KHOA KIẾN TRÚC
BỘ MÔN MÔI TRƯỜNG VÀ THIẾT KẾ BỀN VỮNG
QUANG HỌC KIẾN TRÚC (VẬT LÍ KIẾN TRÚC 2)
NGHIÊN CỨU VỀ YÊU CẦU THẨM MỸ TRONG THIẾT KẾ CHIẾU SÁNG
NHÀ THI ĐẤU THỂ THAO ĐA NĂNG
SVTH: VŨ NGUYỄN HỒNG ÂN
LỚP: KT18/A2
MSSV: 18510101018
SĐT: 0394342169
A. YÊU CẦU VỀ THẨM MỸ TRONG CHIẾU SÁNG CÔNG TRÌNH THỂ THAO.
I. Ý NGHĨA CỦA CHIẾU SÁNG ĐỐI VỚI THẨM MỸ CÔNG TRÌNH
II. YÊU CẦU VỀ THẨM MỸ CHIẾU SÁNG TỰ NHIÊN
III. YÊU CẦU VỀ THẨM MỸ CHIẾU SÁNG NHÂN TẠO
B. PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ THẨM MỸ CỦA CHIẾU SÁNG TRONG CÁC CÔNG TRÌNH
I. ESCOLA GAVINA
II. LA FONTAINE SPORTS COMPLEX
III. JIANSHANG SPORTS COMPLEX
C. KẾT LUẬN
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO
Được đánh giá là một trong những phương tiện giúp kiến trúc sư truyền tải câu chuyện mình muốn gửi gắm, ánh sáng tác động mạnh mẽ tới con người ngay từ những giây phút đầu tiên, nhất là khi được bố trí ấn tượng và độc đáo.
Thiết kế chiếu sáng bao là sự sắp xếp về cường độ, màu sắc ánh sáng cũng như hướng chiếu sáng sao cho phù hợp, đáp ứng nhu cầu về công năng sử dụng và mục đích mà người thiết kế muốn truyền đạt. Đôi khi nó còn đến từ cách bài trí và kết hợp nhiều hiệu ứng ánh sáng khác nhau.
Đóng vai trò là một trong các yếu tố quyết định sự thành công của công trình kiến trúc, ánh sáng được nâng lên tầm nghệ thuật bởi nó giúp thể hiện sinh động và hoàn hảo các hình dáng, đường nét và chi tiết của từng cá thể, đồng thời tạo nên tổng thể kiến trúc hài hòa và phong phú.
Màu sắc ánh sáng không chỉ phản ánh “linh hồn” của thiết
kế, mà còn là trung gian giữa vẻ đẹp kiến trúc và không gian xung quanh. Nó có thể làm thay đổi kiến trúc theo hướng đồng nhất hoặc tách biệt theo không gian ba chiều, và khẳng các tuyến tính, bình diện của bề mặt công trình.
Đối với hầu hết các Nhà thi đấu thể thao đa năng, đều tập trung vào các vận động viên, huấn luyện viên, trọng tài và khán giả trong không gian 3 chiều. Nên ngoài yêu cầu kĩ thuật để nhìn rõ các đối tượng này, yêu cầu thẩm mỹ của công trình là khiến các khán giả tập trung vào sân thể thao và các hoạt động xảy ra trên sân; làm nổi bật các đối tượng trên sân và hướng ánh nhìn của mọi người vào những khoảng không gian cần thiết.
Những công trình nhà thi đấu với quy mô to nhỏ khác nhau, ngoài công năng tổ chức các hoạt động thể thao và thi đấu, các công trình này còn là điểm nhấn của đô thị, có thể vươn ra trở thành nơi sinh hoạt cộng đồng nên chúng có yêu cầu về thẩm mỹ rất cao. Kể cả với ngoại thất: hình khối công trình và cảnh quanh trong khuôn viên công trình.
Để làm được những điều này, ánh sáng đóng vai trò cực kì quan trọng và không thể thay thế.
Ánh sáng tự nhiên là yếu tố thiết yếu cho cuộc sống. Nó có tác động trực tiếp đến tâm sinh lý của con người. Vai trò của ánh sáng tự nhiên càng rõ ràng hơn trong những công trình thể thao - nơi cần thể hiện một không gian thoáng đãng, đầy sức sống, làm người sử dụng cảm thấy sảng khoái, năng động, khỏe khoắn hơn để tham gia vào các hoạt động thể chất. Nguồn sáng tự nhiên phát ra từ thực thể phát sáng trong tự nhiên. Con người không điều khiển được nguồn sáng này mà chỉ thay đổi và điều tiết nó theo thời điểm, không gian hoặc dụng cụ hỗ trợ điều chỉnh tính chất và cường độ sáng. Ví thế ta cần dẫn dắt ánh sáng tự nhiên vào công trình với một mức độ nhất định, đủ để chiếu sáng cho nội ngoại thất, lợi dụng ánh sáng để làm nổi bật hình khối và bóng đổ trên công trình, đồng thời cũng tiết kiệm năng lượng và chi phí vận hành công trình.
