25 jaar ETA
Symposium
Christelijke spiritualiteit De kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw 17 april - Putten Cees van Nes | Gijs van den Brink | Jos Douma | Michael Gorsira HenriĂŤtte van Nes | Henk ten Voorde | Nathan Witkamp
Studiedag ter gelegenheid van de viering van het 25-jarig jubileum van de Evangelische Theologische Academie
PROGRAMMABOEKJE Evangelische Theologische Academie www.eta.nl | info@eta.nl | 078-6190037
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
Welkom Hartelijk welkom bij de Evangelische Theologische Academie! We vieren feest vandaag en we stellen uw aanwezigheid daarbij zeer op prijs. Als thema voor de viering van ons 25-jarig bestaan hebben we gekozen: Christelijke spiritualiteit – de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw. In de wereld van vandaag leven als christen – daarover willen we vandaag nadenken. Wat zegt de Bijbel erover? Wat leert de kerkgeschiedenis ons? Hoe zijn onze ervaringen hiermee, zowel individueel als gemeenschappelijk? Het is ons verlangen, dat u door deze dag gestimuleerd wordt, uw geloof opgebouwd wordt, om uw christen-zijn in de hedendaagse tijd zo goed mogelijk handen en voeten te geven. Het programma van deze dag wordt u in dit boekje gepresenteerd. Informatie over de lezingen, de seminars, de sprekers, de dankdienst en de reünie, treft u erin aan. Mocht u toch nog vragen hebben, stel uw vraag dan aan iemand met een badge op – dat is namelijk een ETA-medewerker. Niet alleen wil ik langs deze weg u als deelnemer bedanken voor uw aanwezigheid, graag wil ik ook de organisatoren en de sponsors bedanken voor alles wat ze hebben bijgedragen om deze dag mogelijk te maken. Bovenal dank aan onze Heer, Die ons 25 jaar lang zegeningen geschonken heeft! Een zegenrijke dag toegewenst, drs. Cees van Nes, directeur ETA
Inhoudsopgave Dagindeling: Inleiding thema Informatie seminars: Informatie sprekers: Informatie muzikanten: Liturgie dankdienst: Liederen dankdienst: Geloofsbelijdenis: Op naar de volgende 25 jaar..
3 4 5 6 14 15 17 18 19
Colofon Stichting Evangelische Theologische Academie Zonnebloemstraat 4 3333 SW Zwijndrecht www.eta.nl | info@eta.nl ING rekeningnr: 605798
2
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
Dagindeling 10.00 – 11.00 uur
Ontvangst, koffie/thee
11.00 – 11.10 uur
Opening, mededelingen
11.10 – 11.55 uur
Eerste spreker - Henk ten Voorde, MA Muzikaal intermezzo (harp) - Minou den Hals Tweede spreker - ds. Jos Douma Muzikaal intermezzo (harp) - Minou den Hals
12.00 – 12.45 uur
12.50 – 12.55 uur
Afsluiting ochtendprogramma
12.55 – 13.40 uur
Lunch
13.40 – 14.35 uur 14.40 – 15.35 uur
Seminar | ronde 1 Seminar | ronde 2
15.35 – 16.00 uur
Pauze
16.00 – 17.30 uur
Afsluitings-/dankdienst
17.30 – 18.00 uur
Uitloop met koffie
------------------------18.30 – 20.30 uur
Reünie, diner
20.30 – 21.00 uur
Uitloop met koffie
3
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
Inleiding thema Spiritualiteit is actueel! Om ons heen zien we dat steeds meer mensen zoeken naar ‘het spirituele’. Het ochtendprogramma van het symposium zal gewijd zijn aan de vraag in hoeverre en op welke wijze de kerk aan deze behoefte tegemoet kan komen. Als uitgangspunt zal worden genomen dat bij Christelijke spiritualiteit de van God uitgaande ontmoeting met de mens centraal staat. Henk ten Voorde zal in de openingslezing ingaan op deze ontmoeting. Hoe laat God zich ontmoeten? Welke middelen heeft Hij ons gegeven om zich te laten ontmoeten? In het bijzonder zal aandacht worden gegeven aan de spirituele betekenis van de liturgie als middel tot gemeenschappelijke ontmoeting met God. In de tweede lezing zal Jos Douma ingaan op de vraag wat het voor de kerk als gemeenschap betekent om te leven in de ‘omhelzing’ van de drie-enige God. Daarbij gaat hij ondermeer in op de vraag in hoeverre gemeenteopbouw meer oog zou moeten hebben voor de persoonlijke groei in een spiritueel leven in de Geest van Jezus Christus. In de middag worden er een viertal seminars aangeboden die een bijdrage willen leveren aan de verruiming en verdieping van onze christelijke spiritualiteit. Vanuit de kerkgeschiedenis zullen Nathan Witkamp (vroege Kerk) en Michael Gorsira (puriteinen) lessen trekken voor vandaag. Gijs van den Brink zal ingaan op de vraag hoe spiritualiteit ervaren kan worden in een (leef)gemeenschap. En tot slot zal Henriëtte van Nes bespreken wat we kunnen leren van de ontmoeting tussen God en mens in het Oude Testament. Als afsluiting van het symposium is er ‘s middags om 16:00 uur een dankdienst. In deze dienst wordt er behalve aan het symposium ook aandacht gegeven aan het 25-jarig bestaan van de ETA. In deze dienst zal Cees van Nes* spreken over het thema “Dichtbij God.” * Helaas heeft Henk Binnendijk zich afgemeld om gezondsheidsredenen.
