domki fińskie zostają, utrwalmy Osiedle Jazdów by Martyna Cziszewska

domki fińskie zostają, utrwalmy Osiedle Jazdów

Opracowanie jest efektem wydarzenia „ domki fińskie zostają, utrwalmy Osiedle Jazdów” realizowanego w dniach 9 i 16 maja 2015r. na Osiedlu Domków Fińskich Jazdów w Warszawie, będącego pierwszym etapem wdrożeniowym wyników konsultacji społecznych. Organizator: Stowarzyszenie Mieszkańców Domków Fińskich Jazdów Projekt współfinansowany przez m. st. Warszawa

Partnerzy: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Katedra Sztuki Krajobrazu SGGW Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie Koordynator: Martyna Cziszewska Współpraca: Anna Wilczyńska Andrzej Górz Maciej Łepkowski _________________ Opracowanie: Martyna Cziszewska Anna Wilczyńska Andrzej Górz Fotografia na okadce: Dorota Pełszyk Warszawa, 2015

SPIS TREŚCI

1. Wstęp

2. Cztery oblicza - spacer po Jazdowie

3. Warsztat 1 | Park Jazdów - czym jest i czym powinien być

4. Warsztat 2 | Forma ochrony konserwatorskiej terenu Jazdowa

5. Aneks - koncepcje studentów architektury krajobrazu

1. WstÄ&#x2122;p

że Zarząd Terenów Publicznych jest w trakcie przygotowywania projektów remontu Parku i ulicy Jazdów, co przy wzajemnej współpracy może posłużyć jako pierwszy etap przekładania wyników konsultacji na rzeczywiste działania miejskich jednostek. Z uwag zebranych podczas konsultacji wynika, iż teren Parku jest miejscem wyjątkowym, parkiem o charakterze naturalistycznym, innym niż miejski park podobny do Parku Ujazdowskiego, Łazienek czy Ogrodu Krasińskich. Konieczność podjęcia wspomnianej debaty wynika z faktu, iż w bezpośredni sposób jej wyniki wpływają na sposób planowania, konserwowania i pielęgnacji zieleni znajdującej się jego terenie.

Wstęp W październiku 2014 r. zakończyły się konsultacje społeczne w sprawie przyszłości i formy funkcjonowania Osiedla Jazdów w Warszawie. Wynik konsultacji zaprezentowany został w formie raportu na stronie internetowej Centrum Komunikacji Społecznej w grudniu 2014 r. Efektem konsultacji była wypracowana przez uczestników koncepcja określająca sposób zagospodarowania i funkcje terenu. Zarówno w czasie konsultacji, jak i spotkań członków grupy nieformalnej Otwarty Jazdów wiele czasu poświęcono kwestiom formy ochrony konserwatorskiej mogącym skutecznie wspomóc proces rewitalizacji i ochrony Osiedla. Nie zostały one ostatecznie rozstrzygnięte i już w czasie spotkań konsultacyjnych zaistniała potrzeba, powrotu do tego tematu w przyszłości oraz zaproszenia na spotkanie ekspertów mogących pomóc w odpowiedzi na powyższe pytania. Dodatkowym aspektem jest fakt,

Opis zadania publicznego Zadanie publiczne polegało na zorganizowaniu wymienionych oraz opisanych w raporcie spotkań, warsztatów roboczych i wystaw, których wyniki i sugestie posłużyć mogą skutecznemu i sprawnemu wdrożeniu wyników konsultacji społecznych, m.in. poprzez przygotowanie formy ochrony konserwatorskiej. Dostrzeżono również chęć i konieczność nawiązania współpracy z Oddziałem XV Dziennym Psychiatrycznym Rehabilitacyjnym Szpitala Nowowiejskiego. Obecność Szpitala w przestrzeni publicznej jest znikoma, podobnie jak świadomość społeczeństwa odnośnie problemów neuro - psychiatrycznych. Twórczość plastyczna pacjentów Szpitala nie jest pokazywana szerszemu gronu odbiorców, pomimo że jest ona na najwyższym poziomie warsztatowym i zasługuje na odrębną ekspozycję. Adresatami zadania i osobami zaproszonymi do realizowanych

zadań byli wszyscy mieszkańcy Warszawy zainteresowani przyszłością Osiedla Jazdów, okoliczni mieszkańcy Śródmieścia, Jazdowa; organizacje pozarządowe, grupy nieformalne i osoby prywatne działające na jego rzecz; organizacje pozarządowe prowadzące działania społeczno-kulturalne w domkach fińskich; uczestnicy konsultacji społecznych w sprawie przyszłości i formy funkcjonowania Osiedla Jazdów; przedstawiciele i pracownicy różnych miejskich biur i urzędów dzielnicowych, takich jak: Centrum Komunikacji Społecznej, Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego, Wojewódzki i Stołeczny Konserwator Zabytków, Zarząd i Rada Dzielnicy Śródmieście, Wydział Architektury i Budownictwa dla Dzielnicy Śródmieście, Zarząd Terenów Publicznych, Zakład Gospodarowania Nieruchomościami w Dzielnicy Śródmieście, Administracja Domów Komunalnych nr 6, Dom Kultury Śródmieście, Rada Programowa Rotacyjnego Domu Kul-

tury; przedstawiciele, wykładowcy i studenci uczelni wyższych, takich jak: Akademia Sztuk Pięknych, Politechnika Warszawska, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego; przedstawiciele i pracownicy sąsiadujących z Osiedlem Jazdów instytucji, takich jak: Ambasada Finlandii, Ambasada Francji, Ambasada Niemiec, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Instytut Teatralny, Główna Biblioteka Lekarska, Szkoła Podstawowa nr 12 im. Powstańców Śląskich, Przedszkole nr 129 “Raj na Skarpie”, pacjenci Oddziału XV Dziennego Psychiatrycznego Rehabilitacyjnego wraz z rodzinami/opiekunami.

