VA N L E R E N ) R E ( I O O M E J D R WO : -) sterk in leren
WA A R O M D I T BOEKJE? Deze onderwijsdag gaat over ons
VOO RWO
ORD
STERK IN LEREN
allemaal: voor medewerkers die voor
Leren in het openbaar onderwijs, leren van de leerling, leren
de klas staan en medewerkers die het
en de onderwijsteams, lerende omgeving en voorwaarden
onderwijs ondersteunen. Maar ook
om te leren. Deze vijf thema’s zijn onderdeel van het
over leerlingen in het basisonderwijs,
strategisch plan van Openbaar Onderwijs Groningen: Sterk
voortgezet onderwijs en passend
in leren. Die thema’s staan niet op zich. Ze vormen ook het
onderwijs. Als Openbaar Onderwijs
hart van het professionaleringsplan voor de hele groep.
Groningen bieden we een ontzettend breed palet en dat is ook vandaag te
Sterk in leren kunnen we allemaal worden. Met een helder
zien.
doel: zo kunnen we al onze leerlingen kwalitatief hoogstaand onderwijs bieden, zodat ze hun talenten kunnen ontdekken
Dit boekje is bedoeld om iedereen
en ontwikkelen. Theo Douma licht zijn persoonlijke visie op
binnen onze organisatie wat meer
leren en professionaliseren toe.
te vertellen over wat we willen be reiken. Over hoe wij onderwijs zien
Leren = kernactiviteit
in alle facetten. Over hoe wij samen
“Leren is onze kernactiviteit. Dat geldt voor de mensen
willen staan voor het voortdurend
voor de klas, maar ook de collega’s die het onderwijs
verbeteren van ons onderwijs. Over
ondersteunen. We hebben allemaal te maken met leerlingen
een leven lang leren. Als individu,
die willen leren of tot leren moeten worden gebracht. De
maar zeker ook als team. Tijdens
truc is dat we elkaar weten te vinden. Als organisatie moeten
drie medewerkersbijeenkomsten in
we leren ademen, naar ouders en leerlingen. Teach what
2016 hebben we al met velen van
you preach! Als leren je kernactiviteit is, dan moet je je als
jullie gebrainstormd over hoe wij
organisatie ook lerend opstellen.”
het onderwijs beleven. Ondertussen hebben we een professionaliserings
Leven lang leren
plan geschreven dat aansluit op die
“Ik ben een voorstander van een leven lang leren. De wereld
beleving en op ons strategisch plan.
verandert voortdurend, dus je moet continu blijven leren. Blijf
Dit boekje is daarvan een korte
niet stil staan, maar grijp de kansen die voorbijkomen en sta
weerslag.
open voor de mogelijkheden van deze tijd.”
Samen leren “Mijn filosofie over leren is dat als je leren samen doet, je zoveel meer leert. Ik denk dan aan het leren in teams. Of het leren van collega’s van andere scholen. We hebben hier zoveel knowhow, zoveel gedreven mensen met ervaring en hart voor het onderwijs. Wat gebeurt er op die school aan de andere kant van de stad? Wat kan ik daarvan leren? Heb ik hier op school iets ontwikkeld waar die andere school iets mee kan? Wees nieuwsgierig naar wat anderen weten. Ga op onderzoek uit. Dat is een cultuuromslag op zich.” Leren is bewegen
‘ We hier hebben z o v gedr e el men even e r v a s e n m e t rin har t g en on de voor r w ij s .’
“Leren betekent dat je mensen in beweging brengt. En dan kunnen er spannende dingen gebeuren, want leren kan verrassende vormen aannemen. Zo zijn we bezig om het ICT in het onderwijs te verbeteren. Bijvoorbeeld met digitale geletterdheid en met het systematischer inzetten van ICT op scholen. De projectleiders op die scholen maken al doende zelf een leertraject door. Op hun beurt nemen zij de collega’s op hun eigen school daarin mee. Leren door middel van verleiding.” Leren faciliteren
‘A LS LERE N JE KERNACTIV ITE IT IS
S DA N MO ET JE JE AL RG AN IS ATIE OO K O
N. ’ L ER EN D OP STEL LE
“Natuurlijk moeten we het leren faciliteren. Als je wilt dat mensen leren, moet je ze daartoe de kans geven. Door middel van extra uren, maar ook met speciale bijeenkomsten en activiteiten. Een voorbeeld is onze pool van high potentials die net zijn van start is gegaan. Allemaal collega’s die zich willen ontwikkelen in het onderwijs of in onderwijsontwikkeling. Ik ben heel nieuwsgierig wat er uit die groep gaat komen.” Leren van elkaar “We zijn een lerende organisatie waar al veel gebeurt. Een buitenlandse delegatie uit Letland was razend enthousiast over onze ICT-aanpak. Toen ik
n e a k n ‘ e re L e rras s e n d v en ’ v o r me m e n . aan n
terugkwam van een studiereis, waar ik had gezien hoe ze op fantastische wijze bezig waren met ‘big ideas’, zag ik dit bij toeval ook op een van onze scholen. Ze waren daar met exact hetzelfde bezig. We hebben hier al zoveel knowhow. Laten we die ideeën met elkaar delen.”
