Τόμος ΙΙΙ
Επιμέλεια έκδοσης: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Εκτυπώσεις: Νικολόπουλος Παναγιώτης Πάτρα 2016
Πολιτιστικό Πρόγραμμα «Η ελληνική τέχνη στα μουσεία του κόσμου»
Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών Σχολικό έτος 2015-16
Παιδαγωγική ομάδα
Παπαϊωάννου Ευαγγελία Παπαπαναγιώτου Νεφέλη Σακελλαρίου Στέλιος Στεφάνου Λουΐζα Σπηλιωτόπουλος Βασίλειος Στεργιοπούλου Ειρήνη Τσακουμάγκος Ιωάννης
Συντονιστής: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος
Τσιάκου Άννα
Συμμετέχοντες: Κρίθη Μαρία & Τσιγγέλης Μιχάλης
Φουντά Αγλαΐα Ψυχάρη Ηλιάνα
Εκθέματα Βιέννης Vienna exhibits
ï‚–
Γλυπτά Sculptures
Ανάγλυφο πληγωμένης αμαζόνας. 4ος αι πΧ , μάρμαρο.
Bas-relief of a wounded Amazon. 4th century BC, marble.
Σύμφωνα με το Ρωμαίο ιστορικό Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, η πόλη της Εφέσου είχε προκηρύξει διαγωνισμό για ένα άγαλμα πγωμένης Αμαζόνας, που θα τοποθετούνταν στο ιερό της Άρτεμης. Στο διαγωνισμό αυτό συμμετείχαν οι ληπιο φημισμένοι γλύπτες της εποχής: ο Πολύκλειτος, ο Φειδίας, ο Κρησίλας και ο Φράδμων. Οι συμμετέχοντες ήταν υποχρεωμένοι να ψηφίσουν τα δύο καλύτερα γλυπτά. Όλοι ψήφισαν πρώτα το δικό τους και ως δεύτερο καλύτερο, τη χάλκινη Αμαζόνα του Πολυκλείτου εξασφαλίζοντάς του έτσι τη νίκη.
According to the Roman historian Pliny the Elder, the city of Ephesus had announced a contest for a statue of a wounded Amazon that would be placed in the sanctuary of Artemis. The most renowned sculptors of the time participated in this contest: Polykleitos, Phidias, Krisilas and Phradmon. The participants had to vote for the two best sculptures. They all gave their first vote to their own work and the second one to Polykleitos’ bronze Amazon, securing thus his winning.
Πλάκες από τη ζωφόρο ναού του Ιλισσού. γ΄τέταρτο 5ου αι πX , μάρμαρο.
Plaques from the frieze of the temple of Ilissos. third quarter of 5th century BC, marble.
Ο ναός του Ιλισού μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία μέχρι το 1768, όταν ο Τούρκος πασάς της Αθήνας τον διέλυσε και τον χρησιμοποίησε ως οικοδομικό υλικό των οχυρώσεων της πόλης. Πριν τη διάλυση είχαν αποκολληθεί και πωληθεί τμήματα της ζωφόρου. Το ναό σχεδίασε ο Καλλικράτης και ταυτίζεται με το ναό της Αρτέμιδος Αγροτέρας που αναφέρει ο Παυσανίας. Η ζωφόρος απεικονίζει σκηνές μάχης και ήρεμες σκεπτόμενες μορφές πάνω σε βράχους.
The temple of Illisos had been converted into a Christian church until 1768, when the Turk pasha of Athens destroyed it and used it as building material for the fortifications of the city. Before its demolition, parts of the frieze had been detached and sold. The temple was designed by Callicrates and it is identified with the temple of Artemis Agrotera mentioned by Pausanias. The frieze depicts battle scenes and calm meditating figures on rocks.
Επιτύμβια στήλη Παρμενίσκου 200 πΧ ασβεστόλιθος.
Sepulchral stele of Parmeniscus, 200 BC, limestone.
Η στήλη έχει διακόσμηση ιωνικού ρυθμού. Στο αέτωμα η μορφή της Γοργούς διώχνει κάθε κακό, ενώ στο πάνω μέρος της στήλης προβάλλεται η Αμαζονομαχία. Στο κύριο μέρος καταλαμβάνουν δύο ρόδακες, πάνω τους είναι δύο σειρήνες που θρηνούν και προστατεύουν τους νεκρούς. Χαμηλά δύο γρύπες φρουρούν τον τάφο και ανάμεσά τους ένα διονυσιακό σύμβολο, ένας κάνθαρος με κρασί, που συμβολίζει την ελπίδα για τη μέλλουσα ζωή. Πάνω από τους γρύπες είναι η επιγραφή ΠΑΡΜΕΝΙΣΚΟΣ ΔΑΜΗΝΟΣ.
