4 juli: Prinsentuin Leeuwa rden 5 juli: Leeuwarden - Slote n 6 juli: Sloten - Bolsward 7 juli: Energy Valley Solar day 8 juli: Bolsward - Franek er 9 juli: Franeker - Dokkum 10 juli: Dokkum - Leeuwa rden
Programma overzicht b eleefFriesland.nl
P. 11
P. 29
P. 31
Voorwoord
5
Overzicht deelnemers
8
3 teams uitgelicht
9
Beschrijving Top-klasse
11
Deelnemers Top-klasse
12
Deelnemers A-klasse
15
Frisian Solar Challenge online
21
Route & bijzonderheden
22
Deelnemers B-klasse
24
Interview
27
Energy Sunday
29
Energy Valley Solarday
31
Geschiedenis
33
Organisatie
35
Sponsoren
36
Colofon
P. 35
Tekst en eindredactie: PS Produkties Leeuwarden Opmaak: Marieke Bentink, WB Reklame Leeuwarden Productie: JHD Leeuwarden, PS Produkties Leeuwarden Druk: Scholma Druk Bedum Copyright: Niets uit deze uitgave mag gebruikt worden zonder uitdrukkelijke toestemming van de organisatie.
ORGANISTAIE
INHOUDSOPGAVE FSC 2010
_
Frisian Solar Challenge: een week met hoog rendement
ORGANISTAIE
VOORWOORD SIEM JANSEN, voorzitter bestuur Zomer….zon, water, wind in de haren, wat wil je nog meer? Even afstand nemen van alle sores die je mee maakt in werk, school en maatschappij. Of…? Nee, dit voorwoord gaat niet over alle sores in de wereld maar over hoe je juist de mooie dingen in het leven kunt combineren met serieuze zaken. Want laten we wel wezen, het bouwen van een zonneboot en je voorbereiden op deze race is topsport. Niet alleen als het gaat om al het werk, maar ook wanneer we het hebben over toepassen van duurzaamheidprincipes. Wereldconferenties struikelen daarover. Juist de deelnemers aan de Frisian Solar Challenge laten heel concreet zien hoe je daar op een goede manier mee aan de slag kunt. Niks geen grote woorden, er voor gaan. En daar gaat het ook bij de derde Friese zonnebootrace om: gewoon doen! Gebruik maken van zon en water én met en tegen elkaar in competitie laten zien wat je waard bent. Voor de deelnemers is het echt een stevige inspanning, niet alleen als het om techniek gaat, maar ook fysiek. Het is namelijk niet alleen maar een paar uurtjes racen, maar ook sleutelen, de boot erin/uit , je tentje opzetten. Kortom lange dagen. Met aan het eind een spannende finish in Leeuwarden. De beloning is een feestje en genieten van alle resultaten. Met deze race laten wij als organisatie van de Frisian Solar Challenge opnieuw zien hoe je concreet met duurzaamheid op een leuke manier aan de slag kunt. Een race die ook nog eens interessant is om te volgen, te zien en te beleven met alle het mooie van Leeuwarden, Sneek, Sloten en de rest van de Friese elf steden. Met dank ook aan belangrijke sponsoren die de race mee mogelijk maken. En zeker niet te vergeten, het is top wat er door de organisatie met al die vrijwilligers tot stand wordt gebracht. Beste mensen, geniet opnieuw van deze race. Wij hebben er veel zin in, het neemt energie, en geeft ook enorm veel meer energie terug. En voor alle deelnemers, afkomstig uit allerlei werelddelen, veel succes! Let the sun shine in… Siem Jansen, Voorzitter bestuur ‘Frisian Solar Challenge’
_
Veel mensen maken het mogelijk dat om de twee jaar de Frisian Solar Challenge plaatsvindt. Om het evenement in goede banenen te leiden zijn er verschillende afdelingen. Elke afdeling staat onder leiding van een professional. Hierbij hun ultieme twitterbericht. We staken veel energie in verbeterde reglementen en organisatie: Nu gaan we zien of het werkt. Ik reken op een spannende competitie!
Ik kijk uit naar een prachtig sportief evenement met hierin veel technologische snufjes en competitie tussen de teams. Hiernaast hoop ik op echte ‘solar’ omstandigheden; veel zon, gezelligheid en sportiviteit op het hoogste niveau!
Natasja Kesteloo Hoofd wedstrijdorganisatie
Andries van Weperen Projectleiding
Dit jaar is de jury te herkennen aan de witte shirts. Wij hebben zin in de gezellige, sportieve, maar fanatieke wedstrijdweek.
Langzaam maar zeker zijn de boten klaar voor de strijd. Ontwerpen vertaald in echte boten. Ze zien er snel en mooi uit. Ik verwacht een spannende strijd.
