VERZAMELKAARTEN HEERHUGOWAARD VOOR BETROKKEN BEWONERS HANDLEIDING CONCEPT
INHOUDSOPGAVE Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Aanleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Doe mee! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Leeswijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Oefening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Eerste indrukken Heerhugowaard . . . . . . . . . 9 Waar is Heerhugowaard uit ontstaan? . . . . 11 Wat is het sociaal kapitaal van Heerhugowaard? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Sociaal kapitaal: plek om te cocoonen . . . . 13 Sociaal kapitaal: daadkrachtige gemeenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Sociaal kapitaal: oude en nieuwe sociale netwerken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Sociaal kapitaal: sleutelpositie in regio . . . . 15 Van stenen stad naar mensenstad . . . . . . . . 15 Decentralisatie, transitie, transformatie & actief burgerschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Stel je voor, het is 2025... . . . . . . . . . . . . . . 18 2025: Cocoonen met kopjes koffie . . . . . . . 22 2025: Bij de tweede giraffe naar links . . . . . 25 2025: Huppeltje maken in middenwaard . . . 27
2
INLEIDING Zien wij onze stad wel als we vluchtig pendelen tussen werk, supermarkt, school en huis? Beste mede-bewoner, Graag nodigen wij je uit om met deze verzamelkaarten beter te kijken naar Heerhugowaard. Kijken is een actieve bezigheid. We zien wat wij denken dat wij zien. Iedereen kijkt dan ook anders naar deze stad... En omdat deze stad heel snel verandert zien wij zelf ook telkens wat anders, als wij beter kijken... Als jij nu, terwijl je dit leest, denkt aan Heerhugowaard: wat zie je dan voor je? Waar denk je dan aan? Toen je zojuist door de stad heen liep, fietste of reed: wat viel je toen op? Als je terugdenkt aan de dag dat je hier voor het eerst kwam: wat viel je toen op? Wat heb je sindsdien zien veranderen? Wat zie je hier nu gebeuren? Wat denk je of hoop je dat in Heerhugowaard gaat gebeuren?
Ik ga morgen anders kijken naar mijn buren.
3
AANLEIDING Na 60 jaar bouwen met steen, is het nu tijd om te bouwen met mensen. We kijken beter als wij even stil staan... En dat is precies wat wij actief in Heerhugowaard hebben gedaan met een groep van 20 bewoners, ondernemers en ambtenaren. De directe aanleiding om met deze groep van 20 mensen samen beter te kijken naar Heerhugowaard, vormt de landelijk terugtrekkende beweging die de overheid maakt in zorg en welzijn. Samen hebben we gekeken wat deze veranderingen betekenen voor Heerhugowaard. Omdat Heerhugowaard nog jong is en steeds verandert zullen wij als bewoners, ambtenaren, politici en professionals een hele eigen invulling moeten geven aan de nieuwe werkelijkheid die in het sociaal domein aan het ontstaan is in Nederland. Samen hebben we verschillende toekomstbeelden ontwikkeld over hoe Heerhugowaard er in 2025 uit kan zien. Wij hebben elkaar uitgedaagd om in kleine stapjes die toekomst in het hier en nu uit te proberen. Hoe meer wij om ons heen zijn gaan kijken, hoe meer wij ervan overtuigd zijn geraakt dat Heerhugowaard een omslag kan en moet maken van stenen stad naar mensenstad. 4
Het steen is nu wel klaar. De sociale groei ligt lastiger. Die kan de gemeente niet afdwingen.
