DEL III: LEIKANGER Tekst: Morten Tellefsen (feltleiar) OMRÅDESKILDRING
Traseen går frå grensa mellom Leikanger og Sogndal kommune ved Slettedalen og vidare vestover mot Fjærlandsfjorden og grensa til Balestrand kommune. Store delar av traseen går parallelt med eksisterande kraftlinjer og ligg stort sett på mellom 400 og 700 m.o.h. i sørvend skråning ovanfor Sognefjorden. Landskapet i området der den undersøkte traseen går, er varierande, men er prega av nord-sør orienterte dalar og elvar, av desse Njøsdalen/Njøselvi, Henjadalen/Henjaelvi og Grindsdalen/Grindelvi. Terrenget er også varierande. Den austre delen av traseen startar på litt over 700 m.o.h. med sparsam vegetasjon med lyng og nokre låge buskar/tre. Vidare vestover er det frodigare med nokre område med tett blandingsskog, men også nokre myrlende område. Planlagde anleggsvegar i samband med traseen blei også undersøkte og følgde stort sett eksisterande vegar (traktorvegar eller smale bilvegar).
Oversikt over registrert trasé (blå linje) gjennom Leikanger kommune med kulturminne avmerka. Kartet finst også som A3-vedlegg bakarst i rapporten.
115
GANGEN I ARBEIDET
Registreringane i Leikanger kommune blei gjennomført innanfor perioden 28.05 – 15.09 av Morten Tellefsen og Glenn Heine Orkelbog. Prosjektleiar Ingar M. Gundersen deltok i 6,5 dag. Det blei samla brukt 42,5 dagsverk i felt og 23 dagsverk til rapportarbeid, totalt 65,5 dagsverk. Den undersøkte traseen gjennom Leikanger kommune er stort sett orientert aust-vest, noko som gjorde at ein måtte forsere ein del nord-sør-gåande dalar og elvar. Dette gjekk stort sett greit, men nokre parti var så bratte og ulende (til dømes Bjørnstigen og Ørnaberg) at det ikkje var forsvarleg med omsyn til tryggleiken å gå gjennom og undersøkje traseen i desse områda. Stor vassføring i nokre elvar førte til problem med å krysse desse. I nokre tilfelle måtte ein derfor gå store omvegar for å gå utanom bratte parti og elvar.
Morten peikar ut retninga for kraftlinja. Bakerst til venstre ser vi Dragsvik (foto #209)
For å kome opp til traseen blei det køyrt bil så langt det var mogleg for deretter å følgje merka turstiar. Nokre stader var det både tidkrevjande og fysisk krevjande å kome seg opp til traseen. For å ikkje bruke for mykje tid og krefter på å gå opp til traseen, blei det derfor sett på som mest fornuftig å gjennomføre nokre lengre arbeidsdagar. Det var derfor viktig å planleggje undersøkinga av traseen ut frå landskap og kor tilgjengeleg det var. Av omsyn til logistikken førte dette til at vi delte opp traseen i dagsetappar ved å bruke både trasekart og turkart. Sidan traseen stort sett ligg parallelt med eksisterande kraftlinje, gjekk det stort sett greit å følgje den.
116
Den arkeologiske registreringa blei gjennomført ved hjelp av ulike feltmetodiske tilnærmingar. I stor grad dreia registreringa seg om visuell synfaring av eit 40 m breitt felt der den planlagde traseen for kraftlinja skal gå. Nokre kulturminne var klart synlege over bakken i form av oppbyggingar (tufter, steingjerde, vegfar etc.) eller nedgravingar (til dømes kolgroper). Men fleire av kulturminna var vage og lite synlege, og kunne vere vanskelege å skilje ut frå naturlege formasjonar i terrenget. For å avgjere om desse var kulturminne eller naturlege formasjonar, blei noko av vegetasjonen rydda vekk og jordbor eller spade blei brukt for å avdekke kulturindikasjonar under bakkenivå. Slike indikasjonar viste seg oftast i form av trekol, men også i nokre tilfelle som funn av gjenstandar. Dei fleste kulturminna i utmark er vanskelege å datere ut frå typologi. Det blei derfor teke ut prøver frå utvalde strukturar for C14-datering (av trekol) for å kunne få ei aning om brukstid for kulturminna. I område med spor etter kulturlag blei jordmassane sålda for å sjå etter gjenstandar. I Leikanger blei dette gjort i samband med tre hellerar (R 129600, R129604 og R 129605) og eit stølsanlegg (R 129646). I den eine helleren (R 129600) blei det funne kleberkarskår, medan det i ei tuft på stølsanlegget blei funne eit avslag av flint (truleg etter eldflint eller børseflint). REGISTRERINGANE I LE IKANGER
Det blei totalt registrert 95 strukturar fordelt på 40 lokalitetar i Leikanger kommune. Det blei funne både kulturminne som er automatisk freda (før 1537) og frå nyare tid. Dei fleste kulturminna i Leikanger blei funne i austleg del av traseen. 34 av lokalitetane som blei registrerte låg aust for Grindselva, medan berre 7 låg vest for elva.
K 129614 (STØLSANLEGG , LOK 20 3, GBNR 24/6) Enkeltminnekategori Løe (ståande) Rydningsrøys
Mengd C14-datering 1 3
Mengd kolprøver 0 0
Terrengskildring og lokalisering K 129614 ligg på Dalsete som høyrer til garden Njøs. Like aust for lokaliteten ligg ein skogsveg med elva Njøselvi like vest for denne. Lokaliteten ligg i vestvend skråning med opa beitemark. Lokaliteten er avgrensa av tett blandingsskog i sør, aust og nord, medan den mot vest er avgrensa av skogsveg/elv. Skildring av lokaliteten K 129614 er samansett av fire einskildminne; ei løe (S1) og tre rydningsrøyser (S2-4). Eit tilgrensande einskildminne med skålgroper er skilt ut som eigen lokalitet (R 129615). Løa er truleg flytta til plassen frå eit anna område. Nummerering av tømmeret med innrissa romartal vitnar om at ei slik flytting har funne stad. Eit årstal ”1966” innrissa over døra kan kanskje vise til når nyoppføringa av løa fann stad. Løa er lafta, står på ein tørrmur av stein og har blekktak. I vestre del er løa påbygd med eit tilbygg av ståande plank. Det kan ha stått ein annan bygning på grunnmuren før løa blei sett opp. Tilbygget til løa kan vere oppført for å dekkje heile grunnmuren. Løa ser ut til å vere i bruk i dag, men ber preg av forfall. Ei av rydningsrøysene (S2) ligg like sør for løa, medan dei to andre (S3 og S4) ligg nord/nordvest for løa opp mot blandingsskogen. Stølsanlegget er tolka som kulturminne frå nyare tid.
117
Lokalitetskart med K 129614, stølsanlegg.
S1, Løe, sett mot sør (foto #9)
S2, rydningsrøys (foto #7)
S3, rydningsrøys (foto #5)
S1, Løe, sett mot vest (foto #10)
S4, rydningsrøys (foto #12)
K 129614 ligg midt i traseen, og tiltaket er derfor i direkte konflikt med lokaliteten. Ei utbetring av anleggsveg 325 vil også kunne føre til stor grad av konflikt med lokaliteten. Strukturskildring S1: Løe. 5,3 m lang, 3,7 m brei og mellom 2,5 og 4 m høg. Rektangulær form. S2: Rydningsrøys. 9,5 m brei, 8,5 m brei og 2 m høg. Uregelrett/oval form. S3: Rydningsrøys. 3,5 m brei, 2 m brei og 0,8 m høg. Oval form.
118
S4: Rydningsrøys. 4 m brei, 2 m brei og 0,5 m høg. Halvmåneforma. R 129615 (BERGKUNST, LOK 203 , GBNR 24/6) Enkeltminnekategori Skålgroper
Mengd C14-datering 4
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering R 129615 ligg nord i området tilknytt lokalitet K 129614 (stølsanlegg) på Dalsete som er ein del av garden Njøs (jf. Sjå lokalitetskart for K 129614). Like aust for lokaliteten ligg ein skogsveg med elva Njøselvi like vest for denne. Lokaliteten ligg i vesthellande skråning med ein del stein og flyttblokker.
Lokalitetskart med R 129615, skålgroper.
Skildring av lokaliteten R 129615 er ein stein med 3-4 moglege skålgroper. Steinen har ei glatt overflate og er noko mosegrodd. Skålgroper er vanskelege å datere, men er vanleg å tolke som forhistorisk kulturminne. Lokaliseringa til skålgropsteinen inntil lokaliteten K 129614 (stølsanlegg) kan tyde på tidleg bruk av området, men ingen av kulturminna som er registrerte kan knytast til ein eldre aktivitet. R 129615 ligg midt i traseen, og traseen er derfor i direkte konflikt med kulturminnet. Strukturskildring S1: Skålgroper. 3-4 skålgroper på vestsida av ein 95 x 70 cm stor stein. Skålgropene måler ca. 3-4 cm i diameter og er 1-2 cm djupe.