3
Leren van de leerling THEMA 1
OPTIMAA L LEREN Op onze scho len willen we leerlingen een ve ilige plek bieden, waar ze zich gekend en herkend en voelen. Zo ku nn en ze groeien n. hu n eigen talenten o ntw ikkele ingen Va naf groep 1 bieden we leerl de zoveel mogelijk een doorlopen n de leerlij n aa n. Aa n het einde va leer rit, na het e inde xa men, is de e ling voorbere id op de vo lgend t als sta p op weg naar de toeko ms el volwaa rdige en zelfstandige de nemer in de sam en lev ing.
4
ent l a t ft e e ing h is: elke leerling l r e e l e k El gen punt
erlin angs Ons uitg ent. Wij willen le om die heeft tal n aanmoedigen Dat doen helpen e te ontwikkelen. eilige talenten leerlingen een v timaal we door even. Door ze op r de plek te g iden op weg naaze onderwijs te begeleenheid. En door volwass te bieden. op maat
HERKENBARE TE
AMS
Een fijne plek om te leren ontstaat ook door de mensen die die plek creëren. Dat zijn de onderwij steams van onze scholen. Dat zijn de mensen die de leerlingen kennen en herkennen en el ke leerling bieden wat nodig is. Teams va n mensen die zich sa men verantwoordel ijk voelen voor het onde rwijs en samen steeds op zoek zijn naar manieren om hun onderwijsprak tijk nog verder te verbeteren en leerlin gen nog beter te begeleiden in hun ei gen ontwikkeling.
LEREN VAN T E H R O O V OOG NT OOK E K E T E B N E G LEERLIN ET ONDER H P O N J I Z KRITISCH BIEDEN EN J I W T A D S WIJ ER KAN. T E B T E H E O EVALUEREN H
HOGE KWALITEIT Wij willen onderwijs van boven gemiddelde kwaliteit geven. Daarom doen we ons uiterste best om onze onderwijspraktijk elke dag weer te onderzoeken en te verbeteren. Of wij daarin slagen, blijkt niet alleen uit de leerprestaties, maar vooral uit de waardering van leerlingen, ouders en medewerkers.
5
INTERVI
EW
: R E J I E M E I N E K E I R MA ER I O O M E J D R O W VA N L E R E N In juni 2016 vonden er drie medewerkersbijeenkomsten plaats met als doel medewerkers te laten brainstormen over
‘ Ve r an d eringen in het onder wi js kun je he t be st e va n onder op invoer en .’
professionalisering. Marieke Niemeijer, leerkracht groep 6 van de Beijumkorf, was erbij en herinnert zich goed hoe inspirerend ze de aanpak vond. De positieve vibe die er heerste voelt ze nog steeds. “Die bijeenkomst was zo leuk, veel leuker dan ik me had voor gesteld. Je moest opschrijven welke ideeën er bij je opkwamen rondom leren en leeromgeving. En dan zonder meteen beren op de weg te zien, zoals vaak gebeurt. De begeleiders waren daar heel duidelijk in: je mocht nooit ‘ja, maar’ zeggen. Juist daardoor vond ik het zo inspirerend. Normaal zitten we best vaak te mopperen. Dan
en ‘ W e hveabnb e l k a a r veel e n .’ r e l n e n n ku
6
komt er een vernieuwing en denken we meteen ‘hoe moet dat dan’, ‘hebben we daar wel tijd voor’ of ‘gaat dat niet ten koste van iets anders?’. Dat deden we nu niet: je mocht alles opschrijven en dat werkte zeer bevrijdend.”