This stele bears decoration of the Ionic order. The pediment is decorated with the figure of Gorgon, who sends away all evil, while on the upper part of the stele the Amazonomachy is presented. The main part is occupied by two rosettes bearing the figures of two sirens who are mourning and protecting the dead. On the lower part, two griffins guard the tomb and between them, a cantharus filled with wine -symbol of Dionysus- is depicted, symbolising the hope for future life. Above the griffins lies the inscription PARMENISKOS DAMINOS.
Οδυσσέας θανατώνει τους μνηστήρες. Ηρώο της Τρύσας, 380 πX, ασβεστόλιθος.
Odysseus killing the suitors. Memorial of Trisa, 380 BC, limestone.
Οι πλάκες διηγούνται το φόνο των μνηστήρων. Στην πρώτη εμφανίζεται η Πηνελόπη με την ακολουθία της να κοιτάζουν προς τη μάχη τρομαγμένες. Η Μελανθώ θρηνεί υψώνοντας τα χέρια καθώς υποστήριζε τους μνηστήρες. Τέλος ο Εύμαιος ο γιδοβοσκός τρέχει να κλείσει την πόρτα σύμφωνα με την εντολή του Οδυσσέα. Στη δεύτερη πλάκα ο Οδυσσέας και Τηλέμαχος εισβάλλουν στον ανδρώνα, το χώρο των συμποσίων όπου οι μνηστήρες ξαπλώνουν. Ο Οδυσσέας τοξεύει και τα βέλη έχουν βρει το στόχο τους. ένας μνηστήρας, μάλλον ο Αντίνοος έχει πληγωθεί θανάσιμα και άλλοι κρύβονται πίσω από τραπέζια και ρούχα για να προστατευτούν.
The slabs narrate the murder of the mnistires (suitors). In the first one, Penelope with her retinue is depicted, looking at the fight startled . Melantho laments raising her arms as she had taken the part of the suitors. Finally, Eumaeus the goatherd rushes to close the door following Odysseus’ command. On the second slab, Odysseus and Telemachus are depicted while invading the andron, the symposium hall where the suitors relax. Odysseus is shooting arrows which have hit their target; a suitor, probably Antinoos, is fatally wounded and others are hiding behind tables and clothes to protect themselves.
Θραύσμα βόρειας ζωφόρου Παρθενώνα. 442 πΧ , μάρμαρο.
from the northern frieze of the Parthenon. 442 BC, marble.
Η ζωφόρος του Παρθενώνα ήταν 160μ. πενήντα πλάκες της βρίσκονται στο Βρετανικό μουσείο ενώ άλλες κοσμούν μουσεία του κόσμου. το θραύσμα αυτό στο μουσείο της Βιέννης δείχνει δύο κεφάλια ώριμων αντρών που συνομιλούν. Είναι οι θαλλοφόροι, ηλικιωμένοι από σημαντικές αθηναϊκές οικογένειες οι οποίοι συμμετέχουν στην πομπή των Αθηναίων που διοργάνωναν προς τιμή της Αθηνάς στα Μεγάλα Παναθήναια.
The Parthenon frieze was 160m long. Fifty of its plaques are hosted in the British Museum, while others adorn various museums of the world. This fragment hosted in the Vienna Museum depicts two heads of men of a mature age who are conversing. They are thallophoroi, old men from important Athenian families, who participate in the procession of Athenians held in honour of Athena at the Great Panathenaea.
Επιτύμβια στήλη 4ος αι πΧ , μάρμαρο.
Sepulchral stele. 4th century BC, marble.
Η επιτύμβια στήλη στο πάνω μέρος έχει σχεδιαστεί ώστε να μοιάζει με οικοδόμημα. Παρουσιάζει γυναίκα καθιστή να κάνει χειραψία με άλλη όρθια και ένα άντρα να παρακολουθεί τη σκηνή. Προφανώς η καθιστή γυναίκα είναι η νεκρή που αποχαιρετά είτε σύζυγο και κόρη είτε γονείς. Εξάλλου, συνήθως οι στήλες δεν κατασκευάζονταν για ένα συγκεκριμένο νεκρό αλλά οι συγγενείς διάλεγαν από τα διαθέσιμα δείγματα του εργαστηρίου. Η εμφάνιση των στηλών συμπίπτει κάθε φορά με νομικές αποφάσεις που εκδίδονται. Για παράδειγμα ο Δημήτριος Φαληρεύς το 318π.Χ εκδίδει νόμο που απαγορεύει τις πολυτελείς διακοσμήσεις τάφων στην Αττική.
