Nazio Batuen Batzar Nagusiak bere 71. osoko bilkuran erabaki zuen 2015 Lurzoruen Nazioarteko Urtea izendatzea eta abenduaren 5ean Lurzoruaren Nazioarteko Eguna ospatzea. Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritzarako Erakundea (FAO) arduratuko da ospakizunen antolaketaz, herrialdeetako gobernuekin eta Desertifikazioaren aurka Borrokatzeko Nazio Batuen Konbentzioko idazkaritzarekin batera.
Nafarroako Gobernuak, ekimen horrekin bat eginez, aukera aprobetxatu nahi izan du lurzoruari buruzko ezagupena sustatzeko eta ohartarazteko nolako garrantzia duen elikagaien segurtasunaren arloan eta zenbat eginkizun funtsezko betetzen duen ekosistemetan. Lurzorua, baliabide natural gisara, berriztaezina da gizakiaren denbora-eskalatik ikusita. Planetaren bizirako eta ekosistemen jasangarritasunerako ezinbesteko baliabidea da, betetzen dituen eginkizun eta zerbitzuengatik, hala nekazaritzan eta abeltzaintzan, nola oihanekoizpenean eta ingurumenean oro har: mantenugaien hornitzailea da, elikagaien, bazkaren, zuraren eta beste baliabide batzuen ekoizpenerako; ura jasotzen du, biltegi gisara gordetzen eta haren kalitatea hobetzen, eta ur garbiaren hornitzailea da (erabiltzen dugun ur guztiak lehendik lurra ukitu du); karbono organikoa bahitzen du eta haren gordelekua da erreserbarako; ziklo biogeokimikoetan parte hartzen duten mikroorganismoen habitata da; giza-jardueren euskarria; lehengaien hornitzailea; iraganeko giza-jardueren ondarearen kontserbatzailea; eta abar.
Nafarroako Gobernua lurzoruak aztertzen ari da sistematikoki, Nafarroako Lurzoruaren Institutua 1981ean sortu zenetik gaur egun arte. Bere Lurzoruen Bankuan badu 15.000 lurzoru-profil baino gehiagori buruzko informazioa, baita 34.000 analisi baino gehiagori buruzkoa ere. Nafarroako lurzoruen mapa egiten ari da, 1/25.000 eskalan, eta dagoeneko lurraldean kultibaturik dagoen azaleraren 2/3 baino gehiagorako egina dago. Horretaz gainera, lurzoruen higadurari eta gazitzeari loturiko arazoei buruzko hainbat azterlan egin dira. Ildo berean, lurralde osoko lurzoruen erabileren inbentarioak ere egin dira, baita landaretza naturalaren serienak ere, jakinik horiek direla lurzoruen gainean eragina duten baldintza naturalen adierazleak. Informazio horrek guztiak balio du lurzoruari ahalik eta erabilerarik hoberena emateko, jasangarritasunaren barrenean, kontuan hartuz gizateriaren biziraupenerako funtsezko zutabeetako bat dugula.
Espero dugu egutegi hau interesgarria iruditzea eta gogo onez hartzea Lurzoruen Nazioarteko Urte honetan zure ondoan edukitzeko.
Argitaratzailea: Argitaratzailea Landa Garapeneko, Ingurumeneko eta Toki Administrazioko Departamentua Koordinatzailea: Koordinatzailea Ingurumenari buruzko Informazio eta Hezkuntzaren Atala Laguntzailea: Laguntzailea Lurzoru eta Klimatologia Bulegoa Diseinua eta maketazioa: maketazioa Ingurumenari buruzko Informazio eta Hezkuntzaren Atala Argazkia: Argazkia Lurzoru eta Klimatologia Bulegoa Nafarroako Gobernuaren egutegiaren harpidetza eta deskarga
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
Kaltzio-horizontea Hau izaten da lurrazala baino beherago sortzen den horizonte bat, zeinean karbonato sekundarioak pilatu egiten baitira. Karbonato horietako gehienak kaltzio-karbonatoak dira; hortik hartzen du lur zerrenda honek izena. Ura gainazaletik sartzen da, eta barrenerantz bidean mineralak garraiatzen ditu geruza sakonagoetara, non prezipitatu eta karbonato sekundario hauek pilatzen baitira. Horizonte hau koloreagatik ezagutzen da, argiagoa baita (zuria ere izatera irits daiteke), eta prezipitazio zuriak izaten direlako poroetan, aurpegietan eta/edo nodulu bigun nahiz gogorretan. Honelakoak B edo C motetako horizonteetan ager daitezke, eta k atzizkia eransten zaie.