4
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
Informatie seminars Spiritualiteit in de Vroege Kerk - De doop als goddelijke omhelzing De Oost-Syrische kerkvader Mar Narsai (vijfde eeuw, Nisibis) werkt in zijn interpretatie van de dooprite op prachtige wijze uit dat de verloren mens in en door de doop bovenal terugkeert naar zijn Vader. Dit mag ons inspireren dagelijks te leven vanuit Vaders omhelzing, "wiens liefde zoet is". | drs. ing. Nathan Witkamp Sprititualiteit in het puritanisme - Wat kunnen we leren? We vertrekken vanuit een korte duiding van het puriteinse tijdvak - wie waren de Puriteinen? En, hebben wij, christenen in de 21ste eeuw, nog iets te leren van deze mensen uit een ver verleden? Vervolgens richten we de focus meer specifiek op de vraag: hoe zag de praktijk van de puriteinse spiritualiteit er uit en liggen hier belangrijke lessen voor christenen in deze tijd? Het lukte hen om mensen te zijn uit één stuk, waar onze levens vaak zo gefragmentariseerd aanvoelen. Hoe deden zij dat? Vanwaar de blijdschap en warmte, die hun geschriften kenmerkt? Hier vinden we een doorleefd, wijs en verstandig, warmbloedig christendom - deze mensen waren vol van Gods Geest - wat is hun geheim? Kunnen we in de leer bij deze helden in de geloofsgalerij, waarvan Hebreeën hoofdstuk 11 de eerste afdeling vormt? | ds. Michael Gorsira Spiritualiteit in het Oude Testament - Ontmoetingen tussen God en mens Wat kunnen wij leren vanuit het vroegste deel van het Oude Testament over de ontmoeting en de relatie tussen God en mens? Om daar achter te komen zal er naar drie gebeurtenissen in de geschiedenis gekeken worden en de implicaties van deze momenten doortrekken naar de dag van vandaag. | drs. Henriëtte van Nes-Velema Spiritualiteit in de (leef)gemeenschap - Nieuwe monastiek Vanuit het Nieuwe Testament zullen we verschillende uitgangspunten ontdekken die te maken hebben met het gemeenschapsleven. Vervolgens zal de overstap naar de praktijk worden gemaakt. De woongemeenschap Elim zal hierbij als praktijkvoorbeeld worden aangehaald. Tot slot zal er ruimte zijn voor vragen en discussie. Interessante onderwerpen zijn bijvoorbeeld: Wat is de meerwaarde van samen geloven? Waarin hebben we elkaar nodig voor ons geloofsleven? Welke rol speelt een geestelijke broer of zus in mijn leven? Welke vorm van samenkomen is meer dienstbaar aan een gezamenlijke geloofsbeleving en welke minder? | drs. Gijs van den Brink
5
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
Informatie sprekers Henk ten Voorde, MA Henk ten Voorde (1952) is geboren in Apeldoorn. Hij is getrouwd met Marja en samen hebben ze vier kinderen. Henk studeerde computerarchitechtuur en is parttime werkzaam in de ICT. Daarnaast studeerde hij theologie aan de Evangelische Theologische Academie en aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven. Henk werkt parttime als docent aan de Evangelische Theologische Academie. Hij gaat regelmatig voor in kerkdiensten van gemeenten van verschillende signatuur.
