Airborne editie Wageningen by MDH Uitgeverij

Editie: gemeenten Renkum/Overbetuwe Gemeente Wageningen

l a i ec

17 0 2

AIRBORNE AGENDA | AIRBORNE ACTIVITEITEN | AIRBORNE VERHALEN | HISTORIE | INFORMATIE

p S e

SCHOOLKINDEREN BEDANKEN DE VETERANEN MET EEN BLOEMEN GROET OP DE AIRBORNE BEGRAAFPLAATS IN OOSTERBEEK

rn o rb

Gratitude to Veterans, gratitude for our freedom On a sunny September 17, 1944, the sky was full of planes and paratroopers jumping out of their aircraft. All along the Market Garden route, the same scene was played out. The bridges across the great rivers had to be reconquered, so the allied forces could advance from the south toward Arnhem. The departure from South England had been postponed several times already. That day was the day. The ﬁrst hours of the Battle of Arnhem went very well. Along three routes, the allied forces attempted to reach the Arnhem road bridge (John Frost bridge). Along the northern route, troops were met with heavy resistance, the route through Oosterbeek (Utrechtseweg) was halted at the outskirts of Arnhem (Lombok/Elisabeth Gashuis). The southern route was successful. John Frost managed to reach the bridge with his men and defend it for several days. When no support showed up, and supplies and ammunition were running low, the paratroopers were forced to regroup in Oosterbeek. In Oosterbeek, at what is now the Airborne Museum, a horseshoeshaped area called the perimeter was defended against the Germans. At the time, this building served as headquarters for General Urquhart. Civilians supplied information and tended to the wounded. While the German resistance was constantly increasing, the British and Polish forces initially managed to bravely hold out, but because support from the south never showed up, they eventually had to retreat across the Lower Rhine. Many were injured or killed.

Gratitude to veterans

In this time of many wars and refugee streams, we are reminded what sacriices were made to win our freedom. Freedom is not a given, and it could be lost before we know it. Realising this, we cannot hold dearly enough to the memories of the sacriices that the British, Polish and Canadians resting on the Airborne cemetery, have made for us.

Thank you, Veterans

Park ‘Hartenstein’, Oosterbeek The work of art was made by the internationally renowned Dutch artist Jits Bakker. (6 July 1937 Renkum – 5 June 2014 Wageningen) ‘We ‘ill meet again’ , the 19ft high bronze statue, symbolizes the liberation by Airborne parachutists, who were being welcomed with open arms by the previously oppressed civilians. This monumental sculpture was made to honour the veterans who experienced the airborne operation in history: Market Garden, September 1944.

Uitvaar

W dowód wdzięczności dla Weteranów, za naszą wolność

informacji i doglądali rannych. Chociaż opór niemiecki wciąż wzrastał, żołnierze brytyjscy i polscy początkowo odważnie zdołali utrzymać pozycje, jednak brak wsparcia z południa sprawił, że w końcu musieli wycofać się na drugą stronę dolnego Renu. Wielu zostało rannych lub zabitych.

W słoneczny dzień, 17 września 1944 roku, niebo było pełne samolotów i spadochroniarzy wyskakujących ze swoich maszyn. Na całej trasie Market Garden rozgrywała się ta sama scena. Należało ponownie przejąć kontrolę nad mostami nad wielkimi rzekami, tak aby wojska alianckie mogły ruszyć z południa w kierunku Arnhem. Wylot z południa Anglii odkładano już kilkakrotnie. Ale właśnie wtedy nadszedł ten dzień. Pierwsze godziny bitwy pod Arnhem minęły bardzo dobrze. Wojska alianckie usiłowały trzema szlakami dotrzeć do mostu w Arnhem (obecnie mostu im. Johna Frosta). Wzdłuż szlaku północnego żołnierze napotkali na duży opór, a drogę prowadzącą przez Oosterbeek (Utrechtseweg) wstrzymano na obrzeżach Arnhem (Lombok/Elisabeth Gashuis). Na trasie południowej odniesiono sukces. John Frost wraz ze swoimi ludźmi zdołał dotrzeć do mostu i bronić go przez kilka dni. Kiedy nie pojawiło się wsparcie, a zaopatrzenie i amunicja były na wyczerpaniu, spadochroniarze musieli przegrupować się w Oosterbeek. W Oosterbeek, w miejscu znanym obecnie jako Airborne Museum, broniono przed Niemcami obszaru w kształcie podkowy zwanego obwodem. Budynek ten służył wówczas jako kwatera główna generała Urquharta. Cywile dostarczali

polscy weterani, Driel

W dowód wdzięczności dla weteranów

Obecnie, w czasach wielu wojen i rzeki uchodźców, należy przypominać, jakie oiary poniesiono, aby wywalczyć naszą wolność. Wolność nie jest dana raz na zawsze i możemy ją stracić, zanim się spostrzeżemy. Kiedy zdamy sobie z tego sprawę, wiemy, że nie jesteśmy w stanie oddać wystarczającego hołdu oiarom, jakie ponieśli dla nas Brytyjczycy, Polacy i Kanadyjczycy spoczywający na cmentarzu Airborne.

800 NIEUWE EN GEBRUIKTE REINIGINGSVOERTUIGEN EN SPECIALE BEDRIJFSWAGENS Ook voor

Buissteeg 2 Uitvaartzorg van de Waal

Mitra Renkum | Europalaan 10-12

W W W. C L E A N M A T. E U

Dorpstraat 104

6931BM

Westervoort

026 3119308

WWW.SIMIA.NU

www.proefwageningen.nl

Apeldoornseweg 60 • 6733 SC Wekerom (Ede) locatie ’s Heeren Loo • 06 - 28 693 457

Pagina 1

Hoflaan 23 6715 AG Ede 0318 - 843193 - 06 - 54263067 info@argion.nl www.argion.nl

Advies | Verkoop | Installatie | Service | Onderhoud

Argion Airconditioning biedt u producten die voldoen aan uw wensen. Zowel zakelijk als particulier. Elke situatie is weer anders, daarom komen wij eerst vrijblijvend bij u langs om een passende oplossing te bieden. Argion Airconditioning biedt u duurzame, energiezuinige en stille installaties. Omdat wij u het beste willen leveren, werken wij met het gerenommeerde A-merk Toshiba. Ook om zeer energiezuinig mee te verwarmen! Neem contact op met Argion Airconditioning voor een vrijblijvende offerte.

UNIEK IN NEDERLAND

REUZEN PANDAâ&#x20AC;&#x2122;S KOOP NU

ONLINE TICKETS

Direct hulp nodig? 0318 - 300 725 info@markterlageuitvaartzorg.nl www.markterlageuitvaartzorg.nl

LEVEND VERLEDEN De maand mei is in Nederland onlosmakelijk verbonden met het herdenken van onze oorlogsslachtofers en het vieren van onze vrijheid. Daarnaast is in Gelderland de maand september onlosmakelijk verbonden met het herdenken van de historische Airborne luchtlandingen en de Slag om Arnhem. Een mensenleven geleden is het inmiddels, 73 jaar om precies te zijn. Van 17 tot 25 september 1944 waren de gemeenten Arnhem, Renkum, Ede en Overbetuwe het strijdtoneel van felle gevechten tussen de geallieerden enerzijds en de Duitsers anderzijds. Iedereen weet hoe het aliep, en hoe de bevrijding nog bijna acht maanden en een lange, koude hongerwinter op zich liet wachten. Het aantal veteranen dat uit eigen ervaring kan vertellen over die heftige septemberdagen in 1944, is nog maar een fractie van het aantal dat toen in dienst was. Maar het aantal mensen, burgers, op wie die dagen onuitwisbare indrukken hebben achtergelaten, is nog altijd talrijk. Daarom moeten we blijven herdenken. Om ons verleden levend te houden. Om de mensen die onze vrijheid met de dood, blijvende invaliditeit of posttraumatische stress moesten bekopen te gedenken en te eren. Maar vooral ook omdat de mensheid er, ondanks ervaringen elders, nooit in is geslaagd oorlog de wereld uit te krijgen. Clemens Cornielje Commissaris van de Koning in de provincie Gelderland

Dank aan de Veteranen, dank voor onze vrijheid In september 1944 was de lucht bezaait met vliegtuigen en para’s die het toestel verlieten. Langs de route van Market Garden overal hetzelfde beeld. De bruggen over de grote rivieren moesten veroverd worden zodat het landleger van België kon optrekken naar Arnhem. De meeste veteranen hadden geen idee waar ze precies terecht zouden komen. Na een aantal spannende weken – waar ze al verschillend keren gereed stonden voor vertrek dat dan niet doorging - zaten ze nu in de (zweef-) vliegtuigen richting Nederland. Het was gelukkig een zonnige zondag en de eerste landingen liepen voorspoedig. De Slag om Arnhem was begonnen. Langs drie routes probeerden de Geallieerden Arnhem, de verkeersbrug (John Frostbrug) te bereiken. De noordelijke route liep echter direct al vast op zware tegenstand, de route door Oosterbeek (Utrechtseweg) liep vast aan het begin van Arnhem (Lombok/ Elisabeth Gasthuis) en alleen de zuidelijke route was succesvol en John Frost bereikte met zijn mannen de brug. Deze kon onbeschadigd in handen komen van de Britten. Een aantal dagen bleef de brug, ondanks zeer zware gevechten, in Geallieerden handen. Maar door uitputting en gebrek aan materiaal en munitie werden de para’s gedwongen zich in Oosterbeek te gaan hergroeperen. In Oosterbeek werd een hoeijzer vormig gebied (‘perimeter’) tegen de aanvallen van de Duitsers beschermd. Dit gebied lag rond het huidige Airborne Museum, maar toen het hoofdkwartier van generaal Urquhart. Burgers en militairen trokken bijna samen op, de burgers vooral voor informatie en gewondenverzorging en militairen om het ‘bruggenhoofd’ te beschermen. Het was een ‘Heksenketel’ die niemand graag meemaakt. De Duitsers vielen met zwaar materieel steeds aan, maar de dappere Britten en Polen wisten deze aanvallen nog lang af te slaan. Maar doordat de landtroepen vanuit het Zuiden niet tijdig dit bruggenhoofd

konden bereiken, moesten zij hier uiteindelijk zich toch terugtrekken over de Neder-Rijn. Veel lieten hun leven of werden gewond.

Dank aan de veteranen

Juist in deze tijd van vele oorlogen en vluchtelingenstromen dringt pas goed door welke ofers anderen hebben gebracht voor onze vrijheid. Vrijheid komt niet vanzelf en kan soms weer snel verloren gaan. Met dit besef kunnen wij niet genoeg blijven herinneren aan de para’s die het leven hebben gelaten voor onze vrijheid. Britten, Polen, maar ook Canadezen liggen op de Airborne Begraafplaats en zijn een herinnering hoe hard gevochten werd voor onze vrijheid. (note: Nederlandse vertaling van de artikelen in het Engels en Pools op de voorpagina)

Stichting Airborne Feelings, september 1944 :

‘Thank You mr Veteran’! Stichting Airborne Feelings, september 1944 is dé netwerkorganisatie van dec Slag om Arnhem. Zij promoot al vele jaren de Slag om Arnhem om daarmee de inzet van onze bevrijders in 1944 –’45 levend te houden. Volgens Paul Tirion, voorzitter van de stichting, is “het is in deze tijd steeds meer van belang om te besefen wat het betekent om door anderen bevrijd te worden van een tirannie”. Nederland is de Geallieerden dankbaar dat de veteranen zich grote ofers hebben getroost om ons te bevrijden. In de wereld van vandaag zien wij hoe het is om onderdrukt te worden of om niet veilig te kunnen leven.”

Informatie over de Slag om Arnhem Het hele jaar door beleving.

Het hele jaar door kunt u kennismaken met de historie van de grootste luchtlandingsoperatie aller tijden. Door een bezoek aan een van de vele musea, informatiecentra, of gebruik maken van de vele iets- en wandelroutes over de Slag om Arnhem kunt u het hele jaar kennis maken met deze historie. Vaak is het een goede combinatie van, zowel de mooie natuur, als de historie. Het hoogtepunt van allerlei herdenkingen en Airborne activiteiten vindt plaats in de maand september.

Waar is informatie te vinden?

de uitgebreide agenda in deze Airborne Special. Op de website en de App Market Garden (Arnhem) vindt u actuele informatie, maar is ook veel algemene informatie over de Slag om Arnhem te vinden. Onder andere musea, monumenten, wandel- en ietsroutes luisterplekken met historische verhalen over WOII. De Airborne Special wordt bij VVV’s vakantieparken, hotels, restaurants en huis aan huis (bij de reclame) in de vier Airborne gemeenten: Ede, Renkum, Arnhem en Overbetuwe verspreid. Onder meer bij VVV’s en het Airborne Museum ‘Hartenstein’ is ook de gratis informatiekaart ‘Slag om Arnhem’ met Airborne bezienswaardigheden, wandel- en ietstochten te verkrijgen.