DOE MEE! Deze eerste editie Verzamelkaarten Heerhugowaard bestaat uit 15 kaarten. Aan jou de opdracht om alle 15 kaarten te verzamelen! Elke kaart beschrijft een bestaande sociale activiteit of een denkbeeldige sociale activiteit die mogelijk in de nabije toekomst kan plaatsvinden. Elke activiteit vormt een antwoord op ĂŠĂŠn van onze drie vragen: Vraag 1: Kun je je hier in 2025 thuis voelen en in contact zijn met je buren? Vraag 2: Wat zijn de nieuwe sociale rituelen in Heerhugowaard in 2025? Vraag 3: Wat maakt jou in 2025 zo blij in Middenwaard dat je spontaan een huppeltje maakt? We zijn heel benieuwd of jij ziet wat wij zien. Wij zijn heel benieuwd wat jij ziet als je tijd neemt om beter te kijken naar Heerhugowaard. Misschien lukt het je wel om alle 15 kaarten te verzamelen! Misschien wil je dan ook deze kaartenverzameling uitbreiden met een kaart 5
van dingen die jij ziet of ideeĂŤn die jij hebt? Hoe dan ook hopen wij dat jij ook meer wilt halen uit Heerhugowaard als leef- en woonplek! Wij als netwerk kunnen jou daarmee verder helpen en jij kunt ons verder kunnen helpen door te delen wat jij doet en ziet! Laat het ons weten! Je kunt je reacties, ideeĂŤn of vragen mailen naar Anouchka de Haan: a.dehaan@heerhugowaard.nl Wij hebben meegekeken naar Heerhugowaard: Anky Floris, Annemiek Adams, Anouchka de Haan, Cees Verkerke, Debora Timmerman, Dennis Vroegop, Edwin Korver, Erna Winters, Eva Middelhoff, Floor ten Holder, Frank Reiber, Frank Schuitemaker, Friedel Nijman, Guido van Belle, Irene Makelaar, Jasper Borst, Johannes Boomsma, Kim van Dijk, Klaas Wever, Lucienne Braaksma, Maikel Lie-Atjam, Marleen Althuizen, Martin Nuchelmans, Michelle Schinkel, Mieke Saanen, Nico Kool, Pepik Henneman, Siem en Truus Rood, Tina Yao, Yvonne Wierts
Ik doe mee omdat ik me nog steeds geen Heerhugowaarder voel.
6
Ik wist echt niet waar ik aan begon. Ik ben in iets positiefs terecht gekomen. Misschien is het ook de kans om iets te betekenen. Het geeft me het fijne gevoel van nieuwsgierigheid. Hoe gaan we dit verder doen?
LEESWIJZER Deze handleiding beschrijft kort en kernachtig hoe wij naar aanleiding van een aantal verwonderingsvragen beter zijn gaan kijken naar Heerhugowaard en wat onze eerste bevindingen zijn. 1. Wat valt op in Heerhugowaard? 2. Waar is Heerhugowaard uit ontstaan? 3. Wat is het sociale kapitaal van Heerhugowaard? 4. Wat is de opgave waar Heerhugowaard voor staat? 5. Wat is jouw gevoel voor urgentie voor veranderingen in Heerhugowaard? 6. Wat is jouw droom over hoe Heerhugowaard eruit ziet in 2025?
7
8
Als je de giraffe eenmaal hebt gezien, zul je nooit meer de vormen zien die je tijdens het verwonderen zag. Uit: Henri Bortoft – The Wholeness of Nature - 1996. Dus pas op! Onze antwoorden op de verwonderingsvragen zijn als het ware de giraffen die wij zien als wij naar Heerhugowaard kijken. Zorg dat je je eigen vormen blijft zien...
Kijk vijftien seconden lang naar dit plaatje en beschrijf wat je ziet. Lees pas daarna de tekst die ondersteboven staat.
OEFENING
EERSTE INDRUKKEN HEERHUGOWAARD Wat valt op in Heerhugowaard? Wat ons opvalt als wij door elkaars ogen opnieuw kijken naar Heerhugowaard, is dat het een nieuwe stad is (wegen, gebouwen), waar mensen heel zelfstandig naast elkaar leven. Verder heeft de stad meer kwaliteiten dan het imago doet vermoeden. Ook valt het op dat de verhouding met Alkmaar gevoelig ligt.