ds. Jos Douma Jos Douma (1968) is geboren in Zuidhorn. Hij studeerde theologie aan de Theologische Universiteit (Broederweg) in Kampen. Hij promoveerde op het onderwerp De meditatie en het preekproces. Douma is voorganger van de gereformeerd-vrijgemaakte Fonteinkerk in Haarlem. Daarnaast schrijft hij boeken en doceert het vak homiletiek (predikkunde) aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven. Jos Douma is getrouwd met Joke en heeft vier zonen.
ds. Michael Gorsira Michael Gorsira (1961) heeft theologie gestudeerd in Heverlee. Daarna is hij voorganger geworden in 3 verschillende baptistengemeenten. Daarnaast is hij betrokken bij het werk van de George Whitefield Stichting (www.whitefield.nl) - een organisatie die zich bezig houdt met het bestuderen van herlevingen in de kerkgeschiedenis en ook het gebed om herleving in deze tijd. Naast het gastdocentschap aan de ETA, wordt Michael regelmatig gevraagd om lezingen en studies te houden in gemeenten. Michael is getrouwd en vader van 4 dochters. Hij woont momenteel in Appingedam in Groningen.
6
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
drs. Gijs van den Brink Gijs van den Brink (1953) is stichter en kernbewoner van de evangelische woongemeenschap Elim te Doorn. Hij studeerde theologie in Utrecht. Als redacteur en auteur van de commentarenserie Studiebijbel is hij verbonden aan het Centrum voor Bijbelonderzoek te Veenendaal. Gijs is getrouwd en is vader van drie dochters.
drs. Henriëtte van Nes Henriëtte van Nes-Velema (1956) studeerde theologie in Engeland en in Amerika. Haar specialisatierichting was het Oude Testament. Bij de ETA doceert ze met name Oud-Testamentische vakken en is ze verantwoordelijk voor de opleiding Pastorale Hulpverlening. Daarnaast is ze ook parttime werkzaam bij St. Exit, een praktijk voor psychopastorale begeleiding. Henriëtte is getrouwd met Cees en heeft 3 zonen en een dochter.
drs. ing Nathan Witkamp Nathan Witkamp (1973) is geboren in Dordrecht. Hij studeerde analytische chemie aan het Hoger Laboratorium Onderwijs en theologie aan de Evangelische Theologische Faculteit (Leuven). Witkamp is fulltime in dienst van de Evangelische Theologische Academie waar hij ondermeer dogmatische vakken en vroege kerkgeschiedenis doceert. In het kader van zijn huidig promotieonderzoek richt hij zich op een vergelijk tussen de dooprite van Mar Narsai en Theodorus van Mopsuestia. Nathan is getrouwd met Elisabeth.
7
Verrijking Verdieping Versterking
Volg gratis proeflessen
BIJBELCURSUS Wilt u de Bijbel beter leren kennen, begrijpen en toepassen? De ETS is een interkerkelijke Bijbelcursus over de inhoud, achtergrond en boodschap van de Bijbel. geloofsopbouwend n bekwame docenten n meer dan 40 locaties n ĂŠĂŠn zaterdag of twee avonden per maand n lage cursusprijs n
Zonnebloemstraat 4 3333 SW Zwijndrecht 078-6190037 info@ets-cursus.nl www.ets-cursus.nl
Advies over verwarming, ventilatie, regeling, verlichting, communicatie en energie voor:
Nieuwbouw Renovatie Verbouw Uitbreiding Vervanging Klimaat- en vochtklachten NIAG geeft adviezen voor verwarming , ventilatie en verlichting van uw gebouw. Ook advies voor geluidsinstallaties en energiebesparing heeft de permanente aandacht van NIAG. Het behoud van het orgel, gebouw en het comfort van de bezoeker staan centraal bij het advies. Voor kerken en kerkelijke organisaties werken wij met een speciale kostenstructuur. Het Spaarne 37 8253 PE Dronten Postbus 297 8250 AG Dronten T 0321 – 38 77 66 F 0321 – 38 77 60 E info@niag.nl W www.niag.nl
ETA jubileum aanbiedingen De ETA heeft de volgende twee boeken in voorraad en biedt deze (alleen deze dag!) tegen een ‘opruimprijs’ aan: Van tekst tot preek (dr. Wolfgang Klippert) Conflicten (Joyce Huggett)
Per stuk:
€7,50
Samen voor:
€12,50 ( Normaal kosten beide boeken samen: € 32,50)
Ook is het ETA-Dagboek ‘Geestelijk leven’ vandaag tegen korting aan te schaffen. In plaats van € 27,50 betaalt u vandaag slechts:
€15,Voor een combinatie van alle drie de boeken betaalt u vandaag het jubileumbedrag van:
€25,-
De boekentafel wordt deze dag verzorgd door Inside Out Publishers. Van harte aanbevolen! www.insideoutpublishers.nl
13
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
Informatie muzikanten Minou den Hals Minou den Hals is 18 jaar, woonachtig in Dordrecht en een talentvolle harpiste. Toen ze 8 jaar was, begon ze met het spelen op de harp. Nu, 10 jaar later, studeert ze aan de vooropleiding van het conservatorium in Rotterdam en won al verschillende prijzen met haar harpspel. Minou is de gehele dag aanwezig om het symposium muzikaal te omlijsten.
