18_Εκπαίδευση στη Νέα Εποχή by group24

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ

ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΑΛΙΚΗΣ Α. ΜΠΕΪΛΗ Μύηση, Ανθρώπινη και Ηλιακή Επιστολές επί του Αποκρυφιστικού Διαλογισμού Η Συνείδηση του Ατόμου Πραγματεία επί του Κοσμικού Πυρός Το Φως της Ψυχής Η Ψυχή και ο Μηχανισμός της Από τη Διανόηση στην Ενόραση Πραγματεία επί της Λευκής Μαγείας Από τη Βηθλεέμ στο Γολγοθά Μαθητεία στη Νέα Εποχή – Τόμος Ι Μαθητεία στη Νέα Εποχή – Τόμος ΙΙ Τα Προβλήματα της Ανθρωπότητας Η Επανεμφάνιση του Χριστού Το Πεπρωμένο των Εθνών Γοητεία: Ένα Παγκόσμιο Πρόβλημα Τηλεπάθεια και ο Αιθερικός Φορέας Η Ατελείωτη Αυτοβιογραφία Εκπαίδευση στη Νέα Εποχή Η Εξωτερίκευση της Ιεραρχίας Πραγματεία επί των Επτά Ακτίνων: Τόμος Ι – Εσωτερική Ψυχολογία Τόμος ΙΙ – Εσωτερική Ψυχολογία Τόμος ΙΙΙ – Εσωτερική Αστρολογία Τόμος IV – Εσωτερική Θεραπευτική Tόμος V – Oι Ακτίνες και οι Μυήσεις

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ υπό

ΑΛΙΚΗΣ Α. ΜΠΕΪΛΗ

LUCIS PUBLISHING COMPANY 113 University Place, 11th Floor P.O. Box 722 Cooper Station New York, N.Y. U.S.A. 10276 LUCIS PRESS LTD. Suite 54 3 Whitehall Court London SW1A 2EF

U.K.

Πρώτη Αγγλική Έκδοση, 1954 Έκτη Αγγλική Έκδοση, 1971 Όγδοη Αγγλική Έκδοση, 1974

Η έκδοση αυτού του βιβλίου χρηματοδοτήθηκε από το Κεφάλαιο των Βιβλίων του Θιβετανού, που συστάθηκε για τη συνεχή διάδοση της διδασκαλίας του Θιβετανού και της Αλίκης Α. Μπέϊλη. Αυτό το κεφάλαιο ελέγχεται από τη Lucis Trust, που είναι ένα πνευματικό, εκπαιδευτικό ίδρυμα, απαλλαγμένο φορολογίας. Η Lucis Press Ltd. είναι μη-κερδοσκοπικός οργανισμός που ανήκει στη Lucis Trust. Για το βιβλίο αυτό δεν πληρώνονται συγγραφικά δικαιώματα.

Το βιβλίο αυτό έχει επίσης εκδοθεί στα Ολλανδικά, Ισπανικά, Γερμανικά, Ιταλικά και Ελληνικά. Η μετάφρασή του σε άλλες γλώσσες συνεχίζεται. Η πρώτη μετάφρασή του στα Ελληνικά έγινε το 1979.

Τίτλος πρωτοτύπου: «Education in the New Age», by Alice A. Bailey Lucis Press Ltd., London 1974

ΠΡOΛOΓOΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΜΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ

βιβλίο αυτό πάνω στη φιλοσοφία της εκπαίδευσης έρχεται σε μια περίοδο κρίσης, γιατί το θέμα που διατρέχει σήμερα μέσα από κριτική σκέψη το πεδίο της θεωρίας της εκπαίδευσης, χαρακτηρίζεται από μια βαθιά μέριμνα τόσο για τη διατήρηση όσο και για τον εμπλουτισμό των ανθρώπινων αξιών. Μπορούμε άραγε να διατηρήσουμε το δημοκρατικό μας ατομισμό ενάντια στις τυποποιημένες δυνάμεις του Δυτικού τεχνικού πολιτισμού που μπορούν επίσης να καταπιούν και τον Ανατολικό κόσμο; Μπορούμε άραγε να εξουδετερώσουμε τον ολοκληρωτισμό που αποθεώνει τον υλισμό μιας αυξανόμενης βιομηχανικής κουλτούρας; Το Μάιο αυτού του έτους (1953) παρακολούθησα ένα διήμερο σεμινάριο στο Σικάγο υπό την αιγίδα του Κέντρου Μελέτης της Φιλελεύθερης Εκπαίδευσης των Ενηλίκων, ενός τμήματος του Ιδρύματος Φορντ, που δημιουργήθηκε για να εκφράσει το αυξανόμενο ενδιαφέρον του καιρού μας για την πνευματική βάση του πολιτισμού μας. Στην ενημερωτική έκθεση του προβλήματος που έπρεπε να μελετήσει η ομάδα μας, Η Εκπαίδευση σε μια Δημοκρατική Κοινωνία, υπήρχε η ακόλουθη πληροφόρηση: Ο

“Η εκπαίδευση πρέπει να ικανοποιεί τις ανάγκες του ανθρώπινου πνεύματος. Πρέπει να βοηθά τα άτομα να αναπτύσσουν μια ικανοποιητική προσωπική φιλοσοφία και μια αίσθηση των αξιών· να καλλιεργεί τις κλίσεις για τη λογοτεχνία, τη μουσική και τις τέχνες· να αυξάνει την ικανότητα να αναλύουν τα προβλήματα και να καταλήγουν σε εμπεριστατωμένα συμπεράσματα.”

Αυτή η δήλωση απαιτεί μια επανεξέταση της εκπαιδευτικής θεωρίας και πρακτικής μας. Μια επισκόπηση των σύγχρονων αναπτύξεων αποδεικνύει ότι επιτέλους οι επαγγελματίες εκπαιδευτές μας αρχίζουν να ξεκαθαρίζουν μια κοινή φιλοσοφία και αρχίζουν συνειδητά να μοχθούν για να διαγράψουν μια θεωρία της εκπαίδευσης που να είναι επαρκής για τον αναδυόμενο νέο κόσμο. Σε μια τέτοια φιλοσοφία πρέπει να ικανοποιούνται τρεις θεμελιώδεις ανάγκες: (1) μια ψυχολογική θεωρία για το ανθρώπινο άτομο που πρόκειται να “εκπαιδευθεί”· (2) μια κοινωνική θεωρία για το είδος της κοινωνίας που επιχειρεί κανείς να δημιουργήσει ή να διατηρήσει σαν την κατάλληλη κατοικία για τη διάδοση των ιδεωδών της κουλτούρας· και (3) μια παγκόσμια άποψη ή κοσμολογία, μια θεωρία για τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν όπου ο άνθρωπος είναι θεατής και ηθοποιός. Το πρόβλημά μας είναι να επιτύχουμε το είδος της ολοσχερούς σύνθεσης που παρέχουν στους οπαδούς τους ο Μαρξισμός και ο νεο-Σχολαστικισμός, αλλά να φτάσουμε σ’ αυτή με τις ελεύθερα επιλεγμένες συνεργατικές μεθόδους που υποστήριξε ο Ντιούη. Με ευρύτερους όρους μια παρόμοια οικουμενική άποψη θα κάνει εφικτό

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

έναν πλανητικό πολιτισμό με την ολοκλήρωση κάθε διαχρονικής και διαχωρικής αλήθειας για τον άνθρωπο και το σύμπαν που θα μπορέσουμε ν’ αποστάξουμε απ’ όλες τις περιφερειακές κουλτούρες στις τοπικές εποχές και περιοχές τους. Αυτές οι οικουμενικές αρχές θα προσφέρουν τότε τις νόρμες για μια Εκπαίδευση στη Νέα Εποχή, όπως την ονομάζει ο Θιβετανός. Ο σημερινός κόσμος πάσχει από μια κουλτούρα επαρχιωτισμού που βασίζεται στη δυαδικότητα μιας εξωστρέφειας, την αντικειμενική στάση του Δυτικού κόσμου και μιας εσωστρέφειας ή υποκειμενικότητας των Ανατολικών κοινωνιών. Καθένας απ’ αυτούς τους πολιτισμούς στην ακραία μορφή του υπερβάλλει προς τη δική του κατεύθυνση. Σε μια αρμονική ζωή ο άνθρωπος πρέπει να ολοκληρώσει και τα δύο ιδεώδη για να επιτύχει την ολότητα του εαυτού του και του κόσμου του. Αυτό μου φαίνεται ότι αποτελεί ένα σημαντικό θέμα της τωρινής εργασίας. Για το μέλλον η θεραπεία των κοινωνικών σχισμάτων και των ψυχολογικών διασπάσεων που έχουν παρεμποδίσει και παρακωλύσει τις σύγχρονες απόπειρές μας για να υπερκεράσουμε τις διαιρέσεις της ανθρωπότητας, βρίσκεται σε μια αποκατάσταση της ενότητας των αρχών πάνω στην οποία μπορεί να επιχειρηθεί μια ολοκλήρωση των ανθρώπινων αξιών κι επιτεύξεων. Οι εκπαιδευτικές συνέπειες αυτής της ανάπτυξης είναι σαφείς. Όπως υποδεικνύει ο Θιβετανός, πρέπει να στραφούμε στα υποκειμενικά επίπεδα για την ανασύνθεση της ανθρώπινης προσωπικότητας και για την υπερνίκηση της διπλής συνείδησης που προέκυψε από τη διάσπαση της κουλτούρας, η οποία έκανε την “άρνηση του εαυτού” του ειρηνικού πολιτισμού της Ανατολής υπερισχύουσα ιδέα της κουλτούρας του και τον επιθετικό “ατομισμό” της Δύσης ιδανικό του Δυτικού. Κατά συνέπεια δε χρειαζόμαστε μόνο την πολιτική σύνθεση μιας Παγκόσμιας Ομοσπονδίας όπου το Ανατολικό και το Δυτικό ημισφαίριο θα λειτουργούν όπως ο δεξιός κι ο αριστερός λοβός του ανθρώπινου εγκεφάλου, με την έδρα του Παγκόσμιου Εγκεφάλου να χρησιμεύει σαν το σημείο χιασμού των πλανητικών νεύρων, αλλά χρειαζόμαστε ακόμη έναν πλανητικό τρόπο ζωής, μια πλανητική ηθική κι έναν πλανητικό τρόπο αίσθησης για να εφοδιαστούμε για τη ρωμαλέα πορεία που θα απαιτηθεί προκειμένου να εκπληρώσουμε τα μεγάλα έργα που βρίσκονται μπροστά μας. Ο χρόνος για να ανασυνθέσουμε το αντικειμενικό και το υποκειμενικό, τους εξωστρεφείς και τους ενδοστρεφείς πολιτισμούς και για να επιτύχουμε μια μεγάλη ενορχήστρωση κουλτούρας είναι τώρα. Η Ιαπωνία δεν ήταν επιθετική μέχρις ότου η χώρα έμαθε το κόλπο από τη Δύση. Πριν παραβιαστούν οι πύλες της, οι τέχνες και η φιλοσοφία της ήταν εναρμονισμένες με την ανατολική παράδοση. Όταν υιοθέτησε τη Δυτική τεχνολογία, εγκατέλειψε την αρχαία της κουλτούρα. Ό,τι συνέβη στην Ιαπωνία μπορεί να συμβεί και στην υπόλοιπη Ανατολή, αλλά ενώ η Ιαπωνία ήταν μια σχετικά μικρή χώρα, η Κίνα, η Ινδία και οι γείτονές τους είναι αχανείς και πολυάνθρωπες. Ας μας βοηθήσουν οι Ουρανοί, αν αντιγράψουν την ιστορία της Ιαπωνίας. Η δραστηριότητά μας στην ανασύνθεση του κόσμου πρέπει να περιλάβει, μέσα από τις προσπάθειές μας να κατανοήσουμε και να εκτιμήσουμε, μια έκκληση στην Ανατολή

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

για να διατηρήσει και ν’ αναπτύξει τις θεμελιώδεις αξίες που περιέχονται στις περιφερειακές κουλτούρες της. Ενώ η Δύση αναζητά τις αρχές πάνω στις οποίες μπορεί να θεμελιωθεί μια ειρηνική και καρποφόρα ζωή, η Ανατολή μπορεί να μας προσφέρει μια εξισορρόπηση για τον επιθετικό υλισμό μας. Αν πρόκειται η νέα αυτή σύνθεση ν’ αποκαταστήσει την ενότητα κουλτούρας και πνεύματος στην ανθρωπότητα, ο Δυτικός κόσμος θα πρέπει να αποκτήσει ταπεινότητα όταν θα στραφεί στην Ανατολή. Ο Ανατολικός κόσμος δεν πρόκειται, εξαιτίας της ενδόμυχης φύσης του, να παραγάγει τη φυσική ενέργεια προκειμένου να πάει στη Δύση. Εμείς, οι Δυτικοί, πήγαμε στην Ανατολή αναζητώντας αγορές – διεξόδους για τα προϊόντα της μηχανιστικής μας δύναμης – και πρέπει να επιστρέψουμε στον κόσμο μας μαγνητισμένοι από τις υποκειμενικές ενέργειες της Ανατολής και με επίγνωση αυτού του γεγονότος. Η επιθετική μας εμπορική διείσδυση στις χώρες και στους λαούς της Ανατολής είχε σαν τελικό αποτέλεσμα να προσκομίσει στη Δύση τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και τις τέχνες της Ανατολής, σαν απροσδόκητα μερίσματα. Μπορούμε, αν το διαλέξουμε, να χρησιμοποιήσουμε το τεράστιο κληροδότημα της Ανατολικής κουλτούρας, που μας είναι διαθέσιμο ακόμη και στις βιβλιοθήκες της γειτονιάς μας. Η βασική μας ελπίδα επιβίωσης σ’ αυτό τον έντονα πολωμένο κόσμο βρίσκεται σε μια θαυμάσια προσπάθεια για να συντεθούν οι δύο κουλτούρες όσο ακόμη είναι καιρός. Αν η Ανατολή μας αρνηθεί αυτή τη φορά και αποφασίσει να μας αντιμετωπίσει απλώς στο έδαφός μας, τότε αυτό θα μπορούσε να γράψει το τέλος της ιστορίας για όλους μας, στην Ανατολή και τη Δύση. Στη διάρκεια της βιομηχανικής και επεκτατικής εποχής μας υπήρξαν πολυπληθείς μαρτυρίες για τη διεισδυτική δύναμη της Ανατολικής σκέψης στα πεδία της επιστήμης, της φιλοσοφίας και των τεχνών της Δύσης. Η ψυχοσωματική ιατρική, η παραψυχολογία και η αναλυτική ψυχολογία του Γιούνγκ αποτελούν μερικές μόνο ενδείξεις των σύγχρονων ερευνών με εσωστρεφή προσανατολισμό. Η επανεισαγωγή του πνευματικού παράγοντα στη ζωή και την εκπαίδευση είναι κάτι περισσότερο από έναν υποτροπιασμό κάποιων αρχικών μορφών της Χριστιανικής ιδεολογίας. Σ’ αυτή την εκπαίδευση για τη Νέα Εποχή ο τύπος της Ανατολικής-Δυτικής φιλοσοφίας που παρουσιάζεται από τον Θιβετανό, θα βρει την αρμόζουσα θέση του. Εδώ έχουμε τα στοιχεία μιας πλήρους θεωρίας ως ακολούθως: α. Υποκειμενική Σχεδίαση· μια θεωρία της δημιουργικής αυτοανάπτυξης του ατόμου. β. Αντικειμενική Σχεδίαση· μια θεωρία για την αγαθή κοινωνία όπου θα ζουν ανθρώπινα άτομα. Τα ψυχολογικά και κοινωνικά πορίσματα της εκπαίδευσης για τη Νέα Εποχή πρέπει να εκθέτονται όσο το δυνατό σαφέστερα. Το επόμενο βήμα είναι να ελέγξουμε στις συγκεκριμένες εφαρμογές την ισχύ των αρχών. Η δοκιμασία πρέπει να γίνει με όρους των λειτουργικών τεχνικών που σχετίζονται με την Ινδουιστική ψυχολογία παρά με τις Δυτικές θετικιστικές διαδικασίες. Μέχρι να υποβληθεί αυτό το πρόγραμμα σε μια τίμια δοκιμασία, είναι χάσιμο χρόνου να επιχειρήσουμε να προδικάσουμε το αποτέλεσμα.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ωστόσο δεν είναι απαραίτητο να θεωρούμε τις προσεγγίσεις της αρχαίας Ανατολής και της σύγχρονης Δύσης σαν δύο αμοιβαία αποκλειόμενες εναλλακτικές εκδοχές. Σ’ ορισμένες περιπτώσεις οι προσεγγίσεις αυτές είναι απλά δύο “γλώσσες” για την έκθεση οικουμενικών αληθειών ως προς την ανθρώπινη φύση και δε μας θέτουν ενώπιον μιας αντίθεσης. Η παραδοξότητα της ορολογίας μπορεί να μειωθεί με μια ερμηνευτική αντιστοιχία. Για παράδειγμα, η άποψη του Θιβετανού ότι “ο διαλογισμός είναι να σκέφτεσαι μέσα από τα πράγματα” αποτελεί το βασικό δόγμα του Ντιούη. Καθώς ελαττώνονται τα μη οικεία στοιχεία, διευκολύνεται η κατανόηση. Το γεγονός ότι το ερευνητικό πρόγραμμα το οποίο σκιαγραφήθηκε τόσο σύντομα δεν αποτελεί κάποια αόριστη φιλοσοφική φαντασία αλλά μια επείγουσα και άμεση ανάγκη, εμφαίνεται από μια εγκύκλιο που εκδόθηκε από το Τμήμα Δραστηριοτήτων Κουλτούρας της ΟΥΝΕΣΚΟ, όπου διατυπωνόταν το προς εξέταση θέμα με τους ακόλουθους όρους: “Η Έννοια του Ανθρώπου και η Φιλοσοφία της Εκπαίδευσης στην Ανατολή και τη Δύση”. Εκεί δηλωνόταν ότι: “Η ΟΥΝΕΣΚΟ δεν μπορούσε να παραμείνει αδιάφορη γι’ αυτό το πρόβλημα (της Ανατολής και Δύσης)· ήταν προορισμένη να το αντιμετωπίσει τίμια στις τωρινές περιστάσεις του κόσμου, που προέκυψαν από τη συνεχώς και ταχύτερη διεργασία ενοποίησης, τη μείωση των αποστάσεων, την αυξανόμενη σημασία της τεχνολογίας, τη βαθμιαία επίτευξη απ’ όλους τους λαούς της πολιτικής ανεξαρτησίας και της διεθνούς ευθύνης και πάνω απ’ όλα την ανησυχία και την αμηχανία που επικρατεί ανάμεσα στους δύο μεγάλους πολιτισμούς του χθες, οι οποίοι είναι έτοιμοι να γεννήσουν τον έναν πολιτισμό του αύριο, αλλά δειλιάζουν μπροστά στην απειλή μιας παγκόσμιας κρίσης που είναι πάνω από την ικανότητά τους να ελέγξουν.”

Στο άρθρο Στόχος μας είναι η Ενότητα, που δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο του 1944 στον Ελεύθερο Κόσμο, o Δρ. Άλμπερτ Αϊνστάιν παρατήρησε με λύπη του “μια απεχθή υλιστική στάση προς τη ζωή που οδηγεί στην κυριαρχία μιας αχαλίνωτης ιδιοτέλειας”. Αλλά πώς μπορεί να διορθωθεί αυτός ο υλισμός και η ιδιοτέλεια της κουλτούρας μας; Με τις γεωδαισίες στον πολυσχιδή χωρόχρονο της θεωρίας της σχετικότητας; Αυτό θα ήταν αποθαρρυντικό για μια θερμή καρδιά και ο Αϊνστάιν δεν προτείνει αυτή τη διέξοδο. Στην πραγματικότητα ο Αϊνστάιν δεν προτείνει καμιά σαφή λύση. Η απλή αλήθεια είναι ότι η μόνη αντιρρόπηση στον “υλισμό” είναι ο “ιδεαλισμός” κι αυτός πρέπει να προέλθει από την ίδια την καρδιά της επιστήμης σαν μια εξελικτική ανάπτυξη. Οι ερευνητές που γνωρίζουν τα δεδομένα της επιστήμης πρέπει να πάρουν τη γνώση μας για τη φύση και να τη συνθέσουν σ’ ένα σώμα ολοκληρωμένων αρχών για να εδραιώσουν την κοσμολογία του Πυθαγόρα, του Πλάτωνα και του Μπρούνο, μια παγκόσμια εικόνα παρόμοια με τον πανθεϊσμό της Ανατολικής σκέψης, όπου ο άνθρωπος μπορεί να σέβεται τη φύση γιατί η φύση είναι άξια δέους και σεβασμού. Ένας ουμανισμός που είναι αποκλειστικά ανθρωποκεντρικός, κλονίζεται και χρειάζεται μια οικουμενική φιλοσοφία όπου ο άπειρος και αιώνιος κόσμος θα προσφέρει το άλλο στήριγμα του άξονα γύρω από τον οποίο θα μπορέσει να κινηθεί και ν’ αναπτυχθεί η νέα σύνθεση. Υπάρχει κάποια θεραπεία για “την αρρώστια του σύγχρονου ανθρώπου” και πολλά από τα συστατικά της βρίσκονται σ’ αυτό το βιβλίο για την εκπαίδευση του μέλλοντος.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η εφαρμογή των αρχών που περιέχει είναι έργο της ίδιας της ανθρωπότητας. Το ότι οι θεωρίες του δεν είναι πάνω απ’ την ανάγκη και τη σύλληψη των σύγχρονων εκπαιδευτικών προκύπτει απ’ το γεγονός ότι ήδη έχουν γίνει βήματα σε διάφορα μέρη για την εγκαινίαση εκπαιδευτικών πειραμάτων που πρόκειται να εκφράσουν την ανάγκη για σύνθεση. Σαν παράδειγμα αυτής της ανάπτυξης υπάρχει ένα σχέδιο “ανασκόπησης”, που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Φορντ και στο οποίο προτείνεται η δημιουργία ενός Τμήματος Μελετών Ολοκλήρωσης στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ. Ένα μέρος της έκθεσης που παρουσιάζει αυτό το πείραμα έχει ως εξής: “Έχει προταθεί η δημιουργία στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ ενός νέου τμήματος που δε θ’ ανήκει στους τωρινούς τρεις τομείς των Ανθρωπιστικών Σπουδών, των Κοινωνικών Επιστημών και των Φυσικών Επιστημών και θα είναι διαφορετικό απ’ τα τμήματα που λειτουργούν στους υπάρχοντες τομείς. Το νέο αυτό τμήμα θα ονομαστεί Τμήμα Ενοποιημένων Σπουδών. Θα ασχολείται με την αναζήτηση των αμοιβαίων σχέσεων σε διάφορα θέματα που αφορούν τους μορφωτικούς κλάδους που περιλαμβάνονται ήδη στις προσφορές του Πανεπιστημίου. Ο κύριος αντικειμενικός του σκοπός θα είναι να καλλιεργήσει τη συνήθεια της στοχαστικής σύνθεσης και να βρει ή να δημιουργήσει ένα σώμα σοφίας για την ανθρώπινη εξέλιξη και για την προσωπική αυτο-ανάπτυξη. “Εφόσον η ενοποιημένη ερμηνεία και κατανόηση δεν αποτελεί από μόνη της επιστήμη, αλλά είναι μια συνοπτική αντίληψη ενός προηγηθέντος σώματος εννοιών κι αρχών, αυτό το τμήμα δε θα χορηγεί τίτλους στον τομέα του ή στο πεδίο του. Το Τμήμα Ενοποιημένω ν Σπουδών θα είναι ένα τμήμα υπηρεσίας προς τους σπουδαστές και τα μέλη του διδακτικού προσωπικού που θα συνεχίζουν τις βασικές τους (αλλά όχι σπουδαιότερες) δραστηριότητες στις πιο εξειδικευμένες περιοχές μελέτης. “Μέχρι τους σύγχρονους καιρούς δεν υπήρξε μεγάλη ανάγκη για μια παρόμοια προσθήκη στα ιδρύματα της ανώτατης παιδείας μας. Αλλά με την αύξηση σε όγκο του σώματος των εξειδικευμένων μας γνώσεων – ως το σημείο να θαβόμαστε κάτω από βουνά πληροφοριών και δεδομένων – ήρθε ο καιρός ν’ αντιμετωπίσουμε σοβαρά το πρόβλημα του τι ακριβώς σημαίνει όλη αυτή η γνώση. Αν το Πανεπιστήμιο δεν μπορέσει να συνθέσει τα συνολικά πορίσματα της σύγχρονης παιδείας, θα παραιτηθεί απ’ τον ιστορικό του ρόλο της παροχής οικουμενικών αρχών στα φωτισμένα άτομα που επιδιώκουν τα οφέλη μιας ολοκληρωμένης ζωής. Αυτή ακριβώς η επείγουσα ανάγκη απαιτεί μια σαφή έκθεση και αναγνώριση, αν πρόκειται να σχεδιάσουμε συνειδητά κάποια λύση για το πρόβλημα. “Ο ευρύς σκοπός της Προαγωγής της Παιδείας (για να χρησιμοποιήσουμε μια φράση του Βάκωνα) είναι να ρίχνει φως στα τέσσερα βασικά ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης: 1. Τι είναι ο άνθρωπος; 2. Τι είδους είναι το φυσικό σύμπαν (ο κόσμος) όπου κατοικεί ο άνθρωπος; 3. Με ποιες διαδικασίες της εξέλιξης αναδύθηκε το ανθρώπινο είδος από τη μήτρα της φύσης, ώστε να μπορέσει ο άνθρωπος να γίνει το αυτοσυνείδητο και δημιουργικό άτομο που είναι τώρα; 4. Γνωρίζοντας κάτι για τον κόσμο και για την ανθρώπινη φύση, ποιο είναι το καλύτερο είδος κοινωνίας για την προοδευτική αυτο-ανέλιξη του ανθρώπου; “Αναζητώντας απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα και παρέχοντας στους σπουδαστές τα κίνητρα και τα αναγκαία δεδομένα για τη διατύπωση των δικών τους απαντήσεων, οι δάσκαλοι του Τμήματος Ενοποιημένων Σπουδών δε θα θεωρούνται σαν εμπειρογνώμονες στην ολοκλήρωση. Μαζί με τους ενδιαφερόμενους σπουδαστές, τα μέλη του διδακτικού προσωπικού θα είναι αναζητητές της

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

σύνθεσης. Για να διευκρινίσουμε τον τύπο των σπουδών που οραματιζόμαστε, προτείνονται οι ακόλουθες δυνατότητες: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Η Κοινωνιολογία της Γνώσης. Οι Αμοιβαίες Σχέσεις της Θρησκείας, της Φιλοσοφίας, της Επιστήμης και της Τέχνης. Η Θεωρία της Πληροφορίας, η Κυβερνητική και η Σημαντική. Η Ιστορία και η Φιλοσοφία της Επιστήμης. Η Ιστορία και οι Προϋποθέσεις της Θεωρίας της Δημοκρατικής Διακυβέρνησης (Ιδεολογία). Η Συνεισφορά της Βιολογίας, της Κοινωνιολογίας και της Ψυχιατρικής στην Ανθρώπινη Ευημερία και Πρόοδο. 7. Η Ενότητα της Γνώσης. 8. Η Εξέλιξη του Συστήματος Αξιών από την Πρωτόγονη Κουλτούρα μέχρι το Σύγχρονο Βιομηχανικό Πολιτισμό. “Η πρώτη προαπαίτηση για όλες αυτές τις σπουδές είναι ότι δε θα συσχετίζουν λιγότερους από τρεις τομείς μελέτης, όπως αποκαλούνται. Έτσι οι σπουδαστές και το διδακτικό προσωπικό θα ενθαρρύνονται στην αναζήτηση του οράματος – ‘να βλέπουν σταθερά τη ζωή και σαν σύνολο’.”

Οι σπερματικές-αρχές του Θιβετανού θα βρουν προετοιμασμένο έδαφος σε τέτοια πειραματικά πεδία. OΛΙΒΕΡ Λ. ΡΑΪΖΕΡ Τμήμα Φιλοσοφίας Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ Πίτσμπουργκ, Πενσυλβάνια Η.Π.Α.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΘΙΒΕΤΑΝΟΥ ΠΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΤΟΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟ ΤΟΥ 1934

αρκετό να πω ότι είμαι ένας Θιβετανός μαθητής ορισμένου βαθμού κι αυτό δε σας λέει παρά λίγα, γιατί όλοι είναι μαθητές από τον πιο ταπεινό ζηλωτή μέχρι και πέρα από τον ίδιο τον Χριστό. Ζω σ’ ένα φυσικό σώμα, όπως και οι υπόλοιποι άνθρωποι, στα σύνορα του Θιβέτ και μερικές φορές, όταν το επιτρέπουν τα άλλα μου καθήκοντα, προεδρεύω (από εξωτερική άποψη) σε μια μεγάλη ομάδα Θιβετανών λάμα. Αυτό είναι το γεγονός που έγινε αιτία να διαδοθεί ότι είμαι ηγούμενος αυτού του ιδιαίτερου μοναστηριού των λάμα. Εκείνοι που συνδέονται μαζί μου στο έργο της Ιεραρχίας (και όλοι οι αληθινοί μαθητές συνδέονται μ’ αυτό το έργο) με γνωρίζουν με ένα ακόμη όνομα και υπούργημα. Η Α.Α.Μπ. γνωρίζει ποιος είμαι και με αναγνωρίζει με δύο από τα ονόματά μου. Είμαι ένας αδελφός σας που ταξίδεψε λίγο μακρύτερα πάνω στην Ατραπό από το μέσο σπουδαστή και έχει επομένως επιφορτιστεί με μεγαλύτερες ευθύνες. Είμαι κάποιος που αγωνίστηκε και διάνοιξε το δρόμο του πολεμώντας προς ένα μεγαλύτερο μέτρο φωτός από το ζηλωτή που θα διαβάσει αυτό το άρθρο και συνεπώς πρέπει να ενεργήσει σαν διαβιβαστής του φωτός, αδιάφορο ποιο θα είναι το τίμημα. Δεν είμαι γέρος, καθώς η ηλικία υπολογίζεται στους δασκάλους, όμως δεν είμαι νέος ή άπειρος. Το έργο μου είναι να διδάσκω και να διαδίδω τη γνώση της Αιώνιας Σοφίας οπουδήποτε μπορώ να βρω ανταπόκριση και αυτό κάνω για πολλά χρόνια. Επιδιώκω ακόμη να βοηθήσω το Διδάσκαλο Μ. και το Διδάσκαλο Κ.Χ. όποτε προσφέρεται ευκαιρία, γιατί από πολύ καιρό συνδέομαι μαζί Τους και με το έργο Τους. Σ’ όλα τα παραπάνω σας έχω πει πολλά· ταυτόχρονα όμως δε σας είπα τίποτα που θα σας οδηγούσε να μου προσφέρετε την τυφλή εκείνη υπακοή και την ανόητη αφοσίωση που προσφέρει ο συναισθηματικός ζηλωτής στον Γκουρού και το Διδάσκαλο τον Οποίο είναι ανίκανος ακόμη να προσεγγίσει. Ούτε και θα επιτύχει την περιπόθητη αυτή επαφή μέχρι να μετουσιώσει τη συναισθηματική αφοσίωση σε ανιδιοτελή υπηρεσία προς την ανθρωπότητα – όχι προς το Διδάσκαλο. Τα βιβλία που έγραψα αποστέλλονται στον κόσμο δίχως καμιά αξίωση για την αποδοχή τους. Μπορεί ή όχι να είναι ορθά, αληθινά και χρήσιμα. Ανήκει σε σας να εξακριβώσετε την αλήθειά τους με την ορθή πρακτική και με την άσκηση της ενόρασης. Ούτε εγώ ούτε η Α.Α.Μπ. ενδιαφερόμαστε καθόλου να ανακηρυχθούν σαν εμπνευσμένα κείμενα ή να λέγεται γι’ αυτά (με κομμένη την ανάσα) πως είναι έργο κάποιου από τους Διδασκάλους. Αν παρουσιάζουν την αλήθεια με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελεί συνέχεια εκείνης που ήδη προσφέρθηκε στις παγκόσμιες διδασκαλίες, αν οι πληροφορίες που δίνουν ανυψώνουν την έφεση και τη θέληση-για-υπηρεσία από το πεδίο των συναισθημάτων στο πεδίο του νου (στο πεδίο όπου οι Διδάσκαλοι μπορούν ΙΝΑΙ

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΘΙΒΕΤΑΝΟΥ

να βρεθούν) τότε θα έχουν εξυπηρετήσει το σκοπό τους. Αν η διδασκαλία που μεταδίδουν προκαλεί την ανταπόκριση του φωτισμένου νου του εργάτη μέσα στον κόσμο και επιφέρει την αστραποβολή της ενόρασής του, τότε η διδασκαλία ας γίνει αποδεκτή. Όχι όμως διαφορετικά. Αν οι δηλώσεις επιβεβαιωθούν τελικά ή κριθούν αληθινές κάτω από το κριτήριο του Νόμου των Αντιστοιχιών, τότε αυτό θα είναι καλό και ικανοποιητικό. Αν όμως δε συμβεί αυτό, ας μην αποδεχθεί ο σπουδαστής όσα λέγονται.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ I ΟΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Εισαγωγικές Δηλώσεις................................................................................................17 Απάντηση σε Μερικές Ερωτήσεις..............................................................................21 Θεωρία, Μέθοδοι και Στόχοι......................................................................................26 Συντονισμός και Ολοκλήρωση...................................................................................36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ Πολιτισμός και Κουλτούρα........................................................................................43 Η Διαδικασία της Ανέλιξης.........................................................................................52 Η Φύση του Εσωτερισμού..........................................................................................57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ Η Τωρινή Μεταβατική Περίοδος...............................................................................65 Η Υδροχοϊκή Εποχή...................................................................................................82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ Η Σκοπιά του Πολίτη..................................................................................................85 Η Παγκόσμια Κατάσταση και οι Ιδεολογίες..............................................................91 Οι Λόγοι της Τωρινής Παγκόσμιας Αναταραχής.......................................................96 Η Σκοπιά του Γονιού................................................................................................102 Ενδεικτικές Τάσεις των Μελλοντικών Αναπτύξεων................................................108 Η Σκοπιά του Ελέγχου της Προσωπικότητας..........................................................112 ΚΕΦΑΛΑΙΟ V Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑXΚΑΡΑΝΑ...............................................................................115 ΣΥΝΟΨΗ.........................................................................................................................121

ΚΕΦΑΛΑΙO Ι Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ

παρουσίαση αυτή μπορεί να θεωρηθεί ότι ασχολείται με τρεις διαφορετικές όψεις ενός γενικού θέματος που είναι εκείνο των νέων κι επερχόμενων εκπαιδευτικών μεθόδων και ιδεών. Ο αντικειμενικός σκοπός είναι να διευκρινίσουμε την ανέλιξη της φυλής σε κουλτούρα και να εξετάσουμε το επόμενο βήμα που πρέπει να γίνει στη νοητική ανάπτυξη της ανθρωπότητας. Η διδασκαλία, αν είναι αληθινή, πρέπει να είναι ευθυγραμμισμένη με το παρελθόν και να παρέχει ένα πεδίο προσπάθειας για το παρόν κι επίσης να προσφέρει περισσότερη φώτιση σ’ εκείνους που έχουν κατορθώσει ή κατορθώνουν να επιτύχουν τους υποδειχθέντες στόχους. Πρέπει να υποδεικνύει ένα πνευματικό μέλλον. Αυτό είναι που χρειάζεται σήμερα. Η λέξη “πνευματικός” δεν αναφέρεται στα θρησκευτικά λεγόμενα ζητήματα. Ολόκληρη η δραστηριότητα που οδηγεί το ανθρώπινο ον προς κάποια μορφή ανάπτυξης – φυσική, συναισθηματική, νοητική, ενορατική, κοινωνική – ανώτερη της τωρινής του κατάστασης, είναι ουσιαστικά πνευματικής φύσης και υποδεικνύει τη ζωντάνια της εσώτερης θείας οντότητας. Το πνεύμα του ανθρώπου είναι αθάνατο· διαρκεί για πάντα, προοδεύοντας από σημείο σε σημείο και από στάδιο σε στάδιο πάνω στην Ατραπό της Εξέλιξης, ανελίσσοντας σταθερά και διαδοχικά τις θείες ιδιότητες και όψεις. Τα τρία σημεία του γενικού μας θέματος είναι: 1. Η Τεχνική της Εκπαίδευσης τον Μέλλοντος. 2. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα. Αυτή ασχολείται με τον τρόπο γεφύρωσης του χάσματος που υφίσταται στην ανθρώπινη συνείδηση μεταξύ του κόσμου της συνηθισμένης ανθρώπινης εμπειρίας, του τριπλού κόσμου της φυσικήςσυναισθηματικής-νοητικής λειτουργίας και των ανώτερων επιπέδων της λεγόμενης πνευματικής ανάπτυξης που είναι ο κόσμος των ιδεών, της ενορατικής σύλληψης, της πνευματικής διαίσθησης και κατανόησης. 3. Οι Μέθοδοι για τη Δόμηση της Ανταχκάρανα. Αυτή οδηγεί στην υπερνίκηση των περιορισμών – φυσικών και ψυχολογικών – που εμποδίζουν τον άνθρωπο να εκφράζει ελεύθερα την έμφυτη θειότητά του. Εδώ μπορούμε μόνο να προετοιμάσουμε το έδαφος για το τρίτο αυτό σημείο, επειδή το ζήτημα περιλαμβάνει προχωρημένες πρακτικές διαλογισμού, που πρέπει να

προσεγγισθούν βαθμιαία. Έχω ασχοληθεί με το διαλογισμό στα άλλα μου βιβλία. Μπορεί να ρωτήσει κανείς γιατί αξίζει να ασχοληθούμε με κάτι που βρίσκεται ακόμη στο μέλλον. Θα απαντούσα, υπενθυμίζοντάς σας ότι “όπως ο άνθρωπος σκέπτεται, έτσι και είναι”. Είναι μια αλήθεια και κοινοτυπία του αποκρυφισμού. Έτσι ό,τι είναι αλήθεια για το άτομο είναι επίσης αλήθεια για την ομάδα κι όπως η ομάδα σκέπτεται, έτσι και τελικά αντιδρά. Καθώς τα ομαδικά κύματα-σκέψης εισχωρούν στη νοητική ατμόσφαιρα της ανθρωπότητας, οι άνθρωποι αρχίζουν να εντυπώνονται και η εγκαθίδρυση νέων τρόπων ζωής και ανάπτυξης προχωρά με αυξανόμενη ευκολία. Εδώ ζητώ μόνο να σας δώσω μερικές σύντομες και γενικές ιδέες που θα χρησιμεύσουν για να σας υποδείξουν την κατεύθυνση της σκέψης μου και το σκοπό που έχω υπόψη μου. Ο πιο εύκολος ίσως τρόπος για να το κάνω, είναι να διατυπώσω ορισμένες προτάσεις που έχουν ενδιαφέρον και μπορεί να φέρουν φώτιση. Ι. Η εκπαίδευση μέχρι σήμερα ασχολήθηκε με την τέχνη της σύνθεσης της ιστορίας του παρελθόντος, της επίτευξης του παρελθόντος σ’ όλους τους τομείς της ανθρώπινης σκέψης και με τα κατορθώματα της ανθρώπινης γνώσης ως τώρα. Ασχολήθηκε μ’ εκείνες τις μορφές της επιστήμης που εξελίχθηκαν στο παρελθόν. Αυτό αποτελεί κυρίως κοίταγμα προς τα πίσω κι όχι προς τα μπρος. Θα σας υπενθυμίσω ότι εδώ γενικεύω κι ότι υπάρχουν πολλές και αξιοσημείωτες μικρές εξαιρέσεις σ’ αυτή τη στάση. II. Η εκπαίδευση ασχολήθηκε κυρίως με την οργάνωση του κατώτερου νου και η ικανότητα ενός παιδιού υπολογιζόταν κατεξοχήν απ’ την αντίδρασή του σε συσσωρευμένες πληροφορίες (όσον αφορά την εκπαίδευση), σε αντιπαραβαλλόμενα και συλλεγμένα στοιχεία που προσφέρονταν διαδοχικά, κατατάσσονταν και διευθετούνταν έτσι ώστε να εφοδιάσουν το παιδί για να συναγωνίζεται τις πληροφορίες που άλλοι άνθρωποι κατείχαν. III. Η εκπαίδευση μέχρι σήμερα ήταν κυρίως άσκηση της μνήμης, παρότι πλέον αρχίζει να προβάλλει η αναγνώριση ότι η νοοτροπία αυτή πρέπει να τερματισθεί. Το παιδί πρέπει να αφομοιώνει τα δεδομένα που η φυλή πιστεύει σαν αληθινά, που δοκιμάστηκαν στο παρελθόν και βρέθηκαν επαρκή. Αλλά κάθε εποχή έχει διαφορετικό μέτρο επάρκειας. Η Ιχθυακή Εποχή ασχολήθηκε με τη λεπτομέρεια της προσπάθειας να φτάσει στο ύψος ενός ιδανικού που έγινε αισθητό. Έτσι έχουμε μια ιστορία που καλύπτει τη μέθοδο σύμφωνα με την οποία οι φυλές απέκτησαν εθνικό κύρος μέσω επιδρομών, πολέμων και κατακτήσεων. Αυτό ήταν ενδεικτικό της φυλετικής επίτευξης. Η γεωγραφία βασίστηκε σε μια παρόμοια αντίδραση στην ιδέα της επέκτασης και μέσω αυτής το παιδί μαθαίνει πως οι άνθρωποι, οδηγούμενοι από οικονομικές κι άλλες ανάγκες, κατέκτησαν εδάφη και προσάρτησαν περιοχές. Κι αυτό θεωρήθηκε, πολύ σωστά, σαν μια φυλετική επίτευξη. Οι διάφοροι κλάδοι της επιστήμης θεωρήθηκαν επίσης σαν να αποτελούσαν κατάκτηση εδαφικών περιοχών κι αυτό πάλι εξυμνείται σαν φυλετική επίτευξη. Οι κατακτήσεις της επιστήμης, οι κατακτήσεις των εθνών και οι κατακτήσεις περιοχών είναι όλες ενδεικτικές της Ιχθυακής μεθόδου, με τον

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ιδεαλισμό της, το μιλιταρισμό της και τη χωριστικότητά της σ’ όλα τα πεδία – θρησκευτικά, πολιτικά και οικονομικά. Αλλά η εποχή της σύνθεσης, της περιεκτικότητας και της κατανόησης είναι μαζί μας και η νέα εκπαίδευση της Υδροχοϊκής Εποχής πρέπει ν’ αρχίσει να διεισδύει ήρεμα στην ανθρώπινη αύρα. IV. Η εκπαίδευση είναι κάτι περισσότερο από άσκηση της μνήμης κι απ’ την πληροφόρηση του παιδιού ή του μαθητή για το παρελθόν και τα επιτεύγματά του. Οι παράγοντες αυτοί έχουν τη θέση τους και το παρελθόν πρέπει να κατανοηθεί και να μελετηθεί, γιατί απ’ αυτό πρέπει ν’ αναπτυχθεί εκείνο που είναι νέο, το άνθος του κι ο καρπός του. Η εκπαίδευση συνεπάγεται κάτι περισσότερο απ’ την έρευνα ενός θέματος και τη διαμόρφωση των επακόλουθων συμπερασμάτων που οδηγούν σε υποθέσεις, που κι αυτές με τη σειρά τους οδηγούν σε ακόμη μεγαλύτερες έρευνες και συμπεράσματα. Η εκπαίδευση είναι κάτι περισσότερο από μια ειλικρινή προσπάθεια να μάθουμε στο παιδί ή στον ενήλικα πώς να γίνει ένας καλός πολίτης, ένας νοήμων γονιός κι όχι ένα βάρος για την πολιτεία. Έχει πολύ ευρύτερη εφαρμογή απ’ το να δημιουργήσει ένα ανθρώπινο ον που θα είναι εμπορικό ενεργητικό κι όχι εμπορικό παθητικό. Η εκπαίδευση έχει άλλους αντικειμενικούς σκοπούς απ’ το να προσφέρει μια απολαυστική ζωή κι έτσι να δίνει τη δυνατότητα σε άνδρες και γυναίκες ν’ αποκτούν μια κουλτούρα που θα τους επιτρέπει να συμμετέχουν με ενδιαφέρον σ’ όλα όσα συμβαίνουν στους τρεις κόσμους των ανθρώπινων υποθέσεων. Είναι όλα τα παραπάνω, αλλά θα έπρεπε να είναι και πολύ περισσότερα. V. Η εκπαίδευση έχει τρεις κύριους αντικειμενικούς σκοπούς, απ’ τη σκοπιά της ανθρώπινης ανάπτυξης: Πρώτο, όπως έχει γίνει αντιληπτό από πολλούς, πρέπει να κάνει τον άνθρωπο ένα νοήμονα πολίτη, ένα συνετό γονιό και μια ελεγχόμενη προσωπικότητα· πρέπει να τον κάνει ικανό να παίζει το ρόλο του στην εργασία του κόσμου και να τον μάθει να ζει ειρηνικά και αρωγά και αρμονικά με τους γείτονές του. Δεύτερο, πρέπει να τον κάνει ικανό να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των διαφόρων όψεων της δικής του νοητικής φύσης κι εδώ βρίσκεται η κύρια έμφαση των οδηγιών που σκοπεύω τώρα να σας δώσω. Στην εσωτερική φιλοσοφία διδασκόμαστε, όπως καλά γνωρίζετε, ότι στο νοητικό πεδίο υπάρχουν τρεις όψεις του νου, ή εκείνου του νοήμονος πλάσματος που αποκαλούμε άνθρωπο. Οι τρεις αυτές όψεις αποτελούν το πιο σημαντικό μέρος της φύσης του: 1. Ο κατώτερος συγκεκριμένος νους του, η συλλογιστική αρχή. Μ’ αυτή την όψη του ανθρώπου επαγγέλλονται πως θ’ ασχοληθούν οι εκπαιδευτικές μας διαδικασίες. 2. Εκείνος ο Υιός του Νου, που αποκαλούμε Εγώ ή Ψυχή. Αυτή είναι η νοήμων αρχή κι έχει πολλά ονόματα στην εσωτερική φιλολογία, όπως Ηλιακός Άγγελος, Αγκνισβάττα, Χριστική αρχή κ.λπ. Μ’ αυτή επαγγέλθηκε στο παρελθόν πως θ’ ασχοληθεί η θρησκεία. 3. Ο ανώτερος αφηρημένος νους, ο θεματοφύλακας των ιδεών και ο μεταδότης της

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

φώτισης στον κατώτερο νου, απ’ τη στιγμή που ο κατώτερος αυτός νους βρίσκεται σ’ επικοινωνία με την ψυχή. Μ’ αυτό τον κόσμο των ιδεών επαγγέλθηκε πως θ’ ασχοληθεί η φιλοσοφία. Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε τις τρεις αυτές όψεις: Ο δεκτικός νους, ο νους με τον οποίο ασχολούνται οι ψυχολόγοι. Ο ατομικοποιημένος νους, ο Υιός του Νου. Ο διαφωτιστικός νους, ο ανώτερος νους. Τρίτο, το χάσμα μεταξύ του κατώτερου νου και της ψυχής πρέπει να γεφυρωθεί κι αρκετά περίεργα η ανθρωπότητα πάντοτε το αναγνώριζε και μιλούσε για “επίτευξη ενότητας” ή “πραγμάτωση ενοποίησης” ή “απόκτηση ευθυγράμμισης”. Όλα αυτά είναι απόπειρες να εκφράσουμε αυτή την ενορατικά αντιληπτή αλήθεια. VI. Η εκπαίδευση θα έπρεπε επίσης ν’ ασχολείται στη νέα εποχή με τη γεφύρωση αυτού του χάσματος μεταξύ των τριών όψεων της νοητικής φύσης: μεταξύ της ψυχής και του κατώτερου νου, δημιουργώντας έτσι μια ενοποίηση μεταξύ ψυχής και προσωπικότητας· μεταξύ του κατώτερου νου, της ψυχής και του ανώτερου νου. Γι’ αυτό η φυλή είναι τώρα έτοιμη και για πρώτη φορά στη σταδιοδρομία της ανθρωπότητας το γεφυρωτικό έργο μπορεί να προωθηθεί σε σχετικά πλατιά κλίμακα. Σ’ αυτό δε χρειάζεται να επεκταθώ γιατί αφορά τις τεχνικότητες της Αρχαίας Σοφίας, για τις οποίες σας έδωσα πολλά στοιχεία στα άλλα μου βιβλία. VII. Έτσι η εκπαίδευση είναι η Επιστήμη της Ανταχκάρανα. Αυτή η επιστήμη κι αυτός ο όρος είναι ο εσωτερικός τρόπος έκφρασης της αλήθειας της γεφυρωτικής αυτής ανάγκης. Η ανταχκάρανα είναι η γέφυρα που δομεί ο άνθρωπος – δια του διαλογισμού, της κατανόησης και του μαγικού δημιουργικού έργου της ψυχής – μεταξύ των τριών όψεων της νοητικής του φύσης. Έτσι οι πρωταρχικοί αντικειμενικοί σκοποί της επερχόμενης εκπαίδευσης θα είναι: 1. Να επιφέρει ευθυγράμμιση μεταξύ νου κι εγκεφάλου μέσω μιας ορθής κατανόησης της εσώτερης σύστασης του ανθρώπου, ιδιαίτερα του αιθερικού σώματος και των κέντρων δύναμης. 2. Να δομήσει ή να κατασκευάσει μια γέφυρα μεταξύ εγκεφάλου-νου-ψυχής, δημιουργώντας έτσι μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα που θα είναι μια σταθερά αναπτυσσόμενη έκφραση της ενοικούσας ψυχής. 3. Να δομήσει τη γέφυρα μεταξύ κατώτερου νου, ψυχής, ανώτερου νου, ώστε η φώτιση της προσωπικότητας να γίνει κατορθωτή. VIII. Η αληθινή εκπαίδευση είναι συνεπώς η επιστήμη της σύνδεσης των ακέραιων τμημάτων του ανθρώπου κι ακόμη της σύνδεσής του με το άμεσο περιβάλλον του και περαιτέρω με το μεγαλύτερο όλο στο οποίο πρέπει να παίξει το ρόλο του. Κάθε όψη, θεωρούμενη σαν μια κατώτερη όψη, μπορεί πάντα ν’ αποτελεί απλώς την έκφραση της αμέσως ανώτερης. Σ’ αυτή την πρόταση έχω εκφράσει μια θεμελιώδη αλήθεια που ενσωματώνει όχι μόνο τον αντικειμενικό σκοπό, αλλά δείχνει επίσης το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όσοι ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση. Το πρόβλημα αυτό είναι να

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

εκτιμήσουμε σωστά το κέντρο ή την εστία της προσοχής ενός ανθρώπου και να εντοπίσουμε το σημείο όπου πρωτίστως επικεντρώνεται η συνείδηση. Κατόπιν πρέπει να εκπαιδευθεί κατά τρόπο ώστε να γίνει εφικτή μια μετατόπιση της εστίας αυτής σ’ έναν ανώτερο φορέα. Μπορούμε επίσης να εκφράσουμε αυτή την ιδέα το ίδιο σωστά, λέγοντας ότι ο φορέας που φαίνεται να έχει υπερβολική σημασία μπορεί και θα πρέπει να αποκτήσει δευτερεύουσα αξία, καθώς γίνεται απλά το όργανο για εκείνον που είναι ανώτερός του. Αν το αστρικό (συναισθηματικό) σώμα είναι το κέντρο της ζωής της προσωπικότητας, τότε ο αντικειμενικός σκοπός της εκπαιδευτικής διαδικασίας που θα εφαρμοσθεί στην περίπτωση αυτή, θα είναι να κάνουμε τη νοητική φύση τον υπερισχύοντα παράγοντα, οπότε το αστρικό σώμα γίνεται εκείνο που εντυπώνεται από τις συνθήκες του περιβάλλοντος και είναι ευαίσθητο σ’ αυτές, αλλά βρίσκεται κάτω απ’ τον έλεγχο του νου. Αν ο νους είναι το κέντρο της προσοχής της προσωπικότητας, τότε η δραστηριότητα της ψυχής πρέπει να έρθει σε πληρέστερη έκφραση· κι έτσι συνεχώς η εργασία προχωρεί κι επιτελείται πρόοδος από σημείο σε σημείο μέχρι να προσεγγισθεί το ανώτερο σημείο της κλίμακας. Θα μπορούσε να σημειωθεί εδώ ότι ολόκληρη αυτή η ερμηνεία του νου και της αναγκαίας δόμησης της γέφυρας δεν είναι τίποτε άλλο απ’ την πρακτική παρουσίαση της αλήθειας του αποκρυφιστικού αφορισμού ότι “προτού ο άνθρωπος μπορέσει να βαδίσει την Ατραπό, πρέπει να γίνει η ίδια η Ατραπός”. Η ανταχκάρανα είναι συμβολικά η Ατραπός. Πρόκειται για ένα από τα παράδοξα της εσωτερικής επιστήμης. Βήμα με βήμα και στάδιο με στάδιο κατασκευάζουμε την Ατραπό αυτή, όπως ακριβώς η αράχνη γνέθει τον ιστό της. Είναι εκείνος ο “δρόμος προς τα πίσω” που προβάλλουμε από μέσα μας· είναι εκείνος ο Δρόμος που επίσης βρίσκουμε και βαδίζουμε. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΕ ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Θα επιχειρήσω τώρα ν’ ασχοληθώ κάπως με τρεις ερωτήσεις για την εκπαίδευση, που έθεσε κάποιος απ’ τους σπουδαστές. Δεν μπορώ παρά να υποδείξω το ιδανικό κι έτσι κινδυνεύω να δημιουργήσω την εντύπωση ότι οραματίζομαι τόσο μακριά, που οποιαδήποτε προσέγγιση σύμφωνα με το σημερινό σύστημα θα μπορούσε να θεωρηθεί ανέφικτη. Η απάντηση στο πρώτο ερώτημα είναι ότι η κύρια λειτουργία όλων των εκπαιδευτών είναι διπλή: 1. Να γυμνάσουν τον εγκέφαλο ν’ ανταποκρίνεται με νοημοσύνη σε εντυπώσεις που φτάνουν σ’ αυτόν μέσω των αισθητηρίων, μεταφέροντας έτσι πληροφορίες για τον απτό εξωτερικό κόσμο. 2. Να γυμνάσουν το νου ώστε να μπορεί να εκπληρώνει τρία καθήκοντα: α. Ν’ ασχολείται με νοημοσύνη με τις πληροφορίες που του αναμεταδίδονται απ’ τον εγκέφαλο. β. Να δημιουργεί σκεπτομορφές σε ανταπόκριση ώσεων που πηγάζουν απ’ το φυσικό πεδίο· συναισθηματικών αντιδράσεων που τίθενται σε κίνηση από την

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

αισθαντική-επιθυμητική φύση· του κόσμου της σκέψης στον οποίο βρίσκεται το περιβάλλον του ανθρώπου. γ. Να προσανατολίζεται προς τον υποκειμενικό πνευματικό εαυτό, έτσι ώστε από μια κατάσταση δυνητικότητας ο εαυτός να προβάλει σε μια δραστήρια διακυβέρνηση. Σ’ αυτή τη διατύπωση της λειτουργίας του μηχανισμού με τον οποίο όλοι οι εκπαιδευτές πρέπει ν’ ασχοληθούν (το νου και τον εγκέφαλο), υπέδειξα την απάντηση στη δεύτερη ερώτηση που τέθηκε και που ήταν: “Υπάρχουν άραγε συγκεκριμένα είδη δραστηριοτήτων που μεταβάλλονται με τα χρόνια της ανάπτυξης και βασίζονται στις φάσεις της διαδικασίας ανάπτυξης του ατόμου και συντελούν στην καλύτερη ολική του ανάπτυξη;”

Διαφοροποιούμαι λίγο όσον αφορά τις περιόδους που υποδεικνύουν ορισμένοι δάσκαλοι του αποκρυφισμού όπως ο Στάινερ, γιατί παρότι οι επταετείς κύκλοι έχουν τη θέση τους, η διαίρεση τείνει να χρησιμοποιείται παραπάνω απ’ όσο πρέπει. Θα πρότεινα επίσης δεκαετείς κύκλους ανάπτυξης, διαιρούμενους σε δύο μέρη: επτά χρόνια μάθησης και τρία εφαρμογής. Στα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής του το παιδί θα διδάσκεται ν’ ασχολείται με νοημοσύνη με τις πληροφορίες που φτάνουν στον εγκέφαλό του μέσω των πέντε αισθήσεων. Η παρατηρητικότητα, η γρήγορη ανταπόκριση κι ο φυσικός συντονισμός σαν αποτέλεσμα πρόθεσης πρέπει να τονιστούν. Το παιδί πρέπει να διδαχθεί να ακούει και να βλέπει, να κάνει επαφές και να χρησιμοποιεί την κρίση· και τα δάχτυλά του πρέπει τότε ν’ ανταποκρίνονται σε δημιουργικές παρορμήσεις για να φτιάχνει και να παράγει αυτό που βλέπει και ακούει. Έτσι θέτονται τα στοιχεία για τις καλές τέχνες και τη χειροτεχνία, για τη ζωγραφική και τη μουσική. Στα επόμενα δέκα χρόνια ο νους θα γυμνάζεται οριστικά για να κυριαρχήσει. Το παιδί θα διδάσκεται να εκλογικεύει τις συναισθηματικές κι επιθυμητικές παρορμήσεις του και να διακρίνει το σωστό απ’ το λαθεμένο, το επιθυμητό από το ανεπιθύμητο και το ουσιώδες από το επουσιώδες. Αυτά μπορεί να τα διδαχθεί μέσω της ιστορίας και της διανοητικής εκγύμνασης που ο κύκλος της ζωής του κάνει υποχρεωτική σύμφωνα με τους νόμους της χώρας στην οποία ζει. Έτσι εδραιώνεται μια αίσθηση αξιών κι ορθών μέτρων. Θα διδάσκεται τη διάκριση ανάμεσα στην άσκηση της μνήμης και τη σκέψη· ανάμεσα σε σύνολα γεγονότων εξακριβωμένα από στοχαστές και καταχωρημένα σε βιβλία και την εφαρμογή τους σε γεγονότα της αντικειμενικής ύπαρξης μαζί με (κι εδώ διατυπώνεται μια σκέψη αληθινής σπουδαιότητας) το υποκειμενικό τους αίτιο και τη σχέση τους με τον κόσμο της πραγματικότητας, του οποίου ο φαινομενικός κόσμος δεν είναι παρά σύμβολο. Στην ηλικία των δεκαεπτά η μελέτη της ψυχολογίας θα προστίθεται στην υπόλοιπη σειρά μαθημάτων και θα ερευνάται η φύση της ψυχής και η σχέση της με την Παγκόσμια Ψυχή. Ο διαλογισμός πάνω σε κατάλληλες γραμμές θα είναι μέρος των μαθημάτων. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί εδώ ότι τα θρησκευτικά συνεπακόλουθα του διαλογισμού είναι άχρηστα. Ο διαλογισμός είναι η διαδικασία κατά την οποία οι

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

αντικειμενικές τάσεις και οι εξωστρεφείς παρορμήσεις του νου χαλιναγωγούνται κι αρχίζει να γίνεται υποκειμενικός, να εστιάζεται και να ενορά. Αυτό μπορεί να διδαχθεί μέσω της βαθιάς σκέψης πάνω σε οποιοδήποτε θέμα – μαθηματικά, βιολογία κ.ά. Η τάση της νεότερης εκπαίδευσης πρέπει να είναι να κάνει το υποκείμενο του εκπαιδευτικού πειράματος συνειδητό κάτοχο του εξοπλισμού του· πρέπει να το αφήνει να στέκεται με καθαρά μάτια μπροστά στη ζωή, με ανοιχτές πόρτες μπροστά στον κόσμο των αντικειμενικών φαινομένων και σχέσεων· πρέπει να του δίνει τη γνώση της θύρας που οδηγεί στον κόσμο της Πραγματικότητας, δια της οποίας θα μπορεί να περνά κατά βούληση σ’ αυτόν κι εκεί ν’ αναλαμβάνει και να πραγματώνει τη σχέση του με άλλες ψυχές. Η δεύτερη αυτή ερώτηση – σχετικά με τον τύπο της εμπειρίας που θα βοηθούσε το παιδί να ολοκληρώσει την ανάπτυξή του και θα αποτελεί συμπλήρωμα της υποχρεωτικής σειράς μαθημάτων της πολιτείας – είναι σχεδόν αδύνατο ν’ απαντηθεί, εξαιτίας της πλατιάς διαφοροποίησης των ανθρώπινων όντων και της πρακτικής αδυναμίας να βρεθούν εκείνοι οι δάσκαλοι που θα εργάζονται σαν ψυχή και σαν νους. Κάθε παιδί θα πρέπει να μελετηθεί σε τρεις τομείς. Πρώτο, να εξακριβώνεται η φυσική κλίση των παρορμήσεών του: Τείνουν άραγε προς τη φυσική έκφραση, προς τη χειρωνακτική εργασία, όπου θα μπορούσε να συμπεριληφθεί μια τόσο πλατιά έκταση ευκαιριών όπως εκείνη ενός εργάτη εργοστασίων και η ειδικευμένη επιδεξιότητα ενός ηλεκτρολόγου; Μήπως υπάρχει μια λανθάνουσα ικανότητα για κάποια απ’ τις καλές τέχνες, μια αντίδραση στο χρώμα και τη μορφή, ή κάποια ανταπόκριση στη μουσική και το ρυθμό; Μήπως η διανοητική του ικανότητα είναι τέτοια που να εγγυάται μια οριστικά νοητική εκγύμναση στην ανάλυση, στην αφαίρεση, στα μαθηματικά ή στη λογική; Ίσως ακόμη, καθώς η ζωή κυλά, οι νέοι μας άνθρωποι να κατατάσσονται σε δύο ομάδες: στη μυστικιστική που θα περιλαμβάνει εκείνους που θα έχουν θρησκευτικές, καλλιτεχνικές και γενικά περισσότερο μη-πρακτικές κλίσεις· και στην αποκρυφιστική που θα περιλαμβάνει τους διανοούμενους, τους επιστήμονες και γενικά τους νοητικούς τύπους. Όταν το παιδί φτάσει τα δεκαεπτά, η εκπαίδευση που θα του έχει δοθεί, πρέπει να το έχει κάνει ικανό να κρούει ξεκάθαρα τον τόνο του και να έχει φανερώσει το υπόδειγμα σύμφωνα με το οποίο οι παρορμήσεις της ζωής του πιθανότατα θα εκδηλωθούν. Στα πρώτα δεκατέσσερα χρόνια πρέπει να του έχει δοθεί η ευκαιρία να πειραματισθεί σε πολλά πεδία δραστηριότητας. Η καθαρά επαγγελματική εκγύμναση δε θα πρέπει να τονίζεται παρά μόνο στα τελευταία χρόνια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Έρχεται ο καιρός που όλα τα παιδιά θα εξετάζονται στις ακόλουθες κατευθύνσεις: 1. Αστρολογικά, για να προσδιορισθούν οι τάσεις της ζωής και το ιδιότυπο πρόβλημα της ψυχής. 2. Ψυχολογικά, όπου θα συμπληρώνεται η καλύτερη σύγχρονη ψυχολογία με τις γνώσεις για τους Επτά Ακτινικούς τύπους που χρωματίζουν την ψυχολογία της Ανατολής (βλέπε σελ. 18-23). 3. Ιατρικά, με ιδιαίτερη προσοχή στο ενδοκρινές σύστημα μαζί με τις συνηθισμένες

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

σύγχρονες μεθόδους για τις ατέλειες των ματιών, των δοντιών και των λοιπών μερών του σώματος. Η φύση του οργάνου ανταπόκρισης θα εξετάζεται προσεκτικά και θα αναπτύσσεται. 4. Επαγγελματικά, ώστε να τοποθετηθούν αργότερα σε θέσεις όπου τα ταλέντα και οι ικανότητές τους θα βρουν την πληρέστερη έκφραση και θα τα καταστήσουν ικανά να εκπληρώσουν τις ομαδικές τους υποχρεώσεις. 5. Πνευματικά. Μ’ αυτό εννοώ ότι η πρόδηλη ηλικία της εξεταζόμενης ψυχής θα μελετάται και η θέση της στην κλίμακα της εξέλιξης θα σημειώνεται κατά προσέγγιση· θα εξετάζονται οι μυστικιστικές και οι ενδοσκοπικές τάσεις και θα σημειώνεται η προφανής έλλειψή τους. Ο συντονισμός μεταξύ: α. Εγκεφάλου και οργάνου ανταπόκρισης στον εξωτερικό κόσμο των φαινομένων, β. Εγκεφάλου και παρορμήσεων της επιθυμίας μαζί με τις συναισθηματικές αντιδράσεις, γ. Εγκεφάλου και νου και του κόσμου της σκέψης, δ. Εγκεφάλου, νου και ψυχής, θα εξετάζεται προσεκτικά, ώστε ολόκληρος ο εξοπλισμός του παιδιού, κρυφός ή αναπτυγμένος, να οδηγηθεί σε λειτουργική δραστηριότητα και να ενοποιηθεί σε μια ολότητα. Η τρίτη ερώτηση είναι: “Ποια είναι η διαδικασία ανέλιξης της διάνοιας στον άνθρωπο; Πώς εκδηλώνεται ο ανώτερος νους, αν εκδηλώνεται καθόλου, στα χρόνια της ανάπτυξης;”

Δεν είναι δυνατό στο σύντομο χρόνο που διαθέτουμε ν’ ασχοληθούμε εδώ με την ιστορία της προόδου της νοητικής ανάπτυξης. Μια μελέτη της φυλετικής της ανάπτυξης θα αποκαλύψει πολλά, γιατί κάθε παιδί είναι μια περίληψη του όλου. Μια μελέτη, λόγου χάρη, της ανάπτυξης της ιδέας του Θεού στην ανθρώπινη συνείδηση θα ήταν ένα χρήσιμο παράδειγμα των φαινομένων της ανάπτυξης της σκέψης. Μια αλληλοδιαδοχή της ανάπτυξης θα μπορούσε ανεπαρκέστατα και σύντομα να καταγραφεί ως εξής, βασισμένη πάνω στη διαδικασία της ανέλιξης του ανθρώπινου όντος: 1. Ανταπόκριση στην κρούση, η αίσθηση του βρέφους ξυπνά. Αρχίζει ν’ ακούει και να βλέπει. 2. Ανταπόκριση στην κατοχή και την οικειοποίηση. Το παιδί αρχίζει να οικειοποιείται, αποκτά αυτοσυνείδηση κι αρπάζει για τον προσωπικό εαυτό. 3. Ανταπόκριση στο ένστικτο που κυριαρχεί στη ζωώδη κι επιθυμητική φύση και στις ανθρώπινες τάσεις. 4. Ανταπόκριση στην ομάδα. Το παιδί αποκτά επίγνωση του περιβάλλοντός του και του γεγονότος ότι είναι ακέραιο μέρος του όλου. 5. Ανταπόκριση στη γνώση. Αυτή αρχίζει με τη μετάδοση πληροφοριακών γεγονότων και την ταυτόχρονη καταχώρηση μέσω της μνήμης αυτών των

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

γεγονότων· έτσι αναπτύσσεται το ενδιαφέρον, η συσχέτιση, η σύνθεση και η εφαρμογή στις πιεστικές ανάγκες της ζωής. Ανταπόκριση στην έμφυτη ανάγκη για έρευνα. Αυτή οδηγεί στο πείραμα στο φυσικό πεδίο, στην ενδοσκόπηση στο συναισθηματικό πεδίο και στη διανοητική μελέτη καθώς και σε μια αγάπη για ανάγνωση ή ακρόαση, που φέρνει έτσι το νου σε κάποια κατάσταση δραστηριότητας. Ανταπόκριση στην οικονομική και τη σεξουαλική πίεση ή στο νόμο της επιβίωσης. Αυτή τον αναγκάζει να χρησιμοποιήσει τον εξοπλισμό και τη γνώση του και να πάρει έτσι τη θέση του σαν ένας παράγοντας στην ομαδική ζωή και να προάγει την ευημερία της ομάδας με κάποια μορφή δραστήριας εργασίας και με τη διαιώνιση του είδους. Ανταπόκριση στην καθαρά διανοητική επίγνωση. Αυτή οδηγεί σε μια συνειδητή ελεύθερη χρήση του νου, στην ατομική σκέψη, στη δημιουργία σκεπτομορφών και τελικά στο σταθερό προσανατολισμό του νου σ’ ένα όλο και πιο πλατύ πεδίο αντίληψης κι επίγνωσης. Αυτές οι διευρύνσεις της συνείδησης φέρνουν τελικά έναν καινούργιο παράγοντα στο πεδίο της εμπειρίας. Ανταπόκριση στο Στοχαστή ή την ψυχή. Με την αποτύπωση αυτής της ανταπόκρισης ο άνθρωπος εισέρχεται στο βασίλειό του. Το άνω και το κάτω γίνονται ένα. Οι αντικειμενικοί και οι υποκειμενικοί κόσμοι ενώνονται. Η ψυχή κι ο μηχανισμός της λειτουργούν σαν μια μονάδα.