Actueel nieuws Airborne Kijk op: www.airbornefeelings.nl www.liberationroute.nl www.airbornemuseum.nl

De Slag om Arnhem wordt herdacht met een aantal oiciële Herdenkingen en een groot aantal evenementen. Airborne Feelings verzorgt o.a. hierover informatie. Zie hiervoor

Of download de MarketGarden (Arnhem) App

Britse onderscheiding voor Hiltje van Eck Mevrouw Hiltje van Eck , de ‘veteranen moeder’, heeft op 17 maart 2017 in Den Haag de Britse Empire Medal onderscheiding uit handen van de Britse ambassadeur Sir Geofrey Adams en de Defensie attaché, kolonel James Philips overhandigd. Ruim 30 jaar heeft zij zich ingezet voor de Britse veteranen. Van Eck (75) is in Ede als oorlogskind geboren en betrokken bij de oorlog. Pas vele jaren later na haar werk als gymnastiek lerares kwam zij, via de Britse Arnhem veteraan Tony Hibbert, in contact met de Arnhem Veterans Club. Tony vroeg haar in 1984 een reünie te organiseren voor iedereen betrokken bij de Pegasus Escape. In 1995 werd Van Eck door de organisatie ‘Thank you Canada and Allied Forces’ gevraagd om 150 Canadezen en Engelse veteranen hier in de regio onder te brengen. Zij begeleiden de veteranen naar de diverse activiteiten van het nationale herdenkingsprogramma. Foto: Berry de Reus fotograie.

75 JA AR RODE BARET 25 JA AR LUCHTMOBIELE BRIGADE WWW.AIRBORNEMUSEUM.NL

VANAF 1 SEP TEMBER 2017

Pagina 3

Herinneringshuys ‘t Hoge Heem Buissteeg 2 | 6704 AG Wageningen T. 0317 - 72 29 10

“Samenzijn met degenene die niet meer zijn, maar die ons leven hebben verrijkt “.

Uitvaartzorg van de Waal Buissteeg 2 Wageningen T 0344 602774 24 uur per dag bereikbaar

Antonette van Druten

op tv bij uw eigen

Marieke van de Waal

Lidi van de Waal

market garden

Omroep Gelderland

2 t/m 18 september

tv series

75 jaar Vrijheid

t/m 17 december

Maandag 28 augustus De zomer van 1944 Vanaf D-day gloort er hoop, maar het dagelijks leven wordt steeds moeilijker. De Duitsers halen de teugels aan. En toch is er nog vertier. In de bioscoop draait ‘Drie weken Huisknecht’, een ilm die deels in Vorden wordt gedraaid.

maandag geschiedenis 75 jaar vrijheid Ridders van Gelre

17.20 uur (ieder uur herhaald)

28 augustus t/m 16 september 25 september t/m 11 december

dinsdag kunsttaxaties / dorpen

Maandag 4 september Dolle Dinsdag

Schatgraven 29 augustus t/m 17 oktober Dorpshuis van het jaar nieuw 24 oktober t/m 12 december

De paniek bij Duitsers en NSB’ers, de vreugde bij de Nederlanders. Maar bijna tegelijkertijd moeten de bewoners van Zaltbommel evacueren. En na twee dagen slaat de hoop om in teleurstelling.

woensdag opsporing / sport Bureau Gld nieuw Sport

Maandag 11 september Operatie Market Garden

30 augustus t/m 13 december 30 augustus t/m 13 december UIT met Esther

donderdag cultuur UIT met Esther 31 augustus t/m 14 december Verborgen Museumschatten 31 augustus t/m 14 december nieuw

vrijdag actualiteiten De week van Gelderland

1 september t/m 15 december

zaterdag tehuizen / landhuizen Het Witte Huis nieuw Gelderse Koppen

23 september t/m 14 oktober 21 oktober t/m 9 december

zondag vraag en aanbod Gelderland Helpt

3 september t/m 17 december

De derde alevering gaat over de strijd van Operatie Market Garden en het front dat Gelderland splijt. Overasselt is de eerste bevrijde Gelderse plaats maar even verderop in Wamel nog 14 mensen worden gefusilleerd.

Maandag 18 september De nasleep In de laatste alevering van deze speciale serie staat de nasleep van Market Garden centraal. Het front stokt, Arnhem moet geëvacueerd en de Veluwe stroomt vol met vluchtelingen. Nijmegen is vrij, maar wordt zwaar getrofen in de zogenaamde ‘granatentijd’.

www.opwegnaar2020.nl Zaterdag 2 september 71e Airborne Wandeltocht Oosterbeek 17.45 uur (ieder uur herhaald)

elke dag 17.00 uur GLD Nieuws, het laatste nieuws uit de hele provincie 17.20 uur TV series en varia Dit blok van een uur wordt ieder uur herhaald. Alle programma’s kun je bekijken op tv, maar ook online via www.gld.nl/tv

facebook.com/omroepgelderland twitter.com/omroepgld instagram.com/omroepgld

Zaterdag 16 september Luchtlandingen Ginkelse Heide live uitzending (overdag), samenvatting om 17.45 uur (ieder uur herhaald)

Bridge to Liberation Experience 17.20 uur (ieder uur herhaald)

Meer programma informatie? www.gld.nl/tv Uitzending gemist? Ga naar: www.gld.nl/tvgemist

Circa 140 Britse en Poolse soldaten van de Slag om Arnhem zijn nog altijd vermist maakt, is: “Als je de kans hebt om een oorlogsslachtofer te identiiceren en je pakt die niet, dan is het net of hij voor de tweede keer sneuvelt. ” Zeker met de huidige forensische technieken is er eigenlijk geen excuus om het na te laten, zelfs na meer dan zeventig jaar. Hij weet zich daarin gesteund door het Ministerie van Defensie, die de opsporing, berging en identiicatie van Tweede Wereldoorlogsslachtofers nog altijd beschouwt als een zorgplicht en een ereschuld.

Geert Jonker (rechts) met zijn team.

Vanaf 1945 wordt al naar de vermiste soldaten gezocht om ze weer ‘thuis’ te brengen. Want niets is zo erg om niet weten waar je familielid is gebleven. Sinds de Conventie van Geneve van 27 juli 1929 zijn er afspraken over het identiiceren en begraven van oorlogsslachtofers. Hoe doen we dat in Nederland? Britten uit de Slag om Arnhem worden na identiicatie herbegraven op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek. Een delegatie van de gemeente Renkum bezoekt daarom de Bergings- en Identiicatiedienst van de Koninklijke Landmacht (BIDKL) te Kamp Soesterberg. Luitenant Geert Jonker, commandant van de BIDKL, is iemand die met veel passie over dit moeilijke onderwerp informatie verstrekt. Maar waarom wil je dit werk doen? Bij Geert Jonker was dat geen vraag. Al op jonge

leeftijd was hij een geschiedenisfreak, en gefascineerd door archeologie. Zijn jeugdjaren bracht hij door aan de oostkant van Arnhem, waar hij de geschiedenis van Operatie MarketGarden met de paplepel ingegoten kreeg. Kort na zijn aanstelling als beroepsmilitair raakte hij bekend met de BIDKL, een dienst waarin al zijn interesses samenkwamen. Hij was vastbesloten om ooit deel uit te maken van deze kleine, sterk gespecialiseerde groep. Dat gebeurde dan ook al snel. Door zijn verworven kennis en ervaring klom hij op tot commandant van deze bijzondere eenheid. Hij specialiseerde zich in de identiicatie van Britse soldaten en heeft in de loop der jaren veel van hen een graf op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek kunnen geven , en de onzekerheid van hun nabestaanden kunnen wegnemen. Een door hem gebruikte quote die diepe indruk

De Bergings- en Identiicatiedienst bestaat al vanaf januari 1945 en is verantwoordelijk voor het opsporen, bergen en identiiceren van slachtofers uit de WOII. Militair of burger, ongeacht achtergrond of nationaliteit. Zij willen de oorlogsslachtofers weer een naam geven. Het is een team van vier identiicatiespecialisten dat een enorme expertise heeft opgebouwd en daarmee een sterke internationale reputatie heeft verworven. Zowel voor opsporing, berging en identiicatie van vermisten op voormalige slagvelden en uit vliegtuigwrakken geven zij internationaal advies. Vaak is het toeval dat iemand gevonden wordt en soms wordt door het (langdurig) verzamelen van gegevens een mogelijk veldgraf gevonden. De gemeente Renkum is wel een unieke plek waar de gemeente ook alle medewerking geeft voor de opsporing van vermisten, maar ook doordat de strijd midden tussen de burgers plaats vond. Nog steeds

worden onbekende slachtofers gevonden. Zij kunnen liggen op de bodem van hun voormalige schuttersputten, gewoon in tuinen of bossen. Door bouwactiviteiten of explosievenopsporing worden deze resten soms gevonden. Maar ook kennis van de gevechtssituatie is van groot belang om een slachtofer te vinden. Jonker waarschuwt: “als stofelijke resten worden gevonden, dan daar verder niet aankomen, maar direct melden bij de politie. De verstoring van een graf en zijn context kan de identiicatie van het slachtofer ernstig in gevaar brengen”. Elke tip wordt door BIDKL zeer serieus opgepakt. Dat proces kan lang duren om, als er iemand gevonden wordt, een identiicatie mogelijk te maken. Het werk van de BIDKL combineert de volgende disciplines: forensische archeologie, fysische antropologie (in het bijzonder osteologie - skeletkennis en odontologie - gebitskennis)en militaire geschiedenis. Het onderzoek is op te delen in drie deeldossiers: Biologisch Proiel (botten, lengte, botbreuken, trauma, ziektebeelden, gebit, DNA-proiel, etc.), een Medisch Proiel (o.a. bewaard gebleven keuringsgegevens, tandartskaarten, medische dossiers) en een Historisch Proiel (waar zaten de persoon en zijn eenheid in de oorlogssituatie?). Als deze drie proielen met elkaar matchen leidt dit tot een identiicatie. Deze onderzoeken vergen veel geduld, doorzettingsvermogen om gegevens te vergaren en veel kennis om te combineren. In 2015 konden nog twee onbekende burgers die tijdens de Slag om Arnhem omkwamen worden herbegraven. Zij lagen in een het zogenaamde

“massagraf” van burgerslachtofers uit de slag, op de Algemene Begraafplaats Zuid te Oosterbeek. Voormalig burgemeester Gebben had eerder toestemming verleend voor de opgravingen. Het bleek te gaan om Reinder Nachtegaal uit Wageningen en Cornelis Wierstra uit Den Haag. Nachtegaal was een Koepelgevangene die nadat de gevangenispoorten waren opengezet, in het strijdgewoel aan de Klingelbeekseweg verzeild was geraakt en om het leven kwam. Wierstra overleed als dwangarbeider (stellingen graven voor de bezetter lang de Rijn) op Kerstavond 1944 aan een epileptische aanval. Op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek zijn vele graven zonder naam. Toen de slachtofers van de Slag om Arnhem hier kort na de oorlog begraven werden, kon niet iedereen worden geïdentiiceerd. Historisch onderzoek door Jonker maakte het recentelijk mogelijk om 72 jaar na dato van zes onbekende soldaten de identiteit alsnog vast te stellen. Op 14 september 2016 was er een herdenkingsdienst om hun graven te hernoemen, in het bijzijn van hun families. Alle zes jonge mannen, die nu wel hun naam op hun grafsteen hebben, behoorden tot het Border Regiment. Enige weken later werden de stofelijke resten van de soldaten Donald Noble en Lewis Curtis van het Wiltshire Regiment herbegraven. Hun veldgraven werden in 2013 gevonden in Arnhem-Schuytgraaf, tijdens explosievenopsporing. Identiicatie vond plaats aan de hand van DNAonderzoek. Met heel veel dank aan het Bergings- en Identiicatiedienst van Koninklijke Landmacht is “unknown” nu “known” geworden.