Eric Mehlbaum Juryvoorzitter De FSC is een geweldig evenement met zon, water, techniek en tijd. Zonne-energie wordt omgezet in snelheid, samen met mijn team registeren wij die snelheid. Ik reken op nog snellere tijden dit jaar!
Joris Melkert Voorzitter Technische commissie Albert Bosscha Wedstrijdcommissie uitslagen
Jan Kooistra Hoofd Wedstrijdcomite
Het schrijven van het wedstrijdreglement is altijd weer een hele klus. Dit jaar staat de veiligheid weer hoog in ons vaandel. Ik ben met een aantal volgboten weer van de partij om alles van dichtbij mee te kunnen maken.
ORGANISTAIE
#FRISIANSOLAR TWITTER @frisiansolar
_
DEELNEMERS A, B & Top klasse Dit jaar strijden 45 teams uit binnen-en buitenland tegen elkaar langs de Friese elfsteden. Er zijn drie verschillende klassen; de Top-klasse, Challenge A, en Challenge B. Onderstaand een overzicht van alle teams per klasse. Verderop in dit boekje worden alle teams aan u voorgesteld.
Challenge A (1-persoons) A1 ROC Friese Poort Sneek
_
A2 FSC - De Wilgen A3 ROC Westerschelde A4 Karel de Grote-hogeschool A5 Friesland College A6 Katholieke Hogeschool Kempen
Challenge B (2-persoons)
A7 Maritiem Instituut De Ruyter
B51 Marne College
A8 Artesis Hogeschool Antwerpen
B52 Van Hall Larenstein/AOC Friesland
A9 Grêmio Náutico of UFRJ
B53 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
A10 Stichting Solarteam Windesheim
B54 Fachhochschule Emden/Leer
A11 Gdansk University of Technology
B55 Gdansk University of Technology
A12 Graafschap College
B56 ROC van Amsterdam
A13 Universidade Federal do Rio de Janeiro
B57 Solarboat Team N-Gain
A14 Heemskerk Verghoog
B58 Drenthe College
A15 Hogeschool Zeeland A16 Westra RVI bv en Idee Techniek
Top-klasse
A17 Gemeente Leeuwarden
T81 Gowrings Continental BV
A18 SCM
T82 Stichting Solar Boat Team, TU Delft
A19 Vripack
T83 Stichting Furia One
A20 Cree Yacht
T84 Stichting Team Solarboat Delft
A21 Fapeu – UFSC
T85 Hogere Zeevaartschool Antwerpen
A22 Solar Team Groningen
T86 Tempress Systems BV
A23 NHL, Kenniscentrum Jachtbouw
T87 Solar Team Groningen
A24 Universidade Federal do Rio de Janeiro
T88 Feenstra’s Installatiebedrijf/Noordenwind
A25 ROC Friese Poort Drachten
T89 Andela Scheepstechniek
A26 ROC Zeeland
T90 Cedarville University
Elk team heeft een eigen verhaal. Van eerdere deelname met problemen en successen tot startende teams die zich laten verrassen door de ontwikkelingen op het gebied van duurzaam varen. Om een klein kijkje achter de schermen te geven hebben wij er drie teams uitgelicht. A5. Ùs boat Friesland College Leeuwarden Dit jaar vaart het Techno Lyceum van het Friesland College voor de tweede keer mee in de Frisian Solar Challenge. Er is hard gewerkt aan de motorregeling. Een GPS- systeem moet in combinatie met een PLC zorgen voor een optimale vaarsnelheid. De vaargegevens worden opgeslagen zodat er een strategisch plan gemaakt kan worden voor elk volgend traject. Voor de www.usboat.nl voortstuwing is hen een hoogwaardige elektrische aanhangmotor, ontwikkeld door het Amerikaanse leger, ter beschikking gesteld. C1. Gowrings Energy -Sunseeker Gowrings Continental bv Maasdam In 2008 behaalden zij de tweede plek, dit jaar is een nieuw type zonneboot ontwikkeld. Hij weegt nu de helft minder. Door lichter materiaal te gebruiken, wordt een lagere weerstand op het water gecreëerd waardoor sneller kan worden gevaren. ‘Naast halvering van het gewicht is de boot voorzien van een nieuw soort www.gowrings.nl zonnecel. Je weet nooit welke technologieën de concurrentie gebruikt, maar wij hopen op B4. Solarboat Team Emden een podiumplaats’, aldus teamcaptain Joop Fachhochschule Emden/Leer Duitsland Steenman. In 2006 had het team te kampen met motorproblemen. ‘Dit jaar hebben we besloten betrouwbare technologie toe te passen. Veel van de elektronische componenten hebben we zelf ontwikkeld. Gemotiveerd door de resultaten van 2008 kijken we uit naar de race van dit jaar’, vertelt teamcaptain professor Torsten Steffen. ‘Technische onderdelen als de motor, accu’s en besturing zijn regelmatig verbeterd.’