119
Skålgroper nede til venstre på steinen (foto #1)
Nærbilete av skålgropene (foto #3)
R 105905 (STØLSANLEG G, LOK 204 GBNR 24/6 , 22/2 OG 20/1) Enkeltminnekategori Tuft Steingard Grensestein Rydningsrøys
Mengd 6 2 4 2
C14-datering
Mengd kolprøver 0 0 0 0
Terrengskildring og lokalisering R 105905 ligg på ei flate kalla Gamlestølen i austre dalside av Njøsdalen. Det meste av lokaliteten ligg innanfor gbnr. 24/6, Njøs, men i vestre del er det sett opp grensesteinar (S6 og S7) som skil mellom denne eigedomen og gbnr. 22/2, Gjerde og 20/1, Dalen. Nord og nordaust for flata er det bratte skogkledde fjellsider, medan det mot nordvest er ei mindre forhøging/åskam. Mot vest skrår det bratt ned mot ei elv, medan det mot sør skrår nedover mot Fadnastølen. Frå lokaliteten er det god sikt mot Sognefjorden og lågare delar av Leikanger. Traseen ligg i direkte konflikt med kulturminnet. Gamlestølen blir rekna for å ha stor kulturhistorisk verdi, og traseen vil føre til ei klar visuell skjemming av opplevingsverdien til lokaliteten. Skildring av lokaliteten R 105905 er tolv einskildminne; seks tufter (S1-4, S9, S11), to rydningsrøyser (S8, S10), to steingardar (S5, S12) og fire grensesteinar (S6, S7). Dei seks tuftene låg på ei forhøging sør på flata. Tre av tuftene var grunnmurar av stein (S1, S2, S11) medan dei tre andre var jordvollar (S3, S4, S9). Tuftene med jordvollar er nok dei eldste. Liknande tufter er funne i Bjørndalen i Sogndal (R 105899) få kilometer aust for Gamlestølen. Desse har C14-dateringar som viser bruk tilbake til romartida. I kulturhistorisk leksikon på nettsida til ”Fylkesarkivet Sogn og Fjordane” står det følgjande om Gamlestølen: Frå gamalt låg sela på Fadnastølen om lag 300 m lenger framme enn i dag. På 1800-talet tok ei snøskred med seg sel og fjøsar, og stølsdrifta vart flytta lenger heim der den heldt fram til 1947. Ein finn enno murar etter den gamle stølen som hadde ein flat og fin selbø, medan terrenget er meir kupert der stølen ligg no (http://fylkesarkiv.no/).
Stølen blei altså fråflytta ein gong på 1800-talet og ned til det som i dag heiter Fadnastølen. Truleg er dei to tuftene med grunnmur av stein frå husa som stod på stølen då raset gjekk. Eit steingjerde (S5) er synleg i nordre og nordvestre del av den forhøga flata med tuftene. Det er spor etter gjerdet også i vestre del ned mot elva. Nord for steingjerdet er terrenget myrlendt,
120
men i austre kant av myra ved kanten av fjellskråninga mot aust blei det funne spor etter ei tuft (S11). Det blei også funne restar etter ei oppmuring (S12) rett nord for myra i ei sørvend skråning. Oppmuringa blei tolka som spor etter steingjerde og markerer såleis ei nordleg avgrensing av stølsområdet. Det blei gjort ei rekkje forsøk på å ta ut kolprøver frå tuftene ved prøvestikking, men det viste seg vanskeleg å påvise eldstader og kulturlag.
Lokalitetskart med R 105905, stølsanlegg på Gamlestølen
Oversikt over Gamlestølen (R105905). Dei fleste tuftene ligg på den grønne kollen sentralt i biletet (foto #24).
R 105905 ligg midt i traseen, og tiltaket er derfor i direkte konflikt med kulturminnet.
121
Gamlestølen
Utsnitt av amtskart fra 1866 over Sogndal og Leikanger, teikna av løytnant H. Sejersted. I motsetnad til Fadnastølen er korkje Gamlestølen eller Bjørndalstuftene avmerka, noko som indikerer at verksemda hadde opphøyrt innan dette tidspunktet. Det er også markert eit vegfar som har gått forbi både Bjørndalstuftene og Gamlestølen, og dalføret kan dermed ha vore ei naturleg ferdselsåre mellom Øvstedalen og Hermannsverk i svært lang tid. Statens Kartverk.
Strukturskildring S1: Tuft med grunnmur av stein. 12 m lang, 5 m brei og 0,8 m høg. Rektangulær form. S2: Tuft med grunnmur av stein. 5,2 m lang, 4,2 m brei og 0,7 m høg. Rekt./kvadr. form. S3: Tuft med jordvollar. 12,2 m lang, 6 m brei og 0,4 m høg. Rektangulær/uregelm. form. S4: Tuft med jordvollar. 12 m lang, 5 m brei og 0,8 m høg. Rektangulær form. S5: Steingard. 90 m lang, 0,8 m brei og 0,9 m høg. S6: Grensesteinar (2 stk). 0,4 x 0,3 m, høgde 0,5 m (grensestein 1). 0,4 x 0,3 m, høgde 0,4 m (grensestein 2). S7: Grensesteinar (2 stk). 0,3 x 0,3 m, høgde 0,3 m (grensestein 1). 0,5 x 0,4 m, høgde 0,4 m (grensestein 2). S8: Rydningsrøys. 9 m lang, 7 m brei, 0,7 m høg. Oval form. S9: Tuft. 9,5 m lang, 5,5 m brei og 0,4 m høg. Rektangulær form. S10: Rydningsrøys. 3 m lang, 2,5 m brei, 1,3 m høg. Oval form. S11: Tuft med grunnmur av stein. 4,8 m lang, 2,7 m brei og 0,4 m høg. Rektangulær form. S12: Steingard. 2,6 lang, 0,5 m brei og 0,4 m høg.
122
S3, tuft, planteikning
S4, tuft, planteikning
S9, tuft, planteikning
S1, tuft (foto #14)
S2, tuft (foto #17)
S3, tuft (foto #18)
S4, tuft (foto #20)
S5, steingjerde (foto #38)
S11, tuft/oppmuring (foto #42)
S6, grensestein I (foto #28)
S7, grensestein I (foto #33)
S12, steingjerde (foto #45)
123
R 129610 (KOLFRAMSTILLINGSANLEGG, LOK 219, GBNR 21/1) Einskildminnekategori Kolgrop
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering R 129610 ligg omlag70-80 m vest for Njøselvi på beitemark. Like ved kolgropa er det tre mindre rydningsrøyser og ei tuft mot sørvest (desse er ikkje registrerte sidan området ligg noko utanfor traseen). Kolgropa ligg på ei sørvest-nordaust orientert flate, med bratt stigning mot nord og svak helling mot elva i sør og sørvest.
R 129610/S1, kolgrop (foto #48)
Lokalitetskart med R 129610, kolgrop.
124
Skildring av lokaliteten R 129610 er eit einskildminne i form av ei kolgrop. Den ligg innanfor eit stølsanlegg og vi kan dermed ikkje sjå vekk frå at den kan knytast til aktivitet i samband med stølsdrifta, men truleg er den eldre. Kolgropa er ikkje C14-datert, men på bakgrunn av andre groper i Leikanger (jf. R 129608) og Sogndal (jf. R 129620) som er daterte, kan ein rekne med at den er frå yngre jernalder/mellomalder. R 129610 ligg ca. 60 m sør for traseen, og tiltaket er derfor i indirekte konflikt med lokaliteten. Strukturskildring S1: Kolgrop. Ytre dm. 1,5 x 1,5 m, indre dm. 1,4 x 1,3 m. Djupne: 0,2 m. Ingen vollar er markerte og sidekantane i gropa er slake. K 129642 (STØLSANLEGG, LOK 220, GBNR 21/ 1) Einskildminnekategori Tuft Steingard/oppmura veg
Mengd C14-datering (kalibrert) 1 1
Mengd kolprøver
Terrengskildring og lokalisering K 129642 (stølsanlegg) er lokalisert om lag 175 m vest for Njøselvi og ca. 400 m sør for stølen Skagasete. Lokaliteten ligg i sørleg del av rydda område i traseen for eksisterande kraftlinje og er dekka av nedhogde tre og busker.
Lokalitetskart med K 129642, stølsanlegg.
125
Skildring av lokaliteten K 129642 er ei tuft (S1) og eit steingjerde (S2). På grunn av nedhogde tre og busker i området er det vanskeleg å avgrense lokaliteten. Lokaliteten ligg i ei sørvend skråning med blandingsskog mot sør. Tufta av grunnmur av stein er truleg kvadratisk, men lengda på huset er usikker og den kan tenkjast å vere rektangulær. Ei oppmuring (S2) ca. 3 m aust for tufta er tolka som eit mindre steingjerde, men det kan like gjerne vere ein oppbygd veg opp mot tufta. K 129642 ligg like nord for traseen, og tiltaket er derfor i indirekte konflikt med lokaliteten. Strukturskildring S1: tuft med grunnmur av stein. 4,7 m lang, 4,6 m brei og 1,6 m høg. Kvadr./rektangul. form. S2: steingard/oppmura veg. 2,7 lang, 0,5 m brei og 0,5 m høg.
S1, tuft (foto #51)
S2, steingjerde/oppmura veg (foto #50)
K 129644 (STØLSANLEGG, LOK 221, GBNR 20/ 0) Einskildminnekategori Tuft Steingard Rydningsrøys Prøvestikk i dyrkingslag
Mengd C14-datering (kalibrert) 3 1 9 1 1670 - 1780, 1800 - 1950, 1950 - 1960 e. Kr. (Beta 263383)
Mengd kolprøver 0 0 0 1
Terrengskildring og lokalisering K 129644 (stølsanlegg) er lokalisert omlag 400 m vest for Njøselvi og omlag 300 m nordvest for garden Pyttane (gbnr. 20/4). Lokaliteten ligg i ei sørvend skråning som delvis er samansett av blanda skog og opne parti med beitemark. Skildring av lokaliteten K 129644 er samansett av tre tufter (S1-S3), eit steingjerde (S4) og ni rydningsrøyser (S5S13). Tuftene ligg noko spreidde frå kvarandre og kan vere av ulik alder, medan dei fleste rydningsrøysene ligg i ytterkantane av lokaliteten. På grunn av attgroing er det vanskeleg å avgrense lokaliteten og ein kan ikkje sjå vekk ifrå at det er fleire strukturar i området. Eit austvest-orientert steingjerde (S4) ligg mellom to av tuftene (S2 og S3). Steingjerdet er kraftig oppbygd og mot vest går det over til å nærast vere ein oppbygd veg/sti. I midtre del av steingjerdet er det tilknytt eit omlag 50 m langt steingjerde som går mot sør. Vestre del av steingjerdet endar ved eit anna nord-sør gåande steingjerde. Det blei teke eit prøvestikk like sør for S3 innanfor stølsanlegget for om mogleg å avdekke avsviing eller dyrkingshorisontar. Ei prøve blei teken for C14-datering av mogleg dyrkingslag. Prøva gav diverre sprikande
126
resultat, frå 1670 til 1960 e. Kr., og gir dermed ikkje eit godt svar på kor tid området kan ha vore i bruk. K 129644 ligg i traseen, og tiltaket er derfor i direkte konflikt med lokaliteten.