Mijn eerste indruk was niet zo best: kaal en heel veel stoplichten... Maar toen ik bij dit wijkje aankwam en ik zag een kippenren, toen was het raak.
Heerhugowaard is degelijk en ondernemend. No-nonsense.
De buitenkant is mooi, maar kennis over wat er allemaal gebeurt is er niet.
Een Heerhugowaarder is een bewoner die de navelstreng mist. Hij is gebonden, maar niet verbonden.
9
Heerhugowaard wordt gezien als een slaapgemeente, terwijl er vele activiteiten worden ondernomen en dat zijn altijd weer de verrassingen.
Alkmaar heeft de naam, maar Heerhugowaard is het.
Gemeenschapszin is moeilijk omdat er geen gemeenschappelijk verleden is.
De polder is thuis!
10
WAAR IS HEERHUGOWAARD UIT ONTSTAAN? Hoe is Heerhugowaard geworden wat het nu is? Wij kijken door een transitiebril naar de geschiedenis van de stad. Wij vragen ons af of en wanneer hier radicale omslagen hebben plaatsgevonden. In transitietermen kun je stellen dat Heerhugowaard een moeizame agrarische start maakte die bijna 300 jaar in beslag heeft genomen. De afgelopen zestig jaar staan in het teken van zeer snelle fysieke groei. De eerste driehonderd jaar van de geschiedenis van Heerhugowaard laten zich kenmerken als een moeizaam agrarisch polderbestaan. Wat opmerkelijk is, is dat de drooglegging kostbaar particulier initiatief was (1631). Het leven in deze polder met teleurstellende vruchtbaarheid was armlastig, schraal en ge誰soleerd. Het bewonersaantal blijft dan ook lang onder de duizend steken. De polder wordt getergd door overstromingen en gaat zelfs failliet. De moed is eruit. Pas in 1803 wordt het polderbestuur gescheiden van het gemeentebestuur. Alkmaar wordt in 1870 voor de bewoners van Heerhugowaard toegankelijk waardoor het ook mogelijk wordt werk in Alkmaar te zoeken.
11
In de afgelopen 60 jaar is de bevolking vertienvoudigd. In eerste instantie wordt Heerhugowaard niet aangewezen als groeikern tijdens de wederopbouw. Toch groeit Heerhugowaard. De huizen in de nieuwe autostad waren toen – en zijn nog steeds – 20% goedkoper dan elders. De centrumloze nieuwe stad krijgt in de jaren 70 rijkssubsidie en vormt vanaf dan een integraal onderdeel van de ruimtelijke ontwikkeling en planning in de regio. De tijdelijke HAL-samenwerking (Heerhugowaard-Alkmaar-Langedijk) is hier een uiting van. Deze subsidies lopen nu ten einde en veel van de ruimte in Heerhugowaard is benut.
12
WAT IS HET SOCIAAL KAPITAAL VAN HEERHUGOWAARD? Nu dat het steen staat en het bewonersaantal stabiliseert is de vraag: wat gaat de komende 10 jaar nieuwe dynamiek brengen in Heerhugowaard? Wij beschrijven vier sociale kapitalen waarvan wij denken dat Heerhugowaard op kan voortbouwen en waarmee Heerhugowaard nieuwe dynamiek kan creëren: • Heerhugowaard is een plek om te cocoonen • Heerhugowaard heeft een daadkrachtige gemeenschap • In Heerhugowaard zijn oude en nieuwe sociale netwerken • Heerhugowaard heeft een sleutelpositie in de regio
SOCIAAL KAPITAAL: PLEK OM TE COCOONEN De afgelopen 60 jaar hebben veel mensen zich gevestigd in Heerhugowaard en zijn lekker gaan cocoonen. Ze hebben hun huisje en erf helemaal naar hun zin gemaakt en dat 13
was genoeg. Contact en verbinding met de omgeving is van minder belang.
Hoe zit dat met dat cocoonen als je anderen opeens nodig hebt?