DEELNEMERS 2010
TEAMS UITGELICHT
Gedurende de wedstrijdweek is de FSC elke avond te zien op:
_
Wat in 2008 de C-klasse was is vanaf nu de Top-klasse. Ofwel de Formule 1 van het elektrische varen. In deze klasse worden als eerste innovaties van elektrische systemen bedacht, vormgeving van boten verfijnd en duurzame vernieuwingen toegepast. In de Top-klasse is het toe te passen type zonnepanelen niet voorgeschreven, in tegenstelling tot de klassen Challenge A en B. Het maximaal te installeren vermogen is sinds dit jaar wel beperkt tot 1750 Wp. Nieuw fenomeen in deze klasse is dat enkele boten zijn uitgerust met hydrofoils. Hiermee kunnen deze boten uit het water worden gelift, waardoor de weerstand vermindert. Naast vertrouwde gezichten zijn er dit keer ook nieuwe aanmeldingen. Voor de twee keer verdedigt het solarteam van de TU Delft zijn titel. Zal er een strijd om de eerste plaats ontstaan? Nieuwe teams in de Top-klasse T84 Stichting Team Solarboat Delft T85 Hogere Zeevaartschool Antwerpen T86 Tempress Systems BV Vaassen T87 Solar Team Groningen T90 Cedarville University USA
DEELNEMERS 2010
DEELNEMERS TOP-KLASSE
_ 11
DEELNEMERS TOP KLASSE De Top-klasse bestaat dit jaar uit tien teams uit binnen en buitenland. Naast de vertrouwde gezichten hebben zich ook nieuwe teams aangemeld om deze titanenstrijd aan te gaan. De teams worden op deze pagina aan u voorgesteld. Kijk op www.frisiansolarchallenge.nl voor meer informatie over de Top-klasse.
T81 Gowrings Energy, Sunseeker Gowrings Continental B.V. - Maasdam l Dit team is verzelfstandigd. In 2008 leenden ze de zonnepanelen nog voor deelname in de A-klasse. Nu hebben ze eigen panelen en strijden mee in de Top-klasse. Het team heeft een internationaal karakter. Er zijn zowel Nederlands –als Franstalige studenten. Of deze über slanke barbiepop die toen op de boot gesnoerd hing opnieuw fungeert als mascotte is nog af te wachten.
_ 12
T82 Delta Lloyd Solar Boat Team Stichting Solar Boat Team - Delft www.deltalloydsolarboat.nl
T83 Private Energy Solarboatteam Stichting Furia One - Leeuwarden www.furiaone.nl
Zijn dit de gedoodverfde winnaars, of niet? ‘Dit jaar ontwerpen en bouwen we een monohull. Deze wordt voorzien van draagvleugels waardoor onze boot grotendeels los komt van het water’, legt Edwin de Vries van het team uit. Of driemaal in dit geval geen scheepsrecht is weten we pas op 10 juli. Voor zolang blijven de teamleden alle opties openhouden.
T84 Imtech Solarboat Delft Stichting Solarboat Delft www.solarboatdelft.nl
DEELNEMERS 2010
T85 Antwerp Maritime Academy Hogere Zeevaartschool - Antwerpen, België www.hzs.be/SOLAR
T86 Team Tempress Tempress Systems BV - Vaassen www.tempress.nl
_ 13
T87 Groningen Solar Team Solar Team Groningen www.solarteamgroningen.nl
T88 Feenstra’s Future - Schettens Feenstra’s installatiebedrijf/Noordenwind www.noordenwind.org
T89 Andela Scheepstechniek Andela Scheepstechniek - Balk
T90 Cedarville University Cedarville University - Cedarville, USA
people.cedarville.edu/stuorg/solsplsh/index.html
DEELNEMERS 2010
DEELNEMERS CHALLENGE A De Challenge A is de klasse met de meeste aanmeldingen, dit jaar maar liefst 28. Zij varen met één stuurman en moeten minstens 8 km per uur kunnen varen. Elk team wordt in dit programmaboekje benoemd en kort toegelicht. Kijk op www.frisiansolarchallenge.nl voor meer informatie over de Challenge A.