Trong mọi Nhà thi đấu đa năng đều cần phải trang bị hệ thống chiếu sáng nhân tạo để phục vụ nhu cầu chiếu sáng vào ban đêm hoặc khi ánh sáng tự nhiên không đáp ứng tiêu chuẩn chiếu sáng. Chiếu sáng nhân tạo còn góp phần tạo điểm nhấn và làm nổi bật công trình vào ban đêm, biến công trình trở thành một "điểm sáng" trong đô thị. Ngoài ra các không gian công cộng bên ngoài công trình cũng cần được chú ý thiết kế chiếu sáng nhân tạo để dẫn dắt mắt nhìn của người xung quanh đến công trình. Với các công trình kiến trúc, việc chiếu sáng khi tối trời và buổi đêm không chỉ còn là yếu tố bảo vệ mà cần đưa lên tầm thẩm mỹ kiến trúc.
Chiếu sáng đều các bề mặt chính của công trình.
Làm rõ giới hạn của công trình.
Khắc họa các chi tiết đặc thù của công trình.
Tạo sự tương phản sáng tối và tương phản màu sắc.
Cần tránh bóng đen, sự chói lóa, phản chiếu gương, quá sáng…
Lưu ý khi thiết kế chiếu sáng cần phải xác định :
Kiểu, phong cách kiến trúc.
Các đường nét kiến trúc, cổng, vòm, mái, cửa sổ,
tường, cột…
Các họa tiết, phù điêu trang trí đặc trưng.
Vật liệu, màu sắc.
Hướng quan sát, chiêm ngắm chính của công trình.
Các đặc điểm cần lưu ý theo hướng ngắm chính.
Hướng nhìn toàn cảnh hay hướng nhìn cận cảnh.
Cảnh quan môi trường xung quanh, mức độ ảnh
hưởng.
PICANYA, SPAIN
Thiết kế: Gradolí & Sanz
Năm xây dựng: 2015
Nhà thi đấu đa năng "Escola Gavina" được tiến hành mở rộng để có thể tổ chức tất cả các loại sự kiện quần chúng (hội họp, tiệc tùng, biểu diễn sân khấu và âm nhạc, v.v.) ngoài việc sử dụng thường xuyên làm sân thể thao.
Tòa nhà hiện tại có từ năm 1980 và được thiết kế bởi kiến trúc sư Manuel Portaceli. Các kiến trúc sư làm
trống phần lõi bên trong trong khi bảo tồn phần còn lại của kết cấu, một giải pháp gợi nhớ đến công trình của Terragni ở Como (Ý).
Hệ cửa lấy sáng trên kết cấu mái
Kết cấu mái cho phép ánh sáng xuyên từ bên trên xuống thông qua hệ cửa lấy sáng trên mái có hình tam giác hết sức đặc biệt. Không chỉ khiến công trình có cảm giác "cởi mở" hơn với thiên nhiên, hệ cửa này còn giúp lấy ánh sáng tối đa mà độ đồng đều ánh sáng cao và không tạo bóng đổ quá tương phản, đem lại hiệu quả sử dụng đúng với chức năng.
Cửa lấy sáng bên và tường xuyên sáng
Phần trên của mặt tiền được lắp kính, nhưng được che chắn
sau các cửa chớp kéo dài toàn bộ bức tường, tạo thành một
dãy cửa lấy sáng bên cao.
Phần dưới mặt tiền công trình được bao che bằng bức tường gạch đất sét. Mỗi khối đất sét hình vuông này đều có một lỗ tròn ở giữa. Những chiếc đĩa thủy tinh đầy màu sắc được gắn vào những lỗ tròn này, vì vậy vào những ngày nắng, các hình bóng đầy màu sắc được chiếu trên sàn bên trong. Vật liệu gốm sứ cũng giải quyết các thách thức về kiểm soát âm thanh và
ánh sáng đơn giản mà hiệu quả.