‘
Al s m e e j e ze l f ku nt o ve m eer prate n i s r verand er in d raag vl ak. ‘ er vee l g e n
Brainstormen zoals het hoort “Wat we die middag hebben gedaan is brainstormen zoals het hoort. Te vaak maak ik mee dat nieuwe ideeën niet van de grond komen, omdat we meteen allerlei bezwaren zien. Of omdat de vernieuwing van bovenaf komt en we er niet zelf over mee hebben kunnen praten. En dat is jammer, want veranderingen in het
e d ie b i v ve ke r s e r i e t i p o s edew ik m ‘ De e voe l b ij d n e t e t s oms h e e r k n e .’ b ij e e e ds t s nog
onderwijs kun je het beste van onderop invoeren. Als we er zelf over mee kunt praten, is er veel meer draagvlak. Nu is het vaak zo dat er een verandering wordt doorgevoerd met een bepaald doel, maar dat het draagvlak er nog niet is. Dat geldt nu bijvoorbeeld voor de leerlijn digitale geletterdheid. Daarvoor gaan we drie uur per week vrijmaken en nu al vragen we ons af ten koste waarvan dat moet gaan. Het zou beter zijn als we over dat thema eerst met z’n allen op zo’n inspirerende manier hadden nagedacht.” Perfecte teambuildingsmiddag “Juist door de aanpak die is gekozen was de sfeer erg goed. Bij mij kwam de creativiteit helemaal los. Ik vond het ook heel fijn dat er collega’s van verschillende schooltypes waren: dus ook vanuit het voortgezet en speciaal onderwijs. We hebben veel van elkaar kunnen leren. Eigenlijk was dit een perfecte teambuildingmiddag. Ik zou dan ook graag nog eens zo’n middag bijwonen, want ik denk dat wij op deze manier echt kunnen bijdragen aan de kwaliteit
‘Het wer kte zeer bevr ijdend om ideeën ro ndom ler en o p te sch rijven zo nder overal be re n o p d e weg t e z i en .’
van het onderwijs en de professionalisering. Het gaat per slot van rekening over ons dagelijks werk. Wat ik wel jammer vind, is dat er geen follow-up is geweest. Die positieve sfeer zou je moeten vasthouden.”
7
Elke school heeft een eigen t identiteit en da moet zo blijven
Onze uitgangspunten: • zelfreflectie • kritisch kijken naar de wereld om ons heen • democratisch burgerschap • respect en waardering voor elkaars waarden, normen en gebruiken Binnen onze scholen zijn dit belangrijke uitgangspunten. Wij bereiden onze leerlingen voor op een pluriforme samenleving. Juist daarom is het zo belangrijk dat wij zelf ook blijven leren: van elkaar, van de leerlingen en van de samenleving.
8
Leren en identiteit
THEMA 2
onzeen n e d i e ere Wij bgen voor oenpleving leerliinforme sam plur
Baken in veranderende tijden Bij Openbaar Onderwijs Groningen is iedereen welkom, ongeacht levensbeschouwing of achtergrond. Juist daarom zijn onze scholen een baken in veranderende tijden. Wat er ook gaande is in de samenleving: leerlingen zijn altijd welkom bij ons.
Breed aanbod e. Dat geldt Er leiden vele wegen naarnnRoenmonze scholen. ook voor het onderwijs bien van elkaar qua Onze scholen verschill a grootte en sfeer. qu niveau en onderwijstype,ge n identiteit, een Elke school heeft een ei t ze zo blijven. eigen smoel en dat moe ker
Pluriforme samenleving Wat ons bindt is dat al onze scholen leerlingen zo goed mogelijk willen voorbereiden op die pluriforme samenleving. Juist daarom kunnen we veel van elkaar leren. Door kennis en ervaringen met elkaar te delen, door regelmatig te kijken hoe collega’s op andere scholen uitdagingen aanpakken of projecten opzetten.
Openbaar onderw betekent dat ieder ijs welkom is een 9
INTERVI
EW
T: G E N K W U O B A N R HE KEN E O Z R E D N O N E R L E Bij een lerende organisatie hoort een onderzoekende houding. Voor Herna Bouwknegt spreekt dat voor zich: als onderzoeks coördinator op de Borgmanschool houdt ze zich al jaren bezig met het bevorderen van onderzoeksvaardigheden binnen de school. Ze volgde hiervoor trainingen bij de RUG en werkt
e ‘ B i j e e n le r e n d t
hoor e i t a s i n a o r g e k e n‘ d e o z r e d n o een houding.
samen met de Academische Basisschool. “Onderzoek is bij ons gericht op het verbeteren van je eigen onderwijspraktijk. Een voorbeeld: je ziet vaak dat kinderen al goed kunnen spellen, maar als ze vrij gaan schrijven lijken ze alles weer vergeten te zijn. Dan kun je onderzoeken of er manieren zijn om kinderen ook buiten de spellingslessen te helpen om goed te spellen. Dat heeft een collega hier gedaan en het resultaat is een handige spellingskaart die kinderen gebruiken als ze vrij mogen schrijven.”
‘Kindere n zijn van n at ur e n i e u w s g i e r i g .‘
Verder kijken “Het gaat erom dat je leert om verder te kijken dan je bent gewend. Als een kind moeite heeft met het automatiseren van de tafels, kun je je erbij neerleggen en denken dat het kind het gewoon niet kan. Of je gaat op zoek in de literatuur naar problemen met automatiseren, je kunt collega’s raadplegen, je kunt uitzoeken of
10
iets in de historie van het kind het probleem verklaart. Het gaat erom dat je een onderzoekende houding aanleert en zo je eigen onderwijspraktijk verbetert. Dat doen we binnen de school, maar ook met studenten die bij ons stage komen lopen. Ook de pabo hecht veel belang aan onderzoeksvaardigheden.”