A1 ROC Friese Poort ROC Friese Poort - Sneek www.solar-team.nl
_ 15
A2 FSC - De Wilgen FSC - De Wilgen www.fsc-dewilgen.nl
A3 Team Sunrise ROC Westerschelde - Terneuzen www.zonneboot.nl
A4 Port of Antwerp Solarboat Team Karel de Grote-hogeschool Antwerpen, België www.solarboat.be
A5 Us Boat Friesland College - Leeuwarden www.usboat.nl
A6 Yellow Sunsation III Katholieke Hogeschool Kempen Geel, België www.yellowsunsation.be
A7 Zeevaartschool Vlissingen Solarteam Maritiem Instituut De Ruyter - Vlissingen www.mir-solarteam.nl ‘Veel Nederlanders verslaan op eigen grond en daarnaast ook de andere Belgen voorblijven, dat is ons doel.’ De complete boot wordt gebouwd door de twee ingenieursstudenten Wout Struyfs en Jef van Hees. ‘Natuurlijk worden we wel met raad en daad bijgestaan door enkele docenten, maar ze proberen zoveel mogelijk zelf te doen’, zegt één van de teamleden Tim Willekens.
_ 16
A8 Artesis Hogeschool Artesis Hogeschool - Antwerpen, België www.artesissolarboat.be
A9 Ipanema Grêmio Náutico of UFRJ Rio de Janeiro, Brazilië www.equipeipanema.com
Het 16-koppige team van de Hogeschool Windesheim heeft er zin in. Zij verwachten in de top drie van de A-klasse te eindigen. Ze doen dit jaar voor het eerst mee maar hun boot ziet er erg professioneel uit. Misschien dat het komt omdat 13 van de 16 teamleden elektrotechniek of werktuigbouwkunde studeren. Kortom, dit belooft wat!
A10 Prodeon Solarteam Windesheim Stichting Solarteam Windesheim - Zwolle www.prodeonsolarteamwindesheim.nl
A12 Graafschap College Graafschap College - Doetinchem www.solarteamgraafschapcollege.nl
De acht studenten uit het team doen voor de eerste keer mee aan de FSC, toch is er op hun school al eerder een zonneboot project geweest. Er is bij de bouw van de boot veel gebruik gemaakt van de kennis van hun voorgangers. ‘Wij denken een snelle en betrouwbare boot te hebben gemaakt zodat we de race uit kunnen varen’, vertelt Paul Hendriks. De naam van dit team ‘Stille Wateren’ zou een tweeledige uitleg kunnen hebben. Hoopt het team op mooi weer tijdens de wedstrijd zodat het water rustig blijft? Of is dit een team dat valt onder de uitdrukking “stille wateren hebben diepe gronden”? Dus is het een subtiele verwijzing naar hun verborgen kracht? Ze hebben een aluminium platbodem gemaakt.
A14 Stille Wateren Heemskerk Verghoog - Teylingen heemskerkmetaal.nl
DEELNEMERS 2010
A11 Energa Solar I Gdansk University of Technology Gdansk, Polen www.solarboats.pl
_ 17
A13 Catalão UFRJ - Rio de Janeiro, Brazilië
A15 HZ Engineering Hogeschool Zeeland - Vlissingen www.solarboathzengineering.nlfsdffdf.nl
A16 Alustar Westra RVI bv en Idee Techniek Elahuizen www.westra-rvs.nl
A17 A19Swette Vripack Switter Gemeente Leeuwarden
DEELNEMERS 2010
DEELNEMERS CHALLENGE A
A18 SCM SCM - Kampen www.solarteamscm.nl
_ 19
A19 Vripack Solar Team Vripack - Sneek www.vripack.com
A22 Aquanova Solar Team Groningen www.solarteamgroningen.nl
A24 Copacabana UFRJ - Rio de Janeiro, Brazilië http://copacabana2010. wordpress.com
A20 Fiten Solar Team Cree Yacht - Gdynia, Polen www.creeyacht.pl Bartosz, de kapitein van de boot, doet dit jaar voor de derde keer mee met de FSC. Bij de eerste race nog als student van de technische universiteit van Polen. In 2008 werd het team tweede en dit jaar hopen zij nog één plekje hoger te kunnen veroveren.
A25 ROC Friese Poort Drachten ROC Friese Poort - Drachten www.solarteamdrachten.nl
A21 Vento Sul Fapea - UFSC Florianopolis, Brazilië
A23 Scylla NHL, Kenniscentrum Jachtbouw - Leeuwarden
A26 Tech.Know.Logy ROC Zeeland - Vlissingen
De Frisian Solar Challenge is ook dit jaar live te volgen via internet. Iedereen kan de deelnemers volgen via een track&trace systeem. Deze live omgeving wordt verzorgd door Geosports, zij zijn gespecialiseerd in het online verslaan van sportevenementen. ‘Zes dagen achtereen langs de kant zitten is natuurlijk niet voor iedereen weggelegd. Daarom mailen de camerateams en tekstschrijvers, die ter plekke zijn, het materiaal direct naar de redactie. Daar wordt de laatste stand van zaken meteen online gezet’, vertelt Dennis Carton, van Geosports. Deelnemers en toeschouwers kunnen zelf ook een bijdrage leveren. Foto’s, filmpjes en tekstberichten kunnen opgestuurd worden naar redactie@geosports.nl. Er ontstaat een groot online netwerk van deelnemers, bezoekers en organisatoren. Ook alle tweets van het evenement worden hier aan toegevoegd, #frisiansolar. Dit jaar is de live omgeving geïntegreerd met de Frisian Solar Challenge website. ‘De Frisian Solar Challenge is een geweldig evenement om op video vast te leggen’, vinden Wimer Algera en Rienk Smids, twee cameramannen van het Geosports mediateam. ‘Teamspirit van de deelnemers en hoe gaat het als het bewolkt is? Het is een absolute uitdaging, want alles is direct online te zien en we mogen dus niets missen van de race. Gelukkig hebben we meerdere camerateams, zo zijn we sneller ter plaatse als ergens iets interessants is’, zegt Wimer. Zo krijgt ieder team die aan dit spectaculaire evenement deelneemt de aandacht die ze verdient.
