«Τέχνης ΔΡΩμενα»
PROJECT: Τέχνης ΔΡΩμενα
Επιμέλεια ψηφιακού λευκώματος : Όμιλος Ποίησης Πειραματικού Λυκείου Πανεπιστημίου Πατρών Υπεύθυνοι: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Καννά Ελένη
2ο ΣΔΕ Πάτρας Κατάστημα Κράτησης Αγ. Στεφάνου Πατρών Σχολικό έτος 2017-2018.
Ο Γραμματισμός των Τεχνουργημάτων (Artefacts Literacy) και ο Οπτικός Γραμματισμός (Visual Literacy) «συνομιλούν» με τη Δημιουργική Γραφή (Creative Writing)
«Όλες οι τέχνες συμβάλλουν στην πιο μεγάλη απ’ όλες: στην τέχνη της ζωής»
Τα λόγια ανήκουν στον αξεπέραστο Μπέρτολντ Μπρέχτ και μας έρχονται στο νου κάθε φορά που βλέπουμε εκπαιδευόμενους να μετατρέπονται στον χώρο του σχολείου σε δημιουργούς. Η αυθόρμητη και ελεύθερη έκφρασή τους, το φτερούγισμα της καρδιάς μέσα από τα έργα τους μας ξαφνιάζουν, με τη δυναμική της σκέψης τους κατά την ενασχόλησή τους με κάθε μορφή τέχνης. Ο αναγνώστης ξεφυλλίζοντας αυτό το ηλεκτρονικό βιβλίο, έχει τη δυνατότητα να προσεγγίσει τη δημιουργική διαδικασία και την αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευομένων σε συνθήκες εγκλεισμού. Το παρόν πόνημα είναι αποτέλεσμα σχεδιασμού και υλοποίησης δύο διαθεματικών εκπαιδευτικών δράσεων: α) «Η Τέχνη του Ψηφιδωτού με όσπρια» και β) «Εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής: Η Τέχνη της Γραφής κλειδί ελευθερίας» που πραγματοποιήθηκαν με επιτυχία στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης (project) «Τέχνης ΔΡΩμενα» στο 2ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) του Καταστήματος Κράτησης Αγίου Στεφάνου Πατρών κατά τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο 2018, με εκπαιδευόμενους του Α΄ και Β΄ κύκλου. Η εκπαιδεύτρια αγγλικού γραμματισμού του 2 ου Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) Πάτρας κα Ισμήνη Καβαλλάρη- ψυχή του project «Τέχνης ΔΡΩμενα»- η οποία συνέλαβε την ιδέα και το θέμα για την υλοποίησή του και προσκάλεσε εξωτερικούς συνεργάτες από το χώρο της εκπαίδευσης προκειμένου να εκπονηθεί με επιμέλεια και αρτιότητα το παρόν σχέδιο δράσης έτσι ώστε οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι να έρθουν σε επαφή και να γνωρίζουν την τέχνη του ψηφιδωτού και τη δημιουργική γραφή. Συνεργάτες και συνοδοιπόροι σε αυτό το γοητευτικό ταξίδι υλοποίησης του παραπάνω project υπήρξε ο διευθυντής του σχολείου κ. Γεράσιμος Αντύπας καθώς και η ωρομίσθια εκπαιδεύτρια για το τρέχον σχολικό έτος κ. Παρθενόπη Χρυσανθοπούλου. Το ερέθισμα δόθηκε και οι εκπαιδευόμενοι του project «Τέχνης ΔΡΩμενα» με την καθοδήγηση την επίβλεψη και την ουσιαστική υποστήριξη (υλική και τεχνική) του εξωτερικού συνεργάτη κ. Ευάγγελου Κυριακουλόπουλου, εκπαιδευτικού και υποδιευθυντή του Πειραματικού Λυκείου του Πανεπιστημίου Πατρών, δημιούργησαν εντυπωσιακά ψηφιδωτά με όσπρια.