‘G e e f k in d e r en de v r ij h e id o m g re nze n t e le r e n v e r k e n n e n .’
Nieuwsgierig van nature “Kinderen zijn van nature nieuwsgierig. Het verwijt is vaak dat ze die natuurlijke houding op school afleren doordat we werken met strakke methodes. Het is daarom belangrijk dat je kinderen stimuleert om door te gaan met onderzoeken. Laat ze maar vragen stellen, proefjes doen en experimenteren. Als je die innerlijke drive van kinderen stimuleert, gaan ze zelf op zoek naar antwoorden. Dan merk je meteen dat ze meer willen weten en daardoor zelf gaan nadenken en beter leren. Je kunt dat in alle vakken doen: niet alleen in vakken als wereldoriëntatie, burgerschap en techniek, maar ook in andere lessen. Het gaat erom dat je kinderen blijft
M D AT ‘ H E T G A AT E R O OM J E L E E RT T E K IJ K E N ‘ VERD ER EWE N D. G T N E B D AN JE
prikkelen.” Klaar voor de toekomst “Onderzoek doen betekent dat kinderen grenzen leren verkennen. Geef ze die vrijheid. En zorg dan dat ze de handvatten hebben om vragen te stellen en antwoorden te zoeken. Leer ze bijvoorbeeld ook wat internet is, hoe je kunt zoeken naar informatie en hoe je daarmee kunt omgaan. Zo bereiden we ze voor op de toekomst, met alle 21st Century Skills die daarbij horen.”
‘ La at k inde ren maar vrage n st e l l e n , proefje s do en , e x p e r im e n t e r e n .’
11
THEMA 3
Le re n de
omg evi n
g
ng M id de n in de sa m en le vi
l basis at midden in de samenleving. Vee sta ar ma , nd eila n gee is ool Een sch ouders buurt. De plek waar kinderen en scholen vormen het hart van de hun ld voor onze brede scholen die bee oor bijv dt gel t Da en. oet tm elkaar on chappelijke organisaties. gebouw delen met andere maats
S am e n e e n p l ek bi e den a a n l e e r li n g e Samenwerking n tuss
en scholen onder ling is essentiee zijn we integraa l. Als groep l verantwoordel ijk vo or h et leren van alle le lingen in het op er enbaar onderw ijs . Z o zo rgen onze basiss voor een structu cholen rele en warme ov er d ra ch t va n leerlingen die doorstromen naa r het voortgezet on d er wijs. Hetzelfde ge de samenwerkin ldt voor g tussen onze sc h ol en m et d e scholen voor h speciaal onderw et ijs.
12
Z eg ge n wa t je do et en do en wa t je ze gt
n. We maken Dat is de cultuur die we voorstaa praken met duidelijke keuzes en helderde afs : alle leer elkaar. Altijd gericht op hetzelfde arin ze kunnen lingen een omgeving bieden wa die we maken leren en bloeien. De afspraken elkaar op voeren we uit. Daar kunnen we aanspreken.
Ook naa r buiten toe zijn we altijd op zoek na ar de verbindi ng
Voor en na scho ol De
schoolda g van onz e leerling scholen d en begint e deuren vaak voo o p e n rdat onze en en ein tijd. Juist d ig t vaak pa daarom is s v h er na sch et essentie met de vo ool el dat we orschools n a u w samenw e en nasc hoolse ed erken ucatie en kinderop vang.
G er ic ht op de to ek om st
bij ons op Tijdens de jaren die de leerlingen d mogelijk school zijn bereiden we ze zo goe rken we ook voor op de toekomst. Daarom we ingen, zoals het nauw samen met vervolgopleid ijk onderwijs, mbo, het hbo, het wetenschappel actief in syste en het werkveld. Verder zijn we nden tussen matische samenwerkingsverba doen we mee onderwijs en ondersteuning en bijeenkomsten. aan sector-overstijgende thema
13
INTERVI
EW
: N E L E G N E E K E I L R MA OTE NTIAL P H G I H Marlieke Engelen geeft al vijf jaar Spaans op het Montessori Lyceum Groningen en ze geniet daar nog elke dag van. Toch
‘
Ik sta nu m zovee et l ene rgie v de kl oor as, n og m dan a nde eer r s .‘
merkte ze het vorige schooljaar dat ze graag iets meer zou willen doen. Ze was op zoek naar meer uitdaging en verdieping. Op dat moment kreeg ze mail van Theo Douma. Inmiddels is ze een van de veertien collega’s die het nieuwe high potential-traject volgen. “Hoe je een high potential wordt? Dat vind ik een moeilijke vraag! Ik zie mezelf ook niet zo. Ik had gewoon veel zin in iets nieuws, aan meer uitdaging en precies op het juiste moment kreeg ik die mail waarin Theo vroeg wie er lef, vertrouwen en zin in vernieuwing heeft. Ik stak meteen mijn vinger op, want dit was precies waar ik naar op zoek was. Eerst ben ik erover gaan praten met mijn teamleider. Die was meteen enthousiast en heeft een mooie aan bevelingsbrief voor me geschreven. Daarna heb ik gesolliciteerd
O EK IN G Z P O D AG ‘ I K W A S E R U I T‘ R M E IN G. A A N P RDIE E V EN
14
en nu ben ik dus een van de veertien.”