Προς αυτή την ολοκλήρωση πρέπει να τείνει η όλη εκπαίδευση. Μιλώντας πρακτικά, με εξαίρεση τις σπάνιες και πολύ εξελιγμένες ψυχές, ο ανώτερος νους δεν εκδηλώνεται στα παιδιά περισσότερο απ’ ό,τι εκδηλώθηκε στην ανθρωπότητα της νηπιακής ηλικίας. Μπορεί να κάνει την παρουσία του αληθινά αισθητή μόνο όταν η ψυχή, ο νους και ο εγκέφαλος είναι ευθυγραμμισμένα και συντονισμένα. Οι αναλαμπές διαίσθησης και οράματος που καμιά φορά παρουσιάζονται στα παιδιά, είναι συχνά η αντίδραση του πολύ ευαίσθητου οργάνου ανταπόκρισής τους σε ομαδικές ιδέες και στις σκέψεις που επικρατούν στην εποχή και την ηλικία τους ή σε κάποιον του περιβάλλοντός τους. Επιτρέψτε μου τώρα ν’ ασχοληθώ σύντομα με θέματα που αφορούν τη στάση του δασκάλου, ιδιαίτερα στους ενήλικες ζηλωτές. Ο αληθινός δάσκαλος πρέπει να φέρεται με αλήθεια και ειλικρίνεια προς όλους τους ερευνητές. Ο χρόνος του (καθόσον δεσμεύεται απ’ τη χρονική εξίσωση στο φυσικό πεδίο) είναι πολύτιμος για να τον ξοδεύει σε κοινωνικές αβρότητες ή στην αποφυγή διατύπωσης κριτικών σχολίων εκεί που θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί ένας καλός σκοπός. Πρέπει να βασίζεται ολοκληρωτικά στην ειλικρίνεια εκείνων που διδάσκει. Ωστόσο η επίκριση και η επισήμανση των λαθών και των σφαλμάτων δεν αποδεικνύεται πάντοτε χρήσιμη· δεν μπορεί παρά ν’ αυξήσει την υπευθυνότητα, να προκαλέσει ανταγωνισμό ή δυσπιστία, ή να δημιουργήσει καταπίεση – τρία απ’ τα πλέον ανεπιθύμητα αποτελέσματα της χρήσης της κριτικής ικανότητας. Με τη διέγερση του ενδιαφέροντός τους, με τη δημιουργία μιας υποκειμενικής

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

σύνθεσης στην ομάδα που διδάσκει και με την αναρρίπιση της φλόγας της πνευματικής τους έφεσης η ομάδα μπορεί να φτάσει στην ορθή διάκριση όσον αφορά τις συνδυασμένες της ποιότητες και ανάγκες κι έτσι τα μέλη της θα καταστήσουν περιττή τη συνηθισμένη στάση του δασκάλου για τον εντοπισμό λαθών. Εκείνοι που ανήκουν στην ακτίνα της διδασκαλίας θα μάθουν να διδάσκουν καθώς θα διδάσκουν. Δεν υπάρχει πιο ασφαλής μέθοδος, αρκεί να συνοδεύεται από μια βαθιά αγάπη, προσωπική και ταυτόχρονα απρόσωπη, για εκείνους που πρόκειται να διδαχθούν. Πέρα από οτιδήποτε άλλο θα ήθελα να σας εντυπώσω τη σφραγίδα του ομαδικού πνεύματος, γιατί αυτή είναι η πρώτη έκφραση της αληθινής αγάπης. Θα ήθελα να θέσω δύο μόνο σημεία: Πρώτα απ’ όλα διδάσκοντας παιδιά μέχρι δεκατεσσάρων χρόνων είναι απαραίτητο να έχετε κατά νου ότι είναι συναισθηματικά εστιασμένα. Τους είναι αναγκαίο να νιώθουν και ορθότατα να νιώθουν την ομορφιά, τη δύναμη και τη σοφία. Δεν πρέπει ν’ αναμένεται χρήση της λογικής από μέρους τους μέχρι την ηλικία αυτή, ακόμη κι αν παρουσιάζουν ενδείξεις ότι έχουν τη δύναμη να το κάνουν. Μετά τα δεκατέσσερα και κατά τη διάρκεια της εφηβείας πρέπει ν’ αναπτυχθεί η νοητική τους ανταπόκριση στην αλήθεια και πάνω σ’ αυτή πρέπει να στηριχθούν για ν’ αντιμετωπίσουν τα παρουσιαζόμενα προβλήματα. Ακόμη κι αν δεν υπάρχει, πρέπει να γίνει μια προσπάθεια να εφελκυσθεί. Δεύτερο, πρέπει να γίνει μια απόπειρα για να βρεθεί κατά προσέγγιση η θέση του παιδιού στην κλίμακα της εξέλιξης, μελετώντας το υπόβαθρό του, το φυσικό του εξοπλισμό, τη φύση του οργάνου του ανταπόκρισης με τις διάφορες αντιδράσεις του και τα κύρια ενδιαφέροντά του. Αυτή η έρευνα εδραιώνει μια υποκειμενική επικοινωνία με το παιδί που είναι πολύ πιο δυναμική στα αποτελέσματά της απ’ ό,τι θα ήταν μια πολύμηνη εντατική χρήση λέξεων στην προσπάθεια για τη μεταβίβαση κάποιας ιδέας. ΘΕΩΡΙΑ, ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ Όσα έχω να πω εδώ έχουν ακόμη τη φύση εισαγωγικών παρατηρήσεων. Παρακαλώ να το έχετε κατά νου. Ανυπόμονα ωστόσο θέλω να βάλω γερά θεμέλια για τη μελλοντική μας συζήτηση πάνω στη δόμηση της ανταχκάρανα, ώστε να μπορέσουμε να εργαστούμε με νοημοσύνη κι όχι επικριτικά. Είναι ουσιώδες να στηρίξουμε το έργο που αρχίζουμε πάνω σ’ ό,τι υφίσταται σήμερα. Η φύση εργάζεται χωρίς χάσματα κι αυτό ισχύει ακόμη κι όταν (απ’ την άποψη της ακαδημαϊκής επιστήμης) υφίσταται ένα προφανές χάσμα μεταξύ γεγονότων και γνωστών ειδών. Σε μεταβατικές περιόδους μερικές απ’ τις γεφυρωτικές μορφές εξαφανίσθηκαν και το χάσμα φαίνεται να υπάρχει εκεί. Αλλά δεν είναι έτσι στην πραγματικότητα. Δεν έχουμε ακόμη ανακαλύψει όλα εκείνα που πρόκειται ν’ ανακαλυφθούν στον κόσμο των φαινομενικών εμφανίσεων. Σήμερα περνάμε μια από τις μεγάλες φυσικές μεταβατικές περιόδους. Βάζουμε τα θεμέλια για ν’ αναδυθεί ένα καινούργιο είδος ανθρώπινων όντων – μια πάρα πολύ εξελιγμένη μονάδα μέσα στην ανθρώπινη οικογένεια – απ’ όπου και τα περισσότερα

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

προβλήματά μας και το μεγαλύτερο μέρος της σημερινής αποτυχίας να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της φυλής και να υπολογισθούν οι ανθρώπινες ανάγκες για ανάπτυξη. Έχουμε μια γενική θεωρία για την εκπαίδευση στον κόσμο κι ορισμένες βασικές μέθοδοι εφαρμόζονται διεθνώς. Οι χώρες διαφέρουν πολύ στην εφαρμογή των μεθόδων και τα συστήματα διαφέρουν σημαντικά. Όλοι όμως διδάσκουν τα ίδια θεμελιώδη πράγματα· διδάσκουν τα νιάτα της χώρας να διαβάζουν και να γράφουν και ν’ αποκτούν μια αξιοσημείωτη ικανότητα ν’ ασχολούνται με αριθμούς μέσω της διδασκαλίας της στοιχειώδους αριθμητικής. Αυτά τα τρία είναι κατά περίεργο τρόπο συμβολικά της όλης εξελικτικής ανέλιξης της φυλής. Το διάβασμα έχει σχέση με το ντύσιμο των ιδεών σε μορφή και σχετίζεται με το πρώτο βήμα της δημιουργικής διαδικασίας, όπου η θεότητα, κυριαρχούμενη και ωθούμενη από μια ιδέα (που ενσωμάτωνε το σκοπό και το σχέδιο του Θεού), μετέτρεψε την ιδέα αυτή στην επιθυμητή ουσία και την έντυσε με την απαιτούμενη εξωτερική εμφάνιση. Το γράψιμο συμβολίζει τη μέθοδο με την οποία επιτελείται η διαδικασία, αλλά είναι φυσικά πολύ πιο προσωπική στα όσα συνεπάγεται. Το διάβασμα ασχολείται ουσιαστικά με την αντίληψη μιας ντυμένης ιδέας κάποιου είδους, ενώ το γράψιμο αφορά αρκετά περίεργα τη συνειδητή αυτοσυσχέτιση του ατόμου με τις ιδέες και η από μέρους του χρήση των λέξεων στο γράψιμο αποτελεί μέτρο της κατανόησής του των καθολικών αυτών ιδεών. Η αριθμητική (και η ικανότητα στην πρόσθεση, την αφαίρεση και τον πολλαπλασιασμό) σχετίζεται επίσης με τη δημιουργική διαδικασία και αφορά τη δημιουργία εκείνων των μορφών στο φυσικό πεδίο, που θα παραγάγουν ικανοποιητικά την ιδέα και θα τη φέρουν σ’ εκδήλωση. Ο οραματισμός θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ασχολείται με τα ανώτερα επίπεδα του νοητικού πεδίου, όπου η ιδέα γίνεται αισθητή και ορατή. Το γράψιμο έχει μια πιο σαφή σχέση με τα συγκεκριμένα επίπεδα του νοητικού πεδίου και με την ικανότητα του ανθρώπου να μεταφέρει και να εκφράζει με το δικό του ιδιαίτερο τρόπο αυτές τις ιδέες που οραματίσθηκε. Η αριθμητική έχει μια σαφή σχέση με τις επακόλουθες όψεις της διαδικασίας και με την ανάδυση της ιδέας σε κάποια ανάλογη μορφή στο φυσικό πεδίο. Ο οραματισμός της σκεπτομορφής είναι μια διαδικασία που πρέπει να επιτευχθεί με την οικειοποίηση από μέρους της ιδέας τόσης ενέργειας όσης χρειάζεται για να γίνει αποτελεσματική ή “πρόδηλη” (μιλώντας εσωτερικά). Ο συμβολισμός της αριθμητικής είναι η έκφραση αυτού του γεγονότος. Από μια άλλη σκοπιά ο άνθρωπος διαβάζει το πεπρωμένο του στους ουρανούς και καταγράφει αυτό το πεπρωμένο στη ζωή του πάνω στη γη· ανάγει συνειδητά ή ασυνείδητα την ιδέα της ψυχής του σε πρέπουσα και κατάλληλη μορφή, ώστε κάθε ζωή να προσθέτει, ν’ αφαιρεί και να πολλαπλασιάζει, ωσότου το άθροισμα των εμπειριών της ψυχής να συμπληρωθεί. Έτσι συμβολικά οι τρεις βασικές ιδέες έχουν διατηρηθεί στη στοιχειώδη εκπαίδευση, παρότι η αληθινή έννοια τους απομακρύνθηκε απ’ την πραγματικότητα και η ορθή σημασία τους χάθηκε εντελώς. Ό,τι ωστόσο έχουμε που αναδύεται αργά και σίγουρα δια της παγκόσμιας εκπαίδευσης, δομείται πάνω σ’ αυτή τη μη αντιληπτή σκαλωσιά. Η θεμελιώδης ανάγκη που αντιμετωπίζει σήμερα ο

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

εκπαιδευτικός κόσμος, είναι η ανάγκη να συσχετισθεί η διαδικασία της ανέλιξης της ανθρώπινης νοητικότητας με τον κόσμο της έννοιας κι όχι με τον κόσμο των αντικειμενικών φαινομένων. Ωσότου γίνει στόχος της εκπαίδευσης ο προσανατολισμός του ανθρώπου προς τον εσώτερο αυτό κόσμο των πραγματικοτήτων, θα έχουμε τη λαθεμένη έμφαση της τωρινής εποχής. Ωσότου μπορέσουμε να φτάσουμε στους εκπαιδευτικούς αντικειμενικούς μας σκοπούς της γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ των τριών κατώτερων όψεων του ανθρώπου και της ψυχής (μια γεφύρωση που πρέπει να συμβεί στα νοητικά επίπεδα της συνείδησης), θα επιτελέσουμε μικρή μόνο πρόοδο προς τις σωστές κατευθύνσεις και ολόκληρη η ενδιάμεση δραστηριότητα θα είναι ανεπαρκής για τη σύγχρονη ανάγκη. Ωσότου αναγνωρισθεί το γεγονός του ανώτερου νου καθώς και η θέση που ο κατώτερος συγκεκριμένος νους πρέπει να πάρει σαν υπηρέτης του ανώτερου, θα έχουμε την υπερανάπτυξη της συγκεκριμένης υλιστικής ικανότητας – με την τάση της ν’ απομνημονεύει, να συσχετίζει γεγονότα και να παράγει εκείνο που θα ικανοποιεί την κατώτερη επιθυμία του ανθρώπου – αλλά δε θα έχουμε μια ανθρωπότητα που θα μπορεί να σκέπτεται αληθινά. Μέχρι τώρα ο νους αντανακλά την κατώτερη επιθυμητική φύση και δεν προσπαθεί ν’ αντιληφθεί το ανώτερο. Όταν η ορθή μέθοδος εκγύμνασης θεσπιστεί, ο νους θα εξελιχθεί σ’ έναν ανακλαστήρα ή πράκτορα της ψυχής και θα ευαισθητοποιηθεί τόσο πολύ προς τον κόσμο των αληθινών αξιών, ώστε η κατώτερη φύση – συναισθηματική, νοητική και φυσική ή ζωτική – θα γίνει απλά ο αυτόματος υπηρέτης της ψυχής. Η ψυχή τότε θα λειτουργεί στη γη διαμέσου του νου, ελέγχοντας έτσι το όργανό της, τον κατώτερο νου. Κι όμως την ίδια στιγμή ο νους θα παραμείνει καταγραφέας και ανακλαστήρας όλων των πληροφοριών που του έρχονται απ’ τον κόσμο των αισθήσεων, απ’ το συναισθηματικό σώμα και θ’ αποτυπώνει επίσης τα ρεύματα των σκέψεων και των ιδεών στο περιβάλλον του. Προς το παρόν είναι δυστυχώς αλήθεια ότι ο γυμνασμένος νους θεωρείται σαν η ύψιστη έκφραση για την οποία είναι ικανή η ανθρωπότητα· εξετάζεται αποκλειστικά σαν μια προσωπικότητα και η πιθανότητα να υπάρχει κάτι που να μπορεί να χρησιμοποιεί το νου, όπως αυτός με τη σειρά του χρησιμοποιεί το φυσικό εγκέφαλο, παραβλέπεται. Ένα απ’ τα πράγματα που θα προσπαθήσουμε μαζί να επιτύχουμε στις μελέτες μας είναι να συλλάβουμε τη σχέση μεταξύ του κόσμου της έννοιας και του κόσμου της έκφρασης· θα προσπαθήσουμε να μελετήσουμε την τεχνική με την οποία αυτός ο κόσμος της ποιότητας (που εκφράζεται μέσω του κόσμου της έννοιας) μπορεί να εισαχθεί και να κατανοηθεί από την ολοκληρωμένη συνείδηση του νοήμονος ανθρώπινου όντος. Ορισμένες λέξεις θα επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά καθώς θα εργαζόμαστε και θα μελετάμε μαζί· λέξεις όπως έννοια, ποιότητα, αξία – όλες αυτές που αποκαλύπτονται με τη ζωτική πνευματική σημασία τους, όταν ο άνθρωπος μάθει να συλλαμβάνει το γεγονός των ανώτερων πραγματικοτήτων και να γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στην ανώτερη και την κατώτερη συνείδησή του. Η σημασία επίσης της δημιουργικής

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

δραστηριότητας και η ορθή κατανόηση εκείνου που αποκαλούμε μεγαλοφυία θα γίνει παρόμοια ξεκάθαρη και με τον τρόπο αυτό η δημιουργική εργασία δε θα θεωρείται πια σαν σπάνια και σποραδικά εκδηλούμενη όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά θα γίνει αντικείμενο εξασκημένης προσοχής κι έτσι θ’ αναλάβει την κανονική της θέση στην ανέλιξη του ανθρώπου. Θα μπορούσε να προστεθεί εδώ ότι η δημιουργική δραστηριότητα στο πεδίο της τέχνης γίνεται κατορθωτή όταν η πρώτη όψη της γεφυρωτικής ενέργειας του ανθρώπου αρχίσει να λειτουργεί και η ψυχή (εκδηλώνοντας την τρίτη ή κατώτερη όψη της) μπορεί να αρχίσει να εργάζεται. Η δημιουργική εργασία μπορεί να προωθηθεί όταν δύο απ’ τα “πέταλα γνώσης” του εγωικού λωτού έχουν εκδιπλωθεί. Ο άνθρωπος μπορεί να παράγει δια της γνώσης και της δημιουργικής ενέργειας κάτι πάνω στο φυσικό πεδίο, που θα εκφράζει τη δημιουργική δύναμη της ψυχής. Όταν δύο απ’ τα “πέταλα αγάπης” εκδιπλωθούν επίσης, τότε κάνει την εμφάνισή της μια μεγαλοφυία. Αυτή είναι μια τεχνική πληροφορία για εκείνους τους σπουδαστές που μελετούν την επιστήμη της Αιώνιας Σοφίας, αλλά δεν έχει καμιά αξία για όσους δεν αναγνωρίζουν το συμβολισμό ή το γεγονός του ανώτερου εγώ ή ψυχής. Θα άξιζε ίσως να διευκρίνιζα εδώ την από μέρους μου χρήση των λέξεων “ανώτερο εγώ”. Όπως γνωρίζετε, αν διαβάσατε την Πραγματεία επί των Επτά Ακτινών, Τόμοι Ι & II (Εσωτερική Ψυχολογία), η ψυχή είναι μια όψη της θείας ενέργειας στο χρόνο και το χώρο. Μας έχουν πει ότι ο Ηλιακός Λόγος ανέλαβε για χρήση Του και για την ικανοποίηση της επιθυμίας Του μια ορισμένη ποσότητα της ουσίας του χώρου και την εμψύχωσε με τη ζωή και τη συνείδησή Του. Το έκανε για τους αγαθούς Του σκοπούς και σε συνέπεια με το αντιληφθέν σχέδιο και πρόθεσή Του. Έτσι υποβλήθηκε σε περιορισμό. Η ανθρώπινη ενάδα ακολούθησε την ίδια διαδικασία και – σε χρόνο και χώρο – περιορίσθηκε με παρόμοιο τρόπο. Στο φυσικό πεδίο και στο φυσικό σώμα η φαινομενική και παροδική αυτή οντότητα ελέγχει τη φαινομενική εμφάνισή της μέσω των δύο όψεων της ζωής και της συνείδησης. Η ζωική αρχή – η ροή της θείας ενέργειας διαμέσου όλων των μορφών – εδρεύει προσωρινά στην καρδιά, ενώ η αρχή της συνείδησης, η ψυχή όλων των πραγμάτων, εδράζεται (προσωρινά όσον αφορά τη μορφική φύση μιας ιδιαίτερης ανθρώπινης μονάδας) μέσα στον εγκέφαλο. Όπως και πάλι γνωρίζετε, η ζωική αρχή ελέγχει το μηχανισμό μέσω της κυκλοφορίας του αίματος, γιατί το “αίμα είναι ζωή” και χρησιμοποιεί την καρδιά σαν το κεντρικό της όργανο· ενώ η αρχή της συνείδησης χρησιμοποιεί το νευρικό σύστημα σαν όργανό της, με τις πολύπλοκες επεκτάσεις του οργάνου της ευαισθησίας, της σπονδυλικής στήλης. Ο αντικειμενικός σκοπός της εκπαίδευσης πρέπει συνεπώς να είναι η εκγύμναση του μηχανισμού για ν’ ανταποκρίνεται στη ζωή της ψυχής. Ο ανώτερος Εαυτός ή Ψυχή είναι το άθροισμα της συνείδησης της Ενάδας, πάλι σε χρόνο και χώρο. Ο κατώτερος εαυτός ή ψυχή είναι για τους σκοπούς μας τόσο μέρος από αυτό το άθροισμα όσο κάθε άτομο στην κάθε ζωή μπορεί να χρησιμοποιήσει και να εκφράσει. Η δραστηριότητα αυτή εξαρτάται απ’ τον τύπο και την ποιότητα της σωματικής φύσης, το μηχανισμό που δημιουργήθηκε από την ψυχική δραστηριότητα σε άλλες ζωές και το αποτέλεσμα της αντίδρασης στις συνθήκες του περιβάλλοντος. Η αύξηση της ψυχικής επίγνωσης, η

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

εμβάθυνση της ροής της συνείδησης και η ανάπτυξη μιας εσώτερης συνέχειας της επίγνωσης, μαζί με την εφέλκυση των ιδιοτήτων και των όψεων της ψυχής πάνω στο φυσικό πεδίο διαμέσου του τριπλού μηχανισμού της, συνιστούν τον αντικειμενικό σκοπό της όλης εκπαίδευσης. Οι όψεις αυτές είναι, όπως καλά γνωρίζετε, οι εξής: 1. Θέληση ή σκοπός. Αυτή η όψη πρέπει ν’ αναπτυχθεί δια της εκπαίδευσης ως το σημείο όπου η εκδηλωμένη ζωή θα διέπεται από συνειδητό πνευματικό σκοπό και η κλίση της ζωής θα είναι ορθά προσανατολισμένη στην πραγματικότητα. Η ορθή κατεύθυνση της θέλησης πρέπει να είναι ένα απ’ τα κύρια ενδιαφέροντα όλων των αληθινών εκπαιδευτών. Η θέληση-για-το-καλό, η θέληση-για-το-ωραίο και η θέληση-για-την-υπηρεσία πρέπει να καλλιεργηθούν. 2. Αγάπη-Σοφία. Αυτή η όψη είναι ουσιαστικά η ανέλιξη της συνείδησης του όλου. Την αποκαλούμε ομαδική συνείδηση. Η πρώτη της ανάπτυξη είναι η αυτοσυνείδηση, που είναι η αντίληψη απ’ την ψυχή ότι (στους τρεις κόσμους της ανθρώπινης εξέλιξης) ο άνθρωπος είναι Τρία σε Ένα και Ένα σε Τρία. Μπορεί λοιπόν ν’ αντιδρά στις συγγενείς ομάδες ζωών που συνιστούν την ίδια του τη μικρή φαινομενική εμφάνιση· η αυτοσυνείδηση είναι συνεπώς ένα στάδιο στο δρόμο για την ομαδική συνείδηση και είναι η συνείδηση του Άμεσου. Δια της εκπαίδευσης η αυτοσυνείδηση αυτή πρέπει ν’ αναπτυχθεί μέχρις ότου ο άνθρωπος αναγνωρίσει ότι η συνείδησή του είναι ένα συσσωματωμένο μέρος ενός μεγαλύτερου όλου. Τότε συγχωνεύεται με τα ενδιαφέροντα, τις δραστηριότητες και τους αντικειμενικούς σκοπούς της ομάδας. Αυτά είναι τελικά δικά του κι αποκτά συνείδηση της ομάδας. Αυτή είναι η αγάπη. Οδηγεί στη σοφία, που είναι αγάπη σ’ εκδηλωμένη δραστηριότητα. Το ατομικό ενδιαφέρον γίνεται ομαδικό ενδιαφέρον. Τέτοιος πρέπει να είναι ο κύριος αντικειμενικός σκοπός όλης της αληθινής εκπαιδευτικής προσπάθειας. Η αγάπη για τον εαυτό (αυτοσυνείδηση), η αγάπη για τον πλησίον μας (ομαδική συνείδηση), γίνονται τελικά αγάπη για το όλο (Θεία συνείδηση). Αυτά είναι τα βήματα. 3. Ενεργός Νοημοσύνη. Αυτή αφορά την ανάπτυξη της δημιουργικής φύσης του συνειδητού, πνευματικού ανθρώπου. Συμβαίνει δια της ορθής χρήσης του νου με τη δύναμή του να ενορά ιδέες, ν’ ανταποκρίνεται στην κρούση, να μεταφράζει, ν’ αναλύει και να κατασκευάζει μορφές γι’ αποκάλυψη. Έτσι η ψυχή του ανθρώπου δημιουργεί. Η δημιουργική αυτή διαδικασία μπορεί να περιγραφεί, αναφορικά με τα βήματά της, ως εξής: α. Η ψυχή δημιουργεί το φυσικό της σώμα, τη φαινομενική της εμφάνιση, την εξωτερική της μορφή. β. Η ψυχή δημιουργεί στο χρόνο και το χώρο, σύμφωνα με τις επιθυμίες της. Έτσι έρχεται σε ύπαρξη ο δευτερεύων κόσμος των φαινομενικών πραγμάτων και ο σύγχρονος πολιτισμός μας είναι αποτέλεσμα αυτής της δημιουργικής δραστηριότητας της επιθυμητικής φύσης της ψυχής, που περιορίζεται απ’ τη μορφή. Στοχασθείτε σ’ αυτό.

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

γ. Η ψυχή δημιουργεί με την άμεση μεσολάβηση του κατώτερου νου κι έτσι κάνει την εμφάνισή του ο κόσμος των συμβόλων που γεμίζει τις ενωμένες ζωές μας με ενδιαφέρον, έννοιες, ιδέες και ομορφιά, δια του γραπτού λόγου, του προφορικού λόγου και των δημιουργικών τεχνών. Όλα αυτά είναι προϊόντα της σκέψης των στοχαστών της φυλής. Η ορθή κατεύθυνση αυτής της ήδη αναπτυγμένης τάσης είναι ο στόχος κάθε αληθινής εκπαίδευσης. Η φύση των ιδεών, οι τρόποι της ενόρασής τους και οι νόμοι που πρέπει να κυβερνούν όλη τη δημιουργική εργασία, είναι οι στόχοι και οι αντικειμενικοί της σκοποί. Έτσι ερχόμαστε στον κόσμο των ιδιοτήτων που συμπληρώνουν τη δραστηριότητα των τριών όψεων κατά τον ίδιο τρόπο που οι τρεις κύριες ακτίνες ενισχύονται και βοηθούνται απ’ το έργο των τεσσάρων μικρότερων ακτίνων. Αυτές οι τέσσερις ανελίξεις της ιδιότητας στον άνθρωπο μέσω της δραστηριότητας της εκδηλωμένης ψυχής είναι: 4. Η ιδιότητα της αρμονίας που παράγεται μέσω διαμάχης. Οδηγεί στην αποδέσμευση και στην τελική δύναμη για δημιουργία. Είναι μια απ’ τις ιδιότητες με τις οποίες η εκπαίδευση πρέπει να ασχοληθεί από την άποψη της ενόρασης και πρέπει να τις θέτει στους εκπαιδευόμενους σαν αντικειμενικούς σκοπούς της προσωπικότητας και της ομάδας. Είναι η λανθάνουσα ιδιότητα σ’ όλες τις μορφές και είναι εκείνη η έμφυτη παρόρμηση ή δυσαρέσκεια που παροτρύνει τον άνθρωπο ν’ αγωνίζεται και να προοδεύει και να εξελίσσεται, για να επιτύχει τελικά την ενοποίηση και την ένωση με την ψυχή του. Είναι η κατώτατη όψη εκείνης της ανώτερης πνευματικής κι εναδικής τριάδας που ανακλάται στην ψυχή. Είναι η συνείδηση της αρμονίας και του κάλλους που οδηγεί την ανθρώπινη μονάδα στην ατραπό της εξέλιξης και στην τελική επιστροφή στην Πηγή απ’ όπου εκπορεύθηκε. Η εκπαίδευση πρέπει λοιπόν να εργάζεται μ’ αυτή την έλλειψη ικανοποίησης και να την εξηγεί στους εκπαιδευόμενους, ώστε να μπορούν να κατανοούν τους εαυτούς τους και να εργάζονται με νοημοσύνη. 5. Η ιδιότητα της συγκεκριμένης γνώσης με την οποία ο άνθρωπος γίνεται ικανός να συγκεκριμενοποιεί τις αντιλήψεις του κι έτσι να δομεί σκεπτομορφές δια των οποίων θα υλοποιεί τα οράματά του και τα όνειρά του και θα φέρνει τις ιδέες του σε ύπαρξη. Το επιτυγχάνει μέσω της δραστηριότητας του κατώτερου συγκεκριμένου νου. Το αληθινό έργο της εκπαίδευσης είναι να εκγυμνάσει τον κατώτερο άνθρωπο στην ορθή διάκριση και στην αληθινή ευαισθησία στο όραμα, έτσι ώστε να μπορεί να δομεί αληθινά για το σκοπό της ψυχής του και να παράγει πάνω στη γη εκείνο που θ’ αποτελεί τη συνεισφορά του στο όλο. Εδώ ακριβώς πρέπει ν’ αρχίζει το έργο της σύγχρονης εκπαίδευσης. Ο άνθρωπος δεν μπορεί ακόμη να εργασθεί με νοημοσύνη στον κόσμο των ιδεών και των υποδειγμάτων· ούτε είναι ακόμη ευαίσθητος στις αληθινές πνευματικές αξίες. Είναι ο στόχος του μαθητή, παρότι οι μάζες δεν μπορούν

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ακόμη να λειτουργήσουν σ’ αυτά τα επίπεδα. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει είναι να εκγυμνασθεί το παιδί στην ορθή χρήση της διακριτικής ικανότητας και στη δύναμη της εκλογής και του κατευθυντήριου σκοπού. Πρέπει να φτάσει σε μια πιο αληθινή κατανόηση του υποκείμενου σκοπού της ύπαρξης και να οδηγηθεί να εργάζεται με σοφία στο πεδίο της δημιουργικής δραστηριότητας, κάτι που σημαίνει σε τελευταία ανάλυση την ορθή χρήση του “νοητικού υλικού” (της τσίττα του Πατάντζαλι). Έτσι και μόνο έτσι θα μπορέσει ν’ αποδεσμευθεί από τον έλεγχο της κατώτερης φύσης του. 6. Η ιδιότητα της αφοσίωσης είναι η επόμενη που πρέπει να εξετασθεί. Η αφοσίωση προκύπτει κι αποτελεί τον καρπό της έλλειψης ικανοποίησης, μαζί με τη χρήση της ικανότητας για εκλογή. Ανάλογα με τα βάθη της δυσαρέσκειας του ανθρώπου και της δύναμής του να βλέπει καθαρά, περνά απ’ το ένα σημείο πρόσκαιρης ικανοποίησης στο άλλο, εκδηλώνοντας κάθε φορά την αφοσίωσή του σε μια επιθυμία, σε μια προσωπικότητα, σ’ ένα ιδανικό και σ’ ένα όραμα, ωσότου τελικά ενωθεί με το ιδανικό που αποτελεί το ανώτερο δυνατό για τον άνθρωπο. Αυτό είναι πρώτα απ’ όλα η ψυχή· κι έπειτα η Υπερψυχή ή ο Θεός. Οι εκπαιδευτές αντιμετωπίζουν λοιπόν την ευκαιρία να ασχοληθούν με νοημοσύνη με τον έμφυτο ιδεαλισμό που βρίσκεται σε κάθε παιδί και με το σημαντικό έργο να προωθήσουν τα νιάτα του κόσμου απ’ τον ένα αντιληπτό στόχο στον άλλο. Αλλά αυτό πρέπει να το κάνουν στο μέλλον απ’ τη σκοπιά του απώτερου αντικειμενικού σκοπού της ψυχής κι όχι όπως στο παρελθόν απ’ τη σκοπιά ενός ιδιαίτερου πρότυπου εθνικής εκπαίδευσης. Είναι ένα σημαντικό σημείο, γιατί θα σημαδέψει τη μετατόπιση της προσοχής απ’ τα επουσιώδη στα ουσιώδη. 7. Τελικά, η ιδιότητα της τάξης κι η επιβολή ενός πάγιου ρυθμού δια της ανάπτυξης της έμφυτης ικανότητας να λειτουργεί κανείς κάτω από έναν κατευθυντήριο σκοπό και τυπικό. Η ιδιαίτερη αυτή ιδιότητα της θειότητας είναι σήμερα πολύ εξελιγμένη σε μια όψη, έτσι ώστε να έχουμε μεγάλη τυποποίηση της ανθρωπότητας και μια αυταρχική επιβολή ενός τελετουργικού ρυθμού πάνω στη δημόσια ζωή ενός μεγάλου αριθμού χωρών. Μπορούμε να τη δούμε σε τέλεια μορφή στη ζωή των δημόσιων σχολείων μας – αλλά είναι μια ανεπιθύμητη τελειότητα. Οφείλεται κατά ένα μέρος στην αναγνώριση ότι η μονάδα ή το άτομο είναι μόνο ένα μέρος του μεγαλύτερου όλου (μια αναγνώριση πολύ αναγκαία) κι ότι είναι ένα μέρος της εξελικτικής ανάπτυξης της φυλής. Εξαιτίας όμως της λαθεμένης μας εφαρμογής κάθε νέας αλήθειας, έχει ακόμη την έννοια της καταβύθισης αυτής της μονάδας στην ομάδα, αφήνοντάς της έτσι μικρό περιθώριο για την ελεύθερη έκφραση της ατομικής θέλησης, της νοημοσύνης, του σκοπού και της τεχνικής της ψυχής. Οι εκπαιδευτές πρέπει να εργασθούν με αυτή την αρχή της έμφυτης ιδιότητας και με αυτό το ένστικτο του τακτικού ρυθμού, κάνοντάς το περισσότερο δημιουργικά εποικοδομητικό και παρέχοντας μέσω αυτού ένα πεδίο για την ανέλιξη των δυνάμεων της ψυχής.

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Έχω ξεφύγει αρκετά απ’ το θέμα για να σας ενσταλάξω ορισμένες απ’ τις βασικές ιδέες στις οποίες πρέπει να στηρίζονται οι εκπαιδευτικές τάσεις. Αυτές οι σκέψεις σε συνδυασμό μ’ εκείνες που ήδη δόθηκαν, συνιστούν μια έκθεση των αντικειμενικών σκοπών που βρίσκονται ενώπιον των εκπαιδευτών του κόσμου και που θα μπορούσατε να θεωρήσετε αξιόλογους για μελέτη. Νωρίτερα εισηγήθηκα το στόχο. Τώρα συνδέω αυτό το στόχο με τις δυνατότητες, γιατί εδώ έθιξα τον εξοπλισμό (όψεις και ιδιότητες) που απαντάται σε κάποιο στάδιο ανάπτυξης σε κάθε ανθρώπινο ον. Μ’ αυτά τα κρυφά χαρακτηριστικά και ένστικτα πρέπει να εργασθούν τα μελλοντικά εκπαιδευτικά συστήματα. Δεν πρέπει να εργασθούν, όπως κάνουν σήμερα, με το εγκεφαλικό όργανο και τις κατώτερες όψεις του νου· ούτε πρέπει να επιμείνουν στην προσπάθεια να εντυπώσουν σ’ αυτό τον εγκέφαλο και νου τα λεγόμενα γεγονότα της εξελικτικής διαδικασίας και της έρευνας του φυσικού πεδίου. Οι παραπάνω παρατηρήσεις θα χρησιμεύσουν για να σας δείξουν ότι ο αληθινός εκπαιδευτής πρέπει να εργάζεται με ενέργειες σ’ έναν κόσμο ενεργειών· ότι αυτές οι ενέργειες είναι επηρεασμένες κι εμποτισμένες από διακριτές θείες ιδιότητες κι ότι συνεπώς κάθε ανθρώπινο ον μπορεί να θεωρηθεί σαν ένα άθροισμα ενεργειών, κυριαρχούμενο από έναν ιδιαίτερο τύπο ενέργειας που το κάνει να διακρίνεται ανάμεσα στους συντρόφους του και προκαλεί τις διαφορές ανάμεσα στα ανθρώπινα όντα. Αν αληθεύει ότι υπάρχουν επτά κύριοι τύποι ενέργειας που χαρακτηρίζουν όλες τις μορφές κι ότι αυτοί με τη σειρά τους υποδιαιρούνται σε σαράντα εννέα τύπους εξειδικευμένης ενέργειας, η πολυπλοκότητα του προβλήματος φαίνεται πια καθαρά. Αν αληθεύει ότι όλες αυτές οι διακριτές ενέργειες επιδρούν συνέχεια πάνω στην ενέργεια-ουσία (πνεύμα-ύλη), δημιουργώντας “τις μυριάδες των μορφών που συνθέτουν τη μορφή του Θεού” (Μπαγκαβάτ Γκίτα, XI) κι ότι κάθε παιδί είναι η μικροκοσμική εκπροσώπηση (σε κάποιο στάδιο ανάπτυξης) του Μακρόκοσμου, το μέγεθος του προβλήματος γίνεται ολοφάνερο και η έκταση της απαιτούμενης υπηρεσίας μας θα συγκαλέσει στο έπακρο τις δυνάμεις που οποιοδήποτε ανθρώπινο ον μπορεί να εκφράσει σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή στο χρόνο και το χώρο. Θα προσέξατε ότι αυτές οι λέξεις “στο χρόνο και το χώρο” έχουν επανειλημμένα συναντηθεί σ’ αυτή τη διδαχή. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί πρέπει συνέχεια να θυμόμαστε ότι ζούμε στον κόσμο της πλάνης – μιας πλάνης προσωρινής και παροδικής που κάποια μέρα θα εξαφανισθεί, παίρνοντας μαζί της την πλάνη της εμφάνισης, την πλάνη της εξελικτικής ανέλιξης, την πλάνη της χωριστικότητας και την πλάνη της διακριτής ταυτότητας – εκείνης της πλάνης που μας κάνει να λέμε “Εγώ ειμί”. Ο εκπαιδευτής του μέλλοντος θ’ αρχίζει την υπηρεσία του προς το παιδί με την αναγνώριση αυτής της εφήμερης και παροδικής παρανόησης της ψυχής και θ’ ασχολείται κυρίως με την όψη του νου κι όχι με την επιβολή τόσης πολλής πληροφοριακής οργανωμένης γνώσης αναφορικά με τη φαινομενική ύπαρξη, όσης η μνήμη του παιδιού είναι ικανή ν’ απορροφήσει. Πώς μπορώ να σας απεικονίσω αυτή τη διαφορετική στάση με την πιο απλή μορφή; Ίσως υποδεικνύοντας ότι, ενώ σήμερα οι γονείς και οι κηδεμόνες του παιδιού ξοδεύουν πολύ απ’ το χρόνο τους απαντώντας ή

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

υπεκφεύγοντας ερωτήσεις που τους έχουν τεθεί απ’ την αφυπνιζόμενη συνείδηση του παιδιού, θα έρθει ο καιρός που η κατάσταση θ’ αντιστραφεί. Οι γονείς θα ικανοποιούν αδιάκοπα τις απαιτήσεις της αναδυόμενης νοημοσύνης του παιδιού ρωτώντας πάντοτε το παιδί: Γιατί; Γιατί το ρωτάς αυτό; Γιατί είναι έτσι; – ρίχνοντας έτσι πάντοτε στο παιδί την ευθύνη για την απάντηση των ερωτήσεων, ενσταλάζοντας όμως ταυτόχρονα στο νου του παιδιού την αμυδρή λύση της ερώτησης. Αυτή η διαδικασία θ’ αρχίζει στον πέμπτο χρόνο της ζωής του παιδιού· η ερευνητική νοημοσύνη (που είναι το ίδιο το παιδί) θα κατευθύνεται πάντοτε απ’ το δάσκαλο στην κατάσταση της εσωστρεφούς έρευνας κι όχι σε μια εξωτερική απαίτηση για απάντηση που μπορεί ν’ απομνημονευθεί και στηρίζεται πάνω στην αυθεντία του γηραιότερου. Αν αυτό σας φαίνεται ακόμη αδύνατο, θυμηθείτε ότι τα παιδιά που θα έρθουν ή έχουν έρθει σ’ ενσάρκωση μετά την περίοδο της αυξημένης διέγερσης μεταξύ των ετών 1935 και 1942, θα ανταποκρίνονται κανονικά και φυσιολογικά σ’ αυτή την εφέλκυση του νοητικού στοιχείου. Μια από τις κύριες λειτουργίες εκείνων που θα εκγυμνάζουν τις διάνοιες των νηπίων της φυλής, θα είναι ν’ αποφασίζουν όσο γίνεται πιο νωρίς στη ζωή, ποια απ’ τις επτά προσδιοριστικές ενέργειες έχει τον έλεγχο σε κάθε περίπτωση. Η τεχνική που θα εφαρμοστεί αργότερα, θα διαμορφωθεί απ’ αυτή τη σημαντική αρχική απόφαση – απ’ όπου πάλι η αυξανόμενη ευθύνη του εκπαιδευτή. Ο τόνος και η ποιότητα του παιδιού θα προσδιορίζεται νωρίς και ολόκληρο το σχέδιο της εκγύμνασής του θ’ αναπτύσσεται απ’ αυτή τη βασική αναγνώριση. Αυτό δεν είναι ακόμη εφικτό, όμως θα γίνει σύντομα, όταν η ποιότητα και η φύση κάθε ατομικού αιθερικού σώματος θα μπορεί ν’ ανακαλυφθεί επιστημονικά. Η ανάπτυξη αυτή δεν είναι τόσο μακρινή όσο θα μπορούσατε να υποθέσετε ή να προβλέψετε. Δεν έχω πρόθεση ν’ ασχοληθώ με τις λεπτομέρειες αυτής της διαδικασίας, ούτε να επεξεργασθώ τις μεθόδους με τις οποίες τα παιδιά της φυλής είναι δυνατό να εκγυμναστούν. Ο αντικειμενικός μας σκοπός είναι ν’ ασχοληθούμε με την περισσότερο καθολική και άμεση ανάγκη της γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ των διαφόρων όψεων του κατώτερου εαυτού, ώστε να ανακύψει μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα· κι έπειτα της γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ της ψυχής και της πνευματικής Τριάδας, ώστε να γίνει κατορθωτή η ελεύθερη δράση της συνείδησης και η πλήρης ταύτιση με τη Μία Ζωή, οδηγώντας έτσι στην απώλεια της αίσθησης της χωριστικότητας και στη συγχώνευση του μέρους με το Όλο, χωρίς απώλεια ταυτότητας αλλά και δίχως αναγνώριση της ταύτισης με τον εαυτό. Εδώ πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα ένα ενδιαφέρον σημείο. Κρατά το κλειδί για τη μελλοντική φυλετική ανέλιξη. Γι’ αυτό μας προετοιμάζει η νέα επιστήμη της ψυχολογίας, που τόσο αξιοσημείωτα αναπτύχθηκε στη διάρκεια των τελευταίων τριάντα ετών. Οι σπουδαστές πρέπει να εκγυμνασθούν για να διακρίνουν ανάμεσα στη σουτράτμα και την ανταχκάρανα, ανάμεσα στο νήμα της ζωής και το νήμα της συνείδησης. Το ένα νήμα είναι η βάση της αθανασίας και το άλλο η βάση της συνέχειας. Εδώ βρίσκεται μια λεπτή διάκριση για τον ερευνητή. Το ένα νήμα (η

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

σουτράτμα) συνδέει και ζωοποιεί όλες τις μορφές σ’ ένα λειτουργικό σύνολο κι ενσωματώνει μέσα του τη θέληση και το σκοπό της εκφραζόμενης οντότητας, είτε αυτή είναι άνθρωπος, Θεός, ή κρύσταλλος. Το άλλο νήμα (η ανταχκάρανα) ενσωματώνει την ανταπόκριση της συνείδησης μέσα στη μορφή προς μια σταθερά διευρυνόμενη έκταση επαφών μέσα στο όλο που την περιβάλλει. Η σουτράτμα είναι το άμεσο ρεύμα της ζωής, αδιάκοπο και αμετάβλητο, που μπορεί να θεωρηθεί συμβολικά σαν ένα άμεσο ρεύμα ζώσας ενέργειας που ρέει απ’ το κέντρο προς την περιφέρεια και απ’ την πηγή προς την εξωτερική έκφραση ή τη φαινομενική εμφάνιση. Είναι η ζωή. Επιφέρει την ατομική διαδικασία και την εξελικτική ανέλιξη όλων των μορφών. Είναι επομένως η ατραπός της ζωής, που φτάνει απ’ την ενάδα στην προσωπικότητα διαμέσου της ψυχής. Είναι το νήμα-ψυχή και είναι ένα και αδιαίρετο. Μεταφέρει την ενέργεια της ζωής και βρίσκει το τελικό του αγκυροβόλιο στο κέντρο της ανθρώπινης καρδιάς και σε κάποιο κεντρικό εστιακό σημείο σ’ όλες τις μορφές της θείας έκφρασης. Τίποτε δεν υπάρχει και τίποτε δεν παραμένει εκτός απ’ τη ζωή. Το νήμα της συνείδησης (ανταχκάρανα) είναι αποτέλεσμα της ένωσης της ζωής και της ουσίας ή των βασικών ενεργειών που συνιστούν την πρώτη διαφοροποίηση σε χρόνο και χώρο· αυτή δημιουργεί κάτι διαφορετικό που προκύπτει μόνο σαν μια τρίτη θεία εκδήλωση, αφού συντελεστεί η ένωση των βασικών δυαδικοτήτων. Είναι το νήμα που έχει υφανθεί σαν αποτέλεσμα της εμφάνισης της ζωής σε μορφή πάνω στο φυσικό πεδίο. Μιλώντας πάλι συμβολικά, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι η σουτράτμα εργάζεται εκ των άνω προς τα κάτω και είναι η καταστάλαξη της ζωής μέσα στην εξωτερική εκδήλωση. Η ανταχκάρανα υφαίνεται, εξελίσσεται και δημιουργείται σαν αποτέλεσμα της πρωταρχικής αυτής δημιουργίας κι εργάζεται εκ των κάτω προς τα άνω, απ’ έξω προς τα μέσα, απ’ τον κόσμο των εξωτερικών φαινομένων στον κόσμο των υποκειμενικών πραγματικοτήτων και της έννοιας. Αυτή η “Ατραπός της Επιστροφής” δια της οποίας η φυλή αποσύρεται απ’ την εξωτερική έμφαση κι αρχίζει ν’ αναγνωρίζει και να καταγράφει εκείνες τις εσώτερες συνειδητές γνώσεις εκείνου που δεν είναι φαινομενικό, έχει ήδη φτάσει (μέσω της εξελικτικής διαδικασίας) σ’ ένα σημείο ανάπτυξης όπου μερικά ανθρώπινα όντα μπορούν να βαδίσουν κατά μήκος αυτής της ατραπού απ’ τη φυσική συνείδηση στη συναισθηματική κι από τη συναισθηματική στη νοητική. Αυτό το μέρος του έργου έχει ήδη επιτευχθεί σε πολλές χιλιάδες περιπτώσεων κι αυτό που απαιτείται τώρα είναι ευχέρεια κι ορθή χρήση αυτής της δύναμης. Αυτό το νήμα ενέργειας που χρωματίζεται από συνειδητή αισθαντική ανταπόκριση, χρωματίζεται αργότερα απ’ τη διακριτική συνείδηση του νου κι αυτή παράγει εκείνη την εσώτερη ολοκλήρωση που κάνει τελικά τον άνθρωπο ένα ικανοποιητικά σκεπτόμενο ον. Αρχικά το νήμα αυτό χρησιμοποιείται καθαρά για κατώτερα εγωιστικά ενδιαφέροντα· καθώς περνά ο καιρός γίνεται σταθερά ισχυρότερο και δυναμικότερο, ωσότου γίνει ένα συγκεκριμένο, ξεκάθαρο και δυνατό νήμα που φτάνει απ’ την εξωτερική φυσική ζωή, από ένα σημείο μέσα στον εγκέφαλο, κατευθείαν μέσα στον εσώτερο μηχανισμό. Αυτό το νήμα όμως δεν ταυτίζεται με το

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

μηχανισμό, αλλά με τη συνείδηση στον άνθρωπο. Διαμέσου αυτού του νήματος ο άνθρωπος αποκτά επίγνωση της συναισθηματικής του ζωής στις πολλές μορφές της (προσέξτε αυτή τη φρασεολογία) και διαμέσου αυτού αποκτά επίγνωση του κόσμου της σκέψης· μαθαίνει να σκέφτεται κι αρχίζει να λειτουργεί συνειδητά στο νοητικό πεδίο στο οποίο οι στοχαστές της φυλής – ένας σταθερά αυξανόμενος αριθμός – ζουν και κινούνται και υπάρχουν. Με αυξανόμενο ρυθμό μαθαίνει να βαδίζει αυτή την ατραπό της συνείδησης κι έτσι παύει να ταυτίζεται με τη ζωώδη εξωτερική μορφή και μαθαίνει να ταυτίζεται με τις εσώτερες ποιότητες και ιδιότητες. Ζει αρχικά τη ζωή των ονείρων και μετά τη ζωή της σκέψης. Κατόπιν έρχεται ο καιρός που η κατώτερη αυτή όψη της ανταχκάρανα συμπληρώνεται και η πρώτη μεγάλη συνειδητή ενότητα κορυφώνεται. Ο άνθρωπος είναι μια ολοκληρωμένη, συνειδητή, ζώσα προσωπικότητα. Το νήμα της συνέχειας μεταξύ των τριών κατώτερων όψεων του ανθρώπου έχει εδραιωθεί και μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Εκτείνεται, αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένας τέτοιος όρος (με εντελώς περιγραφική πρόθεση από μέρους μου), απ’ το κέντρο της κεφαλής ως το νου που είναι με τη σειρά του ένα κέντρο ενέργειας μέσα στον κόσμο της σκέψης. Την ίδια στιγμή η ανταχκάρανα αλληλοϋφαίνεται με το νήμα της ζωής ή τη σουτράτμα που προβάλλει απ’ το κέντρο της καρδιάς. Ο αντικειμενικός σκοπός της εξέλιξης στη μορφή έχει τώρα σχετικά συμπληρωθεί. Όταν αυτό το στάδιο προσεγγισθεί, συνεχίζεται η ευαίσθητη αισθαντικότητα προς το σύμπαν που μας περιβάλλει. Ο άνθρωπος υφαίνει ένα νήμα που μοιάζει με το νήμα που τόσο θαυμαστά υφαίνει η αράχνη. Εκτείνεται ακόμη πιο πέρα μέσα στο εφικτό του περιβάλλον κι έπειτα ανακαλύπτει μια όψη του εαυτού του την οποία ελάχιστα είχε ονειρευτεί στα αρχικά στάδια της ανάπτυξής του. Ανακαλύπτει την ψυχή και τότε περνά μέσα απ’ την πλάνη της δυαδικότητας. Αυτό είναι ένα αναγκαίο αλλά όχι μόνιμο στάδιο. Είναι ένα στάδιο που χαρακτηρίζει το ζηλωτή αυτού του παγκόσμιου κύκλου, ίσως θα έπρεπε να πω αυτής της μανβαντάρα ή παγκόσμιας περιόδου. Ζητά να συγχωνευθεί με την ψυχή, να ταυτίσει τον εαυτό του, τη συνειδητή προσωπικότητα, μ’ αυτή την επισκιάζουσα ψυχή. Είναι σ’ αυτό το σημείο, μιλώντας τεχνικά, που πρέπει ν’ αρχίσει η αληθινή δόμηση της ανταχκάρανα. Είναι η γέφυρα μεταξύ της προσωπικότητας και της ψυχής. Η αναγνώριση αυτού του γεγονότος συνιστά το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος εκπαιδευτής. Είναι ένα πρόβλημα που πάντοτε υπήρχε, αλλά ως τώρα αφορούσε περισσότερο το άτομο παρά την ομάδα. Τώρα αφορά την ομάδα, γιατί πάρα πολλοί υιοί των ανθρώπων είναι έτοιμοι γι’ αυτή τη δόμηση. Στο πέρασμα των αιώνων διάφορα άτομα δόμησαν τις ατομικές τους γέφυρες μεταξύ του ανώτερου και του κατώτερου, αλλά η εξελικτική διαδικασία είναι τόσο επιτυχημένη, ώστε σήμερα έφτασε ο καιρός για μια ομαδική κατανόηση της αναδυόμενης αυτής τεχνικής, για μια ομαδική γεφύρωση που οδηγεί σε μια συνεπαγόμενη ή συνεπακόλουθη ομαδική αποκάλυψη. Αυτή παρέχει μια σύγχρονη ευκαιρία στο πεδίο της εκπαίδευσης. Υποδεικνύει την ευθύνη του εκπαιδευτή και υπογραμμίζει την αναγκαιότητα για μια νέα ανέλιξη των εκπαιδευτικών μεθόδων. Πρέπει ν’ αντιμετωπισθεί ο “ομαδικός ζηλωτής” και να