Lokalitetskart med K 129644, stølsanlegg.
Strukturskildring S1: Tuft med det vi reknar med er grunnmur av stein. 5,8 m lang, 4,7 m brei og 0,6 m høg. Truleg rektangulær form. Kan ha vore inndelt i to rom. Tufta er kraftig attgrodd. S2: Tuft med grunnmur av stein. 4 m lang, 4 m brei og 1 m høg. Tufta ligg på ei lita flate som ser ut til å vore utplanert med stein og jord. S3: Tuft med grunnmur av stein. 6 m lang, 6 m brei og 1 m høg. Kvadratisk form. steingard/oppmura veg. 2,7 lang, 0,5 m brei og 0,5 m høg. S4: Steingjerde. Omlag180 m langt, 1,6 m breitt og 0,8 m høgt. Orientert aust-vest. Ut frå midtre del av gjerdet går eit steingjerde mot sør som er 50 m langt, 1 m brett og 0,5 m høgt. S5: Rydningsrøys. 4 m lang, 3,5 m brei og 0,8 m høg. Rundoval form. S6: Rydningsrøys. 5,3 m lang, 2 m brei. Avlang form. S7: Rydningsrøys. 5,8 m lang, 2,5 m brei og 0,4 m høg. Oval form. S8: Rydningsrøys. 3,4 m lang, 2,6 m brei. Dråpeforma. S9: Rydningsrøys. 10 m lang, 2,4 m brei. Avlang form. Strukturen markerer det sørlegaste punktet til lokaliteten. S10: Rydningsrøys. 2,7 m lang, 2 m brei og 0,3 m høg. Oval form. Strukturen markerer vestlegaste avgrensing til lokaliteten. S11: Rydningsrøys. 4,9 m lang, 4,7 m brei og 0,6 m høg. Oval form.
127
S12: Rydningsrøys. 5,5 m lang, 3,4 m brei og 0,3 m høg. Oval form. Strukturen markerer lokaliteten si avgrensing mot nord. S13: Rydningsrøys. 3 m lang, 3 m brei og 0,3 m høg. Sirkulær form. Ligg om lag 190 m vest for S1 og 3 m vest for S12.
S1, tuft t.v. for personen i biletet (foto #55)
S2, tuft (foto #58)
R 105910 (STØLSANLEGG, LOK 222, GBNR 24/3) Einskildminnekategori Tuft Oppmura veg Rydningsrøys Tuft/rydningsrøys Kvernhus (tuft)
Mengd C14-datering (kalibrert) 3 S1: 390 – 550 e. Kr. (Beta 263385) S2: 230 – 410 e. Kr. (Beta 263384) 1 1 1 1
Mengd kolprøver 2
Terrengskildring og lokalisering R 105910 (stølsanlegg) er lokalisert om lag 400 m nordvest for Njøselvi på ein stad kalla Bjørge. Lokaliteten ligg delvis i sørvend skråning og på flater i terrenget. Området er samansett av beitemark og område med open skog. I nordleg del av lokaliteten er det brattare og tettare skog. Mot vest er lokaliteten avgrensa av ei mindre elv, medan den mot aust er avgrensa av eit skogholt med lokaliteten K 129644 (stølsanlegg) vidare mot aust. R 105910 ligg i traseen og to av strukturane (S3 og S4) ligg svært nær eit mastefeste (BM 175). Tiltaket er derfor i stor grad av konflikt med kulturminnet. Lokaliteten er rekna for å ha stor kulturhistorisk verdi, og traseen og mastefestet vil føre til ei klar skjemming av kulturmiljøet.
128
Lokalitetskart med R 105910, stølsanlegg.
Skildring av lokaliteten R 105910 er samansett av fem tufter (S1-S3, S6 og S8), ein oppmura veg (S4), eit steingjerde/oppmuring (S7) og ei rydningsrøys (S5). To av tuftene (S1 og S2) er tidlegare registrerte i 2000 i samband med Statnett si utbetring av kraftlinja mellom Fardal (Sogndal) og Mel (Balestrand) (jf. Furnes 2001: XLVII). For planteikningar av S1 og S2 viser vi til registreringsrapporten frå 2001. Dei to tuftene ligg på ei flate i sørvestre del av lokaliteten. Den eine tufta (S1) ligg i sørkanten av beitemark, med ein gran- og bjørkekledd kolle 5 meter mot sør. Den andre (S2) ligg om lag 35 m lengre mot sørvest i eit område med open granskog der det mot aust, vest og sør skrår bratt ned. Om lag 20 m nordvest for S1, like nedanfor ein bratt bergknaus i ytterkanten av beitemarka, blei det registrert ei oppmuring av stein (S7). Det er usikkert kva oppmuringa representerer, men den er truleg restar etter eit steingjerde. På oppsida av den bratte bergknausen i open blandingskog, ligg S3 (tuft). Tufta er bygd opp mellom to bergryggar med ein oppbygd veg (S4) som går ut mot aust. Like aust for denne vegen blei det registrert ei samling av stein som blei tolka som grunnmur etter ein mindre bygning (S6). Om lag 20 m nord for den oppbygde vegen ligg ei rydningsrøys (S5) og den markerer truleg den nordlege avgrensinga til lokaliteten. I vestre kant av elva, som også markerer vestre avgrensing av lokaliteten, blei det funne ei oppmuring som truleg er restar etter eit kvernhus (S8). Ein eldstad frå ei av tuftene (S2) blei C14-datert på trekol til yngre romartid, medan trekol frå ei anna tuft (S1) blei datert til folkevandringstid. S2 blei også datert til romartid ved registreringa i 2000 (tuft A). I Leikanger bygdebok står det om plassen Bjørge at segna fortel at det skal ha vore ein gard der i eldre tid, men at garden blei liggande ubrukt etter svartedauden (Bøthun 1965:299).
129
Prøvestikk PS1 (S2) (foto #83)
Prøvestikk PS1 (S2) og PS2 (S1), profilteikningar
Strukturskildring S1: Tuft med grunnmur av låge jordvollar og nokre steinar. 14,5 m lang, 9,5 m brei og 0,6 m høg. Rektangulær form. Ved tidlegare registrering er tufta tolka som fjøs med spor etter båsinndeling. Eldstad i sørleg del av tufta er datert til folkevandringstid. S2: Tuft med slak stein og jordblanda veggvoll. 11,7 m lang og 7 m brei og omlag 0,3 m høg/djup. Hesteskoforma. Trekol frå eit prøvestikk i tufta er datert til yngre romartid. S3: Tuft med grunnmur av stein/bergknausar. 10 m lang, 3,5 m brei og 0,7 m høg. Rektangulær form. S4: Oppmura veg av stein og jord. 26 m lang, 1-3 m brei og 0,5 m høg. Ligg mellom to tufter (S3 og S6). Kraftigast oppbygd i vestre del ved S3. S5: Rydningsrøys. 7 m lang, 2,2 m brei og 1 m høg. Avlang form. S6: Tuft med grunnmur av stein. 3,6 m lang, 3,3 m brei og 0,6 m høg. Kvadratisk form. Tufta er overgrodd av tre/busker og framstår som uklar - kan vere ei rydningsrøys eller delar av oppbygd veg (S4). S7: Steingard/oppmuring. 3,6 m lang, 0,4 m brei og 0,5 m høg. Steinane ligg på ei rekkje. S8: Tuft (kvernhus). 5 m lang, 3 m brei og 1 m høg. Usymmetrisk /kvadratisk form.
130
R 105910, tuft (S3) med oppmurt vei (S4) i aust, planteikning.
131
S1, tuft (foto #78)
S2, tuft (foto #82)
S8, tuft/kvernhus (foto #98)
S3, tuft (foto #85)
K 129645 (STØLSANLEGG, LOK 224, GBNR 22/ 2, 24/3) Einskildminnekategori
Mengd C14-datering (kalibrert)
Tuft / oppmuring Rydningsrøys Tuft Rydningsrøys / tuft
1 1 1 1
Mengd kolprøver 0 0 0 0
Terrengskildring og lokalisering K 129645 (stølsanlegg) er lokalisert sør for Ørnegardshaugen, like vest for Galdagjelet. Lokaliteten ligg delvis i sørvend skråning i tett granskog. Skildring av lokaliteten K 129645 er samansett av 2 tufter (S1 og S3) og to rydningsrøyser (S2 og S4). S1 er ei svakt bøygd oppmuring i sør som utgjer ei lita flate mot nord. Truleg er det grunnfundamentet til ein mindre bygning/løe, men vi kan ikkje sjå vekk frå at det kan vere restar etter ein annan type struktur. Med god sikt nedover dalsida mot sør er det naturleg å tru at det kan ha vore restar etter eit bogastille. S3 ligg i kanten av granskog med ope, noko attgrodd, beiteområde mot nord og vest. Ei av rydningsrøysene (S4), som ligg på ei flate i det elles skrånande terrenget, kan også tolkast å vere spor etter grunnmuren for ei bygning. Ut frå tilstanden til strukturen, med forstyrringar av grantre og attgroing, er det ikkje mogleg å avgjere nærare kva 132
type kulturminne steinsamlinga utgjer. Den andre rydningsrøysa (S2) er ei mindre samling av stein. K 129645 ligg i traseen, og tiltaket er derfor i direkte konflikt med kulturminnet.