FE Telecom: in het centrum van alle communicatie FE Telecom is vanaf de eerste editie bij de Frisian Solar Challenge betrokken. Zij verzorgen de telecommunicatie met portofoons vanuit de mobiele meldkamer en staan met alle hulpverleningsdiensten in verbinding zoals de ambulanceboot. Dit alles gebeurt vanuit speciale communicatievoertuigen. Onlangs heeft FE een nieuwe mobiele meldkamer in gebruik genomen. Deze commandowagen is bijna 19 meter lang en voorzien van alle benodigde faciliteiten. De eerste vier dagen zal deze dienst doen als mobiel kantoor in Leeuwarden, het centrale punt voor beveiligingsmedewerkers en hulpverleners tijdens de FSC. FE verzorgt ook het geluid op verschillende start- en finishpunten.
INFORMATIE 2010
FSC ONLINE LIVE OMGEVING
Gedurende de wedstrijdweek is de FSC elke avond te zien op:
_ 21
ROUTE & BIJZONDERHEDEN In Noord-Friesland wordt hard gewerkt aan bruggen en sluizen. De route is daarom gewijzigd in vergelijking tot 2006 en 2008. Waar anders de zonneboten via de ‘hel van noorden’ gingen, varen de deelnemers nu door het centrum van Leeuwarden. Door de verandering in de route hoeven de deelnemers niet meer te klunen. Door deze wijziging varen de deelnemers in de etappe van Franeker naar Dokkum via Leeuwarden.
_ 22
Data & Tijden
4 juli: Prinsentuin Leeuw arden 5 juli: Leeuwarden - Slo ten Start: 9.30 uur Herstart Sneek: 14.00 uur Finish: 15.00 - 18.00 uur
6 juli: Sloten - Bolsward Start: 9.00 uur
Finish: 14.00 - 18.00 uur
7 juli: Energy Valley Solar day, Bolsward 8 juli: Bolsward - Franeker Start 10.00 uur Herstart Harlingen: 15.00 uur Finish: 15.30 - 17.00 uur
9 juli: Franeker - Dokku m Start 9.30 uur
Herstart Birdaard: 15.00 uur Finish: 15.30 - 17.00 uur
10 juli: Dokkum - Leeuw arden
Start 11:00 uur Herstart Grote Wielen: 15.00 uur Finish: verwacht v.a. 15. 00 uur
* Finishtijden zijn volledig afhankelijk van de weersomstandigheden.
Leeuwarden - Sloten 44km
Sloten - Bolsward 58km (6 juli, start: 9.00 uur) Dag twee, de kop is er af. En meteen krijgen de schippers de langste route voor de kiezen. Na 25 km passeren de deelnemers Stavoren en varen ze richting Hindeloopen, om via Workum door te varen naar finishplaats Bolsward. Na Workum is er een stuk water dat niet dieper is dan zestig centimeter. Dus alle ballast uit de boot en hopen dat de snelheid er goed in blijft.
Bolsward - Franeker 37km (8 juli, start: 10.00 uur, herstart Harlingen 15.00 uur) Na een rustdag, woensdag in Bolsward, starten de deelnemers donderdag vol goede moed aan hun derde etappe. Via een kronkelige waterweg worden de stuurmanskunsten op de proef gesteld tot aan Harlingen. Vanuit Harlingen varen de deelnemers over het Van Harinxmakanaal waar de accu’s vol open kunnen tot finishplaats Franeker.
Franeker - Dokkum 45km (9 juli, start: 9.30 uur, herstart Birdaard 15.00 uur) Een alternatieve route voor de ‘hel van het noorden’. Door werkzaamheden aan bruggen en sluizen wordt er via Berlikum gevaren richting Leeuwarden. Het hele wedstrijdveld gaat door de Friese hoofdstad. In Birdaard volgt een herstart om dan in de meest noordelijke stad van de elf steden, Dokkum aan te komen.