The upper part of the sepulchral stele has been designed to look like a building. It presents a sitting woman shaking hands with another standing woman, while a man is watching the scene. Apparently, the seated woman has died and is bidding farewell either to her husband and daughter or her parents. After all, the stelai were not usually made for a deceased person in particular but the relatives just chose one from the available samples of the workshop. The appearance of the stelai coincides each time with the issuing of legal decisions. For example, in 318 BC, Dimitrius Phalereus enforces a law banning luxurious tomb decorations in Attiki.
Αγαλματίδιο Aπόλλωνα. Χαλκός, 560 πΧ.
Apollo statuette. Bronze, 560 BC.
Τα άγαλμα είναι φτιαγμένο με την τεχνική της χύτευσης σε κορινθιακό εργαστήριο. Δείχνει νέο άντρα σε μετωπική στάση. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα μαλλιά που χωρίζονται σε τέσσερις πλοκάμους, τα αμυγδαλωτά μάτια που τονίζονται από τοξωτά φρύδια και το αινιγματικό μειδίαμα. Έχει προσφερθεί ως ανάθημα σε κάποιο ιερό αλλά δεν έχει διευκρινιστεί ποιον αναπαριστά. Αν το χαμένο αντικείμενο που κρατούσε ήταν τόξο πιθανόν να απεικόνιζε τον Απόλλωνα, τον αργυροτόξο θεό σύμφωνα με αντίστοιχο ομηρικό ύμνο.
The statue is made with the use of the molding technique at a Corinthian workshop. It depicts a young man in a frontal stance. Particularly impressive is the hair divided into four tresses, the almond-shaped eyes accentuated with arched eyebrows and the enigmatic smile. It was a votive offering to a sanctuary, but it has not been clarified who it represents. If the missing item that the sculpture was holding was a bow, then it could be depicting Apollo, the argyrotoxon god (the god with a silver bow), as described in a corresponding Homeric hymn.
Ύπνος. Ρωμαϊκή εποχή, χαλκός.
Hypnos. Roman period, bronze.
Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, ο θεός Ύπνος είναι γιός του Ερέβους και της Νύχτας. Συνήθως, ο ‘Υπνος ακεικονίζεται ως όμορφος, καλογυμνασμένος, γυμνός νέος με φτερά στους ώμους ή στο κεφάλι. Αποκοιμίζει τους κουρασμένους ραντίζοντάς τους με ένα κλαδί μουσκεμένο από την δροσιά της λήθης ή δίνοντας τους υπνωτικούς χυμούς από ένα κέρας ή απλώς χτυπώντας τα φτερά του.
In ancient Greek mythology, god Hypnos (Sleep) is the son of Erebus and Nyx (night). Usually, Hypnos is depicted as a handsome, fit, naked young man, bearing wings on the shoulders or the head. He puts the tired to sleep by sprinkling them with a branch steeped into the dew of oblivion or by giving them hypnotic juices from a horn or simply by flapping his wings.
Ταναγραία με βεντάλια. 300πΧ, πηλός χρωματισμένος.
Tanagra woman with a fan. 300 BC, painted clay.
Οι Ταναγραίες είναι ειδώλια νέων όμορφων και πλούσια ντυμένων γυναικών. Εδώ προβάλλει όρθια νέα γυναίκα με χιτώνα και ιμάτιο που ανασηκώνει με το δεξί, ενώ στο αριστερό κρατά βεντάλια σε σχήμα φύλλου. Τα μαλλιά της είναι μαζεμένα, φορά στεφάνι από κισσό και φρούτα. Σημαντικά κέντρα παραγωγής Ταναγραίων ήταν η Κάτω Ιταλία, η Αθήνα, η Βοιωτία. Η χρήση τους ήταν πολλαπλή αφού χρησίμευαν είτε ως αναθήματα, είτε ως διακοσμητικά σπιτιών, αλλά και ως ενθύμια που συνόδευαν το νεκρό στο Κάτω Κόσμο. Την ονομασία Ταναγραίες την πήραν από το νεκροταφείο της Τανάγρας όπου βρέθηκαν σε μεγάλες ποσότητες.