Ακολούθησε σε δεύτερη φάση η δράση με θέμα «Η Τέχνη της Γραφής κλειδί ελευθερίας», η οποία υλοποιήθηκε από τη σχολική σύμβουλο φιλολόγων Αχαΐας κα Παναγιώτα Ψυχογυιοπούλου, που παρείχε την επιστημονική και παιδαγωγική καθοδήγηση και βοήθεια στην εν λόγω δράση, από την εκπαιδεύτρια του σχολείου κ. Ισμήνη Καβαλλάρη και από τη φιλόλογο Ελένη Καννά του Πειραματικού Λυκείου του Πανεπιστημίου Πατρών. Συγκεκριμένα, πρόκειται για την υλοποίηση δύο εργαστηρίων μέσα στη σχολική αίθουσα στο πλαίσιο υλοποίησης του παραπάνω project: α) Το εργαστήρι κατασκευής 16 αυτοτελών ψηφιδωτών έργων με όσπρια και β) το εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής για την παραγωγή ποικίλλων κειμενικών ειδών με αφόρμηση για έμπνευση και αυτοσχεδιασμό τα παραπάνω ψηφιδωτά έργα των εκπαιδευομένων. Στην ουσία, η Τέχνη του Ψηφιδωτού «υπηρέτησε» την Τέχνη της Δημιουργικής Γραφής με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα εργαστήρι Ελεύθερης Σκέψης και Έκφρασης Ανθρώπων μέσα στο 2ο ΣΔΕ στο κατάστημα κράτησης. Συνεπώς, τα ψηφιδωτά τεχνουργήματα (artefacts) των εκπαιδευομένων λειτούργησαν ταυτόχρονα ως «εικόνες» ενισχύοντας τον οπτικό γραμματισμό τους, δηλαδή την ικανότητα ερμηνείας, κριτικής αποτίμησης και δημιουργίας οπτικών μηνυμάτων, τα οποία (μηνύματα) μετέπειτα μετασχηματίστηκαν σε λόγο μέσω των τεχνικών δημιουργικής γραφής, μετατρέποντας έτσι την εικόνα σε λέξεις. Οι εκπαιδευόμενοι του project «Τέχνης ΔΡΩμενα» με αποσκευές τις εμπειρίες τους, οικειοποιούνται την εικόνα, επικοινωνούν με τα δικά τους «τεχνουργήματα» (ψηφιδωτά έργα), εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους, φαντάζονται και δημιουργούν γραφή. Είναι ένα διαδοχικό πέρασμα από τη θέαση-απόλαυση των εικόνων, στην αυθόρμητη έκφραση συναισθημάτων, που οδηγεί στη συγγραφή κειμένων. Δεν προσπαθούν να ερμηνεύσουν τα δικά τους έργα τέχνης, αλλά προσπαθούν να τα αισθανθούν. Βουτούν μέσα στις εικόνες, ανασύρουν τις “μνημονικές αποσκευές” τους, ανιχνεύουν τα συναισθήματά τους και προσπαθούν να τα εκφράσουν μέσα από τη δημιουργική γραφή λεζάντας, ελεύθερης ποίησης (αυτόματη γραφή), χαϊκού και ακροστιχίδας. Με αυτό το ψηφιακό βιβλίο, το οποίο φιλοτεχνήθηκε από μαθητές του Πειραματικού Λυκείου του Πανεπιστημίου Πατρών, θεωρούμε ότι συμβάλλουμε στο όραμα να μετατραπεί κάθε σχολείο δεύτερης ευκαιρίας μέσα σε κατάστημα κράτησης σε πνευματικό κέντρο και εστία τέχνης και πολιτισμού. Το διαρκές όνειρο της ελευθερίας, το άρωμα των επιθυμιών, ο προβληματισμός και η εσωτερική έκφραση βρίσκουν τη θέση τους στις σελίδες αυτού του βιβλίου, συνέπεια της ατομικής δημιουργίας.