Lokalitetskart med K 129645, stølsanlegg.
Strukturskildring S1: Tuft med oppmuring av stein i sørleg del. 3 m lang, 0,5 m brei og 0,5 m høg. Svakt bogen form. Mogleg bogastille. S2: Rydningsrøys. 0,8 m lang, 0,5 m brei og 0,5 m høg. Ujamn form. S3: Tuft med grunnmur av stein. 4 m lang, 3 m brei og 0,4 m høg. Kvadratisk form. S4: Rydningsrøys/tuft. 5 m lang, 3 m brei og 0,2 m høg. Ujamn form.
S1, tuft (foto #102)
S2, rydningsrøys (foto #101)
133
S3, tuft (foto #100)
S4, rydningsrøys (foto #103)
K 129646 (STØLSANLEGG, LOK 225, GBNR 24/ 1) Einskildminnekategori Tuft
Mengd
C14-datering (kalibrert)
Mengd kolprøver
1
1520-1590, 1620-1670, 1770-1800, 1940-1950 e. Kr. (Beta 263386)
1
Steingard Prøvestikk i dyrkingslag
1 1
1440 - 1640 e. Kr. (Beta 265329)
0 1
Terrengskildring og lokalisering K 129646 (stølsanlegg) er lokalisert like nord for K 129644, 300 m sørvest for stølsområdet Skagasete. Området ved lokaliteten er kalla ”Bustagjere”. Lokaliteten ligg delvis i sørvend skråning rett under eksisterande kraftlinje. Den ligg i overgrodd beitemark med ein del nedhogde tre og busker. K 129646 ligg i eksisterande kraftlinje-trasé og like nord for planlagd trasé. Tiltaket er derfor i indirekte konflikt med kulturminnet. Skildring av lokaliteten K 129646 er samansett av ei tuft (S1) og eit steingjerde (S2). Steingjerdet omringar eit beitemarkområde som også utgjer avgrensinga til lokaliteten. Tufta ligg i vestre kant av dette området, i kant med steingjerdet. Tufta har tydelege vollar (opp mot 2 meter breie) i austre og søraustre del. Det er usikkert om desse vollane er overgrodde steinmurar eller om det er jordvollar. Tufta er truleg todelt der søndre del ligg lågare enn nordre del. Ei C14-datering av trekol frå eit prøvestikk i nordre del av tufta (225P2) gav verdiar frå 1520 til 1950 e. Kr., men at trekolet med 68 % sannsyn (1 sigma) kan daterast til 1640-1660 e. Kr. Eit dyrkingslag frå eit prøvestikk nordaust for tufta (225P1) gav ei datering mellom 1440 og 1640 e. Kr. (2 sigma, 95 % sannsyn). Ut frå desse dateringane og oppbygginga til tufta kan ei datering av stølsanlegget til første halvdel av 1600-talet stemme bra. Strukturskildring S1: Tuft med vollar av jord og stein. 12,5 m lang, 6,5 m brei og 1,1 m høg. Rektangulær form. Ei tunn flis av flint blei funnen i prøvestikket (225F1), og kan vere avslag frå eldslagingsflint. Funnet er levert inn til Bergen Museum og har fått museumsnummer B16639 (Aks. 89/09). S2: Steingard. Ca.150 m lang, 1-3 m brei og 0,6 m høg. Rundoval form.
134
Lokalitetskart med K 129646, stølsanlegg
Over: Prøvestikk PS1 i S1 (foto #118) Til høgre: Profilteikningar av PS1 og PS2
135
S1, tuft (foto #111)
S2, steingjerde (foto #116)
136
K 129647 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 226, GBNR 17/3) Einskildminnekategori Tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129647 (tuft) er lokalisert i ei austvend skråning vest i Henjadalen, om lag 350 m vest for Henjaelvi. Tufta ligg i sørkanten av eksisterande rydda trasé like ovanfor tett granskog. K 129647 ligg like ved traseen, og tiltaket er derfor i indirekte konflikt med kulturminnet. Skildring av lokaliteten K 129647 er ei klart markert tuft der den sørlege veggen er tydelegast. Den nordlege delen er dekka av kvist og greiner etter rydding av traseen og er mindre synleg. Strukturskildring S1: Tuft med synleg grunnmur av stein i sørleg del. 4,5 m lang, 3,5 m brei og 0,6 m høg. Kvadratisk form.
S1,tuft (foto #119)
Lokalitetskart med K 129647, tuft.
137
K 129648, (BUSETNAD/ AKTIVITETSOMRÅDE, LO K 227, GBNR 17/17) Einskildminnekategori Tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129648 (tuft) er lokalisert i Raumålsbakkane vest i Henjadalen. Tufta ligg aust for ein tursti i ei opning i den elles så tette granskogen. Tufta ligg på ei forhøga flate der det mot aust og sør skrår nedover, medan terrenget stig mot nord og vest. Truleg er det restar etter ei løe kalla Nedstaløa (jf. Fylkesarkivet).
Lokalitetskart med K 129648, tuft.
Skildring av lokaliteten K 129648 er truleg brukt opp til nyare tid. Midt inne i tufta ligg restar etter eit blekktak og fleire skiferheller, som vitnar om dette. Truleg er det ein eldre bygning som i nyare tid er renovert. K 129648 ligg like nord for traseen, og tiltaket er derfor i indirekte konflikt med lokaliteten. Strukturskildring S1: Tuft med grunnmur av stein. 5 m lang, 4,7 m brei og 0,4 m høg. Kvadratisk form.
138
S1, tuft (foto #121)
K 129649 (STØLSANLEGG, LOK 228 GBNR 16/3 , 17/3) Einskildminnekategori Rydningsrøys Tuft / rydningsrøys
Mengd C14-datering (kalibrert) 4 1
Mengd kolprøver 0 0
Terrengskildring og lokalisering K 129649 (stølsanlegg) er lokalisert vest i Henjadalen, søraust i Raumålsbakkane i eit område kalla Koldemyri. Lokaliteten ligg på ei flate i open granskog. Aust for lokaliteten opnar landskapet seg meir opp og det er attgrodde beitemarksområde som truleg er tilknytt eit stølsområde i aust. K 129649 ligg i traseen, og mastefeste FM173 er i stor grad av konflikt med lokaliteten. Skildring av lokaliteten K 129649 er ei mogleg tuft (S4) og fire rydningsrøyser (S1-S3 og S5). Tufta utgjer ei samling av stein der austre del framstår som ein utrasa vegg. Steinane og vegetasjonen er mosegrodd og gjer det vanskeleg å få eit klart bilete av strukturen. Den eine rydningsrøysa (S1) ligg 5 meter nordvest for tufta, medan to andre rydningsrøyser (S2 og S3) ligg like vest for denne. Den siste rydningsrøysa ligg ca. 70 m sørvest for S2. Vi kan ikkje sjå vekk frå at det er fleire strukturar i området, men på grunn av attgroing er det vanskeleg å påvise. Strukturskildring S1: Rydningsrøys. 2 m lang og 1,8 m brei. Sirkulær form. S2: Rydningsrøys. 2 m lang og 1,4 m brei. Sirkulær form. S3: Rydningsrøys. 1,8 m lang og 1,9 m brei. Sirkulær form. S4: Tuft / rydningsrøys. 4 m lang, 3,4 m brei og 0,4 m høg. Kvadratisk form. S5: Rydningsrøys. 6 m lang, 6 m brei og 0,5 m høg. Sirkulær form.
139
Lokalitetskart med K 129649, stølsanlegg.
S1-S3, rydningsrøyser (foto #122) S4, tuft/rydningsrøys (foto #127) S5, rydningsrøys (foto #129)
K 129650 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 229, GBNR 17/10) Einskildminnekategori Tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129650 (tuft) er lokalisert i sør Raumålsbakkane, vest i Henjadalen og ligg i ei sørvend skråning i utkanten av ein granskog. Ein rydda skogsveg ligg 10-15 m nord for tufta. K 129650 ligg i traseen, og tiltaket er derfor i direkte konflikt med kulturminnet. Skildring av lokaliteten K 129650 er tydeleg markert med kraftig tørrmur av stein. Den er best bevart i søraustre og nordvestre del. Steinane er mosegrodde og eit eldre bjørketre står inne i sørvestre del av tufta. Grunnmurane er utrasa i sørvestre hjørne og austre langside. Eit ståande uthus (løe) er lokalisert ca. 100 m søraust for tufta (ikkje registrert). Midt inne i tufta ligg restar etter eit
140
blekktak og fleire skiferheller, som vitnar om dette. Truleg er det ei eldre bygning som i nyare tid er renovert.
Lokalitetskart med K 129650, tuft.
Strukturskildring S1: Tuft med grunnmur av stein. 8 m lang, 6 m brei og 2,1 m høg. Breidda til grunnmurane er 0,5-0,6 m. RektangulÌr form.
S1, tuft (foto #132)
141
R 129604 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 230, GBNR 13/1) Einskildminnekategori Heller
Mengd C14-datering (kalibrert) 1 390 - 170 f. Kr. (Beta 263387) 530 - 390 f. Kr. (Beta 263388)
Mengd kolprøver 2
Terrengskildring og lokalisering R 129604 (heller) er lokalisert nordvest for Kleppahaugen, sør for Viddmyrane. Helleren ligg i ei nordvend skråning med tett granskog rundt. I den nordvende skråninga er det fleire hellerar, men det blei ikkje påvist aktivitet i desse. I ei anna nordvend skråning lengre vest blei det likevel funne ein heller (R 129605) med spor etter opphald. R 129604 ligg i sørlege del av traseen, og tiltaket er derfor i direkte konflikt med lokaliteten.