Bijzondere doop Sosabowski-tulp in Driel Op maandag 8 mei jl. vond een bijzondere bijeenkomst plaats bij het Sosabowski Memorial Appeal op het Polenplein in Driel. Daar werd Generaal-majoor Stanisław Sosabowski, de commandant van de 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade, op een bijzondere wijze geëerd: de Sosabowski-tulp werd gedoopt in het bijzijn van onder andere burgemeester Toon van Asseldonk en een familielid van Generaal Sosabowksi. De oiciële doop werd door Mr. Kobza, General Hałupka, Mrs. Tomczyk Sosabowska en burgemeester Van Asseldonk gedaan. De datum 8 mei werd speciaal gekozen. Arno Baltussen, voorzitter Stichting Driel-Polen: “8 mei is de naamdag van Sint Stanisław, en dus de naamdag van generaal Sosabowski. Tevens is het zijn geboortedag. Een dag om te vieren en waar de doop van de Sosabowskitulp daardoor mooi bij past.” Hij noemde het

“een bijzonder moment voor een bijzonder man” en was oprecht trots dat Generaal Sosabowski op deze manier geëerd wordt. Deze nieuwe Sosabowski-tulp zou voortaan in veel tuinen en plantsoenen in Driel en omgeving te een waardig eerbewijs aan een groot man zijn. foto: Berry de Reus

Pagina 5

• in- en verkoop fietsen • reparaties • onderhoud

openingstijden: dinsdag donderdag zaterdag

19.30 - 22.00 19.30 - 22.00 10.00 - 17.00

WWW.SIMIA.NU Apeldoornseweg 60 • 6733 SC Wekerom (Ede) locatie ’s Heeren Loo • 06 - 28 693 457

industrieweg 3 -5 wageningen

wenst alle deelnemers een fijne wandeltocht Dorpsstraat 33a Voor al uw ritsen, naaigaren en andere fournituren, wol, lingerie, nacht-, been- en ondermode, 6871 AB Renkum stomerij-service, kledingreparatie en meer. 0317 312 438 info@textielwinkelannet.nl www.textielwinkelannet.nl

Uw partner in windenergie Plameco Arnhem, van Oldenbarneveldtstraat 122 6827 AN Arnhem, 026 - 2022365, info@plameco-engelen.nl

DunoAir BV Stationsweg 2 6861 EG Oosterbeek (NL) Tel. 026 - 3344240 Fax. 026 - 3344249 Email: info@dunoair.com Site: www.dunoair.com

hondenzorgopvang

met elkaar, voor elkaar

Occasion of nieuwe auto? Autobedrijf Otto de Gooijer gaat voor totale ontzorging op mobiliteitsgebied. Wij doen alles vanuit onze passie om u met de beste zorg en service te omringen. Ervaar het zelf. U bent van harte welkom!

John & Grace Wildeman Lawickse Allee 174 6709 DB Wageningen Tel. John: 06 - 52 45 66 56 Tel. Grace: 06 - 27 23 98 05 info@syllies.com www.syllies.com

120 occasions op voorraad | APK-keuring Levering van alle merken auto’s | Leasing Onderhoud / reparatie | Verzekering Cuneraweg 208 | 3911 RS Rhenen 0317 619 111 info@ottodegooijer.nl

ottodegooijer.nl

“Zoek je een schoonheidsspecialiste in Wageningen en omgeving? Dan ben je bij Schoonheidssalon Ida Frentz aan het juiste adres. Wij zijn gespecialiseerd in huidverzorging en huidverbetering van alle huidtypen. Voor dames en heren.” Uw salon in de regio voor natuurlijke huidverzorging en huidverbetering, anti aging, ontharen en ontspannen. Tevens specialist van Babor producten, Lavie Sage voedingssupplementen en Oolaboo haarverzorging Zie onze uitgebreide website : www.idafrentz.nl en abonneer je op onze gratis nieuwsbrief Wim Sonneveldstraat 15 I 6708NA WAGENINGEN I Tel: 0317 412521

Bommen op dorp Ede trefen burgerbevolking EDE, 17 september 1944 – De grootste luchtlandingsoperatie in de geschiedenis, Operation Market Garden, begon niet met parachutes, maar met bommen. Behalve de doelwitten – het Edese kazerneterrein – werden veel huizen in Ede-Zuid werden getrofen. 69 burgers kwamen om het leven. Mevrouw Jozen-Alberti, toen 15 jaar, verloor haar beide ouders, een oudere broer en haar jonge broertje Gerrit. Mevrouw Jozen, nu 88 jaar, vertelt: “In aanloop naar deze zondag 17 september was het al onrustig. Op zondagochtend hebben we met z’n allen ontbeten nadat m’n vader en broers in de school hadden geslapen uit angst voor razzia’s. Mijn zus en ik zijn met z’n tweeën naar de kerk gegaan. Het laatste wat ik van mijn moeder gezien heb is dat ze daar staat bij het hekje. Ik zie haar nu nog net zo staan, met een blauwe jurk aan, mooie grijze takken in die jurk. Ze stond daar te zwaaien, dááááág. En we kwamen terug – toen was ’t gebeurd. Toen hadden we niks meer.”

gehold waar ze ons binnen gelaten hebben. Daar hebben we in de gang gezeten en hoorden we de bommen vallen. Zien konden we het niet, wel horen.”

Waar: Telefoonweg 1, Renkum Foto: Ton en Dita Brabander

“Mijn zus en ik zijn elkaar huilend om de nek gevlogen en toen zijn we gaan lopen, lopen, dolen. Hoe lang we rondgedoold hebben weet ik niet. Op een gegeven moment kwamen we bij het station Ede-Wageningen terecht, tegenover de kazerne, bij de molen.” In de tuin achter de molen maken de zusjes het middagbombardement mee. Snel in een schuilloopgraaf gedoken worden ze bedolven onder het zand. Zes bommen vallen vlakbij. Mevrouw Alberti: “Wat een luiten en dreunen, de aarde ging heen en weer.” Als ze onder het zand vandaan komen, raken de zussen weer aan het dwalen en worden uiteindelijk opnieuw bij de familie Van Gulik opgevangen, waar ze eten, drinken en onderdak krijgen.

Mevrouw Jozen-Alberti: “Wat je nu op televisie ziet aan vluchtelingen, dat hebben wij ook meegemaakt.”

Tijdens de kerkdienst neemt het aantal vliegtuigen boven Ede enorm toe en de dienst wordt vroegtijdig beëindigd. Mevrouw Jozen vertelt: “Dus wij naar huis. We waren op de Stationsweg en daar hoorden we de sirenes loeien. We zijn toen naar een huis

Renkumse heide bij Eethuys Airborne, georganiseerd door Renkum Leeft

Vader en moeder Alberti hadden een manufacturenwinkel aan de zwaar getrofen Parkweg, waar het gezin ook woonde. Nadat het eerste bombardement voorbij is gaan mevrouw Jozen en haar zus terug naar huis. Ze horen een voorbijganger roepen: “O, bij de familie Alberti is het verschrikkelijk!” Ze mogen niet verder, de straat is afgesloten. Bij de slagerij Van Gulik worden ze opgevangen en daar horen ze het nieuws: vader, moeder, broer en kleine broertje Gerrit leven niet meer.

Na de oorlog wordt mevrouw Jozen onder voogdij geplaatst en verhuist ze naar haar oudste zus en zwager in Brabant. Daar beleeft ze een heel moeilijke tijd, die duurt tot het bereiken van haar 21e verjaardag – volwassen leeftijd – waarna ze zich pas echt vrij kan bewegen. Zo heeft niet alleen het bombardement zelf, maar ook de nasleep ervan een jarenlange impact gehad.

Mevrouw Jozen links op de foto

5e editie Renkum Airborne DZ-X,

De 69 slachtofers van de bombardementen op zondag 17 september 1944 worden jaarlijks herdacht bij het monument aan de Parkweg, op de vrijdag voorafgaand aan het Airborneweekend. Dit jaar is dat vrijdag 15 september. Aanvang 11:10 uur.

Luchtlandingen Ginkelse Heide in teken van 25 jarig bestaan 11 Luchtmobiel

Programma van vrijdag 15e t/m 17e september 2017 Opening evenement Renkum Airborne 2017 Vrijdag 15092017 14:00 uur Living History Base Camp 15 t/m 17092017 “Music Canteen” in 2e-wereldoorlogstijl 15 t/m 17092017 Een foto-expositie met een overzicht van Renkum van voor, tijdens en na de oorlog 15 t/m 17092017 Muziek in de Canteen verzorgd door DJ D-Day. 15 t/m 17092017 De Engelse modelvliegclub Warbirds geven indrukwekkende vliegshows met op afstand bestuurbare gevechtsvliegtuigen op schaal door 3 gecertificeerde piloten 15 t/m 17092017 Groot scherm met informatie en films over Operation Market Garden. Ook de Race To the Bridge is hier live op te volgen 15 t/m 17092017 In het kader van vrede en veiligheid: toen en nu, presenteert ons huidige leger zich door de aanwezigheid van een klimtoren en schietcontainer Vrijdag 15-09-2017 van 14:00 tot 18:00 uur Paradropping door Pathfinder Group Europe en “low pass’ overvliegen van Dakota over het Basecamp Vrijdag 15-09-2017 vanaf 12:00 uur Een spetterend optreden van Miss Lola Lamour. Alom geroemd als Engeland’s meest authentieke 1940’s zangeres/entertainer. Vrijdag 19:00 uur, Zaterdag 20:00 uur

Op zaterdag 16 september 2017 zijn de traditionele herdenking en luchtlandingen op de Ginkelse Heide Ede. Dit jaar zal er in het programma extra aandacht worden besteed aan het 25 jarig bestaan van de 11e Luchtmobiele brigade. De militairen van deze eenheid dragen de rode baret. Met de keuze voor de maroon-rode baret sloot men aan bij een internationale traditie: de rode baret was en is immers bij uitstek een onderscheidend internationaal herkenningsteken voor para- en luchtlandingstroepen. De keuze voor de ‘biddende’ torenvalk als beeldmerk was er een die te begrijpen viel. De valk is immers een roofvogel die wereldwijd voorkomt en die bekend staat om zijn karakteristieke jachtmethode: stilhangen in de lucht om zich vervolgens op een prooi te storten. Deze methode laat zich ook vertalen naar de werkwijze van de brigade: eenheden van de brigade kunnen zorgvuldig een doel uitkiezen om dat daarna met een snelle actie vanuit de lucht uit te schakelen. De twee gekruiste zwaarden onder de valk symboliseren de gevechtskracht van de binnen de brigade samenwerkende landen luchtmacht. In de afgelopen 25 jaar is deze

elite eenheid onder andere ingezet in Srebrenica, Irak en Uruzgan. Tussen het parachutespringen door zullen er op 16 september demonstraties te zien zijn van helikopters, zoals die ingezet worden bij operationele acties. Zo is de Ginkelse Heide op deze zaterdag niet alleen een dropzone (DZ), maar ook een landingszone (LZ). Op de Ginkel Heath Experience zal de eenheid een display verzorgen van de huidige uitrusting met wapens en voertuigen. De re-enactmentgroep van 13 Infanteriebataljon is aanwezig om het militaire leven in de beginperiode van de brigade te

laten zien. De ‘Bartje Compagnie’ bestaat uit veteranen en actief dienden militairen met elk hun eigen ervaringen en achtergronden. Op de parkeerplaats staat de uitdagende klimtoren waar jongelui zich even echt soldaat wanen. In het middagprogramma is nog een bijzonder concert opgenomen van de Regimentsfanfare

Verrips en Pondaag Advocaten

V&P mw m w mr K.J. V Verrips errips mw mr T. Pondaag

Emmapark 7, 6701 CA Wageningen Telefoon 0317 424488, Telefax 0317 424660 verrips.pondaag@planet.nl

Garde Grenadiers en Jagers. Het concert begint om 15.00 uur in de omgeving van de schaapskooi, waar aansluitend de dag wordt afgesloten met de wings exchange. De militairen die deze dag gesprongen hebben krijgen dan hun welverdiende internationale parawing.

Welkom

Welkom • Feesten & Evenementen

Hotel ••Hotel • Vergaderen & Trainen • Feesten & Evenementen • Park & Terras • Restaurant

Bosrand 28 • 6718 ZN • Ede I: www.debosrand.com T: 0318-650150

I: www.debosrand.com Pagina 7

• Verhuur • Verkoop • Event Support • Drive-in shows

E info@militaria4you.com T 06 - 400 222 58

HOORN 90 - 6713 KR EDE GLD - 06 45 04 43 61 WWW.LGV-EVENTS.NL INFO@LGV-EVENTS.NL

Grootste on-line dump schop van Nederland. Ruime keus in nieuw en gebruikt legermateriaal! www.militaria4you.com

Aan de Liberation route gelegen even heerlijk ontspannen of genieten van een kop koie of een mooi glas wijn?

Autoschadebedrijf De Nude Nude 19 | 6702 DJ WAGENINGEN 0317 - 41 25 41 | www.autoschadedenude.nl

voor al uw EHBO-Opleidingen Hulpverlening EHBO & BHV-materialen

Waar u ook voor kiest, wij staan klaar voor u. www.maasen.com

ehbo@maasen.com

VAKANTIE IS...

Bilderberg Hotel Klein Zwitserland Klein Zwitserlandlaan 5, Heelsum, 0317-319104

‘..op zoek naar een uitdagende baan?..’

...MUZIEK

geef op 20.21.22 www.brandwondenstichting.nl

Doe dat dan bij Bilderberg Hotel Klein Zwitserland welke in 1905 gebouwd is als een Zwitsers Chalet. Hier komt u zeker tot rust. Of wat dacht u van een lunch of diner bij de oude Saksische boerderij waar het al met 46 jaar bekroonde Michelinsterren Restaurant De Kromme Dissel is gehuisvest.