Sử dụng khung kết cấu nhô ra phía bên trên để làm mái che cho hàng hiên trước mặt tiền, hàng hiên
này của công trình được chính đèn nội thất bên trong chiếu sáng. Vừa tạo hiệu ứng hình ảnh vừa có
tiết kiệm năng lượng cho một công trình nhỏ. Ánh sáng rọi xuống tạo thành nên bóng đổ trên hàng
hiên cũng là điểm nhấn của mặt tiền công trình.
Chiếu sáng ngoại thất
Khi được thắp sáng, công trình trở thành một
"chiếc đèn" giữa một khu vực rộng lớn. Không cần
bất cứ đèn ngoại thất nào, công trình là điểm nhấn cho môi trường xung quanh của chính nó. Nếu ban ngày ánh sáng tự nhiên giúp in bóng mặt tiền bằng kính đầy màu sắc vào bên trong công trình, thì vào ban đêm, ánh sáng nhân tạo lại giúp mặt tiền bên ngoài công trình rực rỡ hơn khi chiếu qua chính những viên gạch kính này.
C H I Ế U S Á N G N H Â N T Ạ O
Photographs:
Mariela Apollonio
Thiết kế: Tecnova Architecture, archi5
Diện tích: 5200 m²
Năm xây dựng: 2018
Công trình được xây dựng trong bối cảnh một bên là các khu chung cư hiện đại và bên kia là công viên thấm đượm di sản văn hóa.
Đây là một tâm điểm mới để tụ họp, gặp gỡ và tổ chức các hoạt động thể thao và các sự kiện khác.
Công trình này có một concept (bản chất) được xác
định rõ ràng là công trình cho tất cả các cá nhân và
tất cả mọi người. Nó được thể hiện qua hình thức cũng như chức năng, có thể tiếp xúc công trình ở mọi khía
cạnh của công trình và trên mọi quy mô.
Công trình thỏa mãn tất cả yêu cầu của khu vực và bổ sung cho sự phát triển đô thị bằng cách tạo ra một xung lực mới cho đô thị. Nơi đây trở thành điểm nhấn hấp dẫn cư dân khu vực lân cận.
Tận dụng những không gian đón được ánh nắng
mặt trời để đặt các sân thi đấu, những không gian phụ trợ được đặt ở những nơi hạn chế về ánh sáng
tự nhiên hơn. Phân tách rõ ràng hai cực của trung
tâm thể thao, đảm bảo ánh sáng tự nhiên trong
các nhà thi đấu và phòng chờ.
Vật liệu xuyên sáng
trên kết cấu bao che
Nhà thi đấu đa năng bên trong được cấu trúc bằng
cách sử dụng các tấm kính trong suốt và lỗ thông
hơi trực quan, làm mờ ranh giới giữa bên ngoài và
bên trong, nơi luôn hiện diện thiên nhiên xung quanh. Các lỗ mở được đóng khung và làm nổi bật
các yếu tố đáng chú ý từ trong ra ngoài. Lưới và
lam gỗ dọc đã đem ánh sáng tự nhiên vào hết sức
nhẹ nhàng nhưng lại tạo ra những đường nét rất táo bạo và mạnh mẽ cho hình thái công trình.
Tạo những "khoảng rỗng" ở những không gian
đón ánh nắng mặt trời để đưa ánh sáng tự
nhiên vào công trình.
Những mặt phẳng với các góc độ khác nhau
của vỏ bao che cũng giúp phản chiếu ánh sáng
tự nhiên và nhân tạo từ nhiều phía khác nhau
đến công trình, khiến công trình luôn như đang
"tỏa sáng" ở mọi thời điểm và mọi góc độ.
Tách công trình thành hai khối riêng biệt - đảm
bảo chiếu sáng tự nhiên cho cả hai khối.
Trong sân thi đấu vẫn được bố trí hệ đèn chiếu sáng nhân tạo theo yêu cầu. Đèn LED hộp dài bố trí theo phương của kết cấu đỡ mái, tạo sự hài hòa cho không gian nội thất bên trong, làm không gian chính thu hút hơn.
Vỏ bao che với những tấm vật liệu
Vỏ bao che đan xen giữa những mảng kính trong và các mảng kim loại tạo nên từ một hợp kim đồng, nhôm và thiếc không bị rỉ sét, sẽ giữ được màu đồng và sẽ trở nên bóng mờ hơn theo thời gian. Với màu sắc và chất liệu sáng tạo, thể hiện concept một khối đá quý nằm giữa thiên nhiên, chúng giúp lan tỏa ánh sáng tỏa ra từ công trình cũng như phản xạ màu sắc của công trình đến môi trường xung quanh, làm công trình nổi bật như một điểm nhấn của khu đô thị mới, đem lại sự hoành tráng, hấp dẫn.
xuyên sáng và phản xạ ánh sáng C H I Ế U S Á N G N H Â N T Ạ O
Photographs: Sergio Grazia
Khu liên hợp thể thao Jianshang là
nhà thi đấu theo phương thẳng đứng
đầu tiên ở Trung Quốc, với chiến lược
hình thái được tòa nhà áp dụng để
thích ứng với điều kiện địa điểm và
nhu cầu chức năng.