19
20
21
22
23
24
26
27
28
29
30
31
25
Geruza hau eratzeko, beharrezkoa da urtaro batzuetan hezetasuna izatea, karbonatoak garraiatzeko adina, eta lehorraldiak gero, orduan horizonte honetan prezipita daitezen. Nafarroan, ugari dira erdialdetik hegoalderantz, tuparrien gaineko hegaletan eta terraza ertainetan dauden lurretan. Hondoetako lurzoruetan ezin dira eratu gehiegizko hezetasunagatik; iparraldean ere ez, arrazoi beragatik. Kaltzio asko izatea kaltegarria izan daiteke gai hori ongi jasaten ez duten kultiboentzat.
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
Truke-horizontea Horizonte hau lurrazala baino beherago sortzen den geruza bat da; hemen, jatorrizko haitzak bere ezaugarriak galdu ditu, eraldaketa handiaren ondorioz, eta lurzoru bihurtu da. Egitura eta kolorea aldatuak izan ditzake, eta galduak karbonatoak edo igeltsua, etab. Oro har, honen ezaugarri nagusiak garbiketa eta eraldaketa fisikoa eta/edo kimikoa dira. Ezin da B motako horizontean besterik agertu, eta w atzizkia eransten zaie. Honelako lur-zerrenda eratzeko, beharrezkoa da nolabaiteko hezetasun maila bat izatea, lurra garbitu eta materialak eraldatzeko gai izanen dena. Nafarroa osoan aurki daitezke, baina, betiere, gutxiago izaten dira eskualde lehorretan. Horizonte hauek azidoak, neutroak edo basikoak izan daitezke, eta adierazten dute lurzoruak nolabaiteko bilakaera eta garapena izan duela.
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1 2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Entisol sakona Entisola esaten zaio bilakaera edafologikoaren zantzurik erakusten ez duen lurzoruari. Bilakaerarik jasan ez duten lurzoru gazteak izaten dira. Alubioi gertatu berriko eremuetan izaten dira, edo uholde-lautadetan, edo pilaketa aktiboko hondoetan edo higadura jasaten duten hegaletan; lurrazaleko material-galerak ez die bilakaera gauzatzen uzten. Lehenbiziko motetakoak, lurzoru sakonak izaten dira; bigarrenekoak, sakonera txikikoak. Argazkiko zehar-ebakia Castejonen Ebro bazterrean dagoen ibarbaso bateko lurzoruari dagokio, eta bertan ikus dezakegu legar edo hareazko horizonte desberdinek ez dutela egiturarik ageri eta trinkoak direla. Produktibitatea gehienbat testurak eta harri-kopuruak mugatzen dute; izan ere, ibaiak ekarritako materiala nola jalkitzen den, lurzoruan legaredo harea-pilotak izan daitezke horretan eragin dezaketenak.