Harmonogram 9 Maja: - godz. 12:00 – 14:00 Spacer po Jazdowie/wizja lokalna w formie gry terenowej - godz. 15:00 – 16:00 Wernisaż prac projektowych studentów SGGW - godz. 16:00 – 17:30 Warsztaty pt. Park Jazdów - czym jest i czym powinien być - godz. 17:30 – 19:00 Warsztaty pt. Forma ochrony konserwatorskiej terenu Jazdowa 16 Maja: - godz. 20:00 Wystawa prac pacjentów Oddziału XV Dziennego Psychiatrycznego Rehabilitacyjnego

2. Cztery Oblicza - spacer po Jazdowie

Przebieg warsztatu: 1. Zbiórka w przy wejściu na teren jazdowa 2. Przywitanie uczestników, rozdanie mapek i długopisów/ołówków, wyjaśnienie 3. Spacer 4. Zebranie mapek Pierwszym punktem programu realizacji zadania publicznego był spacer po Jazdowie. Spacer zorganizowany został w formie gry terenowej, podzielonej na cztery sekcje tematyczne będące przystankami trasy i jednocześnie czterema najważniejszymi elementami budującymi charakter i tożsamość miejsca. Do współpracy przy wydarzeniu zaproszeni zostali eksperci i pasjonaci, którzy podzielili się ze zainteresowanymi uczestnikami swoją wiedzą i doświadczeniem w zakresie: 1. PRZYRODY: ocena stanu zdrowotnego drzew i wartości przyrodniczej terenu osiedla.

2. HISTORII: wartości kulturowe i historyczne osiedla Jazdów i otaczających go terenów oraz legendy i przypowieści związane z terenem Skarpy. 3. TOŻSAMOŚĆ: Unikatowość i fenomen Osiedla Jazdów w kontekście jego struktury, funkcjonowania i wartości społecznych. Relacje pomiędzy człowiekiem i przyrodą, znaczenie elementów ogrodowych. 4. SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ: Osiedle Jazdów jako miejsce wspierające i pobudzające działania społeczne i artystyczne.

Dla uczestników przygotowano mapki z trasą spaceru i wyznaczonymi przystankami. Na rozdanych materiałach zostawione zostało miejsce na przemyślenia i uwagi dotyczące dalszego rozwoju Osiedla Jazdów.

zamku CSW na Osiedle Jazdów, po stronie osiedla. Prowadzącym był jeden ze współorganizatorów wydarzenia, członek grupy nieformalnej Otwarty Jazdów i mieszkaniec osiedla Andrzej Górz. Pokrótce opowiedziano o inicjatywie Otwarty Jazdów, dalszym przebiegu wydarzenia i motywacji do jego utworzenia, a także przestawiono osoby koordynujące. Głos zabrała Koordynatorka zadania publicznego Martyna Cziszewska, która powitała zebranych uczestników.

Prelekcje odbyły się poprzez przenośny mikrofon, wykonana została również dokumentacja fotograficzna. W spacerze wzięli udział mieszkańcy osiedla, osoby związane z tym terenem, mieszkańcy Warszawy, oraz osoby biorące udział w odbywającym się na Skwerze Dialogu targu. Całość trasy zmieniła nieco swój przebieg z powodu wykazania chęci udziału w dziejących się aktualnie na obszarze różnego rodzaju aktywności nieprzewidzianych we wcześniejszym programie (warsztaty z budowania wiklinowego ogrodzenia). Uczestnicy, zwłaszcza mieszkańcy wykazali również chęć wzięcia udziału w dyskusji i opowiedzenia własnych historii związanych z tą przestrzenią, jej budową i funkcjonowaniem. Była to możliwość do poznania tej okolicy z perspektywy mieszkańców, a nie jedynie ekspertów, co stanowiło cenne doświadczenie. Spacer rozpoczął się w wyznaczonym miejscu, przy głównym wejściu - mostku prowadzącym od strony

Na początku uczestnicy spaceru udali się do budynku 8a (jeden z zabytkowych budynków dawnego Szpitala Ujazdowskiego), w okolicy którego zaplanowano przystanek pierwszy część tematyczną związaną z przyrodą. Głos zabrał pan Marcin Budzyński, sekretarz Komisji Dialogu Społecznego ds. Środowiska Przyrodniczego. Pan Marcin Budzyński zaczął od przestawienia pokrótce tematyki jaką zajmuje się Komisja, po czym przeszedł

szedł do tematyki historycznej osiedla. Podczas tej prelekcji, podkreślony został fakt, że mimo wszystko jest to jednak przykład środowiska przetworzonego przez człowieka, ruderalnego. Zostało podkreślone, że charakterystycznym i niewątpliwie ważnym aspektem przestrzeni jest fakt, że znajduje się ona w ciągu przyrodniczo - kulturowym jakim jest Skarpa Warszawska, która stanowi zalążek układu przestrzennego Warszawy co jest unikatowe na skalę Europy. Według prelegenta z historycznego punktu widzenia obiekt ten ulegał wielu zmianom, co spowodowało zatarcie śladów dawnych epok, czego jednak nie można pominąć współcześnie. Prelegent podkreślił, że mamy tutaj do czynienia nie z naturalną warstwą gleby, lecz warstwą nasypową, stworzoną na gruzowisku, co ma wpływ na rozwój roślinności tego obszaru np. akacje, które znoszą trudne warunki glebowe, dobrze tutaj funkcjonują, natomiast niektóre gatunki charakte-

do prelekcji na temat przyrodniczych aspektów Osiedla Jazdów. Podkreślony został fakt, że tym co szczególnie charakteryzuje ten obszar jest bioróżnorodność i szczególny układ roślin obejmujący najniższą, warstwę gleby żyznej, dalej przez krzewy i żywopłoty, poprzez drzewa młode, średniej wielkości oraz starodrzew będący siedliskiem cennych gatunków ptaków. Jest to układ unikatowy, tak jak fakt, że „spotykamy formę w której biotop i biocenoza tworzy całość i się uzupełnia”. Dzięki takim walorom przestrzeni obszar Jazdowa poprzez kumulację wilgotności i hamowanie wiatru, jest dużo cieplejszym miejscem w zimie, oraz chłodniejszym obszarem w ciągu lata. W dalszej kolejności głos objął pan Andrzej Chmiel, architekt krajobrazu, konserwator zabytków, Prezes Stowarzyszenia na rzecz Krajobrazu Kulturowego OGRÓD WARSZAWA, który opowiadając o przyrodzie, a także o krajobrazie kulturowym, płynnie prze-

fot. Martyna Cziszewska

rystyczne dla zieleni parkowej, będą zamierać. Na koniec podkreślono, że należy pamiętać o przyszłościowym wprowadzeniu form zagospodarowania trwałego, ponieważ wg. prelegenta w momencie, gdy będzie to jedynie siedlisko naturalistyczne może stać się sytuacją również problematyczną.

