Bierna ochrona przeciwpożarowa budynków

Już na etapie projektowania budynku należy we właściwy sposób zaplanować zabezpieczenia przeciwpożarowe obiektu. Obok czynnego zabezpieczenia przeciwpożarowego, którego celem jest minimalizacja skutków powstałego już pożaru, projekt powinien uwzględniać bierną ochronę przeciwpożarową budynku, mającą za zadanie spowolnić niekontrolowane rozprzestrzenianie się ognia, a w efekcie przyczynić się do tego, aby budynek był w stanie obronić się sam przed pożarem.

System PROMADUCT®-500 – samonośne przewody wentylacyjne i oddymiające oraz obudowy stalowych przewodów Fot. Promat

 Co mówią przepisy?

Elementy, jakie projektant powinien uwzględnić w zakresie biernej ochrony pożarowej, zawarte są w przepisach znajdujących się w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zgodnie z rozporządzeniem budynki muszą być podzielone na określonej wielkości strefy pożarowe. Wszelkie instalacje techniczne przechodzące przez ściany oraz stropy powinny znajdować się w odpowiednich przejściach zwanych przepustami instalacyjnymi umiejscowionymi pomiędzy poszczególnymi strefami pożarowymi.

Parametry, jakie powinny spełniać ściany, stropy, drzwi oraz przepusty instalacyjne, w precyzyjny sposób określają przepisy budowlane. Ich uwzględnienie pozwala projektantowi na wyróżnienie metod oraz działań, których celem jest wzmocnienie odporności konstrukcji poprzez zwiększenie nośności ogniowej (R), szczelności ogniowej (E) oraz izolacyjności ogniowej (I) obiektu.

Czym charakteryzują się wspomniane parametry? Nośność ogniowa (R) określa czas, po jakim dany element konstrukcji przestaje spełniać swoją funkcję. Dochodzi do tego na skutek zniszczenia mechanicznego, utraty statyczności, przekroczenia granicznych wartości przemieszczeń lub zbyt dużych odkształceń, na co wpływ ma działanie czynników zewnętrznych.

Czas, po jakim konstrukcja przestaje spełniać swoją funkcję oddzielającą, określa parametr E – szczelność ogniowa. Dzieje się to wskutek pojawienia się na powierzchni nienagrzewanej płomieni, pęknięć lub dużych szczelin, przez które przenikają płomienie lub gazy. Przyczyną może być także odpadający od konstrukcji jej element.

Oceny szczelności ogniowej dokonuje się na podstawie trzech aspektów: 1.Sprawdzając zakres pęknięć lub otworów przekraczających podane wymiary. Weryfikację przeprowadza się na podstawie penetracji szczelinomierzem o średnicy 6 oraz 25 mm.

Zabezpieczenie ogniochronne płytami na spoiwie cementowym podciągów konstrukcji żelbetowej Fot. Paweł Sulik Obudowa konstrukcji stalowej płytami ogniochronnymi Fot. Paweł Sulik

2.Określając stopień zapalenia się lub żarzenia tamponu bawełnianego w czasie 30 s, na które może być przyłożony do nienagrzewanej powierzchni elementu badawczego. 3.Badając stopień utrzymywania się płomienia na powierzchni nienagrzewanej przy ogniu ciągłym trwającym dłużej niż 10 s.

Ostatni parametr stanowi izolacyjność ogniowa (I) – określająca czas, po którym element przestaje spełniać funkcję oddzielania wskutek przekroczenia temperatury granicznej na powierzchni nienagrzewanej. Jej oceny dokonuje się na podstawie pomiaru przy maksymalnym przyroście temperatury ograniczonym do 180°C w dowolnym punkcie nienagrzewanej powierzchni elementu badawczego lub pomiaru przyrostu średniej temperatury powierzchni nienagrzewanej elementu badawczego, który powinien być ograniczony do 140°C.

 Bierna ochrona przeciwpożarowa – z czego ją wykonać?