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Oxidazio-erredukzio seinaleak Lurra urasetzen denean, lurzoru barreneko hutsuneak urez betetzen dira eta flora mikroskopikoak uraren oxigenoa kontsumitzen du, ondorioz baldintza anoxikoak utzirik. Baldintza horietan, lurzoruan dagoen burdina aldatzen da, kolore arregorrikarako Fe+++ izatetik kolore griseko Fe++ izatera. Urasetze egoerak denbora batean bakarrik irauten duen lekuetan, kolore desberdineko guneak ikusten dira: oxigeno gehiago dagoen hartan, arre, eta gune erreduzituetan, gris. Horrelako kolore desberdinak dituen lurrari pseudogleia esaten zaio. Urasetzea iraunkorra baldin bada, lur osoak kolore grisa du. Kasu horretan, lur puska bat airera ateratzen denean haren azala arre bihurtzen da burdinaren oxidazioaren ondorioz, sagarra zatitzean gertatzen den bezalaxe. Horrelako lurrari gleia esaten zaio. Argazkiko zehar-ebakia Sakanako lur bati egina da; bertan ikusten da lurraren kolorea gero eta grisagoa dela sakontzen joan ahala. Kasu honetan uraren maila aldatzen da urtean zehar, gorago edo beherago. Urez ase izateak asko mugatzen du lur hauen produktibitatea; baldintza horiei egokitutako landaretza berezia izaten da halakoetan.
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Igeltsu-horizontea Lurrazala baino beheragoko geruza bat da, non sulfato sekundarioak pilatu baitira. Sulfato hauek gehienbat igeltsua dira; hortik hartzen du lur zerrendak izena. Lurzoruaren azaletik sartzen den urak igeltsu-harriak garbitu, eta beherantz garraiatzen ditu haien osagaiak; geruza sakonagoetan, prezipitazioaren ondorioz, sulfato sekundarioak pilatzen dira. Horizonte hau koloreagatik ezagutzen da, zuria baita, eta prezipitazio zuriak izaten direlako, poroetan, aurpegietan. Egiturarik gabeko ore biguna eratzen dute, klarion bigunaren antza duena baina nolabaiteko porositatearekin. Honelakoak B edo C motetako horizonteetan ager daitezke, eta y atzizkia eransten zaie. Geruza hau eratzeko, beharrezkoa da izatea urtaro batean nolabaiteko hezetasuna, igeltsu-harria garbitzeko adina, eta lehorraldiak gero, horizontean sulfatoen prezipitazioa gerta dadin. Nafarroan, halakoak ugari dira erdialdetik hegoalderanzko eskualde jakin batzuetan, tuparrien eta igeltsuen gaineko hegaletan dauden lurretan. Hondoetako lurzoruetan ezin dira eratu gehiegizko hezetasunagatik; iparraldean ere ez, arrazoi beragatik. Nekazaritzako lanen ondorioz geruza hau lurrazalera agertzen denean, lurzorua zuri ageri da denbora batean. Ez dira produktibitate handiko lurzoruak izaten.
Horizonte petrokaltzikoa
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
29
30
24
25
26
27
28
Lurrazala baino beheragoko horizonte bat da, eta bertan hainbeste kaltziokarbonato sekundario pilatu da non zementatu egin baita. Zementazio horretatik datorkio izena; izan ere, harrizkoa dirudi. Horizonte hau ezagutzen da zementaturiko geruza zuri bat edukitzeagatik, ertzekin edo gabe. Ura gainazaletik sartzen da, eta barrenerantz bidean mineralak garraiatzen ditu geruza sakonagoetara, non prezipitatu eta karbonato sekundarioak pilatzen baitira. Prezipitazioa eta zementazioa handitzen doa pixkanaka, eta kaltzio-horizonteen eta egiazko petrokaltzikoen artean beste batzuk eratzen dira, tarteko direnak. C motako horizonteak izaten dira, eta atzizkia eransten zaie. Geruza hau eratzeko, beharrezkoa da izatea urtaro batean nolabaiteko hezetasuna, kareharria garbitzeko adina, eta lehorraldiak gero, horizontean karbonatoen prezipitazioa gerta dadin. Nafarroan, halakoak ugari dira erdialdetik hegoalderanzko alubioiterraza altuen eta zaharrenetan; izan ere, iragan urrunean eratu ziren, Pleistozenoan, beste baldintza klimatiko batzuk ziren garaian. Oso lurzoru zaharrak izaten dira. Beren produktibitatea ez da oso handia, harri asko dutelako eta sakonera erabilgarria txikia delako. Sustraiek ezin dituzte zementu-geruzak zulatu.