The Tanagraies were figurines representing young, beautiful and richly dressed women. Here is a standing young woman, wearing a chiton and a himation which she is lifting with her right hand, while in the left one she is holding a leaf-shaped fan. Her hair is pulled behind and she is wearing a wreath of ivy and fruit. Important production centers of Tanagraies were Southern Italy, Athens and Boeotia. They served multiple purposes, since they were used either as offerings or as house decorative elements, but also as enthymia accompanying the dead to the Underworld. The Tanagra figurines were named after the cemetery of Tanagra where they were found in large quantities.
Ένθρονη θεά. 5ος αι πΧ, πηλός.
on a throne. 5th century BC, clay.
Κομψή γυναίκα κάθεται σε θρόνο με μεγαλοπρέπεια. Στο κεφάλι έχει διάδημα και πέπλο, ενώ στο ιμάτιο διακρίνονται γεωμετρικά σχέδια. Η πλούσια διακόσμηση και το στήσιμο δείχνουν ότι πρόκειται για θεά. Τα έντονα χρώματα του ειδωλίου διατηρούνται στο διάδημα και το ιμάτιο. Προέρχεται από το Μαραθώνα και ανήκει στον 5ο αιώνα π.Χ. Όλη η παράσταση δείχνει σοβαρότητα, δύναμη και μεγαλοπρέπεια. Τα ειδώλια φτιάχνονταν με την τεχνική της μήτρας. Κατασκευή μέσα σε κοίλες, πήλινες μήτρες που έδιναν τη δυνατότητα να αυξηθεί η ποσότητα παραγωγής και η ταχύτητα.
Stylish woman sitting on a throne in splendour. On the head she bears a diadem and a veil, while on the himation one can discern geometric patterns. The rich decoration and the posture indicate that she is a goddess. The bright colours of the figurine are preserved on the diadem and the himation. It comes from Marathon and was created in the 5th century BC. The whole scene exhibits seriousness, power and grandeur. The figurines were made with the mould technique. Construction in hollow, clay molds made it possible to increase the quantity of the production and the speed.
Δορυφόρος. 1ος αι πχ, μάρμαρο.
Doryphoros. 1st century BC, marble.
Μαρμάρινο αντίγραφο του διάσημου χάλκινου αγάλματος που έφτιαξε ο Πολύκλειτος. Παρουσιάζει άντρα με δόρυ που μοιάζει έτοιμος να αρχίσει να βαδίζει. Η κίνηση υπονοείται από τη στάση κεφαλιού και ποδιών τα οποία δεν σώζονται. Ο Δορυφόρος ισορροπεί ανάμεσα στην κίνηση και την ακινησία, δεν είναι αδύνατος ούτε υπέρβαρος και το κορμί του είναι γυμνασμένο αλλά όχι υπερβολικά. Παρουσιάζει την ιδανική έκφραση του μέτρου και θα μπορούσε να είναι πολεμιστής ή αθλητής
A marble copy of the famous bronze statue created by Polykleitos. It depicts a man bearing a spear, who seems about to start walking. The sense of movement is implied by the posture of the head and the legs, which are not extant. The Doryphoros balances between motion and stillness, he is neither thin nor overweight and his body is fit but not to an exaggerated degree. He embodies the ideal expression of moderation and he could be a warrior or an athlete.
Δισκοβόλος. Ρωμαϊκή εποχή, μάρμαρο.
Discovolos. Roman period, marble.
Η μορφή αποτελεί αντίγραφο του πρωτότυπου έργου που φιλοτέχνησε ο Μύρωνας. Παρουσιάζει τον αθλητή τη στιγμή που ετοιμάζεται να ρίξει το δίσκο. Ειδικότερα ο αθλητής είναι σκυμμένος εμπρός με λυγισμένα γόνατα και τεντώνει πίσω το δεξί χέρι με το δίσκο, ενώ το αριστερό το φέρνει στα γόνατα. Πάνω στο σώμα του αθλητή τυπώνεται με σαφήνεια η ένταση της στιγμής. Δεν ξέρουμε που είχε στηθεί το άγαλμα αλλά σίγουρα ήταν ανάθημα νικητή που ήθελε η νίκη του να μην ξεχαστεί.
The figure is a copy of the original work created by Myron. It presents the athlete the moment he is getting ready to throw the discus. In particular, the athlete is leaning forward with bent knees and he is stretching back his right hand holding the discus, while he is bringing the left to his knees. The intensity of the moment is clearly depicted on the athlete’s body. It is not known where the statue had been erected, but it was certainly the dedication of a winner who wanted his victory to be remembered.