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

δομηθεί η ομαδική ανταχκάρανα. Αυτό όμως, όταν γίνει ορθά κατανοητό, δε θα καταργεί την ατομική προσπάθεια. Αυτή πρέπει πάντα ν’ αντιμετωπίζεται· αλλά η ομαδική κατανόηση θα βοηθά διαρκώς περισσότερο το άτομο. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ Μέχρι τώρα ασχοληθήκαμε με γενικότητες σχετικά με τις εκπαιδευτικές διαδικασίες που πρέπει να εφαρμοστούν αργότερα, με τη νοητική συσκευή που υπόκειται σε συγκεκριμένη και σχεδιασμένη εκγύμναση κι επηρεάζεται υποκειμενικά και υπερσυνειδητά κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Συμπεραίνω ότι ήδη συλλαμβάνετε την αναγκαιότητα για τη δόμηση της ανταχκάρανα και για το γεφυρωτικό αυτό έργο. Είναι φρόνιμο επίσης ν’ αποδεχθούμε το γεγονός ότι είμαστε σε θέση ν’ αρχίσουμε την οριστική διαδικασία κατασκευής του δεσμού ή γέφυρας μεταξύ των διαφόρων όψεων της ανθρώπινης φύσης, ώστε αντί για διαφοροποίηση να υπάρξει ενότητα κι αντί για μια ρευστή, μετακινούμενη προσοχή, κατευθυνόμενη εδώ κι εκεί στο πεδίο της υλικής ζωής και των συναισθηματικών σχέσεων, να μάθουμε να ελέγχουμε το νου και να γεφυρώνουμε τις διαιρέσεις κι έτσι να μπορούμε να κατευθύνουμε κατά βούληση την κατώτερη προσοχή με οποιοδήποτε επιθυμητό τρόπο. Έτσι όλες οι όψεις του ανθρώπου, πνευματικές και φυσικές, θα μπορούν να εστιάζονται όπου απαιτείται. Το γεφυρωτικό αυτό έργο έχει ήδη επιτευχθεί κατά ένα μέρος. Η ανθρωπότητα έχει ήδη σαν σύνολο γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της συναισθηματικής αστρικής φύσης και του φυσικού ανθρώπου. Όπως έχω αναφέρει αλλού: “Θα μπορούσαμε να γενικεύσουμε με τον ακόλουθο τρόπο τα στάδια ανάπτυξης και της επακόλουθης ικανότητας να γίνουμε πράκτορες διαρκώς αυξανόμενων δυνάμεων, αντλώντας τα αποθέματα της δυναμικής ενέργειας των τριών κόσμων: Οι κατώτεροι τύποι της ανθρωπότητας χρησιμοποιούν τη σουτράτμα καθώς διέρχεται απ’ το αιθερικό σώμα. Οι μέσοι άνθρωποι χρησιμοποιούν σχεδόν ολοκληρωτικά εκείνο το τμήμα της σουτράτμα που διέρχεται απ’ το αστρικό πεδίο. Οι αντιδράσεις τους βασίζονται κυρίως πάνω στην επιθυμία και είναι συναισθηματικές. Οι διανοητικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τη σουτράτμα καθώς διέρχεται απ’ τα κατώτερα επίπεδα του νοητικού πεδίου και κατέρχεται δια του αστρικού προς το φυσικό, στα δύο του τμήματα. Οι δραστηριότητές τους ενεργοποιούνται απ’ το νου κι όχι απ’ την επιθυμία όπως στις προηγούμενες περιπτώσεις. Οι ζηλωτές στο φυσικό πεδίο χρησιμοποιούν τη σουτράτμα καθώς διέρχεται απ’ τα δύο κατώτερα υποπεδία των αφηρημένων επιπέδων του νοητικού πεδίου κι αρχίζουν βαθμιαία να δομούν την ανταχκάρανα ή τη γέφυρα ανάμεσα στην Τριάδα και την Προσωπικότητα. Η δύναμη του Εγώ μπορεί ν’ αρχίσει να γίνεται αισθητή. Οι υποψήφιοι για μύηση και οι μυημένοι μέχρι την τρίτη μύηση χρησιμοποιούν και τη σουτράτμα και την ανταχκάρανα και τις μεταχειρίζονται σαν μια μονάδα. Η δύναμη της Τριάδας αρχίζει να διαχύνεται, ενεργοποιώντας έτσι όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες πάνω στο φυσικό πεδίο και ζωογονώντας σε συνεχώς αυξανόμενο βαθμό τις ανθρώπινες σκεπτομορφές. Το κλειδί για το σχηματισμό της Μαγιαβιρούπα βρίσκεται στην ορθή κατανόηση της διαδικασίας.” Πραγματεία επί του Κοσμικού Πυρός, σ. 959-960

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η γεφύρωση πρέπει να γίνει στην όψη συνείδηση και αφορά τη συνέχιση της ανθρώπινης επίγνωσης της ζωής σ’ όλες τις ποικίλες όψεις της. Η ενέργεια που χρησιμοποιείται για τη σύνδεση στη συνείδηση του φυσικού ανθρώπου και του αστρικού σώματος είναι εστιασμένη στο ηλιακό πλέγμα. Μιλώντας με συμβολικούς όρους, πολλοί σήμερα προωθούν αυτή τη γέφυρα και συνδέουν το νου με τις δύο ήδη συνδεμένες όψεις. Αυτό το νήμα ενέργειας εκπορεύεται ή είναι αγκυροβολημένο στο κεφάλι. Λίγοι άνθρωποι συνδέουν σταθερά την ψυχή και το νου, που με τη σειρά του είναι συνδεμένος με τις δύο άλλες όψεις. Η ψυχική ενέργεια, όταν συνδεθεί με τα άλλα νήματα, έχει το αγκυροβόλιο της στην καρδιά. Πολύ λίγοι άνθρωποι (οι μυημένοι του κόσμου) έχοντας επιτύχει όλες τις κατώτερες συνθέσεις, ασχολούνται τώρα για να επιφέρουν μια ακόμη ανώτερη ένωση μ’ εκείνη την τριπλή Πραγματικότητα που χρησιμοποιεί την ψυχή σαν μέσον για έκφραση, όπως ακριβώς η ψυχή με τη σειρά της προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τη σκιά της, τον τριπλό κατώτερο άνθρωπο. Αυτές οι διακρίσεις και οι ενοποιήσεις είναι ζητήματα μορφής, σχήματα λόγου και χρησιμοποιούνται για να εκφράσουν γεγονότα και συμβάντα στον κόσμο των ενεργειών και των δυνάμεων με τις οποίες ο άνθρωπος εμπλέκεται οριστικά. Σ’ αυτές τις ενοποιήσεις αναφερόμαστε, όταν εξετάζουμε το θέμα της μύησης. Το νήμα της ζωής, η αργυρή χορδή ή η σουτράτμα, έχει όσον αφορά τον άνθρωπο διπλή φύση. Αυτό τούτο το νήμα της ζωής, που είναι ένα απ’ τα δύο νήματα που αποτελούν την ανταχκάρανα, είναι αγκυροβολημένο στην καρδιά, ενώ το άλλο νήμα που ενσωματώνει την αρχή της συνείδησης, είναι αγκυροβολημένο στο κεφάλι. Αυτό το γνωρίζετε ήδη, αλλά νιώθω την ανάγκη να το επαναλαμβάνω συνεχώς. Όμως στο έργο του εξελικτικού κύκλου ο άνθρωπος πρέπει να επαναλάβει ό,τι ο Θεός έχει ήδη κάνει. Πρέπει ο ίδιος να δημιουργήσει και στους δύο κόσμους, της συνείδησης και της ζωής. Σαν την αράχνη ο άνθρωπος γνέθει συνδετικά νήματα κι έτσι γεφυρώνεται και αποκτά επαφή με το περιβάλλον του, κερδίζοντας απ’ αυτό εμπειρία και συντήρηση. Ο συμβολισμός της αράχνης χρησιμοποιείται συχνά στα αρχαία αποκρυφιστικά βιβλία και στις Ινδικές γραφές σε σχέση μ’ αυτή τη δραστηριότητα του ανθρώπινου όντος. Τα νήματα που δημιουργεί ο άνθρωπος είναι τριπλά και μαζί με τα δύο βασικά νήματα που έχουν δημιουργηθεί απ’ την ψυχή, συνιστούν τους πέντε τύπους ενέργειας που κάνουν τον άνθρωπο ένα συνειδητό ανθρώπινο ον. Τα τριπλά νήματα που δημιουργεί ο άνθρωπος, αγκυροβολούν στο ηλιακό πλέγμα, στο κεφάλι και στην καρδιά. Όταν το αστρικό σώμα και η νοητική φύση αρχίζουν να λειτουργούν σαν μονάδα και η ψυχή επίσης συνδέεται συνειδητά (μην ξεχνάτε ότι είναι πάντα ασυνείδητα συνδεμένη), μια προέκταση του πενταπλού αυτού νήματος – τα βασικά δύο και τα ανθρώπινα τρία – μεταφέρεται στο κέντρο του λαιμού· όταν αυτό συμβεί, ο άνθρωπος μπορεί να γίνει ένας συνειδητός δημιουργός στο φυσικό πεδίο. Απ’ τις κύριες αυτές γραμμές ενέργειας μπορούν ν’ ακτινοβολούν κατά βούληση δευτερεύουσες γραμμές. Πάνω σ’ αυτή τη γνώση πρέπει να βασιστεί κάθε μελλοντική νοήμων ψυχιστική ανέλιξη. Στην παραπάνω παράγραφο και στα συμπεράσματά της έχετε μια σύντομη κι

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ανεπαρκή έκθεση για την Επιστήμη της Ανταχκάρανα. Προσπάθησα να εκφρασθώ με όρους συμβολικούς αν θέλετε, που θα μεταδώσουν στις διάνοιές σας κάποια γενική ιδέα της διαδικασίας. Μπορούμε να μάθουμε πολλά με τη χρήση της εικονογραφικής κι οραματικής φαντασίας. Πολλοί ζηλωτές έχουν ήδη εδραιώσει τους εξής δεσμούς στη γεφυρωτική ανταχκάρανα: 1. Από το φυσικό στο ζωτικό ή αιθερικό σώμα. Είναι στην πραγματικότητα μια επέκταση του νήματος της ζωής μεταξύ της καρδιάς και της σπλήνας. 2. Από το φυσικό και το ζωτικό, θεωρώντας τα σαν ενότητα, στον αστρικό ή συναισθηματικό φορέα. Αυτό το νήμα εκπορεύεται απ’ το ηλιακό πλέγμα ή αγκυροβολεί σ’ αυτό και ανυψώνεται μέσω της έφεσης μέχρις ότου αγκυροβολήσει στα πέταλα αγάπης του εγωικού λωτού. 3. Απ’ το φυσικό και αστρικό φορέα στο νοητικό σώμα. Η μια άκρη είναι αγκυροβολημένη στο κεφάλι και η άλλη στα πέταλα γνώσης του εγωικού λωτού, προωθούμενη με μια πράξη της θέλησης. Πολλοί επίσης βρίσκονται στη διαδικασία σύνδεσης των τριών κατώτερων όψεων, που καλούμε προσωπικότητα, με την ίδια την ψυχή, μέσω διαλογισμού, πειθαρχίας, υπηρεσίας και κατευθυνόμενης προσοχής. Όταν αυτό επιτευχθεί, εδραιώνεται μια συγκεκριμένη σχέση μεταξύ των πετάλων θυσίας ή θέλησης του εγωικού λωτού και των κέντρων της κεφαλής και της καρδιάς, δημιουργώντας έτσι μια σύνθεση μεταξύ της συνείδησης, της ψυχής και της ζωικής αρχής. Η διαδικασία για την εδραίωση αυτής της αλληλοσύνδεσης κι αλληλοσχέτισης και η ισχυροποίηση της γέφυρας που δομήθηκε μ’ αυτό τον τρόπο, συνεχίζεται μέχρι την τρίτη μύηση. Οι γραμμές δύναμης είναι τότε τόσο συσχετισμένες, ώστε η ψυχή και ο μηχανισμός της έκφρασής της είναι μια ενότητα. Μια ανώτερη ένωση και συγχώνευση μπορεί τότε να συνεχισθεί. Είναι αναγκαίο για μένα να σταματήσω σ’ αυτό το σημείο και να υποδείξω ότι όλα τα παραπάνω είναι απλώς λεκτικές εικόνες μιας διαδικασίας ενεργειακών συσχετισμών κι έχουν συγκεκριμένη αξία αν μπορέσουν να σας παρουσιάσουν και να κάνουν πραγματικότητα για σας το γεγονός των διαδικασιών που υποδείχθηκαν. Μερικοί ζηλωτές και σπουδαστές έχουν τη μυστικιστική συνείδηση πολύ αναπτυγμένη κι έτσι τείνουν να δυσφορούν και να θεωρούν σαν περιττή την περισσότερο τεχνική και διανοητική παρουσίαση μιας αλήθειας που νιώθουν και γνωρίζουν, αλλά που παραμένει ακόμη μια αλήθεια ακαθόριστη. Σκοπός μου είναι να σας βοηθήσω προς μια μεγαλύτερη σαφήνεια αντίληψης κι έκφρασης· αυτό δε θα έπρεπε με κανένα τρόπο να μειώνει το θαυμάσιο και την ομορφιά εκείνου που νιώθετε, αλλά θα έπρεπε ν’ αυξάνει τη δύναμή σας να γνωρίζετε και να κάνει επίσης εφικτή σε άλλους τη γνώση που κερδίσατε. Στο παρελθόν ο μυστικιστής εκδήλωνε την αντίληψή του με αγάπη και πρακτική καλοσύνη, εκφράζοντάς την στο φυσικό πεδίο με αγαθοεργίες και αυτοθυσία και στα συναισθηματικά επίπεδα με την έφεσή του, τον οραματισμό του και την ικανότητά του να εκφράζει την αγάπη του Θεού στον κόσμο. Ο μυστικιστής σήμερα συνεχίζει την ίδια διεργασία, αλλά κάτω απ’ την εξελικτική παρόρμηση γίνεται ικανός για περισσότερα απ’ αυτό. Πρέπει να είναι ικανός να διατυπώνει τη γνώση του με

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

νοημοσύνη και να εκφράζει την επίγνωσή του με σαφήνεια, ώστε να μπορεί να τη μοιράζεται με το κοινό που σταθερά αναπτύσσεται σε νοημοσύνη, αλλά χρειάζεται σε μεγάλο βαθμό το όραμα. Γιαυτό σας παρακαλώ να μην αποφεύγετε την τεχνική διατύπωση της αλήθειας, γιατί αν η εκπαίδευση σημαίνει κάτι κι αν πρόκειται να μελετήσουμε τους τρόπους με τους οποίους η εκπαίδευση πρέπει να εφαρμοσθεί για να επιφέρει αυτή τη γεφύρωση και τη σύνθεση, είναι ουσιώδες ν’ αποφύγουμε εκείνη τη νοητική οκνηρία και τη μυστικιστική αδράνεια που είναι χαρακτηριστική τόσων πολλών μυστικιστών κι αποτελεί τη γραμμή της ελάχιστης αντίστασης για πολλούς υποψήφιους μαθητές. Είναι λοιπόν απαραίτητο να συλλάβουμε τα εξής γεγονότα: 1. Η νέα εκπαίδευση θα ασχοληθεί κυρίως με την επιστημονική και συνειδητή γεφύρωση μεταξύ των διαφόρων όψεων του ανθρώπινου όντος, δημιουργώντας έτσι συντονισμό και σύνθεση και μια μεγαλύτερη διεύρυνση της συνείδησης μέσω της εδραίωσης ορθών γραμμών ενέργειας. 2. Καθήκον της νέας εκπαίδευσης είναι λοιπόν ο συντονισμός της προσωπικότητας, που θα επιφέρει τελικά την ενοποίησή της με την ψυχή. 3. Η νέα εκπαίδευση θα ασχοληθεί, θα αναλύσει και θα επεξηγήσει τους νόμους της σκέψης, γιατί ο νους θα θεωρείται σαν σύνδεσμος μεταξύ της ψυχής και του εγκεφάλου. Αυτοί οι νόμοι είναι τα μέσα δια των οποίων: α. Οι ιδέες ενορώνται. β. Τα ιδανικά διακηρύσσονται. γ. Οι νοητικές έννοιες ή σκεπτομορφές δομούνται και τον κατάλληλο καιρό κάνουν την τηλεπαθητική κρούση τους πάνω στις διάνοιες των ανθρώπων. 4. Η νέα εκπαίδευση θα οργανώσει και θ’ αναπτύξει τον κατώτερο συγκεκριμένο νου. 5. Θα διδάξει το ανθρώπινο ον να σκέφτεται απ’ το παγκόσμιο στο μερικό, καθώς και ν’ αναλαμβάνει την ανάλυση του μερικού. Θα υπάρξει συνεπώς στα σχολεία του μέλλοντος λιγότερη έμφαση πάνω στην εξάσκηση της μνήμης. Το ενδιαφέρον θα βοηθήσει εξαιρετικά τη θέληση γι’ ανάμνηση. 6. Η νέα εκπαίδευση θα κάνει τον άνθρωπο έναν καλό πολίτη, αναπτύσσοντας τις λογικές όψεις της συνείδησης και της ζωής του, διδάσκοντάς τον να χρησιμοποιεί τον κληρονομημένο, αποκτημένο και προικισμένο εξοπλισμό του για να εκδηλώνει την κοινωνική συνείδηση και στάση. 7. Πάνω από καθετί άλλο οι εκπαιδευτές της νέας εποχής θα αναλάβουν να διδάξουν στον άνθρωπο την επιστήμη της ενοποίησης των τριών όψεων του εαυτού του, που καλύπτονται απ’ το γενικό τίτλο των νοητικών όψεων: α. Ο κατώτερος συγκεκριμένος νους. β. Ο Υιός του Νου, η Ψυχή, ο Εαυτός. γ. Ο ανώτερος, αφηρημένος ή ενορατικός νους. ή α. Ο δεκτικός νους ή κοινή λογική.

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

β. Ο ατομικοποιημένος νους. γ. Ο διαφωτιστικός νους. 8. Οι εκπαιδευτές της νέας εποχής θ’ ασχοληθούν με τις διαδικασίες ή τις μεθόδους που πρέπει να εφαρμοσθούν για να γεφυρωθούν τα χάσματα στη συνείδηση μεταξύ των διαφόρων όψεων. Έτσι η Επιστήμη της Ανταχκάρανα θα έρθει οριστικά στην προσοχή του κοινού. 9. Μια επέκταση αυτής της έννοιας της γεφύρωσης θ’ αναπτυχθεί ώστε να περιλάβει όχι μόνο την εσώτερη ιστορία του ανθρώπου, αλλά και τη γεφύρωση μεταξύ αυτού και των συνανθρώπων του σ’ όλα τα επίπεδα. 10.Θα συμπεριλάβει επίσης την εκγύμναση του ανθρώπινου μηχανισμού για ν’ ανταποκρίνεται στις ζωικές κρούσεις και στην ψυχή. Αυτή η ψυχή είναι ουσιαστικά νοημοσύνη που χρησιμοποιείται ζωτικά σε κάθε πεδίο. Λειτουργεί σαν διακριτικός νους στο νοητικό πεδίο, σαν ευαίσθητη συνείδηση στο συναισθηματικό πεδίο και σαν ενεργός συμμέτοχος στη φυσική ζωή. Η νοήμων αυτή δραστηριότητα χρησιμοποιείται πάντοτε απ’ την άποψη της σοφίας. 11.Η νέα εκπαίδευση θα λάβει υπόψη: α. Το νου και τη σχέση του με το ενεργειακό σώμα, το αιθερικό σώμα, που υπόκειται του νευρικού συστήματος και γαλβανίζει το φυσικό σώμα σε δραστηριότητα. β. Το νου και τη σχέση του με τον εγκέφαλο. γ. Το νου και τη σχέση του με τα επτά κέντρα δύναμης στο αιθερικό σώμα και την εξωτερίκευση και χρήση τους διαμέσου του κύριου νευρικού πλέγματος που βρίσκεται στο ανθρώπινο σώμα και τη σχέση τους (που θα γίνεται όλο και πιο φανερή) με τους ενδοκρινείς αδένες. δ. Τον εγκέφαλο σαν το συντονιστικό παράγοντα στο πυκνό σώμα και την ικανότητά του να κατευθύνει τις δραστηριότητες του ανθρώπου δια του νευρικού συστήματος. Στις παραπάνω δηλώσεις θ’ αντιληφθήκατε πόσο μεγάλο είναι το θέμα μας κι όμως είναι αυτό που προτίθεμαι να καλύψω με τη μεγαλύτερη συντομία, γράφοντας μόνο ένα βασικό εγχειρίδιο που θα χρησιμεύσει σαν σηματωρός για την παραγωγή της νέας κουλτούρας που θα χαρακτηρίζει την Υδροχοϊκή Εποχή. Άλλοι μαθητές θα επεξεργαστούν αργότερα το θέμα μου, αλλά το αντικείμενο είναι ακόμη τόσο λίγο κατανοητό, ώστε πολλά απ’ όσα θα μπορούσαν να ειπωθούν δε θα σήμαιναν τίποτα, ακόμη και για τους πλέον νοήμονες. Η σύγχρονη εκπαίδευση αρχίζει να δίνει κάποια προσοχή στη φύση του νου και στους νόμους της σκέψης. Οφείλουμε πολλά στην ψυχολογία και στη φιλοσοφία γι’ αυτό. Υπάρχει επίσης ένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για την Επιστήμη της Ενδοκρινολογίας σαν ένα υλικό μέσον για επίτευξη αλλαγών, συνήθως στα ατελή και καθυστερημένα παιδιά. Ωστόσο μέχρις ότου οι σύγχρονοι εκπαιδευτές αρχίσουν να παραδέχονται την πιθανότητα ότι υπάρχουν κεντρικές μονάδες στον άνθρωπο, που κρύβονται πίσω απ’ τον απτό και ορατό μηχανισμό και παραδεχθούν επίσης την

Ο ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

πιθανότητα ενός κεντρικού σταθμού ενέργειας πίσω απ’ το νου, η πρόοδος στην εκπαίδευση θα παραμείνει σε σχετική στασιμότητα· το παιδί δε θα παίρνει την αρχική εκγύμναση και τις θεμελιώδεις ιδέες που θα το καταστήσουν ικανό να γίνει ένα αυτοκατευθυνόμενο, νοήμον ανθρώπινο ον. Η ψυχολογία, με την έμφασή της πάνω στις τρεις όψεις του ανθρώπου – τη σκέψη, το συναισθηματικό αίσθημα και το σωματικό οργανισμό – έκανε ήδη μια ζωτική συνεισφορά και κάνει πολλά για να επιφέρει ριζικές αλλαγές στα εκπαιδευτικά μας συστήματα. Πολλά απομένουν να γίνουν. Η ερμηνεία των ανθρώπων με όρους ενέργειας και η σύλληψη των επτά τύπων ενέργειας που ορίζουν τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του, θα επιφέρουν άμεσες αλλαγές.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΕΓΑΛΗ έμφαση

δίνεται σήμερα στην εκπαίδευση – συντονιστική, συσχετιστική, ψυχολογική, επαγγελματική κι εξοπλιστική. Σ’ αυτή πρέπει να προστεθεί η παλιά μέθοδος της εξάσκησης της μνήμης και η απόπειρα είτε να εμποτισθεί ο νους του παιδιού με τη θρησκεία, είτε να παραλειφθεί αυτή σκόπιμα και αποφασιστικά. Η σύγχρονη εκπαίδευση υπήρξε κυρίως ανταγωνιστική, εθνικιστική και συνεπώς χωριστική. Γύμνασε το παιδί να θεωρεί τις υλικές αξίες σαν πιο σημαντικές, να πιστεύει ότι το δικό του έθνος είναι επίσης το πιο σημαντικό κι ότι κάθε άλλο έθνος είναι δευτερεύουσας σημασίας· έθρεψε την έπαρση και καλλιέργησε την πίστη ότι το ίδιο, η ομάδα του και το έθνος του είναι απείρως ανώτεροι από άλλους λαούς κι ανθρώπους. Διδάχθηκε κατά συνέπεια να είναι ένα μονόπλευρο άτομο, με εσφαλμένη διευθέτηση των παγκόσμιων αξιών του και με θέσεις απέναντι στη ζωή που διακρίνονται από πόλωση και προκατάληψη. Του δίδαξαν τις αρχές των τεχνών για να το καταστήσουν ικανό να λειτουργεί με την απαιτούμενη απόδοση σ’ έναν ανταγωνιστικό χώρο και στο ιδιαίτερο επαγγελματικό του περιβάλλον. Το διάβασμα, το γράψιμο και η ικανότητα για πρόσθεση κι εκτέλεση στοιχειώδους αριθμητικής θεωρούνται σαν ελάχιστες απαιτήσεις· η γνώση μερικών γεγονότων του παρελθόντος – ιστορικών, γεωγραφικών, φιλολογικών, φιλοσοφικών κι επιστημονικών – προστίθεται ομοίως σε πολλές χώρες και για ορισμένες τάξεις ανθρώπων. Λίγη απ’ τη φιλολογία του κόσμου φέρεται επίσης στην προσοχή του. Το γενικό επίπεδο της διεθνούς πληροφόρησης είναι ψηλό αλλά συνήθως μεροληπτικό, επηρεασμένο είτε από εθνικές είτε από θρησκευτικές προκαταλήψεις, ώστε να χρησιμεύει για να γίνει ο άνθρωπος ένας πολίτης της χώρας του, αλλά όχι ένα ανθρώπινο ον με διεθνείς σχέσεις. Η παγκόσμια υπηκοότητα δεν τονίζεται. Η μεταδιδόμενη διδασκαλία διεγείρει τη λανθάνουσα μαζική συνείδηση του παιδιού και εφελκύει τη μνήμη (φυλετική κι ατομική) με τη μετάδοση γεγονότων – ασύνδετων γεγονότων – τα περισσότερα των οποίων δε σχετίζονται με την καθημερινή ζωή. Τα γεγονότα αυτά θα μπορούσαν να βοηθήσουν (αν χρησιμοποιούνταν σαν σπερματικές σκέψεις στο διαλογισμό κι εφαρμόζονταν τεχνικά) για ν’ αναρρώσουν τα παιδιά απ’ αυτή τη φυλετική συνείδηση και φυλετική μνήμη, όχι μόνο της ιστορίας του έθνους αλλά και της ιστορίας του παρελθόντος. Το αναφέρω αυτό για να τονίσω τον κίνδυνο μιας τέτοιας υπερβολικής έμφασης στο παρελθόν, γιατί αν αυτή γινόταν σε πλατιά

κλίμακα θα μπορούσε ν’ αποβεί καταστρεπτική· θα υπερτιμούσε τα φυλετικά κι εθνικά ιδανικά και τους αντίστοιχους αντικειμενικούς σκοπούς και θα οδηγούσε ταχύτατα σε φυλετική αποκρυστάλλωση και γήρανση – μιλώντας μεταφορικά. Ένα παράδειγμα μιας προσπάθειας προς αυτή την κατεύθυνση φάνηκε να αναπτύσσεται στη Γερμανία και σε μικρότερο βαθμό στην Ιταλία· αποκορυφώθηκε με τον Άξονα. Ευτυχώς η παλίρροια της ζωής των νέων κάθε έθνους είναι σίγουρο ότι μπορεί να μετατοπίσει τη σκέψη της φυλής προς μια καλύτερη κατεύθυνση απ’ αυτή της επίκλησης της λεγόμενης δόξας του παρελθόντος και της έμφασης σε πράγματα που θα έπρεπε ν’ αφεθούν πίσω. Θα ήθελα εδώ να επεκταθώ κάπως στην ερμηνεία των πολύ χρησιμοποιημένων (συχνά λαθεμένα) λέξεων: κουλτούρα και πολιτισμός. Γιατί ο αντικειμενικός σκοπός όλης της εκπαίδευσης είναι η δημιουργία κάποιας μορφής κουλτούρας – υλικής ή πνευματικής ή υλικής και πνευματικής. Η εκπαίδευση είναι ο κύριος πράκτορας στον κόσμο. Πολιτισμός είναι η αντίδραση της ανθρωπότητας στο σκοπό κάθε ιδιαίτερης παγκόσμιας περιόδου. Σε κάθε εποχή κάποια ιδέα πρέπει να εκφρασθεί στον τρέχοντα φυλετικό ιδεαλισμό. Στους Ατλάντειους καιρούς η ιδέα που επικρατούσε ήταν βασικά ο αισθαντικός θρησκευτικός ιδεαλισμός ή μυστικισμός που εκφραζόταν με όρους προσέγγισης σε κάποια αισθητή αλλά αόρατη θεότητα, μια έκφραση του τρόπου αίσθησης. Κι όμως υπήρξαν πολύ ευαίσθητες φυλές, αποτελούμενες από έθνη και ομάδες, που εργάστηκαν στην ανάπτυξη της αισθαντικής φύσης, μερικές φορές συνειδητά αλλά τις περισσότερες ασυνείδητα. Η μεταξύ τους στάση, σαν άτομα ή έθνη, ήταν κυρίως ευαίσθητη και συναισθηματική – μια κατάσταση συνείδησης (δεν μπορώ να πω κατάσταση του νου) πολύ δύσκολη για να τη συλλάβει η σύγχρονη Αρεία φυλή, ή ακόμη να την ενοραθεί, γιατί στην περίπτωσή μας ο νους αρχίζει να λειτουργεί. Η στάση τους προς τη θεότητα ήταν εξίσου ευαίσθητη και οι θρησκευτικές τους δραστηριότητες ήταν μυστικιστικές κι ευλαβικές, στερημένες από οποιαδήποτε νοητική κατανόηση. Υπήρξαν σημαντικά συναισθηματικοί σε αντιδράσεις προς το ωραίο, προς το δέος που προκαλεί η θειότητα και προς τα θυμικά χαρακτηριστικά του Θεού, στην αίσθηση του φωτός και του θαυμαστού. Το μυστηριώδες, το αίσθημα του δέους, η τυφλή υπακοή σε κάποιον αναγνωρισμένο “ευαίσθητο” ανώτερης τάξης από το κοινό ανθρώπινο ον και η ερμηνεία του Θεού και της φύσης με όρους αισθαντικής σύλληψης – όλα αυτά έθεσαν τη βάση εκείνου του αρχαίου πολιτισμού και χρωμάτισαν πλατιά τις τωρινές φυλετικές στάσεις μας, τουλάχιστον μέχρι την έλευση του Χριστού ο Οποίος επέφερε μεγάλες αλλαγές στην ανθρώπινη συνείδηση και εγκαινίασε ένα νέο πολιτισμό. Τα παιδιά εξακολουθούν να είναι κυρίως Ατλάντεια στη συνείδησή τους· αποτελεί γι’ αυτά μια μορφή ανακεφαλαίωσης, ανάλογη με το προγεννητικό στάδιο· η ίδια ανακεφαλαίωση συντελείται πάνω στην Ατραπό, όταν ο άνθρωπος αναπτύσσει ξανά τη μυστικιστική συνείδηση, μετά την εφέλκυση της νοητικής του φύσης και πριν την ανέλιξη της αληθινής αποκρυφιστικής επίγνωσης ή γνώσης και των αντιδράσεων του ανώτερου νου. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Εκπαίδευση είναι να πάρει την

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Ατλάντεια συνείδηση του παιδιού και να την κάνει Αρεία ή νοητική. Οι Ατλάντειοι δεν είχαν εκπαιδευτικό σύστημα όπως αντιλαμβανόμαστε τον όρο. Οι βασιλείς και οι ιερείς ενορούσαν· οι μάζες υπάκουαν. Στην τωρινή φυλή μια διαφορετική πολιτισμένη στάση αναδύεται και προσεγγίζει το αποκορύφωμά της. Σε κάθε εποχή κάποια ιδέα λειτουργεί κι εκφράζεται τόσο με τους φυλετικούς όσο και τους εθνικούς ιδεαλισμούς. Η βασική της τάση διαμέσου των αιώνων δημιούργησε το σύγχρονο κόσμο μας κι αυτός υπήρξε αυστηρά υλιστικός. Ένα έθνος θεωρείται σήμερα πολιτισμένο εφόσον έχει αφυπνισθεί στις νοητικές αξίες και ταυτόχρονα απαιτεί υλικές αξίες· κι εφόσον ο νους (ο κατώτερος νους) – με τη μνημονική του όψη, τη διακριτική και χωριστική του όψη, τις αναλυτικές του λειτουργίες και την ικανότητά του να διατυπώνει συγκεκριμένες ιδέες βασισμένες στην υλική σύλληψη, την υλική επιθυμία και τους υλικούς σκοπούς – λαμβάνει την εκπαίδευση που θα συνεισφέρει σ’ έναν υλικό πολιτισμό κι έκανε τον υλικό μας πολιτισμό ό,τι είναι σήμερα. Με την έμφαση μετατοπιζόμενη απ’ την αισθαντική σύλληψη σε μια νοητική στάση προς τη ζωή, με την επιθυμία να γίνει η υλική ζωή του πολίτη κάθε έθνους κυρίαρχος παράγοντας της εθνικής σκέψης, με την ανάπτυξη του νου αφιερωμένη στην υλική ζωή και με την επιστήμη οριστικά παραδομένη στην έκφραση μόνο του αποδείξιμου κι ενασχολούμενη μόνο με τις ενέργειες που έχουν υλικό αποτέλεσμα, είναι άραγε περίεργο ότι η κύρια απασχόληση του σύγχρονου πολιτισμού μας βρίσκεται στο πεδίο της οικονομικής ζωής; Είμαστε απορροφημένοι σε υλικές καταστάσεις, στον αντικειμενικό σκοπό ν’ αυξήσουμε τα αποκτήματα, στη βελτίωση των παγκόσμιων συνθηκών ασχολούμενοι με τη ζωή στο φυσικό πεδίο κι αντικαθιστώντας με το απτό το αψηλάφητο, με το συγκεκριμένο το πνευματικό και με τις φυσικές αξίες τις υποκειμενικές αξίες. Ωστόσο αυτά τα τελευταία πρέπει κάποια μέρα να έρθουν σ’ έκφραση. Η παραπάνω δήλωση είναι επιφανειακή και τόσο γενικού χαρακτήρα ώστε δε λαμβάνει υπόψη τη σχετικά μικρή μειοψηφία που πράγματι νιώθει τις μεγαλύτερες αυτές αξίες κι εργάζεται για να τις φέρει στην επιφάνεια της φυλετικής ζωής. Αυτοί οι άνθρωποι είναι οι θεματοφύλακες των προχωρημένων ιδανικών του τωρινού πολιτισμού, αλλά η ενέργεια που απελευθερώνουν εργάζεται συχνά για την προσωρινή εδραίωση των πιο συγκεκριμένων αξιών. Οι παρατηρήσεις μου δεν είναι πλήρεις και τα γεγονότα το ίδιο. Ίσως υπερβάλλω· ίσως όμως όχι. Ωστόσο το γεγονός παραμένει ότι οι δύο μεγάλοι πολιτισμοί για τους οποίους μπορούμε πραγματικά να γνωρίζουμε κάτι – ο Άρειος κι ο Ατλάντειος – παρουσιάζουν δύο ακραίους στόχους ή θέσεις προς τις οποίες η ανθρωπότητα των δύο περιόδων κατεύθυνε κι εξακολουθεί να κατευθύνει την προσοχή της. Ο Ατλάντειος πολιτισμός υπήρξε σαφώς θρησκευτικός στις θέσεις του· η θρησκεία ήταν ο κοινός τόπος της ζωής και ο λόγος ύπαρξης για οτιδήποτε υπήρχε. Ο κόσμος μετά θάνατο ήταν αντικείμενο ενδιαφέροντος και μιας ακλόνητης, αναντίρρητης πίστης. Οι λεπτοφυείς επιδράσεις που εκπορεύονταν απ’ τα αόρατα βασίλεια, οι δυνάμεις της φύσης και η σχέση του ανθρώπου μ’ αυτές μέσα από μια οξυμένη

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

ευαισθησία, καθώς κι όλο το φάσμα των συναισθηματικών του στάσεων συνέθεταν τη ζωή της φυλής και χρωμάτιζαν οτιδήποτε υπήρχε ή θα μπορούσε να υπάρξει σε εμβρυώδη σκέψη. Το αποτέλεσμα όλων αυτών, κληροδοτημένο σε μας όταν πρόβαλε η ιστορία όπως την ξέρουμε τώρα (από την εποχή του κατακλυσμού, όποτε κι αν έγινε), μπορεί να εκφρασθεί σαν ανιμισμός, πνευματισμός, κατώτερος ψυχισμός κι αισθαντικότητα. Η αίσθηση του Θεού, η αίσθηση της αθανασίας, η αίσθηση των λεπτοφυών εσώτερων σχέσεων, η αίσθηση της λατρείας και η υπερβολική ευαισθησία του σύγχρονου ανθρώπου αποτελούν τη χαρακτηριστική κληρονομιά μας από τους πολιτισμούς που υπήρξαν στην αρχαία Ατλαντίδα. Πάνω σ’ όλη αυτή τη βασική δομή επιβάλλεται σήμερα ακριβώς το αντίθετο και σαν αντίδραση – φυσιολογική, ορθή κι εξελισσόμενη – ο άνθρωπος στήνει μια υπερδομή στην οποία η έμφαση τίθεται όλο και περισσότερο πάνω στο απτό, το υλικό, το ορατό και πάνω σ’ αυτό που μπορεί να αποδειχθεί, να εξεταστεί, να αναλυθεί και να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της εξωτερικής ζωής του ανθρώπου και της υλικής θέσης του στον πλανήτη. Και οι δύο πολιτισμοί έφτασαν στα άκρα και με την αιώρηση του εκκρεμούς θα επιστρέψουμε αναπόφευκτα στη μεσαία θέση, την “ευγενή μεσαία ατραπό”. Αυτή η μέση οδός που χρησιμοποιεί τα καλύτερα και τα υψηλότερα ιδανικά που παρήγαγαν οι δύο πολιτισμοί που προηγήθηκαν, θα χαρακτηρίζει την επερχόμενη Υδροχοϊκή Εποχή και τους πολιτισμούς της. Μια τέτοια έκφραση του υλικού και του άυλου, του ορατού και του αόρατου, του απτού και του πνευματικού υπήρξε πάντα ο στόχος κι ο σκοπός εκείνων που κατανοούσαν την αληθινή έννοια της κουλτούρας. Σε τελευταία ανάλυση και για τους σκοπούς του θέματός μας ο πολιτισμός αφορά τις μάζες και τη φυλετική συνείδηση, ενώ η κουλτούρα αφορά το άτομο και τον αόρατο πνευματικό άνθρωπο. Κατά συνέπεια ένας πολιτισμός που είναι η πλήρης έκφραση μιας αληθινής κουλτούρας, τοποθετείται πολύ μακριά στην ανάπτυξη της φυλής. Κουλτούρα είναι η προσέγγιση των δύο δρόμων – της αισθαντικότητας και του νου· των δύο κόσμων – της ευαισθησίας και της σκέψης· και των στάσεων, συγγενικών στη φύση τους, που θα κάνουν τον άνθρωπο ικανό να ζήσει σαν ένα νοήμον, υποκειμενικό ον μέσα σ’ έναν απτό φυσικό κόσμο. Ο άνθρωπος με κουλτούρα συνδέει τον κόσμο της έννοιας με τον κόσμο των εμφανίσεων και τους θεωρεί στο νου του (αναγνωρίζοντάς τους έτσι με τον εγκέφαλό του, μια ένδειξη ενός εδραιωμένου δεσμού ή σχέσης) σαν να συνιστούν έναν κόσμο με δύο όψεις. Κινείται με την ίδια ελευθερία και στους δύο κόσμους και μάλιστα ταυτόχρονα όσον αφορά τη συνείδησή του ή την αίσθηση της επίγνωσής του. Ακόμη και στους Ατλάντειους καιρούς υπήρχαν εκείνοι που κατανοούσαν τη σημασία της κουλτούρας σαν συνέπειας του πολιτισμού. Οι μάζες πρέπει να εκπολιτισθούν σαν ένα βήμα για να τους δοθεί εκείνη η κουλτούρα που θα τις κάνει αληθινά και σημαντικά ανθρώπινα όντα. Ένα ανθρώπινο ον πρέπει αναγκαστικά να είναι ένας άνθρωπος ικανός να ζει στον κόσμο των εξωτερικών πραγματικοτήτων και ικανός την ίδια στιγμή ν’ αναγνωρίζει ότι ζει σ’ έναν εσώτερο κόσμο, σαν νους και ψυχή. Τότε εκφράζει μια εσώτερη υποκειμενική ζωή τέτοιας δυναμικότητας, που ελέγχει και κυριαρχεί τη ζωή στο φυσικό πεδίο,

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

υποκινώντας την και δίνοντάς της ορθή κατεύθυνση. Αυτή η στάση του ανθρώπινου όντος και το έργο της επίτευξης της συνειδησιακής αυτής κατάστασης θεωρήθηκαν για αιώνες σαν το χρέος της οργανωμένης θρησκείας, ενώ αποτελούν ουσιαστικά και κατ’ ανάγκη το χρέος της εκπαίδευσης. Είναι αλήθεια ότι η Εκκλησία στην αρχαιότητα ήταν ο εκπαιδευτής της εποχής, αλλά τονιζόταν η εσώτερη και υποκειμενική ζωή και κατά κανόνα δε γινόταν καμιά προσπάθεια συγχώνευσης κι ανάμειξης των δύο – της εξωτερικής υλικής ευμάρειας και της εσώτερης πνευματικής ύπαρξης. Η εκπαίδευση αποτελεί καθήκον των διακεκριμένων στοχαστών της φυλής κι ευθύνη όλων των κυβερνήσεων, κάτι ωστόσο που σπάνια αναγνωρίζουν. Τελικά θα προσπαθήσουμε να δούμε ποιες είναι οι βασικές ιδέες (αρχίζοντας με τα αναγνωρισμένα ένστικτα) που οδήγησαν τον άνθρωπο βήμα προς βήμα στον τωρινό του αγώνα για βελτίωση του κόσμου, ομαδική εξύψωση και φυσική αυτοδιάθεση με το όραμα – ασυνείδητο στο μεγαλύτερο μέρος – της παροχής ενός καλύτερου οργάνου έκφρασης μέσα στο ζωντανό οργανισμό, την ανθρωπότητα. Αποτελεί συνεπώς κοινοτυπία και παλιά αλήθεια να δηλώσουμε ότι η ανθρωπότητα περνά σήμερα από μια κρίση τεράστιων διαστάσεων. Τα αίτια αυτής της κρίσης πρέπει ν’ αναζητηθούν σε πολλούς παράγοντες. Βρίσκονται στο παρελθόν, στην ανάπτυξη δια της εξέλιξης ορισμένων βασικών τάσεων του ανθρώπου· σε περασμένα λάθη, σε τωρινές ευκαιρίες και στη δυναμική δραστηριότητα της Ιεραρχίας της Αγάπης. • Το μέλλον υπόσχεται πολλά, υπό την προϋπόθεση ότι ο άνθρωπος μπορεί να μάθει τα μαθήματα του παρόντος που του έχουν παρουσιασθεί ολοκάθαρα· πρέπει να τα αποδεχθεί και ν’ αντιληφθεί σαφώς τη φύση του προβλήματός του και της κρίσης με τις πολλές παραλλαγές της και τα διάφορα συνεπακόλουθά της. Ο αναβρασμός στον οποίο ζουν τώρα οι ανθρώπινες μάζες και η εμφάνιση ενός ή δύο ανθρώπων-κλειδιά σε κάθε έθνος έχουν στενή σχέση. Αυτοί οι άνθρωποι-κλειδιά κάνουν τις φωνές τους ν’ ακούγονται και τραβούν την προσοχή· οι ιδέες τους ακολουθούνται – σωστά ή λαθεμένα – με προσοχή, εκτίμηση ή δυσπιστία. Ο βραδύς και προσεκτικός σχηματισμός του Νέου Ομίλου Υπηρετών του Κόσμου είναι ενδεικτικός της κρίσης. Εποπτεύουν ή εγκαινιάζουν τη Νέα Εποχή και είναι παρόντες στις ωδίνες του τοκετού του νέου πολιτισμού και στην είσοδο σε εκδήλωση μιας νέας φυλής, μιας νέας κουλτούρας και μιας νέας παγκόσμιας προοπτικής. Το έργο είναι κατ’ ανάγκη αργό κι όσοι από σας είναι βυθισμένοι στα προβλήματα και τις ωδίνες, βρίσκουν δύσκολο ν’ αντικρίσουν το μέλλον με βεβαιότητα ή να ερμηνεύσουν το παρόν με διαύγεια. Στο πεδίο της εκπαίδευσης η ενωμένη δράση είναι ουσιώδης. Μια βασική ενότητα αντικειμενικών σκοπών θα έπρεπε βεβαίως να διέπει τα εκπαιδευτικά συστήματα των εθνών, ακόμη κι αν μια ομοιομορφία στις μεθόδους και τις τεχνικές δε θα ήταν εφικτή. Διαφορές στη γλώσσα, στην υποδομή και στην κουλτούρα θα υπάρχουν και πρέπει πάντοτε να υπάρχουν· συνιστούν το όμορφο ταπέτο της ανθρώπινης ζωής στη διάρκεια 

Ένα από τα τρία κύρια κέντρα δια των οποίων εκδηλώνεται η Θεότητα: τη Σαμπάλλα όπου η Θέληση του Θεού είναι γνωστή· την Ιεραρχία όπου η Αγάπη του Θεού κυβερνά· την Ανθρωπότητα που ενσωματώνει την όψη Νοημοσύνη του Θεού.

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

των αιώνων. Αλλά πολλά πράγματα που ως τώρα αντιτάχθηκαν στις ορθές ανθρώπινες σχέσεις πρέπει και είναι ανάγκη να εξαλειφθούν. Στο μάθημα της ιστορίας, για παράδειγμα, θα έπρεπε άραγε να επανέλθουμε στους παλιούς κακούς τρόπους με τους οποίους κάθε έθνος δοξαζόταν συχνά σε βάρος άλλων εθνών, όπου τα γεγονότα διαστρεβλώνονταν συστηματικά, όπου τα κύρια σημεία της ιστορίας ήταν οι διάφοροι πόλεμοι ανά τους αιώνες – σε μια ιστορία επομένως επιθετικότητας κι ακμής ενός υλικού και ιδιοτελούς πολιτισμού με εθνικιστικό και συνεπώς χωριστικό πνεύμα που καλλιεργούσε το φυλετικό μίσος και διέγειρε την εθνικιστική αλαζονεία; Το πρώτο ιστορικό γεγονός που συνήθως θυμάται το μέσο παιδί στην Αγγλία είναι “Γουλιέλμος ο Κατακτητής, 1066”. Το παιδί στην Αμερική θυμάται την απόβαση των Προσκυνητών Πατέρων και τη βαθμιαία αρπαγή της χώρας απ’ τους δικαιούχους κατοίκους της και ίσως την Εξέγερση της Βοστόνης. Οι ήρωες της ιστορίας είναι όλοι πολεμιστές – ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Ιούλιος Καίσαρ, ο Αττίλας ο Ούνος, ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, ο Ναπολέων, ο Γεώργιος Ουάσινγκτον και πολλοί άλλοι. Η γεωγραφία είναι γενικά ιστορία σε μια άλλη μορφή, αλλά παρουσιασμένη με τον ίδιο τρόπο – μια ιστορία ανακαλύψεων, ερευνών και αρπαγών, συνοδευόμενη συχνά από κακοήθη και σκληρή μεταχείριση των κατοίκων των ανακαλυπτόμενων περιοχών. Η απληστία, η φιλοδοξία, η σκληρότητα και η αλαζονεία είναι οι βασικοί τόνοι της διδασκαλίας μας στην ιστορία και τη γεωγραφία. Αυτοί οι πόλεμοι, οι επιδρομές και οι λεηλασίες που έχουν σημαδέψει κάθε μεγάλο έθνος χωρίς εξαίρεση, είναι γεγονότα που δεν μπορούμε ν’ αρνηθούμε. Σίγουρα όμως τα μαθήματα των δεινών που υπέφεραν (και κορυφώθηκαν με τον πόλεμο 1914-1945) μπορούν να σημειωθούν και οι αρχαίες αιτίες των σημερινών προκαταλήψεων και απεχθειών μπορούν να παρουσιασθούν και να τονιστεί η ματαιότητά τους. Είναι άραγε αδύνατο να δομήσουμε τη θεωρία της ιστορίας μας πάνω στις μεγάλες και αγαθές ιδέες που χαρακτήριζαν τα έθνη και τα έκαναν ό,τι είναι και να τονίσουμε τη δημιουργικότητα που τα διακρίνει όλα; Δεν μπορούμε άραγε να παρουσιάσουμε αποτελεσματικότερα τις μεγάλες εποχές κουλτούρας που – παρουσιαζόμενες ξαφνικά σε κάποιο έθνος – πλούτισαν ολόκληρο τον κόσμο κι έδωσαν στην ανθρωπότητα τη λογοτεχνία της, την τέχνη της και τον οραματισμό της; Ο πόλεμος δημιούργησε μεγάλες μεταναστεύσεις. Οι στρατοί προχώρησαν και πολέμησαν σε κάθε μέρος του κόσμου· κυνηγημένοι άνθρωποι δραπέτευσαν απ’ τη μια χώρα στην άλλη· εργάτες κοινωνικής πρόνοιας πήγαν από χώρα σε χώρα, υπηρετώντας τους στρατιώτες, περιθάλποντας τους αρρώστους, τρέφοντας τους πεινασμένους και μελετώντας τις συνθήκες. Ο κόσμος σήμερα είναι πολύ, πολύ μικρός κι οι άνθρωποι ανακαλύπτουν (συχνά για πρώτη φορά στη ζωή τους) ότι η ανθρωπότητα είναι μία κι ότι όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα απ’ το χρώμα του δέρματός τους ή απ’ τη χώρα που ζουν, μοιάζουν μεταξύ τους. Σήμερα όλοι έχουμε αναμειχθεί. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούνται από ανθρώπους κάθε γνωστής χώρας· πάνω από πενήντα διαφορετικές φυλές ή έθνη συνθέτουν την Ε.Σ.Σ.Δ. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια Κοινοπολιτεία Εθνών, ανεξάρτητων εθνών συνδεμένων σε μια ομάδα. Η Ινδία αποτελείται από μια

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

πολλαπλότητα λαών, θρησκειών και γλωσσών – απ’ όπου και το πρόβλημά της. Ο κόσμος ο ίδιος είναι ένα μεγάλο χωνευτήρι απ’ όπου αναδύεται η Μία Ανθρωπότητα. Αυτό επιβάλλει μια δραστική αλλαγή στις μεθόδους μας παρουσίασης της ιστορίας και της γεωγραφίας. Η επιστήμη υπήρξε πάντοτε οικουμενική. Η μεγάλη τέχνη και η λογοτεχνία ανήκαν πάντοτε σ’ όλο τον κόσμο. Πάνω σ’ αυτά τα γεγονότα πρέπει να δομηθεί η παιδεία που πρέπει να δίνεται στα παιδιά του κόσμου – πάνω στις ομοιότητές μας, στις δημιουργικές επιτεύξεις μας, στον πνευματικό ιδεαλισμό μας και στα σημεία επαφής μας. Αν δε γίνει αυτό, οι πληγές των εθνών δε θα κλείσουν ποτέ και τα εμπόδια που για αιώνες υπήρχαν, δε θ’ αρθούν ποτέ. Οι εκπαιδευτές που αντιμετωπίζουν την τωρινή παγκόσμια ευκαιρία, πρέπει να φροντίσουν να τεθούν γερά θεμέλια για τον ερχόμενο πολιτισμό· πρέπει ν’ αναλάβουν εκείνο που είναι γενικό και οικουμενικό στη σκοπιά του, αληθινό στην παρουσίασή του κι εποικοδομητικό στην προσέγγισή του. Όσα αρχικά βήματα κάνουν οι εκπαιδευτές στις διάφορες χώρες, θα προσδιορίσουν αναπόφευκτα τη φύση του επερχόμενου πολιτισμού. Πρέπει να προετοιμάσουν μια αναγέννηση όλων των τεχνών και μια νέα κι ελεύθερη ροή του δημιουργικού πνεύματος του ανθρώπου. Πρέπει να επιμείνουν ιδιαίτερα πάνω σ’ εκείνες τις μεγάλες στιγμές της ανθρώπινης ιστορίας, όπου η θειότητα του ανθρώπου έλαμψε και χάραξε νέους δρόμους σκέψης, νέους τρόπους ανθρώπινης σχεδίασης κι έτσι άλλαξε για πάντα την τάση των ανθρώπινων υποθέσεων. Αυτές οι στιγμές δημιούργησαν τη Μάγκνα Κάρτα· έδωσαν έμφαση δια της Γαλλικής Επανάστασης στις ιδέες της ελευθερίας, της ισότητας και της αδελφότητας· διατύπωσαν την Αμερικανική Διακήρυξη Δικαιωμάτων και στα διεθνή ύδατα, στον καιρό μας, μας έδωσαν τον Ατλαντικό Χάρτη και τις Τέσσερις Ελευθερίες. Αυτές είναι οι μεγάλες έννοιες που πρέπει να κυβερνούν τη νέα εποχή με το νεογέννητο πολιτισμό της και τη μελλοντική κουλτούρα της. Αν τα σημερινά παιδιά διδαχθούν τη σημασία των πέντε μεγάλων αυτών διακηρύξεων και ταυτόχρονα διδαχθούν τη ματαιότητα του μίσους και του πολέμου, υπάρχει ελπίδα για έναν καλύτερο, ευτυχέστερο καθώς κι ασφαλέστερο κόσμο. Δύο κύριες ιδέες πρέπει να διδάσκονται στα παιδιά κάθε χώρας. Είναι: η αξία τον ατόμου και το γεγονός της μίας ανθρωπότητας. Τα αγόρια και τα κορίτσια του πολέμου έμαθαν απ’ τα φαινόμενα ότι η ανθρώπινη ζωή έχει μικρή αξία· οι φασιστικές χώρες δίδαξαν ότι το άτομο δεν έχει αξία παρά μόνο εφόσον εκτελεί τα σχέδια κάποιου δικτάτορα – ενός Μουσσολίνι ή ενός Χίτλερ. Σε άλλες χώρες μερικοί άνθρωποι και ομάδες – για λόγους κληρονομικής θέσης ή οικονομικής κατάστασης – θεωρούνται σημαντικοί και το υπόλοιπο έθνος ασήμαντο. Σε άλλες ακόμη χώρες το άτομο θεωρείται τόσο σημαντικό και το δικαίωμά του να ικανοποιείται τέτοιας σπουδαιότητας, ώστε η σχέση του με το σύνολο έχει εντελώς χαθεί. Όμως η αξία του ατόμου και η ύπαρξη εκείνης της ολότητας που ονομάζουμε Ανθρωπότητα έχουν πολύ στενή σχέση. Αυτό χρειάζεται έμφαση. Οι δύο αυτές αρχές, όταν διδαχθούν και γίνουν κατάλληλα κατανοητές, θα οδηγήσουν στην εντατική καλλιέργεια του ατόμου και μετά στην αναγνώριση της ευθύνης του σαν ακέραιο μέρος του όλου σώματος της

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

ανθρωπότητας. Στα σημερινά σχολεία (δημοτικά, γυμνάσια, πανεπιστήμια ή κολλέγια, χρησιμοποιώντας όρους γενικής χρήσης) μπορούμε να δούμε μια ατελή και συμβολική εικόνα του τριπλού στόχου της νέας εκπαίδευσης: Πολιτισμός, Κουλτούρα, Ενοποίηση. Τα δημοτικά σχολεία μπορούν να θεωρηθούν σαν οι θεματοφύλακες του πολιτισμού· πρέπει να ετοιμάζουν το παιδί για να γίνει πολίτης, να του διδάσκουν τη θέση του σαν κοινωνική μονάδα και να τονίζουν τις ομαδικές σχέσεις του, προσαρμόζοντάς το έτσι για μια νοήμονα ζωή κι εφελκύοντάς του τη φυλετική μνήμη δια των μαθημάτων, ώστε να τεθούν τα θεμέλια για τις ανθρώπινες σχέσεις του. Θα διδάσκεται ανάγνωση, γραφή και αριθμητική, στοιχειώδης ιστορία (με έμφαση στην παγκόσμια ιστορία), γεωγραφία και ποίηση. Πρέπει να διδάσκουν στο παιδί ορισμένα βασικά και σημαντικά γεγονότα της ζωής, θεμελιώδεις αλήθειες, συντονισμό κι έλεγχο. Τα γυμνάσια πρέπει να θεωρούνται σαν οι θεματοφύλακες της κουλτούρας· πρέπει να τονίζουν τις μεγαλύτερες αξίες της ιστορίας και της λογοτεχνίας και να παρέχουν κάποια κατανόηση της τέχνης. Πρέπει ν’ αρχίσουν να εκπαιδεύουν το αγόρι ή το κορίτσι για εκείνο το μελλοντικό επάγγελμα ή τρόπο ζωής που είναι φανερό ότι θα τα ρυθμίζει. Τα καθήκοντα του πολίτη θα διδάσκονται με ευρύτερους όρους κι ο κόσμος των αληθινών αξιών θα υποδεικνύεται και ο ιδεαλισμός θα καλλιεργείται συνειδητά και συγκεκριμένα. Η πρακτική εφαρμογή των ιδεωδών θα τονίζεται. Πρέπει να διδάσκουν τον έφηβο του κόσμου με τέτοιο τρόπο, ώστε ν’ αρχίσει να συγχωνεύει μέσα στη συνείδησή του τον κόσμο των εμφανίσεων με τον κόσμο των αξιών και της έννοιας. Πρέπει ν’ αρχίσει να συσχετίζει τους κόσμους της αντικειμενικής εξωτερικής ζωής και της εσώτερης υποκειμενικής ύπαρξης. Διαλέγω τις λέξεις μου με προσοχή. Τα κολλέγια και τα πανεπιστήμια μας πρέπει ν’ αποτελούν μια ανώτερη επέκταση όσων ήδη έχουν γίνει. Πρέπει να ομορφαίνουν και να συμπληρώνουν το ήδη ανεγερθέν οικοδόμημα και πρέπει ν’ ασχολούνται αμεσότερα με τον κόσμο της έννοιας. Πρέπει να εξετάζονται τα διεθνή προβλήματα – οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και θρησκευτικά – κι ο άνδρας ή η γυναίκα να σχετίζονται πιο οριστικά με τον κόσμο σαν σύνολο. Αυτό δεν υποδεικνύει με κανένα τρόπο αμέλεια στα ατομικά ή εθνικά προβλήματα ή καθήκοντα, αλλά ζητά να τα ενσωματώσει στο σύνολο σαν ακέραια και αποτελεσματικά μέρη κι έτσι ν’ αποφευχθούν οι χωριστικές τάσεις που έφεραν την κατάπτωση του σύγχρονου κόσμου μας. Το κολλέγιο ή το πανεπιστήμιο πρέπει πραγματικά να είναι η αντιστοιχία στο πεδίο της εκπαίδευσης του κόσμου της Ιεραρχίας· πρέπει να είναι ο θεματοφύλακας εκείνων των μεθόδων, των τεχνικών και των συστημάτων σκέψης και ζωής που θα σχετίζουν ένα ανθρώπινο ον με τον κόσμο των ψυχών, με το Βασίλειο του Θεού κι όχι μόνο με τα άλλα ανθρώπινα όντα στο φυσικό πεδίο· όχι μόνο με τον κόσμο των φαινομένων, αλλά και με τον εσώτερο κόσμο των αξιών και της ποιότητας. Επαναλαμβάνω πάλι ότι αυτή η προετοιμασία του ανθρώπου για να γίνει πολίτης του Βασιλείου του Θεού δεν αποτελεί ουσιαστικά θρησκευτική δραστηριότητα για να

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

τη χειρίζονται οι εκπρόσωποι των μεγάλων θρησκειών του κόσμου. Πρέπει να είναι το καθήκον της ανώτερης εκπαίδευσης που θα δίνει σκοπό και σημασία σ’ όσα έχουν γίνει. Αν αυτό σας φαίνεται ιδεαλιστικό κι αδύνατο, επιτρέψτε μου να σας διαβεβαιώσω ότι απ’ τη στιγμή που η Υδροχοϊκή Εποχή θα είναι σε πλήρη άνθιση, αυτός θα είναι ο σίγουρος κι αναγνωρισμένος σκοπός των εκπαιδευτών της εποχής. Προτείνεται η επόμενη ακολουθία καθώς εξετάζουμε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που πρέπει να σχεδιασθεί για τη νεολαία των αμέσως επόμενων γενιών: Στοιχειώδης εκπαίδευση.................Πολιτισμός.....................Ηλικίες 1-14. Μέση εκπαίδευση...........................Κουλτούρα.....................Ηλικίες 14-21. Ανώτερη εκπαίδευση......................Πνευματική....................Ηλικίες 21-28. Μόνο η οικονομική υλική μας έμφαση και η πίεση αναγκάζουν τα νιάτα να εργασθούν πριν ωριμάσουν. Πρέπει επίσης να θυμάστε (κι αυτό γίνεται πλατύτερα κατανοητό) ότι η ποιότητα των νέων παιδιών που έρχονται τώρα σε ενσάρκωση, γίνεται σταθερά καλύτερη κι ανώτερη. Σε πολλές περιπτώσεις είναι περισσότερο του κανονικού έξυπνα κι αυτό που εσείς (στην τεχνική σας ορολογία) ονομάζετε Δείκτη Νοημοσύνης τους, είναι συχνά εξαιρετικά ψηλός. Αυτό θα συμβαίνει όλο και συχνότερα, ωσότου οι νέοι άνθρωποι των δεκατεσσάρων ετών θα έχουν τον εξοπλισμό και τη νοημοσύνη των λαμπρών ανδρών και γυναικών των σημερινών πανεπιστημίων. Μου είναι αδύνατο να αποδείξω την αλήθεια αυτών των δηλώσεων, αλλά η μελέτη της φυλής και του σύγχρονου παιδιού στις πιο πολιτισμένες μας χώρες θα φανερώσει κλίσεις και τάσεις που θα κάνουν τη θέση μου πιο λογική στην τελική σας εκτίμηση. Θα κάνατε όλοι καλά να μελετήσετε προσεκτικά αυτή τη διάκριση μεταξύ κουλτούρας και πολιτισμού. Λέγοντας την ίδια αυτή αλήθεια με άλλα λόγια κι αναγνωρίζοντας σαν βασική προϋπόθεση τις ουσιαστικά ανώτερες του κανονικού δυνατότητες του ανθρώπινου όντος, μπορούμε να πούμε ότι: Η πρώτη προσπάθεια της εκπαίδευσης να εκπολιτίσει το παιδί θα είναι να γυμνάσει και να κατευθύνει σωστά τα ένστικτά του. Η δεύτερη υποχρέωση των εκπαιδευτών θα είναι να επιφέρουν την αληθινή του κουλτούρα, γυμνάζοντάς το να χρησιμοποιεί τη νοημοσύνη του σωστά. Το τρίτο καθήκον της εκπαίδευσης θα είναι να εφελκύσει και ν’ αναπτύξει την ενόραση. Όταν τα τρία αυτά θα είναι αναπτυγμένα και σε πλήρη λειτουργία, θα έχετε ένα πολιτισμένο, καλλιεργημένο και πνευματικά αφυπνισμένο ανθρώπινο ον. Ο άνθρωπος τότε θα είναι ενστικτωδώς σωστός, διανοητικά υγιής κι ενορατικά ενήμερος. Η ψυχή του, ο νους του κι ο εγκέφαλός του θα λειτουργούν όπως θα έπρεπε και σε ορθή σχέση μεταξύ τους, δημιουργώντας έτσι πάλι συντονισμό κι ορθή ευθυγράμμιση. Κάποια μέρα θα γίνει κάποια ανάλυση της συμμετοχής των τριών μεγάλων ηπείρων – Ασίας, Ευρώπης και Αμερικής – στην τριπλή αυτή ανέλιξη όσον αφορά την Αρεία φυλή. Η δόξα της ανθρωπότητας ωστόσο δεν πρέπει να λησμονείται· συνίσταται στο εξής: κάθε φυλή εκκόλαψε εκείνους που εξέφρασαν το ανώτερο δυνατό για την εποχή τους –

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

ανθρώπους που έσμιξαν μέσα τους την τριπλότητα του ενστίκτου, της διανόησης και της ενόρασης. Ο αριθμός τους ήταν σχετικά μικρός στα αρχικά στάδια της ανέλιξης του ανθρώπινου γένους, αλλά η διαδικασία επιτάχυνσης της ανάπτυξης προωθείται ταχύτατα και υπάρχουν πολλοί σήμερα που προετοιμάζονται για την “ανώτερη εκπαίδευση” με την αληθινή έννοια του όρου. Πιο πολλά θα επιτευχθούν όταν οι εκπαιδευτές του κόσμου συλλάβουν το σκοπό της διαδικασίας σαν μια ολική και προγραμματισμένη ανέλιξη και τότε θα συγκεντρώσουν την προσοχή τους στην ενστικτώδη, διανοητική κι ενορατική εκγύμναση της φυλής κατά τέτοιο τρόπο ώστε ολόκληρα τα εικοσιοκτώ χρόνια εκπαίδευσης θ’ αναγνωρίζονται σαν μια οργανωμένη κατευθυνόμενη διαδικασία και ο στόχος θα είναι σαφής. Θα είναι πρόδηλο τότε ότι αυτοί που θα εκπαιδεύονται πρέπει να διαχωρίζονται απ’ τις σκοπιές που ήδη έθιξα: α. Σ’ εκείνους που θα είναι ικανοί να εκπολιτιστούν σωστά. Αναφέρεται στη μάζα των ανθρώπων. β. Σ’ εκείνους που θα είναι ικανοί να προωθηθούν στον κόσμο της κουλτούρας. Περιλαμβάνει έναν πολύ μεγάλο αριθμό. γ. Σ’ εκείνους που θα μπορούν να προσθέσουν στο ενεργητικό του πολιτισμού και της κουλτούρας τον “εξοπλισμό” που απαιτείται για τη διαδικασία της λειτουργίας σαν συνειδητές ψυχές, όχι μόνο στους τρεις κόσμους της ενστικτώδους και διανοητικής βίωσης, αλλά και στον κόσμο της πνευματικής ύπαρξης, με πλήρη όμως συνέχεια συνείδησης και με πλήρη τριπλή ολοκλήρωση. Δεν μπορούν όλοι να περάσουν στις ανώτερες βαθμίδες κι αυτό πρέπει να εκτιμηθεί. Η εκτίμηση της ικανότητας θα βασίζεται πάνω στην κατανόηση των ακτινικών τύπων (στην επιστήμη της εσωτερικής ψυχολογίας), πάνω στην κατανόηση της κατάστασης του αδενικού και φυσικού εξοπλισμού, πάνω σε ορισμένες συγκεκριμένες δοκιμασίες και πάνω στη νέα μορφή της αστρολογίας. Θα ήθελα να υποβάλω μια απλή παράκληση στους ειλικρινείς σπουδαστές. Στοχασθείτε τις ακόλουθες τέσσερις δηλώσεις: 1. Η ανταχκάρανα εκφράζει την ποιότητα του μαγνητισμού που ανοίγει τη θύρα στο κέντρο διδασκαλίας της Μεγάλης Λευκής Στοάς. 2. Η ανταχκάρανα είναι η συνειδητή ολοκληρώνουσα δύναμη. 3. Η ανταχκάρανα είναι το μέσον της μετάδοσης του φωτός. 4. Η ανταχκάρανα αφορά τη συνέχιση της ανθρώπινης αντίληψης. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΕΛΙΞΗΣ Θα ήθελα να προσθέσω ακόμη μία αναλογία στην προηγούμενη, που θα χρησιμεύσει για να διασαφηνίσει στις διάνοιές σας τη διαδικασία της ανέλιξης και να κάνει το όλο θέμα (απ’ τη φυλετική σκοπιά) ακόμη πιο σαφές και συγκεκριμένο: Γενική φυλετική ανάπτυξη..................Πολιτισμός............Ατραπός της Εξάγνισης. Εκγύμναση των Διανοούμενων..........Κουλτούρα............Ατραπός της Μαθητείας.