Σ’ ένα εργαστήρι δημιουργικής γραφής τα γράμματα, οι λέξεις, η γλώσσα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Οι εκπαιδευόμενοι ασκούνται στη γραφή και οι εκπαιδευτές τους μαθαίνουν πώς να δημιουργούν. Μια δραστηριότητα γραφής μπορεί να αλλάξει πολλά, να μετατρέψει τη ματιά με την οποία οι ενήλικοι μαθητές προσεγγίζουν τη γραφή και τη γλώσσα. Άλλωστε στη ζωή κάθε ανθρώπου υπάρχουν συναντήσεις που τον προσδιορίζουν αναφορικά με τη γλώσσα, τη γραφή και την πορεία ζωής, προσφέροντας ερεθίσματα για νέες διαδρομές με πιο ανοιχτούς ορίζοντες. Στις δικές μας συναντήσεις δημιουργικής γραφής (15-03-2018 και 29-03-2018) ίσως η πρακτική πλευρά της υλοποίησης του εργαστηρίου να φαίνεται ίδια, όμως αυτό διαψεύδεται στην πράξη. Οι ευαισθησίες και οι ανάγκες των έγκλειστων εκπαιδευομένων είναι τόσο πολύπλευρες και τόσο διαφορετικές, ώστε οι κόσμοι που γεννούνται από αυτές είναι πρωτόφαντοι και γοητευτικοί. Η ιδιαιτερότητα του καθενός αποτυπώνεται αβίαστα στο χαρτί και ξεδιπλώνεται η προσωπική μνήμη και νοσταλγία. Η ανταπόκριση των εκπαιδευομένων του project «Τέχνης ΔΡΩμενα» του 2 ου ΣΔΕ Πάτρας ήταν συγκινητική και πρωτόγνωρη, γεγονός που συμβαίνει μόνο όταν δοθούν σε ενήλικους μαθητές τα κατάλληλα ερεθίσματα. Εκπαιδευόμενοι, εκπαιδευτές καθώς και εξωτερικοί συνεργάτες που συμμετείχαν πρόθυμα στην υλοποίηση των εκπαιδευτικών δράσεων του συγκεκριμένου project εργάστηκαν από κοινού γι’ αυτά τα έργα ελεύθερης έκφρασης, εικόνας και λόγου, και μετουσίωσαν τις μνήμες, τις σκέψεις και τα όνειρά τους σε αξιοθαύμαστη τέχνη που κινητοποιεί και τις αισθήσεις και το πνεύμα. Ως αποτέλεσμα αυτής της εποικοδομητικής συνέργειας, η ψυχαγωγία συνδυάστηκε με τη μαθησιακή διαδικασία, χαρίζοντας στους αναγνώστες αυτού του βιβλίου συγκίνηση και αισθητική απόλαυση. Τέλος, επιβεβαιώθηκε από τους εκπαιδευόμενους η απελευθερωτική δύναμη της Τέχνης καθώς, όπως οι ίδιοι λένε, «ο νους και η δημιουργική έκφραση μπορούν να ξεπερνούν κάθε εμπόδιο».
Χαϊκού
«Ρόδια χαράς»
Γλυκά τα ρόδια Της φύσης τα καλούδια Υγείας καρποί
Ακροστιχίδα
Αυτόματη γραφή Δυο ρόδια σφιχταγκαλιασμένα αγαπημένα, κόκκινα, γλυκά σαν του πάθους τα φιλιά σου τα χαρίζω αγάπη μου γλυκιά.
Αγάπη νιώθω στην καρδιά Λουλούδια, ρόδια και φτερά Ελπίδα έρχεται, πετά Ξαναρχίζει η ζωή Ανθίζει σταθερά Νιότης σημάδια Δρόμοι, τρέξιμο, χαρά Ρόδα είναι και γυρνά Ο ήλιος λάμπει εκεί ψηλά Σε νοσταλγώ αγάπη μου γλυκιά
«Τρεχαντήρι»
Χαϊκού: Με το Τρεχαντήρι Στ’ Αργοστολιού τα μέρη Θέλω να πάω!