Dokkum - Leeuwarden 25km (10 juli, start: 11.00 uur herstart Grote Wielen 15.00 uur) De kortste, maar wel beslissende etappe. Vanuit Dokkum varen de zonneboten richting recreatiegebied de Grote Wielen. Na een herstart worden de winnaars pas bekend als alle boten gefinisht zijn in de Prinsentuin. ’s Avonds worden de winnaars in Leeuwarden gehuldigd en wordt de week afgesloten met een groot feest op het plein bij de Oldehove.
INFORMATIE 2010
(5 juli, start: 9.30 uur, herstart Sneek 14.00 uur) De eerste wedstrijddag start in de Prinsentuin in Leeuwarden. Na de proloog op zondag zijn de schippers klaar om de strijd met elkaar aan te gaan in een vijf etappe durende race. De zonneboten varen via een tussenstart in Sneek naar de nieuwe finishplaats Sloten.
_ 23
DEELNEMERS CHALLENGE B In deze klasse wordt gevaren met twee opvarenden. Teams kunnen gebruik maken van zonnepanelen aangeboden door de organisatie. Dit jaar gaan acht teams de strijd met elkaar aan. Kijk op www.frisiansolarchallenge.nl voor meer informatie over de Challenge B.
_ 24
B52 De Griene Sinnefretter - Leeuwarden Van Hall Larenstein/AOC Friesland www.vhlde.nl
B53 HAN Solar Boat Hogeschool van Arnhem en Nijmegen www.hansolarboat.nl
B51 Marnecollege 3 Marne College - Bolsward
Wie de 2008 editie mee heeft gemaakt kan zich de Friese korte broeken van dit team vast nog wel herinneren. Alles om de Friese eer hoog te houden. Ook dit jaar wil het team weer geheel klimaat neutraal deelnemen. Hierbij zal gebruik worden gemaakt van CO2 credits en duurzame auto’s. ‘En natuurlijk kan het gehele team aan het einde van de dag weer genieten van een lekker klimaat neutraal biertje’, vertelt Xantho Klijnsma. Het team heeft achttien leden, waarvan enkelen in 2008 meededen, de rest is nieuw en “grien” op het gebied van de solar experience.
B54 Fachhochschule Fachhochschule Emden/Leer, Duitsland
DEELNEMERS 2010
B55 Energa Solar II - Gdansk, Polen Gdansk University of Technology www.solarboats.pl
B56 ROC van Amsterdam ROC van Amsterdam
_ 25
De Amsterdammers hebben in 2009 in Zeeland ervaring opgedaan met solar boten. Er is veel tijd gestoken in de bouw van een nieuwe boot. ‘Daarom hebben we er voor gekozen om de PR van ons team wat op een laag pitje te houden’, aldus Marijn Feis. Ook het inschatten van de mogelijkheden is iets waar ze zich niet op hebben geconcentreerd. ‘De wijzigen aan de boot zijn zo rigoureus, het valt maar te bezien. Natuurlijk hopen we op een podiumplaats.’ Het enige Duitse team komt uit Emden. Zij verdedigen de eer van onze oosterburen voor de derde keer. Opnieuw een stel ervaringsdeskundigen. De voorgaande editie wisten zij succesvol af te sluiten met een derde plaats in de B-klasse. Hun verwachting is dit jaar minstens één plaatsje naar boven op te schuiven.
Het Drenthe College was in 2008 de onofficiële pechvogel van het jaar. Op de allerlaatste dag van de keuring werden zij gediskwalificeerd. Dit jaar logischerwijs dan ook in het halen van de start. ‘We hebben een monohull met twee vleugels met daaronder nog twee drijvers. Het ontwerp van 2008 is een beetje aangepast dus we gaan er vanuit dat we zeker door de kwalificaties komen’, aldus Sebastiaan van Bodegom. Het team is positief over het resultaat van dit jaar en verwacht nu minimaal in de top drie te komen.
B57 N-Gain: Marflex Redundancy Solarboat Team N-Gain - Zwolle www.n-gain.nl
B58 Drenthe College Drenthe College - Emmen
De Frisian Solar Challenge kan niet bestaan zonder de steun van vele vrijwilligers en sponsoren. Een ultiem groen evenement met internationale allure waarbij boten op zonne-energie varen door Friesland. Dong Energy, Mastervolt en The Sun Factory zijn internationale bedrijven met Nederlandse grondslag. Zij staan volledig achter de duurzame visie van de Frisian Solar Challenge. Deze bedrijven hebben er dan ook voor gekozen hoofdsponsor te worden van de Frisian Solar Challenge.