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

Δημιουργία των Φωτισμένων.............Φώτιση..................Ατραπός της Μύησης. Θα σας είναι λοιπόν προφανές ότι ο όλος στόχος της μελλοντικής και της τωρινής προσπάθειας είναι να φέρει την ανθρωπότητα στο σημείο όπου – μιλώντας αποκρυφιστικά – “θα εισέλθει στο φως”. Ολόκληρη η τάση της τωρινής επίσπευσης που μπορεί να παρατηρηθεί τόσο καθαρά στη φυλή, είναι να βοηθήσει τη φυλή ν’ αποκτήσει γνώση, να τη μετουσιώσει σε σοφία με τη βοήθεια της κατανόησης κι έτσι να γίνει “πλήρως φωτισμένη”. Η φώτιση είναι ο κύριος στόχος της εκπαίδευσης. Ακριβώς σ’ αυτή την περιοχή της σκέψης κι αναγνώρισης μπορεί να βρεθεί η διαφορά μεταξύ του έργου του Βούδδα και του έργου του Χριστού. Ο Βούδδας πέτυχε τη “Φώτιση” και ήταν ο πρώτος απ’ την ανθρωπότητά μας που το κατόρθωσε. Μικρότερες βαθμίδες φώτισης είχαν επιτευχθεί συχνά από πολλούς ενσαρκωμένους Υιούς του Θεού νωρίτερα. Ο Χριστός, εξαιτίας της επίτευξης του Βούδδα κι εξαιτίας του δικού Του σημείου εξέλιξης, μπόρεσε να εγκαινιάσει μια νέα εποχή και να θεσπίσει ένα νέο στόχο απ’ όπου μια άλλη θεία αρχή κατόρθωσε να έλθει σ’ εκδήλωση και να επιτύχει γενική αναγνώριση. Εγκαινίασε την “εποχή της αγάπης” κι έδωσε στον κόσμο την έκφραση μιας νέας θείας όψης, εκείνη της αγάπης. Ο Βούδδας αποκορύφωσε την “εποχή της γνώσης”. Ο Χριστός άρχισε την “εποχή της αγάπης”. Και οι δύο εποχές ενσωματώνουν κι εκφράζουν δύο κύριες θείες αρχές. Έτσι έγινε εφικτή η νέα εκπαίδευση με το έργο του Βούδδα. Αυτό θα σας καταδείξει πόσο αργά προχωρεί η εξέλιξη. Η νέα θρησκεία έγινε εφικτή με το έργο και τη ζωή του Χριστού. Μιλώντας εσωτερικά, τα πέταλα γνώσης του ανθρώπινου εγωικού λωτού εκδιπλώθηκαν κι ο Βούδδας επιτάχυνε τη γοργή πορεία αυτού του συμβάντος. Τώρα εκδιπλώνονται επίσης τα πέταλα αγάπης του εγωικού λωτού της ανθρώπινης οικογένειας – η ταχύτητα αυτού του συμβάντος είναι αποτέλεσμα της δράσης του Χριστού. Μπορείτε άραγε να κατανοήσετε τη σημασία αυτού που προσπαθώ να σας πω και μπορείτε να συλλάβετε την έννοια όσων πρόκειται να πω; Τα σημεία που ζητώ να παρουσιάσω είναι τα ακόλουθα: Επειδή τα τρία πέταλα γνώσης του ανθρώπινου εγωικού λωτού έχουν τώρα φυλετικά εκδιπλωθεί (κι όταν χρησιμοποιώ τη λέξη “φυλετικά”, εννοώ την ανθρώπινη οικογένεια κι όχι την Αρεία φυλή), είναι πλέον δυνατό για τα πέταλα αγάπης να εκδιπλωθούν. Η ενέργεια που ρέει από την εξωτερική σειρά πετάλων είχε ένα τριπλό αποτέλεσμα: 1. Ζωογόνησε ολόκληρο το σώμα της ανθρωπότητας κι επέφερε την τωρινή ταχύτητα, το νοήμονα (ή θα έπρεπε να πω “διανοητικό”;) πολιτισμό και τη σύγχρονη κουλτούρα μας, όπου κι αν βρίσκεται. Ο εγκέφαλος της ανθρωπότητας είναι τώρα προσιτός σε ζωογόνηση, απ’ όπου και η μαζική εκπαίδευση. 2. Διάνοιξε έναν αγωγό, ώστε τα πέταλα αγάπης να μπορούν να ζωογονούν το αστρικό σώμα της ανθρωπότητας, οδηγώντας έτσι σε γενική συνεργασία και ομαδική αγάπη. Η καρδιά της ανθρωπότητας είναι τώρα προσιτή σε ζωογόνηση, απ’ όπου και τα σημερινά κινήματα φιλανθρωπίας, καλής θέλησης και αγαθοεργίας.

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

3. Θα κάνει εφικτή τελικά τη ζωογόνηση του νοητικού σώματος απ’ τα πέταλα θέλησης ή θυσίας κι αυτό θα φέρει επίγνωση του Σχεδίου, κατευθυνόμενο σκοπό κι ομαδική σύνθεση. Το πρώτο απ’ αυτά τα τρία πέταλα γνώσης άνοιξε στους χρόνους της Λεμουρείας κι έφερε ένα μέτρο φωτός στο φυσικό πεδίο συνείδησης της ανθρωπότητας. Το δεύτερο άνοιξε στους Ατλάντειους χρόνους κι έφερε φως στο αστρικό πεδίο. Και στη δική μας φυλή, την Αρεία, άνοιξε το τρίτο πέταλο κι έφερε το φως της νοητικής γνώσης στον άνθρωπο. Έτσι συμπληρώθηκε (στις τρεις φυλές) το δυσχερές έργο της ζωογόνησης του τριπλού εκδηλωμένου κόσμου (φυσικού, αστρικού, νοητικού) και η ενέργεια της νοημοσύνης έγινε ένας πανίσχυρος, δεσπόζων παράγοντας. Τώρα προχωρεί το έργο της ζωογόνησης του ανθρώπου με την ενέργεια της αγάπης κι επιτελείται μεγάλη πρόοδος και τα αποτελέσματα (επειδή εκπορεύονται απ’ τη δεύτερη όψη της θειότητας) θα παραχθούν με μεγάλη άνεση και στο βασίλειο της συνειδητής επίγνωσης. Το λέω αυτό για δική σας ενθάρρυνση. Δια της δραστηριότητας της ενέργειας της γνώσης έχετε: Πολιτισμό............Κουλτούρα...............Φώτιση. και στη δεύτερη περίπτωση θα έχετε: Συνεργασία................Αγαπητική Κατανόηση.................Ομαδική Αγάπη. Υπάρχουν ανώτερες αντιστοιχίες για τις οποίες δεν έχουμε ακόμη κατάλληλες λέξεις. Η συνεργατική καλή θέληση είναι το μόνο που τη στιγμή αυτή μπορούμε να περιμένουμε από τις μάζες κι αυτή είναι η μεταρσίωση των δυνάμεων που αποδεσμεύθηκαν μέσω του πολιτισμού. Η αγαπητική κατανόηση πρέπει να είναι το γνώρισμα της καλλιεργημένης, συνετότερης ομάδας μαζί με μια ικανότητα να συσχετίζει τον κόσμο της έννοιας με τον κόσμο των εξωτερικών αποτελεσμάτων. Στοχασθείτε αυτή την πρόταση. Η ομαδική αγάπη είναι και πρέπει να είναι το προέχον χαρακτηριστικό των Φωτισμένων του κόσμου κι αυτή την εποχή είναι η κινητήρια δύναμη των Διδασκάλων της Σοφίας, μέχρις ότου αρκετοί μαθητές θα εκφράζουν την ιδιαίτερη αυτή δύναμη. Όταν τα πέταλα θέλησης ή θυσίας του ανθρώπινου εγωικού λωτού θα έχουν ανοίξει, θα εμφανισθεί τότε μια ακόμη ανώτερη τριάδα αντιστοιχιών. Αυτές θα είναι γνωστές σαν: Συμμετοχή.................Σκοπός..................Καταστάλαξη. Έτσι σαν αποτέλεσμα των εξελικτικών διαδικασιών στην ανθρωπότητα θα εμφανισθεί η ακόλουθη κατηγορία δυνάμεων ή ενεργειών που καθεμιά απ’ αυτές θα παρουσιάζει ορισμένες συγκεκριμένες ποιότητες οι οποίες θα είναι παράλληλες προς το άνοιγμα των πετάλων του ανθρώπινου λωτού. (Σελ. 56) Ι.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΠΕΤΑΛΑ ΓΝΩΣΗΣ..........Πολιτισμός............................Κουλτούρα............................Φώτιση Οι Μάζες των Ανθρώπων.....Οι Διανοούμενοι...................Πνευματικός Άνθρωπος

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

II.

III.

Ατραπός της Εξάγνισης........Ατραπός της Μαθητείας.......Ατραπός της Μύησης Συν ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΠΕΤΑΛΑ ΑΓΑΠΗΣ..........Συνεργασία...........................Αγαπητική Κατανόηση.........Ομαδική Αγάπη Οι Διανοούμενοι...................Παγκόσμιοι Ζηλωτές............Η Ιεραρχία Συν ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΑΞΗ ΠΕΤΑΛΑ ΘΕΛΗΣΗΣ.......Συμμετοχή............................Σκοπός..................................Καταστάλαξη ΚΑΙ ΘΥΣΙΑΣ (στο Σχέδιο) (Κατευθυνόμενη θέληση (του Σχεδίου από την όλων των Μαθητών) Ιεραρχία)

Μπορείτε να παρατηρήσετε απ’ τον πίνακα ότι τα πέταλα αγάπης δείχνουν πράγματι σημάδια ανοίγματος κι αυτό θα σας δείξει καθαρά τη δυνατότητα ορισμένων γεγονότων τα οποία ελπίζουμε. Ο κόσμος πρέπει να προχωρήσει κανονικά και με τάξη. Τα πρόωρα συμβάντα είναι συνήθως καταστρεπτικά. Όλα αυτά αφορούν την ανέλιξη της φυλής σε κουλτούρα και προχωρούν με γοργό ρυθμό. Όταν οι ρυθμιστικοί παράγοντες κατανοηθούν καλύτερα και η μέθοδος κι ο σκοπός τους γίνουν αντιληπτά, θα δούμε μια προσπάθεια εκ μέρους εκείνων που ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση να κινηθούν με μεγαλύτερη ταχύτητα· αυτό θα επισπεύσει την επίτευξη κουλτούρας απ’ τις μάζες και την επίτευξη φώτισης απ’ την πιο διανοητική ομάδα. Υπάρχει ένα σημείο που θα ήθελα να τονίσω εδώ. Στο μέλλον η φώτιση θα εξετάζεται κυρίως απ’ τη σκοπιά της διανόησης και το όλο θέμα θα προσεγγίζεται νοητικά κι όχι τόσο συγκεκριμένα (όπως συμβαίνει σήμερα) απ’ τη σκοπιά της θρησκείας. Η φώτιση, ο μυστικισμός και η θρησκεία περπάτησαν πλάι-πλάι. Μια απ’ τις κύριες συνεισφορές της τωρινής εποχής στην ανέλιξη της φυλής υπήρξε η αναπτυσσόμενη αναγνώριση ότι η πνευματικότητα δεν πρέπει να συγχέεται και να περιορίζεται από την αποδοχή και την τήρηση εντολών που περιέχονται στις παγκόσμιες Γραφές· δεν μπορεί να καταπιέζεται από τα πορίσματα που κάποια ορθόδοξη ιερατική κάστα βγάζει απ’ αυτές τις Γραφές, ούτε και μπορούν να κυβερνούν οι τάσεις των αρχαίων θεολογιών. Ο Θεός μπορεί να γίνει γνωστός από τα έργα Του και τα έργα αυτά μπορούν να εκτιμηθούν ευκολότερα μέσω των αποκαλύψεων της επιστήμης παρά μέσω των ύμνων, των προσευχών και των κηρυγμάτων στις εκκλησίες ολόκληρου του κόσμου. Ποιο θα είναι λοιπόν το χρέος των εκκλησιών στο μέλλον; Και ποιος θα είναι ο κύριος αντικειμενικός σκοπός της επερχόμενης νέας θρησκείας; Θα είναι κυρίως να επιφέρει το άνοιγμα των πετάλων αγάπης, εγκαινιάζοντας έτσι μια εποχή αληθινής συνεργασίας, αγαπητικής κατανόησης κι ομαδικής αγάπης. Αυτό θα γίνει με την εκγύμναση των λαών και του ατόμου στους κανόνες της Ορθής Προσέγγισης. Ο βασικός τόνος της νέας εκπαίδευσης είναι ουσιαστικά η ορθή ερμηνεία της ζωής του παρελθόντος και του παρόντος και η σχέση της με το μέλλον του ανθρώπινου γένους· ο βασικός τόνος της νέας θρησκείας πρέπει και θα είναι η ορθή προσέγγιση προς το Θεό που είναι υπερβατικός στη φύση κι ενυπάρχει στον άνθρωπο, ενώ ο βασικός τόνος της νέας επιστήμης της πολιτικής και της διακυβέρνησης θα είναι οι

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

ορθές ανθρώπινες σχέσεις και η εκπαίδευση θα πρέπει να προετοιμάζει το παιδί γι’ αυτά τα δύο. Όσοι εργάζονται στις τρεις αυτές ομάδες πρέπει τελικά να προχωρήσουν με τη στενότερη συνεργασία και γι’ αυτή τη σχεδιασμένη κατανόηση και τη νοήμονα δραστηριότητα του ανθρώπινου γένους πρέπει να προετοιμάσει η νέα εκπαίδευση. Στα παραπάνω σχόλια και σε όσα έδωσα νωρίτερα έχετε τις λίγες υποδείξεις που ζήτησα να κάνω σε σχέση με την ανέλιξη της φυλής σε κουλτούρα. Η αληθινή ιστορία της ανθρωπότητας, που είναι μεγάλη και ποικίλη και χαμένη στις υποθετικές υποδείξεις των εσωτεριστών (που όταν είναι αληθινές, σπάνια επιδέχονται απόδειξη), έφερε την ανθρωπότητα σ’ ένα σημείο της εξέλιξής της όπου το φως της γνώσης διαπερνά οριστικά τους σκοτεινούς τόπους της γης. Ένα πλήθος πληροφοριών είναι τώρα διαθέσιμες σ’ όσους έχουν την ικανότητα ανάγνωσης και γραφής – ο αριθμός των οποίων αυξάνει καθημερινά – ενώ τα μέσα μεταφοράς κι επικοινωνίας εκμηδένισαν πρακτικά το χρόνο κι έφεραν όλο τον κόσμο μαζί σαν μια λειτουργική μονάδα. Ένα πολύ ψηλό επίπεδο εκπαιδευτικής επίτευξης προβάλλει επίσης σ’ όλες τις πολιτισμένες χώρες. Ο μέσος πολίτης έχει στην κατοχή του ένα τεράστιο απόθεμα δεδομένων σε κάθε θέμα που μπορεί να φαντασθεί. Πολλά απ’ αυτά δεν αφομοιώνονται σωστά και μένουν αχρησιμοποίητα, βοηθούν όμως στη γενική εξύψωση της νοητικής διαδικασίας. Η παραγωγή της ανθρώπινης σκέψης σε γραπτό και προφορικό λόγο που ενσωματώνει εκείνο που είναι παλιό, εκείνο που είναι νέο και σύγχρονο κι εκείνο που είναι επιφανειακό και σχετικά άχρηστο, είναι τόσο τεράστια σήμερα ώστε είναι αδύνατο να καταχωρηθεί και η ζωή ενός βιβλίου είναι σύντομη. Σαν επιστέγασμα υπάρχει μια συγκεκριμένη προσπάθεια να έλθουν οι πηγές της εκπαίδευσης κοντά σε κάθε άνθρωπο πάνω στον πλανήτη. Αυτό τελικά θα συμβεί και ο προγραμματιζόμενος τύπος εκπαίδευσης θα επιτύχει τα ακόλουθα πράγματα, θέτοντας έτσι τα θεμέλια για τη μελλοντική ανέλιξη της ανώτερης και καλύτερης εκπαίδευσης: 1. Θα κάνει διαθέσιμα στο μέσο πολίτη όσα “ήρθαν στο φως” κατά το παρελθόν. 2. Θα εφελκύσει το ενδιαφέρον για τις νέες επιστήμες και για τη γνώση που έρχεται στο φως κατά το παρόν. 3. Θα αναπτύξει τη μνήμη και τη δύναμη να αναγνωρίζεται εκείνο που παρουσιάζεται στο νου. 4. Θα συσχετίσει το παρελθόν με το παρόν. 5. Θα εκπαιδεύσει τους πολίτες στα δικαιώματα και τη φύση της κατοχής με την προσοχή στις διαδικασίες της τέρψης και της ορθής χρήσης των υλικών και διανοητικών δώρων της ζωής και της σχέσης τους με την ομάδα. 6. Θα υποδείξει μετά από κατάλληλη μελέτη το σωστό επάγγελμα. 7. Θα διδάξει τις μεθόδους με τις οποίες μπορεί να επέρχεται ο συντονισμός της Προσωπικότητας. Όλα αυτά θα βγάζουν τον άνθρωπο στο στίβο της ζωής με κάποιο ποσοστό γνώσης για όσα ανακαλύφθηκαν στο παρελθόν και για ό,τι αποτελεί τη διανοητική κληρονομιά του· με κάποιο ποσοστό νοητικής δραστηριότητας που μπορεί ν’ αναπτυχθεί και να

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

εκγυμναστεί εφόσον ο ίδιος ο άνθρωπος το επιθυμεί και το επιτύχει με τον ορθό χειρισμό του εαυτού του σε σχέση με το περιβάλλον του· με κάποια νοητικά ιδεώδη, όνειρα και προσδοκίες που μπορούν να μετουσιωθούν σε πολύτιμο ενεργητικό εφόσον ο άνθρωπος είναι προικισμένος με επιμονή, εφόσον η φαντασία του δεν έχει αμβλυνθεί από ένα άνισο, υποχρεωτικό μαθητικό πρόγραμμα κι εφόσον υπήρξε αρκετά τυχερός για να έχει ένα σοφό δάσκαλο και μερικούς μεγαλύτερους φίλους γεμάτους κατανόηση. Θα σας είναι ακόμη προφανές ότι το έργο της νέας εκπαίδευσης είναι να πάρει τις πολιτισμένες μάζες και να τις οδηγήσει στο σημείο όπου θ’ αποκτήσουν κουλτούρα· να πάρει παρόμοια τον κόσμο με κουλτούρα και να τον εκπαιδεύσει στους τρόπους των Φωτισμένων. Τελικά θα βρεθεί ότι εκείνο που διδάσκεται τώρα στις σχολές εσωτεριστών, θ’ αποτελεί μέρος του αναγνωρισμένου διδακτικού προγράμματος που θα επιβληθεί στη γενιά που ανατέλλει κι ότι η διδασκαλία που δίνεται σήμερα στους προχωρημένους, σκεπτόμενους ανθρώπους του κόσμου, θα προσαρμοσθεί στις ανάγκες των νέων της περιόδου. Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΣΜΟΥ Οι εκπαιδευτές της νέας εποχής θα δώσουν αυξημένη έμφαση στην εσωτερική προσέγγιση και θα ωφελούσε ίσως αν επιχειρούσα εδώ να ορίσω τον εσωτερισμό με όρους της γενικής μέσης νοημοσύνης των σπουδαστών του εσωτερισμού και του σημείου της εξέλιξής τους. Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι ο αληθινός εσωτερισμός είναι κάτι πολύ βαθύτερο (από τη σκοπιά της Ιεραρχίας) απ’ ό,τι θα μπορούσατε να εκτιμήσετε. Ένας από τους ανεπαρκέστερους ορισμούς του εσωτερισμού είναι ότι αφορά εκείνο που είναι συγκαλυμμένο και κρυφό και το οποίο, ακόμη κι αν το υποψιαζόμαστε, εξακολουθεί να παραμένει άγνωστο. Το συμπέρασμα είναι ότι για να είναι κανείς εσωτεριστής πρέπει ν’ ανήκει σ’ εκείνους που ζητούν να εισχωρήσουν σ’ ένα ορισμένο μυστικό βασίλειο στο οποίο δεν επιτρέπεται να εισδύσει ο κοινός σπουδαστής. Αν αυτό ήταν όλο, τότε κάθε επιστήμονας και κάθε μυστικιστής θα αντιπροσώπευε την προσέγγιση του νοητικού τύπου και του αναπτυγμένου συναισθηματικού τύπου στον κόσμο του εσωτερισμού και των κρυμμένων πραγματικοτήτων. Αυτό ωστόσο δε θα ήταν ακριβές. Ο μυστικιστής δεν είναι ποτέ αληθινός εσωτεριστής, γιατί δεν ασχολείται στη συνείδησή του με ενέργειες και δυνάμεις, αλλά μ’ εκείνο το αόριστο “Κάτι άλλο” (που ονομάζεται Θεός, Χριστός, Αγαπημένος) και συνεπώς ασχολείται στην πραγματικότητα με εκείνο που ικανοποιεί την πείνα της ψυχής του. Ο επιστήμονας που τόσο γοργά ασχολείται τώρα και εισέρχεται στον κόσμο των δυνάμεων και των ενεργειών, είναι στην πραγματικότητα ένας αληθινός εσωτεριστής – μολονότι στην προσπάθειά του να ελέγξει τις ενέργειες που ερευνά, αρνείται την πηγή τους. Αυτό έχει σχετικά μικρή σπουδαιότητα· αργότερα θ’ αναγνωρίσει την εκπορευτική πηγή τους. Η βασική προσέγγιση για όλους όσους προσπαθούν να συλλάβουν τον εσωτερισμό ή να διδάξουν τους σπουδαστές του εσωτερισμού, είναι να θέσουν την έμφαση στον

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

κόσμο των ενεργειών και ν’ αναγνωρίσουν ότι πίσω απ’ όλα τα συμβάντα του κόσμου των φαινομένων (και μ’ αυτό εννοώ τους τρεις κόσμους της ανθρώπινης εξέλιξης) υφίσταται ο κόσμος των ενεργειών· αυτές έχουν τη μεγαλύτερη πολλαπλότητα και πολυπλοκότητα αλλά όλες τους κινούνται κι εργάζονται υπό το Νόμο της Αιτίας και του Αποτελέσματος. Συνεπώς θεωρώ σχεδόν περιττό να σας υποδείξω την πολύ πρακτική φύση αυτού του ορισμού και την εφαρμογή του στη ζωή του ζηλωτή ατομικά, στη ζωή της κοινότητας και στις παγκόσμιες υποθέσεις ή στα άμεσα ρυθμιστικά επίπεδα των πειραματικών πνευματικών ενεργειών που επιζητούν διαρκώς μια κρούση ή μια επαφή με τον κόσμο των φαινομένων. Αυτό το επιτελούν κάτω από πνευματική διεύθυνση για να εκτελέσουν το Σχέδιο. Η παραπάνω δήλωση είναι θεμελιώδης στη σπουδαιότητά της· όλοι οι άλλοι ορισμοί υπονοούνται σ’ αυτή και είναι η πρώτη σημαντική αλήθεια για τον εσωτερισμό, που πρέπει να μάθει και να εφαρμόσει κάθε ζηλωτής του μυστηρίου και της παγκοσμιότητας εκείνου που κινεί τους κόσμους και υπόκειται της εξελικτικής διαδικασίας. Το πρώτο χρέος του εσωτεριστή είναι να κατανοήσει τη φύση των ενεργειών που επιζητούν να τον ρυθμίσουν και που εκφράζονται στο φυσικό πεδίο δια του μηχανισμού του ή των φορέων της εκδήλωσής του. Ο σπουδαστής του εσωτερισμού πρέπει λοιπόν να συλλάβει ότι: 1. Είναι ένα άθροισμα δυνάμεων που κληρονομήθηκαν και ρυθμίζονται από εκείνο που υπήρξε, συν μια μεγάλη ανταγωνιστική δύναμη που δεν αποτελεί αρχή και την ονομάζουμε φυσικό σώμα. 2. Είναι ευαίσθητος σε ορισμένες ενέργειες και πρέπει ν’ αποκτήσει μεγαλύτερη επίγνωσή τους, που προς το παρόν του είναι άγνωστες και δεν έχουν καμιά χρησιμότητα γι’ αυτόν· πρέπει τελικά ν’ αποκτήσει την επίγνωσή τους, αν πρόκειται να προχωρήσει βαθύτερα στον κόσμο των κρυμμένων δυνάμεων. Πιθανόν να είναι ενέργειες που γι’ αυτόν να ήταν επιζήμιες, αν εργαζόταν μαζί τους κι αυτές πρέπει να τις ξεχωρίσει και να τις απορρίψει· υπάρχουν άλλες που πρέπει να μάθει να τις χρησιμοποιεί, γιατί θ’ αποδεικνύονταν ευεργετικές και θα μπορούσαν ν’ αυξήσουν τη γνώση του και συνεπώς θα μπορούσαν να θεωρηθούν αγαθές. Να έχετε όμως υπόψη ότι οι ίδιες οι ενέργειες δεν είναι ούτε κακές ούτε καλές. Η Μεγάλη Λευκή Στοά, η πνευματική Ιεραρχία μας και η Μαύρη Στοά χρησιμοποιούν τις ίδιες παγκόσμιες ενέργειες, αλλά με διαφορετικά κίνητρα κι αντικειμενικούς σκοπούς· και οι δύο όμιλοι είναι όμιλοι εκγυμνασμένων εσωτεριστών. Ο ασκούμενος εσωτεριστής πρέπει συνεπώς: 1. Ν’ αποκτήσει επίγνωση της φύσης των δυνάμεων που συνιστούν τον εξοπλισμό της προσωπικότητάς του και τις οποίες αυτός ο ίδιος έφερε μαγνητικά σε έκφραση στους τρεις κόσμους. Αυτές σχηματίζουν ένα συνδυασμό ενεργών δυνάμεων· πρέπει να μάθει να διαφοροποιεί μεταξύ της αυστηρά φυσικής ενέργειας που είναι αυτόματη στην ανταπόκρισή της προς άλλες και εσώτερες

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

ενέργειες κι εκείνων που προέρχονται από συναισθηματικά και νοητικά επίπεδα συνείδησης, που εστιάζονται δια του αιθερικού σώματος το οποίο με τη σειρά του κινητοποιεί και γαλβανίζει το φυσικό του φορέα σε ορισμένες δραστηριότητες. 2. Να γίνει ευαίσθητος στις ωθούσες ενέργειες της ψυχής, που εκπορεύονται από τα ανώτερα νοητικά επίπεδα. Αυτές επιζητούν να ελέγξουν τις δυνάμεις του τριπλού ανθρώπου, όταν προσεγγισθεί κάποιο συγκεκριμένο σημείο εξέλιξης. 3. Να αναγνωρίσει τις ρυθμιστικές ενέργειες του περιβάλλοντός του, θεωρώντας τες όχι σαν γεγονότα ή περιστατικά, αλλά σαν ενέργεια σε δράση· μ’ αυτό τον τρόπο μαθαίνει να βρίσκει το δρόμο του πίσω απ’ τη σκηνή των εξωτερικών συμβάντων στον κόσμο των ενεργειών κι έτσι να επιδιώκει επαφή και να γίνεται ικανός για την επιτέλεση ορισμένων δραστηριοτήτων. Έτσι εισέρχεται στον κόσμο της έννοιας. Γεγονότα, περιστατικά, συμβάντα και φυσικά φαινόμενα κάθε είδους είναι απλώς σύμβολα εκείνου που συμβαίνει στους εσώτερους κόσμους και σ’ αυτούς τους κόσμους πρέπει να εισέλθει ο εσωτεριστής, όσο του επιτρέπει η αντίληψή του· αργότερα θ’ ανακαλύψει κόσμους που θ’ απαιτήσουν την επιστημονική του διείσδυση. 4. Για την πλειοψηφία των ζηλωτών η ίδια η Ιεραρχία παραμένει ένα εσωτερικό βασίλειο που απαιτεί ν’ ανακαλυφθεί και που επιδέχεται διείσδυση. Διαλέγω τις λέξεις μου με προσοχή σε μια προσπάθεια να εφελκύσω την εσωτερική ανταπόκρισή σας. Δεν επιζητώ να προχωρήσω πέρα απ’ αυτό το σημείο του προκαθορισμένου στόχου της ανθρωπότητας· για τους μυημένους και τους μαθητές που δεν έχουν ακόμη λάβει τη Μύηση της Μεταμόρφωσης, τα ανώτερα βασίλεια επίγνωσης κι ο “μυστικός Τόπος του Υψίστου” (η Αίθουσα Συμβουλίου του Σανάτ Κουμάρα) παραμένουν βαθιά εσωτερικά. Είναι ένα ανώτερο βασίλειο ενεργειών – πλανητικών, εξωπλανητικών κι ενδοπλανητικών· αυτές δεν αφορούν τους εκπαιδευτικούς και το διδακτικό προσωπικό μιας εσωτερικής σχολής δεν καλείται ν’ ασχοληθεί μαζί τους. Έχει καθήκον να εκγυμνάσει τους σπουδαστές ν’ αναγνωρίζουν την ενέργεια και τη δύναμη· να διακρίνουν ανάμεσα στους διάφορους τύπους ενέργειας, τόσο σε σχέση με τον εαυτό τους όσο και με τις παγκόσμιες υποθέσεις και ν’ αρχίσουν να σχετίζουν εκείνο που βλέπεται και βιώνεται μ’ εκείνο που είναι αόρατο, ρυθμιστικό και καθοριστικό. Αυτό είναι το εσωτερικό χρέος. Υπάρχει μια τάση μεταξύ των σπουδαστών του εσωτερισμού, ιδιαίτερα εκείνων που ανήκουν στις παλιότερες Ιχθυακές ομάδες, να θεωρούν κάθε ενδιαφέρον για τις ενέργειες που δημιουργούν τα παγκόσμια γεγονότα ή αφορούν τη διακυβέρνηση και την πολιτική, σαν ανταγωνιστικό προς την εσωτερική και πνευματική προσπάθεια. Ο νεότερος όμως εσωτερισμός που θα υποστηριχθεί από τις πιο σύγχρονες ομάδες και τους περισσότερο νοητικούς τύπους, βλέπει όλα τα γεγονότα και τα παγκόσμια κινήματα και τις εθνικές διακυβερνήσεις καθώς κι όλα τα πολιτικά περιστατικά σαν εκφράσεις των ενεργειών που βρίσκονται στον εσώτερο κόσμο της εσωτερικής

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

έρευνας· συνεπώς δε βλέπουν κανένα βάσιμο λόγο για ν’ αποκλείσουν μια τόσο σημαντική όψη των ανθρώπινων υποθέσεων απ’ το λογισμό και τη σκέψη τους και από εκείνες τις νέες αλήθειες και τεχνικές που η ανακάλυψή τους μπορεί να φέρει τη νέα εποχή των ορθών ανθρώπινων σχέσεων. Ρωτούν: Γιατί να παραλείψουμε την πολιτική έρευνα απ’ το πνευματικό πρόγραμμα; Φρονούν ότι η έρευνα αυτή έχει ίση αν όχι μεγαλύτερη σπουδαιότητα από τη δραστηριότητα των εκκλησιών· οι κυβερνήσεις καθορίζουν τους λαούς και βοηθούν στη δημιουργία κάθε σύγχρονου πολιτισμού, επιβάλλοντας στις μάζες των ανθρώπων ορισμένες αναγκαίες γραμμές σκέψης. Οι εκκλησίες και οι άνθρωποι παντού οφείλουν να μάθουν ότι δεν υπάρχει τίποτα σ’ ολόκληρο τον κόσμο των φαινομένων, των δυνάμεων και των ενεργειών που να μην μπορεί να περιέλθει υπό τον έλεγχο εκείνου που είναι πνευματικό. Καθετί που υπάρχει, είναι στην πραγματικότητα πνεύμα σ’ εκδήλωση. Οι μάζες σήμερα ενδιαφέρονται για την πολιτική κι αυτό θεωρείται απ’ τους Διδασκάλους σαν ένα μεγάλο βήμα προς τα μπρος. Όταν οι πνευματικά προσανατολισμένοι άνθρωποι του κόσμου περιλάβουν στο πεδίο της εσωτερικής τους έρευνας αυτή τη σχετικά νέα περιοχή της ανθρώπινης σκέψης και τη διεθνή της δραστηριότητα, θα επιτελεστεί πολύ μεγάλη πρόοδος. Ας σας δώσω ένα απλό παράδειγμα: Ο πόλεμος είναι πραγματικά μια μεγάλη έκρηξη ενεργειών και δυνάμεων που παράγονται στα εσώτερα πεδία όπου οφείλει να εργάζεται ο εσωτεριστής (αλλά σπάνια βρίσκεται εκεί) και που βρίσκουν τη φρικτή και καταστροφική τους έκφραση στο φυσικό πεδίο. Αυτό υποδεικνύεται σήμερα από τη συνεχή χρήση των όρων “Δυνάμεις του Φωτός” και “Δυνάμεις του Κακού”. Όταν οι εσώτερες, οι εσωτερικές και οι προδιαθέτουσες αιτίες του πολέμου ανακαλυφθούν με την εσωτερική έρευνα, τότε ο πόλεμος και οι πόλεμοι θα τερματιστούν. Αυτό είναι στη φύση του αληθινού εσωτερικού έργου, αλλά καταφρονείται απ’ τους σημερινούς εσωτεριστές που αυτοθεωρούνται σαν πνευματικά ανώτεροι για τέτοια ζητήματα και – στο φιλντισένιο πύργο τους – συγκεντρώνονται στη δική τους ανάπτυξη, προσθέτοντας και λίγη φιλοσοφία. Εδώ πρέπει να δηλωθεί ένα σημείο: Ο εσωτερισμός σε καμιά περίπτωση δεν έχει μυστικιστική κι αόριστη φύση. Είναι μια επιστήμη – ουσιαστικά η επιστήμη της ψυχής όλων των πραγμάτων – κι έχει τη δική της ορολογία, τα πειράματα, τα πορίσματα και τους νόμους. Όταν λέω “ψυχή”, αναφέρομαι στην εμψυχώνουσα συνείδηση που βρίσκεται σ’ ολόκληρη τη φύση και σ’ εκείνα τα επίπεδα που βρίσκονται έξω απ’ την περιοχή που ονομάζουμε συνήθως φύση. Οι σπουδαστές τείνουν να λησμονούν ότι κάθε επίπεδο επίγνωσης, απ’ το ψηλότερο ως το χαμηλότερο, είναι μια όψη του κοσμικού φυσικού πεδίου και συνεπώς έχει (απ’ τη σκοπιά της εξελικτικής διαδικασίας) υλική φύση και (απ’ τη σκοπιά ή την άποψη ορισμένων θείων Παρατηρητών) είναι σαφώς απτό και σχηματισμένο από δημιουργική ουσία. Ο εσωτεριστής ασχολείται συνεχώς με την ουσία· ασχολείται μ’ αυτή τη ζωντανή, παλλόμενη ουσία απ’ την οποία έγιναν οι κόσμοι και η οποία – καθώς έχει κληρονομηθεί από ένα προηγούμενο ηλιακό σύστημα – είναι χρωματισμένη από περασμένα γεγονότα και (όπως ειπώθηκε) είναι “ήδη διαποτισμένη με κάρμα”. Πρέπει

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

επίσης να σημειωθεί ότι όπως ακριβώς το φυσικό πεδίο, που μας είναι τόσο οικείο, δε θεωρείται σαν αρχή από το σπουδαστή του εσωτερισμού, έτσι και το κοσμικό φυσικό πεδίο (απ’ τη σκοπιά των κοσμικών ζωών) θεωρείται επίσης σαν “μη αρχή”. Σας δίνω εδώ πολλή τροφή για σκέψη. Πρέπει να δηλωθεί ότι ο εσωτεριστής ασχολείται ν’ ανακαλύψει και να εργασθεί με εκείνες τις αρχές που ενεργοποιούν κάθε επίπεδο του κοσμικού φυσικού πεδίου και που είναι στην πραγματικότητα όψεις της εξειδικευμένης ζωικής ενέργειας η οποία εργάζεται μέσα και διαμέσου της άναρχης ουσίας. Το καθήκον του είναι να μετατοπίσει την εστία της προσοχής του πέρα απ’ την πλευρά της μορφικής ουσίας της ύπαρξης και ν’ αποκτήσει επίγνωση εκείνου που υπήρξε η πηγή της δημιουργίας της μορφής πάνω σε οποιοδήποτε ειδικό επίπεδο. Είναι καθήκον του ν’ αναπτύξει μέσα του την απαιτούμενη ανταποκριτικότητα κι ευαισθησία προς την ποιότητα της ζωής που κυριαρχεί σε κάθε μορφή, μέχρι να φτάσει τελικά στην ποιότητα της ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ που εμψυχώνει τον πλανήτη και μέσα στη δραστηριότητα της Οποίας ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε. Για να το κάνει αυτό πρέπει πρώτα απ’ όλα να ανακαλύψει τη φύση των δικών του εξειδικευμένων ενεργειών (κι εδώ εισέρχεται η φύση των κυβερνώντων ακτίνων) που εκφράζονται μέσω των τριών κατώτερων φορέων της εκδήλωσής του κι αργότερα μέσω της ολοκληρωμένης προσωπικότητάς του. Εφόσον φτάσει σε κάποιο μέτρο αυτής της γνώσης κι έχει προσανατολισθεί στην εξειδικευμένη ζωική όψη, αρχίζει ν’ αναπτύσσει το λεπτοφυή εσώτερο μηχανισμό δια του οποίου μπορεί να γίνει επαφή με τις γενικότερες και συμπαντικές όψεις. Μαθαίνει να διαφοροποιεί ανάμεσα στην ποιότητα ή τις καρμικές προδιαθέσεις της “άναρχης” ουσίας απ’ την οποία έγιναν η δική του μορφή και όλες οι μορφές και στις εξειδικευμένες αρχές που επιζητούν έκφραση μέσω αυτών των μορφών και παρεμπιπτόντως να τις απολυτρώσουν, να τις σώσουν και να τις εξαγνίσουν, έτσι ώστε η ουσία του επόμενου ηλιακού συστήματος να είναι ανώτερης τάξης απ’ αυτή του τωρινού κι επομένως ν’ ανταποκρίνεται πληρέστερα στην όψη θέληση του Λόγου. Από την άποψη αυτή ο εσωτερισμός είναι η επιστήμη της απολύτρωσης και όλοι οι Παγκόσμιοι Σωτήρες είναι τα αιώνια σύμβολα και οι ερμηνευτές της. Για να απολυτρώσει την ουσία και τις μορφές της ήλθε σ’ εκδήλωση ο πλανητικός Λόγος και ολόκληρη η Ιεραρχία με το μεγάλο Αρχηγό της, τον Χριστό (το τωρινό παγκόσμιο Σύμβολο), μπορεί να θεωρηθεί σαν μια ιεραρχία λυτρωτών, εξασκημένων στην επιστήμη της απολύτρωσης. Όταν κατακτήσουν αυτή την επιστήμη, θα μπορέσουν τότε να περάσουν στην Επιστήμη της Ζωής και ν’ ασχοληθούν με τις ενέργειες οι οποίες τελικά θα διατηρήσουν και θα χρησιμοποιήσουν την εξειδικευμένη, απολυτρωμένη κι έν-αρχη πλέον ουσία και μορφές. Στόχος Τους είναι η απολύτρωση της άναρχης ουσίας, η δημιουργική της αποκατάσταση και η πνευματική της ολοκλήρωση· οι καρποί του μόχθου Τους θα φανούν στο τρίτο και τελικό ηλιακό σύστημα. Η δραστηριότητά Τους θα δημιουργήσει μια μεγάλη πνευματική και πλανητική συγχώνευση της οποίας η συγχώνευση προσωπικότητας και ψυχής (σ’ ένα ορισμένο

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

σημείο πάνω στην ατραπό της εξέλιξης) αποτελεί το σύμβολο σε μικροκοσμική έννοια. Μπορείτε να διαπιστώσετε απ’ αυτό τη στενή σχέση μεταξύ του έργου του ζηλωτή ατομικά ή του μαθητή καθώς απολυτρώνει, σώζει κι εξαγνίζει το τριπλό σώμα της εκδήλωσής του και του έργου του πλανητικού Λόγου καθώς επιτελεί ένα παρόμοιο καθήκον σε σχέση με τους “τρεις περιοδικούς φορείς” δια των οποίων εργάζεται: το φορέα της Προσωπικότητάς Του, την έκφραση της ψυχής Του και την εναδική Του όψη. Μ’ όλα όσα είπα θα έχετε αντιληφθεί ότι προσπαθώ να εξαλείψω από τη λέξη “εσωτερισμός” την αοριστία και να σας υποδείξω την τελείως επιστημονική και πρακτική φύση του εγχειρήματος που έχουν αναλάβει όλοι οι εσωτεριστές. Όταν η εσωτερική μελέτη συνδυασθεί με την εσωτερική ζωή, αποκαλύπτει με τον καιρό τον κόσμο της έννοιας και οδηγεί τελικά στον κόσμο της σημασίας. Ο εσωτεριστής αρχίζει προσπαθώντας ν’ ανακαλύψει το λόγο, το γιατί· αγωνίζεται με το πρόβλημα των συμβάντων, των γεγονότων, των κρίσεων και των περιστάσεων για να οδηγηθεί στην έννοια που πρέπει να έχουν γι’ αυτόν· όταν διακριβώσει την έννοια οποιουδήποτε ειδικού προβλήματος, τη χρησιμοποιεί σαν πρόσκληση για να εισδύσει βαθύτερα στο νεοαποκαλυφθέντα κόσμο της έννοιας· τότε μαθαίνει να ενσωματώνει τα μικρά προσωπικά του προβλήματα μέσα στο πρόβλημα του μεγαλύτερου Όλου, χάνοντας έτσι τη θέα του μικρού εαυτού και ανακαλύπτοντας το μεγαλύτερο Εαυτό. Η αληθινή εσωτερική σκοπιά είναι πάντα αυτή του μεγαλύτερου Όλου. Ανακαλύπτει τον κόσμο της έννοιας απλωμένο σαν ένα περίπλοκο δίχτυ πάνω από κάθε δραστηριότητα και κάθε όψη του φαινομενικού κόσμου. Αυτό το δίχτυ έχει σαν σύμβολο και σχέδιο τον αιθερικό ιστό· και ο αιθερικός ιστός που βρίσκεται μεταξύ των κέντρων της σπονδυλικής στήλης του ατόμου, είναι η μικροκοσμική αντιστοιχία του σαν μια σειρά από θύρες εισόδου προς το μεγαλύτερο κόσμο της έννοιας. Αυτό στην πραγματικότητα αφορά την αληθινή Επιστήμη των Κέντρων στην οποία συχνά έχω αναφερθεί. Αποτελούν τρόπους συνειδητής εισόδου (όταν αναπτυχθούν και λειτουργούν) σ’ έναν κόσμο υποκειμενικών πραγματικοτήτων και στις άγνωστες μέχρι τώρα φάσεις της θείας συνείδησης. Ο εσωτερισμός ωστόσο δεν ασχολείται με τα ίδια τα κέντρα και δεν αποτελεί επιστημονική προσπάθεια αφύπνισης των κέντρων, όπως νομίζουν πολλοί σπουδαστές. Ο εσωτερισμός είναι στην πραγματικότητα εκγύμναση της ικανότητας να λειτουργεί κανείς ελεύθερα στον κόσμο της έννοιας· δεν ασχολείται με καμιά όψη της μηχανικής μορφής· ασχολείται ολοκληρωτικά με την ψυχική όψη – την όψη του Σωτήρα, του Λυτρωτή και του Ερμηνευτή – και με τη μεσολαβητική αρχή μεταξύ της ζωής και της ουσίας. Αυτή η μεσολαβητική αρχή είναι η ψυχή του ζηλωτή ή του μαθητή ατομικά (αν μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια τέτοια παραπλανητική φρασεολογία)· είναι επίσης η ψυχή του κόσμου σαν σύνολο. Ο εσωτερισμός συνεπώς περιλαμβάνει μια ζωή που βιώνεται σε αρμονία με τις εσώτερες υποκειμενικές πραγματικότητες· είναι εφικτός μόνο όταν ο σπουδαστής έχει νοήμονα πόλωση και είναι εστιασμένος νοητικά· είναι χρήσιμος μόνο όταν ο

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

σπουδαστής μπορεί να κινείται μεταξύ των εσώτερων αυτών πραγματικοτήτων με επιδεξιότητα και κατανόηση. Ο εσωτερισμός περιλαμβάνει επίσης κατανόηση της σχέσης μεταξύ των δυνάμεων και των ενεργειών και την ικανότητα να χρησιμοποιεί ενέργεια για την ενίσχυση κι έπειτα τη δημιουργική χρήση των δυνάμεων με τις οποίες έγινε επαφή· απ’ όπου και η απολύτρωσή τους. Ο εσωτερισμός χρησιμοποιεί τις δυνάμεις της τρίτης όψης (αυτής της νοήμονος ουσίας) σαν υποδοχείς των ενεργειών των δύο ανώτερων όψεων και κάνοντας έτσι σώζει την ουσία. Ο εσωτερισμός είναι η τέχνη να “φέρνει κάτω στη γη” εκείνες τις ενέργειες που εκπορεύονται απ’ τις ύψιστες πηγές κι εκεί να τις “γειώνει” ή να τις αγκυροβολεί. Για παράδειγμα: ήταν μια εσωτερική δραστηριότητα μιας παγκόσμιας ομάδας σπουδαστών αυτή που έφερε σαν αποτέλεσμα τη διάδοση της διδασκαλίας για το Νέο Όμιλο Υπηρετών του Κόσμου • και κατά συνέπεια γείωσε και σταθεροποίησε στη συνείδηση της ανθρωπότητας το γεγονός της ύπαρξης και του έργου αυτού του βασικά υποκειμενικού ομίλου· έτσι το έργο του ομίλου αυτού εστιάσθηκε και η λυτρωτική του δραστηριότητα εντάθηκε. Κάθε αληθινή εσωτερική δραστηριότητα παράγει φως και φώτιση· καταλήγει στην τόνωση του κληρονομημένου φωτός της ουσίας και στον εμποτισμό του με την ποιότητα του ανώτερου φωτός της ψυχής – για την περίπτωση της ανθρωπότητας που λειτουργεί συνειδητά. Συνεπώς είναι δυνατό να ορίσουμε τον εσωτερισμό και τη δραστηριότητά του με όρους φωτός, αλλά αποφεύγω να το κάνω λόγω της αοριστίας και της μυστικιστικής εφαρμογής που έγινε ως τώρα από τους εσωτεριστές των περασμένων δεκαετιών. Αν οι εσωτεριστές αποδέχονταν στην απλούστερη μορφή της την εξαγγελία της σύγχρονης επιστήμης ότι ουσία και φως είναι όροι συνώνυμοι κι επίσης αναγνώριζαν ότι το φως που μπορούν να κομίσουν στην ουσία (η εφαρμογή της ενέργειας στη δύναμη) είναι εξίσου ουσιώδες σε φύση, θα γινόταν μια πολύ πιο νοήμων προσέγγιση. Ο εσωτεριστής ασχολείται πράγματι με το φως στις τρεις του όψεις, αλλά είναι προτιμότερο σήμερα να επιχειρήσουμε μια διαφορετική προσέγγιση μέχρι να γνωρίσει ο εσωτεριστής – με την ανάπτυξη, τη δοκιμή και το πείραμα – τις τριπλές αυτές διαφοροποιήσεις κατά μια πρακτική έννοια κι όχι μόνο θεωρητικά και μυστικιστικά. Πρέπει ν’ απαλλαγούμε από μερικά λάθη του παρελθόντος. Σας έδωσα πολλούς άλλους ορισμούς στα διάφορα βιβλία μου και μερικοί απ’ αυτούς ήταν εντελώς απλοί· μπορούν να έχουν κάποια έννοια για σας σήμερα κι αργότερα θα καταλήξουν να έχουν εμβριθέστερες σημασίες για σας. Θα ήθελα να προκαλέσω όλους τους εσωτεριστές να επιχειρήσουν την πρακτική προσέγγιση που σκιαγράφησα εδώ. Θα ήθελα να τους ζητήσω να ζουν μια ζωή λυτρωτική, ν’ αναπτύσσουν την έμφυτη νοητική τους ευαισθησία και να εργάζονται συνεχώς με την έννοια που βρίσκεται πίσω απ’ όλες τις ατομικές, κοινοτικές, εθνικές και παγκόσμιες υποθέσεις. Αν γίνει αυτό, τότε το φως θα λάμψει αιφνίδια και συνεχώς πιο έντονα στους δρόμους σας. Θα μπορέσετε να γίνετε κομιστές του φωτός, γνωρίζοντας τότε ότι “εν τω φωτί οψόμεθα Φως” – και το ίδιο και οι συνάνθρωποί σας. 

Πραγματεία επί της Λευκής Μαγείας, σελ. 398-433· Πραγματεία επί των Επτά Ακτίνων, Τόμ. ΙΙ (Εσωτερική Ψυχολογία), σελ. 629-751.

Η ΑΝΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΣΕ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ III ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Η ΤΩΡΙΝΗ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

τρία άμεσα βήματα μπροστά στα εκπαιδευτικά συστήματα του κόσμου και κάποια πρόοδος έχει ήδη γίνει για την επιτέλεσή τους. Να έχετε υπόψη σας ότι κάτω απ’ την εξελικτική ώθηση τέτοια βήματα γίνονται συχνά χωρίς καμιά κατανόηση των αληθινών αντικειμενικών σκοπών, ή κάποια πραγματική σύλληψη της αναδυόμενης σημασίας και του σκοπού. Επιτελούνται απλώς γιατί η ανάγκη της εποχής τα καθιστά σαν την προφανή επόμενη βαθμίδα, γιατί το παλιό σύστημα αποτυγχάνει να εκπληρώσει τον προτιθέμενο σκοπό του, γιατί τα αποτελέσματα είναι εμφανώς ανεπιθύμητα και γιατί κάποιος άνθρωπος με οραματισμό επεξεργάζεται μια νεότερη μέθοδο κι επιβάλλει τη θέλησή του στους γύρω του προκειμένου να καταδείξει το νέο ιδανικό. Αυτά τα τρία άμεσα βήματα είναι: Πρώτο: Η ανάπτυξη επαρκέστερων μέσων κατανόησης και μελέτης του ανθρώπινου όντος. Αυτή θα γίνει κατορθωτή με τρεις τρόπους: ΠΑΡΧΟΥΝ

1. Με την αύξηση και την ανάπτυξη της Επιστήμης της Ψυχολογίας. Είναι η επιστήμη του ουσιώδους ανθρώπου και την εποχή αυτή αναγνωρίζεται γενικότερα σαν χρήσιμη και συνεπής για την ορθή ανάπτυξη της ανθρώπινης μονάδας. Οι διάφορες σχολές ψυχολογίας, τόσο πολυάριθμες και χωριστικές, θα συνεισφέρουν τελικά όλες την ιδιαίτερη και ιδιάζουσα αλήθειά τους κι έτσι η πραγματική επιστήμη της ψυχής θ’ αναδυθεί απ’ αυτή τη σύνθεση. 2. Με την αύξηση και την ανάπτυξη της Επιστήμης των Επτά Ακτίνων. Η επιστήμη αυτή θα ρίξει φως πάνω στους φυλετικούς και τους ατομικούς τύπους· θα διατυπώσει με σαφήνεια τη φύση των ατομικών και φυλετικών προβλημάτων· θα υποδείξει τις δυνάμεις και τις ενέργειες που αγωνίζονται για έκφραση στο άτομο και τη φυλή· κι όταν οι δύο κύριες ακτίνες και οι τρεις δευτερεύουσες ακτίνες (που συναντώνται σε κάθε άνθρωπο) αναγνωρισθούν και μελετηθούν απ’ τον εκπαιδευτή σε σχέση με το άτομο, το αποτέλεσμα θα είναι μια σωστή ατομική και ομαδική εκγύμναση και σωστές επαγγελματικές υποδείξεις. 3. Με την αποδοχή της Διδασκαλίας για τη Σύσταση του Ανθρώπου που δίνεται από τους εσωτεριστές, με τη συνεπαγόμενη σχέση ψυχής και σώματος, τη φύση των σωμάτων αυτών, τις ποιότητες και το σκοπό τους και την αλληλοσχέτιση που υφίσταται μεταξύ της ψυχής και των τριών φορέων έκφρασης στους τρεις

κόσμους της ανθρώπινης προσπάθειας. Για να συμβεί αυτό πρέπει να διατεθεί το καλύτερο που μπορεί να προσφέρει η Ανατολή καθώς και η γνώση της Δύσης. Η εκγύμναση του φυσικού σώματος, ο έλεγχος του συναισθηματικού σώματος και η ανάπτυξη της σωστής νοητικής αντίληψης πρέπει να προχωρούν διαδοχικά, με την κατάλληλη προσοχή στον παράγοντα του χρόνου καθώς και σ’ εκείνη την περίοδο κατά την οποία ο προγραμματισμένος συντονισμός όλων των όψεων του ανθρώπου πρέπει ν’ αναπτύσσεται προσεκτικά. Δεύτερο: Η αναγνώριση των δεδομένων της Εσωτερικής Αστρολογίας. Όταν αυτό γίνει εφικτό, θα υπάρξει η ευκαιρία να εκγυμνάζεται το παιδί από την πρώτη του ανάσα. Θα καταγράφεται προσεκτικά εκείνη ακριβώς η στιγμή, η στιγμή της γέννησης ή της πρώτης ανάσας που συχνά συνοδεύεται απ’ την πρώτη κραυγή. Θα σημειώνονται τα περιγράμματα του χαρακτήρα και θα συγκρίνονται με το αναπτυσσόμενο άτομο κι επίσης με τον ακτινικό χάρτη και η σχέση αυτών των δύο – ωροσκοπίου κι ακτινικού χάρτη – θα υπόκειται σε προσεκτική ανάλυση κάθε επτά χρόνια. Αυτές οι διαδικασίες θα καθοδηγούν τον εκπαιδευτή στα απαραίτητα βήματα τα οποία πρέπει να γίνουν με σύνεση για να επισπεύσουν την ανέλιξη του παιδιού. Η σύγχρονη κοινή αστρολογία με τον παράγοντα της πρόβλεψης, την έμφασή της στα επουσιώδη σημεία και στα φυσικά ενδιαφέροντα της ενσαρκωμένης ψυχής, θα αντικατασταθεί σταδιακά από την αναγνώριση των σχέσεων, των αντικειμενικών σκοπών της ζωής, των βασικών προδιαθέσεων του χαρακτήρα και του σκοπού της ψυχής και πολλά θα γίνουν τότε εφικτά για το συνετό φίλο και οδηγό των νέων – που είναι κάτι που κάθε εκπαιδευτής πρέπει να σκοπεύει να γίνει. Τρίτο: Η παραδοχή του γεγονότος του Νόμου της Επαναγέννησης σαν μιας διέπουσας φυσικής διαδικασίας. Αυτό θα συμβάλλει σαν ένας αποφασιστικός παράγοντας στη φυλετική ζωή και θα φέρει πολύ φως στο εκπαιδευτικό πεδίο. Η εξιχνίαση και η συσχέτιση των βασικών τάσεων των φυλετικών ανελίξεων του παρελθόντος και των αρχαίων φυλετικών επεισοδίων θ’ αποδειχθούν ενδιαφέρουσες και σημαντικές και μολονότι η ανάκτηση της μνήμης των περασμένων ζωών δε θα έχει κανένα ενδιαφέρον, η αναγνώριση των χαρακτηριστικών που κληρονομήθηκαν απ’ το παρελθόν θα εξυπηρετήσει έναν πραγματικό σκοπό. Οι νέοι άνθρωποι θα εξετάζονται τότε από τη σκοπιά του πιθανού σημείου τους στην κλίμακα της εξέλιξης και θα κατατάσσονται ως εξής: α. β. γ. δ.

