Agamy – smoki w zoologii

Nie wiem, czy każdy, ale na pewno wielu z nas za dzieciaka marzyło o tym, żeby spotkać się ze smokiem. Są znane ze swojej siły i mądrości i… przywiązania do „pana”. Czy w realnym świecie możemy mieć tego namiastkę? Oczywiście! W tym numerze przybliżę Wam, najmilsi Czytelnicy, obraz „teraźniejszych smoków” – agam. Pobudźmy wyobraźnię naszych Klientów

JOANNA MERTA-KRAWCZYK,

BIOLOG ŚRODOWISKOWY I SĄDOWY

AAgamy (łac. Agamidae) są rodzajem gadów, zdecydowanie podobnych do smoków, choć nie mają skrzydeł. Potrafią przybierać różne barwy w zależności od środowiska – gatunki leśne są zielonkawe, pustynne – brązowawe a nawet czarne lub szare. W sklepach zazwyczaj spotykamy gatunki o barwie kawy z mle kiem. Sam rodzaj ma wiele fascynujących przedstawicieli – od najmniejszych, jak Pogona microlepidota, do tych o naprawdę sporych wymiarach, osiągających nawet jak Hydrosaurus amboinensis 145 centymetrów.

Skupmy się jednak na tych dostępnych w handlu – najczęściej jest to agama brodata (Pogona vitticeps).

Generalnie gady te pochodzą z Australii. Zamieszkują różne środowiska, takie jak suche lasy czy pustynie. W naturalnym środowisku mierzą od 13 do nawet 60 centymetrów wraz z ogonem. Ich kolor przybie ra barwy brązowe w zależności od koloru gleby, na której przebywają. Odróżnienie płci nie jest bardzo oczywiste, jednak samiec posiada tak zwane półprą cie, które w spoczynku jest schowane u podstawy Samice agamy brodatej osiągają dojrzałość płciową w wieku 1-2 lat i mogą złożyć nawet do 24 jaj. Mają też zdolność przechowywania nasienia, więc wiele miotów może pochodzić z jednego krycia (od jednego samca)

ogona (przez to jest szersza, niż u samicy). Samce mogą mieć więk szą głowę i większą „brodę”. Sama „broda” jest workiem gardłowym zaopatrzonym w kolczaste wypust ki na spodniej stronie szyi. Samce mają ją zazwyczaj ciemniejszą niż samice. Mogą ją nadymać za równo podczas zalotów, jak i gdy czują się zagrożone (samice rów nież). Agamy charakterystycznie kołyszą głowami. Samce pokazują w ten sposób dominację, ale i dają znak samicom. Dominację agamy pokazują też poprzez „robienie pompek”. Do jeszcze jednego cie kawego zachowania dochodzi, gdy agamy „machają” łapami (jedną lub dwoma na zmianę). Te koliste ruchy są sposobem komunikacji (często osobnika podporządkowa nego).

REKLAMA

Samice agamy brodatej osiągają dojrzałość płciową w wieku 1 – 2 lat i mogą złożyć nawet do 24 jaj. Mają też zdolność przechowywania na sienia, więc wiele miotów może pochodzić z jednego krycia (od jednego samca). W niewoli mło de agamy wykluwają się po 55 – 75 dniach (temperatura ok. 29 stopni Celsjusza). Matki nie tworzą wiel kiej więzi z potomstwem, a samo rodzeństwo bardzo szybko staje się dla siebie konkurencją i każde idzie w swoją stronę. Agamy żyją średnio 10 – 12 lat.

