatiewetenschappen ll ll ll ll CommunicatieCultuurwetenschappen Artsen en Culture Culture ll ll ll ll Cultuurwetenschappen //Arts Documentaire Informatiewetenschap ll ll ll ll Documentaire Informatiewetenschap DuitseTaal Taalen enCultuur Cultuur ll ll ll ll Duitse EgyptischeTaal Taalen enCultuur Cultuur ll ll ll ll Egyptische Engelse Taal en Cultuur ll ll ll ll Engelse Taal en Cultuur Europese Studies ll ll ll ll Europese Studies Finoegrische Talen en Culturen ll ll ll ll Finoegrische Talen en Culturen l l l l Franse Taal en Cultuur l l l l Franse Taal en Cultuur l l l l Friese Taal en Cultuur l l l l Friese Taal en Cultuur l l l l Geschiedenis l l l l Geschiedenis l l l l Godgeleerdheid l l l l Godgeleerdheid

Economie & Maatschappij

Rijksuniversiteit Groningen Rijksuniversiteit Groningen Universiteit van Tilburg Universiteit van Tilburg Universiteit Utrecht Universiteit Utrecht Universiteit Leiden Universiteit Leiden Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Delft Technische Universiteit Eindhoven Technische Universiteit Eindhoven Universiteit Twente Universiteit Twente Universiteit van Amsterdam Universiteit van Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Vrije Universiteit Amsterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Erasmus Universiteit Rotterdam Radboud Universiteit Nijmegen Radboud Universiteit Nijmegen Universiteit Maastricht Universiteit Maastricht

Natuur & Techniek Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

4 4enen5 5vwo vwo

llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll llllllll l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

Crohocode Crohocode Wageningen WageningenUniversiteit Universiteit

Natuur & Techniek Natuur & Techniek Natuur & Gezondheid Natuur & Gezondheid Economie & Maatschappij Economie & Maatschappij Cultuur & Maatschappij Cultuur & Maatschappij

6 vwo 6 vwo

Taal Taal & & Cultuur Cultuur

50203

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

C C L S L

L S L

N N N N N N S

N N N N S T

S T

N N H H N N C C H H N N C C N N

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

H S

S Advanced Technology

P Agrotechnologie

B Bedrijfsinformatie-technologie

56226

l Q Q Biotechnologie 4

56841

H H H Bouwkunde

56951

H H H Civiele Techniek

56952

H H H Elektrotechniek

56953

l £ l l l £ l l l l

56955

l S

56973

H S

S Life Science & Technology

56286

l l

H H H Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek

56956

56957

l l l

H S

59308

H S

S Scheikundige Technologie 1 **

56960

H H H Technische Aardwetenschappen B

B Technische Bedrijfskunde

H H H Technische Bestuurskunde B

B Technische Informatica

B Technische Innovatiewetenschappen

H H H Technische Natuurkunde 2 ** B

B Technische Wiskunde 3 **

H H H Werktuigbouwkunde 1 2 3 4 *

l l

56964 56265 56965 56966

£ l

l l £ l

56995

56962

£ l

56959 56994

l l

£ l £ l l £ l l £ l

RUG: vooropleidingseisen l C T T RUG: vooropleidingseisen l C L L RUG: vooropleidingseisen l C C C (4 en 5 vwo) vooropleidingseisen EM en CM: 2 uit Na+Schei+Bio (6 vwo) profiel NG: voor instroom vanuit het profiel NG geldt voor alle opleidingen met l, m.u.v. Biomedische Technologie, Life Science & Technology, Technische Bedrijfskunde en Technische Innovatiewetenschappen, dat aan het einde van het eerste jaar dient te zijn voldaan aan de formele vooropleidingseis van WiB 1,2. ** RUG: gaat t.z.t. op in de brede bachelor ‘Natuurwetenschappen en Technologie’

l l l l l D

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

l l l l l l l l l l l l

S S

B l S

l l D l l l l C l C

l l l l l

S Aardwetenschappen

56986

H S

S Natuurwetenschap en Innovatiemanagement

56982

B Bedrijfswiskunde en Informatica

56856

S Bèta-gamma

50250

l l

56860

l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l

56968

l P S

l A S S

S S

l A l A l l C C

l A l P S S S

S S S

l l S

N N C C

H S

S Bodem, Water en Atmosfeer

l K O Bos- en Natuurbeheer

56219

l E N Dierwetenschappen l l A Economie & Informatica

56849

L Farmaceutische Wetenschappen 2, 3

L Farmacie

B Informatica

l l A Informatiekunde l l A Informatie, Multimedia en Management H H H Internationaal Land- en Waterbeheer 2 B