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Podzola Podzolak eskualde hotz eta hezeetan izaten dira, ongi drainatutako lurzoruetan, zeinetan garbitzen baitira buztina, burdina, aluminioa eta materia organikoa, lurrazaleko horizonteetatik geruza sakonetara. Normalean, lurrazaleko horizonte oso ilun baten azpian geruza zuri edo gris argia izaten da, "albikoa" esaten zaiona, kuartzoharea garbituaz osatua. Horizonte honen azpian, geruza arre oso iluna izaten da, batzuetan zementatua, zeina baita materia organikoaren eta lurzoruaren goiko aldean garbitutako aluminio- eta burdina-seskioxidoen arteko pilaketaren ondorioa. Eta, azkenik, horizonte arre bat ageri da, goialdeko horizonteetan garbitutako buztinen pilaketagatik. Horizonte albikoari E letra eransten zaio. Haren azpitik daudenak B geruzak dira, eta atzizki hauek izaten ahal dituzte: "h" (materia organiko ilubialaren metaketa), "o" (hondarseskioxidoen metaketa), "s" (seskioxido ilubialen metaketa) eta "t" (buztina ilubialaren metaketa). Lurzoru hauek oso azidoak eta elkorrak izaten dira. Nafarroan, lur mota hau klima oso hezeko eta hotz samarreko eskualdeetan izaten da, material hareatsuaren gainean. Adibide onak aurkituko ditugu Urbasan (Ameskoetako Limitaciones mendian) edo Sorogainen.
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24 31
25
26
27
28
29
30
Lurzoru gaziak Lurzoru hauetan igeltsua baino disolbagarriagoak diren gatzak pilatzen dira. Drainatze ona duten lurretan, euriak gatzak barrenerantz garraiatzen ditu. Urrunagotik begiratuko bagenu, ikusiko genuke paisaia batean euriak gatzak mendi-hegaletan behera garraiatzen dituela hondoetaraino, eta han urarekin batera ateratzen direla kanpora. Klima lehorra baldin bada eta lurrunketa handia, eta beheko aldeak drainatze txarra baldin badu, gatzak leku horietan pilatuko dira. Horren ondorioz, lurzoru hauen azalean orban zuriak eratzen dira, eta gatz kopuru handi horrek ez die landareei hazten uzten. Lurzoru gaziak, B edo C horizonteetan agertzen dira, eta z atzizkia eransten zaie. Nafarroan, drainatze txarreko lekuetan izaten dira, hondoetan jeneralean, hegoaldeko eskualde batzuetan. Esate baterako, Sesmako Salobre izeneko parajean. Oro har, egitura txarreko lurzoruak izaten dira, produktibitate eskasa edo bat ere ez dutenak gehiegizko gatz kopuruagatik. Landaretza berezia sortzen da honelako lurretan, tokian tokiko gazitasun mailaren araberakoa.
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Lurzoru azpiratuak Nafarroako erdialdetik hegoalderanzko lurretan zeharebakia eginez gero, maiz aurkituko dugu toki jakin bateko lurzoru zaharra zena azpiraturik, haren gainean pausatu direlako inguruko mendi-hegaletako lurren higaduratik datozen jalkinak. Gehienetan sedimentu historiko bat izaten da, eta horra iritsi zen inguruko mendi-hegaletako lurrak lantzeko asmoz luberritu zirenean. Maiz jalkin-geruza horretan egur-ikatz zatiak edo zeramikakoak aurkitzen dira. Lurrazaleko horizonte zahar hura bere kolore ilunagatik eta duen materia organikoagatik bereizten da.