SOCIAAL KAPITAAL: DAADKRACHTIGE GEMEENSCHAP In Heerhugowaard moest de afgelopen 60 jaar alles nog gemaakt worden. Zowel de bewoners, de ondernemers en de ambtenaren zijn gewend om vanuit de maakbaarheidsgedachten vanaf niets iets op te bouwen. Heerhugowaard heeft daadkracht!
Hoe kunnen wij die daadkracht nu het beste inzetten?
SOCIAAL KAPITAAL: OUDE EN NIEUWE SOCIALE NETWERKEN De Noord en het Kruis vormen hechte gemeenschappen met actieve en oude sociale structuren. In de rest van Heerhugowaard ontstaan nieuwe sociale netwerken, maar deze zijn nog pril en slecht zichtbaar. 14
Waar zou jij het liefst oud willen worden in Heerhugowaard?
SOCIAAL KAPITAAL: SLEUTELPOSITIE IN REGIO Heerhugowaard maakt in sociaal, ecologisch en economisch opzicht deel uit van regio Alkmaar. De ruimtelijke planvorming gebaseerd op de groene, rode en blauwe lopers is hier een uiting van. Toch ligt de bestuurlijke relatie met de veel oudere stad Alkmaar historisch gevoelig. Al vanaf de inpoldering van het grondgebied van Heerhugowaard is er sprake van een ongelijkwaardige relatie. De afgelopen 60 jaar staat de relatie vooral in het teken van het verdedigen van eigen posities.
Hoe zou het er voor de bewoners van onze Heerhugowaard uit gaan zien als er echt werd samengewerkt?
VAN STENEN STAD NAAR MENSENSTAD De stenen buitenkant is klaar, nu nog de bezieling! Het hart... Het kloppend hart. 15
Wat wordt het kloppend hart van Heerhugowaard in 2025? Waar ontmoeten mensen elkaar? Wat maken mensen met elkaar mee? Wij willen hier met zo veel mogelijk mensen naar kijken om te zien wat al gebeurt en wat nog meer mogelijk kan worden. Wij denken dat Heerhugowaard voor een dubbele sociale opgave staat: net als alle gemeenten in Nederland moet de gemeente Heerhugowaard een nieuwe rol oppakken in het sociaal domein en tegelijkertijd bezuinigen (zie kader). Daarbij komt dat Heerhugowaard een hele jonge stad is. In 60 jaar tijd is de bevolking vertienvoudigd. Wij zien nog niet de sociale cohesie die je kunt vinden op plekken waar gemeenschappen veel ouder zijn. De afgelopen 60 jaar heeft de gemeentelijke organisatie laten zien dat zij de fysieke groei goed kon bijhouden. De ĂŠĂŠn na de andere nieuwe wijk met voorzieningen is verrezen in de polder. Maar om van een stenen stad een mensenstad te maken is elke bewoner nodig! Wij denken dat het onze belangrijkste opgave is voor de komende 10 jaar om met mensen te bouwen aan een mensenstad!
16
DECENTRALISATIE, TRANSITIE, TRANSFORMATIE & ACTIEF BURGERSCHAP Net als andere gemeenten heeft Heerhugowaard de taak van het Rijk gekregen om hulp en ondersteuning voor haar bewoners te organiseren (DECENTRALISATIE). Gemeenten hebben zich de afgelopen jaren voorbereid op de uitvoering van Jeugdhulp, ondersteuning van mensen met een afstand op de arbeidsmarkt en op hulp en ondersteuning van mensen met een beperking (TRANSITIE). Die overheveling van bevoegdheden is gepaard gegaan met een flinke bezuinigingen. Deze bezuinigingen zijn nodig om de steeds maar stijgende zorgkosten in Nederland in toom te houden. Sinds 1 januari 2015 streeft de overheid er naar dat bewoners steeds meer voor zichzelf en voor elkaar gaan zorgen (ACTIEF BURGERSCHAP) en dat de zorg steeds beter wordt afgestemd op de veranderende behoeftes: ‘Nederland verandert, de zorg verandert mee’. Het is aan de gemeenten om nu samen met zorgaanbieders, maatschappelijke organisaties en bewoners de komende jaren tot deze nieuwe afstemming te komen. Dit wordt de TRANSFORMATIE genoemd.