Ασημένιος Κένταυρος. 2ος αι πΧ, άργυρος επιχρυσωμένος.
Silver Centaur. 2nd century BC, gilded silver.
Πρόκειται για ένα αγαλματίδιο που χρονολογείται κατά το 180 πΧ. Αποτελεί μια προτομή ενός Κενταύρου, εμφανίζεται να φορά επίχρυσο στεφάνι από αμπελόφυλλα και να παίζει μουσική. Στο πρόσωπο του διακρίνουμε μια έκφραση πάθους. Το όλο αγαλματίδιο εμφανίζει μια κινητικότητα καθώς φαίνεται να γυρίζει το κεφάλι του απότομα και τα μαλλιά του να κυματίζουν, ενώ το μπροστινό του πόδι είναι σηκωμένο δίνοντας την αίσθηση ότι βρίσκεται εν κινήσει.
This is a statuette dating back to 180 BC. It is a bust of a Centaur wearing a gilded crown of vine leaves and playing music. An expression of passion can be detected on his face. The whole statuette exhibits mobility, since he seems to be turning his head abruptly with his hair waving, while his front leg is lifted giving the impression of moving.
Αποξυόμενος. 340 πΧ, χαλκός.
Apoxyomenos. 340 BC, bronze.
Ο Αποξυόμενος είναι εξαίσιο έργο αρχαίας ελληνικής γλυπτικής τέχνης. Αντίγραφά του φιλοξενούνται σε διεθνή μουσεία και στολίζουν δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους ανά τον κόσμο. Το πρότυπο ήταν φιλοτεχνημένο από τον γλύπτη Λύσιππο και αναπαριστά έναν αθλητή την στιγμή που, κατά τη συνήθη τακτική, σκουπίζει την σκόνη, το λάδι και τον ιδρώτα από το δέρμα του χρησιμοποιώντας την στλεγγίδα. Το συγκεκριμένο άγαλμα βρέθηκε το 1896 στην Έφεσο. Το χάλκινο αυτό άγαλμα ύψους 1.92 μέτρων εκτιμάται πως κατασκευάστηκε γύρω στα 340-340 πχ. Απεικονίζεται ένας αθλητής που καθαρίζει το σώμα του μετά τον αγώνα του. Χρησιμοποιεί χάλκινα ή σιδερένια εργαλεία που αποξύουν το δέρμα του. Τα μαλλιά είναι βρεγμένα και η έντονη μυολογία του δείχνει ότι πρόκειται για παλαιστή. Με σκυμμένο το κεφάλι κοιτάζει τη στλεγγίδα του και προκαλεί τον θεατή να εστιάσει το βλέμμα στα χέρια του
Apoxyomenos is an exquisite work of ancient Greek sculpture. Copies of the sculpture are hosted in international museums and adorn public and private places around the world. The original was made by sculptor Lysippus and represents an athlete the moment that he is wiping out dust, oil and sweat from his skin using a strigil, as was the habit back then. The specific statue was found in 1896 in Ephesus. This bronze statue of 1.92 meters in height, is estimated to have been created around 340 BC. It depicts an athlete cleaning his body after having taken part in an athletic event. He is using copper or iron tools which scrape (apoxyo) his skin. The hair is wet and the intense muscular system indicates that he is a wrestler. With his head bowed, he is looking at his strigil thus inviting the viewers to focus their gaze on his hands.
Ανθρωπόμορφο αγγείο. 6ος αι πΧ, πηλός.
Anthropomorphus vessel. 6th century BC, clay.
Οι Κορίνθιοι κεραμείς έφτιαχναν ζωόμορφα και ανθρωπόμορφα αγγεία. Το αγγείο δείχνει νέο που γονατίζει. Είναι γυμνός, με τα χέρια σε στάση προσευχής. Ήταν χρωματισμένος και πιθανόν αφιέρωμα σε ιερό που περιείχε αρώματα.
The Corinthian potters made zoomorphic and anthropomorphic vessels. The vessel shows a young man kneeling. He is naked, with his hands in a praying posture. He was colored and possibly he was a votive offering to a sanctuary containing fragrances.
Αριστοτέλης. Ρωμαϊκή εποχή , μάρμαρο.
Aristotle. Roman period, marble.