Lokalitetskart med R 129604, heller.
R129604 (heller), planteikning. Prøvestikk markert med raud kvadrat.
142
R129604. Helleren ligg skjult bak grantrea (foto #149).
Til venstre: PS2 frå helleren (foto #144)
S1, heller (foto #152)
Profilteikning av PS2
Skildring av lokaliteten Helleren har hatt ei grunnflate på om lag 45-50 m2 med eit dråpefall på opp mot 1,85 m. Det overhengande berget er 6,4 m høgt. Berget som er av fyllitt er nokre stadar kraftig forvitra og fleire stader i helleren er det rasa ut store blokker (særleg i austre del). Det blei påvist fleire
143
sjikt med trekol i eit prøvestikk teke sentralt i helleren. C14-dateringar av to trekolsjikt (truleg eldstader) gav dateringar til overgangen yngre bronsealder - førromersk jernalder og til midtre del av førromersk jernalder. Utan granskogen ville ein ha hatt god utsikt ut over Viddmyrane. Strukturskildring S1: Heller. 24 m lang, 1,8-2 m brei flate og 1,85 m høg (med bergknausen over er den 6,4 m høg). R 129605 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 231, GBNR 12/21) Einskildminnekategori Heller
Mengd C14-datering (kalibrert) 1 410 - 360 f. Kr. (Beta 263389)
Mengd kolprøver 1
Terrengskildring og lokalisering R 129605 (heller) er lokalisert om lag 200 m rett nord for Orrasete, 500 m vest for Kleppahaugen. Helleren ligg i ei nordvend skråning med tett granskog rundt. Like nord for helleren er det ei lita opa flate før det skrår ned mot ein bekk endå lengre nord. R 129605 ligg i sørkanten av ny planlagd anleggsveg sør for traseen, og tiltaket kan derfor kome i stor grad av konflikt med kulturminnet.
Lokalitetskart med R 129605, heller
Skildring av lokaliteten Helleren har hatt ei grunnflate på om lag 25 m2 med eit dråpefall på opp mot 1,6 m. Det overhengande berget er 3,3-3,7 m høgt. Berget, som er av fyllitt, er nokre stader kraftig forvitra, og i austre og vestre del har delar av berget rasa ut. Det blei påvist fleire sjikt med trekol i eit prøvestikk teke sentralt i helleren. C14-datering av eit trekolhaldig botnsjikt (truleg eldstad) gav dateringar til første del av førromersk jernalder.
144
S1, heller sett mot vest (foto #162)
R129605 (heller). Planteikning, prøvestikk markert med raud kvadrat.
Strukturskildring S1: Heller. 19,5 m lang, opp mot 2,5 m brei flate og 3,3-3,7 m høg. Dråpefall på 1,6 m
145
Prøvestikk PS1 frå helleren (foto #154)
Prøvestikk PS1 frå helleren, profilteikning
K 129651 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 232, GBNR 12/14) Einskildminnekategori Tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129651 (tuft) er lokalisert sør på Orrasete og har nok ei tilknyting til denne stølen. K 129651 ligg om lag 5 m nordvest for anleggsveg, og tiltaket er derfor i indirekte konflikt med kulturminnet. Skildring av lokaliteten K 129651 er ei tuft med grunnmur av stein med delar av treverk liggande oppi. Aust for tufta går ein traktorveg som også er ein del av ei lysløype, medan det vest for tufta er planta ei rekkje med grantre.
146
Lokalitetskart med K 129651, tuft.
Strukturskildring S1: Tuft med synleg grunnmur av stein. 4 m lang, 4 m brei og 0,4 m høg. Kvadratisk form.
S1, tuft (foto #164)
147
R 129608 (KOLFRAM STILLINGSANLEGG, LOK 233, GBNR 12/5) Einskildminnekategori Kolgrop
Mengd C14-datering (kalibrert) 2 S1: 890 – 1020 e. Kr. (Beta 263390)
Mengd kolprøver 1
Terrengskildringog lokalisering R 129608 (kolgroper) er lokaliserte 4-500 m nordvest for Orrasete, nord for Våghammarmyrane. I Fylkesarkivet (gardsleksikon) står det at myrane var stygge, plagsame om vinteren fordi dei aldri fraus. Like vest for myrane er det eit område kalla Dokkene. Det skal her vere fleire søkk og hol i terrenget. Namnet er fleirtalsform for dokk som tyder søkk/hol. Det er registrert kolgroper både nord og aust for Våghammarmyrane (R 129603, R 129707, R129608). Namnet på området vest for myrane tilseier at det også på vestsida kan vere kolgroper.
Lokalitetskart med R 129608, kolgroper.
Skildring av lokaliteten R 129608 er to kolgroper (S1 og S2). Kolgropene ligg om lag 5-6 m frå kvarandre og har truleg vore i bruk samstundes. Lokaliteten ligg i kanten av ei lita flate med blåbærlyng med små grantre rundt. Mot sør og sørvest er det myr. R 129608 ligg nord i traseen, og tiltaket er derfor i direkte konflikt med kulturminnet. Strukturskildring S1: Kolgrop med tydelege vollar i søraustre, nordaustre og i vestre del. Ytre dm: 3,2 x 3,1 m , indre dm: 2 x 2 m, 1,1 m dyp. Sirkulær/oval form. S2: Kolgrop med svakt markerte vollar i austre og vestre del. Ytre dm: 2,1 x 2,3 m , indre dm: 1,3 x 1,5 m, 1,1 m dyp. Oval form.
148
S1, kolgrop (foto #166)
S2, kolgrop (foto #167)
K 129652 (VEGANLEGG, LOK 234, GBNR 12/5) Einskildminnekategori Stølsveg
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129652 (stølsveg) er lokalisert 400-500 m nordvest for Orrasete, like nord for R 129608 (kolgrop). Lokaliteten startar i nordre del av eksisterande trasé og går i retning mot nordvest. Stølsvegen ligg i ei sørvend skråning med granskog og nokre lysningar med mindre vegetasjon. Omlag 150 m nordvest for stølsvegen er det ein stad kalla ”Steinbruvadet”. Her skal det gå eit ”vad” over to elvar. Kanskje er det opp her stølsvegen går og vidare mot vestnordvest. Skildring av lokaliteten Vegen ligg i ei sørvend skråning og er til dels svært overgrodd og vanskeleg å følgje. Den ser ut til å vere ganske brei (2-3 m) og nokre stader er den tydeleg bygd opp med stein og jord. Der er truleg berre restar av stølsvegen som her er synleg. Truleg har vegen strekt seg lengre i begge endar. K 129652 ligg like nord for traseen, og tiltaket er derfor i indirekte konflikt med lokaliteten. Strukturskildring S1: stølsveg, delvis oppbygd. Om lag 150 m lang, 2-3 m brei.
149
Lokalitetskart med K 129652, stølsveg.
S1, oppbygd stølsveg (foto #170)
150
K 129653 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 235, GBNR 10/7) Einskildminnekategori Tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129653 (tuft) er lokalisert vest for eit område kalla Storuri, sør for Svarthamrane, nordvest for Tjoahaugen. Like nord for lokaliteten ligg ei fjellside kalla Hamreli som var lauvteig for Hamrebøndene (jf. Fylkesarkivet, kart i gardsleksikon). Tufta ligg i tett granskog i sørøstvend helling. K 129653 ligg i området mellom traseen og planlagd anleggsveg nr. 322 og det er derfor direkte konflikt mellom tiltaket og kulturminnet. Det er også stor sjanse for at anleggsvegen vil kome i stor grad av konflikt med lokaliteten.
Lokalitetskart med K 129653, tuft.
Skildring av lokaliteten Tufta er samansett av runde steinar som ser ut til å vere grunnmuren til eit hus. Det kan likevel ikkje sjåast vekk frå at det er utrasa stein frå lia ovanfor. I vestre langvegg og sørleg kortvegg er det svakt synlege jordvollar. Tufta si oppbygging tyder på ein viss alder. Strukturskildring S1: tuft med grunnmur av stein og jordvollar. 7 m lang, 3 m brei og 0,2 m høg. Rektangulær form.
151
S1, tuft (foto #172)
R 129603 (KOLFRAMSTILLINGSANLEGG, LOK 23 6, GBNR 12/12) Einskildminnekategori Kolgrop
Mengd C14-datering (kalibrert) 1 610 – 880 e. Kr. (Beta 263391)
Mengd kolprøver 1
Terrengskildring og lokalisering R 129603 (kolgrop) er lokalisert om lag 300 m nordvest for Orrasete, nordaust for Våghammarmyrane. Lokaliteten ligg i utkanten av myra i sidekanten av ein liten kolle i tett blandingsskog. R 129603 ligg like sør for traseen i området der ein ny anleggsveg er planlagd (går vestover frå anleggsveg nr. 322). Tiltaket er derfor i stor grad av konflikt med kulturminnet.
Lokalitetskart med R 129603, kolgrop.
152
Skildring av lokaliteten R 129603 er ei kolgrop (S1). Den er svakt synleg i blåbærlyng mellom grantre og nokre bjørketre. Den virkar å ha kvadratisk form, og trekol blei påvist 42 cm ned i midten av strukturen. Ei trekolprøve frå strukturen gav datering til merovingartid – vikingtid. Strukturskildring S1: Kolgrop med svake vollar. Ytre dm: 3,4 x 2 m , indre dm: 2,3 x 1,3 m, 0,3 m djup. Kvadratisk form.