17
STEL JE VOOR, HET IS 2025... Stel je voor, het is 2025 en er zijn mooie dingen gebeurd in Heerhugowaard! Het is gelukt om van Heerhugowaard een mensenstad te maken... waar denk je dan aan? Wat zie je voor je? We vroegen het eerst aan een dichter, een cocooner en een sociaal ondernemer... En vervolgens gingen wij met z’n allen aan de slag en kwamen tot drie toekomstbeelden. Het is gelukt, in 2025 kun je in Heerhugowaard cocoonen met kopjes koffie, kan je bij de tweede giraffe links afslaan en maak jij regelmatig een een huppeltje in Middenwaard! In tien jaar tijd hebben er een tiental cruciale omslagen plaatsgevonden binnen de wijken en gemeenschappen in Heerhugowaard:
18
VAN
NAAR
uniform & kaal
vol & divers
sociale sluimerstand
nieuwe rituelen
autorijk
kunstzinnig
verplaatsen
flaneren
geldeconomie
deeleconomie
made in China
zelfgemaakt
autonoom
bijzonder in Alkmaar
regelen namens bewoners
ontregelen met bewoners
speciale voorzieningen
alles voor iedereen toegankelijk
ontreddering
onbegrensde fantasie
Wij vroegen aan een dichter: ‘Stel je voor, het is 2025...’ Het eerste wat bij mij naar boven komt als ik denk aan Heerhugowaard in 2025: Heerhugowaard is voller. Langzaam maar zeker zijn de open plekken bebouwd geraakt. De bouw is diverser, door het terugtrekken van allerlei bemoeienissen van de overheid (lees schoonheidscommissies enzo) en het loslaten van te strenge en achterhaalde regelgeving, mogen en kunnen mensen in Heerhugowaard meer hun eigen gang gaan. De kunst heeft 19
een prominentere plek weten te veroveren en is daardoor zichtbaarder. Met regelmaat hoor ik dan ook, “en dan moet u bij de giraffe linksaf”. Dat prachtige beest staat op een rotonde. Op het strand van Luna ligt ondertussen een grote speelgoed walvis, waar je in en uit kan (Jonas en de walvis). Kinderen lopen er in en uit. Hij spuit ook water, ideaal bij warm weer. Per wijk zijn er meer initiatieven, ook rond zorg, sport en spel. Het zal ook wel moeten om één en ander betaalbaar te houden. Mensen communiceren via sites en apps die daarvoor gemaakt zijn. En er vallen punten te verdienen, die ook geruild mogen worden en waar je dan weer bepaalde diensten voor kan krijgen. De straten worden langzaam maar zeker weer van de bewoners er kan weer volop gespeeld en gewandeld worden (meer bewegen!). Want de auto’s raken uit het beeld. Per wijk worden parkeerkelders onder de grond gemaakt waar de auto na gebruik direct in gezet wordt. Deze parkeerkelders worden 24 uur per dag bewaakt door camera’s en personeel (gemiddelde gebruik per auto is 1 uur per dag, ergo de rest van de tijd staat dat blik maar in de weg). Toegankelijkheid voor iedereen, geen woorden maar daden. Het zogenaamde openbare toilet is dan te gebruiken door iedereen, hoezo aparte ruimtes voor mensen met beperkingen? Waar anderen 20
dan weer niet in mogen en daardoor vaak eindigen als bezemkast. Zal Heerhugowaard nog een zelfstandige gemeente zijn? En tot slot, we zijn 10 jaar ouder! We vroegen aan een cocooner: ‘Stel je voor, het is 2025...’ Ik ben een cocooner. Ik houd heel veel van technologie. Technologie kan veel betekenis hebben voor ons, meer dan we denken. Op een gegeven moment weet de bigdata-wereld welke keuzen je maakt. En die wereld kan op basis daarvan jou relevante informatie geven. Je krijgt niet alleen informatie over leuke dingen maar ook nieuwe informatie die je uitdaagt. Je kunt pas een hart ergens in krijgen als je hart daar ook ligt. Dus de interesse moet uit mensen zelf komen. We moeten dus niet pushen maar mensen uitnodigen. Dan kunnen we het hart erin krijgen! We vroegen aan een sociaal ondernemer: ‘Stel je voor, het is 2025..’ In 2025 kunnen mensen elkaar makkelijker vinden. Er zijn veel meer nieuwe sociale verbindingen. Leerlingen hoeven niet 24 uur te worden opgehokt in hun school. Ze gaan de Heerhugowaardse samenleving in om daar te leren. Maar ook volwassenen leren van elkaar, en oud leert van jong, jong leert van oud. Niemand hoeft eenzaam te zijn, 21
iedereen heeft wat te bieden aan een ander. Iedereen heeft wel iets aan kennis, ervaring, passie of vertrouwen om te leren aan een ander. Buurtleren is een stap die we al in 2014 hebben gezet naar leren van elkaar, jong en oud.
2025: COCOONEN MET KOPJES KOFFIE Een buurvrouw drinkt met allerlei verschillende eenzame mensen een kopje koffie omdat zij zich zorgen over hen maakt. Maar deze mensen drinken geen kopjes koffie met elkaar... dat is in 2025 anders. Cocoonen binnen de eigen muren van je huis helemaal op jezelf gericht en tegelijk kopjes koffie drinken met een eenzame buurt lijkt misschien met elkaar in tegenspraak, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn! Ooit was Heerhugowaard een vruchtbare grond voor tuinbouw. Nu vormt Heerhugowaard een voedingsbodem waar wij met elkaar aan de slag kunnen. In 2025 delen wij spullen, kennis, ervaringen en betrokkenheid met elkaar in Heerhugowaard. We delen zorg voor en met elkaar, we delen onze auto en onze kruiwagen... 22
Iedereen groet elkaar In Heerhugowaard zien wij elkaar. Iedereen groet elkaar, kijkt elkaar aan en is niet bang. Trust is hier king. We stappen op elkaar af voor een praatje of om hulp te vragen. Wij hebben een nieuwe balans gevonden. Je kunt ervoor kiezen om het ene moment rustig op je bank te cocoonen en op andere momenten juist mee te doen met de dynamiek in de straat, buurt, wijk. Daar ben je vrij in. Niemand is meer eenzaam op de bank tegen wil en dank. Toegankelijke informatievoorziening over wat er is en kan in Heerhugowaard helpt hierbij. Op je Ipad heb je toegang tot een wolk informatie over alle mogelijkheden die continu door iedereen aangevuld wordt. Je wordt zo ge誰nformeerd en je kan anderen informeren. Je kan zelf bepalen of je meedoet. Iedereen in Heerhugowaard, jong of oud, weet wat hij kan en hoe hij kan bijdragen. Er is geen dwang, je mag net zo makkelijk naar binnen als naar buiten treden. En je mag je eigen cocoonruimte behouden. Begin meteen: kijk morgen anders naar je buren Tegelijk voelt ieder zich uitgenodigd en verantwoordelijk om bij te dragen. Je bepaalt daarin je eigen grens. Je kunt als individu je eigen keuzes maken om een steentje bij te dragen op je eigen tempo. In 2025 zijn er al23
lerlei coรถperaties ontstaan die gericht zijn op de wijk, op zorg. Samen ontwikkelen we de wijk en we hebben ook een eigen belang om de wijk goed te maken. We voelen ons daar echt verantwoordelijk voor. In New York heb je bijvoorbeeld coรถperatieve winkels. Samen organiseren, je betaalt ervoor, je krijgt korting en je draagt bij. In Heerhugowaard hadden wij dit soort samenwerkingen ook eerder: zo kochten inwoners in de jaren 80 gezamenlijk biologische groenten in. In 2025 pakken wij opnieuw al samenwerkend en samenlevend maatschappelijke, economische en milieuvraagstukken in onze wijken aan. Het bruto wijkproduct is onze maat geworden voor het welzijn van Heerhugowaard.