r las ide k e l en ct oje met e r l u p lot .’ n i nta gen n p a e a n n b rli en ‘ Ik an e e e e e l v in ar fde a a ga td me ogbe ho
Traject van een jaar “Onze groep volgt een traject van een jaar. Tijdens vijf of zes trainingsdagen leren we over zaken als leiderschap, je rol in de groep, hoe je projecten aanpakt, je eigen ontwikkeling. De eerste dag hebben we al achter de rug en ik heb daar erg van genoten. Verder is het de bedoeling dat je aan de slag gaat met projecten op school. Hier op de Helperbrink zijn we van start gegaan met een project waarbij we een klas hebben samengesteld met hoog begaafde leerlingen. Als Montessorischool willen we graag alle leerlingen onderwijs op maat bieden en dat was tot nu toe nog
re n ‘ We l e e n a l s
z a k h a p, , r e o v i d e rs c d e g ro e p le l in ten c o e r j j e e p r o j e ‘ j , h o e a a n p a k t k k e l i n g . ntwi o n e i g e
niet mogelijk voor deze groep. Dus is er nu een pilot met een klas met daarin een aantal hoogbegaafde leerlingen, waarvan ik de projectleider ben.” Met meer energie voor de klas “Ik ben echt heel blij en dankbaar dat ik dit mag doen. Sowieso is het natuurlijk fijn dat je hiervoor wordt geselecteerd. Ik denk dat ik er echt heel veel van ga leren. Ik heb dat ook nodig. Ik sta met veel plezier voor de klas, dat is mijn basis en daar wil ik zeker mee doorgaan. In dit traject kan ik nog veel meer leren. Ik merk ook dat het effect heeft op mijn gewone werk: ik sta met zoveel zin en energie voor de klas nu. Nog meer dan anders.” Nieuwe impuls
‘Ik d e nk d at ik ec ht hee l veel v an dit tr aj e c t ga ler e n .’
“Het is wel een zwaar traject, dus ben ik iets minder gaan werken. Ik werk nu vier dagen zodat ik genoeg tijd heb en ruimte in mijn hoofd om dit traject goed te volgen. Wij zijn de eerste lichting high potentials, dus alles is nog nieuw en leuk. Als groep hebben we er ook veel zin in. Ik merk dat het mijn leven en mijn werk echt een nieuwe impuls geeft.”
15
THEMA 4
VOORWA ARDEN OM TE LEREN BASIS OP ORDE Om te kunnen doen wat we ons hebben voorgenomen moet de basis op orde zijn. Wat houdt dat in? FINANCIEEL GEZOND De organisatie moet financieel gezond zijn. Dat betekent dat elke school in staat moet zijn om te voldoen aan de financiële en be drijfskundige randvoorwaarden. Een school moet voldoende leerlin gen hebben om groepen en klassen te vormen. SCHONE, VEILIGE EN GOED UITGERUSTE GEBOUWEN Leren doe je het beste in een fijne omgeving. Juist daarom is het van belang dat onze gebouwen op orde zijn. Daarom hebben we een klimaat- en veiligheidsbeleid opgesteld, zodat de gebouwen voldoen aan de arbo-normen en fris en schoon zijn. ICT-INFRASTRUC TUUR We gaan een tijd tegemoet waarin ICT niet meer weg te denken is. ICT helpt ons om leerlingen goed voor te bereiden op de toekomst. We willen een solide, samenhangende en moderne ICT-infrastruc tuur neerzetten in al onze scholen. ICT is hierin geen doel op zich, maar een middel om ons onderwijs te moderniseren en verbeteren.