S1, kolgrop (foto #176)
R 129607 (KOLFRAMSTILLINGSANLEGG, LOK 23 7, GBNR 12/12) Einskildminnekategori Kolgrop
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering R 129607 (kolgrop) er lokalisert like aust for Våghammarmyrane vest i Orradalen, om lag 300 m nordvest for Orrasete. Terrenget er flatt med nokre kollar dekka med tett granskog. R 129607 ligg om lag 90 m sør for mastefeste BM 166 i traseen i området for planlagd anleggsveg. Tiltaket er derfor i stor grad av konflikt med kulturminnet.
153
Skildring av lokaliteten R 129607 er ei kolgrop (S1) som ligg p책 ei lita lyngdekt flate i ei lysning i ein elles tett granskog.
Lokalitetskart med R 129607, kolgrop.
Strukturskildring S1: Kolgrop med slake vollar. Ytre dm: 3 x 3 m, indre dm: 2 x 1,9 m, 0,7 m djup. Rund/kvadratisk form.
S1, kolgrop (foto #178)
154
R 129606 (STØLSANLEGG, LOK 238, GBNR 4/1 /0) Einskildminnekategori Tuft Løe (ståande) Steingard Rydningsrøys Prøvestikk i dyrkingslag
Mengd C14-datering (kalibrert) 2 1 1 2 1 360 - 290, 240 - 50 f. Kr. (Beta 263392)
Mengd kolprøver 0 0 0 0 1
Terrengskildring og lokalisering R 129606 (stølsanlegg) er lokalisert ved Marsete aust i Grindsdalen, om lag 200 m sørvest for Holestølen. Stølsanlegget ligg på ei flate vest for ein traktorveg som går opp mot Holestølen. Vest for lokaliteten skrår det bratt ned mot Grindselvi, medan det er slak stigning mot aust/nordaust. R 129606 ligg i traseen og like aust for planlagd rigg/vinsj/trommelplass. Tiltaket er derfor i direkte konflikt med kulturminnet. Anleggsveg 321, og ein prosjektert trommelplass, kan også kome i konflikt med lokaliteten.
Lokalitetskart med R 129606, stølsanlegg.
Skildring av lokaliteten R 129606 er samansett av 2 tufter (S1 og S3), ei løe (S2), eit steingjerde (S4) og to rydningsrøyser (S5 og S6). Lokaliteten er avgrensa av eit steingjerde som er bevart i vestre (S4B) og austre del (S4A). Det er opningar i steingjerdet i nordre og sørleg del. Løa står i austre del av stølsanlegget, medan dei to registrerte rydningsrøysene ligg like nord for denne. 155
Den eine tufta ligg om lag 20 m nord for løa (S1), medan den andre (S3) ligg 30 m sør for løa. Begge tuftene har grunnmurar av stein. S1 har ei opning i muren mot vest. S2 har også opning i muren mot vest og har i tillegg ein mur som deler den inn i to rom. I eit prøvestikk teke i vestre del av beitemark i ei åkerrein blei det teke ut ei prøve for datering av nedre (og truleg eldste) dyrkingslag frå stølen. Prøva gav ei datering til førromersk jernalder, 360-290/240-50 f. Kr. (Beta 263392). Dette viser at området truleg er teke i bruk i denne perioden, medan tuftene truleg viser til ein seinare bruk.
Profil i PS1 (foto #180)
Prøvestikk PS1 frå åkerrein, profilteikning
Strukturskildring S1: Tuft med oppmuring av stein. 6 m lang, 4,7 m brei og 1,2 m høg. Rektangulær form. S2: Løe (ståande). 6 m lang og 4 m. Rektangulær form med ståande plank og blekktak. S3: Tuft med grunnmur av stein. 6 m lang, 4,8 m brei og 1 m høg. Kvadratisk form. S4: Steingard. Ca. 250 m lang og 0,5 m brei. S5: Rydningsrøys. 2 m lang og 2 m brei. Oval form. S6: Rydningsrøys. 2,5 m lang og 1,7 m brei. Rundoval form.
156
S1, tuft (foto #182)
S4, steingjerde (foto #186)
S2, løe (foto #183)
S3, tuft (foto #187)
S5, rydningsrøys (foto #185)
S6, rydningsrøys (foto #184)
K 129704 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 239, GBNR 4/1/0) Einskildminnekategori Tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129704 (tuft) er lokalisert aust i Grindsdalen, om lag 300 m sør for Holestølen. Truleg går tufta under namnet Ellingaløa. K 129704 ligg i traseen og like aust for planlagd anleggsveg nr. 323 og er derfor i direkte konflikt med tiltaket. Anleggsvegen kan også kome i stor grad av konflikt med lokaliteten.
Lokalitetskart med K 129704, tuft.
157
Skildring av lokaliteten Tufta ligg på ei lita flate med slak stigning mot nordaust. Vegetasjonen rundt er relativt open med mindre tre og bregner. 10 m sørvest for tufta er det lagt ei dreneringsgrøft som går parallelt med ein traktorveg. Tufta har kraftige veggmurar som er 1 m tjukke i nordre, vestre og austre del. I den sørlege delen er det ikkje mur. Strukturskildring S1: Tuft med grunnmur av stein. 3,4 m lang, 3,4 m brei og 1 m høg. Kvadratisk form.
S1, tuft (foto #188)
K 129705 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 240, GBNR 4/1/0) Einskildminnekategori Tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129705 (tuft) er lokalisert aust i Grindsdalen, om lag 400 m søraust for Holestølen. Lokaliteten ligg på om lag 320 m.o.h. i ei sørvestvend skråning. K 129705 ligg i traseen, og tiltaket er dermed i direkte konflikt med kulturminnet. Skildring av lokaliteten Tufta ligg på ei lita nordvest-søraust orientert flate med stigning mot aust, medan det mot vest går bratt nedover. På sjølve flata er det lite vegetasjon med noko gras og bregner, men det er tett blandingsskog både aust og vest for lokaliteten. To bjørketre står midt i tufta. Vegetasjonen rundt er relativt open med mindre tre og bregner. Inntil den austlege sida av tufta i nord-sørgåande retning kan vi berre så vidt sjå ein sti. Stien er truleg spor etter ein eldre stølsveg (ikkje registrert).
158
Lokalitetskart med K 129705, tuft.
Strukturskildring S1: Tuft med grunnmur av stein. 3 m lang, 3 m brei og 0,5 m høg. Kvadratisk form.
S1, tuft (foto #190)
159
K 129700 (STØLSANLEGG, LOK 241, GBNR 10/ 2, 7) Einskildminnekategori Løe (ståande) Steingard Løe / tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 2 1 1
Mengd kolprøver 0 0 0
Terrengskildring og lokalisering K 129700 (stølsanlegg) er lokalisert om lag 600 m nordaust for Eggum og 300 m vest for Hamrestølen. Truleg går området under namnet Hopehøygarane. I følgje gardsleksikonet i Fylkesarkivet har området fått namnet etter to brør som hadde alt ”i hop” (det er referert til b.s.1019). Stølsområdet ligg i ei sørvend graskledd skråning med nokre einebusker og mindre grantre. K 129700 ligg tett ved anleggsveg nr. 322A, som dermed er i stor grad av konflikt med lokaliteten.
Lokalitetskart med K 129700, stølsanlegg.
Skildring av lokaliteten K 129700 er samansett av 2 løer (S1 og S4), ei tuft/løe (S3) og eit steingjerde (S2). Lokaliteten er ein del av eit stølsområde vest for Styggelvi. Dei to ståande løene er i dårleg stand og vil innan få år truleg rase saman. Truleg har dette skjedd med S3, der det er restar etter tak og veggar som har rasa saman og ligg oppå grunnmuren av stein. Restar etter eit aust-vest orientert steingjerde ligg om lag 11 m nord for S1 og heilt inn mot ein traktorveg.
160
Strukturskildring S1: Løe (ståande). 4 m lang og 4 m brei. Kvadratisk form, lafta tømmer i veggar og med bølga blekktak. S2: Steingjerde. 15 m langt og 1,5 m breitt. S3: tuft med grunnmur av stein. 6 m lang, 4,8 m brei og 1 m høg. Kvadratisk form. S3: Løe / tuft. 7 m lang og 6 m brei. Rektangulær form. Restar etter lafta tømmer og bølga blekktak ligg inne i tufta. S4: Løe (ståande). 4 m lang og 3 m brei. Rektangulær form, lafta tømmer i veggar og med bølga blekktak.
S1, løe (foto #194)
S2, steingjerde (foto #200)
S3, tuft (foto #203)
S4, løe (foto #206)
R 129602 (KOLFRAMSTILLINGSANLEGG, LOK 24 2, GBNR 81/0) Einskildminnekategori Mengd Kolgrop 1
C14-datering (kalibrert) 740 - 690, 660 - 640, 550 - 380 f. Kr. (Beta 264930)
Mengd kolprøver 1
Terrengskildring og lokalisering R 129602 (kolgrop) er lokalisert på ein fjellnabb sør for Sjonarhaug om lag 250 m nord for stølen Myrset. R 129602 ligg 2,5 m sør for mastefeste FM 146 i traseen, og tiltaket er derfor i stor grad av konflikt med lokaliteten.
161
Skildring av lokaliteten R 129602 er ei kolgrop (S1) på ei flate sør for Rundemyri. Den ligg i ope terreng med bærlyng og dvergbjørketre. Lokaliteten har fått ei C14-datering til sein bronsealder og førromersk jernalder, noko som er svært uvanleg for denne typen kulturminne. Det er generelt sett ikkje rekna med at kolgroper blei tekne i bruk før i yngre jernalder. Dette reiser nokre kjeldekritiske spørsmål til dateringa, og om dette eigentleg er ei kolgrop. Kolprøva var likevel relativt stor, og faren for ei ureining av prøva blir derfor sett på som liten. Alternativt kan svært gamalt tømmer ha vore brukt i brenninga, eller gropa kan vere spor etter anna udefinerbar verksemd. Sjølv om den i utgangspunktet har ei form som ei kolgrop, er den såpass overgrodd at det ikkje kan sjåast vekk frå at det handlar om ein annan type kulturminne – til dømes ei tuft eller ei kokegrop. Ei vidare undersøking av lokaliteten vil truleg kunne gje ei betre forståing av kva funksjon den har hatt.