Λεμούρειοι, με φυσικές προδιαθέσεις. Ατλάντειοι, με συναισθηματική υπεροχή. Άρειοι, με νοητικές κλίσεις και τάσεις. Νέα φυλή, με ομαδικές ποιότητες και συνείδηση και ιδεαλιστικό όραμα.

Ο παράγοντας του χρόνου (από τη σκοπιά της τωρινής επίτευξης και του εφικτού στόχου στην άμεση ζωή) θα εξετάζεται προσεκτικά και με τον τρόπο αυτό δε θα

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

γίνεται καμιά χαμένη κίνηση· το αγόρι ή το κορίτσι θ’ αντιμετωπίζονται με βοήθεια γεμάτη κατανόηση και με την ανάλυση αλλά όχι με άγνοια κι επίκριση· θα προφυλάσσονται και δε θα τιμωρούνται· θα διεγείρονται και δε θα παρεμποδίζονται· θ’ αναγνωρίζονται αποκρυφιστικά κι έτσι δε θα συνιστούν πρόβλημα. Θα σας είναι προφανές ότι πρέπει να περάσουν μερικές δεκαετίες προτού μια τέτοια κατάσταση πραγμάτων μπορέσει να γίνει εφικτή και συνήθης, αλλά θα προσέξατε ότι είπα “δεκαετίες” κι όχι “αιώνες”. Τα πρώτα πειράματα πάνω σ’ αυτή τη γραμμή θα γίνουν κατορθωτά μόνο σε μικρά σχολεία ειδικά επιλεγμένων παιδιών ή σε μικρά κολλέγια με επιλεγμένο κι εκπαιδευμένο προσωπικό, προσεκτικά έτοιμο να πειραματισθεί. Μόνο με την επίδειξη του πλεονεκτήματος των παραπάνω μεθόδων μελέτης κι εκγύμνασης των παιδιών θα πειστούν οι εθνικές εκπαιδευτικές αρχές για το φως που μπορούν να ρίξουν πάνω στο πρόβλημα αυτοί οι τρόποι προσέγγισης του λεπτεπίλεπτου έργου της προσαρμογής του ανθρώπινου όντος στη ζωή. Την ίδια στιγμή είναι ουσιώδες να διατηρήσουν τα σχολεία και τα κολλέγια αυτά όσο μπορούν μεγαλύτερο μέρος απ’ το συνηθισμένο απαιτούμενο μαθητικό πρόγραμμα, ώστε να μπορούν να επιδεικνύουν την επάρκειά τους συγκρινόμενα με άλλα αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά συστήματα. Αν κάποια αληθινή κατανόηση των επτά ακτινικών τύπων, της σύστασης του ανθρώπου και της αστρολογίας συν μια ορθή εφαρμογή της συνθετικής ψυχολογίας πρόκειται να έχει οποιαδήποτε χρησιμότητα, αυτή πρέπει να καταδειχθεί με τη δημιουργία ενός ορθά συντονισμένου, συνετά αναπτυγμένου, πολύ νοήμονος και νοητικά καθοδηγούμενου ανθρώπινου όντος. Η δυσκολία με την πλειονότητα των προηγούμενων προσπαθειών να επιβάλουν κάποια μορφή εκπαίδευσης της νέας εποχής πάνω στο σύγχρονο παιδί, είχε διπλή φύση: Πρώτο, δεν υπήρξε κανείς συμβιβασμός μεταξύ της τωρινής μορφής εκπαίδευσης και του επιθυμητού ιδεώδους· δεν έγινε καμιά επιστημονική γεφύρωση· και δεν έγινε καμιά απόπειρα να συσχετιστούν οι καλύτερες απ’ τις τωρινές μεθόδους (πιθανώς σωστά προσαρμοσμένες για το παιδί της περιόδου) με μερικές απ’ τις καταλληλότερες μεθόδους που είναι ενσωματωμένες στο νέο όραμα, ιδιαίτερα με εκείνες που μπορούν εύκολα να προσεγγίσουν όσες ήδη χρησιμοποιούνται. Μόνο έτσι μπορούν να γίνουν τα διαδοχικά βήματα, ωσότου η νέα εκπαίδευση γίνει τετελεσμένο γεγονός και οι παλιές και οι νέες τεχνικές συγκολληθούν σ’ ένα κατάλληλο σύνολο. Ο οραματιστής ιδεολόγος αρνήθηκε να συγκατατεθεί μέχρι τώρα σ’ αυτό τον τομέα κι έτσι επιβράδυνε τη διαδικασία. Δεύτερο, οι νέες μέθοδοι μπορούν να δοκιμασθούν με επιτυχία μόνο διαμέσου προσεκτικά επιλεγμένων παιδιών. Τα παιδιά αυτά πρέπει να παρακολουθούνται από τη βρεφική ηλικία, οι γονείς τους πρέπει να είναι πρόθυμοι να συνεργασθούν στο έργο της παροχής ορθών συνθηκών από νωρίς και ορθής ατμόσφαιρας και οι ζωές τους (το ιστορικό τους) πρέπει να μελετηθούν σύμφωνα με τις γραμμές που προτάθηκαν προηγουμένως στη μελέτη αυτή.

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Οραματιστικές, μυστικιστικές ελπίδες και όνειρα είναι χρήσιμα εφόσον υποδεικνύουν έναν πιθανό στόχο· είναι περιορισμένης χρησιμότητας για τον καθορισμό της διαδικασίας και της μεθόδου. Η επιβολή των μεθόδων εκπαίδευσης της νέας εποχής σ’ ένα παιδί που είναι βασικά Ατλάντειο ή πρώιμα Άρειο στη συνείδησή του, αποτελεί άκαρπη προσπάθεια και πολύ λίγη βοήθεια μπορεί πραγματικά να του προσφέρει. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο πρέπει να γίνεται μια προσεκτική ανάλυση του παιδιού απ’ την ίδια τη στιγμή της γέννησης. Ύστερα, με όσο το δυνατό πληρέστερες πληροφορίες ο εκπαιδευτής θα προσπαθεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες των τριών κύριων τύπων παιδιών: Του Ατλάντειου ή βασικά συναισθηματικού, αισθαντικού τύπου· του πρώιμα Αρείου ή συναισθηματικο-νοητικού τύπου· του όψιμα Αρείου ή πρώιμου τύπου της Νέας Εποχής, ο οποίος θα είναι κατεξοχήν νοητικός και ταυτόχρονα ιδεαλιστής, ευφυής, συντονισμένος και μια προσωπικότητα. Η ερώτηση που προβάλλει εδώ είναι: Πώς μπορούν άραγε τέτοιες μέθοδοι να εφαρμοστούν χωρίς η όλη διαδικασία να μοιάζει τόσο πολύ με εργαστηριακό πείραμα, όπου το παιδί θα θεωρείται σαν πειραματόζωο – ή σαν δείγμα παιδιού – που θα υποβάλλεται σε ορισμένους τύπους εντύπωσης όπου θα στερείται εκείνης της ελεύθερης προοπτικής να είναι ο εαυτός του – ένα άτομο (κάτι που φαίνεται πάντα τόσο επιθυμητό κι αναγκαίο) – κι όπου ολόκληρη η διαδικασία θα παρουσιάζεται σαν καταπάτηση της αξιοπρέπειας που αποτελεί κληρονομιά κάθε ανθρώπινου όντος; Τέτοιες εκπαιδευτικές ερωτήσεις και τέτοιοι στόχοι ακούγονται σημαντικοί και ωραίοι κι επιβλητικοί, αλλά τι σημαίνουν πραγματικά; Έχω προτείνει να ξαναγραφούν τα σχολικά βιβλία με όρους ορθών ανθρώπινων σχέσεων κι όχι από τις τωρινές εθνικιστικές και χωριστικές σκοπιές. Έχω επίσης υποδείξει ορισμένες βασικές ιδέες που πρέπει αμέσως να τις ενστερνιστούμε: τη μοναδική αξία του ατόμου, την ομορφιά της ανθρωπότητας, τη σχέση του ατόμου με το σύνολο και την ευθύνη του να προσαρμοσθεί στη γενική εικόνα κατά έναν εποικοδομητικό τρόπο και θεληματικά· έχω τονίσει την αμεσότητα της ερχόμενης πνευματικής αναγέννησης. Σ’ όλα αυτά θα ήθελα να προσθέσω ότι ένας από τους άμεσους εκπαιδευτικούς αντικειμενικούς μας σκοπούς πρέπει να είναι η απάλειψη του ανταγωνιστικού πνεύματος και η αντικατάστασή του με τη συνεργατική συνείδηση. Εδώ προβάλλει αμέσως η εξής ερώτηση: Πώς μπορεί κανείς να επιτύχει κάτι τέτοιο και ταυτόχρονα να πραγματοποιήσει ένα ψηλό επίπεδο ατομικής επίτευξης; Μήπως δεν είναι ο ανταγωνισμός κύριο κέντρισμα για κάθε προσπάθεια; Αυτό ως τώρα ήταν έτσι, αλλά δε χρειάζεται πια. Σήμερα το μέσο παιδί για τα πρώτα πέντε ή έξι χρόνια της ζωής του είναι θύμα της άγνοιας ή του εγωισμού ή της έλλειψης ενδιαφέροντος των γονιών του. Συχνά του επιβάλλεται να μένει ήσυχο ή να στέκει απόμερα γιατί οι γονείς του είναι πολύ απασχολημένοι με τις υποθέσεις τους για να του δώσουν τον απαιτούμενο χρόνο – απασχολημένοι με επουσιώδη ζητήματα, συγκρινόμενα με το σημαντικό και ουσιώδες έργο της προσφοράς στο παιδί τους μιας σωστής αφετηρίας πάνω στην ατραπό της ζωής του σ’ αυτή την ενσάρκωση. Αφήνεται στις δικές του δυνάμεις ή σ’ εκείνες

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

κάποιας ανίδεης παιδαγωγού, σ’ ένα στάδιο όπου ένα καταστρεπτικό μικρό θηρίο πρέπει να εξελιχθεί σ’ έναν εποικοδομητικό μικρό πολίτη. Μερικές φορές το χαϊδεύουν και συχνά το μαλώνουν. Σέρνεται εδώ κι εκεί ανάλογα με τις ιδιοτροπίες και τα ενδιαφέροντα των γονιών του και στέλνεται στο σχολείο μ’ ένα αίσθημα ανακούφισης από μέρους τους, για να το κρατούν απασχολημένο και μακριά απ’ τα πόδια τους. Στο σχολείο είναι συχνά στη φροντίδα κάποιου νεαρού, ανίδεου αν και καλοπροαίρετου ατόμου που έχει το καθήκον να του διδάξει τα στοιχεία του πολιτισμού – μια κάποια επιπόλαιη στάση και συμπεριφορά που θα πρέπει να διέπει τις σχέσεις του με τον κόσμο των ανθρώπων, μια ικανότητα να διαβάζει, να γράφει και να υπολογίζει και μια επιπόλαιη γνώση (πραγματικά στοιχειώδη) ιστορίας και γεωγραφίας κι ορθής μορφής ομιλίας και γραφής. Όμως τότε το κακό έχει γίνει και η μορφή που οι μεταγενέστερες εκπαιδευτικές διαδικασίες μπορούν να πάρουν, από την ηλικία των ένδεκα και πέρα, είναι μικρής σημασίας. Έχει επιτευχθεί πια ένας προσανατολισμός, έχει εδραιωθεί μια στάση (συνήθως αμυντική και συνεπώς ανασταλτική) κι έχει αποτυπωθεί ή επιβληθεί μια μορφή συμπεριφοράς που είναι επιπόλαιη και δε βασίζεται στις πραγματικότητες των ορθών σχέσεων. Το αληθινό άτομο που βρίσκεται σε κάθε παιδί – επεκτατικό, εξωστρεφές και καλοπροαίρετο, όπως είναι η πλειονότητα των παιδιών στα πρώτα τους χρόνια – στράφηκε κατά συνέπεια προς τα μέσα, εκτός θέας και κρύφτηκε πίσω από ένα εξωτερικό κέλυφος που επιβλήθηκε απ’ την παράδοση και τη διδασκαλία. Προσθέστε σ’ αυτά μια πολλαπλότητα παρεξηγήσεων εκ μέρους των στοργικών αλλά επιπόλαιων και καλοπροαίρετων γονιών, μια μεγάλη σειρά μικρών καταστροφών στις σχέσεις με τους άλλους και γίνεται ολοφάνερο ότι η πλειονότητα των παιδιών ξεκινά από μια σφαλερή αφετηρία κι αρχίζει να ζει κατά βάση μειονεκτικά. Η βλάβη που γίνεται στα παιδιά κατά τα εύκαμπτα κι εύπλαστα χρόνια, είναι συχνά ανεπανόρθωτη κι ευθύνεται για μεγάλο μέρος του πόνου και για τα βάσανα της μετέπειτα ζωής. Τι μπορεί να γίνει λοιπόν; Ποια πρέπει να είναι η προσπάθεια από μέρους των γονιών και των εκπαιδευτικών, πέρα απ’ τις τεχνικότερες προσεγγίσεις που περιγράφηκαν από μένα στα προηγούμενα μέρη της μελέτης αυτής; Πρώτα και πάνω από καθετί πρέπει να γίνει μια προσπάθεια παροχής μιας ατμόσφαιρας, όπου ορισμένες ποιότητες θα μπορέσουν ν’ ανθίσουν και να προβάλουν: 1. Μια ατμόσφαιρα αγάπης όπου ο φόβος θα έχει αποβληθεί και το παιδί θα αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει αιτία για δειλία, ντροπή ή προφύλαξη και μέσα στην οποία θα δέχεται ευγενική μεταχείριση στα χέρια των άλλων και θα αναμένεται πως θ’ ανταποδώσει μια εξίσου ευγενική μεταχείριση. Είναι πραγματικά κάτι σπάνιο να βρεθεί στις σχολικές τάξεις ή στα σπίτια. Αυτή η ατμόσφαιρα αγάπης δεν είναι μια συγκινησιακή, συναισθηματική μορφή αγάπης, αλλά βασίζεται σε μια αναγνώριση των δυνατοτήτων του παιδιού σαν άτομο, σε μια αίσθηση αληθινής υπευθυνότητας, ελευθερίας από προκαταλήψεις και φυλετικούς ανταγωνισμούς και πάνω απ’ όλα βασίζεται σε μια ευσπλαχνική τρυφερότητα. Η ευσπλαχνική αυτή τρυφερότητα θεμελιώνεται πάνω στην

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

αναγνώριση των δυσκολιών της ζωής, πάνω στην ευαισθησία απέναντι στη συνήθως τρυφερή ανταπόκριση του παιδιού και πάνω σε μια γνώση ότι η αγάπη πάντοτε ανασύρει ό,τι καλύτερο υπάρχει μέσα στο παιδί και τον άνθρωπο. 2. Μια ατμόσφαιρα υπομονής όπου το παιδί θα μπορεί να γίνει κανονικά και φυσιολογικά ένας αναζητητής του φωτός της γνώσης· όπου θα είναι σίγουρο ότι πάντα θα το αντιμετωπίζουν με μια γρήγορη ανταπόκριση σ’ αυτό που αναζητά και με μια προσεκτική απάντηση σ’ όλες τις ερωτήσεις κι όπου ποτέ δε θα υπάρχει η αίσθηση της ταχύτητας ή της βιασύνης. Η φύση των περισσότερων παιδιών έχει διαστρεβλωθεί απ’ την ορμή και τη βιασύνη εκείνων με τους οποίους αναγκαστικά σχετίζονται. Δεν υπάρχει χρόνος να τα καθοδηγήσουμε και ν’ απαντήσουμε στις μικρές κι αναγκαιότατες ερωτήσεις τους κι έτσι ο παράγοντας του χρόνου γίνεται μια απειλή για την ορθή ανάπτυξη και οδηγεί τελικά σε μια ζωή υπεκφυγών και σφαλερών προοπτικών. Το πρότυπο των αξιών τους παραποιείται καθώς παρατηρούν εκείνους με τους οποίους ζουν κι ένα μεγάλο μέρος του φέρεται στην προσοχή τους από την ανυπομονησία που τους επιδεικνύεται. Αυτή η ανυπομονησία εκ μέρους εκείνων απ’ τους οποίους εξαρτώνται τόσο παθητικά, σπέρνει μέσα τους τους σπόρους του ερεθισμού κι απ’ αυτό τον ερεθισμό καταστρέφονται περισσότερες ζωές απ’ όσες μπορούν ν’ απαριθμηθούν. 3. Μια ατμόσφαιρα διευθετημένης δραστηριότητας όπου το παιδί θα μπορεί να μάθει τα πρώτα στοιχεία της ευθύνης. Τα παιδιά που έρχονται σ’ ενσάρκωση αυτό τον καιρό και μπορούν να επωφεληθούν απ’ το νέο τύπο εκπαίδευσης, βρίσκονται κατ’ ανάγκη στο καθαυτό κατώφλι της ψυχικής συνείδησης. Μια απ’ τις πρώτες ενδείξεις μιας τέτοιας επαφής με την ψυχή είναι μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη αίσθηση ευθύνης. Πρέπει να τη λαμβάνουμε προσεκτικά υπόψη, γιατί η ανάληψη μικρών καθηκόντων κι ο συμμερισμός των ευθυνών (που αφορά πάντοτε κάποια μορφή ομαδικής σχέσης) είναι δυναμικός παράγοντας για τον προσδιορισμό του χαρακτήρα ενός παιδιού και του μελλοντικού του επαγγέλματος. 4. Μια ατμόσφαιρα κατανόησης όπου το παιδί θα είναι πάντοτε βέβαιο ότι οι λόγοι και τα κίνητρα των πράξεών του θα αναγνωρίζονται κι ότι εκείνοι που είναι οι γηραιότεροι σύντροφοί του θ’ αντιλαμβάνονται πάντοτε τη φύση των κινητήριων παρορμήσεών του, ακόμη κι αν δεν εγκρίνουν πάντα εκείνο που έκανε ή τις δραστηριότητές του. Πολλά από τα πράγματα που κάνει το μέσο παιδί δεν αποτελούν καθαυτά θέμα αταξίας ή κακοήθειας ή κακής προαίρεσης. Συχνά παρακινείται από ένα ανατρεπτικό ερευνητικό πνεύμα, απ’ την επιθυμία ν’ ανταποδώσει τα ίσα για κάποια αδικία (βασισμένη στην έλλειψη κατανόησης του κινήτρου του από τον ενήλικα), από μια ανικανότητα να χρησιμοποιήσει σωστά το χρόνο (γιατί η κατευθύνουσα θέληση σ’ αυτή την ηλικία είναι συχνά εντελώς αδρανής και δε θα ενεργοποιηθεί μέχρις ότου ο νους αρχίσει να λειτουργεί) και από την παρόρμηση να προσελκύσει την προσοχή – μια απαραίτητη παρόρμηση στην ανάπτυξη της αυτοσυνείδησης, αλλά και κάτι που χρειάζεται κατανόηση κι

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

εξαιρετικά προσεκτική καθοδήγηση. Είναι η παλιότερη γενιά που καλλιεργεί στο παιδί ένα πρώιμο κι εντελώς άχρηστο αίσθημα ενοχής, αμαρτίας και λάθους. Δίνεται τόση έμφαση πάνω σε ευτελή μικροπράγματα τα οποία δε συνιστούν πραγματικά λάθη αλλά είναι ενοχλητικά για το γονιό ή το δάσκαλο, ώστε η αληθινή αίσθηση του λάθους (που είναι η αναγνώριση της αποτυχίας στη διατήρηση ορθών σχέσεων με την ομάδα) αποκρύπτεται και δεν αναγνωρίζεται για ό,τι είναι. Οι πολλές μικρές κι ευτελείς αμαρτίες που επιβάλλονται στο παιδί με τη συνεχή επανάληψη του “Όχι”, με τη χρήση της λέξης “άτακτο” και που κυρίως βασίζονται στην αποτυχία των γονιών να κατανοήσουν και ν’ απασχολήσουν το παιδί, δεν έχουν πραγματική σπουδαιότητα. Αν αυτές τις όψεις της παιδικής ζωής τις χειριστούμε σωστά, τότε τα αληθινά σφαλερά πράγματα, οι παρεμβάσεις στα δικαιώματα των άλλων, η επιβολή της ατομικής επιθυμίας πάνω στις ομαδικές ανάγκες και συνθήκες και η βλάβη ή η ζημία των άλλων με σκοπό την επίτευξη προσωπικού κέρδους, θα προβάλλουν στη σωστή προοπτική και στο σωστό χρόνο. Τότε η φωνή της συνείδησης (που είναι ο ψίθυρος της ψυχής) δε θα νεκρώνεται και το παιδί δε θα γίνεται αντικοινωνικό. Γίνεται αντικοινωνικό μόνο όταν δεν αντιμετωπίζεται με κατανόηση κι επομένως το ίδιο δεν κατανοεί, ή όταν οι περιστάσεις απαιτούν πολλά απ’ αυτό. Θα μπορούσατε να ρωτήσετε εδώ, αφού εξετάσετε τους τέσσερις αυτούς τύπους ατμόσφαιρας που θεωρούνται σαν ουσιώδη προκαταρκτικά βήματα για τη νέα εκπαίδευση: Με ποιο τρόπο στην περίπτωση αυτή λαμβάνονται υπόψη τα κληρονομικά ένστικτα, η φυσιολογική κλίση που βασίζεται στο σημείο εξέλιξης και οι τάσεις του χαρακτήρα που καθορίζονται από τις ακτινικές δυνάμεις και τις αστρολογικές επιδράσεις; Δεν τα τόνισα αυτά εδώ, παρότι τα αναγνωρίζω σαν ρυθμιστικούς παράγοντες που πρέπει να προσεχθούν, επειδή ασχολήθηκα με την περιττή και τεράστια συσσώρευση των επιβαλλόμενων δυσχερειών που δεν είναι έμφυτες στο παιδί ούτε αληθινά χαρακτηριστικές γι’ αυτό, αλλά είναι αποτέλεσμα του περιβάλλοντός του και της αποτυχίας του οικογενειακού του κύκλου και των υφιστάμενων εκπαιδευτικών παραγόντων να το βοηθήσουν σωστά να προσαρμοσθεί στη ζωή και την εποχή του. Όταν θα υπάρχει ένας σώφρων χειρισμός από την παιδική ηλικία, όταν το παιδί θα θεωρείται σαν το σημαντικότερο αντικείμενο ενδιαφέροντος για τους γονείς και τους δασκάλους του (γιατί είναι το εμβρυώδες μέλλον) κι όταν την ίδια στιγμή θα διδάσκεται κάποια αίσθηση αναλογίας με την ορθή ολοκλήρωση στο μικρό κόσμο του οποίου αποτελεί μέρος, θα δούμε τις κύριες γραμμές δυσκολίας, τις βασικές τάσεις του χαρακτήρα και τα χάσματα του εξοπλισμού του να προβάλλουν καθαρά. Δε θα μένουν κρυμμένα μέχρι τα χρόνια της εφηβείας απ’ τα μικρά αμαρτήματα και τις υπεκφυγές κι απ’ τα ευτελή εμβρυώδη συμπλέγματα που του επιβλήθηκαν από άλλους και δεν αποτελούσαν μέρος του έμφυτου εξοπλισμού του όταν ήρθε σ’ ενσάρκωση. Τότε θα μπορούμε να χειριστούμε τις κύριες αυτές δυσκολίες με φωτισμένο τρόπο κι εκείνες οι βασικές τάσεις που είναι ανεπιθύμητες θ’ αντισταθμίζονται δια της σοφίας του

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

εκπαιδευτή μαζί με τη συνεργασία και την κατανόηση του παιδιού. Θα κατανοεί γιατί θα κατανοείται και συνεπώς θα είναι ατρόμητο. Ας διατυπώσουμε τώρα ένα πιο εκτεταμένο σχέδιο για τη μελλοντική εκπαίδευση των παιδιών του κόσμου. Σημειώσαμε ότι παρά τις διεθνείς εκπαιδευτικές διαδικασίες και τα πολλά κέντρα μάθησης σε κάθε χώρα δεν έχουμε ακόμη επιτύχει να δώσουμε στους νέους ανθρώπους μας το είδος της εκπαίδευσης που θα τους επιτρέψει να ζουν ολοκληρωμένα κι εποικοδομητικά. Η ανάπτυξη της παγκόσμιας εκπαίδευσης έγινε προοδευτικά κατά μήκος τριών κύριων γραμμών που άρχισαν στην Ανατολή κι αποκορυφώνονται σήμερα στη Δύση. Φυσικά μιλώ μόνο με όρους των τελευταίων δύο ή τριών χιλιάδων ετών. Στην Ασία είχαμε επί αιώνες την εντατική εκγύμναση ορισμένων προσεκτικά επιλεγμένων ατόμων και την πλήρη παραμέληση των μαζών. Η Ασία και μόνο η Ασία παρήγαγε εκείνες τις εξέχουσες μορφές που αποτελούν ακόμη και σήμερα αντικείμενο παγκόσμιου σεβασμού – τον Λάο Τσε, τον Κομφούκιο, τον Βούδδα, τον Σρι Κρίσνα και τον Χριστό. Έβαλαν τη σφραγίδα Τους σ’ εκατομμύρια ανθρώπους κι ακόμη το κάνουν. Κατόπιν στην Ευρώπη είχαμε την εκπαιδευτική προσοχή συγκεντρωμένη σε μερικές προνομιούχες ομάδες στις οποίες έδινε μια προσεκτικά σχεδιασμένη εκπαίδευση σε κουλτούρα, αλλά δίδασκε στις μάζες μόνο τα αναγκαία στοιχεία μάθησης. Αυτό δημιούργησε περιοδικά τέτοιες σημαντικές εποχές έκφρασης κουλτούρας, όπως την Ελισσαβετιανή περίοδο, την Αναγέννηση, τους ποιητές και τους συγγραφείς της Βικτωριανής εποχής και τους ποιητές και τους μουσικούς της Γερμανίας, καθώς και την πλειάδα των καλλιτεχνών των οποίων η μνήμη διαιωνίζεται στην Ιταλική Σχολή και τις Ολλανδικές και Ισπανικές ομάδες. Τελικά στις νεότερες χώρες του κόσμου, όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία και ο Καναδάς, θεσπίστηκε η μαζική εκπαίδευση και αντιγράφηκε πλατιά σ’ ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο. Το γενικό επίπεδο της επίτευξης κουλτούρας κατέβηκε· το επίπεδο πληροφόρησης κι επάρκειας των μαζών ανέβηκε αξιοσημείωτα. Η ερώτηση που τώρα προβάλλει είναι: Ποια θα είναι η επόμενη εξελικτική ανάπτυξη στον εκπαιδευτικό κόσμο; Ας θυμόμαστε ένα σημαντικό πράγμα. Εκείνο που μπορεί να επιτύχει η εκπαίδευση πάνω σε ανεπιθύμητες γραμμές, επιδείχθηκε σαφώς στη Γερμανία με τον αφανισμό του ιδεαλισμού, την εγχάραξη λανθασμένων ανθρώπινων σχέσεων και στάσεων και την εξύμνηση του καθετί πιο εγωιστικού, κτηνώδους κι επιθετικού. Η Γερμανία απέδειξε ότι οι εκπαιδευτικές διαδικασίες, όταν οργανωθούν κι επιτηρηθούν κατάλληλα, σχεδιασθούν συστηματικά και συνδεθούν με μια ιδεολογία, είναι δυναμικά αποτελεσματικές, ιδιαίτερα αν παραλάβουμε το παιδί αρκετά μικρό κι αν του αποκρύψουμε όλες τις αντίθετες διδασκαλίες για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα. Ας θυμόμαστε ταυτόχρονα ότι αυτή η επιδειχθείσα δυναμικότητα μπορεί να λειτουργήσει αμφίδρομα κι ότι εκείνο που υπήρξε αποτελεσματικό πάνω σε λαθεμένες γραμμές, μπορεί ν’ αποβεί εξίσου επιτυχές πάνω στις ορθές. Χρειάζεται επίσης ν’ αντιληφθούμε ότι πρέπει να κάνουμε δύο πράγματα: Πρέπει να

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

θέσουμε εκπαιδευτικά την έμφαση σ’ εκείνους που είναι κάτω των δεκαέξι ετών (κι όσο νεότεροι τόσο καλύτερα) και δεύτερο, πρέπει να αρχίσουμε με ό,τι διαθέτουμε, ακόμη κι αν αναγνωρίζουμε τους περιορισμούς των τωρινών συστημάτων. Πρέπει να ενισχύσουμε εκείνες τις όψεις που είναι καλές κι επιθυμητές· πρέπει ν’ αναπτύξουμε τις νέες στάσεις και τεχνικές που θα προετοιμάσουν το παιδί για μια πλήρη ζωή κι έτσι θα το κάνουν αληθινό άνθρωπο – ένα δημιουργικό, εποικοδομητικό μέλος της ανθρώπινης οικογένειας. Τα καλύτερα στοιχεία του παρελθόντος πρέπει να διατηρηθούν, αλλά πρέπει να θεωρηθούν μόνο σαν τα θεμέλια για ένα καλύτερο σύστημα και σαν μια πιο συνετή προσέγγιση στο στόχο να γίνει πολίτης του κόσμου. Θα άξιζε ίσως να ορίσουμε εδώ τι μπορεί να είναι η εκπαίδευση, αν κινείται από αληθινό οραματισμό κι αν ανταποκρίνεται στις αισθητές παγκόσμιες ανάγκες και τις απαιτήσεις των καιρών. Εκπαίδευση είναι η εκγύμναση που δίνεται με νοημοσύνη, η οποία θα επιτρέψει στη νεολαία του κόσμου να έρχεται σ’ επαφή με το περιβάλλον της με νοημοσύνη κι εχεφροσύνη και να προσαρμόζεται στις υφιστάμενες συνθήκες. Αυτό έχει σήμερα πρωταρχική σημασία κι αποτελεί έναν από τους οδοδείκτες ενός κόσμου που έχει κατακερματισθεί. Η εκπαίδευση είναι μια διαδικασία δια της οποίας το παιδί αποκτά τις πληροφορίες που θα του επιτρέψουν να δρα σαν καλός πολίτης και να εκτελεί τα καθήκοντα ενός συνετού γονιού. Πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις έμφυτες τάσεις του, τις φυλετικές κι εθνικές του ιδιότητες και κατόπιν να επιχειρεί να προσθέσει σ’ αυτές εκείνη τη γνώση η οποία θα το οδηγήσει να εργάζεται εποικοδομητικά στο ιδιαίτερο περιβάλλον του στον κόσμο και ν’ αποδεικνύει ότι είναι χρήσιμος πολίτης. Η γενική τάση της εκπαίδευσής του θα είναι περισσότερο ψυχολογική απ’ ό,τι στο παρελθόν και οι πληροφορίες που έτσι θ’ αποκτά, θα διασυνδέονται με την ιδιάζουσα κατάστασή του. Όλα τα παιδιά έχουν ένα ορισμένο ενεργητικό και πρέπει να διδαχθούν πώς να το χρησιμοποιούν· το συμμερίζονται μ’ ολόκληρη την ανθρωπότητα, ανεξάρτητα φυλής ή εθνικότητας. Οι εκπαιδευτές λοιπόν θα τονίζουν στο μέλλον τα εξής: 1. Έναν αναπτυσσόμενο νοητικό έλεγχο της συναισθηματικής φύσης. 2. Τον οραματισμό ή την ικανότητα να βλέπει κανείς πέρα απ’ αυτό που είναι, αυτό που θα μπορούσε να είναι. 3. Την κληρονομημένη, πραγματική γνώση πάνω στην οποία θα είναι δυνατό να υπερτεθεί η σοφία του μέλλοντος. 4. Την ικανότητα συνετού χειρισμού των σχέσεων και την αναγνώριση και ανάληψη ευθύνης. 5. Τη δύναμη να χρησιμοποιείται ο νους κατά δύο τρόπους: α. Σαν “κοινή λογική” (χρησιμοποιώντας τη λέξη αυτή με την παλιά της έννοια) που αναλύει και συνθέτει τις πληροφορίες που μεταβιβάζονται από τις πέντε αισθήσεις. β. Σαν προβολέας που διεισδύει στον κόσμο των ιδεών και της αφηρημένης αλήθειας.

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Η γνώση προκύπτει από δύο κατευθύνσεις. Είναι αποτέλεσμα της νοήμονος χρήσης των πέντε αισθήσεων κι αναπτύσσεται επίσης με το εγχείρημα της σύλληψης και κατανόησης των ιδεών. Και στις δύο συντελεί η περιέργεια και η έρευνα. Η εκπαίδευση πρέπει να είναι τριών ειδών και τα τρία αυτά είδη είναι απαραίτητα για να φέρουν την ανθρωπότητα στο απαιτούμενο σημείο ανάπτυξης. Είναι κατ’ αρχή μια διαδικασία πρόσκτησης γεγονότων – του παρελθόντος και του παρόντος – και της μετέπειτα εκμάθησης να συμπεραίνουμε και να συλλέγουμε από τη μάζα αυτή των πληροφοριών που συσσωρεύθηκαν σταδιακά, εκείνο που μπορεί να έχει πρακτική χρήση σε κάθε δεδομένη κατάσταση. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει τα θεμελιώδη στοιχεία των τωρινών εκπαιδευτικών συστημάτων μας. Είναι κατά δεύτερο λόγο μια διαδικασία εκμάθησης της σοφίας σαν μια έκβαση της γνώσης και μια σύλληψη με κατανόηση της έννοιας που βρίσκεται πίσω από τα εξωτερικά γνωστοποιούμενα γεγονότα. Είναι η δύναμη εφαρμογής της γνώσης με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουμε σαν φυσιολογικά αποτελέσματα μια σώφρονα ζωή και μια θεώρηση των πραγμάτων γεμάτη κατανόηση, μαζί με μια νοήμονα τεχνική διαγωγής. Περιλαμβάνει ακόμη μια εκγύμναση για εξειδικευμένες δραστηριότητες που θα βασίζονται σε έμφυτες κλίσεις, ταλέντα ή ιδιοφυίες. Είναι τελικά μια διαδικασία κατά την οποία καλλιεργείται η ενότητα ή μια αίσθηση σύνθεσης. Οι νέοι άνθρωποι στο μέλλον θα διδάσκονται να θεωρούν τον εαυτό τους σε σχέση με την ομάδα, με την οικογενειακή μονάδα και με το έθνος όπου τους τοποθέτησε το πεπρωμένο τους. Θα διδάσκονται επίσης να σκέπτονται με όρους παγκόσμιας συνάφειας και του έθνους τους σε σχέση μ’ άλλα έθνη. Αυτό καλύπτει μια εκγύμναση για να είναι κανείς πολίτης, γονιός και να κατανοεί τον κόσμο· είναι βασικά ψυχολογική και πρέπει να μεταδίδει κάποια κατανόηση της ανθρωπότητας. Όταν δοθεί αυτό το είδος εκγύμνασης, θ’ αναπτυχθούν άνδρες και γυναίκες που θα είναι πολιτισμένοι και θα διαθέτουν κουλτούρα και θα έχουν την ικανότητα να προωθούνται (καθώς εκτυλίσσεται η ζωή) σ’ εκείνο τον κόσμο της έννοιας, ο οποίος υπόκειται του κόσμου των εξωτερικών φαινομένων και θ’ αρχίσουν να θεωρούνται ανθρώπινα συμβάντα με όρους των βαθύτερων πνευματικών και οικουμενικών αξιών. Η εκπαίδευση πρέπει να είναι η διαδικασία κατά την οποία οι νέοι θα διδάσκονται να συλλογίζονται από το αίτιο στο αποτέλεσμα, να γνωρίζουν την αιτία για την οποία ορισμένες δράσεις τείνουν αναπόφευκτα να παράγουν ορισμένα αποτελέσματα και γιατί (δοθέντος ενός ορισμένου συναισθηματικού και νοητικού εξοπλισμού, καθώς και μιας εξακριβωμένης ψυχολογικής εκτίμησης) ορισμένες τάσεις της ζωής μπορούν να προσδιορισθούν και ορισμένα επαγγέλματα και σταδιοδρομίες να προσφέρουν το ορθό περιβάλλον για ανάπτυξη καθώς κι ένα χρήσιμο κι αποδοτικό πεδίο εμπειρίας. Μερικές απόπειρες πάνω σ’ αυτή τη γραμμή έχουν αναληφθεί από ορισμένα κολλέγια και σχολεία σε μια προσπάθεια να εξακριβωθούν οι ψυχολογικές κλίσεις ενός αγοριού ή ενός κοριτσιού για κάποια συγκεκριμένα επαγγέλματα, αλλά η όλη προσπάθεια εξακολουθεί να είναι ερασιτεχνικής φύσης. Όταν γίνεται πιο επιστημονικά, ανοίγει την

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

πόρτα για την εκπαίδευση στις επιστήμες· προσδίδει σημασία και έννοια στην ιστορία, τη βιογραφία και τη μάθηση κι έτσι αποφεύγει τη γυμνή μετάδοση γεγονότων και την ωμή διαδικασία της μνημονικής εκγύμνασης που υπήρξε χαρακτηριστική των μεθόδων του παρελθόντος. Η νέα εκπαίδευση θα εξετάζει το παιδί με την κατάλληλη αναφορά στην κληρονομικότητά του, την κοινωνική του θέση, τους εθνικούς του περιορισμούς, το περιβάλλον του και τον ατομικό του νοητικό και συναισθηματικό εξοπλισμό και θα επιδιώκει να του ανοίξει διάπλατα ολόκληρο τον κόσμο της προσπάθειας, υποδεικνύοντας ότι τα προφανή εμπόδια στην πρόοδο δεν είναι παρά κεντρίσματα για ανανεωμένη προσπάθεια και ζητώντας έτσι να το “οδηγήσει έξω” (η αληθινή έννοια της λέξης “εκπαίδευση”) από κάθε περιοριστική συνθήκη και να το γυμνάσει να σκέπτεται με όρους της εποικοδομητικής ιδιότητας του πολίτη του κόσμου. Η ανάπτυξη και η ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη θα τονίζονται. Ο εκπαιδευτής του μέλλοντος θα προσεγγίζει το πρόβλημα της νεότητας απ’ τη σκοπιά της ενστικτώδους αντίδρασης των παιδιών, της διανοητικής τους ικανότητας και της ενορατικής τους δυναμικότητας. Στη νηπιακή ηλικία και στις πρώτες σχολικές τάξεις θα παρακολουθείται και θα καλλιεργείται η ανάπτυξη των ορθών ενστικτωδών αντιδράσεων· στις μετέπειτα τάξεις που αντιστοιχούν στα γυμνάσια, θα τονίζεται η διανοητική ανέλιξη κι ο έλεγχος των νοητικών διαδικασιών, ενώ στα κολλέγια και τα πανεπιστήμια θα γαλουχείται η ανέλιξη της ενόρασης, η σημασία των ιδεωδών και των ιδεών και η ανάπτυξη της αφηρημένης σκέψης κι αντίληψης· η τελευταία αυτή φάση θα στηρίζεται γερά πάνω στην προηγούμενη στέρεη διανοητική θεμελίωση. Αυτοί οι τρεις παράγοντες – ένστικτο, διανόηση κι ενόραση – παρέχουν τους βασικούς τόνους για τα τρία εκπαιδευτικά ιδρύματα δια των οποίων θα περνά κάθε νεαρό άτομο και δια των οποίων περνούν σήμερα πολλές χιλιάδες. Στο μέλλον η εκπαίδευση θα κάνει μια πολύ ευρύτερη χρήση της ψυχολογίας απ’ ό,τι μέχρι τώρα. Μια τάση προς αυτή την κατεύθυνση πρόκειται αναμφίβολα να φανεί. Η φύση – φυσική, ζωτική, συγκινησιακή και νοητική – του αγοριού ή του κοριτσιού θα ερευνάται προσεκτικά και οι ανακόλουθοι σκοποί της ζωής του θα κατευθύνονται σε σωστές γραμμές· θα διδάσκεται ν’ αναγνωρίζει τον εαυτό του σαν εκείνον που ενεργεί, αισθάνεται και σκέπτεται. Έτσι θα διδάσκεται η υπευθυνότητα του κεντρικού “Εγώ” ή κατόχου του σώματος. Αυτό θ’ αλλάξει ολόκληρη την τωρινή στάση της νεολαίας του κόσμου προς το περιβάλλον της και θα καλλιεργήσει από τις πρώτες μέρες την αναγνώριση ενός ρόλου που πρέπει να παιχθεί και μιας ευθύνης που πρέπει ν’ αναληφθεί κι ότι η εκπαίδευση είναι μια μέθοδος προπαρασκευής για εκείνο το γόνιμο και συναρπαστικό μέλλον. Γίνεται λοιπόν όλο και πιο φανερό ότι η μελλοντική εκπαίδευση θα μπορούσε να ορισθεί με μια νέα και πλατύτερη αντίληψη σαν η Επιστήμη των Ορθών Ανθρώπινων Σχέσεων και της Κοινωνικής Οργάνωσης. Αυτό δίνει ένα σχετικά νέο σκοπό σε οποιοδήποτε σχολικό πρόγραμμα που έχει δοθεί κι ακόμη υποδεικνύει ότι τίποτα απ’ όσα έχουν συμπεριληφθεί μέχρι τώρα δε χρειάζεται ν’ αποκλειστεί, μόνο ένα καλύτερο

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

κίνητρο θα είναι προφανές και μια εθνικιστική, εγωιστική παρουσίαση θ’ αποφεύγεται. Αν η ιστορία, για παράδειγμα, παρουσιασθεί με βάση τις διέπουσες ιδέες που προώθησαν την ανθρωπότητα κι όχι με βάση τους επιθετικούς πολέμους και τη διεθνή ή εθνική λεηλασία, τότε η εκπαίδευση θ’ ασχοληθεί με τη σωστή αντίληψη και χρήση των ιδεών, με το μετασχηματισμό τους σε λειτουργικά ιδεώδη και με την εφαρμογή τους σαν θέληση-για-το-καλό, θέληση-για-την-αλήθεια και θέληση-για-το-κάλλος. Έτσι θα προκύψει μια πολύ αναγκαία μεταβολή στους στόχους της ανθρωπότητας από τους τωρινούς ανταγωνιστικούς και υλιστικούς αντικειμενικούς μας σκοπούς σ’ εκείνους που θα εκφράζουν πληρέστερα το Χρυσό Κανόνα και θα εδραιωθούν ορθές σχέσεις μεταξύ ατόμων, ομίλων, κομμάτων, εθνών και μέσα σ’ ολόκληρο το διεθνή κόσμο. Όλο και περισσότερο η εκπαίδευση πρέπει ν’ ασχολείται με τις ολότητες της ζωής καθώς και με τις λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής του ατόμου. Το παιδί σαν άτομο θ’ αναπτύσσεται και θα εξοπλίζεται, θα εκγυμνάζεται και θα δραστηριοποιείται και θα διδάσκεται κατόπιν τις ευθύνες του προς το σύνολο και την αξία της συνεισφοράς που μπορεί και πρέπει να προσφέρει στην ομάδα. Είναι ίσως κοινοτυπία να πούμε ότι η εκπαίδευση πρέπει ν’ ασχολείται απαραίτητα με την ανάπτυξη των δυνάμεων της λογικής του παιδιού κι όχι κυρίως – όπως κάνει συνήθως σήμερα – με την εκγύμναση της μνήμης και την παπαγαλίστικη καταγραφή γεγονότων και ημερομηνιών και ασυσχέτιστων κι αναφομοίωτων πληροφοριών. Η ιστορία της ανάπτυξης των ανθρώπινων αντιληπτικών ικανοτήτων υπό διαφορετικές εθνικές και φυλετικές συνθήκες έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Οι εξέχουσες φυσιογνωμίες της ιστορίας, της λογοτεχνίας, της τέχνης και της θρησκείας θα μελετηθούν ασφαλώς από τη σκοπιά της προσπάθειάς τους και της καλής ή κακής επιρροής τους πάνω στην εποχή τους· θα εξεταστεί ακόμη η ποιότητα κι ο σκοπός της ηγεσίας τους. Έτσι το παιδί θ’ απορροφά έναν τεράστιο όγκο ιστορικών πληροφοριών, δημιουργικής δραστηριότητας και ιδεαλισμού και φιλοσοφίας, όχι μόνο με τη μέγιστη ευκολία, αλλά με μια μόνιμη επίδραση στο χαρακτήρα του. Η εξακολούθηση της προσπάθειας, τα αποτελέσματα της αρχαίας παράδοσης πάνω στον πολιτισμό, τα θετικά και τα αρνητικά συμβάντα και η αλληλεπίδραση των ποικίλων όψεων της κουλτούρας του πολιτισμού θα έρχονται στην προσοχή του και η στεγνή πληροφόρηση, οι ημερομηνίες και τα ονόματα θ’ αγνοούνται. Όλοι οι κλάδοι της ανθρώπινης γνώσης θα μπορούσαν μ’ αυτό τον τρόπο ν’ αναβιώσουν και να φτάσουν σ’ ένα νέο επίπεδο εποικοδομητικής χρησιμότητας. Υπάρχει ήδη μια συγκεκριμένη τάση προς αυτή την κατεύθυνση και είναι σωστή και υγιής. Το παρελθόν της ανθρωπότητας σαν το θεμέλιο των τωρινών γεγονότων και το παρόν σαν ο αποφασιστικός παράγοντας του μέλλοντος, θ’ αναγνωρίζονται όλο και περισσότερο κι έτσι θα προκύψουν μεγάλες και αναγκαίες αλλαγές στην ανθρώπινη ψυχολογία σαν σύνολο. Στη νέα εποχή θα πρέπει επίσης να δίνεται πληρέστερη προσοχή στη δημιουργική ροπή του ανθρώπινου όντος· το παιδί θα κεντρίζεται για μια ατομική προσπάθεια που

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

θ’ αρμόζει στην ιδιοσυγκρασία του και την ικανότητά του. Έτσι θα παρακινείται να συνεισφέρει ό,τι μπορεί από ομορφιά στον κόσμο κι ό,τι μπορεί από ορθή σκέψη στο σύνολο του ανθρώπινου λογισμού· θα ενθαρρύνεται να ερευνά και ο κόσμος της επιστήμης θα διανοιγεί εμπρός του. Πίσω απ’ όλα αυτά τα εφαρμόσιμα ελατήρια θα βρεθούν τα κίνητρα της καλής θέλησης και των ορθών ανθρώπινων σχέσεων. Τελικά η εκπαίδευση πρέπει αναμφίβολα να παρουσιάσει την υπόθεση της ψυχής του ανθρώπου σαν τον εσώτερο συντελεστή που παράγει το αγαθό, το αληθινό και το ωραίο. Η δημιουργική έκφραση και η ανθρωπιστική προσπάθεια θ’ αποκτήσουν συνεπώς μια λογική βάση. Αυτό δε θα γίνει διαμέσου μιας θεολογικής ή δογματικής παρουσίασης, όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά σαν παρουσίαση ενός προβλήματος για έρευνα και σαν προσπάθεια απάντησης του ερωτήματος: Τι είναι ο άνθρωπος· ποιος είναι ο εγγενής σκοπός του στο σχέδιο των πραγμάτων; Η ζωντάνια της επίδρασης και ο διακηρυγμένος σκοπός πίσω απ’ τη συνεχή εμφάνιση εδώ κι αιώνες των παγκόσμιων ηγετών στον τομέα του πνεύματος, της κουλτούρας και της τέχνης, θα μελετηθούν και η ζωή τους θα γίνει αντικείμενο έρευνας, τόσο ιστορικής όσο και ψυχολογικής. Αυτό θα φανερώσει στη νεολαία του κόσμου ολόκληρο το πρόβλημα της ηγεσίας και του κινήτρου. Η εκπαίδευση θα δίνεται λοιπόν με τη μορφή εκείνου που ενδιαφέρει τον άνθρωπο, εκείνου που πέτυχε ο άνθρωπος κι εκείνου που αποτελεί τη δυνατότητά του. Θα γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε το περιεχόμενο της διάνοιας του σπουδαστή όχι μόνο θα εμπλουτίζεται με ιστορικά και λόγια δεδομένα, αλλά η φαντασία του θα πυρπολείται και η φιλοδοξία του και η έφεσή του θα εφελκύονται προς τις αληθινές και σωστές γραμμές· ο κόσμος της ανθρώπινης προσπάθειας στο παρελθόν θα του παρουσιάζεται με μια αληθινότερη προοπτική και θα του διανοίγεται επίσης το μέλλον σαν μια έκκληση για την ατομική του προσπάθεια και την προσωπική του συνεισφορά. Όσα έγραψα πιο πάνω με κανένα τρόπο δε συνεπάγονται κάποια μομφή για τις μεθόδους του παρελθόντος, παρά μόνο καθόσον ο κόσμος σήμερα αποδίδει ο ίδιος μομφή· ούτε συνιστούν ένα ανεφάρμοστο όραμα ή μια μυστικιστική ελπίδα βασισμένη σε ευσεβείς πόθους. Αφορούν μια στάση απέναντι στη ζωή και το μέλλον, που πολλές χιλιάδες ανθρώπων τηρούν σήμερα και μεταξύ αυτών πάρα πολλοί εκπαιδευτές σε κάθε χώρα. Τα λάθη και τα σφάλματα των τεχνικών του παρελθόντος είναι φανερά, αλλά δε χρειάζεται να χάνουμε χρόνο τονίζοντάς τα ή στοιβάζοντας παραδείγματα. Ό,τι απαιτείται είναι μια αντίληψη της άμεσης ευκαιρίας μαζί με την αναγνώριση ότι η απαιτούμενη μετατόπιση των στόχων και η αλλαγή των μεθόδων θα χρειαστούν πολύ καιρό. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε διαφορετικά τους δασκάλους μας και πολύς χρόνος θα χαθεί καθώς θα ψηλαφούμε για τους νέους και καλύτερους τρόπους, για να φτιάξουμε τα νέα εγχειρίδια και για να βρούμε τους άνδρες και τις γυναίκες που μπορούν να εντυπωθούν από το νέο όραμα και που θα εργασθούν για το νέο πολιτισμό. Ζήτησα μόνο να τονίσω αρχές κι αυτό το κάνω, αναγνωρίζοντας ότι πολλές απ’ αυτές δεν είναι καθόλου καινούργιες αλλά απαιτούν νέα έμφαση. Προσπάθησα να δείξω ότι τώρα είναι η μέρα της ευκαιρίας, γιατί καθετί πρέπει ν’ ανοικοδομηθεί, γιατί καθετί καταστράφηκε στο μεγαλύτερο τμήμα του κόσμου. Ο πόλεμος κατέδειξε ότι δεν

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

έχουμε διδαχθεί σωστά. Ένα καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει συνεπώς να εκπονηθεί, που θα παρουσιάσει τις δυνατότητες της ανθρώπινης ζωής με τέτοιο τρόπο ώστε τα εμπόδια θα καταρρεύσουν, οι προκαταλήψεις θ’ αναιρεθούν και μια εκγύμναση θα δίνεται στο αναπτυσσόμενο παιδί που θα του επιτρέπει, όταν μεγαλώσει, να ζει με τους άλλους ανθρώπους σε αρμονία και καλή θέληση. Αυτό μπορεί να γίνει, αν αναπτυχθεί υπομονή και κατανόηση κι αν οι εκπαιδευτές αντιληφθούν ότι “όπου δεν υπάρχει όραμα, οι λαοί αφανίζονται”. Ένα διεθνές σύστημα εκπαίδευσης, που θα αναπτυχθεί από μια κοινή συνδιάσκεψη δασκάλων με πλατιές αντιλήψεις και των εκπαιδευτικών αρχών κάθε χώρας, αποτελεί σήμερα κραυγαλέα ανάγκη και θα μπορούσε να προσφέρει ένα κύριο ενεργητικό στοιχείο για τη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης. Έχουν ήδη γίνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση και σήμερα ομάδες εκπαιδευτικών συναντώνται και συζητούν το σχηματισμό ενός καλύτερου συστήματος που θα εγγυάται ότι τα παιδιά των διαφόρων εθνών (αρχίζοντας με τα εκατομμύρια των παιδιών που τώρα απαιτούν παιδεία) θα διδάσκονται την αλήθεια, χωρίς πόλωση ή προκατάληψη. Η παγκόσμια δημοκρατία θα υλοποιηθεί όταν οι άνθρωποι παντού θα θεωρούνται πραγματικά ίσοι· όταν τα αγόρια και τα κορίτσια διδαχθούν ότι δεν έχει σημασία αν είναι κανείς Ασιάτης, Αμερικανός, Ευρωπαίος, Βρετανός, Ιουδαίος ή Εθνικός, αλλά ότι απλώς καθένας έχει κάποιο ιστορικό υπόβαθρο και μια ιστορία που του επιτρέπει να συνεισφέρει κάτι για το καλό του συνόλου κι ότι η κύρια απαίτηση είναι μια στάση καλής θέλησης και μια συνεχής προσπάθεια καλλιέργειας των ορθών ανθρώπινων σχέσεων. Η Παγκόσμια Ενότητα θα είναι γεγονός όταν τα παιδιά του κόσμου διδαχθούν ότι οι θρησκευτικές διαφορές αποτελούν κυρίως ζήτημα τόπου γέννησης· ότι αν κάποιος γεννηθεί στην Ιταλία, η πιθανότητα είναι πως θα γίνει Ρωμαιοκαθολικός· αν γεννηθεί Ιουδαίος, θα ακολουθήσει την Ιουδαϊκή διδασκαλία· αν γεννηθεί στην Ασία, μπορεί να είναι Μωαμεθανός, Βουδδιστής, ή ν’ ανήκει σε κάποιο Ινδουιστικό δόγμα· αν γεννηθεί σε άλλες χώρες, μπορεί να είναι Διαμαρτυρόμενος κ.ο.κ. Θα μάθει ότι οι θρησκευτικές διαφορές είναι κυρίως αποτέλεσμα ανθρώπινων έριδων για τις ανθρώπινες ερμηνείες της αλήθειας. Έτσι σταδιακά οι έριδες και οι διαφορές μας θα εκλείψουν και η ιδέα της Μίας Ανθρωπότητας θα πάρει τη θέση τους. Πολύ μεγαλύτερη φροντίδα πρέπει να δοθεί στην επιλογή και την εκγύμναση των δασκάλων του μέλλοντος. Τα νοητικά προσόντα τους και η γνώση τους για το ιδιαίτερο αντικείμενό τους θα έχουν σημασία, αλλά ακόμη μεγαλύτερη σημασία θα έχει η ανάγκη να είναι ελεύθεροι από προκαταλήψεις και να βλέπουν όλους τους ανθρώπους σαν μέλη μιας μεγάλης οικογένειας. Ο παιδαγωγός του μέλλοντος πρέπει να είναι περισσότερο γυμνασμένος ψυχολόγος απ’ ό,τι σήμερα. Πέρα απ’ τη μετάδοση ακαδημαϊκής γνώσης θα αντιληφθεί ότι το κύριο καθήκον του είναι να εφελκύσει μια αληθινή αίσθηση υπευθυνότητας από την τάξη των μαθητών του· ανεξάρτητα με το τι πρέπει να διδάξει – ιστορία, γεωγραφία, μαθηματικά, γλώσσες, επιστήμη στους διάφορους κλάδους της ή φιλοσοφία – θα τα σχετίζει όλα αυτά με την Επιστήμη των Ορθών Ανθρώπινων Σχέσεων και θα προσπαθεί να δίνει μια αληθινότερη προοπτική

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

για την κοινωνική οργάνωση απ’ ό,τι στο παρελθόν. Όταν οι νέοι άνθρωποι του μέλλοντος – κάτω απ’ την προτεινόμενη εφαρμογή των αρχών – είναι πολιτισμένοι, έχουν κουλτούρα και ανταποκρίνονται στην ιδιότητα να είναι πολίτες, θα έχουμε μια οικουμένη από αφυπνισμένους ανθρώπους, δημιουργικούς και κατόχους μιας αληθινής αίσθησης αξιών και μιας υγιούς κι εποικοδομητικής άποψης για τις παγκόσμιες υποθέσεις. Θα χρειαστεί πολύς καιρός για να επέλθει κάτι τέτοιο, αλλά δεν είναι ανέφικτο, όπως απέδειξε η ίδια η ιστορία. Ωστόσο θ’ απαιτείται απλώς κοινή λογική για ν’ αντιληφθούμε ότι η ολοκλήρωση αυτή δε θα είναι εφικτή για τον κάθε μαθητή που θα περνά από τα χέρια των δασκάλων μας. Όλοι όμως ανεξάρτητα απ’ την αρχική τους ικανότητα μπορούν να εκπαιδευτούν στην Επιστήμη των Ορθών Ανθρώπινων Σχέσεων και ν’ ανταποκριθούν έτσι στον κύριο αντικειμενικό σκοπό των επερχόμενων εκπαιδευτικών συστημάτων. Ενδείξεις γι’ αυτό μπορεί κανείς να δει σε κάθε κατεύθυνση αλλά ακόμη δεν έχει τεθεί έμφαση σ’ αυτό όταν εκπαιδεύονται δάσκαλοι ή επηρεάζονται γονείς. Πολλά, πάρα πολλά έχουν γίνει από φωτισμένους ομίλους ανθρώπων σ’ όλα τα μέρη και το κατόρθωσαν ενώ μελετούσαν τις απαιτήσεις για τα πολιτικά δικαιώματα, ενώ αναλάμβαναν ερευνητική εργασία που σχετιζόταν με τις ορθές κοινωνικές σχέσεις (κοινοτικές, εθνικές και διεθνείς) και δια των πολλών οργανώσεων που προσπαθούν να φέρουν στη μάζα των ανθρώπινων όντων κάποια αίσθηση ευθύνης για την ανθρώπινη ευτυχία και την ανθρώπινη ευημερία. Παρόλα αυτά το πραγματικό έργο σ’ αυτές τις γραμμές πρέπει ν’ αρχίζει στη νηπιακή ηλικία, ώστε η συνείδηση του παιδιού (που τόσο εύκολα κατευθύνεται) να μπορεί από πολύ νωρίς ν’ αναλαμβάνει μια ανιδιοτελή στάση απέναντι στους συντρόφους του. Μπορεί ν’ αρχίσει πολύ απλά αν οι γονείς το επιθυμούν· μπορεί να προωθηθεί προοδευτικά αν οι γονείς και οι δάσκαλοι επιδεικνύουν στη δική τους ζωή εκείνο που διδάσκουν. Τελικά θα έρθει ο καιρός κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, όπου στο τέλος της εφηβείας μια κρίση αναγκαία και προσχεδιασμένη θα κατασταλάζει στη ζωή του νεαρού ατόμου και τότε αυτό θα αυτοσταθεροποιείται με τον ιδιαίτερο τρόπο που το πεπρωμένο θα διατάζει, προκειμένου να εκπληρώσει το χρέος του της ορθής σχέσης μέσω της επαγγελματικής υπηρεσίας. Είναι το γεφυρωτικό έργο που πρέπει να γίνει τώρα – γεφυρωτικό ανάμεσα σ’ εκείνο που υφίσταται σήμερα και σ’ εκείνο που μπορεί να υπάρξει στο μέλλον. Αν μέσα στα επόμενα 150 χρόνια αναπτύξουμε αυτή την τεχνική της γεφύρωσης των πολλών χασμάτων που ανευρίσκονται στην ανθρώπινη οικογένεια και της εξάλειψης του φυλετικού μίσους και των χωριστικών τάσεων των κρατών και των λαών, θα έχουμε επιτύχει να εδραιώσουμε έναν κόσμο όπου ο πόλεμος θα είναι αδύνατος κι όπου η ανθρωπότητα θ’ αυτοαναγνωρίζεται σαν μια ανθρώπινη οικογένεια κι όχι σαν ένα αντιμαχόμενο συνονθύλευμα πολλών εθνών και λαών που επιδίδονται ανταγωνιστικά στην αλληλοεκμετάλλευση και υποθάλπουν επιτυχώς τις προκαταλήψεις και τα μίση. Αυτή υπήρξε, καθώς είδαμε, η ιστορία του παρελθόντος. Ο άνθρωπος αναπτύχθηκε από ένα μοναχικό ζώο που παρακινούνταν μόνο απ’ τα