Blok historycznych rozpoczął się od krótkiego wykładu prof. Jana Rylke z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Profesor opowiedział o historii szpitala ujazdowskiego, który powstał właśnie w tym miejscu z powodu na dobre warunki lokalizacyjne np. widok na Wisłę i nadciągające stat-

wej, a następnie w latach osiemdziesiątych zaczęto uzupełniać go o program kulturalny, taki jak liceum plastyczne, a w późniejszym okresie Centrum Sztuki Współczesnej, czy ASP. Trafną konkluzją kończącą, był fakt, że domki fińskie i ich współczesna działalność mogą uzupełniać rolę

fot. Martyna Cziszewska

ki. Szpital ten był głównie szpitalem wojskowym, który obsługiwał stacjonujące w tych czasach na tym terenie wojska. Po I Wojnie Światowej teren ten z wojskowego zaczął zmieniać się na system wychowania młodzieży i zespół obiektów sportowych. Taka sytuacja utrzymywała się do II Wojny Świato-

opowiedziany z perspektywy samych użytkowników, do tematyki związanej z tożsamością miejsca i przestrzenią zamieszkiwaną.

kulturotwórczą tego miejsca, kontynuując jego historię. Kończąc blok historyczny kolejny zaproszony gość, pani Dorota Pełszyk opowiedziała legendę związaną z samym powstaniem Warszawy i Skarpą, o walczących braciach, syrenie i rycerzu Warsie. Jak podkreśliła sama prelegentka, była to krótka historia o tym jak powstało miasto, które wzięło się z miłości do skarpy i miejsca. W ramach podsumowania historii rozbudowy osiedla i miasta, pan Andrzej Chmiel podkreślił, że Skarpa Warszawska i układ placów gwiaździstych z czasów stanisławowskich był wyjątkowym elementem determinującym przestrzeń Warszawy. Dodatkowo w prelekcję włączyli się mieszkańcy osiedla - Joanna Jaszuńska i Stefan Szczerbiński. Opowiedzieli oni o swoich osobistych wspomnieniach związanych z budową i zamieszkiwaniem tego terenu oraz jego zniszczeniem pod zabudowę ambasad i trasy łazienkowskiej. Był to doskonały łącznik,

Całość spaceru nieco zmieniła swoją trasę, zahaczając o Skwer Dialogu Społecznego, zapraszając kolejnych uczestników do wzięcia udziału w drugiej części wydarzenia. Zatrzymując się przy zamieszkałych domkach z ogrodami dr Beata Gawryszewska z Katedry Sztuki Krajobrazu SGGW w Warszawie poruszyła tematykę tożsamości miejsca. Prelegentka określiła tożsamość jako cechę wyróżniającą dany obiekt, nadającą mu rozpoznawalność, dodając, że miejsce zamieszkiwania jest szczególnym rodzajem miejsca rozpoznawalnego. Jest to związane ze specyficznym nadawaniem charakteru ogrodom przydomowym. Podkreślony został fakt, że w przestrzeni Osiedla Jazdów zauważalne jest przejście z części parkowej do tej bardziej prywatnej, związanej

przy zachowaniu tożsamości miejsca i sygnalizowaniu jego granicy. Zauważone zostało również niewielka ilość ogrodów użytkowych w przestrzeni i ich rozwój w ostatnich latach, związany z różnymi inicjatywami społecznymi.

właśnie z zamieszkiwaniem. Te charakterystyczne cechy w ogrodach przy domkach już opuszczonych powoli zanikają. Pani Beata Gwryszewska podkreśliła istotę utrzymania tej różnorodności terytorialnej ponieważ funkcja zamieszkiwania gwarantuje unikatowy krajobraz tego miejsca.

O społecznych działaniach oddolnych opowiedział kolejny prelegent Pan Maciej Łepkowski, inicjator działań związanych z ogrodnictwem społecznym: „Ogrodu Królowej Bony” oraz ogrodu „Motyka i Słońce”. Podkreślone zostały aspekty tego typu miejsc czyli otwartość na współpracę, i skupienie się na wspólnej uprawie ziemi. Jak zostało to przedstawione chodzi o kontakt z przyrodą i o relacje, budowanie społeczności, tworzenie zasad dla społeczności oraz szukanie modelu współpracy. Są to inicjatywy pozbawione hierarchicznego podzialu władzy, oparte na horyzontalnym sposobie zarządzania.

Dr Izabela Myszka z Katedry Sztuki Krajobrazu SGGW w Warszawie uszczegóławiając tematykę tożsamości miejsca zwróciła uwagę na element ogrodu jakim jest – ogrodzenie. Prelegentka podkreśliła, że podczas jej badań, dotyczących znaczenia elementów ogrodowych, ogrody Jazdowa różniły się od pozostałych, ponieważ częściowo nie posiadały ogrodzeń co związane było z dodatkową dopłatą za dzierżawę terenu. Dało to do zrozumienia, że ogrodzenie jest to element, o którym nie do końca sami decydujemy, częstokroć jego wygląd określony jest uwarunkowaniami prawnymi, natomiast same ogrodzenia stanowią ważny element

tem jest również wartość przyrodnicza i naturlalistyczny charakter miejsca, który według uczetsników jest warty zauważenia i pozostawienia.