W związku z tym, że agama brodata naturalnie występuje w obszarach, gdzie ciężko znaleźć pożywienie, to nie jest wybredna w jego wyborze. Ma spory żołądek, który pomieści zarówno duże ilości roślinności, jak i owadów, a nawet małych ssa ków (gryzonie, małe jaszczurki). W niewoli najczęściej stosowaną karmówką są żywe świerszcze. Aby urozmaicić źródło białka zwierzęcego, można wspomagać się innymi owadami (szarańcza, karaczany). Niezbędnym składni kiem diety są również rośliny (np. bazylia, mniszek lekarski, trzykrot ka, melisa, lucerna). W okresie zimowym możemy wspomagać się kiełkami roślin lub gotowymi, suszonymi mieszankami. Należy pamiętać, że młodym osobnikom możemy podawać więcej białka zwierzęcego, jednak po 12 – 18 mie siącu życia nasza agama powinna być na diecie przede wszystkim ro ślinnej (50 – 80%) z dodatkiem białka zwierzęcego. Nie wolno karmić dorosłej agamy tylko owadami, gdyż może doprowadzić ją to do otyłości i zdecydowanie skróci jej życie. Pamiętajmy też, że „pogoń za ofiarą” (np. świerszczem) jest dużo bardziej naturalną rzeczą, niż kar mienie pęsetą i zdecydowanie dobrze wpływa na zdrowie i kondycję naszego zwierzaka.

Joanna Merta-Krawczyk, biolog środowiskowy i sądowy

Agamy charakterystycznie kołyszą głowami. Samce pokazują w ten sposób dominację, ale i dają znak samicom. Dominację agamy pokazują też poprzez „robienie pompek”. Do jeszcze jednego ciekawego zachowania dochodzi, gdy agamy „machają” łapami (jedną lub dwoma na zmianę)

Pogona vitticeps jest aktywna za dnia, co może być wiel ką zaletą dla hodowców spędzających sporo czasu w domu. Do około 6. miesiąca życia nasza jaszczurka będzie bardzo ciekawska i z wielkim zapałem będzie eksplorować swoje terrarium. Z wiekiem agamy stają się bardziej „leniwe” i całymi dniami potrafią się wy grzewać pod lampą. Nie oznacza to wcale, że wystarczy im małe terrarium. Te gady powinno się hodować w terrarium wielkości 120x80x80 cm, a jeśli mamy możliwość posiadania większego zbiornika, to jesz cze lepiej.

W terrarium powinny się znajdować kryjówki dosto sowanie do wielkości gada (z piaskowca, z korzeni) oraz miejsce do kąpieli słonecznych (temp. 45 – 50°C). Żarówki grzewcze i UVB (zakres 295 – 315 nm) należy montować tak, aby uniknąć zagrożenia poparzeniem zwierzęcia. Temperatura w terrarium powinna wyno sić około 30 stopni Celsjusza. Jako wyściółkę stosujemy drewienka kokosowe, bukowe, korę drzew liściastych z dodatkiem piasku i/lub gliny. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest też basen/duża miska z wodą, która będzie służyć zarówno do picia, jak i do kąpieli. Terra rium możemy też zraszać wodą. Aby dostarczyć naszej jaszczurce większą ilość wody „do picia”, możemy po dawać mokrą zieleninę do jedzenia.

Agamy są silnie terytorialnie, więc powinny być ho dowane pojedynczo. W naturze żyją na dużych obszarach, więc prawdopodobieństwo spotkania innego osobnika jest dość małe. Nawet jeśli wydaje nam się, że dwie agamy czują się ze sobą dobrze w terrarium, to pamiętajmy, że drugi osobnik jest zawsze źródłem niepokoju a nawet stresu. Dotyczy to zwłaszcza trzy mania par mieszanych, gdzie samica zawsze jest „nagabywana” przez samca.

Agamy brodate mają towarzyski temperament. Ła twość ich oswajania oraz stosunkowo niewielkie rozmiary sprawiły, że te „mini smoki” często są hodowane w domach. Agamy traktują opiekuna jako „element codzienności” i przyzwyczajają się do jego zapachu i ruchów. Są gatunkiem bardzo tolerancyjnym, więc ze stoickim spokojem będą znosić wszelkie nasze za biegi w terrarium, zarówno te pielęgnacyjne, jak i te związane z samą jaszczurką (wyjmowanie/wkładanie do terrarium, głaskanie, noszenie na rękach). Trzeba jednak pamiętać, że nie jest to pies i wszelkie serdecz ności mogą spowodować u niej stres, a co za tym idzie – problemy behawioralne (utrata apetytu, nerwo wość). Nie mniej ich czarujący wygląd z pewnością zachwyci niejednego hodowcę. 