Obok planowania biernej ochrony pożarowej na etapie projektowania, istotne jest odpowiednie jej wykonanie na etapie realizacji. Niezbędny jest dobór właściwych materiałów budowlanych oraz gotowych produktów, posiadających odpowiednie certyfikaty, aprobaty techniczne, deklaracje stałości właściwości użytkowych oraz klasyfikację ogniową.

W skład biernej ochrony przeciwpożarowej wchodzą: » zabezpieczenia szczelin i dylatacji środkami ogniochronnymi.

W większości budynków stosuje się szczeliny dylatacyjne, których celem jest przejęcie naprężenia wynikającego wywołanymi przez

różnice temperatur zmianami objętości i odkształceń w konstrukcji. Do zamknięcia takich szczelin, zapobiegając rozprzestrzenianiu się ognia i dymu, można wykorzystać masy ognioochronne lub taśmy dylatacyjne z PVC, » zabezpieczenia przejść kablowych, które wykonuje się w oparciu o różnego rodzaju bloczki ognioochronne, poduszki ognioochronne, zaprawy ognioochronne czy pianki ognioochronne. Do zabezpieczenia stosuje się także modułowe dławiki kablowe, skrzynki kablowe, a także płyty z wełny mineralnej. Istniejące już ściany chroni się poprzez dodatkową ich obudowę. W nowych ścianach

stosuje się przegrody ceramiczne, żelbetowe, które projektuje się i wykonuje zgodnie z odpornością ogniową tych materiałów, » zabezpieczenia przeciwpożarowe przejść instalacyjnych, gdzie stosuje się głównie produkty posiadające wkład pęczniejący, który w warunkach pożaru kilkukrotnie zwiększając swoją objętość, wypełnia przestrzeń powstałą w wyniku przepalenia się np. rur z tworzywa sztucznego, » zabezpieczenia ogniochronne materiałów palnych, w zależności od zastosowanej konstrukcji budynku: stalowej, żelbetowej czy drewnianej. W przypadku konstrukcji stalowej wykorzystuje się trzy rodzaje zabezpieczeń. Są to farby ogniochronne na bazie wodorośli rozpuszczalnikowej, płyty oraz natryski. W konstrukcjach żelbetowych stosuje się głównie płyty i natryski. Odpowiednia grubość tych materiałów pozwala chronić przed wysoką temperaturą a przede wszystkim chroni zbrojenie, które jest współodpowiedzialne za nośność i szczelność izolacyjną danej konstrukcji. Na rynku dostępne są już także farby ochronne przeznaczone do żelbetonu.

W przypadku konstrukcji drewnianych zabezpieczenia można wykonać, obudowując drewno płytami ognioochronnymi, chroniąc je przed bezpośrednim działaniem ognia, a w sytuacji kiedy z powodów projektowych drewno musi pozostać wyeksponowane (np. w obiektach zabytkowych), w celu zabezpieczenia przeciwpożarowego wykorzystuje się lakiery i impregnaty, których na rynku dostępna jest cała gama.

K-FIRE Putty to rozwiązanie stworzone dla przepustów pojedynczych instalacji. To produkt uniwersalny, a przede wszystkim bardzo szybki i łatwy w montażu. Przeznaczony do instalacji elektrycznych i rurowych w ścianach oraz stropach, zapewnia klasę odporności ogniowej do EI 120 Fot. K-Flex

K-FIRE Tube to rodzaj specjalnej izolacji kauczukowej, która sama w sobie spełnia wymóg klasy odporności ogniowej do EI 120, bez konieczności stosowania dodatkowych systemów uszczelniających. System przeznaczony jest dla rur palnych, stalowych i miedzianych w ścianach i stropach. Jest to także idealne rozwiązanie dla instalacji chłodniczych Fot. K-Flex Przykład zabezpieczenia konstrukcji drewnianej impregnatem do klasy odporności ogniowej R 30 w zabytkowym budynku w Czechach Fot. Paweł Sulik

Widok farby pęczniejącej na elementach stalowych po badaniu odporności ogniowej Fot. Paweł Sulik