Αυτόματη γραφή: Το έργο μου «Το Τρεχαντήρι» με μεταφέρει νοερά στο νησί μου, στη βάρκα μου, στο ψάρεμα, στη μπουνάτσα, στη φουρτούνα, στις καλές ψαριές…!
Ακροστιχίδα: Βάρκα ρίχνω στο γυαλό Έρχονται γοργόνες στο λεπτό Νιόνια μού θυμίζουν Ιριδίζουν μάτια και ουρές Ζωηρές και πεταχτές Ερωτικές στιγμές Λουλούδια όμορφα πετώ Όνειρο ζω Σπάνιο στο βυθό.
Χαϊκού:
«Ο ανθός της ψυχής μου»
Η μαργαρίτα Χαρισμένη σε σένα Κόρη μου καλή. Ακροστιχίδα:
Αυτόματη γραφή Αγαπημένη μου Αρτεμισία, σου χαρίζω μέσα απ’ την καρδιά το ψηφιδωτό μου λούλουδο για να σου μοσχοβολάει γλυκά και να μαγεύει κάθε στιγμή της ζωής σου!
Καρτερικός και υπομονετικός Αγαπάει τη γραφή Ρωτάει τη δασκάλα Λεπτομέρειες ζητά Όταν τη γνώση αναζητά Στιχάκια γράφει δυνατά
Λαμπερός σαν ήλιος Αστράφτει από χαρά Νου και ψυχή δίνει στη γραφή Τρελά όνειρα κάνει συχνά Ίσως να τα καταφέρει Μαγεύει με τα έργα του Ικανά να διακριθούν Ρόδα είναι η ζωή και κυλάει!
•
«Μακρυμαλλούσα κοπελιά»
Αυτόματη γραφή Μακρυμαλλούσα όμορφη ανέμελη, μικρή στο παραθύρι σου στέκομαι και φιλιά σου στέλνω. «Άστα τα μαλλάκια σου ανακατεμένα…»
Χαϊκού Καφετιά μαλλιά Στους ώμους πεταμένα Πυκνά, λαμπερά.
Ακροστιχίδα Δίνω πάντα την καρδιά Ήρθες δίπλα μου ξανά Μνήμες όμορφες να φέρεις Ήλιο και ουρανό Τα δώρα της φύσης σε κερνώ Ρόδα κόκκινα κρατώ Ηλιοτρόπια φωτεινά Σου χαρίζω από καρδιάς!
• χαρά!
Χαϊκού
«Ο κόκορας του χωριού»
Η ζωγραφιά μου Κοκοράκι τρυφερό Τσιμπάει χόρτο.
Αυτόματη γραφή:
Ακροστιχίδα
Κοριτσάκι μου γλυκό σου χαρίζω το έργο αυτό γιατί πάντα θα σ’ αγαπώ! Με αγάπη Ο μπαμπάς σου Λεονάρντο
Λίμνες, δάση νοσταλγώ Εκεί που μεγάλωσα γυρνώ Όνειρο καθημερινό Να γυρίσω στο βουνό Αστεία με τους φίλους μου να πω Ρυάκια τρεχούμενα Νερά κρυστάλλινα και καθαρά Τόπος, μπάλα, ξεγνοιασιά Ο Λεονάρντο γεμάτος χαρά.
•
«Ο αμφορέας»
Αυτόματη γραφή Τον αμφορέα αυτόν Περίτεχνο τον φτιάχνω Για να ονειρεύομαι ότι πίνω Κρασί μαζί σου και γλεντώ.