Ostatnim przystankiem był park Ujazdowskich, a dokładnie jego ogrodzenie od strony Osiedla. Pan Marcin Górecki z organizacji Projekt:Polska oraz inicjatywy „Otwieramy Park Ujazdowski” opowiedział o historii samego parku, a także o potrzebie połączenia tych obiektów poprzez furtki, otwierając w ten sposób teren parku dla szerszej społeczności, czym zajmuje się wyżej wymieniona inicjatywa. Podsumowując na Osiedlu Jazdów istnieje ogromy kapitał społeczny. Jest to nie tylko obszar zabytkowy i cenny zarówno historycznie jak i przyrodniczo, lecz również miejsce spotkań i działań oddolnych jednoczących mieszkańców. Charakter Osiedla jest unikatowy, dlatego powinien zostać zachowany. Z wypełnionych mapek wynika, że słuchacze uważają ten teren za bardzo wartościowy, zwłaszcza ze względu na jego społeczny charakter, który warto kultywować poprzez różnego rodzaju warsztaty i wystawy. Ważnym punk-

fot. Martyna Cziszewska

3. Warsztat 1 | Park Jazdów czym jest i czym powinien być

Przebieg warsztatu:

Warsztaty i panel dyskusyjny o szerszej wizji Osiedla Jazdów i jego relacji z okolicą oraz o pożądanym charakterze Parku Jazdów. Z uwag zebranych podczas obu konsultacji (miejskich i oddolnych, społecznych) wynika, iż teren Parku jest miejscem wyjątkowym, parkiem naturalistycznym, z elementami ogrodów przydomowych, innym niż miejskie przestrzenie takie jak: Park Ujazdowski, Łazienki czy Ogród Krasińskich. Konieczność i chęć podjęcia wspomnianej debaty wynika z faktu, iż jej wyniki w bezpośredni sposób wpływają planowanie, konserwację i pielęgnację zieleni znajdującej się jego terenie, zwłaszcza w kontekście planowanego przez Zarząd Terenów Publicznych remontu w 2016 roku.

1. Krótkie przedstawienie wypracowanych w czasie konsultacji wytycznych (wskazanie potrzebnych funkcji) (15 min.) 2. Podział na grupy warsztatowe - losowy wg funkcji: społeczna, kulturalna, edukacyjna, rekreacyjna, mieszkalna (5 min.) 3. Praca w grupach: (30 min. - mówimy, że 20) - działania i scenariusze krótkoterminowe/miękkie - długoterminowe/twarde 4. Prezentacja każdej grupy po 5 minosiedla jest właśnie proces zmian i oddolnych działań budujących wspólną przestrzeń).

fot. Martyna Cziszewska

FUNKCJA EDUKACYJNA Działania krótkoterminowe

Działania długoterminowe

- warsztaty: ogrodnicze, kulinarne, rękodzieła, - „otwarte ogrody” – możliwość asystowania przy pracach - domki dla ptaków - targ połączony z prezentacją lokalnych produktów – „warzywa królowej bony” - udział w święcie skarpy - warsztaty integracyjne dla młodzieży

- domek „modelowy” – architektura z prefabrykatów, proekologiczne rozwiązania - ogród edukacyjny - edukacyjny plac zabaw (architektura książąt mazowieckich, ogród królowej bony) - skarpa wiślana – funkcja przyrodnicza - zwierzęta gospodarskie - warsztaty historyczne - prezentacje, wykłady - teatry letnie - ogrody zimowe - włączyć się w ciąg skarpy warszawskiej do cytadeli

FUNKCJA MIESZKALNA Działania krótkoterminowe

Działania długoterminowe

- remonty (może dofinansowania) – dla mieszkańców – zewnątrz. – dla domków otwartych – wewnątrz i zewnątrz - ujednolicenie ogrodzeń - posprzątanie - uczytelnienie oznaczeń domów – mieszkalne i otwarte - tablica informacyjna

- uregulowanie spraw prawnych (mieszkańców i fundacji) - dopasowanie do otoczenia - domek na hostel / schronisko - uporządkowanie zieleni - hałas - administracja

FUNKCJA REKREACYJNA Działania krótkoterminowe

Działania długoterminowe

- informacja – rozkład, program, info. - aktywności na sezon letni do października + program - zajęcia sportowe dla mieszkańców śródmieścia - rekreacja rodzinna – targi śniadaniowe - leżaki - ogrody społecznościowe – rozdawanie sadzonek

- Aleja na Skarpie – zagospodarowanie - połączneie komunikacyjne: Park Ujazdowski, Jazdów, Aleja na Skarpie, Agrykola - rowery - hamaki - punkty gastronomiczne – ekokawiarnie - ogródek jordanowski - Muzeum Arch. + Willa Pniewskiego + domek BOS

FUNKCJA SPOŁECZNA Działania krótkoterminowe

Działania długoterminowe

- PARTNERSTWO LOKALNE - targ, bazar, wyprzedaże - współpraca z przedszkolami i szkołami - naturalny plac zabaw - podtrzymywanie zaangażowania - tablica informacyjna - Jazdowska Kooperatywa Spożywcza - Poszerzenie kręgu odbiorców i użytkowników - Działalność ogrodów społecznościowych

- WOLNE MIASTO JAZDÓW – waluta - alternatywna ekonomia - niezależność finansowa - administrowanie - forma ochrony konserwatorskiej, która nie koliduje z funkcjonowaniem osiedla

FUNKCJA KULTURALNA Działania krótkoterminowe

Działania długoterminowe

- Mała architektura - oświetlenie - tymczasowe instalacje - integracja środowisk - działania w plenerze - miejsce z zadaszeniem - wystawy, scena - plenery malarskie, architektoniczne - współpraca z uczelniami - promocja, identyfikacja - wytyczne konkursowe, - Przestrzeń dla projektów studenckich

- pogłębianie konsultacji spotkania, rozmowy, debaty - forma ochrony – studium, plan miejscowy, konserwatorskiej - adaptacja i remonty domków - pielęgnacja zieleni - długoterminowa współpraca z instytucjami kultury - stałe cykliczne wydarzenia

4. Warsztat 2 | Forma ochrony konserwatorskiej terenu Jazdowa

Warsztat dotyczył możliwości form ochrony obszaru domków fińskich. Planowo miala się odbyć prezentacja, dyskusja i warsztat o możliwych formach ochrony terenu Jazdowa innych niż miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego z pokazaniem przykładów i dobrych praktyk z całej Polski i zagranicy. Początkowo zaczęto od prezentacji panelistów, które jednak z powodu wielowątkowości i interdyscyplinarności tematyki, bezpośrednio przekształciły się w prawie 1,5 godzinną dyskusję. Paneliści: dr Barbara Jezierska - Pełnomocniczka ds. Zieleni dr inż. Monika Domanowska - SGGW w Warszawie