GRATIS ADVERTENTIE

• haal- en brengservice • gratis vervangend vervoer • 4 jaar garantie • 24 uur per dag telefonisch bereikbaar

VAKANTIE IS WIELEWAAL www.wielewaal.nl/vrijwilligers

SPECIAALBIER LIEFHEBBERS OPGELET! 17 NOVEMBER GROTE BIERPROEVERIJ Meer info in onze winkel of bel 0317 - 312919. Wees er snel bij vol=vol

Mitra Renkum | Europalaan 10-12

Goed advies Vakmanschap

Of juist naar die ene medewerker? Bel vandaag nog met Tempo-Team T 0317 42 27 01 of T 0488 48 22 99

Kwaliteit Service

Garantie

Dorpstraat 104 6931BM Westervoort 026 3119308 www.meubelstoffeerderijdidam.nl

SEPTEMBER

Bridge to Liberation Experience Multimedia spektakel met beeld, live muziek en dans (O’G3NE, Gijs Scholten van Aschat, Thomas Oliemans, Introdans, Het Gelders Orkest e.a.) Herdenking Airborneplein, 19.00 uur Bridge to Liberation Experience, John Frostbrug Arnhem, 20.30 uur www.bridgetoliberation.nl

16 SEPTEMBER Luchtlandingen Herdenking, Airborne experience en Airborne markt Ginkelse Heide bij Ede, 9.00 uur tot 17.00 uur, www.ede.nl/airborne

16 SEPTEMBER Herdenking Polenplein Herdenking op het Polenplein in Driel van de bijdrage van de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade aan Operatie Market Garden, 15.00 uur www.driel-polen.nl

Foto: Wesley Glasmacher

Airborne museum ‘Hartenstein’ Kom alles te weten over de Slag om Arnhem in het voormalige Britse hoofdkwartier en ervaar op indringende wijze het verloop van de strijd in de Airborne Experience. Utrechtseweg 232, Oosterbeek, www.airbornemuseum. nl

Praten over je eigen afscheid

Voor veel mensen is spreken over je eigen sterfelijkheid moeilijk, zo niet onmogelijk. Dat is jammer, maar ook lastig voor uw naasten. Realiseert u zich dat u door er niet over te willen praten, u dan de verantwoordelijkheid en het regelen van uw uitvaart neerlegt bij uw nabestaanden. En dat valt hen vaak erg zwaar. Onwetend wat de ander zou willen, maar wel midden in je verdriet belangrijke keuzes te moeten maken, is voor hen het moeilijkste wat er is. Graag help ik u hierbij door een keukentafelgesprek met u en uw nabestaanden aan te gaan.

Dineke de Ruiter Uitvaartzorg

Laat uw afscheid, niet de zorg worden van uw naasten! Uitvaartkosten

Duidelijk en transparant U kunt ook bij ons terecht indien u ergens anders bij een grote maatschappij een verzekering of lidmaatschap voor uw uitvaart heeft. Verzekeringen keren het polisgeld gewoon uit en u ontvangt bij ons dezelfde ledenkorting. Wij maken binnen 1 dag een nauwkeurige begroting voor u zodat u achteraf niet voor verrassingen komt te staan.

Kies uit 4 uitvaartpakketten Voor een uitvaart die bij u past

Op onze website www.deruiteruitvaartzorg.nl kunt u hierover alle inhoudelijke informatie over de pakketten vinden onder het menu Kosten. Ook staat alles uitgebreid uitgelegd in het kosteloos aan te vragen Uitvaartwensenboekje.

Dineke de Ruiter maakt er te allen tijde een passend afscheid van. Ons doel hierbij is dat de bezoekers na de herdenkingsdienst met een gevoel van herkenning naar huis gaan. Bel of mail ons voor een offerte voor uw uitvaart, ik kom vrijblijvend naar u toe!

Primair Uitvaartpakket

€ 1.975,--

Basis Uitvaartpakket

€ 3.250,--

Uitvaarthuys De Vallei Ede Opbaren net als thuis Voorsterweg 10 6717 GS EDE Email: Internet:

Kerklaan 3 3905 MC Veenendaal

dineke@deruiteruitvaartzorg.nl www.deruiteruitvaartzorg.nl

Compleet Uitvaartpakket € 5.250,-Uitgebreid Uitvaartpakket € 6.450,--

Dag en nacht bereikbaar 06 - 107 107 89

REGIO AGENDA Airbor 06-08-2017, Oosterbeek

Battleﬁeldtour ‘Vertraag de opmars’ Start: Airborne Museum Utrechtseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek Tijdstip: 13:00 – 17:00 uur Kosten: € 30,Info: info@bta44.nl 13-08-2017, Arnhem

Battleﬁeldtour ‘Herover de brug’ Start: Airborne at the Bridge Rijnkade 150, 6811 HD Arnhem Tijdstip: 13:00 – 17:00 uur Kosten: € 30,Info: info@bta44.nl 20-08-2017, Arnhem

Battleﬁeldtour ‘Tegenaanval in de stad’ Start: Station Arnhem Centraal Willemsplein, Arnhem Tijdstip: 13:00 -17:00 uur Kosten: € 30,Info: info@bta44.nl

25-08-2017, Schaarsbergen

Battleﬁeldtour Fliegerhorst Deelen + Bunker Diogenes Waar: Eetcafe Manege Stal Mansour Kemperbergerweg 793, 6816 RW Arnhem Tijdstip: hele dag Kosten: € 34,50 Info: DRG battleieldtours & Books Tel: +31-6-21865900

26-08-2017, Renkum Tentoonstelling over Glider Pilot Regiment Waar: Renkumse Molen, Molenweg 53, Renkum Tijdstip: 10:00 – 16:00 uur Zie kader met tentoonstellingen voor overige openingsdagen. 27-08-2017, Arnhem

Fietstocht ter nagedachtenis van de Slag om Arnhem

Route langs vele herinneringspunten van de slag. Waar: Clubhuis Reto, Sportveld ‘t Cranevelt Daam Fockemalaan, Arnhem Info: www.airborne-ietstoertocht.nl 01-09-2017, Oosterbeek

Tentoonstelling over 25 jaar 11 Luchtmobiele Brigade in de kleine zaal. Tot 5 februari 2018. Waar: Airborne Museum ‘Hartenstein’ Tijdstip: 10:00 -17:00 uur Info: www.airbornemuseum.nl

01-09-2017, Oosterbeek

15-09-2017, Arnhem

Waar: Event Theater CO / Concertzaal Rozensteeg 3, Oosterbeek Tijdstip: 21:00- 2:00 uur Kosten: voorverkoop Meijer & Siegers € 20,kaarten aan de kassa Info: www.airbornemusicnight.nl Tel. 06-21865900

Tijdstip: 19.00 uur Waar: Monument Airborneplein, Arnhem

Airborne Music Night

02 -09-2017, Oosterbeek

71e editie van de grootste dag wandeltocht, de Airborne Wandeltocht Wandelend over het slagveld en in de mooie natuur. Waar: sportpark Hartenstein, Talsmalaan, Oosterbeek Info: www.airbornewandeltocht.nl 03-09-2017, Oosterbeek

14 Airborne Solextoertocht (afstand 60 a 70 km) de

Waar: Kasteel Doorwerth, Fonteinallee 2, Doorwerth Aanmelden via website: www.pegalex.nl 09-09-2017, Driel

Polen (wandel) tocht, diverse afstanden

Tijdstip: 9.00 uur Waar: zalencentrum ‘de Oldenburg’Hofplein1, Driel Info: www.polentochtdriel.nl 10-09-2017, Arnhem

Rabo Bridge to Bridge loop; via bezet en bevrijd gebied in 1944 Voor 12 augustus inschrijven. Info: www.bridgetobridge.nl 13-09-2017, Arnhem

15e Airborne International Youth Conference, YOUCEE

Herdenking en kranslegging met de veteranen

kranslegging en herdenking

monument is onthuld door Generaal Urquhart Tijdstip: 15:00 uur Waar: Nassaustraat (pleintje), Arnhem 15 -09-2017 , Arnhem

12e Conferentie Bridge to the Future

16-09-2107, Oosterbeek

Thema: Moreel Kompas Waar: Eusebiuskerk, Kerkplein 1 , Arnhem Tijdstip: 14:00 -17:00 uur Info/ aanmelding: www.bridgetothefuture.nl

Herdenking en kranslegging bij RAF monument

Tijdstip: 14:00 uur Waar: in het park ‘Hartenstein’ richting entree museum.

15-09-2017, Renkum

Paradropping door Pathﬁnder Group Europe en ‘low pas’ overvliegen van Dakota over het Basekamp Tijdstip: vanaf 12:00 uur Waar: Basekamp, Airborneweg 1, Renkum 15 -09-2017, dorp Renkum 5e editie Renkum Airborne DZ-X 3 dagen een prachtig breed programma. Tijdstip: 13:00 -17:00 uur Waar: Telefoonweg 1 Renkum Info: www.renkumleeft.nl/airborne

16-09-2017, Oosterbeek

Optreden van de Politie Bigband Oost Nederland Tijdstip: 14:15 – 16:45 uur Waar: Op het grasveld voor de entree van het Airborne Museum ‘Hartenstein’ . 16-09-2017, Oosterbeek

Verzamelen van de militaire Airborne voertuigen, wordt door de Politie Bigband met muziek omlijst

Tijdstip: 16:00 -17:00 uur Waar: op het toegangspad naar het Airborne Museum, Utrechtseweg 232, Oosterbeek

15-09-2017, Arnhem

Mars over de John Frost Brug

16-09-2017, Driel

door Massed Pipes en Drums Market Garden, met vaandeldragers. Tijdstip: 18:40- 19:00 uur Waar: John Frost Brug Arnhem

Herdenking en Kranslegging Polen Monument Tijdstip: 15:00 uur Waar: Polenplein-PLac Polski, Driel Info: www.driel-polen.nl

15-09-2017, Arnhem

16-09-2017, Renkum

Bridge to Liberation Experience

Multimedia programma met o.a. Gelders Orkest, bekende artiesten, Introdans, etc. Tijdstip: 20:30 -22:00 uur Waar: Rijnkade Info: www.bridgetoliberation.nl

14-09-2017, Oosterbeek

Race to the Bridge, opstelling militaire voertuigen

16-09-2017, Renkum, Oosterbeek, Arnhem

Tijdstip: vanaf 9:00 -15:00 uur (ook 15, 16 en 17 september) Waar: EventTheater, Rozensteeg 3, Oosterbeek Info: www.wardepartment.nl

Tijdstip: 14:00 uur Waar: Telefoonweg, Renkum Vertrek naar Oosterbeek en Arnhem en weer terug naar Airborne Museum ‘Hartenstein’ . Info: www.airbornebattlewheels.nl

15-9-2017, Ede

16-09-2017, Ede

Tijdstip: 11:00 uur Waar: Parkweg, kruising Johannes Bosboomlaan Info: www.platformmhe.nl

Tijdstip: 11:00 uur Waar: Ginkelse hei, tegenover restaurant Tok

Herdenking bombardement Ede-Zuid

Grootste paradropping met para’s uit verschillende landen

Diverse activiteiten: 1000 parachutisten die landen, historische vliegtuigen, Airborne markt, Ginkel Heath Experience, Keep them Rolling, Airborne Battle Wheels, Airborne Muziek. Tijdstip: 10.00 uur-17.00 uur Waar: Ginkelse hei, N225 tegenover restaurant Tok. Info: ede.nl/airborne Toegang: gratis

15 september 2017, Arnhem,

Aan deze conferentie nemen jongeren (16-19 jaar) uit zes landen deel. Oiciële opening: 9.00 uur in het stadhuis van Arnhem. Conferentie: 10:00 -17:00 uur in het stadhuis van Arnhem. Info: www.youcee.eu

Het Airborne Hoofdkwartier / Een levend Museum uitgevoerd door Vereniging War Department

16-09-2017, Ede

Herdenking en kranslegging Airborne monument, samen met Britse para’s van de luchtlanding

5e editie Renkum Airborne DZ-X 3 dagen een prachtig breed programma. Tijdstip: 13:00 -17:00 uur Waar: Telefoonweg 1 Renkum Info: www.renkumleeft.nl/airborne 16-09-2017, Arnhem/Driel

Kranslegging Engineersmonument Tijdstip: 17:00 uur Waar: Drielse Rijndijk, Arnhem/Driel 16-09-2017, Driel

Poolse mis in de R.K. Maria Geboorte Tijdstip: 18:00 uur Waar: Kerkstraat 27, Driel

16-09-2017, Oosterbeek

43e Airborne Taptoe, herdenkingstaptoe met vele showbands

Het taptoeterrein is uniek, een kasteelmuur als decor, het Gemeentehuis aangekleed met Airborne-rode banieren. Het geheel ademt een warme en sfeervolle ambiance.

Oﬃciële Herdenkingen in de Airborne gemeenten Vrijdag 15 september 2017 Oosterbeek: 9.00 uur, kranslegging bij het Airborne Monument ‘De Naald’. De beeldengroepen op de zuil verbeelden: Landing Airbornes; laatste verzet, hulp van Oosterbeeks vrouwen en ondergrondse.

Oosterbeek: 9.30 uur, kranslegging bij het ‘Gelderland Monument’, als dank geschonken door de veteranen aan de Gelderse bevolking

Arnhem, 19.00 uur: kranslegging bij Het Airborne Monument, restanten van de verwoeste rechtbank.