16
SEREN ONALI I S S E PROF voor de ewerkers d e m e z On ning ndersteu o e d in klas en an onze et hart v h n r e rm vo et elkaa geven m ij W . n schole teit van de kwali n a a rm vo en dat s en zorg ij rw e d n en ons o ich kunn rlingen z e le ie na d io al rofess n. Ons p le e k ik ook op ontw is er dan id le e b liserings al blijven e allema w t a d t h n. geric nalisere professio n e in n re o le oral ok maar vo l, e e u id e n do n Indiv want lere , d n a rb teamve en. we sam
DIGITAAL P LATFORM Om al die ken nis en knowh ow binnen de gro ep te delen, z ijn we bezig om een digitaal platf orm op te zetten
EN HIGH POTENTIALS PREKKEN PERSOONLIJKE GES n high potenWe hebben een pool va enthousiastials samengesteld om kans te geven te, actieve collega’s de kelen.Verder zich verder te ontwik llega’s indivivinden er met alle co aats over hun duele gesprekken pl met het doel te eigen ontwikkeling spraken en een komen tot heldere af haalbare planning.
B IJ E E N K OMSTEN EN ACADEM IE Samen ma ken wij het verschil. Dat bleek vo rig jaar duid elijk tijdens de d rie medewe rk ers bijeenkomst en. En hop elijk ook weer tij dens de on derwijs bijeenkomst en die er no g aan komen. Oo k zijn we vo lo p be zig met het realiseren va n de Onderwijs G roep Acade m ie die in de volle b reedte mog elijk heden wil b ieden om ve rd er te leren, elkaa r te ontmoe ten en van elkaar te leren.
17
Tijdens drie medewerkersbijeenkomsten in 2016 hebben velen van jullie enthousiast gebrainstormd over het onderwijs. Over leeromgevingen, leren in teams en het leren van de leerling. De resultaten hebben we gebruikt in ons professionaliseringsplan. Op deze pagina’s hebben we de mooiste citaten van die drie bijeenkomsten verzameld. Wat voor mij werkt is de ruimte zoeken, verbe
ontwikkelen en dat het niet af hoeft te zijn.
elding, het samen blijven
Blik naar buiten; willen leren van elkaar en de buitenwereld.
t is r mij werk ; wat voo e c n o ele, e v li en inform You only eten in e o tm n o nnen elkaar en genwind en onder elkaar ku sse is in re te in Wat heb ik nodig? Te r a a W . g ttin n eigen route naar veilige se zijn. de waterlijn kijken. Ee am kunt e lt e k ik tw el. je een on een gezamenlijk do t, maar ggen vas Kaders li ruimte. en ligt de n in rb a a d
Waar wi llen we voor staan?
Er ligt toch al heel veel vast? Wat zijn
dan de doelen van professionaliseren?
Wa t vo or m pro ij w fes erk s ion ond t is e le i ers nte teu hum r n n e ing or. , fo cus en
twikkelen in dat ik mezelf kan on Wat ik nodig heb is ren. We hebben een ‘kapstok/kerstbo twikkeling van ande om’ gemaakt; verbinding met de on aar omdat je kunt kiezen welke tak je ij elk b neemt, er is s i en erkt heid w g i j onderlinge verbinding en de rout r i e i tjes g rm e is niet af, de weg voo uws fees t e , i a n n e , ligt nog (deels) open. W l aan , de gs g ding eid n h u jk li a o e l id h du pen dig heb is mag en o Wat ik no jd e ti l e e v oe kaders, h en. den van over de vier or mij: invloe ag/ vo vrijheid, m kt r er e w v at ro W Wat ik nodig heb is n, waa e s, d w te eu s is ni e ts b he ik b iten, ie usiasme. ik nodig binnen en bu vertrouwen en entho ren. Wat en creatief le i ik n oo t a m v e at o n w m Iets rede verrassends. nen verb k. , het kun lij te r te es im fe ru en k lling voo is, speels oo belangste n o z ri o h mijn r… en plezie wat ik wil
18
Wat voor mij w erkt is regelma at in het geven feedback, onde van rsteuning, zelfre flectie. Ruimte voor emotie.
Meande re tempo, n n, eigen a zelf wee ar buiten, r worden. leerling L ruimte. ucht en
Wij ma
om fysieke plek geheel. Een t he je k aa eed Samen m om over te sp ten. Thema’s oe tm on te doelgericht elkaar n, krachtig en ge tin oe tm on daten. Korte id. geborgenhe rbinding en maar ook ve
akten
een b oom o m het bolise cyclisc kruin r en, m he va in de a n a r o wolke ok he n), het t drom de afh groeie en (de ankeli n, de jkheid intera het zo van e ctie, nlicht lkaar, op de d e refle oogst b ladere ctie (v en. an n). He t snoe ien en het leren
te sym
Groeien op je eigen manier. Wat ik n od
platform
ig heb is
een
om kenn is n delen, een ‘Marktpla ats’, een loket, een digit aal prikb o rd , een ‘waterbro n’. te kunne
Ruimte voor aandacht, zowel fysiek als in tijd.
kt. Je gemaa d n a b n arm binden ben ee aar ver lk Wij heb e t e ls m ippen a menten doorkn kunt ele n e t b e h or mij e nodig Wat vo t. b e h als je z r nodig rtise, iet mee n expe a v je ze n id e arh en zichtba te mak en ruim werkt is it e it il xib ren, fle teamle nnis. uwe ke voor nie
n ur wille een de t e m te naar en ruim Ik zou e nadat ik n e o d n t een icht ka stig me u r m die ik d o gaan robleem ben ge r een p e binnen v o n ke klas. te spre n in de e s s lo collega p oet o orgen m dat ik m Trigger om de nieuwsgierigheid op te wekken en elkaar te ontmoeten. Actie: wat gaan we doen, wat is het doel?
