El
IIEMS
special 2000 nederland f 23,50
belgië Bfr 500
Design· Visual Communication
openbaarheid
• ï
--..:....
I
54 nBE Special 2/2000
902 15 20 25
"jke maat Plaats : Madrid Foto : oktober 2000 Er is momenteel een trend te adverteren met gigantische portretfoto's in de openbare ruimte. Adverteerders huren doeken die bouwsteigers verhullen, waardoor we op straat, tussen de architectuur, worden geconfronteerd met de uitvergrote vormen van het menselijke lichaam . Een letterlijke vermenselijking van de openbare ruimte.
56 nBI/IS Spec ial 2/ 2000
Plaats : Madrid Foto: oktober 2000 hem geleende openbare ruimte , ophoudt en dat van de buurman begint.
Plaats: 1e Constantijn Huygensstraat, Amsterdam Foto : november 2000 Ook daklozen hebben behoefte aan een plekje voor zichzelf. Om dat te creëren moeten ze zich een stukje van de openbare ru imte toe-eigenen.
Wanneer je zomers lekker op een terrasje zit en naar de wc moet, is het echter wel eens onduidelijk welk café bij jouw stoeltje hoort.
Om geaccepteerd te worden door de omgeving, zodat ze mogen blijven zitten, en ook voor hun eigen welbehagen houden ze hun stekkie netjes bij.
Een horecaondernemer maakt altijd duidelijk waar zijn terras, door
Dat zal hier geen probleem zijn. Op dit plein is maar één terras. Deze ondernemer heeft zijn gepachte vierkante meters wel op een heel dwingende manier afgebakend. nBIIIS Special 2/ 2000 57
Plaats: Javakade (Java-eiland) , Amsterdam
Plaats: Einsteinweg (A 1 Ol/West Havenweg, Amsterdam
Foto: juli 1998 De bewoners van dit appartement, gelegen in het twee jaar geleden opgeleverde project in het Oostelijk Havengebied van Amsterdam, wilden waarschijnlijk graag hun privĂŠ-bezit duidelijk kenbaar maken aan de buitenwereld. Het met de strakke moderne architectuur contrasterende vogelhuisje - model Oostenrijks chalet - is hiervoor een goed middel. Het project van de Oostelijke eilanden is opgezet volgens een strak plan. De architecten moesten zich houden aan duidelijke richtlijnen. De verschillende ontwerpen worden in het project afwisselend naast elkaar herhaald. Gemakkelijker zou het zijn geweest de ontwerpen naast elkaar op de
Foto : november 2000 Zijn deze woonwagenbewoners afkomstig van een terrein van het voormalige kunstenaarsdorp Ruigoord, dat moest wijken voor de Afrikahaven? Waarschijnlijk gedoogt de gemeente Amsterdam dit stukje als tijdelijke standplaats. Het is hun persoonlijk domein, ingeklemd tussen transportroute van trein en auto. Om uiting te geven aan hun omstandigheden kalkten de moderne nomaden de tekst 'Ze willen ons naar het einde
straat/kade te plaatsen. Maar juist om in een nieuw gedeelte van de stad
voormalige bouwkeet.
van de wereld jagen, maar de wereld is rond!!' op een
toch de levendigheid te suggereren van een oude stad heeft men voor afwisselende herhaling gekozen. Voor sommige bewoners oogt hun huis aan de buitenkant toch niet individueel genoeg. Mensen willen zelf een stempel op hun domein drukken. Zo'n vogelhuisje aan de gevel is een manier om het territorium visueel af te bakenen. nEMS Special 2/2000 61
r
met graffiti Plaats: Berlijn Foto: augustus 1997 Als bewoner van een standaard-appartement in een flatgebouw richt je niet alleen je woning naar eigen smaak in, maar ook het balkon is een verlenging van de woonkamer. De planten op het balkon zijn niet alleen om zelf van te genieten, ze zijn ook een expressie van jouw persoonlijke aanwezigheid. Tenslotte kan iedereen vanaf de straat die mooie bloemen zien.
Plaats : Wenslauerstraat, Amsterdam Foto : juli 1996
Graffiti is per definitie een vorm van persoonlijke expressie in het openbaar.
Foto: december 1998
Plaats: Wenslauerstraat, Amsterdam Foto: december 1998 Plaats: Marnixstraat, Amsterdam
Hoe mooi de fotografische registratie van de kleurencombinatie ook is - de grijze tegels van de gevel, een ontwerp van de architect; de rode bloemen van de bewoner; en de zilveren graffiti met paarse outline - een gemeenschappelijk enthousiasme wat betreft het aanpassen van de openbare ruimte aan het persoonlijke, zullen de genoemde partijen niet hebben.
Plaats: BuyskadelVisseringsstraat, Amsterdam Foto : november 2000 Op bouwterreinen richten aannemers tijdelijke ruimtes in als directiekantoor, materiaalopslag en schaftruimte. De openbare ruimte wordt dan als privé-plek gebruikt. Voor de bouwvakkers is die ruimte eigenlijk een huiskamer op straat. 62 nBI/IS Special 2/ 2000
Dé plek in je privé-domein waar contact wordt gemaakt met de buitenwereld is de plaats in huis waar je 'inlogt' op de moderne communicatiemiddelen. Om gebruik te maken van diensten als internet en televisie heb je ook de nutsvoorziening elektriciteit nodig. Het raakvlak tussen privé en openbaar bevindt zich hier. Of je moet nog regelmatig met je buurvrouw, hangend over het balkon , de laatste nieuwtjes uitwisselen.