De moestuin is metafoor voor Heerhugowaard. Samen ontginnen, water geven, laten opkomen en samen de vruchten plukken.
24
2025: BIJ DE TWEEDE GIRAFFE NAAR LINKS Heerhugowaard is de duurzame creatieve wijk van Nieuw Alkmaar. Daar kun je je hart volgen en ga je bij de tweede giraffe naar links... In 2025 is Heerhugowaard sociaal en cultureel wakker geworden. De nieuwe wijk van Alkmaar komt meerdere malen voor in het Guiness Book of Records. Het nieuwe ziekenhuis staat wereldwijd bekend om haar lachtherapie. Bejaardenhuis de Mopperpot is genomineerd tot het gezelligste bejaardenhuis van Nederland. De onbegrensde fantasie waarmee Heerhugowaard zich ontwikkelt, spreekt tot de verbeelding. Heerhugowaard is naast de kaasmarkt de toeristische trekpleister van de regio. Door de fusie met Alkmaar en Langedijk heeft Heerhugowaard er bovendien een historisch centrum bijgekregen en is Alkmaar een duurzame stad geworden. Tot eind van de 20ste eeuw pasten wij ons als nieuwkomers aan aan het culturele en sociale vacuuĚˆm in de nieuwbouwwijken. De sociale netwerken en culturele rituelen uit de plaats waar we vandaan komen, hebben we achter ons gelaten. Wij installeerden ons in ons nieuwe huisje en doen de gordijntjes dicht. Iedereen voor zich. 25
Er is maar één ladder per straat Dat is in 2025 anders. Er is maar één ladder per straat. ‘Hier zijn wij weer!’ lijkt de Giraffe-standbeeld midden in de wijk te willen zeggen. Uit zijn oren vliegt de rook van wijkverwarming die tevens dient als crematorium. Daarnaast staat de brokkenfabriek van Saenen. Hier kun je voor iedereen gezonde en duurzame brokken kopen: kinderen, ouderen, honden, poezen, topsporters. Afhalen, ter plekke consumeren, alles kan. Naast de fabriek ligt het unieke WIFI-loze koepelpark. In deze oase van rust word je beschermd tegen alle zendmasten uit de omgeving. Ook uniek voor de regio is het Eutheunasia-loket, daar kun je de E-pil halen. Je mag er een eind aan maken als je klaar bent met het leven. Ondertussen is iedereen welkom in de zorghuis ‘De Mopperpot’. Onder het motto van: ‘kun je nog mopperen, mopper dan mee’ weet dit zorghuis de menselijkheid te vieren met humor. Hier kunnen mopperkonten heen, kunnen zeuren, het uitpoepen en weer vrolijk naar buiten. Het is maar een vaag beeld Zo zal het natuurlijk nooit gaan, maar de boodschap is helder: we hebben shockerende eerste kleine stapjes nodig om Heerhugowaard te doen ontwaken uit de sociale en culturele sluimerstand waarin zij verkeerd. Welke nieuwe rituelen kun jij met jouw fan26
tasie bedenken? Welke gedachten, patronen en werkwijze zou jij willen ontregelen? En trouwens hoe voelt het om een bijzonder onderdeel van Alkmaar te worden?