Pierwszym z panelistów była dr Monika Domanowska z Katedry Architektury Krajobrazu SGGW w Warszawie, zajmująca się planowaniem przestrzennym. Pani Domanowska, podobnie jak reszta uczestników opowiedziała się za tym, że zarówno Studium Kierunków i Uwarunkowań Zagospodarowania Przestrzennego jak i już sam Plan Miejscowy nie są dostateczną formą ochrony. Zapisy o przestrzeni osiedla jazdów powinny się w nich znajdować, lecz jednocześnie musi być ustanowiona dodatkowa forma ochrony tego obiektu. Podkreślono również, że w zapisach studium przestrzeń osiedla Jazdów nadal widnieje jako obszar usuług administracji - nie zostały jeszcze wprowadzone zmiany ustalone podczas konsultacji społecznych. Zgodnie z tym co stwierdzono w dalszej debacie ochrona przyrodnicza jest nieodpowiednia w stosunku do osiedla Jazdów z powodu swojej restrykcyjności (brak możliwości zmian stanu obecnego - jedną z głównych wartości

ków fińskich obecnie znajduje się w granicy obszaru określonego jako pomnik historii i obowiązującego do dziś pomimo wejścia w życie ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami i zmian z nią związanych. W dalszej przyszłości jest to również podstawa do próby wpisania Osiedla Jazdów jako unikatowego miejsca na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jedną z mniej efektywnych ale i mniej restrykcyjnych form ochorny może być również wpis obiektu do ewidencji zabytków. Po żywej dyskusji padło stwierdzenie o możliwości utworzenia parku kulturowego jako jednej z najskuteczniejszych form ochrony zarówno przyrody jak i całego krajobrazu kulturowego, posiadający plan ochrony obiektu.

osiedla jest właśnie proces zmian i oddolnych działań budujących wspólną przestrzeń). Jednym z przykładów zaproponowanych przez Panią Monikę Domanowską był zespół przyrodniczo krajobrazowy z przytoczonej definicji oznaczający : fragment krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujący na ochronę ze względu na walory widokowe i estetyczne (np. park na starym kampusie SGGW wraz z zabudową). Jest to wg. Pani Moniki jedna z najlepiej wpisujących się w przestrzeń Jazdowa form ochrony. Kolejna panelistka pani Barbara Jezierska podkreśliła fakt, że choć wiążącą się z sporymi restrykcjami, to najskuteczniejszą na tą chwilę formą ochrony może być wpis do rejestru zabytków (przy czym należałoby pamiętać o wpisaniu nie pojedynczych obiekty, a całego układu urbanistycznego osiedla). To co zostało podkreślone i przedstawione na planach, to fakt, że przestrzeń dom-

ności z przyszłymi planami zagospodarowania osiedla Jazdów.

Podsumowując, możliwości ochrony obszaru Jazdowa jest stosunkowo niewiele. Optymistyczną informacją jest fakt, że prawdopodnie jest to część obszaru określona jako pomnik historii, nasuwać się może jedynie wątpliwość na ile jest to respektowane przez władzę? Do tej pory przy ustaleniu studium obszar był określony jako usługi administracyjne, nie mające nic wspólnego z ochorną krajobrazu. Dobrym rozwiązaniem wydają się być z jednej strony wpis do rejestru zabytków jako stosunkowo szybkie i skuteczne rozwiązanie lecz dosyć restrykcyjne w kontekście późniejszych zmian, z drugiej zaś strony park kulturowy i zespół przyrodniczo- krajobrazowy dające częściowo możliwość ochrony krajobrazu jako całości składającej się na tożsamość miejsca (aspekty przyrodnicze, historyczne i społeczno kulturowe.). Wszystkie zaproponowane rozwiązania powinny zostać dokładnie przeanalizowane pod względem możliwości i ograniczeń, a także skuteczności w ochronie i zgod-

fot. Dorota PeĹ&#x201A;szyk

fot. Dorota Pełszyk

Wystawa koncepcji projektowych dla Osiedla Jazdów wykonanych przez studentów architektury krajobrazu w ramach zajęć „Projekt przestrzeni kreatywnej” (prowadzenie: mgr inż. Martyna Cziszewska, dr hab inż. Beata Gawryszewska i mgr inż. Anna Wilczyńska) oraz zajęć „Projekt niskobudżetowego zagospodarowania przestrzeni publicznej” (prowadzenie: dr inż. Krzysztof Herman).

fot. Dorota Pełszyk

W prezentacji udział wzięli prowadzący zajęcia i studenci - autorzy prac. Przedstawione koncepcje były tłem do dyskusji na temat przyszłości Jazdowa. Na zdjęciu jedna z koncepcji autorstwa Karoliny Parol, Sylwii Płusy i Anity Skalskiej, jedna z najlepiej ocenionych prac podczas wernisażu - uczestnicy mogli zagłosować na ulubioną koncepcję przyklejając kolorowe naklejki.

fot. Dorota PeĹ&#x201A;szyk

fot. Dorota Pełszyk

Koncepcja Aleksandry Strzemeckiej i Bogumiły Stępień.

5. Aneks - koncepcje student贸w architektury krajobrazu

Projekt niskobudżetowego zagospodarowania przestrzeni publicznej

Częścią wydarzenia „domki fińskie zostają, utrwalmy Osiedle Jazdów” był wernisaż prac projektowych dla Osiedla Jazdów wykonanych przez studentów architektury krajobrazu w ramach zajęć:

prowadzenie: dr inż. Krzysztof Herman W ramach przedmiotu studenci zapoznali się z najciekawszymi projektami, badaniami i dobrymi praktykami dotyczącymi niskobudżetowej i tymczasowej urbanistyki orazarchitektury krajobrazu. Omawiane były projekty inicjowane przez lokalne społeczności, aktywistów (NGO), ale także alternatywne podejścia do projektowania prezentowane przez architektów i architektów krajobrazu. Prezentowane były: interwencyjna metodologia LCQ (Light, Cheap, Quick Lekko, Tanio, Szybko), popularyzowana i wykorzystywana przez organizację Project For Public Spaces oraz przełomowe badania Williama H. White’a, które stanowią podstawę merytoryczną tej strategii.

Projekt przestrzeni kreatywnej prowadzenie: mgr inż. Martyna Cziszewska, dr hab inż. Beata Gawryszewska mgr inż. Anna Wilczyńska Zajęcia prowadzone w semestrze V studiów inżynierskich kierunku Architektura Krajobrazu. Głównym celem było opracowanie koncepcji projektowej dla Osiedla Jazdów, która zakładała próbę kreacji przestrzeni kreatywnej, czyli przestrzeni aktywnej, atrakcyjnej zarówno wizualnie, ale przede wszystkim o dużych wartościach społecznych. Punktem wyjścia do opracowania projektów był raport z konsultacji społecznych dotyczących Osiedla Jazdów.