Bij de entree van het Airborne Museum ‘Hartenstein’ in Oosterbeek.

Tegenover het Airborne Museum.

WWW.SIMIA.NU Apeldoornseweg 60 • 6733 SC Wekerom (Ede) locatie ’s Heeren Loo • 06 - 28 693 457

Pagina 10

rne activiteiten Waar: Raadhuisplein, Oosterbeek Tijdstip: 20:00 uur Info: www.taptoe-oosterbeek.com Voorverkoop kaarten bij Meijer & Siegers 17-09-2017, Wolfheze

Herdenking bij het Glider Pilot Regimental Association Monument Tijdstip: 15.:15 uur Waar: Dorpsplein , Wolfheze (Airborne Bank) Info: 06 - 37458941 17 september 2017, Driel /Heteren

De herdenking is ter nagedachtenis aan de soldaten voor het Engelse 7e Bataljon Hampshire Regiment Tijdstip: 15:00 uur Waar: Hampshire Herdenkingsmonument Drielse Rijndijk, Driel (bij Brug A50 over de Neder-Rijn) Info: http://never-forget-them.nl 17-09-2017, Oosterbeek

Engels-Nederlandstalige dienst, in het kerkje waar rondom zo hard gevochten is tijdens de Slag om Arnhem Tijdstip: 9:00 uur Waar: Oude Kerk , Benedendorpseweg, Oosterbeek. 17-09-2017, Oosterbeek

De openbare Herdenkingsdienst op de Airborne Begraafplaats

Bloemlegging door de schoolkinderen. Na aloop een indrukwekkende ly over. Tijdstip: 11:00 uur (maar graag eerder aanwezig zijn) Waar: Airborne War Cemetery, Van Limburg Stirumweg 28, 6861 WL Oosterbeek. 17-09-2017, Oosterbeek

Kranslegging en korte dienst Air Despatch Monument

Tijdstip: 16:00 uur Waar: Van Limburg Stirumweg, Oosterbeek (voorbij de Airborne Begraafplaats)

Airborne tentoonstellingen / musea / Informatiecentra Oosterbeek, doorlopend in 2017 Airborne Museum 'Hartenstein' Hét museum over de Slag om Arnhem Utrechtseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek Een prachtige vaste presentatie met ilm, interviews veteranen (Britten en Duitsers), uitrusting, foto's etc. Een Airborne Experience in de ondergrondse ruimte (800m2 groot) waar je over het slagveld heen loopt en de spanning tot op de huid voelt. Speciale tentoonstelling over 25 jaar Luchtmobiele Brigade

Arnhem, Oorlogsmuseum '40-'45, doorlopend 2017 Kemperbergerweg 780, 6816 RX Schaarsbergen Een particulier museum gewijd aan de Tweede Wereldoorlog, met name in en rond Arnhem. Veel Duits oorlogsmateriaal. open: dagelijks 10:00 -17:00 uur ; maandag gesloten toegang: Volwassenen € 8,-

Kinderen tot en met 4 jaar gratis Kinderen van 5 tot en met 12 jaar € 6,Volwassenen 65+ € 6,Groepen (vanaf 20 personen) € 5,-. Veteranen van WO II gratis Gratis parkeren Wij beschikken niet over een pinautomaat. Betalingen alleen contant.

open: maandag t/m zondag 10:00 tot 17:00 uur info: tel. 026 - 333 7710

www.airbornemuseum.nl

Arnhem, Informatiecentrum ‘Airborne at the Bridge’ doorlopend in 2017, uitzicht op John Frost Brug Rijnkade 150, Arnhem Met fenomenaal uitzicht op de wereldberoemde John Frostbrug vertelt Airborne at the Bridge de persoonlijke verhalen van de Britse luitenant John Grayburn, de Duitse Hauptsturmführer Viktor Eberhard Gräbner en de Nederlandse kapitein Jacob Groenewoud die op deze plek vochten en sneuvelden tijdens de Slag om Arnhem in september 1944.

info: www.arnhemsoorlogsmuseum.com/ Tel. : 026 - 442 0958

Arnhem, Museum Deelen Hoenderloseweg 10, 6816 SW Arnhem/Deelen Veel voorwerpen hebben betrekking op het vliegen, elk met zijn eigen verhaal. open: zaterdag en zondag: 11.00 tot 17.00 uur toegang: € 5,- ; kinderen tot 12 jaar : € 3,Info: www.museumvlbdeelen.nl

Driel, informatiecentrum: ‘De Polen van Driel’, doorlopend in 2017 R.K. Kerk, Kerkstraat 27, Driel. Belicht de strijd van de 1ste Poolse Onafhankelijke Parachutistenbrigade bij het dorp Driel tijdens Operatie Market Garden. open: dagelijks van 9:00 tot 17:00 uur te bezoeken.

open: 10:00 uur - 17:00 uur

17-09-2017, Heelsum Herdenking en kranslegging monument Waar: Tijdstip: 19:00 uur

(Eerste Kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten) toegang: gratis info: www.airbornemuseum.nl

17-09-2017, Renkum

Renkum, Renkumse Molen Molenweg 53, 6871 CV Renkum. Presentatie Glider Pilot Regiment, Gliders tijdens Market Garden.

5e editie Renkum Airborne DZ-X 3 dagen een prachtig breed programma. Tijdstip: 13:00 -17:00 uur Waar: Telefoonweg 1 Renkum Info: www.renkumleeft.nl/airborne

toegang: gratis. Info: www.driel-polen.nl

10:00 – 16:00 uur

Evacuatiemonument, kranslegging

Opdrachtgever: Stichting Airborne Feelings, september 1944 Info: paultirion@outlook.com

Nederlands Openlucht Museum, Arnhem Presentatie en rondleiding over evacués Van 24-03-2017 tot 30-10-2017

Waar: hoek Apeldoornseseweg / Jans Buitensingel Tijdstip: 16:00 uur 28-10-2017, Ede / Wekerom Pegasus Wandeltocht (10, 20 en 30 km) Tijdstip: 9:00 uur Waar: Apeldoornseweg 60, Wekerom (’s Heerenloo, Hartenberg) Info: www.vvvveluwevallei

Uitgever: MDH Uitgeverij, Doetinchem

Tijdstip: 10:00 - 17:00 uur

Leeftijd: Alle leeftijden

Drukker: Rodi Rotatie

Zaterdag 16 september 2017

Wolfheze, Glider Collectie Camping & Chaletpark "De Lindenhof", Wolfhezerweg 111113, Wolfheze Deze dag en de dag daarna landden er op de akkers rondom Wolfheze honderden grote Britse zweefvliegtuigen (gliders) en kwamen ook duizenden Britse parachutisten neer. Open: Maart: Za. 25 & Zo. 26 April: Za. 29 & Zo. 30 Mei: Za. 27 & Zo. 28 Juni: Za. 24 & Zo. 25 Juli: Za. 22 & Zo. 23 Augustus: Za. 26 & Zo. 27 September: Wo. 13 t/m Zo. 17 - Extra openingsdagen tijdens Airborne Herdenkingen Za. 23 & Zo. 24 Info: Paul Hendriks Tel: 06 - 10 143 467 Email: silentwings@online.nl

Redactie medewerkers: Paul Tirion; Ed van Seters, Laurens van Aggelen, Fred Coenders, Ingrid Maan en Airborne Museum ‘Hartenstein’ Lay out: MDH Uitgeverij, Doetinchem

Foto’s: Airborne Museum, Gelders Archief; Berry de Reus Fotograie; Paul Tirion, Roland Boekhorst, Laurens van Aggelen, Stichting Driel-Polen, Totale oplage: 175.000

(vier edities en losse verspreiding)

Zondag 17 september 2017

Ede, 11.00 uur: kranslegging bij het Airborne Monument op de Ginkelse Hei, Ede

Driel, 15.00 uur: Herdenking en kranslegging voor de Polen.

De sokkel symboliseert het Poolse Volk.

www.maatmeubel.nl

Harol d

Voorbeelden van ontwerp en uitvoering

mputer Co

vice er S

U hoeft dus zelf niet met verschillende bedrijven om de tafel.

Oosterbeek, 11.00 uur: herdenkingsdienst

Uit de sokkel rijst een dynamisch betonnen element: Polen’s geestkracht en onversaagde moed.

Ontwerp en Woonstudio Jan de Weijer Jan de Weijer ontwerpt niet alleen meubels op maat, hij is ook interieurbouwer.Bij verbouwingen en interieurprojecten werkt hij samen met een professioneel en zorgvuldig geselecteerd team van vakmensen. Denk aan een aannemer,stukadoor,schilder, elektricien en parketteu Daarbij is Jan de Weijer voor u de contactpersoon

Info: www.betuwsoorlogsmuseum.nl Tel.: 026 - 47 22 285

Open: 26 augustus, 2, 9, 16, 23 en 30 september

23-09-2017, Arnhem

Volledig verzorgde interieurprojecten

Heteren, Betuws oorlogsmuseum ‘The Island’ Onze Lieve Vrouwestraat 36, 6666 AL Heteren. Dit museum vertelt het verhaal van de talrijke gevechten in de Betuwe, aansluitend op de periode ná de slag om Arnhem. Dit museum is een eerbetoon aan allen die dapper vochten voor de bevrijding van de Betuwe. Dit gebied kreeg in September 1944, van de geallieerden, de naam ,,HET EILAND’’ Open: woensdag t/m zondag van 13:30 - 17:00 uur toegang: vrijwillige bijdrage vanaf €3,- PP

Op de Airborne Begraafplaats.Voor de gevallen Geallieerden. Kinderen leggen bij elk graf bloemen.

Harold Computer Services Junusstraat 2 6701AX Wageningen 0317 712096 info@haroldcomputerservice.nl www.haroldcomputerservice.nl

www.facebook.com/haroldcomputerservice Harold Computer Service Uw aanspreekpunt voor al uw computer problemen en reparatie. Ook hebben wij regelmatig tweedehands laptops en computers in de verkoop. Voor meer informatie zie onze website of facebook pagina. Heeft u vragen? Wij en de koie staan voor u klaar!

Pagina Pagina1111

Geef nierpatiënten hun leven terug.

VAKANTIES VOOR OUDEREN

met zorg voor u gekozen Vraag onze brochure aan of bel ons voor meer informatie:

Met de draagbare kunstnier.

0318 - 48 51 83

Met 1 SMS doneert u eenmalig € 2,- (exclusief telefoonkosten). Meer informatie: www.nierstichting.nl/sms

Zorg eloos

Eropuit

in eige

n land

genieten

Vakanties met zorg en aandacht

TIE! NOOIT TE OUD VOOR VAKAN

Nooit te oud voor vakantie!

WORD DONATEU O F KO M R IN ACTIE! 2017

Sms NIER naar 4333 of geef via nierstichting.nl

www.allegoedsvakanties.nl

www.dier.nu

project: VREUGDENHIL te Nijkerk

Tel. (088) 444 75 75 Postbus 486 6700 AL Wageningen www.wijnveen-alu.nl

WIJNVEEN ALUMINIUMBOUW

JOHN VISSER UITVAARTBEGELEIDING Samen aan alles gedacht… Breng ook eens een bezoek aan ons Uitvaart Informatiecentrum. U kunt bij ons binnen lopen om u op de hoogte te laten stellen van de vele mogelijkheden die er zijn op het gebied van de uitvaartzorg. U bent van harte welkom met of zonder afspraak. Uiteraard komen wij ook graag bij u thuis om u te informeren.

√ √ √ √ √

Kenmerkend voor onze persoonlijke werkwijze: Ontzorgen en inspireren Eén vast aanspreekpunt Ervaren en professionele medewerkers Eigentijdse dienstverlening Maatwerk en persoonlijk contact

Begin vandaag met je mooiste herinneringen voor later…

Wij zijn er als U ons nodig heeft. Ook als u elders lid of verzekerd bent!

Uitvaart Informatiecentrum Achterdoelen 66 in Ede

Website www.samenaanallesgedacht.com E-Mail info@johnvisseruitvaartbegeleiding.nl

Voor Kwaliteit, Service & Garantie! Kijkt u alvast op onze website

www.tegelsanitairspecialist.nl Industrieweg 9, Renkum | 0317 - 31 10 61 | info@tegelsanitairspecialist.nl

JOHN VISSER UITVAARTBEGELEIDING

Tel. 06 - 250 439 56 dag & nacht bereikbaar

HUURRECHT | ARBEIDSRECHT | FAMILIERECHT | INCASSO’S ERFRECHT | VERBINTENISSENRECHT

Max Planckstraat 21 | 6716 BD Ede | T 0318 24 81 24 | F 0318 89 02 48 info@vanhunnikenkok.nl | www.vanhunnikenkok.nl

Uw woonkamer verrĳken met een design wandkast?