Η δημιουργία προτομών με εξατομικευμένα χαρακτηριστικά για να απεικονιστεί ένα συγκεκριμένο πρόσωπο , είναι γνώρισμα της ελληνιστικής και ρωμαϊκής περιόδου. Από τον 5ο αι π.Χ σμιλεύονται πορτρέτα σημαντικών προσωπικοτήτων. Το πορτρέτο του Αριστοτέλη έχει σωθεί σε είκοσι αντίγραφα, γεγονός που δείχνει τη φήμη του φιλοσόφου. Οι βαθιές ρυτίδες δηλώνουν άνθρωπο της σκέψης και τα τονισμένα ζυγωματικά άνθρωπο θεληματικό και αποφασιστικό. Τα σφιγμένα χείλη με τις άκρες να γέρνουν προς τα κάτω φανερώνουν τον σκεπτικισμό του φιλοσόφου. Τα μικρά μάτια δηλώνουν την προχωρημένη ηλικία και οι βαθιές κόγχες των ματιών την κούραση.
Creating busts with individualised features to depict a particular person is typical of the Hellenistic and the Roman period. Since the 5th century BC, portraits of important personalities have been chiselled. The portrait of Aristotle is extant in twenty copies, indicating how renowned a philosopher he was. The deep wrinkles indicate a man of the intellect and the accentuated cheekbones, a determined and decisive man. The tight lips with the downward tilting edges reveal the philosopher’s skepticism. His small eyes suggest that he is of an advanced age and the deep sockets, his fatigue.
Κεφαλή Μελέαγρου. Ρωμαϊκή εποχή, μάρμαρο.
Meleager’s head. Roman period, marble.
Ο Μελέαγρος ήταν γιος του βασιλιά της Καλυδώνας Αιτωλού. Στη γέννησή του μια Μοίρα τον καταράστηκε να πεθάνει όταν σβήσει ο δαυλός που υπήρχε στο χώρο. Η μητέρα του Αλθαία έκρυψε το δαυλό στο σεντούκι της. Ο Μελέαγρος μεγάλος πια συμμετείχε στο κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου το οποίο σκότωσε και το δέρμα του χάρισε στην Αταλάντη. Τα αδέλφια της μητέρας του άρπαξαν το λάφυρο και πάνω στην πάλη ο Μελέαγρος σκότωσε έναν αδελφό της μητέρας του. Τότε εκείνη έβγαλε το δαυλό από το σεντούκι, τον πέταξε στη φωτιά και ο Μελέαγρος πέθανε.
Meleager was the son of the King of Calydon Aitolus. On his birth, one of the Moirae (Fates) cursed him to die when the torch in the room would go out. His mother Althea hid the torch in her chest. Meleager, a grown-up now, participated in the hunt of the Calydonian boar which he killed and gave his skin to Atalanti as a gift. His mother’s brothers snatched the loot and, during the fight, Meleager killed one of his mother’s brothers. She then took the torch out of the chest, threw it into the fire and Meleager died.
ï‚–
Αγγεία Vessels
Σκηνή πρόθεσης. Λευκή λύκηθος, 425 πΧ , πηλός.
Scene of a prothesis. White lekythos, 425 BC, clay.
Οι λευκές λήκυθοι είχαν μόνο ταφική χρήση. Μέσα έβαζαν αιθέρια έλαια και προσφέρονταν στους νεκρούς. Η διακόσμηση γινόταν μετά το ψήσιμο του αγγείου στον κλίβανο για αυτό το λόγο απολεπίζονται. Στη λήκυθο εικονίζεται η σκηνή της πρόθεσης του νεκρού όπου τρεις γυναίκες τον μοιρολογούν. Οι γυναίκες έχουν κοντά μαλλιά διότι οι πενθούντες συγγενείς έκοβαν τα μαλλιά τους. οι μικροσκοπικές μορφές που πετούν πάνω από το νεκρό παριστάνουν ψυχές.
White lekythi only served burial purposes. They were filled with essential oils and were offered to the dead. The decoration was made after the firing of the vessel in the furnace and that is why they are exfoliated. On the lekythos, the scene of the prothesis of the deceased is depicted with three women mourning for him. The women are depicted with short hair because bereaved relatives used to cut their hair. The tiny figures flying over the deceased represent souls.
Ροδιακή οινοχόη. 600 πΧ, πηλός.
Rhodian wine jug. 600 BC, clay.