Χαϊκού Ο αμφορέας Από κρασί γεμάτος Μεθούν τα νιάτα
Ακροστιχίδα Γεμάτος αισιοδοξία Ιδέες και φαντασία Όνειρα κάνω για το μέλλον Αισθήματα πλημμυρίζουν την καρδιά Νιάτα και ομορφιά Ικανός για αγάπη και χαρά
«Πάπια στο κλουβί»
Αυτόματη γραφή Παιδάκια μου καλά σας αφιερώνω το έργο αυτό σύντομα θα ‘ρθω κοντά σας, γιατί το «παπί» θα βγει από το κλουβί. Με αγάπη, Αστρίτ
Χαϊκού: Πάπια χαρωπή Στον Κρίστι μου φιλάκια Δώσε τρυφερά!
Ακροστιχίδα: Αστέρι το όνομά μου Στιβαρή η καρδιά μου Τυραννιέμαι στη ζωή Ρόδα είναι όμως και γυρνά Ίσως και να ανατρέψει Της ζωής μου τα δεινά.
«Στην Ολλανδία»
Χαϊκού Φτερά του μύλου Διαβατάρικα πουλιά Πράσινα, λευκά Ακροστιχίδα
Αυτόματη γραφή Μύλος, ήλιος, ξεγνοιασιά Στης Ολλανδίας τα στενά Πράσινη η φύση όλη Κυριακή, γιορτή και σχόλη.
Δυναμικός και πιστός Ήλιος στη ζωή της τρυφερός Μνήμες καλές, αισθησιακές, Ημέρες και νύχτες σκεπτικός Τίμιος κι εργατικός Ρομαντικός, ξεχωριστός Ήμουν στη ζωή σου Σωστός αετός Αγαπάει διαφορετικά Ραγίζει καρδιές όταν περνά Ήλιος κίτρινος ζεστός Στέκεται πάντα πιστός!
Â
«Καλημέρα ζωή»
Χαϊκού
Αυτόματη γραφή
Γλυκιά η γεύση Μοσχοβολιστός καφές Ωραία στιγμή!
Γλυκιά μου Εσμεράντα, Αυτόν τον μοσχοβολιστό καφέ Θα ήθελα να πίνω μαζί σου Και να μοιραστώ κάθε γλυκιά του γεύση Και κάθε ωραία στιγμή.
Ακροστιχίδα
Αξιοθαύμαστος, σκληρός Νοσταλγώ πάντα τα παιδιά μου Τάμα έχω κάνει Μαζί τους να βρεθώ γοργά Ιερές στιγμές να ζήσω Ρόδια αγάπης να τους χαρίσω.
•
«Το λουλούδι της καρδιάς» Χαϊκού Καρδιές ενώθηκαν Και φτιάξανε λουλούδι Χαράς τραγούδι.
Αυτόματη γραφή Το λουλούδι αυτό Που μοσχοβολά γλυκά Μου μαγεύει την καρδιά!
Ακροστιχίδα Έχω λουλούδια στην καρδιά Ρωμαλέος είμαι στην ψυχή Ικάρου έχω τα φτερά
«Μάτι ζωής»
Χαϊκού
Αυτόματη γραφή Το μάτι αυτό κοιτάζει από ψηλά Δύναμη δίνει στα παιδιά Ελπίδα, αγάπη και χαρά Δίνοντας της ελευθερίας τα φτερά.
Μάτι του Θεού Τα πάντα βλέπει καλά Αλήθειας δίκιο. Ακροστιχίδα
Γοητευτικός δύτης Ροφούς βγάζω Ήλιο φέρνω στην καρδιά Γάργαρα είναι τα νερά Όνειρο η ακρογιαλιά Ρωτώ τον Ποσειδώνα Ήταν καλή η ψαριά; Στον βυθό βρίσκω τη χαρά
«Ελιά, σύμβολο ειρήνης και νίκης»
Αυτόματη γραφή Δασκάλα μου αγαπημένη σου χαρίζω την ελιά την τιμημένη!