Lokalitetskart med R 129602, kolgrop.
Strukturskildring S1: Kolgrop med slake vollar. Ytre dm: 3,4 x 4,9 m , indre dm: 2,5 x 2,6 m, 0,3 m djup. Kvadratisk form.
162
S1, kolgrop (foto #217)
S1, kolgrop. Profil mot vest (foto #215)
R 129601 (KOKEGROPSL OKALITET, LOK 243, GBNR 81/0) Einskildminnekategori Kokegrop
Mengd C14-datering (kalibrert) 2 S1: 90 - 350 e. Kr. (Beta 264931)
Mengd kolprøver 1
Terrengskildring og lokalisering R 129601 (kokegroper) er lokaliserte sør for fjellet Klukje aust for Kluksgjele på ei lita flate mellom Britahola (utmarksbeite) og Almegjelholten (fjell). Skildring av lokaliteten R 129601 er to kokegroper (S1 og S2) som ligg lengst sørvest på ein mindre nordaust-sørvest orientert bergrygg. Vegetasjonen rundt er bjørketre, bærlyng og nokre einebusker. Gropene ligg ein meter frå kvarandre, S1 lengst mot aust og S2 lengst mot vest. Det blei teke eit prøvestikk i S1 som viste innhald av skjørbrende steinar og 13 cm under overflata blei det påvist ei 10 cm tjukk trekollinse. Ei kolprøve frå kollinsa gav ei karbondatering til romartid. R 129601 ligg like sør for kraftlinja som er der i dag og berre 10 m nord for traseen, og tiltaket er derfor i indirekte konflikt med kulturminnet.
163
Lokalitetskart med R 129601, kokegroper.
Strukturskildring S1: Kokegrop med slake vollar. Ytre dm: 0,9 x 0,9 m , indre dm: 0,7 x 0,7 m, 0,4 m djup. Kvadratisk form. Inneheld ein del skjørbrend stein. 10 cm tjukk kollinse 13 cm under overflata. S2: Kokegrop med slake vollar. Ytre dm: 2 x 2 m , indre dm: 1,9 x 1,7 m, 0,4 m djup. Kvadratisk form. Kan vere kolgrop.
S1, kokegrop (foto #219)
S2, kokegrop (foto #220)
K 129746 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 244, GBNR 2/7) Einskildminnekategori Tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
164
Terrengskildring og lokalisering K 129746 (tuft) er lokalisert vest i Grindsdalen, om lag 300 m nordaust for Skjestølen (Skisstølen) og 100 m vest for Grindselvi. K 129746 ligg like ved ein traktorveg som eventuelt ligg i forlenginga av anleggsveg nr. 320. Under føresetnad av at anleggsvegen ikkje blir utvida er tiltaket i liten grad av konflikt med kulturminnet.
Lokalitetskart med K 129746, tuft.
Skildring av lokaliteten Tufta ligg på ei lita flate med delvis attgrodd beitemark rundt og ein traktorveg 5 meter mot vest. Tufta er ei kraftig oppmuring med store steinar der oppmuringa i veggane er opp mot 1,2 m breie og 1,2 m høge. Steinane er mosegrodde og eit stort bjørketre og eit grantre står midt i tufta. Tufta ser ut til å ha ei rominndeling med inngangsparti i det nordvestre hjørnet. Strukturskildring S1: Tuft med grunnmur av stein. 8,5 m lang, 6 m brei og 1,2 m høg. Kvadratisk form.
165
S1, tuft sett mot nordvest (foto #221)
S1, tuft sett mot aust (foto #222)
K 129747 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 245, GBNR 2/2) Einskildminnekategori Tuft Stølsveg
Mengd C14-datering (kalibrert) 1 1
Mengd kolprøver 0 0
Terrengskildring og lokalisering K 129747 (tuft) er lokalisert i ei austvend skråning vest i Grindsdalen, om lag 300 m vest for Grindselvi. I følgje kartdata i Fylkesarkivet er det på same plass registrert stadnamnet Heimstaseltuftene. Truleg er tufta ein del av dette selet, og det er fleire tufter i nærleiken. K 129747 ligg i traseen og tiltaket er dermed i direkte konflikt med kulturminnet. Skildring av lokaliteten Lokaliteten ligg om lag 150 m vest for skogsveg i bratt austvend skråning med grantre og nokre bjørketre. På oppsida (vestsida) av tufta går ein delvis oppbygd sti som kanskje har vore ein stølsveg (S2). Tufta er klart delt inn i to delar og truleg har det stått to bygningar her. Den sørlege delen som er minst, er bygd høgare enn den nordre som er størst. Strukturskildring S1: Tuft med grunnmur av stein. 7 m lang, 16 m brei og 0,4-1,1 m høg. Rektangulær form. Truleg har det stått to bygningar på tufta. S2: Sti/veg, delvis oppbygd. Nord-sør orientert. Ikkje innmålt.
166
Lokalitetskart med K 129747, tuft.
S1, tuft, sett mot vest (foto #231)
S1, tuft, vestleg del (foto #226)
K 129748 (VEGANLEGG, LOK 246, GBNR 2/2, 2 0) Einskildminnekategori Oppmura veg / sti
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129748 (oppmura veg/sti) er lokalisert like vest for Grindselvi på vestsida i Grindsdalen, mellom Storøyane og Småøyane.
167
K 129748 ligg i traseen, og tiltaket er dermed i direkte konflikt med lokaliteten.
Lokalitetskart med K 129748, oppmurt veg/sti.
Skildring av lokaliteten Lokaliteten er truleg restar etter ein stølsveg som har fulgt Grindselva oppover. Vegen er kraftig overgrodd med mose og bregnebusker med tett blandingskog pü begge sider. Strukturskildring S1: Oppmura veg / sti. ca. 150 m lang, 2 m brei og 0,5-1,8 m høg.
S1, oppmurt veg/sti (foto #250)
168
K 129701 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 247, GBNR 81/2) Einskildminnekategori Steingard
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Tal kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129701 (steingjerde) er lokalisert i ei bratt sørvend skråning vest for ein bekk sør for stølsområdet Kyrali.
Lokalitetskart med K 129701, steingjerde.
Skildring av lokaliteten Steingjerdet er sterkt overgrodd av mose og bregner med tett skog rundt. Berre ein liten del av det er synleg, men det er truleg at steingjerdet har strekt seg lengre i begge retningar (aust-vest). K 129701 ligg like nord for traseen, og tiltaket er dermed i indirekte konflikt med kulturminnet. Strukturskildring S1: Steingjerde. Ca. 5 m langt, 1 m brei og 0,5 m høg.
S1, steingjerde (foto #236)
169
K 129702 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 248, GBNR 82/1) Einskildminnekategori Steingard
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129702 (steingjerde) er lokalisert på eit noko flatare parti ca. 450 m.o.h. i ei elles bratt sørvend skråning sørvest for Raunesteinholten og vest for Kluksgjelet. K 129702 ligg i traseen, og tiltaket er i direkte konflikt med kulturminnet.
Lokalitetskart med K 129702, steingjerde.
Skildring av lokaliteten Steingjerdet er overgrodd av mose og bregner med tett skog rundt. Berre ein liten del av det er synleg, men det er truleg at steingjerdet har strekt seg lengre i begge retningar (aust-vest). Strukturskildring S1: Steingjerde. ca. 7-8 m langt, 0,8-1 m brei og 0,5 m høg.
170
S1, steingjerde (foto #237)
R 129600 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE), LO K 249, GBNR 82/1) Einskildminnekategori Heller Tuft Oppmuring
Mengd C14-datering (kalibrert) 1 160 f. Kr. – 60 e. Kr. (Beta 263393) 1 1
Mengd kolprøver 1 0 0
Terrengskildring og lokalitet R 129600 (Heller og tuft) er lokalisert på eit noko flatare parti ca. 450 m.o.h. i ei elles bratt sørvend skråning sørvest for Raunesteinholten og vest for Kluksgjelet. Eit steingjerde (K129702) ligg like sørvest for lokaliteten. Truleg kan gjerdet knytast til aktivitet i samband med R 129600. R 129600 ligg i traseen, og tiltaket er dermed i direkte konflikt med lokaliteten. Fleire tre står innanfor lokalitetsflata og felling av desse ved rydding av traseen kan føre til skade på kulturminnet. Skildring av lokaliteten Lokaliteten er samansett av ein heller (S1), ei tuft (S2) og ei oppmuring (S3). Lokaliteten ligg i tett blandingsskog, hovudsakleg lauvskog. På søraustsida av ei stor flyttblokk finn vi helleren. Det er også ei stor flyttblokk framfor helleren. Fleire flate steinar i helleren kan tyde på at det har vore ei slags oppbygging ved helleren.
171
Lokalitetskart med R 129600, heller og tuft.