Η οινοχόη προέρχεται από τη Ρόδο και φτιάχτηκε σε εργαστήρι της Κω. Όλη η οινοχόη καλύπτεται από επίχρισμα ανοικτόχρωμο για να προβάλλεται η διακόσμηση. Απεικονίζονται σφίγγες να βαδίζουν περήφανα και σκυλιά εναλλάσσονται με λαγούς, όλα ως διακοσμητικά μοτίβα. Το κάτω μέρος καλύπτεται από εντυπωσιακή αλυσίδα με άνθη λωτού. Στη διακόσμηση εφαρμόστηκε η τεχνική του περιγράμματος που επιτρέπει το σχεδιασμό των λεπτομερειών
The wine jug is from Rhodes and it was made at a Kos workshop. The whole jug is covered with a light-coloured coating to make the decoration stand out. Sphinxes are depicted marching proudly and dogs alternate with hares, all of them as decorative patterns. The lower part is covered with an impressive chain of lotus flowers. The contouring technique, which allows the drawing of details, was applied for the decoration.
Οιδίποδας και Σφίγγα. Ερυθρόμορφη πελίκη, 470 πΧ, πηλός.
Oedipus and the Sphinx. Red-figured pelike , .470 BC, clay.
Η Σφίγγα απεικονίζεται ως φτερωτό λιοντάρι με κεφάλι γυναίκας ή ως γυναίκα με πέλματα και στήθη λιονταριού , ουρά ερπετού και φτερά πτηνού. Στην μυθολογία περιγράφεται πως η Ήρα και ο Άρης την έστειλαν από την πατρίδα της, την Αρχαία Θήβα, διότι ο βασιλιάς Λάιος είχε διαπράξει ύβρη. Εκεί στεκόταν και έθετε στους περαστικούς τον εξής γνωστό γρίφο: «Ποιο ον το πρωί στέκεται στα τέσσερα, το μεσημέρι στα δύο και το βράδυ στα τρία;». Όποιον δεν μπορούσε να λύσει το γρίφο, η Σφίγγα τον έσφιγγε, μέχρι να πεθάνει (από εκεί προέρχεται και το όνομά της).
The Sphinx is depicted as a winged lion with a woman's head or as a woman with lion soles and breasts, the tail of a reptile and wings of a bird Mythology describes how Hera and Ares sent her from her homeland to Ancient Thebes, because King Laius had committed hybris. There she stood setting the following well-known riddle to passers-by, ‘Which creature stands on four legs in the morning, two legs at noon and three legs at night?’ The Sphinx strangled to death (this is how she got her name) those who could not solve the riddle.
Διόνυσος στην Αττική. Μελανόμορφος αμφορέας, 540 πΧ, πηλός.
Dionysus in Attiki. Black-figured amphora, 540 BC, clay.
Ο Διόνυσος είναι αγαπημένο θέμα στην αγγειογραφία. Εδώ εικονίζεται η άφιξη του θεού στην Αττική και η διδασκαλία της καλλιέργειας του αμπελιού. Ο θεός φορώντας στεφάνι κισσού, ντυμένος με μακρύ ένδυμα δίνει στον Ικάριο κλαδί αμπελιού με σταφύλια. Διόνυσος και Ικάριος κρατούν αγγεία με κρασί και ο Σάτυρος χορεύει. Ο Ικάριος έδωσε κρασί σε βοσκούς οι οποίοι νόμισαν ότι τους δηλητηρίασε και για αυτό τον σκότωσαν. Η κόρη του τον έθαψε στην περιοχή που διαδραματίστηκε ο μύθος και συμπίπτει με τον Διόνυσο αττικής.
Dionysus is a celebrated theme in vase painting. Here the scenes of the god’s arrival in Attiki and of his teaching of vine cultivation are depicted. The god, wearing an ivy wreath, dressed in a long himation, gives Icarius a vine branch with grapes. Dionysus and Icarius are holding vessels filled with wine, while the Satyr is dancing. Icarius treated shepherds to wine. They thought he poisoned them - and thus, they killed him. His daughter buried him in the area where the myth unfolds and this identifies with Dionysus area, in Attiki.
Γεωμετρική πρόχους. 8ος αι πΧ, πηλός.
Geometric spout. 8th century BC, clay.
Μια κανάτα αττικού εργαστηρίου της Γεωμετρικής περιόδου. Η διακόσμησή της αντικατοπτρίζει την αντίληψη του τρόμου του κενού, καθώς ούτε ένα τετραγωνικό εκατοστό δεν μένει ακόσμητο. Τα διακοσμητικά της είναι τρίγωνα, τεθλασμένες, παράλληλες, αστερίσκοι και στον ώμο του αγγείου ζεύγη πτηνών. Τα αγγεία συνοδεύουν τους νεκρούς στο μακρινό ταξίδι τους, αλλά χρησιμεύουν και ως τεφροδόχοι.