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
26
27
28
29
30
31
25
Sakonera txikiko entisola harkaitz bigunaren gainean Entisola esaten zaio bilakaera edafologikoaren zantzurik erakusten ez duen lurzoruari. Bilakaerarik jasan ez duten lurzoru gazteak izaten dira. Alubioi gertatu berriko eremuetan aurkitzen dira, pilaketa aktiboko hondoetan edo uholde-lautadetan (martxoan erakutsitakoaren antzera), edo higadura jasaten duten hegaletan; lurrazaleko material-galerak ez die bilakaera gauzatzen uzten. Lehenbiziko motetakoak, lurzoru sakonak izaten dira; bigarrenekoak, sakonera txikikoak. Lurzoru hauek harkaitz bigunen gainean gara daitezke (halaxe da kasu honetan) edo harkaitz gogorren gainean (hurrengo kasuan ikusiko dugu). Argazkiko zehar-ebakian ikusten da lurzoru honek lurrazaleko horizonte bat besterik ez duela, harkaitzaren gainean zuzenean kultibatua. Kasu honetan trinkotasun txikiko tuparriak dira. Lur-zerrenda hain mehea izateak baldintzatzen du lurraren produktibitatea..
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1 2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23 30
24
25
26
27
28
29
Sakonera txikiko entisola harkaitz gogorraren gainean Entisola esaten zaio bilakaera edafologikoaren zantzurik erakusten ez duen lurzoruari. Bilakaerarik jasan ez duten lurzoru gazteak izaten dira. Alubioi gertatu berriko eremuetan aurkitzen dira, pilaketa aktiboko hondoetan edo uholde-lautadetan (martxoan erakutsitakoaren antzera), edo higadura jasaten duten hegaletan; lurrazaleko material-galerak ez die bilakaera gauzatzen uzten. Lehenbiziko motetakoak, lurzoru sakonak izaten dira; bigarrenekoak, sakonera txikikoak. Lurzoru hauek harkaitz bigunen gainean gara daitezke (aurreko hilabetean ikusi genuen) edo harkaitz gogorren gainean (halaxe da kasu honetan). Argazkiko zehar-ebakian ikusten da lurzoru honek lurrazaleko horizonte bat besterik ez duela, harkaitzaren gainean zuzenean kultibatua. Kasu honetan kareharri trinkoak dira. Ohartu zein harritsua den lurrazala, lurra lantzean azpiko harkaitza ukitzearen ondorioz. Geruzaren zabalera hain txikia eta lurra hain harritsua izateak baldintzatzen du lurraren produktibitatea
Astelehena Asteartea Asteazkena Osteguna
Ostirala
Larunbata
Igandea
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Vertisolak Buztina kantitate handia duten lurzoruak izaten dira; lehortzen direnean, artesi sakonak agertzen dira. Berriz ere hezetuz gero, artesiak itxi egiten dira. Mugimendu horien ondorioz, lerratze-aurpegiak sortzen dira agregatuen eta ziri-formako agregatuen artean. Horretaz gainera, artesiak irekita daudenean beren barrenera erortzen den materiala dela-eta, profila pixkanaka nahasteko prozesua gauzatzen doa, artesien irekieraeta itxiera-zikloak dituena. Nafarroan ez dira honelako asko ikusten; erdialdean eta hegoaldean, toki bakanetan aurkitzen dira. Buztina kantitate handiari esker, oso lur emankorrak izaten dira, baina lantzeko zailak.