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

ένστικτα της αυτοσυντήρησης, της ανεύρεσης τροφής και του ζευγαρώματος, ως το σημείο όπου σήμερα ένα ακόμη πιο πλατύ ιδανικό συλλαμβάνεται απ’ αυτόν – η διεθνής ενότητα ή η ομαλή λειτουργία της Μίας Ανθρωπότητας. Αυτός ο αναπτυσσόμενος ιδεαλισμός κερδίζει έδαφος μαχόμενος στην πρώτη γραμμή της ανθρώπινης συνείδησης, παρόλες τις χωριστικές έχθρες. Είναι κυρίως υπεύθυνος για το τωρινό χάος και για τη συγκρότηση των Ηνωμένων Εθνών. Γέννησε τις συγκρουόμενες ιδεολογίες που επιζητούν παγκόσμια έκφραση· προκάλεσε τη δραματική εμφάνιση των εθνικών σωτήρων (όπως αποκαλούνται), των παγκόσμιων προφητών και των παγκόσμιων εργατών, ιδεολόγων, καιροσκόπων, δικτατόρων, ερευνητών κι ανθρωπιστών. Οι αντιμαχόμενοι αυτοί ιδεαλισμοί αποτελούν ένα υγιές σημείο, είτε συμφωνούμε μαζί τους είτε όχι. Εκμεταλλεύονται σαφώς την ανθρώπινη απαίτηση – επείγουσα και σωστή – για καλύτερες συνθήκες, για περισσότερο φως και κατανόηση, για μεγαλύτερη συνεργασία, για ασφάλεια και ειρήνη και αφθονία στη θέση του τρόμου, του φόβου και της ανέχειας. Είναι δύσκολο για το σύγχρονο άνθρωπο να συλλάβει μια εποχή όπου δε θα υφίσταται φυλετική, εθνική ή χωριστική θρησκευτική συνείδηση στην ανθρώπινη σκέψη. Ήταν το ίδιο δύσκολο για τον προϊστορικό άνθρωπο να συλλάβει μια εποχή όπου θα υπήρχε εθνική σκέψη κι αυτό είναι καλό να το έχουμε κατά νου. Η εποχή όπου η ανθρωπότητα θα μπορεί να σκέφτεται με οικουμενικούς όρους εξακολουθεί να βρίσκεται μακριά, αλλά το γεγονός ότι μπορούμε να μιλάμε γι’ αυτή, να την ποθούμε και να καταστρώνουμε σχέδια γι’ αυτή, αποτελεί σίγουρα την εγγύηση ότι δεν είναι ανέφικτη. Η ανθρωπότητα πάντοτε προόδευσε από στάδιο σε στάδιο φώτισης και από δόξα σε δόξα. Βρισκόμαστε σήμερα στο δρόμο μας για έναν πολύ καλύτερο πολιτισμό απ’ ό,τι γνώρισε ποτέ ο κόσμος και για συνθήκες που θα εξασφαλίσουν μια πολύ πιο ευτυχισμένη ανθρωπότητα και θα δουν το τέλος των εθνικών διαφορών, των ταξικών διακρίσεων (ανεξάρτητα αν βασίζονται σε κληρονομική ή οικονομική κατάσταση) και που θα εξασφαλίσουν μια πληρέστερη και πλουσιότερη ζωή για τον καθένα. Θα είναι φανερό ότι πολλές δεκαετίες πρέπει να περάσουν προτού μια τέτοια κατάσταση πραγμάτων παρουσιασθεί ενεργά – αλλά θα είναι δεκαετίες κι όχι αιώνες, αν η ανθρωπότητα μπορέσει να μάθει τα μαθήματα του πολέμου κι αν οι αντιδραστικοί και οι συντηρητικοί άνθρωποι κάθε έθνους γίνει δυνατό να εμποδιστούν απ’ το να στρέψουν τον πολιτισμό πίσω στις παλιές κακές γραμμές. Αλλά κάποια αρχή μπορεί να γίνει αμέσως. Η απλότητα πρέπει να είναι το σύνθημά μας, γιατί η απλότητα είναι εκείνο που θα εξοντώσει τον παλιό υλιστικό τρόπο ζωής μας. Η συνεργατική καλή θέληση είναι ασφαλώς η πρώτη ιδέα που πρέπει να παρουσιασθεί στις μάζες και να διδαχθεί στα σχολεία μας, εγγυώμενη έτσι το νέο και καλύτερο πολιτισμό. Η αγαπητική κατανόηση που εφαρμόζεται με νοημοσύνη πρέπει να είναι το διακριτικό γνώρισμα των ομίλων με περισσότερη σύνεση και κουλτούρα, μαζί με την προσπάθειά τους να σχετίσουν τον κόσμο της έννοιας με τον κόσμο της εξωτερικής προσπάθειας – προς όφελος των μαζών. Η ιδιότητα του Πολίτη του Κόσμου σαν μια έκφραση της καλής θέλησης και της κατανόησης πρέπει να είναι ο στόχος των απανταχού φωτισμένων και

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

το διακριτικό γνώρισμα του πνευματικού ανθρώπου και σ’ αυτά τα τρία έχετε την εδραίωση των ορθών σχέσεων μεταξύ παιδείας, θρησκείας και πολιτικής. Όλο το έργο που επιτελείται τώρα είναι σαφώς μεταβατικό έργο κι επομένως είναι εξαιρετικά δύσκολο. Συνεπάγεται μια γεφυρωτική διαδικασία ανάμεσα στο παλιό και το νέο και θα παρουσίαζε σχεδόν αξεπέραστες δυσκολίες, αν δε συνέβαινε οι δύο ερχόμενες γενιές να φέρουν εκείνους τους τύπους των εγώ που είναι ικανά ν’ αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Πάνω σ’ αυτό το γεγονός πρέπει να στηριχθείτε μ’ εμπιστοσύνη όλοι εσείς που ασχολείσθε με το εκπαιδευτικό σύστημα και την εκπαιδευτική κατάσταση και που ήρθατε σε σύγχυση από το παρουσιαζόμενο όραμα και το καθήκον της προσέγγισης των προσφιλών δυνατοτήτων. Η καθαρή σκέψη, η πολλή αγάπη και μια αίσθηση αληθινού συμβιβασμού (προσέξτε αυτή τη φράση) θα χρησιμεύσουν πολύ στο να θέσουν τα αναγκαία θεμέλια και να κρατήσουν ολάνοιχτη την πόρτα του μέλλοντος. Μια διαδικασία εξισορρόπησης προωθείται σ’ αυτή την ενδιάμεση περίοδο κι ο σύγχρονος εκπαιδευτής πρέπει να της δώσει την κατάλληλη προσοχή. Μπορώ ίσως να δείξω τη φύση της διαδικασίας αυτής. Δήλωσα εδώ κι αλλού ότι η ψυχή αγκυροβολεί στο σώμα σε δύο σημεία: 1. Υπάρχει ένα νήμα ενέργειας, που το ονομάζουμε όψη της ζωής ή του πνεύματος, που αγκυροβολεί στην καρδιά. Χρησιμοποιεί την κυκλοφορία του αίματος, όπως είναι πολύ γνωστό, σαν διανεμητικό του πράκτορα και διαμέσου του αίματος η ενέργεια της ζωής μεταφέρει αναγεννητική δύναμη και συντονιστική ενέργεια σ’ όλους τους φυσικούς οργανισμούς και συγκρατεί το σώμα σε μια “ολότητα”. 2. Υπάρχει ένα νήμα ενέργειας, που το ονομάζουμε όψη της συνείδησης ή ιδιότητα της ψυχικής γνώσης, που αγκυροβολεί στο κέντρο της κεφαλής. Ελέγχει εκείνο τον ανταποκριτικό μηχανισμό που αποκαλούμε εγκέφαλο και με τη μεσολάβησή του κατευθύνει τη δραστηριότητα κι επιφέρει την επίγνωση σ’ ολόκληρο το σώμα δια του νευρικού συστήματος. Αυτοί οι δύο ενεργειακοί παράγοντες που αναγνωρίζονται απ’ τα ανθρώπινα όντα σαν ζωή και γνώση, ή σαν ζωντανή ενέργεια και νοημοσύνη, είναι οι δύο πόλοι της παιδικής ύπαρξης. Το έργο που προβάλλει γι’ αυτό είναι ν’ αναπτύξει συνειδητά τη μεσαία ή εξισορροπητική όψη που είναι η αγάπη ή η ομαδική σχέση ώστε αυτή η γνώση να υποτάσσεται στην ανάγκη και τα ενδιαφέροντα της ομάδας κι αυτή η ζωντανή ενέργεια να στρέφεται συνειδητά και με πρόθεση προς την ομαδική ολότητα. Κάνοντας έτσι, μια αληθινή ισορροπία θα επιτευχθεί και θα επέλθει με την αναγνώριση ότι ο Δρόμος της Υπηρεσίας είναι μια επιστημονική τεχνική για την επίτευξη της ισορροπίας αυτής. Οι εκπαιδευτές συνεπώς πρέπει να έχουν υπόψη τους τρία πράγματα στη διάρκεια της τωρινής μεταβατικής περιόδου: 1. Ν’ αναπροσανατολίσουν τη γνώση, την όψη της συνείδησης ή την αίσθηση της επίγνωσης του παιδιού με τέτοιο τρόπο, ώστε να αντιλαμβάνεται από τη νηπιακή ηλικία ότι όλα όσα διδάχθηκε ή διδάσκεται αποβλέπουν περισσότερο στο καλό

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

των άλλων παρά στο δικό του. Θα γυμνάζεται λοιπόν ώστε να κοιτάζει οπωσδήποτε μπροστά. Πληροφορίες για την περασμένη ιστορία της φυλής θα του δίνονται απ’ τη σκοπιά της φυλετικής ανάπτυξης στη συνείδηση κι όχι τόσο απ’ τη σκοπιά των γεγονότων της υλικής ή της επιθετικής επίτευξης, όπως συμβαίνει σήμερα. Καθώς το παρελθόν στο νου του παιδιού θα σχετίζεται με το παρόν, θα αναπτύσσεται η ικανότητα να συσχετίζει, να ενοποιεί και να γεφυρώνει τις διάφορες όψεις της ζωής του και σε ποικίλα πεδία. 2. Να του διδάξουν ότι η ζωή που νιώθει να πάλλεται στις φλέβες του δεν είναι παρά μόνο ένα μικρό μέρος της συνολικής ζωής που πάλλεται σ’ όλες τις μορφές, σ’ όλα τα βασίλεια της φύσης, σ’ όλους τους πλανήτες και στο ηλιακό σύστημα. Θα μάθει ότι τη μοιράζεται με όλα όσα υπάρχουν κι ότι συνεπώς μια αληθινή “Αδελφότητα αίματος” βρίσκεται παντού. Συνεπώς απ’ το ξεκίνημα κιόλας της ζωής του μπορεί να διδαχθεί τη σχέση και το μικρό παιδί θα τείνει να την αναγνωρίσει γρηγορότερα απ’ ό,τι ο μέσος ενήλικας που έχει εκπαιδευθεί με τις μεθόδους και τις στάσεις της παλιάς εποχής. Όταν οι δύο αυτές αντιλήψεις – η υπευθυνότητα και η σχέση – ενσταλαχθούν στο παιδί από τη βρεφική ηλικία, τότε ο τρίτος αντικειμενικός σκοπός της νέας εκπαίδευσης θα επέλθει με μεγαλύτερη ευκολία. 3. Η ενοποίηση στη συνείδηση του παλμού της ζωής και της παρόρμησης για γνώση θα οδηγήσει τελικά σε μια προσχεδιασμένη δραστηριότητα. Η προσχεδιασμένη αυτή δραστηριότητα θα συνιστά υπηρεσία κι αυτή με τη σειρά της θα επιτελεί τρία πράγματα για το παιδί που διδάχθηκε να την ασκεί: α. Θα χρησιμεύσει σαν κατευθυντήριος πράκτορας από τα πρώτα χρόνια, υποδεικνύοντας τελικά το επάγγελμα και την ασχολία και βοηθώντας έτσι στην εκλογή μιας σταδιοδρομίας. β. Θ’ ανασύρει ό,τι καλύτερο υπάρχει μέσα στο παιδί και θα το κάνει ένα μαγνητικό ακτινοβόλο κέντρο στον τόπο όπου βρίσκεται. Θα το καταστήσει ικανό να έλκει κοντά του εκείνους που μπορούν να το βοηθήσουν ή να τους βοηθήσει, εκείνους που μπορούν να το υπηρετήσουν και να τους υπηρετήσει καλύτερα. γ. Θα το κάνει συνεπώς οριστικά δημιουργικό κι έτσι θα του επιτρέψει να γνέσει εκείνο το νήμα ενέργειας που, όταν προστεθεί στο νήμα της ζωής και στο νήμα της συνείδησης, θα συνδέσει την κεφαλή, την καρδιά και το λαιμό σ’ ένα ενοποιημένο και λειτουργικό όργανο. Η ικανοποίηση των τριών προαναφερθέντων απαιτήσεων θα είναι το πρωταρχικό βήμα (σε φυλετική κλίμακα) για τη δόμηση της ανταχκάρανα ή της γέφυρας μεταξύ: 1. 2. 3. 4.

Των ποικίλων όψεων της μορφικής φύσης. Της προσωπικότητας και της ψυχής. Του ανθρώπου και των άλλων ανθρώπινων όντων. Του ανθρώπου σαν ένα μέλος της ανθρώπινης οικογένειας και του κόσμου που τον περιβάλλει.

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

Θα προσέξατε απ’ αυτό ότι η εκπαίδευση θα έπρεπε βασικά να ασχολείται με σχέσεις και αλληλεξαρτήσεις, με τη γεφύρωση ή τη θεραπεία των χασμάτων και συνεπώς με την αποκατάσταση της ενότητας ή της σύνθεσης. Η εδραίωση της Επιστήμης των Ορθών Σχέσεων είναι το επόμενο άμεσο βήμα στη νοητική ανέλιξη της φυλής. Είναι η κύρια δραστηριότητα της νέας εκπαίδευσης. Η ΥΔΡΟΧΟΪΚΗ ΕΠΟΧΗ Σαν αποτέλεσμα του γεφυρωτικού έργου που θα γίνει στα αμέσως επόμενα εκατόν πενήντα χρόνια, η τεχνική της γεφύρωσης των διαφόρων χασμάτων που υφίστανται στην ανθρώπινη οικογένεια και της ύφανσης σ’ ένα ισχυρό καλώδιο των διαφόρων νημάτων ενέργειας που αραιά ακόμη συνδέουν τις διάφορες όψεις του εσώτερου ανθρώπου με την εξωτερική μορφή, θα έχει επιτελέσει τόση μεγάλη πρόοδο, ώστε ο όγκος των νοήμονων ανθρώπων του κόσμου κι όλων των τάξεων και των εθνών θα είναι ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Όταν συμβεί αυτό, η επιστήμη της ανταχκάρανα θ’ αποτελεί ένα προγραμματισμένο μέρος της εκπαίδευσής τους. Σήμερα καθώς μελετούμε την επιστήμη αυτή και τις σχετικές μ’ αυτή επιστήμες του διαλογισμού και της υπηρεσίας, προσφεύγουμε μόνο στους ζηλωτές και μαθητές του κόσμου. Η χρησιμότητά της θ’ αναφανεί προς το παρόν μόνο σ’ εκείνες τις ειδικές ενσαρκούμενες ψυχές που με τόση ταχύτητα έρχονται σ’ ενσάρκωση σήμερα σαν ανταπόκριση στην ανάγκη του κόσμου για βοήθεια. Αλλά αργότερα η κλήση θα είναι γενική και η χρησιμότητά της σχεδόν καθολική. Δεν είναι αναγκαίο να σας περιγράψω τη φύση των εκπαιδευτικών συστημάτων της Υδροχοϊκής Εποχής, γιατί θ’ αποδεικνύονταν τελείως ακατάλληλα για το παρόν. Τα αναφέρω γιατί είναι ανάγκη να θυμάστε ότι το έργο που θα γίνει στους επόμενους δύο αιώνες στον εκπαιδευτικό τομέα θα είναι σαφώς προσωρινό κι εξισορροπητικό κι ότι απ’ την εκπλήρωση του καθήκοντος που σχετίζεται με την εκπαίδευση θα προκύψουν εκείνα τα πιο μόνιμα συστήματα που στη νέα εποχή θα βρεθούν ν’ ανθίζουν παντού. Τρεις κύριες επιστήμες θα κυριαρχήσουν τελικά στο πεδίο της εκπαίδευσης της νέας εποχής. Δε θα αναιρούν τις δραστηριότητες της σύγχρονης επιστήμης, αλλά θα τις ολοκληρώνουν σε μια πλατύτερη υποκειμενική ολότητα. Αυτές οι τρεις επιστήμες είναι: 1. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα. Αυτή είναι η νέα και αληθινή επιστήμη του νου, που θα χρησιμοποιεί νοητική ουσία για τη δόμηση της γέφυρας μεταξύ προσωπικότητας και ψυχής κι έπειτα μεταξύ της ψυχής και της πνευματικής τριάδας. Αποτελεί δραστήρια εργασία με ουσία λεπτοφυέστερη απ’ την ουσία των τριών κόσμων της συνηθισμένης ανθρώπινης εξέλιξης. Αφορά την ουσία των τριών ανώτερων επιπέδων του νοητικού πεδίου. Αυτές οι συμβολικές γέφυρες, όταν κατασκευασθούν, θα διευκολύνουν το ρεύμα ή τη ροή της συνείδησης και θα δημιουργήσουν εκείνη τη συνέχεια της συνείδησης, ή εκείνη την αίσθηση της ανεμπόδιστης επίγνωσης, που τελικά θα τερματίσει το φόβο του θανάτου, θα αναιρέσει κάθε έννοια χωριστικότητας και θα κάνει τον άνθρωπο ανταποκριτικό

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

στην εγκεφαλική του συνείδηση σε εντυπώσεις που του έρχονται από τα ανώτερα πνευματικά βασίλεια ή απ’ τη Διάνοια του Θεού. Έτσι θα μυείται ευκολότερα στους σκοπούς και τα σχέδια του Δημιουργού. 2. Η Επιστήμη του Διαλογισμού. Προς το παρόν ο διαλογισμός συνδέεται στις διάνοιες των ανθρώπων με θρησκευτικά θέματα. Αλλά σχέση υπάρχει μόνο ως προς το θέμα. Η επιστήμη μπορεί να εφαρμοσθεί σε κάθε δυνατή διεργασία της ζωής. Στην πραγματικότητα η επιστήμη αυτή είναι ένας επικουρικός κλάδος, προπαρασκευαστικός της Επιστήμης της Ανταχκάρανα. Είναι πραγματικά η αληθινή επιστήμη της αποκρυφιστικής δόμησης της γέφυρας ή της γεφύρωσης στη συνείδηση. Μέσω αυτής, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια, διευκολύνεται η διαδικασία δόμησης. Αποτελεί έναν από τους κύριους τρόπους πνευματικής λειτουργίας· είναι ένας από τους πολλούς δρόμους προς το Θεό· σχετίζει τελικά τον ατομικό νου με τον ανώτερο νου κι αργότερα με τον Παγκόσμιο Νου. Αποτελεί μια απ’ τις κύριες τεχνικές δόμησης και θα κυριαρχήσει τελικά στις νέες εκπαιδευτικές μεθόδους στα σχολεία και στα κολλέγια. Προτίθεται κυρίως να: α. Προκαλέσει ευαισθησία στις ανώτερες εντυπώσεις. β. Δομήσει το πρώτο μισό της ανταχκάρανα, εκείνο μεταξύ προσωπικότητας και ψυχής. γ. Δημιουργήσει μια τελική συνέχεια συνείδησης. Ο διαλογισμός είναι ουσιαστικά η επιστήμη του φωτός, γιατί εργάζεται με την ουσία του φωτός. Ένας κλάδος του ασχολείται με την επιστήμη του οραματισμού γιατί καθώς το φως συνεχίζει να φέρνει αποκάλυψη, η δύναμη του οραματισμού μπορεί ν’ αναπτυχθεί με τη βοήθεια του φωτισμένου νου και το μεταγενέστερο έργο της εκπαίδευσης του μαθητή να δημιουργεί, γίνεται πλέον εφικτό. Θα μπορούσε να προστεθεί εδώ ότι η δόμηση του δεύτερου μισού της ανταχκάρανα (εκείνου που γεφυρώνει το χάσμα συνείδησης μεταξύ της ψυχής και της πνευματικής τριάδας) ονομάζεται επιστήμη της όρασης, γιατί όπως ακριβώς το πρώτο μισό της γέφυρας δομείται δια της χρήσης της νοητικής ουσίας, έτσι και το δεύτερο μισό δομείται δια της χρήσης της φωτεινής ουσίας. 3. Η Επιστήμη της Υπηρεσίας αναπτύσσεται κανονικά και φυσιολογικά από την επιτυχημένη εφαρμογή των δύο άλλων επιστημών. Καθώς η σύνδεση ψυχής και προσωπικότητας προχωρεί και καθώς η γνώση του σχεδίου και το φως της ψυχής διαχύνονται στην εγκεφαλική συνείδηση, το κανονικό αποτέλεσμα είναι η υποταγή του κατώτερου στο ανώτερο. Η ταύτιση με τους σκοπούς και τα σχέδια της ομάδας αποτελεί τη φυσιολογική ιδιότητα της ψυχής. Καθώς η ταύτιση αυτή προωθείται στα επίπεδα του νου και της ψυχής, παράγει μια αντίστοιχη δραστηριότητα στην προσωπική ζωή και τη δραστηριότητα αυτή την ονομάζουμε υπηρεσία. Η υπηρεσία είναι η αληθινή επιστήμη της δημιουργίας και είναι μια επιστημονική μέθοδος εδραίωσης της συνέχειας. Οι τρεις αυτές επιστήμες θα θεωρηθούν τελικά ως τα τρία κύρια ενδιαφέροντα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και πάνω σ’ αυτές θα τίθεται η έμφαση ολοένα και

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ

περισσότερο. Έχουμε θέσει πλέον τα θεμέλια για μια εξέταση των τριών επιστημών που θα κυριαρχούν στη σκέψη των εκπαιδευτών στην επερχόμενη εποχή. Η δόμηση και η ανάπτυξη της ανταχκάρανα, η ανάπτυξη της δύναμης να ελέγχεται η ζωή και να εκτελείται λευκή μαγεία μέσω της επιστήμης του διαλογισμού, καθώς και η επιστήμη της υπηρεσίας κατά την οποία καλλιεργείται κι αναπτύσσεται ο ομαδικός έλεγχος και η ομαδική σχέση – αυτές είναι οι τρεις θεμελιώδεις επιστήμες που θα καθοδηγούν τον ψυχολόγο και τον εκπαιδευτή του μέλλοντος. Θα προκαλέσουν επίσης μια ριζική αλλαγή στη στάση των γονιών προς τα παιδιά τους και στις μεθόδους που θα χρησιμοποιούν για να τα εκγυμνάσουν και να τα διδάξουν όταν θα είναι πολύ μικρά και θα βρίσκονται στα χρόνια της διάπλασης της συνείδησής τους. Πρέπει να θυμάστε εδώ ότι οι ίδιοι αυτοί γονείς θα έχουν ανατραφεί σύμφωνα μ’ αυτό το νέο και διαφορετικό καθεστώς και θα έχουν αναπτυχθεί σύμφωνα μ’ αυτό το διαφορετικό τρόπο προσέγγισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Εκείνο λοιπόν που μπορεί να σας φαίνεται μυστικιστικό και αόριστο (επειδή είναι κάτι καινούργιο ή εξαιτίας του ιδεαλισμού του και της έμφασής του σε μια φαινομενική αφηρημένη ομαδική συνείδηση), θα φαίνεται σ’ εκείνους κανονικό και φυσιολογικό. Αυτό που σας περιγράφω εδώ, είναι μια δυνατότητα που τοποθετείται μελλοντικά στις επόμενες δύο ή τρεις γενιές· αναφέρομαι επίσης σε μια αναγνώριση που κάποια νέα εκπαιδευτική ιδεολογία θα της επιτρέψει κανονικά να κυβερνά τον τρόπο διδαχής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

κουλτούρα του ατόμου θα προσεγγισθεί από τρεις σκοπιές που καθεμιά θα συνεισφέρει στο ολοκληρωμένο σύνολο το οποίο πρόκειται να κάνει το άτομο: ένα νοήμονα πολίτη δύο κόσμων (του κόσμου της αντικειμενικής ύπαρξης και του εσώτερου κόσμου της έννοιας), ένα συνετό γονιό, μια ελεγχόμενη και κατευθυνόμενη προσωπικότητα. Θα προχωρήσουμε τώρα στην εξέταση αυτών των σημείων. Δεν εκπόνησα τη διδαχή της Υδροχοϊκής Εποχής ούτε ασχολήθηκα καθόλου με τα εκπαιδευτικά συστήματα της εποχής εκείνης. Δε σας χρησιμεύει να κάνω κάτι τέτοιο κι ούτε μπορώ να βοηθήσω πραγματικά τη σκέψη σας, αν σας μεταφέρω μ’ ένα άλμα διακοσίων ετών σ’ έναν πολιτισμό και μια κουλτούρα για τα οποία προς το παρόν μόνο αμυδρότατες ενδείξεις μπορούν να ιδωθούν. Έχει μεγαλύτερη αξία αν θέσω την έμφαση πάνω στις αναδυόμενες ιδέες που θα κυβερνούν τη μελλοντική διαδικασία στην επόμενη γενιά και θα βοηθήσουν τον κόσμο να ξεπεράσει τη δυσκολότερη μεταβατική περίοδο που έχει δει ποτέ. Ορισμένα βασικά ιδεώδη που αναδύονται από τις τρέχουσες ιδεολογίες αρχίζουν να πραγματοποιούν την κρούση τους πάνω στη δημόσια συνείδηση. Αυτά καθαυτά τα ιδεώδη αποτελούν ουσιαστικά ανθρώπινες αντιδράσεις στις θείες ιδέες· κατά συνέπεια δεν είναι εντελώς απαλλαγμένα από λάθη και είναι αναγκαστικά χρωματισμένα από την ολκή των διανοιών που τα διατυπώνουν· ρυθμίζονται αναπόφευκτα απ’ την ιστορία του παρελθόντος, απ’ την εθνική παράδοση κι απ’ τις φυλετικές τάσεις σκέψης. Υπάρχει ωστόσο μια περίεργη ομοιομορφία σ’ αυτά, ακόμη κι όταν εκφράζονται από τους οπαδούς ενός παγκόσμιου ιδεαλισμού με πλατιές αποκλίσεις. Αν πρόκειται να κατανοήσουμε όπως πρέπει τις ιδέες αυτές και να θέσουμε κάποιο σωστό θεμέλιο, θ’ άξιζε ίσως αν συζητούσαμε μερικές απ’ αυτές τις οικουμενικές στάσεις κι αν εξετάζαμε εκείνο που υποδεικνύουν στο φως των τωρινών παγκόσμιων προβλημάτων, καθώς και τις ενδείξεις του επερχόμενου κόσμου, που μπορούμε να εξαγάγουμε απ’ αυτές. Η ΣΚΟΠΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Υπάρχει ένα αυξανόμενο αίσθημα μεταξύ των πολιτών των περισσότερων εθνών πως το κύριο καθήκον των εκπαιδευτικών συστημάτων είναι να προετοιμάσουν το παιδί για να γίνει πολίτης. Μ’ αυτό εννοούν ότι είναι χρέος της Πολιτείας και των φορολογούμενων να γυμνάσουν το παιδί έτσι ώστε να μπορέσει να γίνει ένα συνεργαζόμενο, νοήμον τμήμα εκείνου του οργανωμένου συνόλου που ονομάζουμε έθνος· να μπορέσει να γίνει τόσο πειθαρχημένο ώστε ν’ αναλάβει το ρόλο του και να

πραγματοποιήσει τη συνεισφορά του στην Πολιτεία κι έτσι να μπορέσει ν’ αποκτήσει κοινωνική αξία, παίζοντας όμως έναν ευδιάκριτο ατομικό ρόλο και ταυτόχρονα έναν ομαδικά κατευθυνόμενο ρόλο στη ζωή της κοινότητας όπου γεννήθηκε και στην οποία πρέπει κατ’ ανάγκη να διατηρηθεί· να θεωρεί ότι η προσωπική του ζωή και τα συμφέροντά του μετρούν λιγότερο απ’ τη συλλογική ζωή κι ότι το προκαταρκτικό μάθημα που πρέπει να διδαχθεί είναι το γεγονός πως συνιστά μια μονάδα μέσα σε μια λειτουργική ομάδα παρόμοιων μονάδων που καθεμιά τους αναμένεται να προσφέρει στο σύνολο το δικό της ποσοστό αγαθού. Το πρωταρχικό σπέρμα της ιδέας αυτής (όσο κι αν φαίνεται εκπληκτικό) ξεκίνησε όταν οργανώθηκε το πρώτο σχολείο πριν από χιλιάδες χρόνια. Αυτά τα σχολεία ήταν πολύ μικρά στην αρχή, εκπαίδευαν μόνο μια ευνοούμενη μειοψηφία, αλλά οδηγούσαν βαθμιαία (συνήθως διαμέσου θρησκευτικών οργανώσεων) σ’ εκείνη τη μαζική εκπαίδευση και την υποχρεωτική διδασκαλία που χαρακτηρίζει τα σύγχρονα δημόσια σχολεία τα οποία έχουν το αξιοσημείωτο καθήκον να προετοιμάσουν εκατομμύρια νέων ανθρώπων στον κόσμο για μια νοήμονα, αλλά κατευθυνόμενη δημόσια ζωή. Σήμερα ανάμεσα στα αποκαλούμενα φωτισμένα έθνη, κάποια μορφή υποχρεωτικής εκπαίδευσης επιβάλλεται στις μάζες· τα παιδιά όλων των εθνών διδάσκονται ανάγνωση, γραφή και στοιχεία αριθμητικής. Υποτίθεται ότι απ’ αυτή αποκομίζουν κάποια γενική ιδέα για τις παγκόσμιες συνθήκες – που τις διδάσκονται γεωγραφικά, ιστορικά και οικονομικά – και υποτίθεται ότι απ’ αυτή επιτυγχάνουν κάποια αναγνώριση, αντικειμενικά και φυσικά, των διεργασιών και των αιτιών απ’ τις οποίες τα διάφορα έθνη έγιναν αυτό που είναι και βρίσκονται εκεί που είναι κι έτσι αποκτούν συνείδηση κάποιας γενικής πλανητικής εικόνας. Τα μεταβαλλόμενα περιγράμματα αυτής της εικόνας δημιουργούν σήμερα νοητική ευκαμψία στα παιδιά κι αυτό αποτελεί κατά πολλούς τρόπους ένα συγκεκριμένο προσόν. Ωστόσο στη δημιουργία πολιτών η έμφαση μέχρι τη στιγμή αυτή υπήρξε διπλή. Ο σκοπός της εκπαίδευσης ήταν να εξοπλίσει το παιδί έτσι ώστε όταν έφτανε στα χρόνια της ωριμότητας, να μπορούσε να φροντίζει τον εαυτό του στο ληστρικό κόσμο της σύγχρονης ζωής, να κερδίζει τα προς το ζην και να γίνει, αν ήταν δυνατό, πλούσιο και ανεξάρτητο από εκείνους με τους οποίους το έταξε η ζωή του. Σ’ όλη τη διαδικασία μάθησης η έμφαση είχε τεθεί πάνω στο ίδιο σαν άτομο και το σημείο ενδιαφέροντος βρισκόταν πάνω στο τι αυτό θα έκανε, πώς αυτό θα ζούσε και τι αυτό μπορούσε να πάρει, να κάνει και ν’ αποκτήσει απ’ τη ζωή. Σ’ εκείνες τις συνθήκες όπου η σχολική πόλωση ήταν θρησκευτική (όπως στις κάθε τύπου Εκκλησιαστικές σχολές), διδασκόταν ότι πρέπει να προσπαθεί να είναι καλό και του παρουσιαζόταν το εγωιστικό κίνητρο πως, αν το κατόρθωνε, ίσως κάποια μέρα πήγαινε στον Ουρανό και ζούσε ευτυχισμένα. Όταν οι ιδέες αυτές είχαν ενσταλαχθεί μέσα του, όταν είχε εξαναγκασθεί από την οργανωμένη πίεση να συμμορφωθεί με το επιθυμητό υπόδειγμα και πρότυπο, όταν είχε απορροφήσει το απαραίτητο ποσό ατελών πληροφοριών για την ανθρωπότητα και τα ανθρώπινα επιτεύγματα κι όταν η ικανότητά

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

του ν’ απομνημονεύει γεγονότα (ιστορικά, επιστημονικά, θρησκευτικά και άλλα) είχε αναπτυχθεί, ακόμη κι αν η ικανότητά του να σκέπτεται παρέμενε εντελώς υπανάπτυκτη, αφηνόταν ελεύθερο στον κόσμο και στην καθορισμένη του κοινότητα για να καταξιώσει και να εδραιώσει τον εαυτό του. Τα παραπάνω αναγνωρίζω ότι αποτελούν μια πλατιά γενίκευση. Δε λαμβάνουν ολωσδιόλου υπόψη τις ενυπάρχουσες και έμφυτες ικανότητες του παιδιού, το σημείο που έχει επιτύχει στην ανάπτυξη της ψυχής του και αγνοούν τις δυνάμεις με τις οποίες εισέρχεται στη ζωή σαν αποτέλεσμα των πολλών προηγούμενων εμπειριών ζωής. Παραλείπουν επίσης την επιρροή των πολλών ευσυνείδητων, πνευματικά σκεπτόμενων και πολύ εξελιγμένων δασκάλων οι οποίοι – μέσα στους αιώνες – έθεσαν τη σφραγίδα τους πάνω στους νέους που δίδαξαν κι έτσι τους προσανατόλισαν και τους προώθησαν σε καλύτερα πράγματα. Ασχολούμαι αποκλειστικά με τη θεσμική όψη των εκπαιδευτικών συστημάτων και με το αποδειγμένο αποτέλεσμα πάνω στη νεολαία κάθε έθνους, η οποία υπόκειται σ’ αυτά τα συστήματα. Οι αναγνωρισμένοι στόχοι που έθεσε ενώπιόν του ο δάσκαλος αυτών των συστημάτων, υπήρξαν στενοί και η επακόλουθη συνέπεια της διδασκαλίας του και του έργου του υπήρξε η παραγωγή ενός ιδιοτελούς, υλιστικά σκεπτόμενου προσώπου του οποίου κύριος αντικειμενικός σκοπός ήταν η αυτοβελτίωση με την υλική έννοια. Αυτή ενισχυόταν εντυπωσιακά όταν ήταν παρούσα οποιαδήποτε ατομική φιλοδοξία που οδηγούσε το παιδί να δρα σε συνεργασία με το στενό ιδιοτελή στόχο του δασκάλου. Ο φυσικός ιδεαλισμός του παιδιού (και ποιο παιδί δεν είναι ένας έμφυτος ιδεαλιστής;) πνιγόταν αργά και σταθερά κάτω από το βάρος του υλισμού της παγκόσμιας εκπαιδευτικής μηχανής και απ’ την εγωιστική πόλωση της εμπορικής δοσοληψίας του κόσμου στους πολλούς της τομείς, καθώς και από την έμφαση που πάντα δινόταν στην ανάγκη απόκτησης χρημάτων. Λίγο-λίγο αυτή η καταστρεπτική κατάσταση πραγμάτων (που αποκορυφώθηκε στα πρώτα χρόνια αυτού του αιώνα) άρχισε αργά ν’ αλλάζει, έτσι ώστε σε πολλές χώρες σήμερα η ευημερία της ίδιας της Πολιτείας, το καλό της Αυτοκρατορίας, η ανάγκη του Έθνους παρουσιάζονται στο παιδί από τα πρώτα του χρόνια σαν το ανώτερο δυνατό ιδανικό. Διδάσκεται ότι πρέπει να υπηρετεί την Πολιτεία, την Αυτοκρατορία ή το Έθνος με ό,τι καλύτερο έχει μέσα του· χαράζεται βαθιά στη συνείδησή του πως η ατομική του ζωή πρέπει να υποτάσσεται στη μεγαλύτερη ζωή της Πολιτείας ή του Έθνους και πως είναι καθήκον του να ικανοποιεί την εθνική ανάγκη, ακόμη και σε βάρος της ίδιας του της ζωής. Διδάσκεται ότι σε καιρούς μεγάλης ανάγκης, αυτό σαν άτομο δε μετρά καθόλου, αλλά ότι το μεγαλύτερο συλλογικό όλο του οποίου αποτελεί ένα απειροελάχιστο τμήμα, είναι ο μόνος παράγοντας που έχει σημασία. Αυτό είναι ένα οριστικό βήμα προς τη διεύρυνση της συνείδησης που πρέπει να επιτύχει η ανθρώπινη φυλή. Θα ήθελα εδώ να σας υπενθυμίσω ότι η διεύρυνση της συνείδησης και η δημιουργία αυξημένης ευαισθησίας κι αντιληπτικής επίγνωσης αποτελούν το στόχο όλης της θείας και ιεραρχικής προσπάθειας. Ο στόχος δεν είναι η καλυτέρευση των υλικών συνθηκών. Αυτές θ’ ακολουθήσουν αυτόματα όταν η αίσθηση της επίγνωσης ανελιχθεί σταθερά.

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

Το μέλλον της ανθρωπότητας προσδιορίζεται από την έφεσή της και την ικανότητά της ν’ ανταποκρίνεται στον ιδεαλισμό που πλημμυρίζει σήμερα τον κόσμο. Ένα ακόμη βήμα γίνεται επίσης αυτό τον καιρό. Παντού και σε κάθε χώρα οι άνθρωποι διδάσκονται απ’ τα πρώτα τους χρόνια ότι δεν είναι μόνο άτομα, ούτε μόνο μέλη μιας πολιτείας, αυτοκρατορίας ή έθνους κι ούτε μόνο λαοί με κάποιο ξεχωριστό μέλλον, αλλά ότι προορίζονται να γίνουν εκφραστές ορισμένων μεγάλων ομαδικών ιδεολογιών – Δημοκρατικών, Ολοκληρωτικών ή Κομμουνιστικών. Οι ιδεολογίες αυτές είναι σε τελευταία ανάλυση υλοποιούμενα όνειρα ή οράματα. Γι’ αυτές η σύγχρονη νεολαία διδάσκεται ότι πρέπει να εργάζεται και να μοχθεί κι αν χρειασθεί να πολεμά. Είναι λοιπόν ολοφάνερο ότι πίσω απ’ όλη την επιφανειακή αναταραχή και το χάος που τόσο καταστρεπτικά παρουσιάζονται σήμερα στη συνείδηση της ανθρωπότητας και πίσω απ’ όλο το φόβο και την υποψία, το μίσος και τη χωριστικότητα τα ανθρώπινα όντα αρχίζουν να σμίγουν μέσα τους τρεις καταστάσεις συνείδησης – εκείνη του ατόμου, του πολίτη και του ιδεαλιστή. Η δύναμη μιας τέτοιας επίτευξης και της συνύπαρξης όλων αυτών των καταστάσεων ταυτόχρονα προσεγγίζει τώρα εκείνα τα επίπεδα της ανθρώπινης ζωής που αποκαλούμε “καταπιεσμένες τάξεις”. Όλα αυτά είναι πολύ καλά και αποτελούν μέρος του καθορισμένου σχεδίου. Είτε αυτό είναι το δημοκρατικό ιδεώδες, είτε το όραμα της ολοκληρωτικής πολιτείας, είτε το όνειρο του αφοσιωμένου κομμουνιστή, το αποτέλεσμα πάνω στη συνείδηση της ανθρωπότητας σαν σύνολο είναι αναμφίβολα καλό. Η αίσθηση της παγκόσμιας επίγνωσής του αυξάνει οριστικά, η δύναμή του να θεωρεί τον εαυτό του σαν μέρος ενός συνόλου αναπτύσσεται ταχύτατα κι όλα αυτά είναι επιθυμητά και σωστά και περιέχονται μέσα στο θείο σχέδιο. Είναι βέβαια ολότελα αληθινό ότι η διαδικασία φθείρεται και δυσχεραίνεται από πολύ ανεπιθύμητες μεθόδους και κίνητρα, αλλά τα ανθρώπινα όντα έχουν τη συνήθεια να κηλιδώνουν αυτό που είναι όμορφο· έχουν μια πολύ αναπτυγμένη ικανότητα να είναι εγωιστικά και υλιστικά κι επειδή οι διάνοιες των ανθρώπων είναι ακόμη πρακτικά αγύμναστες και υπανάπτυκτες, έχουν μικρή δύναμη διάκρισης και μικρή ικανότητα να διαχωρίζουν ανάμεσα στο παλιό και το νέο, ή ανάμεσα στο ορθό και το περισσότερο ορθό. Επειδή έχουν γυμναστεί στην ιδιοτέλεια και τις υλικές στάσεις, ενόσω βρίσκονταν ακόμη υπό τον έλεγχο των γονιών και των σημερινών εκπαιδευτικών συστημάτων, η ροπή της σκέψης τους οδεύει φυσιολογικά πάνω σ’ αυτές τις ανεπιθύμητες γραμμές. Στην Ιχθυακή Εποχή που απέρχεται, τα νιάτα κάθε χώρας ανατράφηκαν κάτω απ’ την επιρροή τριών θεμελιωδών ιδεών. Το αποτέλεσμα αυτών των ιδεών θα μπορούσε να εκφρασθεί με τους όρους των ακόλουθων ερωτήσεων: 1. Ποιο πρέπει να είναι το επάγγελμά μου ώστε να έχω τόσα περισσότερα απ’ τον υλικό κόσμο όσα επιτρέπουν η κατάστασή μου στη ζωή και οι ανάγκες μου; 2. Ποιοι είναι οι άνθρωποι που βρίσκονται πάνω από μένα, στους οποίους πρέπει να προσβλέπω και τους οποίους πρέπει να τιμώ και ποιοι είναι εκείνοι που βρίσκονται κάτω από μένα στην κοινωνική τάξη και πόσο μακριά μπορώ ν’

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

αναρριχηθώ στην κοινωνική κλίμακα κι έτσι να βελτιώσω τον εαυτό μου; 3. Απ’ την παιδική ηλικία διδάχθηκα ότι η φυσική μου τάση είναι να κάνω λάθη, να είμαι άτακτος, ή (αν το περιβάλλον μου είναι στενά ορθόδοξο) ότι είμαι ένας άθλιος αμαρτωλός και ακατάλληλος για τη μελλοντική ευτυχία. Πώς μπορώ να διαφύγω την τιμωρία των φυσικών μου προτιμήσεων; Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η καλλιέργεια στη φυλή μιας βαθιά ριζωμένης αίσθησης υλικής και κοινωνικής φιλοδοξίας και επίσης ενός συμπλέγματος κατωτερότητας που αναγκαστικά ξεσπά σε κάποια μορφή επανάστασης μέσα στο άτομο, σε φυλετικές εκρήξεις ή, μιλώντας πάλι για το άτομο, σε μια λυσσαλέα εγωκεντρική στάση προς τη ζωή. Απ’ αυτές τις διαστρεβλωμένες τάσεις και τα οπισθοδρομικά ιδανικά η φυλή πρέπει τελικά ν’ αναδυθεί. Είναι η αντίληψη αυτού του πράγματος που δημιούργησε σε μερικά έθνη την υπερέμφαση πάνω στο εθνικό ή φυλετικό καλό και πάνω στην Πολιτεία σαν μια οντότητα. Οδήγησε στην υπονόμευση της ιεραρχικής δομής της κοινωνικής τάξης. Η ιεραρχική δομή είναι μια βασική και αιώνια πραγματικότητα, αλλά η γενική ιδέα έχει τόσο διαστρεβλωθεί κι έχει γίνει τόσο κακή χρήση της, ώστε προκάλεσε μια επανάσταση στην ανθρωπότητα και δημιούργησε μια σχεδόν ανώμαλη αντίδραση υπέρ μιας ελευθερίας και μιας ασυδοσίας που λαμβάνουν ανεπιθύμητες διαστάσεις. Η πλατιά διαδομένη απαίτηση των νέων του σημερινού κόσμου (σε μερικές χώρες) για καλοπέραση, η ανευθυνότητά τους και η άρνησή τους να αντικρίσουν τις αληθινές αξίες της ζωής, αποτελούν όλα μια ένδειξη των παραπάνω. Αυτή παρουσιάζεται με τη χειρότερη μορφή της στις δημοκρατικές χώρες. Στα ολοκληρωτικά κράτη αυτή δεν επιτρέπεται στην ίδια κλίμακα, καθώς η νεολαία αυτών των κρατών αναγκάζεται να επωμισθεί ευθύνες και ν’ αφιερωθεί στο μεγαλύτερο σύνολο κι όχι σε μια ζωή υλικής απασχόλησης και στην κατασπατάληση του χρόνου της σ’ εκείνο που πιστεύω ότι λαϊκά αποκαλείτε “καλοπέραση”. Η καλοπέραση αυτή γίνεται συνήθως σε βάρος άλλων και συμβαίνει στα χρόνια της διάπλασης τα οποία αναπόφευκτα ρυθμίζουν και προσδιορίζουν το μέλλον του νέου ανθρώπου. Δε μιλώ εδώ πολιτικά ούτε υπεραμύνομαι κάποιου συστήματος διακυβέρνησης. Μια εξαναγκασμένη δραστηριότητα κι έπειτα μια εξαναγκασμένη υπευθυνότητα υποβιβάζουν το μεγαλύτερο μέρος εκείνων που βρίσκονται κάτω από τέτοιες συνθήκες στο νηπιακό στάδιο ή στην παιδική κατάσταση και η ανθρωπότητα θα έπρεπε να προσεγγίζει την ωριμότητα με την προθυμία της να επωμίζεται ευθύνες και με την αυξανόμενη αίσθησή της για τις αληθινές αξίες των προτύπων της ζωής. Η αίσθηση της ευθύνης αποτελεί μια από τις πρώτες ενδείξεις ότι η ψυχή του ατόμου αφυπνίζεται. Η ψυχή της ανθρωπότητας αφυπνίζεται επίσης μαζικά αυτό τον καιρό, απ’ όπου και οι ακόλουθες ενδείξεις: 1. Η ανάπτυξη εταιρειών, οργανώσεων και μαζικών κινημάτων για τη βελτίωση της ανθρωπότητας παντού. 2. Το αυξανόμενο ενδιαφέρον της μάζας των ανθρώπων για την κοινή ευημερία. Ως τώρα τα ανώτερα στρώματα της κοινωνίας έδειξαν ενδιαφέρον είτε για ιδιοτελείς

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

λόγους είτε εξαιτίας του έμφυτου πατερναλισμού. Οι διανοούμενοι και οι επαγγελματικές τάξεις ερεύνησαν και μελέτησαν τη δημόσια ευημερία απ’ τη σκοπιά του νοητικού και του επιστημονικού ενδιαφέροντος που θεμελιώνεται πάνω σε μια γενική υλική βάση και η κατώτερη μεσαία τάξη περιπλέχθηκε φυσικά στο ίδιο ενδιαφέρον απ’ την άποψη των οικονομικών κι εμπορικών ανταλλαγμάτων. Σήμερα το ενδιαφέρον αυτό έχει προσεγγίσει τα βάθη της κοινωνικής τάξης κι όλες οι τάξεις είναι έντονα αφυπνισμένες και άγρυπνες στο γενικό, εθνικό, φυλετικό ή διεθνές καλό. Αυτό είναι πολύ ικανοποιητικό και αποτελεί ελπιδοφόρο σημείο. 3. Οι ανθρωπιστικές και φιλανθρωπικές προσπάθειες βρίσκονται στο αποκορύφωμά τους μαζί με τις σκληρότητες, τα μίση και τις ανωμαλίες που η χωριστικότητα, οι υπερτονισμένες εθνικιστικές ιδεολογίες, η επιθετικότητα και η φιλοδοξία επέφεραν στη ζωή όλων των εθνών. 4. Η εκπαίδευση αποβαίνει ταχύτατα μια μαζική προσπάθεια και τα παιδιά όλων των εθνών, απ’ το ανώτερο μέχρι το κατώτερο, εξοπλίζονται διανοητικά όπως ποτέ πριν. Η προσπάθεια βέβαια γίνεται κυρίως για να τα καταστήσει ικανά ν’ ανταποκριθούν στις υλικές και εθνικές συνθήκες, να χρησιμεύσουν στην Πολιτεία και να μην αποτελέσουν οικονομική τροχοπέδη γι’ αυτήν. Το γενικό αποτέλεσμα ωστόσο βρίσκεται σ’ ευθυγράμμιση με το θείο σχέδιο και είναι αναμφίβολα καλό. 5. Η αυξανόμενη αναγνώριση απ’ τους ιθύνοντες ότι ο απλός πολίτης αποβαίνει ένας παράγοντας στις παγκόσμιες υποθέσεις. Προσεγγίζεται απ’ όλες τις πλευρές απ’ τον τύπο και το ραδιόφωνο και διαθέτει σήμερα αρκετή νοημοσύνη και αρκετό ενδιαφέρον για ν’ αποπειράται να σχηματίζει τις δικές του γνώμες και να καταλήγει στα δικά του συμπεράσματα. Αυτό βρίσκεται σ’ εμβρυακή κατάσταση μέχρι τώρα, αλλά οι ενδείξεις της προσπάθειάς του υφίστανται αναμφίβολα· απ’ όπου και ο έλεγχος του τύπου και του ραδιοφώνου που συναντάται σ’ όλες τις χώρες με τη μια ή την άλλη μορφή, γιατί δεν μπορεί ποτέ να υπάρξει μια μόνιμη διαφυγή απ’ την ιεραρχική δομή που υπόκειται της πλανητικής μας ζωής. Αυτός ο έλεγχος εμπίπτει σε δύο κύριες κατηγορίες: Οικονομικός έλεγχος, όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κυβερνητικός έλεγχος, όπως στην Ευρώπη και τη Μεγάλη Βρετανία. Στους ανθρώπους λέγεται μόνο ό,τι είναι καλό γι’ αυτούς· οι επιφυλάξεις και η κρυφή διπλωματία χρωματίζουν τη σχέση της κυβέρνησης με τις μάζες και η αδυναμία του απλού πολίτη (στην αντιμετώπιση των ιθυνόντων στον τομέα της πολιτικής που ρυθμίζει αποφάσεις όπως ο πόλεμος ή η ειρήνη και των θεολογικών επιβολών καθώς και των οικονομικών θέσεων) εξακολουθεί να είναι αξιοθρήνητη, μολονότι δεν είναι τόσο έντονη και τόσο δριμεία όσο ήταν. Η ψυχή της ανθρωπότητας αφυπνίζεται και οι τωρινές καταστάσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν πρόσκαιρες. Ο σκοπός των επερχόμενων εκπαιδευτικών συστημάτων θα είναι να διατηρήσουν

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

την ατομική ακεραιότητα, να προάγουν την αίσθηση της προσωπικής ευθύνης, να ενθαρρύνουν μια αναπτυσσόμενη ομαδική συνείδηση σε βασικές προσωπικές, εθνικές και παγκόσμιες σχέσεις, ενώ ταυτόχρονα θα στρέφουν προς τα έξω και θα οργανώνουν την ικανότητα, το ενδιαφέρον και τη δυνατότητα. Την ίδια στιγμή θα υπάρξει μια προσπάθεια ενίσχυσης της αίσθησης να είναι κανείς πολίτης, τόσο στον απτό εξωτερικό κόσμο του φυσικού πεδίου όσο και στο Βασίλειο του Θεού και των σχέσεων των ψυχών. Για να συμβεί αυτό και ν’ αλλάξουν έτσι τελείως οι σημερινές παγκόσμιες στάσεις και οι λανθασμένες εμφάσεις, επιτράπηκε η δραστική και καταστροφική τωρινή πλανητική κατάσταση. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ Προτού επιδοθούμε στην τεχνικότερη πλευρά του έργου μας, θα ήθελα να στοχασθείτε για λίγο πάνω στην παγκόσμια κατάσταση και στις παγκόσμιες ιδεολογίες απ’ τη σκοπιά της εκπαίδευσης. Θα ήθελα να τις εξετάσετε βαθιά απ’ την άποψη των υφιστάμενων θεμελιωδών ομαδικών σχέσεων, αντικρίζοντας την ανάγκη να προετοιμασθεί η νεολαία του μέλλοντος για την επερχόμενη εποχή – το περίγραμμα της οποίας μόνο αμυδρά μπορεί να ιδωθεί τώρα. Θα ήθελα ν’ αποκτήσετε, αν είναι δυνατό, μια γενική ιδέα της τωρινής παγκόσμιας κατάστασης, ασχολούμενοι μόνο με τα πλατιά και γενικά περιγράμματα και παραλείποντας οποιαδήποτε μελέτη των λεπτομερειών ή των συγκεκριμένων προσωπικοτήτων, παρά μόνο διευκρινιστικά. Σε άλλα κείμενά μου έθεσα μια βάση γι’ αυτό όταν προσπάθησα με συντομία να εξετάσω το ψυχολογικό πρόβλημα των διαφόρων εθνών, την αιτία ή τις αιτίες του και την ιδιόμορφη συνεισφορά που κάθε συγκεκριμένο έθνος πρέπει να κάνει στην παγκόσμια ολότητα. Θα προσπαθήσουμε ν’ αναγνωρίσουμε ορισμένα προέχοντα γεγονότα, αν και τα γεγονότα αυτά θεωρούνται συνηθέστερα σαν γεγονότα απ’ τους εσωτεριστές παρά απ’ τον κόσμο γενικά. Αλλά εργαζόμαστε ή προσπαθούμε να εργασθούμε σαν εσωτεριστές. Τα γεγονότα αυτά είναι: 1. Το γεγονός ότι υπάρχουν ορισμένες βασικές ιδέες που πρόβαλαν ανά τους αιώνες κι έφεραν την ανθρωπότητα στο τωρινό εξελικτικό της σημείο. Οι ιδέες είναι η ουσία της εξελικτικής παρόρμησης. 2. Το γεγονός ότι υφίσταται ένας κρυφός έλεγχος που διατηρήθηκε διαμέσου των αιώνων και μπορεί να προκύψει συμπερασματικά απ’ το σαφώς αναδυόμενο σχέδιο όσον αφορά τη συνείδηση του ανθρώπου. 3. Το γεγονός ότι όλη η ανάπτυξη συντελείται μέσω πειραματισμού, αγώνα κι επιμονής – απ’ όπου και η τωρινή σύγχρονη αναταραχή. Είναι ενδεικτική μιας “εξώθησης” στο φως, το φως του κόσμου, καθώς και της ομαδικής ανταχκάρανα. Είναι φανερό ότι ένα μεγάλο μέρος όσων πρόκειται να δώσω σ’ αυτές τις οδηγίες μπορεί να μην αποδειχθούν άμεσης εφαρμογής, αλλά ζητώ απ’ τους σπουδαστές να

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

στοχάζονται και να σκέφτονται πάνω στις γραμμές που μπορεί να υποδείξω, γιατί μόνο καθώς σχηματίζεται έτσι ένας πυρήνας στοχαστών που ανταποκρίνονται στις νέες εκπαιδευτικές ιδέες, θα γίνει εφικτό για την πνευματική Ιεραρχία των Διδασκάλων να επιτύχουν τα προτιθέμενα αποτελέσματα του έργου Τους να φέρουν σε ύπαρξη τα σχέδια του Θεού. Οι Διδάσκαλοι δεν μπορούν και δεν εργάζονται δίχως τα επιλεγμένα εστιακά σημεία Τους στο φυσικό πεδίο. Θα σας ζητούσα πάλι να θεωρήσετε τον εαυτό σας σαν προφυλακή της συνείδησης Εκείνων που στην εσώτερη πλευρά της ζωής επιδιώκουν να εισκομίσουν νέο φως πάνω στο θέμα της κοινωνικής οργάνωσης, στη σχέση του ατόμου με το σύνολο και στις νέες και επιθυμητές τάσεις της εκπαίδευσης. Θα σας ζητούσα να υποβληθείτε σε μια εκγύμναση της σκέψης έχοντας αυτό υπόψη. Προσέξτε τον τρόπο με τον οποίο διατύπωσα αυτό το αίτημα: πρώτα η θεώρηση· έπειτα η εκγύμναση. Πρώτα η πίστη για την επαφή· μετά τα βήματα για τη διευκόλυνση και ανάπτυξη αυτής της επαφής. Το θέμα μας είναι η μελέτη της εκπαιδευτικής οργάνωσης της ανθρωπότητας, που συμπεριλαμβάνει όπως πρέπει (στα μεταγενέστερα στάδια της) την ευθύνη και την ορθή δράση. Θα εξετάσουμε σε γενικές γραμμές την ανάπτυξη του ανθρώπου από μια απομονωμένη προσωπική μονάδα μέσα απ’ τα στάδια της οικογενειακής, της φυλετικής και της εθνικής ζωής μέχρι το τωρινό στάδιο της εφεσιακής ιδεαλιστικής ανθρωπότητας. Αυτός ο ιδεαλισμός κι αυτή η επικρατούσα αναζήτηση ευθύνονται για το τωρινό παγκόσμιο χάος· δημιούργησαν τις συγκρουόμενες ιδεολογίες και τη δραματική εμφάνιση των εθνικών σωτήρων, των παγκόσμιων προφητών κι εργατών, των ιδεαλιστών, των καιροσκόπων, των δικτατόρων και των ερευνητών σ’ όλες τις πλευρές, σε κάθε τμήμα της ανθρώπινης σκέψης και σε κάθε χώρα. Ο ιδεαλισμός αυτός είναι ένας καλός οιωνός. Είναι επίσης υπεύθυνος για τον αναβρασμό και την επείγουσα απαίτηση για καλύτερες συνθήκες, για περισσότερο φως και κατανόηση, για στενότερη συνεργασία, για μια ασφάλεια βασισμένη σε ορθές προσαρμογές και για ειρήνη και αφθονία στη θέση του φόβου, της φρίκης και της πείνας. Δεν έχω την πρόθεση να χειριστώ αυτό το θέμα απ’ τη σκοπιά των πολλών σύγχρονων εγχειριδίων πάνω στη διακυβέρνηση, τη νομοθεσία, ή των πολλών σχεδίων (οικονομικών, πολιτικών κ.ά.) που τόσο κυριαρχικά σήμερα απορροφούν την προσοχή. Δεν έχω πρόθεση να προχωρήσω σε λεπτομέρειες ή ορισμούς. Οι εκπρόσωποι των διαφόρων πίστεων μπορούν να προσφέρουν την απαραίτητη φιλολογία και να παρουσιάσουν τις απόψεις τους πολύ πιο πετυχημένα απ’ ό,τι μπορώ εγώ. Οι πρωταγωνιστές μιας ιδεολογίας μπορούν να εκφράσουν τις πεποιθήσεις τους και τους αντικειμενικούς τους σκοπούς πιο φλογερά και πιο αισιόδοξα απ’ ό,τι είναι δυνατό σε μένα. Θα γράψω για σας σαν ένας που βλέπει καθαρότερα από σας το αναδυόμενο υπόδειγμα, γιατί μπορώ να το βλέπω και από μέσα και απ’ έξω κι επίσης απ’ τις κυανοτυπίες που περιφρουρεί η Ιεραρχία. Θα γράψω σαν ένας που σε σύσκεψη με τους εργάτες της Ιεραρχίας ζήτησε να κατανοήσει τους αντικειμενικούς σκοπούς και να συνεργασθεί με τα άμεσα σχέδια αυτής της εποχής της πλανητικής κρίσης κι αναταραχής, των δραστικών αλλαγών και της ανύψωσης της ανθρωπότητας σε νέα

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

επίπεδα ζωής και σε ανώτερες καταστάσεις συνείδησης· σαν ένας που μελέτησε κάπως βαθύτερα τα αρχεία του παρελθόντος και τους τρόπους διαλογισμού και πέτυχε απ’ αυτό ένα μέτρο περιεκτικότητας του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος, το οποίο φυσιολογικά είναι ανέφικτο για σας αυτή την εποχή. Θα επιδιώξω να φέρω ενώπιόν σας μερικά απ’ τα σχέδια και τις ιδέες που διέπουν την ιεραρχική δράση, αφήνοντάς τα να υποστούν ζύμωση στο νου σας, πράγμα που θα σας οδηγήσει είτε σε απόρριψη είτε σε πεποίθηση. Δεν επιζητώ παρά να προτείνω. Εναπόκειται σε σας να βγάλετε συμπεράσματα, να καταλήξετε σε νοήμονα πορίσματα και να σκεφθείτε πάνω στις γραμμές που υποδεικνύω. Ζητώ να διαποτισθείτε μ’ αυτή τη γραμμή σκέψης, ώστε να διευκολυνθεί η εργασία μου με τις διάνοιές σας και να επιταχυνθεί η ομαδική δόμηση των αναγκαίων γεφυρών φωτός. Μη λησμονείτε ότι ακόμη κι εγώ πρέπει να καταβάλλω κάποια προσπάθεια για να κάνω τη σκέψη και τις ιδέες μου καταληπτές σε σας κι αυτό μπορεί να γίνει κατορθωτό μόνο αν εγώ επιδείξω σοφία κι εσείς επιδείξετε νοημοσύνη και καρτερία. Όταν ο δάσκαλος είναι σοφός κι ο μαθητής νοήμων, πολλά γίνονται εφικτά. Θα ήθελα ακόμη να ζητήσω να μην είναι η στάση σας (για λίγο τουλάχιστον) επικριτική· ν’ απορρίψετε προσωρινά τις προκαταλήψεις σας· να καλλιεργήσετε μια προθυμία να εξετάσετε και να ζυγίσετε, όχι αποδείξεις αυτή τη φορά, αλλά μια εσώτερη δομή ενός εσωτερικού συμβάντος, σημαντικότερου απ’ τα εξωτερικά γεγονότα κι έτσι να συλλάβετε κάτι απ’ το σκοπό της νέας εκπαίδευσης. Στοχασθείτε την τελευταία αυτή φράση κι αναλογισθείτε βαθιά αυτό που εννοώ. Θέλω να επιτύχετε μια κάθετη στάση με μια οριζόντια προοπτική. Στοχασθείτε επίσης αυτή τη φράση. Μελετώντας την πορεία του ανθρώπου καθώς ψηλαφεί το δρόμο του απ’ τη ζωώδη κατάσταση στην τωρινή αυξανόμενη διανοητική του στάση και καθώς προωθείται σ’ ένα μέλλον πλατύτερης δυνατότητας κι ευκαιρίας, ας θυμόμαστε πάντα ότι για τους Θεματοφύλακες του Σχεδίου του Θεού και για Εκείνους που εκπονούν τις νέες εξελίξεις, η μορφική πλευρά της ζωής, η εξωτερική απτή έκφραση, έχει ολότελα δευτερεύουσα σημασία. Η όρασή σας διαστρέφεται συχνά απ’ τον πόνο και τα δεινά στα οποία υπόκειται η μορφή (είτε η δική σας είτε των άλλων, ατομικά ή μαζικά), έτσι ώστε δε βλέπετε καθαρά το σκοπό και την επείγουσα ανάγκη της ζωής μέσα στη μορφή. Για πολλούς από σας, για παράδειγμα, ο Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν μια υπέρτατη καταστροφή, μια οδύνη που πρέπει ν’ αποτραπεί στο μέλλον με κάθε θυσία, ένα φρικαλέο και τρομακτικό γεγονός ενδεικτικό της κακοήθειας του ανθρώπου και της απίστευτης τυφλής αδιαφορίας του Θεού. Για μας, στην εσώτερη πλευρά, ο Παγκόσμιος Πόλεμος είχε τη φύση μιας σοβαρής χειρουργικής επέμβασης που έγινε σε μια προσπάθεια να σωθεί η ζωή του ασθενή. Ένας ισχυρός στρεπτόκοκκος και μια μόλυνση απείλησαν τη ζωή της ανθρωπότητας (μιλώντας συμβολικά) κι έγινε μια επέμβαση ώστε να παραταθεί η ευκαιρία και να διασωθεί η ζωή, όχι να διασωθεί η μορφή. Η επέμβαση αυτή είχε μεγάλη επιτυχία. Το μικρόβιο ασφαλώς δεν εξαλείφθηκε και κάνει την παρουσία του αισθητή σε μολυσμένες περιοχές του σώματος της ανθρωπότητας.