> ga naar www.maatmeubel.nl > kasten op maat > moderne wandmeubels op maat > nr 2. Plafond hoge design wandkast Veenderweg 36 | Bennekom | T 0318 414 548 algemeen@maatmeubel.nl | www.maatmeubel.nl

Herinneringshuys ‘t Hoge Heem Buissteeg 2 | 6704 AG Wageningen “Samenzijn met degenene die niet meer zijn, maar die ons leven hebben verrijkt

T. 0317 - 72 29 10

Uitvaartzorg van de Waal Buissteeg 2 Wageningen

DE GREBBE grafisch ontwerp - drukwerk

T 0344 602774 24 uur per dag bereikbaar

71e editie

AIRBORNE WANDELTOCHT OOSTERBEEK 2 SEPTEMBER 2017

Jij bent uniek als je geboren wordt, jouw afscheid mag ook bijzonder zijn.

startkaarten & info: www.airbornewandeltocht.nl trale Cen caties o eerl sen. park ttlebus te. u si h b s met p de we o k j i K

Afstanden & Starttijden Individuelen 40 km: 07.30 - 10.00 uur - 10,15 en 25 km: 9.30 - 13.30 uur Groepen 25 km: 11.00 - 13.30 uur - 10 en 15 km: 11.30 - 13.30 uur

Start & Finish Sportpark ‘Hartenstein’ - J.J. Talsmalaan, Oosterbeek 10 min. lopen vanaf NS-Station Oosterbeek

Ruim 25 muziekkorpsen Gratis tribuneplaatsen t.o. het Airborne Museum

Hertog Advies

1-4adv_staand_AW2016-MDH.indd 1

Hertog Adviesvoor subsidie aanvragen technische innovaties subsidie aanvragen voor technische innovaties ir. Wilfrid Hertogvoor subsidie aanvragen technische www.hertog.biz ir. Wilfridinnovaties Hertog Mob: 06 27 440 873 www.hertog.biz ir. Wilfrid Hertog Mob: 06 27 440 873 www.hertog.biz Bel gerust! Mob: 06 440 873 Bel27 gerust!

Beljijgerust! Kun reanimeren? Red levens in jouw buurt. Meld je aan op hartstichting.nl/reanimatie

Wijzigingen in starttijden voorbhouden

30-6-2016 20:55:34

Outdoor en airsoft artikelen. Nieuwe en gebruikte gereedschappen.

Dumphandel Donkersteeg Nachtegaalweg 4 • 3774 PG Kootwijkerbroek T: 06 22 71 42 64 • T: 06 53 62 16 53

Doe méér voor

MOLENS molenfonds.nl

We zijn er tussenuit geknepen! 1. Schütze MG 42, 9. SS-Panzer-Division ‘Hohenstaufen’ Karl Heinz Henschel was al met zijn opleiding tot landmeter bezig, toen hij zijn dienstoproep voor de Reichsarbeitsdienst (RAD) kreeg. Lang heeft hij daar niet gezeten, want handige jongens zoals hij konden ze bij de Wafen-SS op dat moment heel goed gebruiken en tegen wil en dank werd hij ingelijfd. Hij leerde daar vechten; ze moesten allemaal harde jongens worden en dat zou hem nog goed van pas komen. In de zomer van 1944 werd hij naar Frankrijk gestuurd waar hij als verpleeghulpje niets anders deed dan gewonden naar de operatietafel transporteren. Hij gruwelde van het werk: ‘Soms trofen we in de vrachtwagens niets anders aan dan een paar hompen bebloed vlees … en het ademde ook nog.’ De

Duitsers stonden er niet goed voor. Langzaam, maar gestaag werden ze achter de eigen linies teruggedreven. Arnhem zou de ideale plek zijn voor een Aufrischungslager van waaruit de teruggeslagen troepen weer over het slagveld herverdeeld konden worden; de Veluwe bood genoeg ruimte om manschappen en materieel verdekt voor vijandelijke verkenningsvliegtuigen op te stellen. Wat er terugkwam van een eenheid was vaak niet meer dan 20 tot 30 man, zwaar gehavend en gedeprimeerd en hun wapentuig was er al niet

veel beter aan toe. Op die manier kwam ook Henschel naar de Veluwe, waar de Truppenentgiftungszug van de 1. Sanitätskompanie op 16 september neerstreek in Ugchelen. De volgende dag rinkelden heel vroeg de alarmbellen, de Slag bij Arnhem was begonnen. Henschel kreeg een gevechtstaak en werd met drie handgranaten, een rookgranaat en een machinegeweer naar Arnhem gestuurd. In de vroege middag kwamen de Duitsers op de Utrechtseweg ter hoogte van het St. Elisabeth Gasthuis aan, vlakbij het huidige Museum voor Moderne Kunsten. Ze installeerden zich daar en luierden de verdere dag, want wat moest je anders? Tegen de avond zocht Henschel een slaapplaats halverwege de helling naar ‘Onderlangs’ en probeerde wat slaap te krijgen, maar meer dan dommelen deed hij niet. Tegen de ochtend schrok hij op van een hels kabaal boven zich op de straat. Hij stond voor de keuze: blijven liggen of gaan kijken wat er loos is?

Onder zich zag hij ineens geallieerde soldaten lopen en ‘bovenover’ was een enorm vuurgevecht gaande met een colonne Britten. Henschel treuzelde toen geen moment meer: ‘Ik haalde mijn handgranaten uit mijn broekzak en heb ze in de Engelse colonne gegooid. Toen was er rust. Die handgranaten moeten een verschrikkelijke uitwerking gehad hebben.’ Samen met zijn kameraad Hill vond hij onder een balkon beschutting en raakte vanuit die plek verzeild in een kruisvuur met de oprukkende vijand, die zich inmiddels bij het museum geposteerd had. Na aloop van de gevechten werden hij en Hill naar de Oosterbeekse spoorbrug gedirigeerd waar ze enkele dagen de Engelsen onder vuur namen. Vele kameraden, waaronder ook vriend Hill, sneuvelden. Henschel raakte lichtgewond, kwam in een Duits hospitaal en hoorde op de radio dat zijn Heimatstadt Küstrin onder vuur lag van de Russen. Samen met een plaatsgenoot besloot hij zonder

marsbevel zijn Heimat te gaan verdedigen. Trots meldden zij zich in Berlijn bij de Ortskommandant, die de jonge knapen Linéa recta weer terugstuurde. Onderweg wisten ze zich aan te sluiten bij een colonne van de 10. SS-Panzer-Division ‘Windhund’ en werden ze op de hielen gezeten door Russische tanks. Henschel wist ternauwernood te overleven, maar zijn kameraadje uit de Heimat tuimelde van de tank waar ze op het allerlaatste moment nog op wisten te springen: hij was morsdood. Dat zijn Heimatstadt Küstrin door de Russen totaal verwoest werd, heeft de oude veteraan nooit kunnen verwerken. Uit: Weggemofeld! Levensverhalen van Duitse Arnhemveteranen. Ingrid Maan Bestellen: € 24,95 www.schreibenswert.nl

September 1944 Openluchtmuseum gesloten / 600 evacuees Arnhem werd vanaf de luchtlandingen in september 1944 oorlogsgebied. De Duitse ‘Wehrmacht’ confronteert daarom de Arnhemmers op 24 september 1944 met een evacuatiebevel: tussen Rijn en spoorlijn moet iedereen dezelfde dag weg zijn. Ze worden richting Ede en Apeldoorn gestuurd. De bevolking twijfelt… want “Wij zijn toch bijna bevrijd?” De stroom evacuees kwam op gang. Sommigen bleven toch liever dichtbij en gingen onder ander naar het Openluchtmuseum. De evacuatiecommissie van de wijk Alteveer bereikte met de waarnemend directeur van het Openluchtmuseum, P. Glazema, overeenstemming om 200 evacuees in zijn museum op te nemen. Aan het eind van de dag waren dat er 600! Veel uit de Arnhemse wijk Alteveer, maar ook uit de Geitenkamp. De eersten die aankwamen bezetten de beste plekken, zoals boerderijen en huisjes. Wie later arriveerde, kreeg een plek in een van de tentoonstellingsgebouwen. Alles zat vol!

Organisatie voor opvang evacuees

De eerste zorg was om de voedselvoorziening goed te organiseren. Er werd contact opgenomen met de afdeling van het Rode Kruis in Arnhem. De Rode Kruis medewerkers kregen oicieel toestemming om de voorraden uit de winkels en magazijnen te halen. Zij trokken steeds met paard en wagen de stad in, wat niet zonder gevaar was. Een gedeelte van de opgehaalde voorraden werd in het Marker vissershuisje, dat als winkeltje diende, te koop aangeboden. Daar was ook brood te krijgen, dat in de bakkerij op het museumterrein gebakken werd. Het geluk was dat er een welput op het terrein aanwezig was, zodat er voldoende water was. Verder was er medische zorg en zorg voor hygiënische leefomstandigheden. Latrines en geïmproviseerde toiletten werden aangelegd. Dagelijks was er een bespreking over de taakverdeling. Aardappelschillen, houthakken en -zagen, halen van drinkwater bij de welput, wassen van kleding, etc. De kinderen speelden overal op het grote terrein, want er was geen school. De sfeer was eigenlijk heel goed te noemen. Wel was er natuurlijk wel wat onwennigheid tussen de gegoede bewoners uit Alteveer en die vanuit de volkswijk Geitenkamp.

Is het nog wel veilig genoeg?

Begin oktober zijn de inwoners van Arnhem gevlucht naar het Openluchtmuseum met de gedachten dat zij daar maar tijdelijk hoefden te blijven en dan weer naar hun huizen konden terugkeren. Er was ook weinig oorlogsgeluid te constateren. Een aantal evacuees haalde toch nog allerlei spullen uit hun huizen, zoals kookgerei, bestek, serviesgoed, dekens, vloerkleden, etc. Zo ontdekten ze dat de Duitsers de huizen hadden leeggeroofd. Dit werd gedaan door speciale eenheden van de Nazipartij die daarvoor uit Duitsland kwamen. Met vrachtauto’s werden de goederen naar het station gebracht. Evacuees zagen daar op de goederenwagens de tekst ‘Liebesgabe aus Holland’. Dit verschrikkelijke beeld van de plunderingen versterkte het gevoel van onveiligheid.

Op 3 november 1944 werd door Duitse soldaten en Nederlandse SS-ers een inval gepleegd in het Openlucht Museum. Eén van de evacuees werd opgepakt en dood geschoten. Het ware verhaal over de achtergrond daarvan is nooit duidelijk geworden. Op 19 december werd het bevel gegeven om het museumterrein geheel te ontruimen. Nadat er uitstel was verkregen tot 28 december werden de evacuees op 29 december door Duitse militairen bijeengedreven en kregen zij de opdracht binnen 20 uur te vertrekken. Zes weken na de ontruiming viel een V1 (raket) uit de lucht en vernielde twee van de drie tentoonstellingsgebouwen. Een geluk bij een ongeluk dat alle evacuees weg waren. Zie ook kaart van het Openluchtmuseum, zoals het in 1944 was. (uitgave: ‘Gesloten wegens bewoning’; A.A.M. de Jong)

Frans leren voor de vakantie, als hobby of voor uw werk? Het cursusseizoen 2017-2018 van de ALLIANCE FRANÇAISE WAGENINGEN start in september met groepslessen voor beginners tot gevorderden en conversatielessen voor gevorderden. INFORMATIEAVOND- en INSCHRIJVINGSAVOND: 5 september 2017, vrije inloop van 19.30 uur tot 21.30 uur, in De Brink, Brinkstraat 39, 6721 WR Bennekom. Informatie en inschrijfformulieren: cursus.edewageningen@alliance-francaise.nl www.alliance-francaise.nl

Pagina 15

HET DANSSEIZOEN GAAT WEER BEGINNEN! Ben je benieuwd naar welke dansstijl bij jou past? Of ben je op zoek naar een uitdaging? Dan ben je bij MaxStudios aan het juiste adres! MaxStudios is een all round dansschool die lessen aanbiedt voor beginners en gevorderden.

Schrijf je nu in voor een GRATIS proefles!