Deze bedrijven willen naast het sponsoren van het evenement meer bijdragen. Mastervolt verzorgt tijdens de race de shirts voor de organisatie. The Sun Factory maakt het sinds 2006 mogelijk dat ‘Het is mooi om te zien hoe fanatiek jongeren en teams uit de klassen Challenge studenten uit alle hoeken van de wereld werken aan A en B deel kunnen nemen door hen te voorzien van het bouwen van een zonneboot’ zonnepanelen. Dong Energy is Alle deelnemers werken op het grensvlak naamsponsor van het evenement en terug van innovatieve mogelijkheden. Hierbij te vinden in diverse uitingen. verbreden zij de horizon en ondergaan een ‘Het is mooi om te zien hoe fanatiek revolutie op het gebied van duurzaamheid. jongeren en studenten uit alle hoeken van En dat is precies wat deze bedrijven ook de wereld werken aan het bouwen van doen. Mastervolt is actief in verschillende een zonneboot’, aldus Klaas Hoekstra van sectoren: Marine, Mobiel, Solar en sinds The Sun Factory. ‘Wij werken graag mee een halfjaar in elektrisch varen. The Sun om de bewustwording onder jongeren te Factory richt zich op de ontwikkeling en vergroten. Maar ook om ze een kans te installatie duurzame energieoplossingen. In geven het gebruik van duurzame energie Nederland is Dong Energy leverancier van verder te ontwikkelen in combinatie met de gas en stroom voor particulieren, bedrijven juiste techniek. Met de nieuwste technieken en instellingen. denk ik dat alle records verbroken zullen worden.’ Mastervolt is voor het eerst bij de de FSC. Voorgaande races zijn wel op de voet gevolgd. Het bedrijf heeft vooral affiniteit met het enthousiasme dat te zien is bij deelnemers en organisatoren. ‘Wij hebben voor de Frisian Solar Challenge gekozen om aan onze klanten en distributeurs te kunnen laten zien wat er tegenwoordig allemaal mogelijk is op het gebied van duurzaamheid en innovaties’, zegt Marc Persoon van Mastervolt.
ORGANISTAIE
SPONSOREN DOE JE UIT OVERTUIGING!
_ 27
Zondag 4 juli staat de Prinsentuin in Leeuwarden vanaf 10.00 uur geheel in het teken van de Frisian Solar Challenge. Deelnemers moeten in een proloog van 10 kilometer aantonen dat hun boot een minimum snelheid van 8 km/u (Challenge-A en -B) of 12 km/u (Top-klasse) haalt. De route leidt vanuit Leeuwarden over de Dokkumer Ee, waar de boten na 5 kilometer een ‘keerboei’ passeren. Finish is in de Prinsentuin. De uitslag van de proloog bepaalt de startvolgorde van de eerste wedstrijddag. Om 14.00 uur begint het spektakel, de sprintwedstrijden. Waar elke minuut een zonneboot de afstand van 150 meter op vol vermogen zal varen. De snelste boot per klasse wordt na afloop in de Prinsentuin gehuldigd door Zijne Koninklijke Hoogheid, Prins Assem Bin Nayef van Jordanië, voorzitter van de Jordanian Renewable Energy Society. Voor het publiek is dit een perfecte dag om de zonneboten te aanschouwen. Voor de deelnemers is dit hét moment om de concurrentie te peilen.
INFORMATIE 2010
Energy Sunday PRINSENTUIN, LEEUWARDEN
_ 29
INFORMATIE 2010
7 Juli
ENERGY VALLEY SOLARDAY BOLSWARD
De Energy Valley Solarday staat in het teken van de basis- en middelbare scholieren. Er wordt een Mini Sinneboatrace georganiseerd waarin leerlingen met een zelf gebouwde ‘mini zonneboot’ de strijd met elkaar aangaan. Een deskundige jury beoordeelt vanaf 14.00 uur de zonnebootjes en wijst in de voorrondes de winnaars aan. Zij strijden tegen elkaar in de finale. De scholieren krijgen de mogelijkheid om kennis te maken met de teams van de ‘grote’ zonnebootrace en kunnen een inspirerend hoorcollege volgen van niemand minder dan Wubbo Ockels. Gedurende deze dag hebben deelnemers de gelegenheid om aan hun boot te sleutelen en hun koers te bepalen voor de laatste racedagen. 14.00: Voetbalclub RES, Bolwerkplein 4, Bolsward Powered by
De stichting Energy Valley is in 2003 opgericht door overh eden, bedrijven en kennisinstitu ten om de noordelijke energie-eco nomie en -werkgelegenheid uit te bouwen via duurzame inn ovaties die aansluiten bij de reg ionale kansen.