Koncepcja rozwoju osiedla domków fińskich na Jazdo Informacje o obiekcie

Fotografie z terenu osiedla

Lokalizacja Osiedle domków fińskich leży na skarpie wiślanej przy ulicy Jazdów, w południowej części dzielnicy Śródmieście. Od północy ogranicza je ul. Piękna, od południa- ul. Al. Armii Ludowej, od wschoduul. Myśliwiecka, od zachoduPark Ujazdowski oraz ul. J. Lennona.

Własności gruntów

Historia osiedla Osiedle domków fińskich zostało zbudowane w 1945 roku na terenie dawnego Szpitala Ujazdowskiego jako tymczasowe mieszkania (pierwotnie na 5 lat) dla pracowników Biura Odbudowy Stolicy, którzy zostali pozbawieni mieszkań w Warszawie, a mieli wielodzietne rodziny. Drewniane domy pochodziły z reparacji wojennych jakie Finlandia była zmuszona świadczyć po II wojnie światowej na rzecz ZSRR. Oddane Polsce domki wznoszono później w różnych częściach kraju, w tym w Warszawie. Osiedle Jazdów wzniesione według planów jako prowizoryczne na okres około 5 lat przetrwało jako jedno z nielicznych tego typu założeń. Następcami po pracownikach Biura Odbudowy Stolicy byli m.in. artyści tacy jak: Maria Czubaszek, Jan Pietrzak.

Osiedle domków fińskich w Warszawie od 2012 roku jest w większej części własnością Miasta Stołecznego Warszawa, a w mniejszej innych instytucji publicznych.

Stan istniejący

100 metrów

So urc e: E s ri, Dig ita lG lobe , Ge oE y e, i -c ubed , US DA , U S GS , A E X , G etm a ppin g, A erog ri d, I G N, I GP, s wis s t opo, and t he GI S User Com m uni ty

WYKONAŁY: Urszula Elznerowicz Justyna Szewczyk

Osiedle Jaz kunsztownyc zakupić tow

wawago.blox.pl

warszawa.wikia.com

Niezwykły i niepowtarzalny charakter przestrzeni Brak mieszkańców w budynkach istniejących

Magdalena Jachura

- nowe dom - otwarty ter - warsztaty m swoimi prac - co tygodni

Wytyczne projektowe

¯ 1

eela1.blox.pl

budynki zamieszkane opuszczone usługowe 1 - szpital 2 - przedszkole 3 - biura

Duże powierzchnie terenów zieleni i nieformalne ciągi komunikacyjne Skwer - miejsce publiczne w centrum osiedla Obecność uli pszczelarskich i ogródków

FAKULTET: Projekt niskobudżetowego zagospodarowania przestrzeni publicznej

- Zachowanie istniejącej zabudowy i obiektów - Uzupełnienie układu obiektów - Możliwość sprowadzenia nowych mieszkańców - Otworzenie terenu jako ogólnie dostępnego, na którym komunikacja pomiędzy budynkami - Możliwość wykorzystania tej przestrzeni jako miejsce spotkań - Możliwość wyrobu produktów na terenie osiedla

PROWADZĄCY: dr inż. Krzysztof Herman

owie

plansza 1/2

Pomysł na osiedle Jazdów

zdów jako małe miasteczko rzemieślnicze w Warszawie, słynące z ch wyrobów i domowych przysmaków, gdzie przyjeżdża się aby warów nie dostępnych nigdzie indziej.

Założenia koncepcji

my fińskie w których mogą zamieszkać potencjalni rzemieślnicy ren osiedla, swobodne przejście po warsztatach mieszczą się na parterach budynków, rzemieślnicy mieszkają nad cowniami. iowy targ produktów i możliwość ich zakupu

Schemat koncepcyjny

¯ elementy domy mieszkańców Jazdowa domy dla nowych mieszkańców budynki usługowe

100 metrów

swobodne przejście pomiędzy działkami

Architektura Krajobrazu rok trzeci, semestr piąty

grudzień 2014

Koncepcja rozwoju osiedla domków fińskich na Jazdo Zagospodarowanie przykładowej działki Na terenie osiedla wybrano jedną z działek by następnie zaproponować jej przykładowe zagospodarowanie zgodne z ogólną koncepcją. Wśród wytycznych projektowych należało uwzględnić budżet o wysokości 8 100 zł. Projekt dotyczy jedynie otoczenia domku fińskiego.

Lokalizacja wybranej działki

rzeźby zwierząt

doniczki okrągłe

kule ozdobne

stół rzemieśln

stolik z krzesłami

okrągłe przejście tipi wiatrak

0 25 50

100 metrów

legenda budynki lokalizacja wybranej działki

siedzisko na tarasie

siedzisko wiszące

ciuchcia wiklinowa

doniczki prostokątne

Stan obecny

rzeźba

Kosztorys ELEMENTY

JEDNOSTKA

ILOŚĆ

WYMIARY

CENA

Wiklina

300

3x300 zł

Obejma (kokon) + przesyłka

sztuki

100 + 15 zł

Belka (kokon)

sztuki

14x300 cm

3x70 zł

Lina stalowa do mocowania(kokon)

metr bieżący

Ø2,2 cm

89,48 zł

Wylewka betonowa (kokon)

B20

210 zł

Dowóz belek (kokon + traras)

60 zł

Materac (kokon) + przesyłka

sztuki

Ø100 cm

150 + 15 zł

Poduszki (kokon) + przesyłka

sztuki

50x50 cm

(4x20) + 15 zł

Modułowe deski akacjowe (taras)

sztuki

30x30 cm

56x10 zł

Listwy do tarasów drewnianych

sztuki

30 cm

41x16,40 zł

Wylewka (taras)

5,024

B20

5,024x210 zł

Żwir (taras)

10,048

16-32 mm

10,048x89 zł

Piasek (taras)

5,024

5,024x29,40 zł

Robocizna (taras)