MaxStudios Arnhem - Burg. Matsersingel 200 MaxStudios Nijmegen - van Rosenburgweg 6 MaxStudios Wageningen - Churchillweg 39

www.maxstudios.nl MDH UITGEVERIJ

Vacature verkoper binnendienst Functieomschrijving In deze veelzijdige en afwisselende functie ben je verantwoordelijk voor commerciële verkoopactiviteiten vanuit de binnendienst. Dit betekent onder meer dat je uitstekende contacten onderhoudt met een deel van onze bestaande adverteerders (ca. 30.000) en met potentiële nieuwe klanten waarbij je een media advies uitbrengt omtrent de lopende commerciële projecten. • Telefonische acquisitie bij nieuwe en bestaande klanten • Het verkopen van reclame- uitingen in diverse kranten, op internet en op ‘interne tv projecten’ • Verantwoordelijk voor het gehele verkooptraject; van het eerste klantcontact tot aan de aftersales Functie-eisen • MBO werken denkniveau • Een commerciële (eerlijke) en prestatiegerichte instelling; kortom een winnaarsmentaliteit! • Sterke scoringsdrang met een flinke drive • Zelfstandigheid • Goede communicatieve vaardigheden • Teamspirit met veel humor Bedrijfsprofiel Ben jij de commerciële topper met scoringsdrang en (per direct) beschikbaar? Reageer dan nu! Wegens uitbereiding van onze projecten/opdrachtgevers zijn

wij op zoek naar zeer gedreven, gemotiveerde en prestatiegerichte verkopers-binnendienst. MDH Uitgeverij verzorgt vanuit Doetinchem al ruim 20 jaar diverse kranten voor verschillende opdrachtgevers als sportverenigingen, radio & televisie omroepen, evenementenorganisatoren, schouwburgen & theaters, zwembaden, et cetera. Ook zijn wij mediapartner van betaald voetbalorganisaties Heracles Almelo, Go ahead Eagles, De Graafschap, Vitesse en N.E.C. voor welke wij de oﬃciële presentatiekrant verzorgen. Tevens zijn wij trotse uitgever van de Vrijetijdkrant.nl, in zowel print als online, de krant met een overzicht van de leukste evenementen in o.a.Overijssel en Gelderland. Met meer dan 70 medewerkers en de natuurlijke groei die het bedrijf doormaakt, kunnen wij met trots zeggen dat MDH Uitgeverij stevig op de kaart staat. Wij bieden • Een goed vast basissalaris (1.800,- / 3.000,-) • Aantrekkelijke bonusregelingen (o.a. weekbonus / jaarbonus / teambonus / ‘bitterballenbonus’) • Werken in een modern kantoorpand • Flexibele werktijden • Goede doorgroeimogelijkheden; bijvoorbeeld tot teamleider • Een prettige sfeer binnen een platte organisatie • Aantal uur 20 - 37,5 uur.

Interesse in deze vacature? Mail je motivatie en CV naar vacature@mdh-uitgeverij.nl Voor vragen neem contact op met Sander van de Seijp: tel 0314-375883

Bienvenue bij Wageningen!

Heeft u de Franse taal nodig voor studie of werk? Gaat u regelmatig naar Frankrijk of een ander Franstalig land voor vakantie? Kom dan naar de Alliance Française Ede-Wageningen om Frans te leren of uw kennis van de Franse taal op te frissen en wat van de Franse cultuur op te snuiven. De Alliance Française verzorgt leuke en laagdrempelige cursussen Frans. Naast het uitgebreide lesprogramma is er ook een cultureel programma. Dit seizoen kunt u genieten van een spannende avond met “Simenon & Maigret”, een leerzame filmavond met DenisdeFrance en een interessante bijeenkomst over de mooie stad Lille.

Alliance

Française Op weg naar 2020

Dinsdag 5 september kunt u alvast wat Franse sfeer proeven tijdens de open avond in De Brink, Brinkweg 39 in Bennekom. Vrije inloop van 19.30 uur tot 21.30 uur. Kijk voor meer informatie op de website www.alliance-francaise.nl of stuur een mail naar cursus.edewageningen@afpb.nl.

Volksuniversiteit Wageningen De Volksuniversiteit Wageningen biedt aan volwassenen de mogelijkheid tot verdere ontwikkeling en scholing op het gebied van Talen, Kunst, Muziek, Cultuur en Filosofie, Mens en Creativiteit, Geografie en excursies. Bij de talencursussen ligt het accent op spreek- en luistervaardigheid, maar er wordt de nodige aandacht besteed aan grammatica en de gewoontes en tradities van het land. We werken in kleine groepen om de stimulerende werking van groepsprocessen volledig tot zijn recht te laten komen. Het persoonlijk contact met de docent staat hoog in het vaandel. De volgende talen worden op verschillende niveau’s aangeboden: Arabisch, Chinees, Duits, Dutch as a foreign language, Engels, Italiaans, Portugees, Spaans en Zweeds. De Volksuniversiteit Wageningen biedt u een breed en interessant aanbod van cursussen, lezingen en excursies die uw nieuwsgierigheid

prikkelen. We zijn Bennekom en Ede.

actief

in Wageningen,

Zie de website: www.volksuniversiteitwageningen.nl Daar kunt u zich ook inschrijven op de digitale nieuwsbrief of het programmaboekje downloaden. Informatie: 0317-415234, maandag, dinsdag en donderdag van 8.30-12.30 u. Zaterdag 2 September van 11.30-14.00 uur zijn wij aanwezig in de Bblthk in Wageningen voor onze Informatiedag.

Het beste van twee werelden EDE – Uw boekhouding in betrouwbare handen, zodat u zich volledig op uw bedrijf kan richten. Ten Donkelaar Administraties & Advies Ede biedt MKB-klanten en ZZP-ers het beste van twee werelden. ‘Het voordeel van een klein kantoor is dat iedere ondernemer veel persoonlijke aandacht krijgt en zich geen nummer voelt’, legt Rob Mooi namens ten Donkelaar uit.

zaamheden, samen met u vast. Geen verrassingen, duidelijkheid voor u’. Vraag bijvoorbeeld ook eens naar de mogelijkheden van een vast maandabonnement, zodat u altijd inzicht heeft in de jaarlijkse inanciële gegevens. Of informeer naar een online boekhoudpakket. ‘Die is er al voor een paar tientjes per maand’. Helemaal uitbesteden kan natuurlijk ook.

Een grote meerwaarde van het kantoor is de inzet van moderne ICT. ‘Daardoor kunnen we eficiënter werken en zijn we minder tijd kwijt aan handmatige werkzaamheden. Bovendien is er meer tijd over voor proactieve ondersteuning, in het belang van uw bedrijfsvoering’. Voor het upto-date houden van uw administratie maakt het Edese kantoor verder gebruik van onlinesoftware.

Ten Donkelaar is kortom het adres voor uw administratie, omzetbelasting, loonadministratie, jaarrekening, vennootschapsbelasting, projectadministratie en support.

‘Wij werken graag met een vast tarief. Die stellen we in overleg, op basis van de te verrichten werk-

Ten Donkelaar Administraties & Advies Ede Galvanistraat 1 6716 AE Ede T: 06-52 29 42 25 E: ede@tendonkelaar.nl I: www.tendonkelaar.nl

75 jaar vrijheid, op weg naar 2020 is een nieuw multimediaal project van Omroep Gelderland. Het project werkt de komende jaren toe naar de viering van 75 jaar bevrijding in 2020. Dat doen we met een televisiemagazine, een eigen website en pagina’s op Facebook, Instagram, YouTube en Twitter. Aan de hand van de oorlogsgebeurtenissen uit die tijd, dagboeken en andere egodocumenten. De ‘gewone’ Gelderlander komt zelf aan het woord over zijn en haar dagelijks leven: over alledaagse dingen, over hoop en vrees, en de manier waarop mensen zich door de oorlogsjaren heen sloegen. Verdriet en vreugde lagen vaak akelig dicht bij elkaar. U begrijpt dat we niet alleen willen vertellen. 75 jaar vrijheid, op weg naar 2020 biedt vooral een

Uitzendingen op 2 8 augustus, 4 , 1 1 en 1 8 september (allen op maandag) Eerste uitzending om 17.20 uur (daarna ieder uur herhaald)

Bewonder nu de unieke reuzenpanda’s in Pandasia, sta neus aan neus met de ijsberen en bespied de beren vanuit de observatiepost in Expeditie Berenbos. Bewonder de unieke nevelpanters, ga op avontuur in Gorilla Adventure en hang de beest uit in RavotAapia, Europa’s grootste overdekte speeljungle. Pandasia, stap in de wereld van de reuzenpanda! Uniek in Nederland… Bewonder de reuzenpanda’s Xing Ya en Wu Wen in Ouwehands Dierenpark! Betreed de mystieke wereld van Pandasia en ervaar de Chinese sfeer. Ontmoet de reuzenpanda’s en vervolg je reis door Pandasia, dat in traditioneel Chinese stijl is gebouwd. Leer hier meer over de unieke reuzenpanda en de andere Aziatische diersoorten als de koeskoes, kleine panda, muntjak en het bijzondere spookdiertje.

Bereikbaarheid Ouwehands Dierenpark ligt circa 20 minuten rijden vanaf Utrecht, Arnhem en Nijmegen. Ook met het openbaar vervoer is Ouwehands Dierenpark goed bereikbaar. Het NS-station ligt op 800 meter loopafstand en de bushalte bevindt zich voor de ingang van het dierenpark.

Medicijnvrije behandeling van huid- en luchtwegproblemen Last van weinig lucht door astma, COPD, (chronische) bronchitis, hoofdpijn door ontstekingen in de bijholten of een huidaandoening zoals psoriasis of eczeem? Zoutkamer Veenendaal verlicht de symptomen en versterkt het immuunsysteem door middel van zouttherapie. Dat geeft lucht! De eerste sessie gratis Wat is Zouttherapie eigenlijk? Halo- of zouttherapie is een medicijnvrije behandeling met natuurlijke zoutdeeltjes om luchtwegen huidaandoeningen te verhelpen of verlichten. Het is enigszins vergelijkbaar met een verblijf aan zee. Het levert vaak aanzienlijke verlichting van de luchtwegen, oor-, neus-, keel- of huidklachten op. Wat is het resultaat? In de luchtwegen wordt het vastzittende en opgehoopte slijm door het zout minder taai gemaakt, zodat het vervolgens via natuurlijke weg, door de trilhaartjes afgevoerd kan worden. Op de huid verbetert het zout in de lucht het afweermechanisme, waardoor de huid versterkt wordt, je een rustiger huidtype krijgt en de jeuk verdwijnt.

VEENENDAAL – Uitvaartverzorger Mark Terlage vindt het belangrijk dat de overledene herkenbaar is in de uitvaart. ‘De verschillende elementen van de uitvaart kunnen heel persoonlijk gemaakt worden zodat alle aanwezigen de overledene herkennen.’

Natuurbegraven op Heidepol Recent was Mark Terlage Uitvaartzorg in een uitzending van LifestyleXperience op RTL4. De tvopnames zijn gemaakt op natuurbegraafplaats Heidepol, een natuurgebied tussen Ede en Arnhem met een rijke variatie aan bomen, planten en dieren. Op deze bijzondere locatie kunt u

Het programma ’75 jaar vrijheid, op weg naar 2 0 2 0 ’ komt met speciale uitzendingen rondom de herdenkingen in september

Ouwehands Dierenpark Rhenen… Vol dierbare ontmoetingen

De overledene herkennen in de uitvaart

Met een traditionele begrafenis is niets mis, aldus Mark. ‘Een bepaalde traditie kan veel steun geven. Maar het is goed om te weten dat een uitvaart ook heel persoonlijk gemaakt kan worden. Bijvoorbeeld als het gaat om rouwvervoer: kiest u voor een grijze, zwarte of witte auto? Of voor een rouwbus? Komt er op de kaart een foto van de overledene of bijvoorbeeld een afbeelding van een hobby? Hoe ziet de liturgie van de rouwdienst eruit en waaruit bestaat de catering? Een uitvaart kan ook ingevuld worden middels een thema of kleur.’

platform voor uw verhalen en uw herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Verhalen, foto’s, film en dagboeken; het is allemaal welkom. Bied ze aan via onze social media of via de interactieve website www.75jaarvrijheid.nl

een laatste rustplaats kiezen in de vrije natuur. U betaalt een eenmalig tarief, zodat er voor nabestaanden geen zorgen meer zijn over grafverlenging, onderhoud en bijkomende kosten. Het RTL4 item is terug te zien op de site van Mark Terlage Uitvaartzorg. Mark Terlage Uitvaartzorg E: info@markterlageuitvaartzorg.nl I: www.markterlageuitvaartzorg.nl

WWW.SIMIA.NU Apeldoornseweg 60 • 6733 SC Wekerom (Ede) locatie ’s Heeren Loo • 06 - 28 693 457

Halotherapie helpt met het tegengaan van verschijnselen zoals: • jeuk door psoriasis of eczeem; • bacteriële infectie & ontstekingen; • overdadige slijmvorming; • spasme van de bronchiën; • grote gevoeligheid van de ademhalingsorganen.

opgelucht adem(-)halen

TAALCURSUSSEN Modern Standaard Arabisch Beginners: do 28 sep t/m 21 dec, 19.00-20.15 uur Arabisch 2: do 28 sep t/m 21 dec, 20.30-21.45 uur Arabisch 3: do 18 jan t/m 12 apr, 20.30-21.45 uur

Pantarijn Pantarijn Pantarijn

Chinees Beginners: do 28 sep t/m 12 apr, 19.00-20.30 uur Gevorderden: ma 28 sep t/m 18 apr, 19.00-20.30 uur

Pantarijn Pantarijn

Duits Beginnerscursus : do 28 sep t/m 12 apr, 18.45-20.15 uur Pantarijn Duits 2: do 28 sep t/m 12 apr, 20.30-22.00 uur Pantarijn Duits 3: ma 25 sep t/m 16 apr, 18.45-20.15 uur Vredehorst

Verrassend ontwerp en gedegen advies Duurzaam bouwen en restauratie van monumenten is ons specialisme. 35 jaar hebben wij ervaring met bouwtechnieken en energie besparen. Die kennis zetten we graag voor u in. Reken op een bijzonder ontwerp en een onderbouwd advies.