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

Άλλη μια χειρουργική επέμβαση ίσως χρειασθεί, όχι για να καταστρέψει και να βάλει τέλος στον τωρινό πολιτισμό, αλλά για να εξαλείψει τη μόλυνση και να διώξει τον πυρετό. Μπορεί όμως και να μη χρειασθεί, γιατί συντελείται μια διαδικασία διασκορπισμού, διανομής κι απορρόφησης, που ίσως αποδειχθεί αποτελεσματική. Ας εργασθούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Αλλά ταυτόχρονα ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι είναι η Ζωή, ο σκοπός της και το κατευθυνόμενο σκόπιμο πεπρωμένο της, αυτά που έχουν σημασία· κι ακόμη ότι όταν μια μορφή αποδεικνύεται ανεπαρκής ή πολύ φιλάσθενη ή πολύ καταπονημένη για την έκφραση αυτού του σκοπού, δεν αποτελεί καταστροφή – απ’ τη σκοπιά της Ιεραρχίας – όταν αυτή η μορφή πρέπει να απέλθει. Ο θάνατος δεν είναι μια καταστροφή που πρέπει να φοβόμαστε· το έργο του Καταστροφέα δεν είναι αληθινά σκληρό ή ανεπιθύμητο. Αυτό σας το λέω εγώ που βρίσκομαι στην Ακτίνα της Αγάπης και γνωρίζω τη σημασία της. Υπάρχουν δύο γραμμές καταστροφής: εκείνη που επιφέρεται από τα ανθρώπινα όντα τα οποία δεν έχουν κατανόηση των σκοπών της ζωής, τα οποία δρουν με τυφλότητα και άγνοια, παρακινούμενα από την εγωιστική επιθυμία, από την αγάπη για δύναμη ή από το μίσος· υπάρχει επίσης κι εκείνη που επιτρέπεται από την ψυχή στην κατάλληλη και σωστή στιγμή και επέρχεται όταν απαιτείται από την ενοικούσα ζωή ένας νέος φορέας έκφρασης. Συνεπώς πολλή καταστροφή γίνεται επιτρεπτή απ’ τους Θεματοφύλακες του Σχεδίου και πολύ κακό μετατρέπεται σε καλό, γιατί το τέλος είναι ορατό απ’ την αρχή και η συνείδηση είναι αρκετά ώριμη σε εμπειρία για να εγκαταλείψει τη μορφή, εξαιτίας του οφέλους που αισθάνεται πως θα κερδίσει. Αυτό αληθεύει για άτομα, έθνη και φυλές. Η ευαισθησία στα δεινά του κόσμου είναι ένα μεγάλο και θείο χαρακτηριστικό· όταν όμως χαρακτηρίζεται από συναίσθημα, αποκτά χωριστική ερμηνεία και εστιάζεται στον κομματισμό και τις προσωπικότητες κι έτσι μετατρέπεται σε γοητεία και πλάνη, συγχέοντας το αληθινό πρόβλημα και τυφλώνοντας τους ανθρώπους στα θεία γεγονότα. Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι ο εσωτεριστής συνάγει πάντα τα ιδιαίτερα απ’ τα παγκόσμια. Αυτό θα κάνω πάντα κι έτσι θ’ αντισταθμίζω τη λεπτομερή άποψη, το παραποιημένο σκηνικό και τη μυωπική όραση του σπουδαστή. Θα μελετήσουμε τις κύριες ροπές, το πλατύ φάσμα της αναδυόμενης ανθρώπινης συνείδησης η οποία απαιτεί – πράγμα που κάνει αδιάκοπα – μια ισόμετρη με την εξέλιξή της αλλαγή στην εκπαίδευση, τη θρησκεία και την κοινωνική οργάνωση. Πολιτισμοί, κουλτούρες, φυλές και έθνη εμφανίζονται κι εξαφανίζονται, αλλά οι ίδιες ατομικότητες έρχονται και φεύγουν μαζί τους, αποκομίζοντας τους καρπούς της εμπειρίας και βαδίζοντας προοδευτικά σε μια πληρέστερη Αυτοδιοίκηση και ομαδική οργάνωση και σύνθεση. Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω επίσης ότι υπάρχει μια ιδιάζουσα ποιότητα σε κάθε ανθρώπινο ον – ένα έμφυτο, ενδόμυχο χαρακτηριστικό που είναι αναπόφευκτα παρόν – στην οποία θα μπορούσε κανείς να δώσει το όνομα “μυστικιστική αντίληψη”. Χρησιμοποιώ αυτό τον όρο με μια πολύ πιο πλατιά έννοια απ’ ό,τι συνηθίζεται και θα ήθελα να θεωρήσετε αυτή την ποιότητα της μυστικιστικής αντίληψης πως περιλαμβάνει τα εξής:

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

1. Το μυστικιστικό όραμα της ψυχής, του Θεού και του σύμπαντος. 2. Τη δύναμη επαφής κι εκτίμησης του κόσμου της έννοιας, του υποκειμενικού κόσμου της αναδυόμενης πραγματικότητας. 3. Τη δύναμη αγάπης κι εξόδου προς εκείνο που είναι διαφορετικό απ’ τον εαυτό. 4. Την ικανότητα σύλληψης κι ενόρασης των ιδεών. 5. Την ικανότητα αίσθησης του αγνώστου, του ποθητού και του επιθυμητού. Την επακόλουθη αποφασιστικότητα και την επιμονή που επιτρέπουν στον άνθρωπο να ψάξει, να ερευνήσει και ν’ απαιτήσει αυτή την άγνωστη πραγματικότητα. Η μυστικιστική τάση είναι εκείνη που δημιούργησε τους μεγάλους μυστικιστικές με την παγκόσμια φήμη, το μεγάλο αριθμό εξερευνητών και εφευρετών. 6. Τη δύναμη αίσθησης, καταγραφής κι αποτύπωσης του αγαθού, του ωραίου και του αληθινού. Αυτή είναι εκείνη που δημιούργησε το συγγραφέα, τον ποιητή, τον καλλιτέχνη και τον αρχιτέκτονα. 7. Την παρόρμηση ανακάλυψης και διείσδυσης στα μυστικά του Θεού και της φύσης. Αυτή είναι που δημιούργησε τον επιστήμονα και το θρησκευόμενο άνθρωπο. Από μια μελέτη αυτών των ορισμών θα δείτε πόσο περιεκτικός είναι ο όρος “μυστικιστική αντίληψη”. Δεν είναι τίποτε περισσότερο ή λιγότερο απ’ τη δύναμη, την έμφυτη στον άνθρωπο, να φτάνει και ν’ αδράχνει εκείνο που είναι μεγαλύτερο και καλύτερο απ’ τον ίδιο και που τον οδήγησε μέσω μιας προοδευτικά αναπτυσσόμενης κουλτούρας και πολιτισμού μέχρι του σημείου να στέκεται σήμερα στα πρόθυρα ενός νέου βασιλείου της φύσης. Είναι η δύναμη να εκτιμά και ν’ αγωνίζεται για το φαινομενικά ανέφικτο καλό. Αφήστε λοιπόν αυτή την πλατιά και γενική θέση να παραμείνει στο νου σας, καθώς μελετάμε την αναπτυσσόμενη δύναμη του ανθρώπου για αυτοέκφραση, αυτοδιάθεση και αυτοδιοίκηση. Ποιες είναι άραγε οι βασικές ιδέες (ξεκινώντας από τα αναγνωρισμένα ένστικτα) που οδήγησαν τον άνθρωπο, βήμα με βήμα, στην τωρινή του πάλη για βελτίωση του κόσμου, για ομαδική καταξίωση και για φυσική αυτοδιάθεση, με την προοπτική – ασυνείδητη στο μεγαλύτερο μέρος – της προσφοράς ενός καλύτερου οργάνου έκφρασης μέσα στο ζωντανό οργανισμό, την ανθρωπότητα; Ασχολήθηκα μ’ αυτό αλλού, όταν συζητούσαμε το τωρινό Ακτινικό Σχέδιο για την ανθρωπότητα στο πεδίο της πολιτικής, της θρησκείας και της εκπαίδευσης και θα ήθελα να επαναλάβω ένα μέρος απ’ όσα ειπώθηκαν εκεί, γιατί έχουν μια άμεση σχέση με το θέμα μας: “Σε τελευταία ανάλυση το κύριο πρόβλημα της παγκόσμιας διακυβέρνησης είναι η συνετή χρήση των ιδεών. Εδώ είναι που γίνεται αισθητή η δύναμη της ομιλίας, όπως ακριβώς στο τμήμα της θρησκείας ή της εκπαίδευσης γίνεται αισθητή η δύναμη του γραπτού λόγου, της τυπωμένης σελίδας. Στο πεδίο της πολιτικής οι μάζες παρασύρονται απ’ τους δημαγωγούς τους και τώρα περισσότερο από ποτέ με τη χρήση του ραδιοφώνου. Μεγάλες ιδέες βοούν ακατάπαυστα στα αυτιά του κοινού – θεωρίες για τη δικτατορία, τον κομμουνισμό, το ναζισμό, το φασισμό, το μαρξισμό, τον εθνικισμό και τα δημοκρατικά ιδεώδη. Μέθοδοι διακυβέρνησης απ’ τη μια ή την άλλη ομάδα διανοουμένων παρουσιάζονται στο κοινό, δίχως να του αφήνουν χρόνο για εξέταση ή καθαρή σκέψη. Φυλετικές

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

αντιπάθειες διαδίδονται και προσωπικές προτιμήσεις και πλάνες βρίσκουν έκφραση, προκαλώντας την εξαπάτηση των απερίσκεπτων. Ο άνθρωπος που διαθέτει χρυσή γλώσσα, ο άνθρωπος που διαθέτει το χάρισμα να παίζει με τις λέξεις και να κραυγάζει για τα παράπονα του κόσμου, ο ταχυδακτυλουργός των στατιστικών, ο φανατικός με τη συγκεκριμένη και βέβαιη θεραπεία των κοινωνικών νόσων και ο άνθρωπος που χαίρεται ν’ αναρριπίζει τα φυλετικά μίση, βρίσκουν πάντα οπαδούς. Τέτοιοι άνθρωποι μπορούν με ευκολία ν’ ανατρέψουν την ισορροπία της κοινότητας και να οδηγήσουν μια ομάδα απερίσκεπτων οπαδών σε πρόσκαιρη επιτυχία και ισχύ ή σε όνειδος και λήθη. “Στο σύνολο αυτού του παιχνιδιού με τις ιδέες και τη συνεχή κρούση πάνω στην ανθρώπινη συνείδηση των μεγάλων εννοιών που βρίσκονται πίσω απ’ την εξελικτική μας διαδικασία, η φυλή αναπτύσσει τη δύναμη να σκέπτεται, να εκλέγει και να δομεί ένα ασφαλές θεμέλιο. Δια της εξελικτικής παρουσίασης αυτών των ιδεών υπάρχει μια σταθερή πορεία προς μια ελευθερία σκέψης (μέσω της παλιάς μεθόδου του πειραματισμού, της απόρριψης και της ανανεωμένης προσπάθειας με συνεχώς νεότερες αντιλήψεις) που θα επιτρέψει στο ανθρώπινο γένος να δομήσει με ακρίβεια προς τα μεγάλα πρότυπα σκέψης, τα οποία υπόκεινται της εξωτερικής δομής του κόσμου μας. Οι προσεκτικές διάνοιες της εποχής γίνονται διαρκώς και πιο ευαίσθητες σ’ αυτά τα πρότυπα, έτσι ώστε ο ατομικός νους να μπορεί να τα αναγνωρίζει και να τα ανασύρει απ’ το σκοτάδι στο φως της μέρας. Μ’ αυτό τον τρόπο θα γίνουν διαθέσιμα τα αληθινά υποδείγματα, για να διαδραματίσουν το ρόλο τους στην καθοδήγηση της φυλής προς το πεπρωμένο της, προς εκείνες τις βαθύτερες αναγνωρίσεις που διαμορφώνουν τους φυλετικούς τύπους και προς εκείνη τη σύνθεση κατανόησης που θα καταλήξει σε μια πραγμάτωση της Αδελφότητας. Έτσι οι σκέψεις διαδραματίζουν το ρόλο τους και το πρόβλημα των ιδεών θα κατανοείται συνεχώς και περισσότερο μέχρι να έρθει ο καιρός που θα έχουμε τους εκγυμνασμένους μας ενορατικούς και στοχαστές οι οποίοι θα είναι ικανοί να εργάζονται άμεσα στον κόσμο των εννοιών και να παρουσιάζουν (για χρήση της φυλής) τις υποδειγματικές ιδέες πάνω στις οποίες θα δομούν. Λέγοντας αυτό, αντιλαμβάνομαι ότι μπορεί να κατηγορηθώ για ρομαντισμό και για διάδοση του ανέφικτου· αλλά ο χρόνος θα καταδείξει την αλήθεια εκείνου που προλέγω. Η δομή του κόσμου προβάλλει από ορισμένα εσώτερα πρότυπα σκέψης και οικοδομείται πάνω σ’ αυτά και αυτά τα πρότυπα σκέψης είναι εκείνα που παράγουν το σημερινό χείμαρρο πειραμάτων διακυβέρνησης σ’ όλα τα έθνη. Αλλά σήμερα καμιά εκγύμναση δε δίνεται πάνω στη διαδικασία της επαφής με τον κόσμο των υποδειγμάτων και πάνω στην αληθινή ερμηνεία των ιδεών, απ’ όπου και τα προβλήματα. Αργότερα, όταν η φυλή θα βλέπει το πρόβλημά της με διαύγεια, θα δρα με σοφία και θα εκπαιδεύει προσεκτικά τους Παρατηρητές και τους Διαβιβαστές της. Θα είναι άνδρες και γυναίκες στους οποίους η ενόραση θα έχει αφυπνισθεί με την εντολή μιας επιτακτικής διανόησης· θα είναι άνθρωποι των οποίων οι διάνοιες θα είναι τόσο υποταγμένες στο ομαδικό καλό και τόσο ελεύθερες από κάθε αίσθηση χωριστικότητας, ώστε δε θα παρουσιάζουν δυσχέρειες στην επαφή με τον κόσμο της πραγματικότητας και της εσώτερης αλήθειας. Δε θα είναι απαραίτητα άνθρωποι που θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν σαν “θρησκευόμενοι” με την κοινή έννοια αυτής της λέξης, αλλά θα είναι άνθρωποι καλής θέλησης, υψηλής διανοητικής ολκής, με διάνοιες καλά προικισμένες κι εξοπλισμένες· θα είναι απαλλαγμένοι από προσωπική φιλοδοξία και ιδιοτέλεια, υποκινούμενοι από αγάπη για την ανθρωπότητα και από μια επιθυμία να βοηθήσουν τη φυλή. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι ένας πνευματικός άνθρωπος.” Πραγματεία επί των Επτά Ακτίνων, Τόμ. Ι, σελ. 179-181.

ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΤΩΡΙΝΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΑΝΑΤΑΡΑΧΗΣ Επιτρέψτε μου να σας καταγράψω μερικούς απ’ τους λόγους της τωρινής παγκόσμιας αναταραχής, υπενθυμίζοντάς σας ότι πολλοί απ’ αυτούς βασίζονται σε αίτια που ανάγονται σ’ ένα τόσο μακρινό παρελθόν, ώστε η ιστορία δεν ξέρει τίποτα

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

γι’ αυτά και δεν παρουσιάζουν κανένα νόημα για σας γιατί δεν έχετε καμιά σαφή ιδέα για τη φύση της ανθρωπότητας στα πρώτα στάδια. Κάποια αντίληψη της ουσιαστικής κατάστασης θα είναι πολύτιμη, αν πρόκειται ν’ ακολουθήσετε με νοημοσύνη την εξέλιξη στο μέλλον. Πρώτο, το σημείο που έχει φτάσει η ανθρωπότητα καθαυτή είναι ένα απ’ τα κύρια και πρωταρχικά αίτια. Αυτή η εξελικτική κατάσταση έχει φέρει το ανθρώπινο γένος στο κατώφλι μιας θύρας πάνω στη μεγάλη ατραπό της εξέλιξης κι έχει υποδείξει μια ανέλιξη που υπαγορεύει δραστικές αλλαγές σ’ ολόκληρη τη στάση του ανθρώπου προς τη ζωή και προς όλες τις σχέσεις του στον κόσμο. Αυτές οι αλλαγές εισάγονται απ’ τον ίδιο και δεν του επιβάλλονται από κάποια εξωτερική δύναμη ή από οποιαδήποτε μορφή εξαναγκασμού της ανθρωπότητας. Είναι ένα σπουδαίο σημείο που πρέπει να συλλάβετε. Θα μπορούσε λοιπόν να δηλωθεί ότι: 1. Ο άνθρωπος βρίσκεται τώρα σ’ ένα σημείο όπου η αρχή της νοημοσύνης είναι τόσο ισχυρά αφυπνισμένη μέσα του, ώστε τίποτα δεν μπορεί ν’ αναχαιτίσει την πρόοδό του προς γνώσεις που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν επικίνδυνα και να εφαρμοσθούν εγωιστικά, αν τίποτα δε γινόταν για να τον συγκρατήσει κι έτσι να τον προφυλάξει απ’ τον εαυτό του – έστω και με το τίμημα ενός πρόσκαιρου πόνου. Ο άνθρωπος πρέπει να διδαχθεί ν’ αντιδρά σε μια ανώτερη και καλύτερη αίσθηση αξιών. 2. Εκατομμύρια ανθρώπινων όντων είναι τώρα ολοκληρωμένα ή βρίσκονται στο σημείο της ολοκλήρωσης. Αρχίζουν να λειτουργούν μέσα τους σαν μια ενότητα που είναι προπαρασκευαστική για μια ανώτερη διαδικασία η οποία θα τους επιτρέψει να ολοκληρωθούν συνειδητά μέσα στο μεγαλύτερο Όλο. Απ’ τη μορφική πλευρά της εκδήλωσης ο νους, το συναίσθημα και ο εγκέφαλος εργάζονται ομόφωνα. Τώρα πρέπει να εμφανισθούν οι ανώτερες αντιστοιχίες των κατώτερων αυτών δυνάμεων – η σοφία, η αγάπη και η κατεύθυνση· πρέπει να επιτραπεί στις λεπτοφυέστερες ενέργειες να εκφρασθούν. Ενστικτωδώς και μυστικιστικά η ανθρωπότητα αντιλαμβάνεται αυτή την ανάγκη με κατηγορηματική σαφήνεια. Το ένστικτο να προχωρεί κανείς σε ανώτερες επιτεύξεις, ν’ αναζητά και να ερευνά γι’ αυτό που είναι καλύτερο, παραμένει ισχυρό. Μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη πως η ανθρωπότητα θα προχωρήσει και θα προοδεύσει. Η Ιεραρχία της Αγάπης προσπαθεί ωστόσο να επιταχύνει τη διαδικασία, αναλαμβάνοντας ως εκ τούτου τον κίνδυνο ενδεχόμενων περιπλοκών απ’ αυτή την πράξη. 3. Ορισμένοι άνδρες και γυναίκες σε κάθε πεδίο της ανθρώπινης σκέψης εκφράζουν τη δυναμικότητα της ανέλιξης της ολοκλήρωσης που πέτυχαν και (αν μπορούσατε να το πιστέψετε) την πραγματικότητα της ψυχικής τους επαφής, καθώς ξεπροβάλλουν απ’ το μέσο επίπεδο της ανθρωπότητας. Στέκουν πάνω απ’ τους συνανθρώπους τους με την ίδια τη δύναμη της ολοκλήρωσης της προσωπικότητάς τους κι επειδή μπορούν να λειτουργούν σαν ιδεαλιστικά κι ανώτερου βαθμού πρόσωπα. Απ’ το ύψος όπου στέκουν (σχετικά ψηλό απ’ την

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

100

ανθρώπινη σκοπιά και ενδιαφέρον κατά την Ιεραρχική άποψη), επιδιώκουν να διαμορφώσουν τη φυλετική σκέψη και ζωή σ’ ένα συγκεκριμένο πρότυπο το οποίο τους φαίνεται – ανάλογα με την κλίση, τον τύπο και την ακτίνα τους – πως είναι επιθυμητό. Αυτά τα άτομα στους τομείς της διακυβέρνησης, της θρησκείας, της επιστήμης, της φιλοσοφίας, των οικονομικών και της κοινωνιολογίας έχουν μια ενωμένη ισχυρή επίδραση, ένα μέρος της οποίας είναι ανώτερης και καλής τάξης κι ένα άλλο όχι τόσο καλής. Επηρεάζουν τον πολιτισμό τους υλικά, αν η έμφασή τους βρίσκεται εκεί· δημιουργούν ένα αποτέλεσμα κουλτούρας υποκειμενικά και πνευματικά, αν τέτοια εντύπωση επιζητούν. Τα κίνητρά τους είναι συχνά υγιή και αγαθά, γιατί όλοι τους έχουν κάποιο ίχνος αληθινού ιδεαλισμού, αλλά – καθώς είναι ακόμη άπειροι στους τρόπους της ψυχής – κάνουν πολλά λάθη, εκτρέπονται σε επικίνδυνους δρόμους και οδηγούν πολλούς ανθρώπους σε λάθη και δυσχέρειες. Μακροπρόθεσμα το αποτέλεσμα θα είναι η αφύπνιση της δημόσιας συνείδησης κι αυτό είναι πάντα καλό. Δεύτερο, η ανάδυση ενός νέου φυλετικού τύπου. Τα υποκειμενικά περιγράμματα αυτού του τύπου μπορούν ήδη να γίνουν ορατά. Είμαστε τόσο πλανημένοι απ’ τη μορφική πλευρά, ώστε πολλοί ισχυρίζονται σήμερα ότι η νέα φυλή μπορεί ν’ ανευρεθεί στην Αμερική. Η νέα φυλή σχηματίζεται σε κάθε χώρα, αλλά κυρίως σ’ εκείνες τις χώρες όπου βρίσκεται η πέμπτη ή Καυκάσια φυλή. Ωστόσο μεταξύ των λαών της τέταρτης φυλής μερικοί, όπως εκείνοι που βρίσκονται ανάμεσα στους Κινέζους και τους Ιάπωνες, ανακαλύπτονται απ’ την Ιεραρχία κι επιτελούν την πραγματική κι εσωτερική τους συνεισφορά στο σύνολο. Επιτρέψτε μου επίσης να κάνω μια σαφή δήλωση στο σημείο αυτό, η οποία μπορεί να προξενήσει κάποια έκπληξη. Το πέμπτο βασίλειο της φύσης, το πνευματικό, θα ξεπηδήσει απ’ την πέμπτη φυλετική ρίζα. Τέτοιος είναι ο εσωτερικός έλεγχος του Νόμου της Αντιστοιχίας. Θα ήθελα ωστόσο να σας υπενθυμίσω ότι οι μόνοι λαοί της τέταρτης φυλετικής ρίζας που βρίσκονται στον πλανήτη μας είναι οι Κινέζοι, οι Ιάπωνες, οι διάφορες Μογγολικές φυλές της Κεντρικής Ασίας (κι αυτές έχουν κάπως αναμειχθεί με την Καυκάσια φυλή) και οι ομάδες των μιγάδων που βρίσκονται στα πολλά νησιά των νότιων θαλασσών και στους δύο ωκεανούς και ημισφαίρια, καθώς και οι απόγονοι των φυλών που πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια έκαναν τη Νοτιοαμερικανική ήπειρο διάσημη για τον πολιτισμό της. Κάνω αναγκαστικά μια πλατιά γενίκευση. Ο νέος φυλετικός τύπος είναι πολύ περισσότερο μια κατάσταση συνείδησης παρά μια φυσική μορφή· είναι περισσότερο μια κατάσταση του νου παρά ένα ιδιόμορφα σχεδιασμένο σώμα. Οπωσδήποτε με τον καιρό κάθε αναπτυγμένη κατάσταση συνείδησης ρυθμίζει και καθορίζει κατά κανόνα τη σωματική φύση και παράγει τελικά ορισμένα φυσικά χαρακτηριστικά. Το εξέχον είδος επίγνωσης της επερχόμενης νέας φυλής θα είναι η πλατιά αναγνώριση του γεγονότος της μυστικιστικής αντίληψης. Η πρωταρχική της ποιότητα θα είναι η ενορατική κατανόηση και ο έλεγχος της ενέργειας·

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

101

η συνεισφορά της στην ανάπτυξη της ανθρωπότητας θα είναι η μετουσίωση της ιδιοτελούς επιθυμίας σε ομαδική αγάπη. Αυτό μπορείτε να το δείτε να πραγματώνεται καταφανώς ακόμη και σήμερα στις στάσεις των μεγάλων εθνικών ηγετών που δεν υποκινούνται κατά κανόνα από εγωιστικές φιλοδοξίες, αλλά διέπονται από αγάπη για το έθνος τους κι επομένως από κάποια σαφή μορφή ιδεαλισμού – απ’ όπου και οι μεγάλες αναδυόμενες ιδεολογίες. Στοχασθείτε σ’ αυτό το σημείο, αποκτήστε μια πλατύτερη εικόνα της ανάπτυξης της ανθρώπινης συνείδησης και συλλάβετε κάπως το στόχο του νέου κι επερχόμενου εκπαιδευτικού συστήματος. Τρίτο, το τέλος της Ιχθυακής Εποχής που έφερε στο σημείο της αποκρυστάλλωσης (κι επομένως του θανάτου) όλες εκείνες τις μορφές δια των οποίων διαπλάσθηκαν τα Ιχθυακά ιδανικά. Εκπλήρωσαν το σκοπό τους κι επιτέλεσαν ένα μεγάλο και αναγκαίο έργο. Μπορεί εδώ να τεθεί το ερώτημα: Ποια είναι άραγε τα κύρια Ιχθυακά ιδανικά; 1. Η ιδέα της εξουσίας. Αυτή οδήγησε στην επιβολή των διαφόρων μορφών πατερναλισμού πάνω στη φυλή – πολιτικού, εκπαιδευτικού, κοινωνικού και θρησκευτικού πατερναλισμού. Αυτός μπορεί να είναι είτε ο καλοσυνάτος πατερναλισμός των προνομιούχων τάξεων καθώς επιδιώκουν να βελτιώσουν την κατάσταση των υποτελών τους (και υπήρξαν πολλές τέτοιες περιπτώσεις)· είτε ο πατερναλισμός των εκκλησιών, των θρησκειών του κόσμου, που εκφράζεται σαν εκκλησιαστική εξουσία· είτε ο πατερναλισμός μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας. 2. Η ιδέα της αξίας της θλίψης και του πόνου. Στη διαδικασία εκπαίδευσης της φυλής στην αναγκαία ποιότητα της απόσπασης, ώστε οι επιθυμίες και τα σχέδια της να μην προσανατολίζονται πια στη μορφική ζωή, οι Οδηγοί της φυλής τόνισαν την ιδέα των αρετών της θλίψης και την εκπαιδευτική αξία του πόνου. Αυτές οι αρετές είναι πραγματικές, αλλά δόθηκε υπερβολική έμφαση απ’ τους μικρότερους δασκάλους της φυλής κι έτσι η φυλετική στάση σήμερα είναι μια στάση θλιβερής κι επίφοβης προσδοκίας καθώς και μιας αμυδρής ελπίδας ότι κάποια ανταμοιβή (με ελκυστική και συνήθως υλική μορφή, όπως είναι ο ουρανός των διαφόρων θρησκειών του κόσμου) θα χορηγηθεί τελικά μετά το θάνατο κι έτσι θ’ αποζημιωθεί κανείς για όλα όσα υπέφερε στη ζωή του. Σήμερα οι φυλές είναι βυθισμένες στην αθλιότητα και σε μια δυστυχή ψυχολογική υποταγή στη θλίψη και τον πόνο. Το διαυγές φως της αγάπης πρέπει να τα σαρώσει όλα αυτά και ο βασικός τόνος της επερχόμενης νέας εποχής θα είναι η χαρά. 3. Με την παραπάνω σκέψη πρέπει να συνδεθεί η ιδέα της αυτοθυσίας. Αυτή η ιδέα έχει μετατεθεί τελευταία από το άτομο και τη θυσία του σε μια ομαδική παρουσίαση. Το καλό του συνόλου έχει τώρα προσλάβει θεωρητικά τόση υπέρτατη σημασία, ώστε η ομάδα πρέπει ευχαρίστως να θυσιάζει το άτομο ή την ομάδα ατόμων. Τέτοιοι ιδεαλιστές τείνουν να λησμονούν πως η μόνη αληθινή θυσία είναι εκείνη που αυτο-εισάγεται κι ότι όταν είναι μια εξαναγκασμένη θυσία (που επιβάλλεται από κάποιο ισχυρότερο και ηγετικό πρόσωπο ή όμιλο), τείνει να γίνει σε τελευταία ανάλυση ένας καταναγκασμός του ατόμου και μια

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

102

αναγκαστική υποταγή του σε κάποια ισχυρότερη βούληση. 4. Η ιδέα της ικανοποίησης της επιθυμίας. Πάνω από καθετί η Ιχθυακή Εποχή υπήρξε η εποχή της υλικής παραγωγής και της εμπορικής επέκτασης, της πώλησης των προϊόντων της ανθρώπινης δεξιοτεχνίας, για τα οποία το πλατύ κοινό εκπαιδεύθηκε να πιστεύει πως είναι απαραίτητα για την ευτυχία. Η παλιά απλότητα και οι αληθινές αξίες μετατέθηκαν προσωρινά στο περιθώριο. Αυτό επετράπη να συνεχισθεί ανεμπόδιστα για μια μεγάλη περίοδο, γιατί η Ιεραρχία της Σοφίας επεζήτησε να φέρει τους ανθρώπους στο σημείο του κορεσμού. Η παγκόσμια κατάσταση αποτελεί σήμερα μια εύγλωττη μαρτυρία του γεγονότος ότι η κατοχή και ο πολλαπλασιασμός των υλικών αγαθών συνιστά εμπόδιο και δεν είναι ένδειξη ότι η ανθρωπότητα βρήκε τον αληθινό δρόμο προς την ευτυχία. Το μάθημα αφομοιώνεται πολύ γρήγορα και η επιστροφή στην κατεύθυνση της απλότητας κερδίζει έδαφος εξίσου γρήγορα. Η νοοτροπία που υποδεικνύεται απ’ το μερκαντιλισμό έχει καταδικασθεί, μολονότι δεν έχει ακόμη εκλείψει. Αυτό το πνεύμα της κατοχής και της επιθετικής αρπαγής εκείνου που είναι επιθυμητό, έχει αποδειχθεί πλατιά περιεκτικό και διακρίνει τη στάση των εθνών και των φυλών καθώς και των ατόμων. Η επιθετικότητα με σκοπό την κατοχή υπήρξε ο βασικός τόνος του πολιτισμού μας στο διάστημα των περασμένων χιλίων πεντακοσίων ετών. Τέταρτο, ο ερχομός σ’ εκδήλωση της Υδροχοϊκής Εποχής. Το γεγονός αυτό θα προσφέρει τις βάσεις μιας βαθιάς και πειστικής αισιοδοξίας· τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει το αποτέλεσμα – αυξανόμενο, σταθερό και οριστικό – των νεοεισερχόμενων επιρροών. Θα καθορίσουν αναπόφευκτα το μέλλον, θα προσδιορίσουν τον τύπο της κουλτούρας και του πολιτισμού, θα υποδείξουν τη μορφή διακυβέρνησης και θα επιφέρουν ένα αποτέλεσμα πάνω στην ανθρωπότητα, όπως η Ιχθυακή ή Χριστιανική Εποχή, ή η προηγούμενη περίοδος που κυβερνιόταν απ’ τον Κριό. Σ’ αυτές τις σταθερά αναδυόμενες επιρροές υπολογίζει με βεβαιότητα η Ιεραρχία και απ’ αυτές πρέπει να μάθουν να εξαρτώνται παρόμοια οι μαθητές του κόσμου. Η συνειδητοποίηση της παγκόσμιας σχέσης, της υποκειμενικής ολοκλήρωσης και μιας αποδειγμένης και δοκιμασμένης ενότητας θα είναι το κορυφαίο δώρο της περιόδου που βρίσκεται μπροστά μας. Στην επερχόμενη παγκόσμια πολιτεία ο κάθε πολίτης – με χαρά και θεληματικά και με πλήρη συνείδηση του τι κάνει – θα υποτάσσει την προσωπικότητά του στο καλό του συνόλου. Η ανάπτυξη των οργανωμένων αδελφοτήτων και αδελφάτων, των κομμάτων και των ομίλων που είναι αφιερωμένοι σε κάποιο σκοπό ή ιδέα, αποτελεί άλλη μια ένδειξη της δραστηριότητας των επερχόμενων δυνάμεων. Το αξιοσημείωτο είναι πως όλα αυτά αποτελούν περισσότερο εκφράσεις κάποιας αντιληπτής ιδέας παρά ενός σχεδίου, καθορισμένου και επιβεβλημένου από κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο. Ο Ιχθυακός τύπος ανθρώπου είναι ένας ιδεαλιστής σε κάποια ορισμένη γραμμή ανθρώπινης ανάπτυξης. Ο Υδροχοϊκός τύπος θα παίρνει τα νέα ιδανικά και τις αναδυόμενες ιδέες και – σε ομαδική δραστηριότητα – θα τα υλοποιεί. Μ’ αυτή ακριβώς

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

103

την έννοια θα εργασθεί η εκπαίδευση του μέλλοντος. Ο ιδεαλισμός του Ιχθυακού τύπου και η ζωή του στο φυσικό πεδίο έμοιαζαν σαν δύο ξεχωριστές εκφράσεις του ανθρώπου. Συχνά ήταν πλατιά διαχωρισμένες και σπάνια συγχωνευμένες και συνενωμένες. Ο Υδροχοϊκός άνθρωπος θα φέρει σ’ εκδήλωση μεγάλα ιδανικά, γιατί ο αγωγός επαφής μεταξύ ψυχής και εγκεφάλου, διαμέσου του νου, θα εδραιώνεται σταθερά με την ορθή κατανόηση και ο νους θα χρησιμοποιείται όλο και πιο πολύ στη διπλή του δραστηριότητα – σαν εκείνος που εισχωρεί στον κόσμο των ιδεών και σαν εκείνος που φωτίζει τη ζωή πάνω στο φυσικό πεδίο. Αυτό θα επιφέρει τελικά μια τέτοια σύνθεση της ανθρώπινης προσπάθειας και μια τέτοια έκφραση των αληθινότερων αξιών και των πνευματικών πραγματικοτήτων, που ο κόσμος δεν έχει δει ως τώρα. Τέτοιος είναι λοιπόν ο στόχος της εκπαίδευσης του μέλλοντος. Ποια είναι η σύνθεση που θα προκύψει μ’ αυτό τον τρόπο αργότερα; Επιτρέψτε μου να παραθέσω μερικούς παράγοντες δίχως να επεκταθώ: 1. Η συγχώνευση των διαφοροποιημένων πνευματικών εφέσεων του ανθρώπου, όπως εκφράζονται σήμερα σε πολλές θρησκείες του κόσμου, στη νέα παγκόσμια θρησκεία. Η νέα αυτή θρησκεία θα πάρει τη μορφή μιας συνειδητής ενοποιημένης ομαδικής προσέγγισης στον κόσμο των πνευματικών αξιών, εφελκύοντας με τη σειρά της την αμοιβαία δράση Εκείνων που είναι πολίτες αυτού του κόσμου – της πλανητικής Ιεραρχίας και των συγγενικών της ομάδων. 2. Η συγχώνευση ενός τεράστιου αριθμού ανθρώπων σε διάφορες ιδεαλιστικές ομάδες. Θα σχηματισθούν σε κάθε περιοχή της ανθρώπινης σκέψης και με τη σειρά τους θα απορροφούνται βαθμιαία σε διαρκώς μεγαλύτερες συνθέσεις. Θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας στο γεγονός ότι αν οι διάφοροι εκπαιδευτικοί όμιλοι που βρίσκονται σήμερα στον κόσμο σε κάθε χώρα, καταγράφονταν, θα παρουσιάζονταν ορισμένες υποκείμενες και παρεμφερείς τάσεις: η πλατιά τους διαφοροποίηση, η βασική τους θεμελίωση πάνω σε κάποια ιδέα για την ανθρώπινη βελτίωση και η ενότητα του σκοπού τους. Οι πολλές διακλαδώσεις τους και οι δευτερεύουσες ομάδες τους αποτελούν ένα αχανές αλληλοσυμπλεκόμενο δίχτυ σ’ ολόκληρο τον κόσμο, το οποίο είναι ενδεικτικό δύο πραγμάτων: α. Της σταθερά αυξανόμενης δύναμης του κοινού ανθρώπου να σκέπτεται με όρους των ιδεωδών που θεμελιώνονται πάνω σ’ ορισμένες ιδέες και που προβλήθηκαν από μερικούς μεγάλους ενορατικούς. β. Της βαθμιαίας ανύψωσης της εφεσιακής συνείδησης του ανθρώπου απ’ αυτές τις ιδέες, της αναγνώρισης του ιδεαλισμού των συνανθρώπων του και της επακόλουθης εξάσκησής του στο πνεύμα της περιεκτικότητας. Αυτή η αυξανόμενη ροπή προς τον ιδεαλισμό και την περιεκτικότητα είναι σε τελευταία ανάλυση μια ροπή προς την αγάπη-σοφία. Το γεγονός ότι σήμερα οι άνθρωποι εφαρμόζουν λαθεμένα αυτά τα ιδανικά, υποβιβάζουν το όραμα και διαστρέφουν την αληθινή εικόνα του ποθητού τέρματος και εκπορνεύουν την αρχική σύλληψη της ομορφιάς για την ικανοποίηση της ιδιοτελούς επιθυμίας, δε θα πρέπει να

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

104

παρεμποδίζει την αντίληψη ότι το πνεύμα του ιδεαλισμού αυξάνει στον κόσμο και δεν περιορίζεται, όπως στο παρελθόν, σε λίγους προχωρημένους ομίλους ή σ’ ένα-δυο μεγάλους ενορατικούς. Οι συζητήσεις του κοινού ανθρώπου συνδέονται σήμερα με κάποια πολιτική, κοινωνική, εκπαιδευτική ή θρησκευτική φιλοσοφία, βασισμένη σε κάποια σχολή ιδεαλισμού. Απ’ τη σκοπιά Εκείνων που είναι υπεύθυνοι για την εξελικτική ανάπτυξη του ανθρώπου, έγινε ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός στα τελευταία διακόσια χρόνια. Όλα όσα ήταν θέματα των διανοουμένων και των φιλοσόφων στο μεσαίωνα, αποτελούν σήμερα σημεία έντονης συζήτησης στα εστιατόρια, στους σιδηροδρόμους ή οπουδήποτε συναντώνται, συζητούν και συνομιλούν άνθρωποι. Αυτό τείνει να λησμονείται και θα σας ζητούσα να στοχασθείτε πάνω στις επιπτώσεις του και να ερευνήσετε για την πιθανή τελική έκβαση αυτής της πλατιάς ικανότητας του ανθρώπινου νου να σκέφτεται με όρους του μεγαλύτερου Όλου κι όχι μόνο με όρους του προσωπικού συμφέροντος και να εφαρμόσετε μορφές ιδεαλιστικής φιλοσοφίας στις πρακτικές υποθέσεις της ζωής. Σήμερα ο άνθρωπος κάνει και τα δύο αυτά πράγματα. Τι λοιπόν υποδεικνύει αυτό; Υποδηλώνει μια ροπή της συνείδησης της ανθρωπότητας προς τη συγχώνευση του ατόμου με το σύνολο, δίχως ταυτόχρονα να χάνει την αίσθηση της ατομικότητάς του. Είτε συνδέεται μ’ ένα πολιτικό κόμμα, είτε υποστηρίζει κάποια μορφή κοινωφελούς έργου, είτε ενώνεται με κάποιον απ’ τους πολλούς ομίλους που ασχολούνται με μορφές της εσωτερικής φιλοσοφίας, είτε γίνεται μέλος κάποιου επικρατούντος -ισμού ή λατρείας, αποκτά συνεχώς και περισσότερο επίγνωση μιας επέκτασης της συνείδησης και μιας προθυμίας να ταυτίσει τα προσωπικά του ενδιαφέροντα μ’ εκείνα ενός ομίλου που έχει σαν βασικό του σκοπό την υλοποίηση κάποιου ιδεώδους. Διαμέσου αυτής της διαδικασίας πιστεύεται ότι θα βελτιωθούν οι συνθήκες της ανθρώπινης ζωής ή ότι κάποια ανάγκη θα θεραπευθεί. Αυτή η διαδικασία συνεχίζεται σήμερα σε κάθε έθνος και σ’ όλα τα μέρη του κόσμου και μια απογραφή των εκπαιδευτικών ομίλων και των θρησκευτικών ομάδων στον κόσμο (για ν’ αναφέρουμε δύο μόνο απ’ τις πολλές πιθανές κατηγορίες) θ’ αποδείκνυε το συγκλονιστικό αριθμό τέτοιων σωμάτων και συνδέσμων. Θα υποδείκνυε τη διαφοροποίηση της σκέψης και συγχρόνως θα επιβεβαίωνε το συμπέρασμά μου ότι παντού οι άνθρωποι στρέφονται προς τη σύνθεση, τη συγχώνευση, την ανάμειξη και την αμοιβαία συνεργασία για ορισμένους εξειδικευμένους σκοπούς που οραματίζονται. Αυτό αποτελεί για το ανθρώπινο γένος ένα νέο πεδίο έκφρασης και τολμήματος. Απ’ όπου και η συχνή κακή εφαρμογή των νεότερων αληθειών, η διαστροφή των αξιών που έγιναν αισθητές και η διαστρέβλωση της αλήθειας για να ταιριάζει στους ατομικούς σκοπούς και στόχους. Αλλά καθώς ο άνθρωπος βρίσκει ψηλαφητά το δρόμο του πάνω σ’ αυτές τις γραμμές και καθώς οι πολλές ιδέες και οι ποικίλες ιδεολογίες του προσφέρουν σημεία εκλογής και υποδεικνύουν τα αναδυόμενα πρότυπα ζωής και σχέσεων, θα μαθαίνει βαθμιαία να σκέπτεται με μεγαλύτερη διαύγεια, ν’ αναγνωρίζει τις διαφορετικές όψεις της αλήθειας σαν εκφράσεις μιας βασικής υποκειμενικής πραγματικότητας και – δίχως να εγκαταλείπει κανένα μέρος της αλήθειας που

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

105

ελευθέρωσε τον ίδιο ή τον όμιλό του – θα μαθαίνει επίσης να περιλαμβάνει την αλήθεια του αδελφού του μαζί με τη δική του. Όταν η στάση αυτή θα έχει αναπτυχθεί στο πεδίο της πρακτικής εκπαίδευσης, θα ανακαλύψουμε έθνη και άτομα που θα αναπτύσσουν τις ιδέες οι οποίες θα φαίνονται πως ταιριάζουν στην εθνική ή την προσωπική ψυχολογία, όμως θα αναγνωρίζουν την πραγματικότητα, τη δυναμικότητα και τη χρησιμότητα των απόψεων των άλλων ατόμων και εθνών. Όταν, για παράδειγμα, οι ιδέες που περιέχονται στη διδασκαλία για τις επτά ακτίνες θ’ αποκτήσουν μια γενική αναγνώριση, θα διαπιστώσουμε την ανάπτυξη της ψυχολογικής κατανόησης και τα έθνη και οι θρησκείες του κόσμου θα φτάσουν σε μια αμοιβαία κατανόηση. Η ΣΚΟΠΙΑ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ Άρχισα από τη σκοπιά του πολίτη για δύο συγκεκριμένους λόγους: πρώτο, γιατί είναι βασικός κανόνας στον εσωτερισμό να συνάγει πάντοτε το ιδιαίτερο από το παγκόσμιο και δεύτερο, το θέμα της ιδιότητας του πολίτη, της σχέσης της μονάδας με το σύνολο και του ατόμου με την πολιτεία αποτελεί ένα πολυσυζητημένο επίκαιρο θέμα στις παγκόσμιες υποθέσεις. Μ’ αυτό ασχολούνται όλες οι εφημερίδες, οι ραδιοφωνικοί διάλογοι και οι κυβερνητικές εκκλήσεις. Αυτό το θέμα ενσωματώνει αναγκαστικά ολόκληρο το πρόβλημα της ατομικής ελευθερίας και της συλλογικής ευθύνης. Η λεπτοφυής αυτή σχέση πρέπει να κατανοηθεί και να εκφρασθεί απ’ την ανθρωπότητα, σε ευθυγράμμιση με τις υποκείμενες αρχές ολόκληρης της ανθρώπινης και της πλανητικής δομής. Αυτή είναι η δομή μιας Ιεραρχίας που αγκαλιάζει τα πάντα. Παρόλο τον ορθολογισμό των ανθρώπινων διανοιών, η Ιεραρχία αυτή υφίσταται κι εκτείνεται απ’ το άτομο της ουσίας στο πιο βαθύ σημείο της εκδήλωσης μέχρι το ηλιακό σύστημα ολόκληρο· εκφράζει στη διαβαθμισμένη της κλιμάκωση κάθε τύπο συνείδησης, απ’ το απειροελάχιστα μικρό μέχρι το άπειρα μεγάλο. Συνδεόμαστε μ’ ένα μικρό τμήμα της ιεραρχικής δομής – μ’ ένα πολύ μικρό τμήμα της. Το πεδίο της έρευνάς μας είναι εκείνο της τέταρτης Δημιουργικής Ιεραρχίας η οποία είναι η ιεραρχία των ανθρώπινων όντων· αφορά τις σχέσεις των μελών αυτής της ιεραρχίας μέσα στην ιεραρχική της περιφέρεια· ασχολείται επίσης με μια ενδεχόμενη περιοχή ύπαρξης στα υπανθρώπινα βασίλεια σε μια κατώτερη βαθμίδα της κλίμακας της ιεραρχικής ύπαρξης και μ’ εκείνη την ιεραρχική δομή που βρίσκεται αμέσως πιο πάνω από την ανθρώπινη στην κλίμακα του όντος, εκείνη του πέμπτου ή πνευματικού βασιλείου, του Βασιλείου του Θεού. Ο άνθρωπος σχετίζεται σαφώς μ’ εκείνη τη μεγάλη ιεραρχική μονάδα που αποκαλούμε ζωικό βασίλειο, το τρίτο βασίλειο της φύσης, μέσω του ζωώδους, αιθερικού και αστρικού του σώματος. Σχετίζεται ακόμη με το βασίλειο των ψυχών, γιατί η δική του ψυχή αποτελεί ακέραιο τμήμα αυτού του βασιλείου, όπως ακριβώς το φυσικό του σώμα είναι ακέραιο μέρος του ζωικού βασιλείου. Η όψη του που είναι αυστηρά και καθοριστικά ανθρώπινη, είναι ο νους ή το νοητικό σώμα· αυτό είναι ουσιαστικά το όργανο συσχέτισης με όλες τις άλλες ανθρώπινες φυλές.

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

106

Σε σύνδεση λοιπόν με το θέμα μας θα ήθελα να έχετε κατά νου πως τα “νήματα της φωτεινής συνείδησης” που αδιάλειπτα δημιουργούμε και που τελικά σχηματίζουν την ανταχκάρανα, πρέπει να υφανθούν ανάμεσα σε καθεμιά και σ’ όλες τις ιεραρχικές μονάδες και πως μέσα στο ίδιο το ανθρώπινο βασίλειο οι συνδετικές αυτές σχέσεις και οι γεφυρωτικοί συντελεστές πρέπει να εδραιωθούν ανάμεσα σ’ όλες τις μονάδες καθώς κι ανάμεσα σ’ όλες τις ομάδες. Στα πρώτα στάδια αυτό πραγματοποιείται σε μαζική κλίμακα μέσω της επήρειας της δεσπόζουσας κουλτούρας και του επικρατούντος πολιτισμού. Με την εξωτερική της κρούση και την τηλεπαθητική της επίδραση προκαλεί μια βαθμιαία κι αργή αλλαγή, γιατί στην αρχή της εξελικτικής διαδικασίας η ανάπτυξη είναι τόσο βραδεία ώστε δύσκολα αναγνωρίζεται. Αναπόφευκτα ωστόσο σφυρηλατούνται υποκειμενικές αλλαγές στη ζωή του ατόμου. Καθώς η εξέλιξη προχωρεί, η διαδικασία γίνεται όλο και πιο γρήγορη, μέχρις ότου σήμερα στις λεγόμενες πολιτισμένες χώρες οι περιοχές που επηρεάζονται από τον πολιτισμό ευρύνονται ταχύτατα και το ίδιο γρήγορα οι επιδράσεις της κουλτούρας εισδύουν βαθύτερα. Είναι δύσκολο για το σύγχρονο στοχαστή να διανοηθεί εκείνη την εποχή όπου δεν υπήρχε φυλετική, εθνική ή σύμμεικτη θρησκευτική συνείδηση σαν αυτή που εκφράζεται σήμερα στον κόσμο. Ακόμη κι ο πιο ευφάνταστος άνθρωπος είναι ανίκανος να οραματισθεί μια κατάσταση του νου όπου η συνείδηση ήταν καθαρά ενστικτώδης, προσηλωμένη στον εαυτό της με τη φυσική έννοια και ανίκανη να καταγράψει οποιαδήποτε πλατύτερη επαφή από εκείνη του ζευγαρώματος, της τεκνοποίησης και της επιταγής των φυσικών ορέξεων. Έγινε κάποια απόπειρα μελέτης μιας παρόμοιας κατάστασης συνείδησης σε σχέση με την εξέλιξη των φυλών που εκλείπουν ταχύτατα απ’ το σύγχρονο κόσμο, αλλά ακόμη κι εδώ είναι αδύνατο να ληφθούν επαρκώς υπόψη οι ανεπαίσθητες εντυπώσεις κι επιδράσεις που είναι το αποτέλεσμα ενωμένης σκέψης κι εσωτερικής νοητικής πίεσης του πολιτισμένου μέρους της ανθρωπότητας. Βαθμιαία ο κόσμος των ανθρώπων απέκτησε αυξημένη αυτεπίγνωση και διαφοροποιείται έντονα απ’ τα ζώα (αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τη σχέση μαζί τους). Η κατάσταση της συνείδησης που σχετίζεται με το βασίλειο των ψυχών, κατατάσσεται σε διάφορες ψυχολογικές σχολές ή χαρακτηρίζεται σαν αποκρυφιστική ή μυστικιστική. Θα μπορούσαμε λοιπόν σε σχέση με τη συνείδηση της ανθρωπότητας να διαιρέσουμε το όλο θέμα σε τρία μέρη: 1. Σ’ εκείνο που αφορά τον απτό εξοπλισμό, το ζωώδες σώμα και το μηχανισμό ανταπόκρισης δια του οποίου γίνονται κατορθωτές αντικειμενικές και εξωτερικές επαφές. 2. Σ’ εκείνο που αφορά την εσώτερη ή ψυχολογική ζωή του ανθρώπου. Συνίσταται κυρίως από επιθυμία, έφεση, φιλοδοξία και νοητική δραστηριότητα κι όλα αυτά μπορούν να εκδηλωθούν είτε με τις ζωώδεις, ψυχικές, νοητικές ή τις πνευματικές μορφές τους. 3. Σ’ εκείνο που αφορά την πνευματική ζωή του ανθρώπου και τη σχέση του προς τον κόσμο των ψυχών, που περιλαμβάνει παρεμπιπτόντως τη σχέση του με τη

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

107

δική του ψυχή. Με την πάροδο του χρόνου οι τρεις αυτές αναπτυσσόμενες όψεις στο βασίλειο της συνείδησης οδήγησαν την ανθρωπότητα στην αναγνώριση όχι μόνο των εσώτερων προσωπικών σχέσεων του ίδιου του ανθρώπου (που οδηγούν παρεμπιπτόντως σε μια κατανόηση του φυσικού, ψυχολογικού και νοητικού εξοπλισμού του), αλλά οδήγησαν επίσης το ανθρώπινο γένος σε μια αντίληψη των ποικίλων ανθρώπινων ομαδικών σχέσεων των οποίων η πρώτη και η σημαντικότερη ως τώρα υπήρξε η οικογενειακή ομαδική-μονάδα. Εδώ είναι που αναπτύχθηκε μια απ’ τις κύριες διακρίσεις μεταξύ της ανθρώπινης κατάστασης συνείδησης κι εκείνης του ζώου, μέσω της θείας επιβολής του Νόμου της Αναγκαιότητας. Αυτός ο νόμος πρόσφερε την ευκαιρία ν’ αναπτυχθεί η αίσθηση της ευθύνης για τη φροντίδα της οικογένειας. Απ’ τη στιγμή που ένα ζώο ή ένα πτηνό μπορεί ν’ αυτοσυντηρηθεί φυσικά, εκδιώκεται απ’ το γονιό ή τους γονιούς και αφήνεται στις δικές του δυνάμεις. Στην περίπτωση της ανθρώπινης οικογένειας η φυσική φροντίδα για το παιδί καθώς και η ψυχολογική του ανέλιξη έχουν επεκταθεί προοδευτικά τόσο πολύ, ώστε είτε ο γονιός είτε η εκκλησία, η κοινότητα ή η πολιτεία να είναι υπεύθυνοι γι’ αυτή για πολλά χρόνια – με το στοιχείο του χρόνου να ποικίλλει ανάλογα με τη χώρα γέννησης και την κοινωνική θέση. Αυτό έχει μεταβάλλει ολοκληρωτικά την όψη των πραγμάτων και συνεπώς η πρώτη ομάδα για την οποία αποκτά φυσιολογικά επίγνωση κάθε ξεχωριστό παιδί, είναι η οικογενειακή ομάδα σαν μια μονάδα μέσα στην κοινότητα. Σ’ αυτή την ιδιαίτερη ομαδική σχέση ανά τους αιώνες (τόσο συμβολικά όσο και πραγματικά) οι ακόλουθοι παράγοντες – που υπόκεινται της καθαυτής δομής της ίδιας της ύπαρξης – διαφυλάχθηκαν και αναπτύχθηκαν και παρουσιάσθηκαν στη φυλή σαν το υπέρτατο ιδανικό: 1. Η αναγνώριση της ιεραρχικής τάξης που είναι σε τελευταία ανάλυση η σχέση του μικρότερου προς το μεγαλύτερο, του ασθενέστερου προς τον ισχυρότερο και του πιο έμπειρου προς τον λιγότερο έμπειρο. Απ’ αυτή αναπτύσσεται η αίσθηση της προστασίας, που αποτελεί την πραγμάτωση μιας μορφής της όψης της αγάπης στο σύμπαν. 2. Η αναγνώριση της ευθύνης που κληρονομείται, ασκείται ή επωμίζεται. Είναι η σχέση του γηραιότερου προς το νεότερο, του σοφού προς τον αδαή. Απ’ αυτή αναπτύσσεται η ανάγκη προσφοράς ευκαιριών για την ανέλιξη της γνώσης. 3. Η αναγνώριση της ικανότητας για άφεση που είναι, ή μάλλον θα έπρεπε να είναι, η έκφραση της σχέσης μεταξύ των μονάδων σε μια μεγαλύτερη ομάδα, ή μεταξύ των ομάδων σ’ ένα ακόμη μεγαλύτερο σύνολο. Η άφεση είναι ουσιαστικά η διαδικασία δια της οποίας ο ένας δίνει στον άλλο πάνω σε ψυχικές γραμμές και αποτελεί μια απ’ τις στοιχειώδεις εκφράσεις της ποιότητας της αυτοθυσίας η οποία αποτελεί με τη σειρά της μια όψη της φύσης της θέλησης της Θεότητας. Επειδή λοιπόν σχετίζεται με την εναδική ζωή ή τη ζωή της θέλησης, εξακολουθεί πλήρως να παρεξηγείται και να παρερμηνεύεται. Στην πραγματικότητα είναι η αίσθηση της σύνθεσης ή της ταύτισης και του “ένας για όλους και όλοι για έναν”.