Inzicht in experti se bij anderen. Thema’s op basis waarv an feedback ka n worden georganiseerd. Contact tussen scholen.
Wat voor mij werkt is kruisbestuiving en diversiteit. Tegenstelling is leuk en leerzaam. Samen maak je het geheel.
ar Je eigen leerroute na lijk een gemeenschappe doel.
Van leren word je mooier.
Wat voor mij werkt is nieuwsgierigheid, originaliteit, open deuren, beweging, buiten en LEF!
Wat is Openbaa r
Groningen? Ope
Onderwijs
Meer e invloe xterne den n aa halen en ze r binnen lf o buiten treden ok naar .
nbaar Onderw ijs we pas als we er met elkaar inho ud aan geven. Wij willen samen leren, in Wat heb ik nodig? Doelen en samen verbinding met elkaar staan, kunnen groeien. gebruik maken van elkaars expertise. Form eel en informee l in contact zijn, want het mag tenslotte ook le uk zijn. ingen ing, d g a d it u rken heb is verste nodig n ik e t n a . un W zelf k iteiten n, me e facil e r d a r v e r v e heid o idelijk en du Groningen zijn
19
THEMA 5 LERENDE ORGANISATIE
In een lerende organisatie leren we vooral van elkaar. Het is essentieel dat onderw ijsteams een
onderzoekende houding aannemen, nderen samenwerken met elkaar en a én kennis en ervaringen delen. In een lerende organisatie spreken we elkaar aan en durven we te experimenteren en innoveren. We mogen fouten maken en we vieren onze successen. Het doel van leren in een team is het verbeteren van onze eigen beroepspraktijk om het onderwijs te blijven verbeteren.
LEREN IN SAMEN LEREN IS EFFECTIEF
Leren is een sociaal p roces. Dat geldt voor onze leerlingen, maar zeker ook voor onze teams. We hou den elkaar scherp. Samen ex perimenteren en reflecteren levert een actieve hou ding op in een team. Daardo or
voelt iedereen zich betrokken en eigenaar van het leer
proces. Vooral als het gaat om een leerdoel dat pas t in de school en gaat over de
lespraktijk. Een b elangrijke voorwaarde is dat samen leren wordt gefaciliteerd door het management,
SAMEN LEREN WE. SAMEN 20
GROEI EN
WE.
bijvo orbeeld door onder steuning van experts en het bie den van tijd en ruimte om te leren.
ON DERWIJSTEAMS UR LEREN DE CULTU
at het elijks: leren ga ag d t he et zi t or de k las staa teren en Ie dereen d ie vo ogen experimen m lf ze , jn zi ef ngen acti terne drive beste als leerli raar dat d ie in zo et ni us d is aken. Het m en een fouten mogen vormen we sam o Z . d an rb ve leren in team jker varingen ook werkt vo or de eigen prakti ie d ls na io ss fe ro n p gemeenschap va erder brengt. rende cultuur v le e d en ar ka deelt met el
HOE GAAN WE DIT VOOR ELKAA R KRIJGEN?
Om die lerende organisatie in de toekomst te realiseren hebben we heldere afs praken gemaakt die terug te zien zijn in de sec torakkoorden, de Lerarenagenda en het Platform Onderw ijs 2032. Ook zijn er afspraken gemaakt in de cao met betrekking op professionalisering . Meer infor matie hierover is te vinden in de documenten op de w ebsite: en in Sterk in leren, Stra teg isch professionaliseringsplan Openba ar
Groningen 2016 -2019.
Onderw ijs
21
VOO RU I
TBLIK
MST O K E O T E D N I N E LER Waar gaat het heen met Openbaar Onderwijs Groningen? Wat gaan we nu leren waar we straks de vruchten van plukken? We zijn terug bij Theo Douma met de vraag om een voorspelling te doen. Hoe staan we er over vijf jaar voor?
‘ S t i l st a a n is niet meer aan d e o r d e .’
“De wereld verandert razendsnel en het is onmogelijk te voorspellen wat de toekomst brengt. Denk alleen maar aan de ontwikkeling van de ICT, van de mobiele telefonie, de digitale hulpmiddelen in de klas. Stilstaan is niet meer aan de orde. Een leven lang leren betekent letterlijk dat we elke dag opnieuw nieuwe dingen gaan leren. We blijven ons ontwikkelen.” Duidelijk afspraken over het onderwijs van de toekomst
‘ Ik h o o p d at w e d e
ru i m t e v i n d e n o m m e t z ’ n a l l e n v an e l ka ar ‘ t e l e re n .