B Kennistechnologie/Knowledge Engineering

56978

50100

l l l

l l l l

l l

50300

S Life Science & Technology *

56286

H S

S Medische Natuurwetenschappen

50800

H S

S Milieu-natuurwetenschappen

56988

H S

S Milieukunde

56283

H S

S Moleculaire Levenswetenschappen 5, 6

59304

H S

S Molecular Science & Technology

59308

H H H Natuur- en Sterrenkunde

56984

H H H Natuurkunde **

50206

l l l

l l l l

l l

l l l l l

l l

l l l

l £

50013

Plantenwetenschappen 7 *

56835

Psychobiologie

50014

Scheikunde **

56857

Sterrenkunde 8 **

50205

Wiskunde **

56980

Universiteit Maastricht

Radboud Universiteit Nijmegen

Erasmus Universiteit Rotterdam

Vrije Universiteit Amsterdam

Universiteit van Amsterdam

Universiteit Twente

Technische Universiteit Eindhoven

Technische Universiteit Delft

Universiteit Leiden

Universiteit van Tilburg

Rijksuniversiteit Groningen

Universiteit Utrecht

l l

56869

H S

RUG: vooropleidingseisen l l l l UU: numerus fixus LEI: (4 en 5 vwo) vooropleidingseisen D l Q l UM: (6 vwo) vooropleidingseisen l C N N WU: (4 en 5 vwo) vooropleidingseisen NG: Na of (WiB + NLT) (4 en 5 vwo) vooropleidingseisen EM : 2 vakken uit Q RUG: (6 vwo) vooropleidingseisen l C L L RUG: gaat t.z.t. op in de brede bachelor ‘Levenswetenschappen’ RUG: gaat t.z.t. op in de brede bachelor ‘Natuurwetenschappen en Technologie’

l l l

56842

56848

1 2 3 5 6 7 8 * **

l l

✖ l l l

l l M Landschapsarchitectuur en Ruimtelijke Planning

H S

l l l l l

56157

56981

l Q Q D l l l l H S S l H H H l B B B

l l

56989

l l A Kunstmatige Intelligentie

S Natuurwetenschappen

l l l

50688

H S

Wageningen Universiteit

Cultuur & Maatschappij

Economie & Maatschappij

l l A Aarde en Economie

D C l l Biologie 1 *

C N N C

Natuur & Gezondheid

4 en 5 vwo

l A

C C C

l l l l l l l l l l l l

Natuur

Crohocode

6 vwo

Natuur & Techniek

Cultuur & Maatschappij

Economie & Maatschappij

Natuur & Gezondheid

Natuur & Techniek

Universiteit Maastricht

Radboud Universiteit Nijmegen

Erasmus Universiteit Rotterdam

S Levensmiddelentechnologie

S Molecular Science & Technology

Vrije Universiteit Amsterdam

l l l

H H H Industrieel Ontwerpen / Industrial Design

H H H Maritieme Techniek

Universiteit van Amsterdam

56066

H H H Biomedische Technologie

Universiteit Twente

50002 56831

Technische Universiteit Eindhoven

Technische Universiteit Delft

Universiteit Leiden

Universiteit Utrecht

Universiteit van Tilburg

Rijksuniversiteit Groningen

Wageningen Universiteit

4 en 5 vwo

Crohocode

Techniek Cultuur & Maatschappij

Economie & Maatschappij

09-07-2008 17:32:12

Natuur & Gezondheid

Cultuur & Maatschappij

6 vwo

Natuur & Techniek

Economie & Maatschappij

Natuur & Gezondheid *

Natuur & Techniek

brochure20082009.indd 44

l l l l