20x50 zł

Materac (łóżko na tarasie) + przesyłka

sztuki

Ø280 cm

600 + 15 zł

Rusztowanie (pergola)

sztuki

Ø1,2 cm, 60 m

2x16 zł

Ziemia ogrodnicza

paczki

20 kg

70x10 zł

Hedera helix (pergola)

sztuki

19x9 zł

Nasiona kwitnących roślin jednorocznych

paczki

Firm

30x2 zł Suma: 7751,90 zł

WYKONAŁY: Urszula Elznerowicz Justyna Szewczyk

FAKULTET: Projekt niskobudżetowego zagospodarowania przestrzeni publicznej

PROWADZĄCY: dr inż. Krzysztof Herman

owie

plansza 2/2

¯ ¼¼¼¼¼¼¼¼ª±¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼¼

» » » » » » » » » » » » h__ » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » » »» »» »» »

niczy

byliny

drzewo iglaste

trawnik

drzewo liściaste

budynek mieszkalny grupa -----------magazyn krzewów ------

»»»»»»»»»»»»»»»» »»»»»»»»»»»»»»»»

pergola

------

20 Metry

Wybrany fragment koncepcji stanowi domek należący do rzemieślnika zajmującego się wikliną. Budżet przeznaczony na ten projekt wynosi 8 100 zł. Elementy wilkinowe które zostaną utworzone przez rzemieślnika zostały przedstawione na widokach i rzucie.

Wizualizacje ŹRÓDŁO

ma wiklinowy ogród Allegro Ogrody leandro Lina na metry Leroy Merlin Ogrody leandro Allegro Allegro Ogrody leandro Ogrody leandro Leroy Merlin E-mur

ennik-budowlany.pl Anonse Allegro NOMI Praktiker Acrocona Biedronka Reszta: 348,1 zł

Architektura Krajobrazu rok trzeci, semestr piąty

grudzień 2014

A Ń

Lokalizacja terenu opracowania

Schemat myślowy

funkcja społeczna + funkcja kulturalna => sztuka oaza dla artystów

rzeźba

performance

młodzi artyści

SZTUKA +JAZDÓW

fotografia

Lokalizacja dzielnicy Śródmieście w Warszawie

warsztaty

tatr

Lokalizacja Jazdowa w dzielnicy Śródmieście

Zidentyfikowane problemy miejsce nieznane dla osób odwiedzających Warszawę

Legenda granice terenu objętego projektem ulica ścieżka budynki przedszkola szpital dla niepełnosprawnych zamieszkałe gospodarcze

budynki zagospodarowane na cel: sali wystawowowej sali przeglądu nowych talentów sali wykładowej i kawiarni pracowni teatralnej pracowni rzeźbiarskiej

objęte projektem pracowni malarskiej

duża presja urbanistyczna

•Stworzenie ce dziedzin sztuki •Współpraca •Przeznaczeni artystyczną •Przygotowan •Przystosowan użytkowanych •Zapewnienie •Wykorzystani spotkań, wysta •Współpraca •Organizacja

Plan dla całości terenu

komunikacja

teren zapomniany przez mieszkańców Warszawy

Program

miejsce na imprezy plenerowe

ski Park Ujazdow

Jazd ART ów

Projekt niskobudżetowego zagos domków fińskich Jazdów

studia śpiewu pracowni mody

popadanie w ruinę, dewastacja domków

Monika Midziałek, Aleksandra Zmitrowicz

pracowni fotograficznej hostelu dla zaproszonych artystów, gości

Projekt niskobudżetowego zagospodarowania przestrzeni

PROWADZĄCY: dr inż. Krzysztof Herma

spodarowania terenu

entrum sprzyjającego współpracy artystów różnych i ze środowiskami i organizacjami artystycznymi ie domków na różnego rodzaju działalność

nie profesjonalnych pracowni nie podwórek do celów warsztatowych h w okresie letnim e swobody poruszania się pomiędzy pracowniami ie istniejącej sceny do organizacji wydarzeń, aw wszystkich pracowni przy przygotowaniu wydarzeń wystaw i konferencji

Architektura Krajobrazu an rok trzeci, semestr piąty

CSW

¹ 0 5 10

Metry 50

styczeń 2015

Projekt niskobudżetowego zagos domków fińskich Jazdów

Jazd ART ów Pracownia fotograficzna

Kosztorys ogród kreatywny

Budżet: 9 200 zł Pdmiot odpowiedzialny: •Warszawska Szkoła Fotografi i Grafiki Projektowej

galeria

studio

Lp. Nazwa 1.

Parametry

Ilość

Cena [zł]

Siedzisko w kształcie sześcianu

a) sklejka

Grubość 0,9 cm, sosna kaukaska

b) kątowniki c) śrubki d) nakrętki

31,25 m2

229,00

Metalowy, 5x5x4 cm

350 szt.

445,00

Typ M5 x 12 mm A2

700 szt.

140,00

Typ M5

700 szt.

105,00

suma

studio

ciemnia

a) Papier ścierny

Gradacja: 180

b) Impregnat do drewna

Impregnat wodny do drewna, bezbarwny

1 rolka

8,70

117,00

suma

Możliwości w

Ciemna

a) powiększalnik

1 szt.

150,00

b) koreks

1 szt.

149,00

c) zegar ciemniowy

1 szt.

11,00

d) czerwony filtr

1 szt.

11,00

e) kuwety f)

lampa ciemniowa

filtry zmieniające kontrast

d) stół

Pojemność do 1,5 litra

3 szt.

45,00

1 szt.

140,00

NDx4 52mm, NDx4 55mm, NDx4 72mm

3 szt.

100,00

175/218/260x95 cm

1 szt.

699,00

suma

Wykorzystanie modółowego elementu do tworzenia ogrodu kreatywnego oraz wyposażenia domku

Monika Midziałek, Aleksandra Zmitrowicz

225,70

Kosztorys wnętrze 1.

koszt jednego elementu: 37 zł liczba elementów: 25

919,00

Remont altany

ogród kreatywny

Projekt elementu wyposażenia

Propozycja

Studia fotograficzne

Lampa Quantuum Up! 200

1262

3 szt.

1055

b) Softbox Bowens

BW1530 Lumiair Octabox 90

2 szt.

1834

c) Parasol Bowens

BW4036 srebrno-biały 90 cm

2 szt.