Hans Steeds Hans Steeds is pianist, gitarist en zanger. In 1985 richtte hij de Country Trail Band op. De band ontwikkelde zich tot een van de toonaangevende bands op het gebied van Christian country in Europa. Vele CD’s hebben ze uitgebracht en ze treden nog steeds regelmatig op in binnen- en buitenland. Hans is getrouwd met Diana en heeft 5 kinderen.
Gideon van Buitenen Gideon is een violist/componist uit Dordrecht en is actief in diverse groepen, waaronder de Country Trail Band. Hij speelde samen met allerlei nationale en internationale artiesten en werkte mee aan diverse CD-producties. Sinds 2009 volgt Gideon lessen bij jazz-violist en Stephane Grapelli specialist Tim Kliphuis. Gideon is getrouwd met Emmy.
14
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
Liturgie dankdienst Muzikale opening (harp): Breng dank aan de Eeuwige (Opwekking 331) Samenzang (staande): Breng dank aan de Eeuwige (Opwekking 331) Welkom en openingsgebed door Cees van Nes Samenzang: Grote God wij loven U (Liedboek van de Kerken 444) Gezamenlijke lezing geloofsbelijdenis (staande) onder leiding van Jan Kranendonk (zie pagina 18) Samenzang: Groot is Uw trouw o Heer (Opwekking 123) Eerste Schriftlezing door Marianne Visser Muzikaal intermezzo (harp) Tweede Schriftlezing door Marianne Visser Muzikaal intermezzo (piano + viool) Prediking ’Dichtbij God’ door Cees van Nes Muzikaal intermezzo (harp + piano + viool): Wees mijn verlangen (Opwekking 520) Samenzang: Wees mijn verlangen (Opwekking 520) Muzikaal intermezzo (harp + piano + viool): Wees mijn verlangen (Opwekking 520) Gebed - Edwin Vrijmoeth (ETA-student) - dankzegging - Hermineke Vonk (ETA-medewerkster) - voorbede - Jaap Visser (ETA-bestuurslid) - zegen Samenzang: Ere zij aan God de Vader (Opwekking 320) Afsluiting door Cees van Nes
15
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
Liederen dankdienst Breng dank aan de Eeuwige Breng dank aan de Eeuwige, breng dank aan de Heilige, breng dank aan onze Vader die ons Jezus zond.
) ) ) ) 2x
Want nu zegt de zwakke: ik ben sterk, zegt de arme: ik ben rijk, om wat de Here heeft gedaan voor ons. Want nu zegt de zwakke: ik ben sterk, zegt de arme: ik ben rijk, om wat de Here heeft gedaan voor ons. Breng dank.
Heer, ontferm U over ons, open uwe Vaderarmen, stort uw zegen over ons, neem ons op in uw erbarmen. Eeuwig blijft uw trouw bestaan laat ons niet verloren gaan.
Groot is uw trouw, o Heer Groot is uw trouw, o Heer, mijn God en Vader. Er is geen schaduw van omkeer bij U. Ben ik ontrouw, Gij blijft immer dezelfde die Gij steeds waart, dat bewijst Gij ook nu.
Grote God, wij loven U Grote God, wij loven U, Heer, o sterkste aller sterken! Heel de wereld buigt voor U en bewondert Uwe werken. Die Gij waart te allen tijd, blijft Gij ook in eeuwigheid. Alles wat U prijzen kan, U, de Eeuw'ge, Ongeziene, looft uw liefd' en zingt ervan. Alle eng'len, die U dienen, roepen U nooit lovensmoe: Heilig, heilig, heilig toe!