_ 31
De Frisian Solar Challenge is na twee edities uitgegroeid tot het grootste duurzame evenement in Nederland. Dit is voorgaande jaren beloond met de European Solar Prize en EnergieTransitie Award. Elk jaar groeit het evenement in omvang en ook het aantal innovaties neemt toe. De boten varen elk jaar sneller en langer. De tweede editie van de Frisian Solar Challenge ligt alweer een tijdje achter ons. En daar kunnen we met een goed gevoel op terug kijken. Het waren tranen met tuiten aan de finish van de Frisian Solar Challenge’08. Na een ruime week strijden in de Friese zonnebootrace laten de deelnemers hun emoties gaan. Sommigen zijn op van vermoeidheid maar een geweldig gevoel bij deelnemers én organisatie overheerst: wat een fantastische week! En wat een hoog niveau. In 2006 finishten vier boten binnen de 24 uur, in 2008 waren dat er 24. Wat zullen de technische innovaties en weersomstandigheden ons dit jaar brengen?
Uitslag 2008 A-klasse A2 Hanze Solar Team, Groningen A3 Cree Yacht, Gdansk - Polen
ORGANISTAIE
GESCHIEDENIS FSC 2006 / 2008 A18 Haagse Hogeschool, Rijswijk
Uitslag 2008 B-klasse B16 BOB Solar Team, Joure B14 Hogeschool Windesheim, Zwolle B9 Solarboat Team Emden - Duitsland
Uitslag 2008 Top-klasse
_ 33
C5 Delta Lloyd Boat Team, Delft C10 Gowrings Energy, Maasdam C9 Feenstra Future, Schettens
2006
2008
In 2006 vond de eerste zonnebootrace plaats. Naar aanleiding van deze eerste editie kreeg de organisatie de prijs ‘innovatief teamplayer Energie Transitie 2007’. Deze prijs werd door verschillende jongerenorganisaties toegekend, omdat zij de zonnebootrace een vernieuwend technologisch evenement vonden.
In 2008 is het varen op zonneenergie op een hoger niveau gekomen. In 2006 finishten vier boten binnen de 24 uur, deze editie zijn dat er 24. Het evenement wordt opgepakt door een Braziliaans team, dat een eigen zonnebootrace houdt. Diverse jonge ondernemers starten een bedrijf naar aanleiding van hun deelname aan de race.
2010 Na twee edities is de route voor 2010 op slechts een paar punten gewijzigd. Er is nu meer internationale en nationale bekendheid. Meer teams hebben zich dit jaar opgegeven voor deelname aan dit evenement. Nog steeds zijn de boten in ontwikkeling en gaan er op 4 juli diverse innovatieve projecten van start.
De organisatie van van de Frisian Solar Challenge bestaat uit ruim honderd mensen. Vrijwilligers en professionals zijn voor, tijdens en na de wedstrijdweek druk bezig om het evenement te laten slagen. Deelnemende teams, maar ook de organisatie is de gehele week aanwezig . Samen reizen zij door de provincie. Organisatiebureau Noordplan en communicatiebureau PS Produkties zijn de projectorganisatoren. De dagelijkse gang van zaken rond de wedstrijd wordt bepaald door de organisatiecommissie, technische commissie, jury en het wedstrijdcomité. Organisatie & Communicatie: Een team van vaste krachten, stagiaires en freelancers houdt zich tijdens en voorafgaand aan de race intensief bezig met de Frisian Solar Challenge. Van logistiek, contact met deelnemers, tot uitingen in de media.
Het wedstrijdcomité: Professionals en vrijwilligers komen hier samen. Veiligheid, route en reglementen zijn de punten waar dit comité op let tijdens de race.
De jury: Juryvoorzitter Eric Mehlbaum vormt met zijn team de jury. Ze zijn onafhankelijk en houden toezicht op de naleving van het wedstrijdreglement. Technische commissie: Alle boten worden voorafgaand aan de race uitvoerig gekeurd. Tijdens de race reist er ook een aantal commissieleden mee om er op toe te zien dat het techischreglement nageleefd wordt.
ORGANISTAIE
ORGANISATIE FRISIAN SOLAR CHALLENGE
Gedurende de wedstrijdweek is de FSC elke avond te zien op:
_ 35
SPONSOREN FRISIAN SOLAR CHALLENGE Het bestuur en de organisatie van de Frisian Solar Challenge willen langs deze weg iedereen bedanken die deze race mogelijk maken. Zonder de bijdrage, het enthousiasme en de inzet van onze sponsoren, partners en suppliers is het onmogelijk een evenement als dit neer te zetten.
Suppliers
_ 36
Vrienden
Bedankt!
dhr. A. Bosscha, Abmans BV dhr. J. Hoekstra, Geo Holland BV
Sponsoren
ORGANISTAIE _ 37
Partners
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door het Samenwerkingsverband Noord-Nederland.