300

d) Tło Colorama

kartonowe 2,7x11m, kolory: biały x2, czarny, kremowy, niebieski,

5 szt.

1395

2 szt.

479

2 szt.

1784

Funsports Zestaw zawieszenia teł W901

Lampa Bowens

BW3450 StreamLite 330 3 x 30W flurescent

suma

Projekt niskobudżetowego zagospodarowania przestrzeni

6794

PROWADZĄCY: dr inż. Krzysztof Herma

spodarowania terenu układu elementów w ogrodzie

wykorzystania elementu

Architektura Krajobrazu an rok trzeci, semestr piąty

styczeń 2015

Legenda:

kolorowa ścieżka doprowadzają do elementów projektu budynek galerii i pchlego targu domki o wyznaczonej funkcji domek sztuki rzeźbiarskiej domek sztuki malarskiej domek muzyki domek fotografii

domek tańca

ą ę ś

ę ą

ązania: ś

ą ą

ą ś

ączonych ze sceną na skwerze dialogu przeznaczonych do własnoręcznych wpisów i rysunków świetleniem

ń przewodnią związaną ze sztuką: tańca, muzyki, malarstwa i rzeźby ś

żytkowników parku.

ę wykonaną z kostki kamiennej różnych barw. ączenie osiedla Jazdów z Parkiem Ujazdowskim za pomocą furtek

ąc

ście na teren Jazdowa od ul.Pięknej

ńca

UTWORZONY PRZEZ PROGRAM EDUKACYJNY FIRMY AUTODESK

ąca

ś ź ą UTWORZONY PRZEZ PROGRAM EDUKACYJNY FIRMY AUTODESK

ętrze wypoczynkowe

czenie nawierzchni kamiennej z betonową)

ętrze ogrodowe z pergolą

Warsztaty promujące twórczość artystyczną oraz dzieła wykonywane z materiałów recyklingowych takich jak drewno, szkło, papier, metal, plastik i wiele więcej...

Autorzy: Paweł Janic, Dominik Tyborowski Przedmiot: Projekt przestrzeni kreatywnej

Kierunek: Architektura Krajobrazu Prowadząca przedmiot: dr hab. B. J. Gawryszewska

Wizualizcja przestrzeni warsztatowej

WOBiAK Semestr 5 KSK SGGW 2015

Stworzenie betonowych bloków w ”leśnej” części osiedla,

Analizy mają na celu określenie potencjału terenu i kolejno przedstawiają: tereny wolne, na których można operować, użytkowników, oraz sieć komunikacji.

na których mieszkańcy i odwiedzający będą mogli tworzyć swoją własną, indywidualną sztukę

Główna droga- miejsce usytuowania bloków reprezentacyjnych

Szlak przestrzeni kreatywnej, na placach będą ustawione płyty

Betonowe bloki z cytatami wybranego patrona, który zostanie wytypowany podczas serii spotkań, za każdym razem inny

Za inspirację posłużył motyw Warszawy, która odradzała się na nowo po trudnym okresie wojny. Każdy kto tylko mógł, uczestniczył w jej odbudowie

Bloki stanowią symbol rosnącego miasta, mech z którego rzeźbione są obrazy kojarzy się z cierpliwością i etapami, przez które należy przejść by dotrzeć do celu

Bloki z cytatami usytuowane zostaną wzdłuż głównej ulicy, napisy tworzone będą przez artystów.

PROJEKT PRZESTRZENI KREATYWNEJ, KATEDRA SZTUKI KRAJOBRAZU SGGW PROWADZĄCA: DR HAB INŻ. BEATA GAWRYSZEWSKA, AUTORZY: EWA BENKEL, MARTYNA DĄBROWSKA

WYSTAWA PRAC STUDENCKICH

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego

rojektownie przestrzeni kreatywnej

JAZ

Projekt niskobudżetowego zagospodarowania przestrzeni publicznej.

DÓ

owadzący: dr. hab Beata J. Gawryszewska, mgr inż. Martyna Cziszewska, r inż. Anna Wilczyńska

Prowadzący: dr Krzysztof Herman

Projekt współfinansowany przez m. st. Warszawa

jęcia prowadzone w semestrze V studiów inżynierskich kierunku Architektura ajobrazu. Głównym celem było opracowanie koncepcji projektowej dla Osiedla zdów, która zakładała próbę kreacji przestrzeni kreatywnej, czyli przestrzeni tywnej, atrakcyjnej zarówno wizualnie, ale przede wszystkim o dużych wartoach społecznych. Punktem wyjścia do opracowania projektów był raport onsultacji społecznych dotyczących Osiedla Jazdów.

W ramach przedmiotu studenci zapoznali się z najciekawszymi projektami, badaniami

i dobrymi praktykami dotyczącymi niskobudżetowej i tymczasowej urbanistyki oraz

architektury krajobrazu. Omawiane były projekty inicjowane przez lokalne społeczności

aktywistów (NGO), ale także alternatywne podejścia do projektowania prezentowane

przez architektów i architektów krajobrazu. Prezentowane były: interwencyjna metodo-

logia LCQ (Light, Cheap, Quick - Lekko, Tanio, Szybko), popularyzowana i wykorzystyJO

wana przez organizację Project For Public Spaces oraz przełomowe badania Williama

H. White'a, które stanowią podstawę merytoryczną tej strategii. JAZ SK DÓ DIA WER W LO GU

Uczestnicy:

tarzyna Szala, Martyna Wiśniewska, Ewa Benkel, Martyna Dąbrowska, Paulina Jóźwiaczuk, Katarzyna Kłosińska, Anna Dąbrowska, Maria Brzezińska, Katarzyna Skowron, artyna Popielarz, Dominik Tyborowski, Paweł Janic, Aleksandra Szymaniak, Aleksandra Twardowska, Bogumiła Stępień, Aleksandra Strzemecka, Gabriela Jędrzejewska, ata Czmoch, Sylwia Płusa, Anita Skalska, Karolina Parol, Izabela Jazstrzębowska, Agata Wojnar, Aleksandra Zmitrowicz, Monika Midziałek, Karolina Kaszuba, agdalena Kargul, Katarzyna Dobrowolska, Marta Jas, Ula Elznerowicz, Justyna Szewczyk, Rafał Szulak, Maciej Kubaszewski.

Partnerzy

Współpraca:

Warszawa 2015