URTARRILA A
A
A
O
O
OTSAILA L
I
A
1
2
3
4
A
A
O
O
MARTXOA L
I
A
A
A
O
O
L
I
1
1
5
6
7
8
9
10
11
2
3
4
5
6
7
8
2
3
4
5
6
7
8
12
13
14
15
16
17
18
9
10
11
12
13
14
15
9
10
11
12
13
14
15
19
20
21
22
23
24
25
16
17
18
19
20
21
22
16
17
18
19
20
21
22
26
27
28
29
30
31
23
24
25
26
27
28
23
24
25
26
27
28
29
30
31
L
I
APIRILA A
A
A
O
O
MAIATZA L
I
A
1
2
3
4
5
A
A
O
O
EKAINA L
I
A
A
A
O
O
1
2
3
1
2
3
4
5
6
7
6
7
8
9
10
11
12
4
5
6
7
8
9
10
8
9
10
11
12
13
14
13
14
15
16
17
18
19
11
12
13
14
15
16
17
15
16
17
18
19
20
21
20
21
22
23
24
25
26
18
19
20
21
22
23
24
22
23
24
25
26
27
28
27
28
29
30
25
26
27
28
29
30
31
29
30
L
I
UZTALIA A
A
A
O
O
ABUZTUA L
I
A
1
2
3
4
5
A
A
O
O
IRAILA L
I
A
1
2
A
A
O
O
1
2
3
4
5
6
6
7
8
9
10
11
12
3
4
5
6
7
8
9
7
8
9
10
11
12
13
13
14
15
16
17
18
19
10
11
12
13
14
15
16
14
15
16
17
18
19
20
20
21
22
23
24
25
26
17
18
19
20
21
22
23
21
22
23
24
25
26
27
27
28
29
30
31
24
25
26
27
28
29
30
28
29
30
L
I
31
URRIA A
A
A
O
AZAROA
O
L
I
A
1
2
3
4
A
A
O
O
ABENDUA L
I
A
A
1
A
O
O
1
2
3
4
5
6
5
6
7
8
9
10
11
2
3
4
5
6
7
8
7
8
9
10
11
12
13
12
13
14
15
16
17
18
9
10
11
12
13
14
15
14
15
16
17
18
19
20
19
20
21
22
23
24
25
16
17
18
19
20
21
22
21
22
23
24
25
26
27
26
27
28
29
30
31
23
24
25
26
27
28
29
28
29
30
31
30 2015 egutegia deskargatu ahal izango duzu http://www.navarra.es/home_es/Servicios/ Hurrengo urteko egutegia aplikatuko postari gurekin entornos.navarra@navarra.es
URTARRILA A
A
A
O
O
OTSAILA L
I
A
A
A
O
O
MARTXOA L
I
A
1
2
3
1
2
3
4
5
6
7
A
A
O
O
L
I
1
2
3
4
5
6
4
5
6
7
8
9
10
8
9
10
11
12
13
14
7
8
9
10
11
12
13
11
12
13
14
15
16
17
15
16
17
18
19
20
21
14
15
16
17
18
19
20
18
19
20
21
22
23
24
22
23
24
25
26
27
28
21
22
23
24
25
26
27
25
26
27
28
29
30
31
29
28
29
30
31
L
I
APIRILA A
A
A
O
O
MAIATZA L
I
A
1
2
3
A
A
O
O
EKAINA L
I
A
A
A
1
O
O
1
2
3
4
5
4
5
6
7
8
9
10
2
3
4
5
6
7
8
6
7
8
9
10
11
12
11
12
13
14
15
16
17
9
10
11
12
13
14
15
13
14
15
16
17
18
19
18
19
20
21
22
23
24
16
17
18
19
20
21
22
20
21
22
23
24
25
26
25
26
27
28
29
30
23
24
25
26
27
28
29
27
28
29
30
30
31
L
I
UZTALIA A
A
A
O
O
ABUZTUA L
I
A
A
A
O
O
IRAILA L
I
A
1
2
3
1
2
3
4
5
6
7
A
A
O
O 1
2
3
4
4
5
6
7
8
9
10
8
9
10
11
12
13
14
5
6
7
8
9
10
11
11
12
13
14
15
16
17
15
16
17
18
19
20
21
12
13
14
15
16
17
18
18
19
20
21
22
23
24
22
23
24
25
26
27
28
19
20
21
22
23
24
25
25
26
27
28
29
30
31
29
30
31
26
27
28
29
30
L
I
URRIA A
A
A
O
AZAROA
O
L
I
A
1
2
A
A
O
O
ABENDUA L
I
A
1
2
3
4
5
6
A
A
O
O 1
2
3
4
3
4
5
6
7
8
9
7
8
9
10
11
12
13
5
6
7
8
9
10
11
10
11
12
13
14
15
16
14
15
16
17
18
19
20
12
13
14
15
16
17
18
17
18
19
20
21
22
23
21
22
23
24
25
26
27
19
20
21
22
23
24
25
24
25
26
27
28
29
30
28
29
30
26
27
28
29
30
31
31 2015 egutegia deskargatu ahal izango duzu http://www.navarra.es/home_es/Servicios/ Hurrengo urteko egutegia aplikatuko postari gurekin entornos.navarra@navarra.es