“Wat ik hoop is dat we de ruimte vinden om met z’n allen van elkaar te leren. Dat die ideeën blijven komen en dat we samen nieuwe initiatieven nemen. Onze koers is helder: we hebben met elkaar duidelijke lijnen afgesproken voor het onderwijs van de toekomst. Zoals ruimte voor digitale geletterdheid. Zoals een leerlijn Engels van groep 1 tot vwo 6. We willen de samenwerking tussen primair en voortgezet onderwijs voortzetten en verbeteren, zodat we onze leerlingen vanaf groep 1, tot waar ze ook maar terecht komen, goed faciliteren. Hoe goed de samenwerking kan werken blijkt wel uit het passend onderwijs: dat loopt heel goed. Juist doordat de scholen onder ons dak elkaar weten te vinden.” Pluriformiteit: ieder een eigen kleur “Tegelijkertijd willen we onze pluriformiteit behouden. Ook dat is een speerpunt van Openbaar Onderwijs Groningen.
22
De doelgroepen die binnenkomen zijn ontzettend divers. Allemaal zijn ze welkom bij ons. Voor een deel van hen zijn wij de enige kans. Het is onze taak om al die leerlingen goed door hun schoolcarrière heen te loodsen. Daar zijn alle scholen druk mee bezig. Wij moeten iedere leerling de kans geven zijn of haar talenten te ontdekken en ontplooien. Om dat te doen zullen we veel meer persoonsgericht en adaptief gaan werken. En ja, dat vraagt het nodige van de docenten. Dat is een ontwikkeling die we niet van vandaag of morgen onder de knie hebben. Daarvoor moeten we nog veel slagen maken. Maar daar willen we wel naartoe.” Meerdere wegen naar Rome “Ik heb in mijn leven geleerd dat er meerdere wegen naar Rome leiden. Dat betekent voor onze scholen en onze mensen dat wij niet verwachten
E D ERE I N E ET ‘ W IJ M O KAN S E D G IN LE E R L N Z IJ N O F G E V E LE N T E N TA H A AR D E K K E N E N ‘ NT T E O T P LO O I E N . ON
dat iedereen dezelfde route naar de toekomst neemt. Op de ene school gaan ze aan de slag met leerplein, waar kinderen gepersonaliseerd gaan leren. Een andere school wil juist veel gestructureerder werken. Wat alle scholen gemeen hebben is dat ze in beweging zijn en dat alle paden naar de toekomst ergens bij elkaar komen.” Breed palet “Die variëteit in aanpak willen we behouden, zodat ouders en leerlingen kunnen kiezen voor de school die het beste aansluit bij hun wensen en behoeftes. Dat geldt ook voor het voortgezet onderwijs. Wij streven naar een breed palet van scholen die allemaal hun eigen kleur hebben, hun eigen
‘ CREËE
R R U IM T E
E N TIJ D O M TE L ER E N .‘
smoel, variërend van gedifferentieerd zoals het Leon van Gelder tot breed, zoals het Kamerlingh Onnes. Van Montessori tot categoraal gymnasium.” Oproep: ruimte om van elkaar te leren “Professionaliseren doen we samen. Maak daarom gebruik van de faciliteiten die we op touw zetten. Doe mee aan bijeenkomsten, kom met ideeën, stel vragen en zoek elkaar op. Mijn oproep is dan ook: creëer ruimte en tijd om te leren. En neem vooral de tijd om van elkaar te leren. Laten we daar vandaag mee beginnen.”
23
LEONARD SPRINGERLAAN 39
050 - 321 03 00
9727 KB GRONINGEN
INFO@O2G2.NL
POSTBUS 744 9700 AS GRONINGEN
INFO@O2G2.NL
Onderwijs is meer dan het behalen van een diploma. Wij willen onze leerlingen helpen om zelfvertrouwen te ontwikkelen, kritisch te leren denken, tolerant te zijn naar anderen en vaardigheden aan te leren, zoals samenwerken en het nemen van initiatieven. Samen geven we inhoud aan betekenisvol onderwijs en dat doen we door zelf het goede voorbeeld te geven in de vorm van persoonlijk leiderschap. We hebben het lef om te experimenteren en initiatieven te nemen. We nemen onze verantwoordelijkheid en leggen verantwoording af. Leren is van ons allemaal. Wil jij je ook blijven ontwikkelen om daarmee jezelf en het onderwijs te verbeteren? Praat erover met je leidinggevende en doe zelf creatieve voorstellen!
sterk in leren
WWW.O2G2.NL