Eit prøvestikk i helleren avdekka eit nivå med eldstadsaktivitet ca. 28 cm under overflata. Like over og i øvre del av eldstaden blei det funne fire skår etter eit kleberkar. Alle skåra var like tjukke, 5,5 mm, der to av dei var randskår. Skåra er leverte inn til Bergen Museum og har fått aksesjonsnummer 86/09. Tynnvegga kleberkar er tidstypiske for siste del av yngre bronsealder-førromersk jernalder. Ei C14-datering av trekol frå eldstaden gav ei datering til overgangen førromersk jernalder – eldre romartid. Karbondateringa passar slik sett godt med den typologiske dateringa. Få meter sørvest for helleren er det ei flate med restar etter ei lita tuft. Tufta er overgrodd og framstår som eit søkk i terrenget der sørveggen er ein naturleg bergrygg. Truleg er den oppmura med stein, men det er vanskeleg å avgjere på grunn av overdekka vegetasjon. Like aust for tufta er det ei oppmuring (S3) som truleg kan knytast til tufta. Det er usikkert kva funksjon denne oppmuringa har hatt. Strukturskildring S1: Heller. ca. 5,6 m lang, 1,8 m brei (dråpefall) og 3,5 m høg. Kan ha vore delvis oppmura. S2: Tuft. 4 m lang, 3 m brei og 0,5 m høg. Rektangulær form. S3: Oppmuring (truleg tilknytt S2): 5 m lang og 4 m brei.
172
R129600 (heller), planteikning. Prøvestikk er markert med raud kvadrat.
S1, heller med prøvestikk (foto #245)
Prøvestikk PS1, profil (foto #239)
Prøvestikk PS1, profilteikning
173
S2, tuft (foto #254)
S3, oppmuring (foto #257)
S1, heller til høgre under flyttblokka (foto #242
Randskår av kleberkar (foto #270)
K 129716 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 262, GBNR 82/1) Einskildminnekategori Tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129716 (tuft) er lokalisert i sørvendt skråning søraust for Kyrali og sørvest for Raunesteinholten. På kart frå gardsleksikonet i Fylkesarkivet er det avmerka ein bygning kalla Hylmeløa og eit område nordaust for denne for Hylma, som var utmark, slått og lauvteig. Truleg er den registrerte tufta restar etter denne løa. K 129716 ligg i traseen, og tiltaket er dermed i direkte konflikt med kulturminnet. Skildring av lokaliteten Tufta ligg i tett lauvskog og kan vere vanskeleg å få auge på. Den held på å bli overgrodd av mose, bregner og bjørketre. Den austre veggen til tufta er mest inntakt, medan dei andre veggane er mindre synlege. Restar etter eit bølga blekktak tyder på bruk i nyare tid.
174
Lokalitetskart med K 129716, tuft.
Strukturskildring S1: Tuft med grunnmur av stein. 5 m lang, 4,5 m brei og 1,5 m høg. RektangulÌr form.
S1, tuft (foto #258)
175
K 129944 (BUSETNAD/A KTIVITETSOMRÅDE, LOK 270, GBNR 13/1) Einskildminnekategori Tuft
Mengd C14-datering (kalibrert) 2
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129944 (tufter) er lokaliserte i sørvend skråning vest i eit alpinanlegg på Kleppa. K 129944 ligg i området for anleggsveg nr. 322, og tiltaket er dermed i stor grad av konflikt med kulturminnet.
Lokalitetskart med K 129944, tufter.
Skildring av lokaliteten Tuftene ligg i delvis ope område (nedhogd) med noko granskog og nokre lauvtre. Ein skogsveg som er planlagd som anleggsveg ligg heilt i kant med tuftene. Begge tuftene har ei kraftig oppmuring, truleg intakte grunnmurar – noko som kan tyde på at dei er av nyare dato. S1 ligg fem meter vest for S2. Strukturskildring S1: Tuft med grunnmur av stein. 4 m lang, 4 m brei og 0,9 m høg. Kvadratisk form. S2: Tuft med grunnmur av stein. 7 m lang, 5 m bred og 0,2-0,9 m høg. Rektangulær form.
176
S1, tuft (foto #263)
S2, tuft (foto #264)
K 129945 (ANNAN TYPE LOKALITET, LOK 271, GBNR 12/3) Einskildminnekategori Grensestein
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129945 (grensestein) er lokalisert i sørvend skråning ved Husabøstølen, omlag 11 m sør for traktorveg som er planlagd anleggsveg (sjå kart for K 129946). K 129945 ligg ikkje langt frå anleggsveg nr. 322, og tiltaket er dermed i stor grad av konflikt med kulturminnet. Skildring av lokaliteten Grensestein med tydeleg innrissa kross på vestre side. Den er plassert oppå ei steinsetting som inneheld 4-6 steinar.
K 129945, grensestein (foto #265)
K 129946, grensestein (foto #266)
Strukturskildring S1: Grensestein. 0,16 m brei og 0,4 m høg. Trekantforma.
177
K 129946 (ANNAN TYPE LOKALITET, LOK 272, GBNR 12/3) Einskildminnekategori Grensestein
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129946 (grensestein) er lokalisert i sørvend skråning mellom to traktorvegar sør for Orrasete. Terrenget rundt er ope og ligg i eit område som er brukt som støl og alpinanlegg (jf. kart i samband med K 129945). K 129946 ligg i utkanten av anleggsveg nr. 322, og tiltaket er dermed i indirekte konflikt med kulturminnet. Ei utbetring av anleggsvegen kan føre til stor grad av konflikt. Skildring av lokaliteten Grensesteinen har grovt innrissa kross på sørvestre side. Den står litt skeivt og hellar nedover mot sør. Strukturskildring S1: Grensestein. 0,30 x 0,1 m brei og 0,4 m høg. Firkanta form..
Lokalitetskart med K 129945 og K129946, grensesteinar.
178
K 129947 (ANNAN TYPE LOKALITET, LOK 273, GBNR 12/34-35) Einskildminnekategori Grensestein
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129947 (grensestein) er lokalisert i sørvend skråning søraust for Styggeli og nordaust for Volavatnet. Markerer truleg grensa mellom gbnr.12/34 og 12/35. Grensesteinen ligg i eit skogholt med gran og noko bjørk med attgrodd beiteområde mot vest. Skildring av lokaliteten Grensestein er høg og smal. Den stikk opp av lyngen og er godt synleg. K 129947 ligg like sør for trasé og anleggsveg som går ut frå nr. 322 (mot vest). Anleggsvegen vil kome i stor grad av konflikt med kulturminnet. Strukturskildring S1: Grensestein. 0,28 x 0,08 m brei og 0,65 m høg. Firkanta form.
Lokalitetskart med K 129947, K 129948 og K129949, grensesteinar og vegfar.
179
K 129948, grensestein (foto #268)
K 129947, grensestein (foto #267)
K 129949, vegfar/stølsveg (foto #269)
K 129948 (ANNAN TYPE LOKALITET, LOK 274, GBNR 12/3, 34) Einskildminnekategori Grensestein
Mengd C14-datering (kalibrert) 1
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129948 (grensestein) er lokalisert i sørvend skråning søraust for Styggeli og nordaust for Volavatnet. Markerer truleg grensa mellom gbnr. 12/3 og 12/34. Grensesteinen ligg i skogvaksen steinur, dominert av barskog (jf. kart i samband med K 129947). Skildring av lokaliteten Grensesteinen ligg mellom store tre og kan vere vanskeleg å få auge på. Ein kross er rissa inn på austsida av steinen. K 129948 ligg like sør for trasé og anleggsveg som går ut frå nr. 322 (mot vest). Ca. 30 m rett nord for steinen er det planlagt eit mastefeste (BM 166). Tiltaket kan dermed kome i stor grad av konflikt med kulturminnet. Strukturskildring S1: Grensestein. 0,35 x 0,05 m brei og 0,45 m høg. Firkanta form. K 129949 (VEGANLEGG , LOK 275, GBNR 12/3 ) Einskildminnekategori Vegfar (stølsveg)
Meng 1
C14-datering (kalibrert)
Mengd kolprøver 0
Terrengskildring og lokalisering K 129949 (vegfar) er lokalisert i sørvend skråning søraust for Styggeli og nordaust for Volavatnet (jf. kart i samband med K 129947). Skildring av lokaliteten Vegen som er aust-vest orientert er oppbygd i sør. Oppbygginga er svak og overgrodd. Vegfaret held fram både mot aust og vest, men i form av ein enklare sti. 180
K 129949 ligg i traseen. Mastefeste BM166 og nærliggjande anleggsveg kan i tillegg kome i stor grad av konflikt med kulturminnet. Strukturskildring S1: Vegfar. Ca. 20 m lang og 2 m brei. Truleg restar etter eldre stølsveg. OPPSUMMERANDE KOMMEN TARAR FOR LEIKANGER
I samband med den arkeologiske registreringa i traseen for ny kraftlinje gjennom Leikanger kommune blei det totalt registrert 95 strukturar fordelt på 41 lokalitetar. 15 av lokalitetane kan kome i direkte berøring med eit fysisk inngrep i samband med tiltaket og er i stor grad av konflikt. 13 av lokalitetane ligg innanfor planlagd trasé for kraftlinje og er i direkte konflikt med tiltaket. 9 lokalitetar ligg såpass nær traseen eller planlagde anleggsvegar at dei kan kome til skade ved gjennomføring av tiltaket og er derfor i indirekte konflikt. 3 lokalitetar som blei registrerte ligg eit stykke frå området for tiltaket og er i liten grad av konflikt. 13 av lokalitetane er automatisk freda, dvs. frå tida før 1537 (kml § 4). Lokalitetane som er automatisk freda er 5 kolgropslokalitetar, 1 kokegropslokalitet, 3 stølsanlegg, 3 hellerar og 1 flyttblokk med skålgroper. 28 av lokalitetane er truleg yngre enn 1537 og er dermed ikkje automatisk freda. 8 av desse er stølsanlegg, 11 er tufter, 3 stølsvegar/vegfar, 2 steingjerde og 4 grensesteinar. Fleire av desse kulturminna er likevel vanskelege å datere på bakgrunn av typologi eller mangel på daterbart materiale. Ein kan derfor ikkje sjå vekk frå at dei kan vere eldre enn det som er rekna med.
181