2025: HUPPELTJE MAKEN IN MIDDENWAARD In Middenwaard van 2025 wordt nog maar 25% van de ruimte gebruikt voor commerciële activiteiten, de rest is school, lab en open-ontmoetingsruimte. Iedereen wordt als premier Rutte ontvangen in dit nieuwe Middenwaard. Als we ons voorstellen hoe Heerhugowaard en Middenwaard er in 2025 uitzien, komen allerlei waanzinnige beelden naar boven. Terwijl we elkaar vertellen over de beelden die we hebben, en ons echt in elkaar verplaatsen, ontstaat het besef dat we in 2025 weten dat we het van elkaar moeten hebben. Elkaar ontmoeten, contact maken, kennis en ideeën delen en verrijken. Dat brengt ons verder. Kloppend hart In 2025 is Middenwaard het kloppend hart van Heerhugowaard waar je weet dat ‘je het van elkaar moet hebben’. In 2025 is Midden27
waard geen gewoon winkelcentrum meer. Het is een plek waar je graag wilt zijn. Hier kan je niet alleen leuke dingen kopen... je kan hier leuke dingen doen en je komt mensen tegen die jij leuk vindt. Er gebeurt hier van alles, het is je ‘favorite place to meet’, waar je zelfs ‘s avonds nog even heen wilt. Mensen van allerlei verschillende achtergronden voelen zich welkom. De Middenwaard is een soort overdekt stadspark zoals het Vondelpark. Door middel van je Google Glass of watch kom je makkelijk mensen op het spoor die je wilt treffen. Flaneren langs de popup shop’s Middenwaard deelt mensen niet in hokjes in, in Middenwaard kan je jezelf laten zien. In Middenwaard kom je ook om te flaneren. Je nieuwsgierigheid wordt geprikkeld en het is telkens weer een verrassing wat je tegenkomt. Want de invulling van de ruimtes in Middenwaard wisselt steeds. De ene keer zie je een pop-up shop de andere keer een FABLAB. Want je kunt hier ook dingen maken. Jong en oud gaan samen aan de slag om hun idee te realiseren. Alle nodige middelen en kennis zijn beschikbaar. Er zijn winkels waar oude ambachten worden uitgevoerd, bijvoorbeeld schoenen gemaakt of jurken genaaid. Hier kun je zien, maar ook leren hoe dat moet. In Middenwaard proef je de ondernemersgeest. Hier werken mensen aan 28
hun ondernemersdromen. Er is de energie van een start up... Mensen, jong en oud, die een vernieuwend idee hebben en dat willen uitwerken, krijgen daar de ruimte voor in Middenwaard. 100% maatschappelijke ruimte Er zijn panden beschikbaar waar je voor een korte periode aan de slag kan om je idee in daden om te zetten. Of dat nu een nieuw product is, een nieuwe winkelformule, een nieuwe dienst of misschien wel iets heel anders? Middenwaard is een deelcentrum. Je kan hier terecht om je spullen te delen en spullen te lenen. De parkeergarage is deels gereserveerd voor particuliere leenauto’s. De schappen van de gereedschapcoÜperatie liggen vol leengereedschap van Heerhugowaarders. In Middenwaard zijn werkplekken voor zzp-ers zodat zij elkaar makkelijk treffen en hun diensten kunnen ruilen.
Zodra je Middenwaard binnenloopt maak je een (mentaal) huppeltje zo blij ben je om hier te zijn.
29
Colofon Wij danken alle mensen die samen met ons beter hebben gekeken naar Heerhugowaard. Als dit verhaal je inspireert nodigen we je van harte uit om mee te doen en zelf ideeÍn voor of bestaande vernieuwende sociale praktijken aan te dragen. Neem contact met ons op via Anouchka de Haan: a.dehaan@heerhugowaard.nl Het transitieteam Anouchka de Haan, Debora Timmerman, Edwin Korver, Floor ten Holder, Frank Schuitemaker, Friedel Nijman, Lucienne Braaksma, Michelle Schinkel, Pepik Henneman Š 2015 gemeente Heerhugowaard Uitgave: juni 2015 Vormgeving en illustraties: Fleur Bakker, Laurenz van Gaalen Druk: SpringerUit Drukwerk Gebruik van fragmenten aangemoedigd mits voorzien van bronvermelding.
30