Wageningen

roza@ontwerpburo-roza.nl

0317465888

Dutch as a second language Beginners : di 26 sep t/m 17 apr, 20.30-21.45 uur Beginners 2: di 26 sep t/m 17 apr, 1900-20.15 uur Intensive: do 28 sep t/m 21 dec, 19.00-21.45 uur Conversatie: do 21 sep t/m 21 apr, 20.30-21.45 uur

Pantarijn Pantarijn Pantarijn Pantarijn

Engels Niveau 2: di 26 sep t/m 17 apr, 19.00-20.15 uur Niveau 3: di 26 sep t/m 17 apr, 20.30-21.45 uur Niveau 4: do 28 sep t/m 12 apr, 20.30-21.45 uur Niveau 5: do 28 sep t/m 12 apr, 19.00-20.15 uur Conversatie: do 2 nov t/m 15 feb, 19.30-20.45 uur

Pantarijn Pantarijn Pantarijn Pantarijn Pantarijn

Italiaans Niveau 1: di 26 sep t/m 17 apr, 19.00-20.15 uur Niveau 2: do 28 sep t/m 12 apr , 20.30-21.45 uur Niveau 3: do 28 sep t/m 12 apr, 19.00-20.15 uur Niveau 4: di 26 sep t/m 17 apr, 20.30-21.45 uur

Pantarijn Pantarijn Pantarijn Pantarijn

Portugees Niveau 1: do 28 sep t/m 12 apr, 19.00-20.15 uur Niveau 2: do 28 sep t/m 12 apr, 20.30-21.45 uu

Pantarijn Pantarijn

Spaans Niveau 1: ma 25 sep t/m 16 apr, 20.30-21.45 uur Niveau 1: do 28 sep t/m 12 apr, 20.30-21.45 uur Niveau 2: ma 25 sep t/m 16 apr, 19.00-20.15 uur Niveau 2: do 28 sep t/m 12 apr, 19.00-20.15 uur Niveau 3: ma 25 sep t/m 16 apr,19.00-20.15 uur Niveau 4: ma 25 sep t/m 16 apr, 20.30-21.45 uur Conversatie: do 28 sep t/m 12 apr,19.00-20.15 uur

De Brink, Bennekom Pantarijn De Brink, Bennekom Pantarijn De Brink, Bennekom De Brink, Bennekom Pantarijn

Zweeds Niveau 1: di 26 sep t/m 17 apr, 19.00-20.15 uur Niveau 2 : di 26 sep t/m 17 apr, 20.30-21.45 uur

Pantarijn Pantarijn

Het Overslag 66, 3906 AC VEENENDAAL Telefoonnummer 0318 â&#x20AC;&#x201C; 76 90 63 ď&#x201A;&#x201A; www.facebook.com/zoutkamerveenendaal

25 jaar 11 Luchtmobiele Brigade:

“Elk moment, elke missie”

De lijfspreuk van 11 Luchtmobiele Brigade geeft aan dat de troepen continu inzetbaar moeten zijn voor elke missie. De Rode Baretten zijn, net als Britten en Polen tijdens de Slag om Arnhem, mannen (en nu ook vrouwen) die tot het uiterste gaan en nooit opgeven. De Rode Baret is een teken van trots, veelzijdigheid en gehardheid. Defensie moest zich aanpassen aan de gewijzigde militaire verhoudingen en zo ontstond het idee om een lexibel snel inzetbare en slagvaardig krijgsmachtonderdeel op te richten. Een combinatie van parachutisten en helikopters en transportvliegtuigen. In de afgelopen jaren zijn ze in veel missies ingezet. De rode baret verdien je niet zomaar. Een zware opleiding gaat eraan vooraf. Wie geen doorzettings- en incasseringsvermogen heeft, wie niet goed in teamverband kan werken of te weinig moed heeft, zal het niet redden. Op elk moment kan je opleiding beëindigd worden als je niet aan de eisen voldoet. Maar als je de rode baret haalt, hoor je vanaf dat moment bij een soort familie, een broederschap. Sinds enkele jaren wordt tijdens de nacht van de eindoefening op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek een korte ceremonie gehouden. Tegen de klok van twaalf uur marcheert dan een klas van militairen van LMB naar het Kruis der Opofering. Een fakkelwacht staat voor hen klaar en na een korte ceremonie moeten nog vele km’s lopend worden afgelegd. Maar het einddoel van de baretuitreiking lonkt. Wanneer 11 Luchtmobiele Brigade (air assault) samenwerkt met het Defensie Helikopter Commando van de Koninklijke Luchtmacht, wordt dit de 11 Air Manoeuvre Brigade genoemd. Dit is een unieke eenheid binnen de Nederlandse Krijgsmacht. Deze twee eenheden kunnen afzonderlijk van elkaar opereren, maar werken bij voorkeur samen. De laatste jaren is er hard getraind om het Defensie Helikopter Commando en 11

Dat is veilig en efectief mogelijk, omdat deze vergaande vorm van samenwerking regelmatig overdag en ’s nachts wordt beoefend.

Vele (vredes)missies

Brigade-Generaal tot recent Comm. 11 LMB Kees Matthijssen

Luchtmobiele Brigade (AASLT) als een geoliede machine te laten samenwerken. De brigade is een snel inzetbare eenheid, bij uitstek geschikt om door de politiek ingezet te worden bij allerlei brandhaarden, waar ook ter wereld. Dit kan door inzet bij vredesmissies, maar ook bij terrorismebestrijding, gewapende conlicten of oorlog. De brigade, is zo uniek omdat luchtmobiele militairen volstrekt geïntegreerd met de helikopters van de luchtmacht onder alle omstandigheden kunnen worden ingezet.

Na het voltooien van de zware opleiding wacht de inzet in het veld. De inzet in vaak verre landen vergt een goede samenwerking tussen een aantal zelfstandige eenheden. In de eerste plaats de infanteristen van Luchtmobiel, maar natuurlijk voor het verplaatsen van manschappen en materieel met Defensie Helikopter Commando en voor het grotere transport en droppings het 336 Squadron met zijn Hercules vliegtuigen. De samenwerking vindt plaats op alle vlakken; van de monteurs tot en met de commandanten. Liaisonoicieren (LO) zijn sleuteliguren in de samenwerking tussen de vliegers en de infanteristen. Rode Baretten met een LO-functie fungeren binnen de squadrons als experts over het grondoptreden. LO’s van de squadrons delen hun kennis over het luchtoptreden met LMB. Het 336 squadron levert met vier herculessen een omvangrijk transportmiddel in de lucht. Majoor

De Fretes, liaison oicer van het 336 squadron zegt over de taakverdeling het volgende: “Een airdrop of airlanding bestaat uit allemaal fases. Elke fase valt samen met een desbetrefende specialist op dat gebied. Een vlieger vliegt. De loadmaster is verantwoordelijk voor de lading. De pathinders zijn het contactpunt op de grond. Iedereen heeft zijn eigen taak.” In vele landen is 11 Luchtmobiel al ingezet, zoals in: Bosnië, Cyprus, Macedonië, Afghanistan, Irak, Congo / Gabon en meer recentelijk in Curaçao, Mali en opnieuw in Irak. Een bijzondere, maar belangrijke samenwerking is ontstaan met de Duitse Division Schnelle Kraft. Deze samenwerking biedt voor beide zijden nieuwe leermomenten. Verder raak je beter op elkaars werkwijze ingespeeld. In Europees verband bitter noodzakelijk. Zo werken de Duitsers met helikopters samen met de Luchtmobielers op missie voor de Verenigde Naties in Mali.

Tentoonstelling De Rode Baret Vanaf 1 september is in het Airborne Museum ‘Hartenstein’ de nieuwe tentoonstelling ‘De Rode Baret’ te zien. ‘De Rode Baret’ markeert het 25-jarig bestaan van 11 Luchtmobiele Brigade en het 75-jarig bestaan van de rode baret. De tentoonstelling vertelt over de geschiedenis van de rode baret en de betekenis ervan voor de leden van de Luchtmobiele Brigade.

Symbool

Nadat de baret in 1942 werd ingevoerd, groeide de kleur uit tot internationaal symbool voor luchtlandingstroepen. In 1940 vroeg Winston Churchill om 5000 parachutisten voor het Britse leger, nadat hij had gezien welke successen de Duitse luchtlandingstroepen dat jaar hadden geboekt tijdens hun WestEuropese veldtocht. In 1941 werd daarom de 1st Parachute Brigade opgericht die later onderdeel zou worden van de nieuwe 1st Airborne Division. Tot de divisie behoorde ook

een brigade die per zweefvliegtuig werd vervoerd. Door de acties van de luchtlandingstroepen in onder andere Noord-Afrika, Italië en Normandië steeg de status van de rode baret. Daarnaast groeide de rode baret door de Slag om Arnhem uit tot een symbool van vastberadenheid.

11 Luchtmobiele Brigade

Door de val van de muur en de implosie van de Sovjet-Unie, stond voor het Nederlandse leger niet langer de oorlogsdreiging

uit het oosten centraal. Een massaal gemechaniseerd leger was daarom niet meer noodzakelijk. Daarentegen bestond behoefte aan een snel inzetbare eenheid. Daartoe werd per 1 mei 1992 11 Luchtmobiele Brigade opgericht. De nieuwe brigade werd veelvuldig ingezet tijdens missies in internationaal verband. Bataljons van de brigade waren onder andere actief in Bosnië, Afghanistan en Irak. Doordat de Luchtmobiele Brigade zeer snel inzetbaar is en over grote afstand zelfstandig kan opereren, wordt in het kader van de recente terreurdreigingen regelmatig een beroep gedaan op de brigade. Het motto ‘Elk moment, elke missie’ is nog altijd actueel. De opleiding die iemand met rode baret heeft

doorlopen is zwaar. Kenmerkende eigenschappen van een rode baret drager zijn volgens de brigade: gehardheid, veelzijdigheid, trots, moed, toewijding en veerkracht. In de tentoonstelling vertellen militairen en veteranen van 11 Luchtmobiele Brigade over hun

persoonlijke ervaringen tijdens missies en opleiding en de betekenis van de rode baret. De tentoonstelling ‘De Rode Baret’ is van 1 september tot en met 5 februari 2018 te zien in de kleine zaal van het Airborne Museum. Bron: 11 Luchtmobiele Brigade

“Ik werk graag met mĳn hart, hoofd en handen. Met en voor mensen.” Wil jij de gasten van het hospice en hun naasten aandacht geven en een luisterend oor zijn? Bekijk dan het vrijwilligersproﬁel op onze website en neem contact met ons op.

T 0317 - 45 00 47

www.hospicewageningenrenkum.nl Pagina 19

Weet wat er in Wageningen te doen is! Evenementen - Activiteiten Bezienswaardigheden - Winkelen - Fietsroutes Wandelroutes - Monumenten - Architectuur Kunst - Cultuur - Natuur - Landschap

www.proefwageningen.nl

We zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart.

Honing , zoveel meer! Genieten van de natuur met - echte honing - doe je voor jezelf, je familie en de natuur iets goeds. Echte honing is meer dan "gewoon" een levensmiddel ... het is een natuurlijk product met ongeveer 180 verschillende ingrediënten. Vol waardevolle vitaminen, mineralen, koolhydraten, enzymen, aminozuren, vetzuren en stuifmeel en natuurlijke aroma's. Onder onze private label – HNYB honing – bottelen wij zelf heerlijke eerlijke natuurlijke honingsoorten, waaraan niets is toegevoegd of weggehaald. Bovendien is – HNYB honing - niet geﬁlterd, zodat een goede analyse en variatie bepaling mogelijk blijft. Daarbij worden waardevolle ingrediënten behouden. De Nederlandse honingsoorten worden geoogst van eigen bijenvolken en de bij ons aangesloten en gekwaliﬁceerde imkers. In het Bijenhuis vindt u ook heerlijke, prachtige, natuurlijke buitenlandse honingsoorten. Proef en beleef de diversiteit van de honingen in onze winkel.

Eric Welgraven en Ilze Jansen

Altijd en voor iedereen bereikbaar Bel ons gerust voor meer informatie over een uitvaart in Wageningen, Rhenen en gemeente Overbetuwe. Wij komen graag bij u langs voor een vrijblijvend en kosteloos gesprek. Ook als u niet of elders verzekerd bent.

Monuta Jansen & Welgraven Buissteeg 2 6704 AG Wageningen T: 0317 - 424 024 E: jansenenwelgraven@monuta.nl I: www.monutajansenenwelgraven.nl

Dé winkel voor natuurlijk….. Api – Cosmetica producten Propolis-, stuifmeel- en koninginnengelei producten Bijenwas kaarsen Honingheerlijkheden Honingwijnen Cadeau artikelen en meer…… Grintweg 273 6704 AP Wageningen - Geopend van ma t/m vrij. 09.00u tot 17.00u Telefoon 0317 – 422 733 - www.bijenhuis.nl - info@bijenhuis.nl