Χαϊκού Πράσινη ελιά Καρπούς ελπίδας φορά Και φύλλα νίκης.
Ακροστιχίδα Αγάπης όνειρα γλυκά Ρωτώ για σένανε συχνά Ντύνω τις σκέψεις μου θετικά Τρυφερά στέλνω φιλιά Ίσως και μια αγκαλιά Αύριο θά’ ρθω κοντά Να αγαπηθούμε δυνατά.
«Το μήνυμα»
Αυτόματη γραφή Έστειλα ένα περιστέρι στην απάνω γειτονιά ένα μήνυμα να φέρει από μιαν ομορφονιά. Πέρασε το καλοκαίρι και με βρήκε χειμωνιά κι έμεινε το περιστέρι στην απάνω γειτονιά.
Χαϊκού Πάρε με κοντά Περιστέρι που πετάς Σε παρακαλώ! Ακροστιχίδα Ανάγκη έχει να γελά Λατρεύει τα καλά παιδιά Ελευθερία νιώθει στην καρδιά Ξέρει να κάνει αστεία πολλά Άπαιχτος είναι στα ψηφιδωτά Ντύνεται όμορφα κομψά Του αρέσει το σκολειό Είναι αστέρι φωτεινό Ρέντα έχει στο κοινό
•
«Στην υγειά μας!»
Χαϊκού
Αυτόματη γραφή Εσύ κι εγώ σαν δυο ποτήρια κρασί πίνουμε μαζί μεθάμε και ονειρευόμαστε δίνοντας φιλιά γλυκά σαν κόκκινο γλυκό κρασί…!
Πίνουμε μαζί Δύο ποτήρια κρασί Δίνοντας φιλιά.
Ακροστιχίδα Ιστορία θα γράψω Ρομαντικής στιγμής Φαντασία διαθέτω Αγάπης όνειρα κάνω Νοσταλγία γλυκιά
• Ρόδα είναι η ζωή και κυλά. •
Χαϊκού
«Άνοιξη»
Άνοιξη ψυχής Φύλλα, πέταλα χαράς Αχτίδες ματιάς. Ακροστιχίδα
Αυτόματη γραφή Άνοιξη στις καρδιές μας Φέρνει ο ανθός Μήνυμα ελευθερίας τρανό!
Αγάπης έργα Λουλούδια καρδιάς Ελευθερίας αναζήτηση Ξάφνιασμα τέχνης Άστρα φωτεινά Νιότης πνοή Τίμιας ζωής μηνύματα Έρχονται δημιουργικά Ρόδα είναι η ζωή και κυλά.
•
«Στη θάλασσα….»
Χαϊκού Ψάρι νόστιμο Στο τηγάνι αν σε δω Αχ! Θα λυπηθώ!
Αυτόματη γραφή Αυτό που δημιούργησα, το έφτιαξα με πολλή αγάπη για τα παιδιά μου. Θάλασσα, άμμος, παραλία, παιδιά μου, παιχνίδι!!
Ακροστιχίδα Καλόκαρδος και γελαστός Λαχταρώ τα παιδιά μου Εργάζομαι σκληρά Μέρα και νύχτα Έρωτα νιώθω στην καρδιά Νύχτα πάω στην ταβέρνα Τρώω σουβλάκια χοιρινά.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ
Η Τέχνη είναι βάλσαμο και όραμα ζωής είναι χαρά και έκφραση και άγγιγμα ψυχής! Σ‘ όσους την προσεγγίζουνε με κάθε ευαισθησία γίνεται όραμα ζωής του νου δημιουργία. Ψηφιδωτά και ποίηση και η κεραμική, ζωγραφική και σχέδιο, γραφή δημιουργική, όλα μαζί υπηρετούν την ομορφιά της Τέχνης που είναι δώρο θεϊκό ν‘ ακούς και να τη βλέπεις! Ισμήνη Καβαλλάρη