Do những hạn chế của địa điểm, sân
vận động được xếp chồng lên nhau
theo chiều dọc. Tạo tiếng vang cho
không gian đô thị xung quanh khu vực.
Photographs: Chao Zhang, Zhi Xia
Cách những khối hộp xếp chồng lên nhau không theo trật tự và
cách chia khối của công trình đã tạo nên những khoảng không gian đặc rỗng. Những khoảng rỗng này của công trình cũng có vai trò như những "giếng trời" đưa ánh sáng vào công trình theo phương ngang lẫn phương dọc. Tạo sự lắng đọng và làm bước chuyển tiếp giữa các không gian.
Mặt tiền của tòa nhà sử dụng lớp da hai lớp, lớp ngoài là lưới nhôm và lớp trong là kính cường lực Low-E. Lớp lưới nhôm bên ngoài kéo dài từ sàn đến trần ngoài trời, tạo cảm giác đơn giản và.
Do tính trong mờ và định hướng của lưới nhôm, có những thay đổi tinh tế về ánh sáng và bóng tối dưới các góc nhìn, khoảng thời gian và điều kiện thời tiết khác nhau. Sự thay đổi kết cấu bề mặt làm giảm cảm giác ngột ngạt do khối lượng khổng lồ của tòa nhà. Lớp màng kép đảm bảo lượng ánh sáng đi vào phòng đồng thời chống chói hiệu quả. Qua đó giúp sân vận động tiết kiệm năng lượng, tận dụng tối đa ánh sáng và thông gió tự nhiên, giúp giảm hiệu quả mức tiêu thụ năng lượng của hệ thống chiếu sáng và điều hòa
không khí trong quá trình vận hành.
vào ban đêm
Với đặc trưng không gian thể thao rộng và cao, vào buổi tối, ánh sáng bên trong làm công trình trở nên những chiếc hộp ánh sáng to, bản thân công trình trở thành một nguồn sáng quy mô lớn cho khu vực. Tạo sự thương phản so với những nguồn sáng nhỏ lẻ từ đèn giao thông và đèn của các căn hộ xung quanh.
Một mặt, hình khối xếp chồng không theo quy cách của tòa nhà làm giảm cảm giác nặng nề
về khối lượng và hài hòa với kết cấu đô thị
xung quanh. Mặt khác, hình dáng tối giản của thiết lập một bản sắc trực quan đặc biệt dễ
dàng tách rời khỏi bối cảnh đô thị hỗn loạn.
Ánh sáng là yếu tố quan trọng
và ảnh hưởng tới giá trị thẩm
mỹ của các công trình kiến trúc.
Không chỉ đáp ứng nhu cầu sử
dụng, nghệ thuật ánh sáng
trong kiến trúc còn giúp tác
động đến cảm xúc con người.
Tuy nhiên ta phải chú ý cân
bằng các yêu cầu và nhu cầu
chiếu sáng để có thể bài trí ánh
sáng trong không gian hợp lý và hài hòa nhất.
Có thể thấy vai trò to lớn của một người kiến
trúc sư trong việc dẫn dắt người sử dụng vào ra
các không gian của công trình, đưa người dùng qua các cung bậc cảm xúc từ xa đền gần, từ thấp đến cao. Tất cả đều có thể đạt được thông qua nghệ thuật thiết kế ánh sáng.
Ánh sáng có thể làm tăng chất lượng công trình
nếu được thiết kế hợp lý, hoặc giảm giá trị công trình khi không đáp ứng nhu cầu sử dụng. Vì thế, cần phải nghiên cứu thật kĩ các yêu cầu về kỹ thuật lẫn mỹ thuật
Jianshang Sports Complex / CCDI / ARCHDAILY
La Fontaine Sports Complex / archi5 + Tecnova Architecture / ARCHDAILY
Escola Gavina / Gradolí & Sanz / ARCHDAILY
Lighting design: what does it consist of and what does it bring to architectural projects? / FARO BARCELONA
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 4319:2012
TCXDVN 333:2005
QCVN 07-7:2016/BXD