Refrein: Groot is uw trouw, o Heer, groot is uw trouw, o Heer, iedere morgen aan mij weer betoond. Al wat ik nodig had, hebt Gij gegeven. Groot is uw trouw, o Heer, aan mij betoond. Gij geeft ons vrede, vergeving van zonden, en uw nabijheid, die sterkt en die leidt: Kracht voor vandaag, blijde hoop voor de toekomst. Gij geeft het leven tot in eeuwigheid. Refrein
16
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
Wees mijn verlangen
Ere zij aan God, de Vader
Wees mijn verlangen, o Heer van mijn hart, leer mij U kennen in vreugde en smart. Laat mijn gedachten op U zijn gericht; wakend of slapend, vervuld van uw licht.
Ere zij aan God, de Vader, ere zij aan God, de Zoon, eer de heil'ge Geest, de Trooster, de Drie-een'ge in zijn troon. Halleluja, halleluja, de Drie-een'ge in zijn troon.
Geef mij uw wijsheid, uw woorden van eer, dat ik in U blijf en U in mij Heer, U als mijn Vader en ik als uw kind dat in uw armen geborgenheid vindt, Geef mij uw schild en uw zwaard in de strijd, maak mij tot machtige daden bereid. Wees als een burcht, als een toren van kracht, wijs mij omhoog waar uw liefde mij wacht. Wat baat mij rijkdom of eer van een mens: bij U te wonen is al wat ik wens, met als beloning dat ik op U lijk; Hemelse Koning, pas dan ben ik rijk. Hemelse Koning, die het kwaad overwon, als ik daar kom in het licht van uw zon, stralend van vreugde, getooid als een bruid, gaat mijn verlangen nog meer naar U uit. Stralend van vreugde, getooid als een bruid, gaat mijn verlangen nog meer naar U uit.
Ere zij aan Hem, wiens liefde ons van alle smet bevrijdt, eer zij Hem die ons gekroond heeft, koningen in heerlijkheid. Halleluja, halleluja, ere zij het Lam gewijd. Ere zij de Heer der eng'len, ere zij de Heer der kerk, ere aan de Heer der volken; aard' en hemel looft uw werk! Halleluja, halleluja, looft de Koning, heel zijn kerk. Halleluja, lof, aanbidding brengen eng'len U ter eer heerlijkheid en kracht en machten legt uw schepping voor U neer. Halleluja, halleluja, lof zij U, der heren Heer!
17
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
De Apostolische Geloofsbelijdenis Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van hemel en aarde. En in Jezus Christus, zijn eniggeboren Zoon, onze Here, Die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria, Die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven, neergedaald in het rijk van de dood, op de derde dag opgestaan van de doden, opgevaren naar de hemel, en zit aan de rechterhand van God, de almachtige Vader, vanwaar Hij komen zal om te oordelen de levenden en de doden. Ik geloof in de Heilige Geest. Ik geloof de heilige katholieke kerk, de gemeenschap der heiligen, de vergeving van de zonden, de opstanding des vleses en het eeuwige leven. Amen.
18
Christelijke spiritualiteit de kunst van het geestelijk leven in de 21e eeuw
Op naar de volgende 25 jaar... Beste bezoeker, Vandaag heeft u (misschien wel voor het eerst) kennis kunnen maken met de Evangelische Theologische Academie. We hopen dat u mede door deze studiedag enthousiast bent geworden over ons werk voor Gods Koninkrijk.
Mission statement Christenen toerusten tot dienstbetoon. Door middel van een grote diversiteit van opleidingsmogelijkheden zijn we bezig christenen te helpen meer inzicht te krijgen in de Bijbel, in God, en in Zijn Koninkrijk. Zo werken we aan de persoonlijke geloofsopbouw van christenen, zodat zij op hun beurt de christelijke gemeenschap waaruit zij komen tot steun kunnen zijn.
De ETA is een overheidsonafhankelijke school. Dit betekent volledige onderwijsvrijheid, maar ook dat wij financieel geen overheidssubsidie ontvangen. Onze inkomsten bestaan grotendeels uit collegegelden en de verkoop van studiematerialen, en voor een klein gedeelte uit giften. Met deze inkomsten streeft de ETA jaarlijks naar een sluitende begroting. In de praktijk echter is dit niet eenvoudig. Daarom vragen wij uw steun, zodat we de taak die voor ons ligt positief tegemoet kunnen gaan.
Naam: ......................................................................................................... Adres: ......................................................................................................... E-mailadres: .................................................................................................. Hierbij machtig ik de ETA om éénmalig / maandelijks / per kwartaal / jaarlijks* het volgende bedrag van mijn rekening af te schrijven: * Omcirkel wat van toepassing is Bedrag: € ......... Bankrekeningnummer: .....................................................................
Handtekening: .................................................................................................
19