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

108

Αυτή η αίσθηση αναπτύσσεται σήμερα όπως ποτέ άλλοτε, αλλά εξακολουθεί να είναι τόσο εμβρυώδης ώστε οι λέξεις δε βοηθούν για να την εξηγήσουμε. Αυτό το προσόν της άφεσης δεν είναι μια μορφή μεγαλόψυχης λήθης ή ανοχής, ούτε είναι μια χειρονομία ανωτερότητας με την οποία διαγράφεται το παρελθόν. Είναι η καθαυτή πνοή της ίδιας της ζωής – η απόδοση όλων σε όλους και για όλα. 4. Η αναγνώριση της ομαδικής αλληλεπίδρασης μέσα στη μεγαλύτερη παγκόσμια σχέση – ακριβοδίκαια, αρμονικά και ρυθμικά. Είναι η αίσθηση των ορθών σχέσεων, η οποία προωθείται συνειδητά και αναπτύσσεται αρμονικά. Στην περίοδο που έρχεται και κάτω απ’ την επίδραση της νέας εκπαίδευσης οι τέσσερις αυτές βασικές αναγνωρίσεις θα ενσταλάζονται και θα διδάσκονται σε κάθε παιδί στο σχολείο και στο κολλέγιο. Με τον τρόπο αυτό θα κυβερνήσουν και θ’ αναπτύξουν τη νέα μορφή της οικογενειακής μονάδας η οποία πρέπει αναπόφευκτα να έρθει σε ύπαρξη. Η οικογενειακή ομάδα (όπως και καθετί άλλο στις ανθρώπινες υποθέσεις) είχε το μερίδιο της στη γενική χωριστικότητα, στην ιδιοτέλεια και στην ατομική, απομονωτική τάση αποκλεισμού, που βασίστηκε στις ταξικές διακρίσεις, στις κληρονομημένες παραδόσεις, στις φυλετικές στάσεις και στις εθνικές συνήθειες. Οι οικογένειες (οποιασδήποτε κατηγορίας και τάξης) παρουσιάζουν ένα ενωμένο μέτωπο στον κόσμο· οι γονείς υπερασπίζονται τα παιδιά τους και τη θέση και την κατάστασή τους, σωστή ή λαθεμένη· η περηφάνια, η παράδοση, το γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας υπερτονίζονται, οδηγώντας στα διάφορα εμπόδια που χωρίζουν σήμερα τον έναν άνθρωπο απ’ τον άλλο, τη μια οικογένεια απ’ την άλλη και τη μια ομάδα απ’ την άλλη. Η επιβολή του παρελθόντος στις οικογένειες είναι ένας παράγοντας πλατιά υπεύθυνος για την επανάσταση των σημερινών νέων ενάντια στην εξουσία των γονιών, παρότι κι άλλοι παράγοντες – όπως η ανταρσία ενάντια στην εξαναγκαστική θρησκεία και στις παλιές ξεπερασμένες νόρμες και φιλοσοφίες – είναι εξίσου υπεύθυνοι. Ωστόσο, σύμφωνα με την επερχόμενη παγκόσμια τάξη, οι παιδαγωγοί θα προετοιμάζουν τους νέους ανθρώπους στα σχολεία και τα κολλέγια για συμμετοχή σε μια δραστήρια και συνειδητά αναγνωρισμένη ομαδική ζωή. Θα προετοιμάζονται γι’ αυτή, εκπαιδεύοντάς τους στην αναγνώριση των τεσσάρων παραγόντων που καταχώρησα σαν ουσιαστικούς για την ανθρώπινη πρόοδο αυτή την εποχή. Οι παράγοντες αυτοί, όταν συλληφθούν κι εφαρμοσθούν, θα δημιουργήσουν τις αναγκαίες ορθές σχέσεις και τελικά έναν αρμονικό κόσμο. Η ιεραρχία, η ευθύνη, η ομαδική αλληλεπίδραση και η άφεση ή θυσία – αυτές είναι οι τέσσερις κατηγορίες αναγνώρισης που θα καταστήσουν ικανό κάθε άτομο να διαδραματίσει το ρόλο του και να συνεισφέρει το μερίδιο του στη γεφύρωση ανάμεσα στα άτομα, ανάμεσα στις ομάδες και ανάμεσα στα έθνη, εδραιώνοντας έτσι εκείνο το νέο κόσμο των αναγνωρισμένων συλλογικών σχέσεων, ο οποίος θα δημιουργήσει τελικά τον πολιτισμό του φωτός και της αγάπης που θα χαρακτηρίζει την Υδροχοϊκή Εποχή. Οι τέσσερις αυτές έννοιες είναι εκείνες που βρίσκονται πίσω απ’ την Επιστήμη της

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

109

Ανταχκάρανα, την Επιστήμη του Διαλογισμού και την Επιστήμη της Υπηρεσίας. Η σημασία τους δεν πρέπει να ερμηνεύεται με συναισθηματική έννοια ή τις επινοήσεις των τρεχουσών ιδεών, αλλά πάντα απ’ τη σκοπιά μιας εκγυμνασμένης νοημοσύνης και μιας πνευματικά αναπτυγμένης συνείδησης. Η τάση για σχηματισμό οικογένειας δε θα θεωρείται σαν μια ζωώδης κυρίως λειτουργία ή σαν μια καθαρά κοινωνική ή οικονομική λειτουργία, που συνιστούν τις συνηθισμένες γραμμές προσέγγισης του παρόντος. Η εδραίωση ενός πρόθυμα φτιαγμένου ή κατασκευασμένου νήματος φωτός (σαν ένα καθορισμένο τμήμα της παγκόσμιας ανταχκάρανα) ανάμεσα στο γονιό και το παιδί, ακόμη και στα προγεννητικά στάδια, θα διδάσκεται προσεκτικά. Έτσι θα πραγματώνεται “εν τω φωτί” μια στενή επικοινωνία, δίχως όμως να εδραιώνεται κάποιος ανάρμοστος νοητικός έλεγχος και εξουσία. Η τελευταία αυτή φράση θα σας δείξει πόσο ανέφικτη ήταν μέχρι σήμερα η επιτάχυνση της διδασκαλίας αυτής της νέας επιστήμης της ανταχκάρανα. Σήμερα αρχίζει να γίνεται εφικτή η θεμελίωση της νέας αυτής διδασκαλίας, γιατί οι νέοι άνθρωποι σε κάθε τόπο επιβάλλουν στους γονείς και τους δασκάλους τους την ιδέα της ουσιαστικής και τελεσίδικης ανεξαρτησίας τους. Η επανάσταση της νεολαίας, παρόλες τις άμεσες και ιδιαίτερες καταστροφές, υπήρξε κάτι το επιθυμητό και προετοίμασε το δρόμο για την εδραίωση ορθών και καλύτερων σχέσεων, βασισμένων πάνω στις προτάσεις που διατύπωσα. Μου είναι αδύνατο βέβαια να κάνω κάτι περισσότερο απ’ το να υποδείξω εδώ τη βάση της νέας εκπαίδευσης που θα προετοιμάσει τη νεολαία του κόσμου για τις ευθύνες και τα καθήκοντα του γονιού. Ολόκληρο το πρόβλημα συνδέεται στενά μ’ εκείνο του σεξ κι ακόμη με το πρόβλημα της πολιτείας και του ελέγχου της, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι είναι γενικά παραδεκτό. Είναι δύο προβλήματα που μόλις σήμερα ανακύπτουν με την πλήρη τους σημασία και δεν μπορώ ν’ ασχοληθώ μ’ αυτά εδώ. Ο σχηματισμός οικογένειας είναι το αποτέλεσμα και μάλιστα το προορισμένο αποτέλεσμα της σχέσης δύο ζωωδών σωμάτων και θα ήθελα να στοχασθείτε – έστω κι άκαρπα – στα πλατύτερα ομαδικά επακόλουθα αυτής της δήλωσης. Η τάση για σχηματισμό οικογένειας είναι εκείνο που κάνει εφικτή όσον αφορά την εκδήλωση, μια πολιτεία, ένα έθνος και μια ομάδα κι εδώ πάλι η απεραντοσύνη του προβλήματος είναι συγκλονιστική. Ο σχηματισμός οικογένειας έχει επίσης μια συμβολική σχέση με την Ιεραρχία, γιατί η οικογενειακή μονάδα είναι το σύμβολο της Ιεραρχίας στη γη και μέσω των δύο γεγονότων της σεξουαλικής σχέσης και της φυσικής γέννησης η απέραντη Ιεραρχία των Ψυχών μπορεί να επιτύχει φυσική εκδήλωση και να φτάσει σε πνευματική τελείωση στους τρεις κόσμους της ανθρώπινης εξέλιξης. Θα μπορούσε κανείς να διαιρέσει την Ιεραρχία (και το γεγονός αυτό πρέπει να το έχουμε επιμελώς υπόψη) σε δύο βασικές ομάδες: 1. Σ’ εκείνες τις ψυχές που έχουν φτάσει στην τελειότητα κι έχουν επιτύχει την κατάσταση των θείων υπηρετών. 2. Σ’ εκείνες τις ψυχές που βρίσκονται σε διαδικασίες εξέλιξης και περνούν δια των περιόδων συνεχούς ενσάρκωσης.

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

110

Η ιδέα της δημιουργίας, της γέννησης και της επακόλουθης εκδήλωσης διατρέχει σαν μίτος ολόκληρη την εσωτερική σκέψη. Οι αρχαίοι δάσκαλοι της φυλής, τους οποίους η Ιεραρχία έπεμψε σε διάφορες εποχές, χρησιμοποίησαν πάντα το συμβολισμό της φυσικής διαδικασίας για ν’ απεικονίσουν και να διευκρινίσουν την αναγκαία διδαχή και να θέσουν εκείνο το πνευματικό θεμέλιο της αλήθειας που θα οδηγήσει στην επερχόμενη εποχή τη φυλή σε νέους δρόμους και σ’ ένα νέο τρόπο σκέψης. Για τον εσωτεριστή υπάρχει η διαδικασία της γέννησης στο σκοτάδι της φυσικής ενσάρκωσης, η οποία – με τη σειρά της – είναι η προκαθορισμένη προπαρασκευαστική διαδικασία που οδηγεί σε γέννηση στο φως, που προωθείται στο φως και παράγει την εξωτερίκευση του σώματος φωτός. Αυτή η συνεχής διαδικασία (γιατί σ’ όλες τις εποχές συνεχιζόταν αυτή η γέννηση στο φως) θα δημιουργήσει εκείνο το μελλοντικό κόσμο φωτός που οι φυσικές διεργασίες της εξέλιξης έχουν σαν σκοπό ν’ αποκαλύψουν. Αυτή είναι η “δεύτερη γέννηση” που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη, κατά την οποία ο άνθρωπος “αναγεννάται” στον κόσμο του φωτός και της αγάπης. Από τη σκοπιά της νέας εκπαίδευσης αυτές οι νέες αντιλήψεις θα διέπουν τη νοητική στάση των γονιών στον επερχόμενο πολιτισμό και γι’ αυτό θα πρέπει να προετοιμάζεται κάθε έφηβος. Είναι η παρερμηνεία των νεότερων αντιλήψεων αυτή που επικρατεί σήμερα κι έτσι δημιουργεί την έμφαση που τίθεται – σε ορισμένες χώρες και απ’ τους εθνικιστές όλων των χωρών – στην αναγκαιότητα της αύξησης του ρυθμού γεννήσεων. Τώρα δίνεται προσοχή στο ρυθμό γεννήσεων, στην αυξομείωσή του, στη σωστή φροντίδα των μητέρων και των παιδιών, ακόμη και στην περίοδο πριν τη γέννηση και στην εκπαίδευση των γονιών παντού. Μέσα σ’ όλα αυτά νέες ιδέες και στάσεις πρέπει τελικά ν’ ανατείλουν, που θα είναι ευθυγραμμισμένες με την επερχόμενη παγκόσμια κουλτούρα και τις επερχόμενες αντιλήψεις. Αλλά σήμερα το κίνητρο γι’ αυτή τη φροντίδα είναι λαθεμένο. Η εσώτερη παρόρμηση ν’ ασχοληθούμε με το όλο πρόβλημα του σχηματισμού οικογένειας κατά έναν καλύτερο και νεότερο τρόπο, είναι σωστή. Όμως οι αντικειμενικοί σκοποί που παρουσιάζονται στη φυλή δεν είναι οι ανώτεροι και οι πιο επιθυμητοί. Η ανάγκη των καιρών θα επιφέρει τελικά ριζικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε την οικογενειακή ζωή, την ιδιότητα του γονιού και την εκγύμναση των παιδιών κι ένας πυρήνας προετοιμάζει το δρόμο γι’ αυτό – ή μπορεί να το κάνει αν γίνει μια ευσυνείδητη, προσεκτική και νοήμων εργασία. ΤΑΣΕΙΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΝ Όπως είπα πριν, αυτό το θέμα της ιδιότητας του γονιού και της ανατροφής των παιδιών είναι υπερβολικά μεγάλο για μια επαρκή ή ικανοποιητική συζήτηση σ’ αυτές τις σύντομες οδηγίες, αλλά μπορούν να γίνουν ορισμένες δηλώσεις που θα είναι ενδεικτικές των μελλοντικών αναπτύξεων και θα δείχνουν την κατεύθυνση προς την οποία μπορεί ν’ αναμένεται αλλαγή στάσης. Ας τις απαριθμήσω ως ακολούθως: 1. Η έμφαση στο μέλλον θα μετατοπισθεί απ’ την παρόρμηση να δημιουργούνται μεγάλες οικογένειες, στην παρόρμηση να παράγεται ποιότητα και νοημοσύνη

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

111

στους απογόνους. Αυτή θα περιλαμβάνει εκείνη την επιστήμη της οποίας η ευγονική αποτελεί την παραμορφωμένη κι εξωτερική ένδειξη. Όταν το γεγονός του αιθερικού σώματος με τα κέντρα δύναμής του εδραιωθεί επιστημονικά, η παραπάνω προφητεία θ’ αποκτήσει σημασία και έννοια. 2. Η ανάγκη για μια αύξηση του δείκτη γεννήσεων θα θεωρηθεί τελικά λαθεμένη κι αυτό για τρεις λόγους που θα σας ήταν επωφελές να μελετήσετε: α. Πολλές ψυχές φτάνουν γοργά στην τελειότητα και απέρχονται εντελώς απ’ την πλανητική μας ζωή. Η διαδικασία αυτή θα ενταθεί στη διάρκεια της ερχόμενης Υδροχοϊκής Εποχής. Πρέπει να θυμάστε ότι η θύρα θα μείνει κλειστή αρκετό καιρό ακόμη για το ζωικό βασίλειο και για μια μακρόχρονη περίοδο η ατομικοποίηση δε θα κορυφώνεται με την υλοποίηση σε φυσικά σώματα. Από τεχνική άποψη οποιαδήποτε ατομικοποίηση που μπορεί να συμβαίνει, θα είναι εκείνη που ονομάζεται τεχνικά “ατομικοποίηση στην πραλάγια, για ν’ αναμένει εκεί το αναπόφευκτο κάλεσμα”. Δε θα υπάρχει λοιπόν ανάγκη για μια μαζική κι εσπευσμένη δημιουργία ανθρώπινων μορφών. β. Η οικονομική κατάσταση θα καταστήσει αναγκαίο να επιβληθούν ορισμένοι φυσικοί περιορισμοί, επειδή είναι τώρα φανερό πως πέρα από ένα ορισμένο σημείο ο πλανήτης δεν μπορεί να συντηρήσει την ανθρωπότητα. Αυτό είναι πιο θεμελιώδες στα επακόλουθά του απ’ ό,τι μπορείτε να φαντασθείτε. Και πάλι έχουμε μαρτυρίες για κάποια αυξανόμενη αντίληψη της φυλής προς αυτή την ιδιαίτερη γραμμή· η αντίληψη αυτή είναι ακόμη παραμορφωμένη και πολύ παρεξηγημένη κι επιφέρει σήμερα την αδιάκριτη χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων. Καθώς η νοημοσύνη της φυλής θα αναπτύσσεται (κι αυτό γίνεται γοργά), καθώς οι Νόμοι του Ρυθμού και της Προσέγγισης θα κατανοούνται, θα βρεθεί τότε ότι υπάρχουν ορισμένες έμφυτες αντιδράσεις που θ’ αποκλείουν τη σύλληψη κι ότι τότε τα μηχανικά μέσα δε θα χρειάζονται πια. Αυτό ακούγεται προς το παρόν σαν υπερβολικά ασαφές και σχεδόν αδύνατο, αλλά η φυλή επιτυγχάνει γοργά τον έλεγχο της προσωπικότητας (μολονότι η δική μας έννοια για το γοργό μπορεί να μην είναι ίδια με τη δική σας) κι αυτό με τη σειρά του πρέπει να επιφέρει ορισμένες αυτόματες και ενδόμυχες αλλαγές. Αυτό είναι ένα σημείο που πρέπει να κατανοηθεί απ’ τους εσωτεριστές. γ. Οι εκτεταμένες αδιάκριτες πολυγαμικές σχέσεις των φύλων και ο θεσμός που σε πολλές χώρες δίνει το δικαίωμα σ’ έναν άνδρα να κατέχει πολλές συζύγους (που αποτελεί μια προσβολή για τη γυναίκα), τελικά και αναπόφευκτα θα σταματήσουν. Αποτελούν σε τελευταία ανάλυση μια μορφή νομιμοποιημένης πορνείας και το γεγονός ότι έχουν την έγκριση της παράδοσης κι εφαρμογή αιώνων, δεν εξασθενίζει τη θέση που παίρνω. Μέσω αυτής της έλλειψης διευθέτησης και ουσιαστικού ρυθμού προέκυψαν τα φυσικά επακόλουθα και ήρθαν σ’ ενσάρκωση εκατομμύρια ψυχές που ποτέ δεν προορίζονταν να

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

112

ενσαρκωθούν και να επιτύχουν εξωτερική εκδήλωση αυτή την εποχή. Το γεγονός αυτό ευθύνεται κυρίως για μεγάλο μέρος της τωρινής οικονομικής εξαθλίωσης και για το σύγχρονο πλανητικό δίλημμα. Η οικονομική κατάσταση και η ανάγκη να εξευρεθούν πόροι για τον ανάρμοστα μεγάλο πληθυσμό του πλανήτη, βρίσκονται πίσω από το μεγαλύτερο μέρος της επιθετικότητας και της απληστίας των εθνών ανά τους αιώνες και της προσπάθειας που γίνεται σήμερα, όπως ποτέ πριν, για να παρασχεθούν καλύτερες κι επαρκέστερες συνθήκες ζωής. Ο πόλεμος υπήρξε επομένως το αναπόφευκτο αποτέλεσμα αυτής της ανάρμοστης και απεριόριστης εξάπλωσης του ανθρώπινου είδους. Αυτή η έλλειψη σεξουαλικού ελέγχου έφερε στον κόσμο χιλιάδες ανεπιθύμητα παιδιά, των οποίων η εμφάνιση είναι αποκλειστικά αποτέλεσμα τυχαίων και ανεξέλεγκτων σεξουαλικών σχέσεων και δε φανερώνει με κανένα τρόπο τη σχεδιασμένη πρόθεση των γονιών – σχεδιασμένη επειδή θα προοριζόταν να προσφέρει πείρα σε ενσαρκούμενες ψυχές, με τη συνειδητή πρόθεση της προσφοράς ευκαιρίας για να επιταχυνθεί η “γέννηση στο φως” των ιδιαίτερων αυτών ψυχών, προσφέροντας έτσι υπηρεσία στο θείο σχέδιο. 3. Η επιστήμη της ευγονικής και της σεξουαλικής υγιεινής καθώς και η ανάπτυξη των νοητικά ελεγχόμενων σχέσεων θ’ αυξηθούν σταθερά. Αρκετά απ’ όσα διδάσκονται τώρα πάνω σ’ αυτές τις γραμμές είναι λαθεμένα και με εσφαλμένα κίνητρα, εφόσον βασίζονται στο φόβο, στη σκοπιμότητα και στην επιθυμία για τη βελτίωση των φυλετικών ιδιοτήτων και της φυσικής τελειότητας. Κανείς νόμος δεν μπορεί να επιβάλει την ορθή μορφή του επιστημονικού σεξουαλικού ελέγχου που οδηγεί σ’ εκείνες τις ορθές συνθήκες όπου μπορούν να ενσαρκώνονται οι ψυχές. Οι επιθυμητοί σκοποί μπορούν να βοηθηθούν απ’ τις εκπαιδευτικές μεθόδους κι αυτό γίνεται ήδη μ’ ένα δοκιμαστικό κι εμβρυώδη τρόπο· αλλά η πραγματική αλλαγή που χρειάζεται στην ανθρώπινη συνείδηση, θα παρουσιασθεί μόνο όταν η ίδια η φυλή υπαχθεί σ’ ένα ρυθμικό νόμο – κάτω από τον οποίο, για παράδειγμα, λειτουργούν οι ζωώδεις ζωές, ή τον εποχιακό νόμο κάτω από τον οποίο εργάζονται οι μορφές του φυτικού βασιλείου – μεταφέροντας έτσι την όλη ιδέα σε μια ανώτερη έλικα του εξελικτικού σπειροειδούς. Αυτό, όταν συντελεστεί, θα επιφέρει ορισμένες θεμελιώδεις μεταβολές – ρυθμισμένη σεξουαλική ζωή, οργανωμένη ζωή των γονιών και νοητικές διαφοροποιήσεις στη φυλετική στάση προς τη σεξουαλική ζωή και το προδιαγραμμένο της επακόλουθο, τη Γέννηση. 4. Προς το παρόν μόνο το θρησκευόμενο άτομο σκέπτεται με όρους των δύο απαιτούμενων κι αναπόφευκτων γεννήσεων, της φυσικής και της πνευματικής και θεωρεί τη μεταξύ τους σχέση σαν καθαρά συμβολική και σαν μη δυνάμενη κατά κανένα τρόπο να ερμηνευθεί κυριολεκτικά. Κι όμως υπάρχει μια στενή σχέση και μια αναλογία μεταξύ των δύο, η οποία καθώς περνά ο καιρός θα γίνεται ευκρινέστερη. Δεν μπορεί να υπάρξει νέα γέννηση, ούτε δημιουργία του

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

113

“σώματος φωτός”, ούτε και “εκδήλωση των υιών του Θεού” έξω από τη διαδικασία της φυσικής ενσάρκωσης. Δεν μπορεί να υπάρξει συγχώνευση των αντιθέτων της ψυχής και της προσωπικότητας έξω απ’ τις φυσιολογικές διαδικασίες του σεξ και το λέω αυτό σκόπιμα, γιατί με τη σχέση των φύλων εισέρχεται στην εμπειρία της ψυχής το στοιχείο του χρόνου και η κατανόηση αυτού του πράγματος θα έρθει όταν η δοξασία της μετενσάρκωσης γίνει ορθά κατανοητή και διδαχθεί σε οικουμενική κλίμακα. Εδώ είναι που η σεξουαλική μαγεία και οι εσώτερες ταντρικές διδασκαλίες έχουν οικτρά λοξοδρομήσει κι έχουν επικεντρωθεί πάνω στην ατομική ανάπτυξη και στην απόκτηση κάποιας εμπειρίας που υποτίθεται ότι προάγει την πνευματική επίτευξη. Η θεμελιώδης ιδέα που διέπει όλα όσα έχουν δοθεί μέχρι τώρα αναφορικά με τη σεξουαλική σχέση, είναι διπλή στα όσα συνεπάγεται: α. Να προσφέρει σώματα για τις ενσαρκούμενες ψυχές, ώστε να μπορέσουν να προωθηθούν ορισμένες προκαθορισμένες εξελικτικές ανελίξεις και να γίνει εφικτή η επίτευξη μιας εξίσου προκαθορισμένης και αναπόφευκτης πνευματικής ανέλιξης. β. Να μεταδώσει την επιστημονική διεργασία δια της οποίας τα σώματα “που δομήθηκαν στο σκοτάδι” να μπορέσουν βαθμιαία ν’ αντικατασταθούν από σώματα “που δομήθηκαν στο φως”. Έτσι θα επέλθει η εκδήλωση της θεμελιώδους όψης του φωτός του κόσμου και της δομής που τον υποβαστάζει. 5. Η σεξουαλική σχέση έχει λοιπόν μόνο έναν κύριο αντικειμενικό σκοπό που είναι να παραγάγει φυσικά σώματα για τις ενσαρκούμενες ψυχές. Η σχέση μεταξύ της ψυχής και της προσωπικότητας αποτελεί συνεπώς μια ανώτερη όψη της βασικής σεξουαλικής έκφρασης του σύμπαντος και η σχέση αυτή προορίζεται να επιφέρει την εμφάνιση ενός υιού του Θεού μέσα στον κόσμο, που θα του επιτρέψει να πει όπως είπε ο Χριστός ότι είναι “το φως του κόσμου” και να εκπληρώσει την εντολή “ούτω λαμψάτω το φως υμών”. Η σχέση μεταξύ της ανθρωπότητας και της Ιεραρχίας είναι πάλι προορισμένη να παραγάγει την ακτινοβολία του ομαδικού φωτός και να προκαλέσει την ανάδυση από τις δύο αυτές πλανητικές ομάδες ή σώματα, μέσω της στενής συγχώνευσης και της επιστημονικής τους αλληλοσχέτισης, εκείνης της μορφής της θείας εκδήλωσης που στη Δύση έχει ονομασθεί “η Βασιλεία του Θεού”. Θα ήθελα να σας ζητήσω να στοχασθείτε τα πέντε αυτά σημεία ή δηλώσεις που προορίζονται να είναι μόνο εισηγητικές, να προκαλέσουν βαθιά σκέψη και να υποδείξουν εκείνες τις στοιχειώδεις ιδέες που θα προσκομίσουν τις νεότερες στάσεις στην ευθύνη των γονιών. Στο σημερινό κόσμο υπάρχουν πολλοί σκεπτόμενοι άνδρες και γυναίκες που έχουν συνείδηση κι επιθυμούν με ζέση τα παραπάνω και που εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση. Αλλά οι μάζες των ανθρώπων στα ανυπολόγιστα εκατομμύρια τους έχουν πλήρη άγνοια της κατάστασης, είτε στην οικονομική είτε στην εσωτερική της όψη. Ένα από τα καθήκοντα του μελλοντικού εκπαιδευτή θα είναι να διδάξει την έννοια του Νόμου της Επαναγέννησης κι έτσι να

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

114

φέρει μια τέτοια βαθιά αλλαγή στη φυλετική στάση προς τη ζωή και το σεξ, τη γέννηση και την πατρότητα, ώστε ο σεξουαλικός ρυθμός, η κυκλική εμπειρία, η ψυχολογική προετοιμασία και η κατευθυνόμενη, ελεγχόμενη δόμηση του σώματος να μπορέσουν να προωθηθούν και ν’ αντικαταστήσουν τις τωρινές μεθόδους που βασίζονται σε μια ανεξέλεγκτη ανταπόκριση στη σεξουαλική παρόρμηση κι επιθυμία και στην αστόχαστη τεκνοποίηση. Ο αχανής πληθυσμός του σημερινού κόσμου είναι το αποτέλεσμα μιας ζωώδους ανταπόκρισης σ’ αυτές τις παρορμήσεις και των γενικά αδιάκριτων πολυγαμικών σχέσεων που αποτελούν ίσως τον προέχοντα συντελεστή, μιλώντας εσωτερικά και από τη σκοπιά της Ιεραρχίας, της τωρινής παγκόσμιας δοκιμασίας, των οικονομικών δυσχερειών και της επιθετικότητας των εθνών. Σκεφθείτε σ’ αυτό, γιατί περιέχει κάποια νύξη. Συνοψίζοντας πολύ σύντομα, θα έλεγα ότι ο αντικειμενικός σκοπός που παρουσιάζεται στη φυλή καθώς εισέρχεται στη νέα εποχή, είναι να “δημιουργεί στο φως δια της θεσπισμένης δραστηριότητας του σώματος φωτός”. Αυτό περιλαμβάνει την κατανόηση των διαφορετικών εκφράσεων του φωτός – του φωτός της κατανόησης, του φωτός μιας προσχεδιασμένης και κατανοηθείσας διεργασίας και του φωτός της εμπειρίας. Μ’ αυτές τις πολύ λεπτοφυείς όψεις του φωτός να οδηγούν, να ελέγχουν και να κατευθύνουν την ανθρώπινη συνείδηση σε σχέση με τη φυλετική παραγωγή και τη διαιώνιση του είδους και με την επιστήμη του φωτός (μια επιστήμη που ασχολείται μ’ εκείνο που αφορά την ουσία και τη μορφή, γιατί δεν πρέπει να λησμονείτε ότι φως και ουσία είναι συνώνυμοι όροι) να συνιστά ένα ακέραιο τμήμα της εκπαίδευσης των γονιών και των εφήβων, μπορούμε πια να προσβλέπουμε σε διευθετήσεις και αλλαγές που αναπόφευκτα θα έρθουν, με εμπιστοσύνη και βεβαιότητα ότι όλα θα πάνε καλά. Τα κίνητρα που οδηγούν στο γάμο θα υποστούν βαθιές μεταβολές στη διάρκεια της επόμενης χιλιετίας, αν και το βασικό κίνητρο – αυτό της αγάπης μεταξύ δύο ανθρώπων – θα παραμείνει αμετάβλητο ή θα του δοθεί καταλληλότερη έμφαση και θα εκφράζεται ανιδιοτελώς. Η στάση των γονιών προς τα παιδιά τους θα μεταβληθεί δραστικά και η άποψη της υπευθυνότητας θα τονίζεται συνεχώς, μολονότι αυτή η υπευθυνότητα θ’ αφορά κυρίως το χρόνο, την ευκαιρία και την ορθότητα της δημιουργίας των μορφών που θα προσλαμβάνουν οι ενσαρκούμενες ψυχές. Η ιδέα της ανάγκης για μια γρήγορη αύξηση των γεννήσεων και για δημιουργία μεγάλων οικογενειών δια των οποίων θα μπορεί η πολιτεία να επιτύχει το στόχο της, θ’ αλλάξει. Η προετοιμασία των ενηλίκων για τα καθήκοντα του γονιού και η εκγύμνασή τους στις βασικές ανάγκες του ερχόμενου παιδιού θα μετατοπίζονται συνεχώς προς τα νοητικά και τα πνευματικά επίπεδα συνείδησης και λιγότερο προς τις φυσικές προετοιμασίες. Το φως που υπάρχει στους γονείς, το οποίο στις μέρες που θα έρθουν θα το βλέπει ψυχορατικά ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων, θα σχετίζεται επιστημονικά με το εμβρυακό φως που υπάρχει στο παιδί και το νήμα φωτός που συνδέει τους γονείς και το παιδί (του οποίου ο ομφάλιος λώρος είναι το εξωτερικό σύμβολο) θα κατασκευάζεται επιδέξια και υπομονετικά. Το παιδί θα έρχεται στην ενσάρκωση με το σώμα φωτός του ήδη ένθετο και λειτουργικό μέσα στο φυσικό σώμα κι αυτό θα οφείλεται στη νοήμονα νοητική

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

115

εργασία των γονιών. Αυτό δε συμβαίνει σήμερα, παρά μόνο στην περίπτωση των πολύ εξελιγμένων εγώ, γιατί το σώμα φωτός είναι ασχημάτιστο και διάχυτο και απλώς αιωρείται πάνω από τη φυσική μορφή του παιδιού, αναμένοντας μια ευκαιρία για να εισέλθει και να καταυγάσει τη συνείδηση. Έτσι θα επέλθει μια ολοκλήρωση στη φωτεινή ουσία του πλανήτη, που λείπει τον καιρό αυτό· και η δημιουργία αυτής της ολοκλήρωσης θα ξεκινήσει οριστικά απ’ τους εκγυμνασμένους γονείς της νέας εποχής και θα διευκολύνεται καθώς το παιδί θα ωριμάζει, απ’ τη διδασκαλία και την επιρροή του φωτισμένου παιδαγωγού. Όλα αυτά σας φαίνονται κατ’ ανάγκη περίεργα και υπερβολικά αφηρημένα κι εξεζητημένα για να έχουν νόημα. Θα ήθελα να θυμάστε ότι πολλά απ’ αυτά που σας είναι σήμερα οικεία και που συνιστούν ένα συγκεκριμένο τμήμα των αναγνωρισμένων γεγονότων της καθημερινής ζωής, θεωρούνταν εξίσου περίεργα, ακατανόητα και ανέφικτα μερικές εκατοντάδες χρόνια πριν. Αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι η επιτάχυνση της διαδικασίας της εκδήλωσης του φωτός κι αυτό έγινε εφικτό εξαιτίας του σημείου επίτευξης της ανθρωπότητας και της αυξημένης διέγερσης που εφαρμόζεται στη φυλή απ’ την Ιεραρχία η οποία βοηθείται από δυνάμεις που εκπορεύονται από τη Σαμπάλλα. Η ΣΚΟΠΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ Πολλά απ’ όσα θα μπορούσα να πω εδώ, θα συνιστούσαν απλώς μια επανάληψη εκείνου που ήδη γνωρίζετε κι έχετε διδαχθεί. Πολλοί από σας που διαβάζετε εδώ τα λόγια μου, έχετε εμποτισθεί με τις ιδέες που επεδίωξα να μεταδώσω στην ανθρωπότητα στα χρόνια που πέρασαν, γιατί ήταν το 1919 που πρωτάρχισα να γράφω μέσω της συνεργασίας της Α.Α.Μπ. Στα γραπτά αυτά επεδίωξα να επιτελέσω δύο πράγματα: 1. Να διδάξω τη βασική ανάγκη για ορισμένες μεγάλες συγχωνεύσεις – ατομικές, φυλετικές και πνευματικές: α. Τη συγχώνευση ή ολοκλήρωση των διαφόρων όψεων της ανθρώπινης φύσης – φυσικής, συναισθηματικής και νοητικής. Όταν αυτή επιτευχθεί, θα έχουμε την εκδήλωση των ολοκληρωμένων στοιχειακών δυνάμεων στις οποίες δίνουμε το όνομα Προσωπικότητα, που επιφέρουν την εκδήλωση ενός ισχυρού, αυτοκατευθυνόμενου ανθρώπινου όντος υψηλής ολκής. β. Τη συγχώνευση της προσωπικότητας και της ψυχής. Αυτή πρέπει να συντελεσθεί συνειδητά κι εσκεμμένα, με την προθυμία των σχετιζόμενων αυτών τμημάτων ενός μεγάλου θείου συνόλου να δουν την προσωπικότητα να υπόκειται σε αλλαγές και μετουσιώσεις που προκύπτουν σαν αποτέλεσμα της επαφής με την ψυχή. Αυτή θα οδηγήσει στην εκδήλωση της ενοικούσας ψυχής, της Χριστικής συνείδησης, του Ηλιακού Αγγέλου. γ. Την απώτερη συγχώνευση της ανθρωπότητας με την Ιεραρχία, που θα επιφέρει την εκδήλωση του Βασιλείου του Θεού πάνω στη γη. Αυτή θα αποτελεί το επιστέγασμα όλων των άλλων συγχωνεύσεων και θα επιφέρει ορισμένες μεγάλες πλανητικές, φυλετικές κι εθνικές συγχωνεύσεις που είναι

Η ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

116

συνεπαγόμενες και απαραίτητες στην πρόοδο και τα αναπόφευκτα αποτελέσματά της. Αυτές οι συγχωνεύσεις δεν προωθούνται με τον τρόπο που καταχωρήθηκαν παραπάνω κατά ένα διευθετημένο διαδοχικό τρόπο. Υπάρχει μεγάλη επικάλυψη κι έλλειψη ισοστάθμισης στη διεργασία, αλλά μολονότι μπορεί να υπάρξουν διαφορές και δυσκολίες στην εκτενή διαδικασία, το τέλος είναι αναπόφευκτο και αναλλοίωτο. Το Βασίλειο του Θεού, το επιστέγασμα όλων, θα εμφανισθεί πάνω στον πλανήτη. 2. Να εγχαράξω τις μεθόδους που παράγουν ποιότητα κι όχι μόνο ποσότητα, οι οποίες διευκολύνουν την ανάδυση ορισμένων μεγάλων θείων χαρακτηριστικών. Αυτές στον κατάλληλο χρόνο θ’ αλλάξουν τον κόσμο και θα προσκομίσουν τις νέες στάσεις και καταστάσεις συνείδησης. Αυτές, όταν ωριμάσουν κι αναγνωρισθούν, θα προκαλέσουν την εμφάνιση της κουλτούρας και του πολιτισμού που αποτελούν για τη φυλή την επόμενη προσχεδιασμένη κι επιθυμητή ανάπτυξη. Χρειάζεται άραγε να σας μιλήσω για την ανάπτυξη και τον έλεγχο της προσωπικότητας; Μήπως δεν είναι αυτό κάτι που εξετάσατε και για το οποίο εργασθήκατε επί χρόνια; Μπορώ άραγε να σας πω τίποτε πρακτικής φύσης που να μην το ξέρετε ήδη και να μην έχετε αγωνισθεί να το επιτύχετε; Μήπως πρόκειται ν’ αυξήσω την τωρινή σας υπευθυνότητα με την επανάληψη; Δεν το νομίζω. Η νέα κουλτούρα θ’ αναδυθεί και θα έρθει σε ύπαρξη καθώς όλοι όσοι έχουν συνείδηση του φωτός και το στόχο της αγνής υπηρεσίας (τον οποίο συνεπάγεται αναπόφευκτα μια τέτοια συνείδηση) θα προχωρούν με το προσδιορισμένο τους καθήκον – αυτοπροσδιορισμένο σε κάθε περίπτωση – να ζουν και να διδάσκουν την αλήθεια για το φως, όποτε τους δίνεται η ευκαιρία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ V Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΧΚΑΡΑΝΑ

ήθελα να τονίσω ορισμένα σημεία σαν μια προετοιμασία για εκείνο που χρειάζεται να κατακτήσουν οι σπουδαστές, ταξινομώντας τις πληροφορίες που ήδη δόθηκαν. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα δεν είναι εύκολο να μαθευτεί, εξαιτίας των ακόλουθων σημείων. Αυτά τα σημεία στα οποία έχει δοθεί έμφαση πρέπει να γίνουν αποδεκτά απ’ τους σπουδαστές σαν μια λειτουργική υπόθεση πριν από οποιαδήποτε επιχειρούμενη εργασία: Α

1. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα συνδέεται με το όλο πρόβλημα της ενέργειας, αλλά ιδιαίτερα με την ενέργεια που χειρίζεται το άτομο και με τις δυνάμεις με τις οποίες το άτομο σχετίζεται με άλλα άτομα ή ομάδες. Χάρη σαφήνειας θα ονομάσουμε: α. ΕΝΕΡΓΕΙΑ: όλες τις δυνάμεις που εισρέουν στην ατομική μορφή απ’ οποιαδήποτε κατεύθυνση και πηγή. Σ’ αυτές τις κύριες ενέργειες έχουν συχνά δοθεί τα ονόματα “σουτράτμα” ή “νήμα της ζωής” ή “αργυρή χορδή”. β. ΔΥΝΑΜΗ: όλες τις ενέργειες που – έπειτα από κατάλληλο χειρισμό και συγκέντρωση – προβάλλονται απ’ το άτομο ή την ομάδα προς κάθε κατεύθυνση και με πολλά πιθανά κίνητρα, μερικά αγαθά και πολλά ιδιοτελή. 2. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα, μιλώντας τεχνικά και για ομαδικό σκοπό, είναι ειδικά η επιστήμη της εκδήλωσης του φωτός με τα αποτελέσματά της της αποκάλυψης και των επακόλουθων αλλαγών. Πρέπει να θυμάστε ότι: α. Το φως έχει υπόσταση και απ’ τη σκοπιά του πνεύματος αποτελεί εξιδανίκευση ή ανώτερη μορφή της απτής ύλης. β. Το φως είναι επίσης η ποιότητα ή το κύριο χαρακτηριστικό της ψυχής στο βασίλειό της και του αιθερικού σώματος (μια αντανάκλαση τελικά της ψυχής) στους τρεις κόσμους της ανθρώπινης εξέλιξης. γ. Το αντικείμενο της επιστήμης με την οποία ασχολούμαστε, είναι να συγχωνεύσει το κατώτερο και το ανώτερο φως, έτσι ώστε ένα φως ν’ αστραποβολήσει σε φυσική εκδήλωση και να επέλθει συνεπώς μια σύνθεση φωτός. δ. Τεχνικά μιλώντας, υπάρχουν δύο σώματα φωτός – το ζωτικό ή αιθερικό σώμα και ο φορέας της ψυχής. Το ένα είναι αποτέλεσμα αιώνων ενσαρκούμενης ζωής και γίνεται με το χρόνο μια ισχυρή δεξαμενή ενεργειών που έχουν συλλεγεί από ένα πλατύ φάσμα επαφών, μολονότι ρυθμίζεται απ’ τον ακτινικό τύπο στις τρεις του όψεις. Το αιθερικό σώμα υπάρχει και λειτουργεί σήμερα

δυναμικά. Το σώμα της ψυχής βρίσκεται στη διαδικασία της βραδείας κατασκευής του και είναι εκείνη η “οικία αχειροποίητος, αιωνία εν τοις Ουρανοίς” στην οποία αναφέρεται η Καινή Διαθήκη (II Κορ. 5:1). Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι η Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται στο αιθερικό σώμα (Εκκ. 12:6-7) και στην κατασκευή του και η Καινή Διαθήκη ασχολείται με τη δόμηση του πνευματικού σώματος. 3. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα πρέπει να μελετηθεί με τρεις τρόπους: α. Συγκεκριμένα και σε σχέση με το αιθερικό σώμα που είναι μια πραγματική, απτή μορφή και που θεωρείται έτσι απ’ τη σύγχρονη επιστήμη (παρότι δεν έχει γίνει ακόμη παγκόσμια παραδεκτό). β. Εγωικά και σε σχέση με την ψυχή και με το “σώμα φωτός” δια του οποίου ο πνευματικός άνθρωπος πρέπει να λειτουργεί στον κόσμο των ψυχών και το οποίο – όταν σμίξει και συγχωνευθεί με το αιθερικό σώμα – επιφέρει την εκδήλωση της θειότητας πάνω στη γη κατά ένα μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, ανάλογα με την έκταση της συγχώνευσης και τη συνειδητή αναγνώριση απ’ το άτομο της επιτευχθείσας συγχώνευσης. γ. Αφηρημένα και σε σχέση με τη γνώση-σοφία, που είναι δύο λέξεις που χρησιμοποιούνται αναφορικά με τη δύναμη και την ενέργεια και με τη χρήση τους απ’ το άτομο στο περιβάλλον και τις επαφές του. Στοχασθείτε αυτές τις λέξεις. Θ’ αντιληφθείτε πόσο αναγκαίο είναι να υπάρχει κάποια ικανότητα για αφηρημένη σκέψη πριν μπορέσουν να γίνουν κατανοητές οι αληθινές επιπτώσεις της νέας αυτής επιστήμης. 4. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα ασχολείται με το πρόβλημα της συνέχειας της συνείδησης και με το πρόβλημα της ζωής και του θανάτου. Διατηρήστε καθαρά στο νου σας αυτά τα δύο θέματα, γιατί είναι βασικά και σημαντικά. 5. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα ασχολείται με το τριπλό νήμα που συνδέει: α Την ενάδα, την ψυχή και την προσωπικότητα, συνδέοντας και τους τρεις περιοδικούς φορείς κι ενοποιώντας και τις επτά αρχές. β. Την τριπλή προσωπικότητα με το περιβάλλον της στους τρεις κόσμους της ανθρώπινης ενασχόλησης και αργότερα με τους άλλους δύο κόσμους (που έτσι γίνονται πέντε) της υπερανθρώπινης έκφρασης. γ. Τον συνειδητά δημιουργικό άνθρωπο με τον κόσμο των ιδεών. Μ’ αυτές πρέπει να έρθει σ’ επαφή και να τις εκφράσει μέσω δημιουργικού έργου, γεφυρώνοντας έτσι με το φως: 1. Τον κόσμο των ψυχών με τον κόσμο των φαινομένων. 2. Το βασίλειο του υποκειμενικού κάλλους και πραγματικότητας με τον εξωτερικό απτό κόσμο της φύσης. 3 Τον εαυτό του με τους άλλους. 4. Τη μια ομάδα με την άλλη. 5. Αργότερα, όταν το θείο Σχέδιο γίνει πραγματικότητα γι’ αυτόν, το τέταρτο

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΧΚΑΡΑΝΑ

119

βασίλειο (το ανθρώπινο) με το πέμπτο βασίλειο (το Βασίλειο του Θεού). 6. Τελικά, την ανθρωπότητα με την Ιεραρχία. 6. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα είναι η επιστήμη του τριπλού νήματος που υπάρχει απ’ την ίδια την αρχή του χρόνου και συνδέει τον άνθρωπο σαν άτομο με την εναδική του πηγή. Η αναγνώριση αυτού του νήματος και της χρήσης του συνειδητά σαν της Ατραπού και του μέσου για παντοτινά επεκτεινόμενες επαφές, έρχεται σχετικά αργά στην εξελικτική διαδικασία. Ο στόχος για όλους τους ζηλωτές και μαθητές είναι ν’ αποκτήσουν επίγνωση αυτού του ρεύματος ενέργειας στις ποικίλες του διαφοροποιήσεις και να χρησιμοποιήσουν συνειδητά αυτές τις ενέργειες με δύο τρόπους: στην αυτοανέλιξη εσωτερικά και στην υπηρεσία του σχεδίου για την ανθρωπότητα. 7. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα διδάσκει ορισμένες θεμελιώδεις αλήθειες για το νήμα, μερικές απ’ τις οποίες θα μπορούσαν ν’ απαριθμηθούν ως εξής: α. Το νήμα της ζωής έρχεται κατευθείαν απ’ την ενάδα ή τον ΕΝΑ. Αυτό το νήμα αγκυροβολεί στην καρδιά κατά την ενσάρκωση. Εκεί είναι η έδρα της ζωής. β. Το νήμα της συνείδησης έρχεται κατευθείαν απ’ την ψυχή. Αγκυροβολεί στο κεφάλι. Εκεί είναι η έδρα της συνείδησης. γ. Το νήμα της δημιουργικής δραστηριότητας εισάγεται και δομείται απ’ το ανθρώπινο ον. Αγκυροβολεί, όταν κατασκευασθεί ικανοποιητικά, στο λαιμό. Αυτό το νήμα είναι μια επέκταση ή σύνθεση των δύο βασικών νημάτων. Το καθαυτό δημιουργικό νήμα έχει τριπλή φύση. Κατασκευάζεται αργά με το πέρασμα των αιώνων απ’ τον άνθρωπο. Καθώς αυτός γίνεται αληθινά εναργής απ’ την άποψη της νοήμονος επίγνωσης και της επιθυμίας να εκφρασθεί πλήρως, η διαδικασία επιταχύνεται υλικά. Τα τρία αυτά αυτοδημιούργητα μικρότερα νήματα που απαρτίζουν το τρίτο νήμα της ανταχκάρανα, εκτείνονται τελικά: 1. Απ’ το φυσικό σώμα στο αιθερικό σώμα, περνώντας απ’ την καρδιά στη σπλήνα κι από εκεί στο σώμα της πράνα, το ζωτικό ή αιθερικό σώμα, ενώνεται με δύναμη απ’ τα εγωικά πέταλα θέλησης. 2. Απ’ το αιθερικό σώμα στο αστρικό σώμα. Αυτό το νήμα περνά απ’ το ηλιακό πλέγμα στην καρδιά κι από εκεί στο αστρικό σώμα, συλλέγοντας την ενέργεια του νήματος που αναφέρθηκε παραπάνω, ενώνεται με δύναμη απ’ τα πέταλα αγάπης. 3. Απ’ το αστρικό σώμα στο νοητικό φορέα. Αυτό το νήμα περνά απ’ το κέντρο άζνα στο κεφαλικό κέντρο κι από εκεί στο νοητικό σώμα, συλλέγοντας την ενέργεια απ’ τα προαναφερθέντα δύο άλλα νήματα, ενώνεται με τη δύναμη απ’ τα πέταλα γνώσης. Παρότι οι τρεις αυτές ενέργειες υφαίνονται τελικά σ’ ένα νήμα, παραμένουν ωστόσο διακριτές. Πρέπει να έχετε κατά νου ότι το σώμα της ψυχής κατασκευάζεται από αγνό λευκό φως, ενώ το φως απ’ το οποίο γίνεται το αιθερικό σώμα είναι χρυσό.

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΧΚΑΡΑΝΑ

120

8. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα ασχολείται συνεπώς με ολόκληρο το εισερχόμενο σύστημα ενέργειας, με τις διαδικασίες χρήσης και μετασχηματισμού και συγχώνευσης. Ασχολείται ακόμη με τις εξερχόμενες ενέργειες και τη σχέση τους προς το περιβάλλον κι αποτελεί τη βάση της επιστήμης των κέντρων δύναμης. Οι εισερχόμενες και οι εξερχόμενες ενέργειες συνιστούν τελικά δύο μεγάλους σταθμούς ενέργειας, που ο ένας χαρακτηρίζεται από δύναμη κι ο άλλος από αγάπη και οδηγούν όλοι στη φώτιση του ατόμου και της ανθρωπότητας σαν σύνολο, διαμέσου της Ιεραρχίας που απαρτίζεται από άτομα. Αυτή είναι βασικά η Επιστήμη της Ατραπού. Η ανταχκάρανα είναι λοιπόν το νήμα της συνείδησης, της νοημοσύνης και ο ανταποκριτικός πράκτορας σ’ όλες τις αισθαντικές αντιδράσεις. Το ενδιαφέρον σημείο που πρέπει να έχουμε υπόψη κι εκεί όπου πρέπει να θέσουμε έμφαση τώρα είναι ότι αυτό το νήμα της συνείδησης ανελίσσεται από την ψυχή κι όχι απ’ την ενάδα. Η Παγκόσμια Ψυχή διαχύνει το αραχνοΰφαντο νήμα της αισθαντικής συνείδησης σ’ όλες τις μορφές, σ’ όλα τα σωματικά κύτταρα και σ’ όλα τα άτομα. Η ανθρώπινη ψυχή, ο ηλιακός άγγελος, επαναλαμβάνει τη διαδικασία σε σχέση με τη σκιά κι αντανάκλασή της, την προσωπικότητα. Αυτό αποτελεί τμήμα του δημιουργικού έργου της ψυχής. Αλλά το ανθρώπινο ον με τη σειρά του πρέπει επίσης να γίνει δημιουργικό με τη νοητική έννοια του όρου και πρέπει να επαναλάβει τη διαδικασία, γιατί σ’ όλα τα σημεία ο μικρόκοσμος μοιάζει με το μακρόκοσμο. Συνεπώς μέσω του νήματος της ζωής η ψυχή δημιουργεί και αναπαράγει μια προσωπικότητα δια της οποίας θα λειτουργεί. Έπειτα μέσω της δόμησης της ανταχκάρανα η ψυχή πρώτ’ απ’ όλα αναπτύσσει προς τα κάτω μια αισθαντικότητα στο φυσικό πεδίο κι αργότερα γεφυρώνει το χάσμα – μέσω διαλογισμού και υπηρεσίας – μεταξύ των τριών νοητικών όψεων. Έτσι συμπληρώνει τη δημιουργία της ατραπού της επιστροφής προς το Κέντρο, η οποία πρέπει να παραλληλίζεται με την ατραπό της εξόδου. Έχω πια ολοκληρώσει την εισαγωγική μου παρουσίαση των θεμελιωδών στοιχείων που θα κυριαρχήσουν στα εκπαιδευτικά συστήματα της μελλοντικής εποχής. Υπήρξε αναγκαίο για όλους σας – και για εκείνους που θα μελετήσουν αργότερα αυτές τις οδηγίες σχετικά με τη νέα εκπαίδευση – ν’ αποκτήσετε κάποια αντίληψη των θεμελιωδών συμπερασμάτων και των βασικών τάσεων του παρελθόντος κι ακόμη κάποιες ιδέες, οσοδήποτε ασαφείς, για τη γραμμή πάνω στην οποία μπορεί ν’ αναμένεται πως θα επέλθουν κύριες αλλαγές. Μπορείτε λοιπόν ν’ αρχίσετε να εργάζεσθε με νοημοσύνη και με όσο μικρότερη απώλεια χρόνου γίνεται. Απομένει πλέον να γίνει η διδασκαλία που έχω δώσει πρακτική στα επακόλουθά της. Η Νέα Εκπαίδευση πρέπει τώρα ν’ αντικαταστήσει εκείνο που είναι παλιό και που αποδείχθηκε τόσο λαθεμένο, ώστε δεν μπόρεσε ν’ αποτρέψει το παγκόσμιο ολοκαύτωμα που σημάδεψε τα χρόνια 1914-1945. Πρέπει αυτό να εκτοπισθεί. Το επόμενο στάδιο της ανθρώπινης εξέλιξης θα προκύψει σαν αποτέλεσμα της εξαγνιστικής δράσης του Παγκόσμιου Πολέμου. Υπάρχουν βήματα που πρέπει να κάνει η ανθρωπότητα και μόνο ένα νέο είδος εκπαίδευσης και μια διαφορετική στάση

Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΑΝΤΑΧΚΑΡΑΝΑ

121

απέναντι στις εκπαιδευτικές διαδικασίες (που θα επιβληθούν στους πολύ νέους κάθε έθνους) θα επιτρέψουν στην ανθρωπότητα να τα πραγματοποιήσει. Ένας νέος κύκλος εμπειρίας, ψυχολογικής ανάπτυξης και νέων εκπαιδευτικών διαδικασιών επίκειται. Όσα έδωσα εδώ κι αλλού για την Επιστήμη του Διαλογισμού, της Υπηρεσίας και σχετικά με την Ανταχκάρανα, παρέχουν μια μέθοδο, έναν τρόπο, μια υπόσχεση και μια ένδειξη για όλα αυτά. Ο ΘΙΒΕΤΑΝΟΣ

Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΚΛΗΣΗ Από την εστία του Φωτός μέσα από τη Διάνοια του Θεού Ας διαχυθεί φως μέσα στις διάνοιες των ανθρώπων. Το Φως ας κατέλθει στη Γη. Από την εστία της Αγάπης μέσα από την Καρδιά του Θεού Ας διαχυθεί αγάπη μέσα στις καρδιές των ανθρώπων. Είθε ο Χριστός να γυρίσει στη Γη. Από το κέντρο όπου η Θέληση του Θεού είναι γνωστή O σκοπός ας καθοδηγεί τις μικρές θελήσεις των ανθρώπων – O σκοπός που οι Διδάσκαλοι γνωρίζουν και υπηρετούν. Από το κέντρο που ονομάζουμε φυλή των ανθρώπων Το Σχέδιο της Αγάπης και του Φωτός ας πραγματοποιηθεί Και είθε να σφραγίσει την πύλη του κακού. Το Φως, η Αγάπη και η Δύναμη ας αποκαταστήσουν το Σχέδιο πάνω στη Γη.

«Η παραπάνω Επίκληση ή Προσευχή δεν ανήκει σε κάποιο πρόσωπο ή όμιλο, αλλά σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Το κάλλος και η ισχύς της Επίκλησης αυτής βρίσκονται στην απλότητά της και στην έκφραση από μέρους της ορισμένων κεντρικών αληθειών τις οποίες αποδέχονται ενδόμυχα και φυσικά όλοι οι άνθρωποι – την αλήθεια για την ύπαρξη μιας θεμελιώδους Νοημοσύνης στην οποία προσδίδουμε αόριστα το όνομα Θεός· την αλήθεια ότι πίσω από όλη την εξωτερική φαινομενικότητα, κινητήρια δύναμη του σύμπαντος είναι η Αγάπη· την αλήθεια ότι ήρθε στη γη μια μεγάλη Ατομικότητα – που ονομάστηκε από τους Χριστιανούς, Χριστός – και ενσωμάτωσε αυτή την αγάπη ώστε να μπορέσουμε να την κατανοήσουμε· την αλήθεια ότι τόσο η αγάπη όσο και η νοημοσύνη είναι αποτελέσματα εκείνου που αποκαλούμε Θέληση του Θεού· και τέλος, την αυταπόδεικτη αλήθεια ότι μόνο μέσω της ίδιας της ανθρωπότητας μπορεί να πραγματοποιηθεί το Θείο Σχέδιο.» ALICE A. BAILEY

ΣΥΝΟΨΗ

σύνοψη που ακολουθεί σε τρία μέρη έχει την πρόθεση να δώσει στο σπουδαστή μια περιεκτική αντίληψη των ιδεών πάνω στις οποίες βασίζεται η διδαχή για τη Νέα Εκπαίδευση. Δεν αποτελεί έναν πίνακα περιεχομένων, αλλά παρέχει κάποια επίγνωση της φύσης των αποτελεσμάτων που πρέπει να επιτευχθούν. Το Πρώτο Μέρος αναπτύσσεται σ’ αυτό το βιβλίο και θεμελιώνει το Δεύτερο Μέρος που παρουσιάζεται στην Πραγματεία επί των Επτά Ακτίνων, Τόμ. V, αποτελώντας τμήμα μιας πιο προχωρημένης διδασκαλίας. Το Τρίτο Μέρος συμπληρώνει τη μελέτη προσθέτοντας την Επιστήμη της Υπηρεσίας που είναι ο τελικός στόχος του όλου εγχειρήματος. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ Πρώτο Μέρος: Οι Αντικειμενικοί Σκοποί της Μελλοντικής Εκπαίδευσης. Ι. Η Ανέλιξη της Φυλής σε Κουλτούρα. II. Το Επόμενο Βήμα στη Νοητική Ανάπτυξη της Φυλής. Α. Στην τωρινή μεταβατική περίοδο. Β. Στην Υδροχοϊκή Εποχή. III. Η Απόκτηση Κουλτούρας απ’ το Άτομο ώστε να γίνει: Α. Ένας νοήμων πολίτης δύο κόσμων. Β. Ένας σώφρων γονιός. Γ. Μια ελεγχόμενη και κατευθυνόμενη προσωπικότητα. Δεύτερο Μέρος: Η Ανταχκάρανα. Ι. Η Φύση της Ανταχκάρανα. Α. Η γέφυρα μεταξύ των τριών όψεων του νου: 1. Του κατώτερου συγκεκριμένου νου, του δεκτικού κοινού νου. 2. Του ατομικοποιημένου νου ή της ψυχής, του πνευματικού εγώ. 3. Του ανώτερου αφηρημένου νου ή του παράγοντα της ενόρασης. Β. Ο πράκτορας ευθυγράμμισης μεταξύ: 1. Του νου και του εγκεφάλου ή του ανθρώπου στους τρεις κόσμους. 2. Της προσωπικότητας και της ψυχής. II. Η Τεχνική της Κατασκευής της Ανταχκάρανα. Α. Η κατασκευή της μέχρι την τωρινή εποχή. Β. Το άμεσο καθήκον μπροστά. Γ. Οι επτά ακτινικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται σ’ αυτή την κατασκευαστική διαδικασία. III. Η Ανταχκάρανα και η Νέα Εκπαίδευση.

ΣΥΝΟΨΗ

124

Α. Τα πρακτικά αποτελέσματα της νέας τεχνικής: 1. Θα επιφέρουν ακεραιότητα ή την ικανότητα να βλέπει κανείς τη ζωή σαν σύνολο. 2. Θα καλλιεργήσουν την αίσθηση της σύνθεσης και συνεπώς το ομαδικό πνεύμα. 3. Θα αναπτύξουν την ενόραση και την ικανότητα επαφής με τον κόσμο των ιδεών. 4. Θα εκγυμνάσουν τη θέληση, ειδικά τη θέληση-για-το-καλό. Β. Τα μυστικιστικά αποτελέσματα θα είναι: 1. Η ανάπτυξη της μυστικιστικής αίσθησης και της μυστικιστικής αντίληψης της δυαδικότητας. 2. Η αναγνώριση ενός νέου αντικειμενικού σκοπού: α. Ο αντικειμενικός σκοπός αποβλέπει να ολοκληρώσει την προσωπικότητα. β. Έπειτα ο αντικειμενικός σκοπός αποβλέπει να δώσει το όραμα της ψυχής, του κεντρικού εαυτού. Γ. Τα αποκρυφιστικά αποτελέσματα θα είναι: 1. Η επίτευξη της ενοποίησης ή της ταύτισης της προσωπικότητας με τον κεντρικό εαυτό, την ψυχή. 2. Ο νους τότε θα εκγυμνασθεί και θα γίνει ένας μεσολαβητής μεταξύ ψυχής και προσωπικότητας. Τρίτο Μέρος: Οι Τρεις Κύριες Επιστήμες της Υδροχοϊκής Εποχής. Ι. Η Επιστήμη της Ανταχκάρανα. Α. Η μυστικιστική αντίληψη της δυαδικότητας. 1. Το πρόβλημα της ολοκληρωμένης προσωπικότητας. 2. Το όραμα της ψυχής, του κεντρικού εαυτού. 3. Το πρόβλημα του μυστικιστή. Β. Η αποκρυφιστική ταύτιση ή ενοποίηση. 1. Η ολοκλήρωση ψυχής και προσωπικότητας. 2. Ο νους σαν μεσολαβητής. 3. Το πρόβλημα της ισορροπίας ή της σταθερότητας. Γ. Η εφαρμογή αυτών των εννοιών στην άμεση ανάγκη της εκπαίδευσης. II. Η Επιστήμη του Διαλογισμού. Α. Ο διαλογισμός σαν μια τεχνική της εκπαίδευσης. 1. Ο ορθός έλεγχος του νου. 2. Οι δύο λειτουργίες του νου. 3. Ο νους καθώς δομεί την ανταχκάρανα. Β. Ο διαλογισμός στον κόσμο των ιδεών. 1. Η δύναμη για ενόραση. 2. Η ευαισθησία και η ανταπόκριση στις ανώτερες εντυπώσεις. 3. Η λειτουργία και η διάδοση των ιδεών. Γ. Η ανάπτυξη της συνέχειας της συνείδησης.

ΣΥΝΟΨΗ

125

1. Συνέχεια της προσωπικότητας. 2. Συνέχεια και αθανασία. 3. Συνέχεια και μύηση. III. Η Επιστήμη της Υπηρεσίας. Α. Η υπηρεσία σαν αποτέλεσμα της επαφής με την ψυχή. Β. Η υπηρεσία σαν συνεργασία με το σχέδιο. Γ. Η υπηρεσία σαν τεχνική της ομαδικής ανάπτυξης. Δ. Η ανέλιξη της αίσθησης της υπηρεσίας στο μέλλον. Ε. Η εφαρμογή της έννοιας της υπηρεσίας στις σύγχρονες αναπτύξεις της εκπαίδευσής μας.

Εκγύμναση για τη μαθητεία στη νέα επoχή παρέχεται από τη Σχoλή Αρκέην. Oι αρχές της Πρoαιώνιας Σoφίας παρoυσιάζoνται μέσα από εσωτερικό διαλoγισμό, μελέτη και υπηρεσία σαν ένας τρόπoς ζωής.

Για πληρoφoρίες γράψτε στoυς εκδότες.

Η εκπαίδευση είναι ή θα έπρεπε να είναι μια συνεχής διαδικασία από τη γέννηση μέχρι το θάνατο που ν’ ασχολείται περισσότερο με τη διεύρυνση της συνείδησης παρά με την απόκτηση γνώσης. Μόνη της η γνώση είναι ένα αδιέξοδο εκτός αν φέρεται σε λειτουργική συσχέτιση με το περιβάλλον, τις κοινωνικές ευθύνες, τις ιστορικές τάσεις, τις ανθρώπινες και οικουμενικές συνθήκες και πάνω απ’ όλα με την εξέλιξη της συνείδησης που φέρνει την αχανή απεραντοσύνη ενός άγνωστου σύμπαντος μέσα στην εμβέλεια του περιορισμένου ανθρώπινου νου. Μπορούμε να πούμε ότι η εκπαίδευση είναι μια συνεχής διεργασία για να μάθουμε πώς να συμφιλιώνουμε το ανθρώπινο και το θείο στοιχείο της σύστασης του ανθρώπου, δημιουργώντας ορθή σχέση ανάμεσα στο Θεό και τον άνθρωπο, στο πνεύμα και την ύλη, στο όλο και το μέρος. Ως εκ τούτο το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει στο τέλος ένα σύντομο κεφάλαιο για την “επιστήμη της Ανταχκάρανα”, δηλαδή για τη δημιουργική προσπάθεια γεφύρωσης στη συνείδηση μεταξύ του κατώτερου αναλυτικού νου που συλλέγει γνώσεις, της ψυχής και του ανώτερου αναλυτικού νου που αποτελεί μια όψη του θείου Εαυτού, του πνευματικού ανθρώπου. Αυτή είναι μια επιστημονική διεργασία που μπορεί να μελετηθεί και να ασκηθεί σαν μια τεχνική διαλογισμού σε συνδυασμό με την προσπάθεια εφαρμογής των πνευματικών αρχών στην καθημερινή ζωή, ανεξαρτήτως περιστάσεων.

ΣΥΝΟΨΗ

129