A jug from an Attic workshop of the Geometric period. The decoration reflects perception of the terror of the vacuum, since not even a single square centimetre is left undecorated. It is decorated with triangles, zigzags, parallel lines, asterisks, while on the shoulder of the vessel bird pairs are depicted. The vessels accompany the dead on their long journey, but also serve as urns.
Σκηνή πρόθεσης. Μελανόμορφος πίνακας, 510 πΧ, πηλός
Scene from a prothesis. Black - figured painting, 510 BC, clay. .
Η εκφορά του νεκρού στην αρχαία Αθήνα γινόταν το ξημέρωμα πριν βγει ο ήλιος, αφού είχε προηγηθεί μια μέρα η πρόθεση του νεκρού. Πρόθεση ήταν η δημόσια έκθεση του νεκρού για να μοιρολογηθεί. Πριν ξεκινήσει η νεκρική πομπή προσφέρονταν σπονδές και η οικογένεια μετέφερε το νεκρό πάνω στην κλίνη της πρόθεσης που έσερναν δύο άλογα. Στη νεκρική συνοδεία συμμετείχε και μια γυναίκα που μετέφερε το σπονδικό δοχείο και ομάδα αυλητών. Μετά την ταφή οι συγγενείς έριχναν χώμα, καρπούς και χοές πάνω στους τάφους ενώ το πένθος διαρκούσε τριάντα μέρες.
The funeral procession in ancient Athens took place at dawn before sunrise. It was preceded by the day of the prothesis of the deceased. Prothesis was the public display of the deceased so as to be mourned. Before the funeral procession started , libations were made and the family carried the deceased on the prothesis klini, which was drawn by two horses. The participants of the funeral procession included a woman carrying the libations vessel and a group of flautists . After the burial, the relatives threw soil, fruit and libations on the tombs, while mourning lasted for thirty days.
Τα λύτρα του Έκτορος. 490 πΧ, πηλός.
Hector’s ransom. 490 BC, clay.
Σκηνή από την Ιλιάδα. Μετά το θάνατο του Πάτροκλου ο Αχιλλέας σκότωσε τον Έκτορα και τον έσυρε με το άρμα του γύρω από τα τείχη της Τροίας, ενώ δεν επέτρεψε την ταφή του. Σε καλοστόλιστη κλίνη, αγένειος και ακάλυπτο το κορμί ο Αχιλλέας γευματίζει. Κρατά μαχαίρι και στο άλλο χέρι κρέας, συνάμα φαίνεται στραμμένος προς τον οινοχόο για να ζητήσει κρασί. Δεν έχει αντιληφθεί όμως ότι στη σκηνή εισβάλλει σεβάσμιος γέροντας, ο Πρίαμος, που ήρθε να ζητήσει το νεκρό σώμα του Έκτορα το οποίο κείτεται κάτω από την κλίνη του Αχιλλέα.
Scene from the Iliad. After Patroclus’ death, Achilles killed Hector and dragged him with his chariot around the walls of Troy, while he did not allow for his body to be buried. On a well-decorated klini, Achilles, beardless and naked, is having a meal. He is holding a knife and in the other hand, a piece of meat. At the same time he seems to be facing the cupbearer to ask him for wine. However, he has not realised that venerable old Priam enters the tent coming to ask for Hector’s dead body, which lies under Achilles’ bed.
Η κρίση των όπλων. 490 πΧ, πηλός.
The judgement of the weapons. 490 BC, clay.
Ο Αχιλλέας έχει πεθάνει και η Θέτιδα θα προσφέρει τα όπλα του που είχε φτιάξει ο Ήφαιστος, στον Αχαιό που είναι ο «άριστος ανδρών». Τα όπλα διεκδικούν ο Αίας Τελαμώνιος και ο Οδυσσέας. Τα βότσαλα υπέρ του Οδυσσέα είναι περισσότερα πράγμα που τον κάνει να σηκώνει τα χέρια ενθουσιασμένος και την Αθηνά να απλώνει το χέρι στον αγαπημένο της ήρωα. Απέναντι ο Αίας αντιλαμβανόμενος την ήττα σκεπάζει ντροπιασμένος το πρόσωπο με το ιμάτιο και αργότερα θα αυτοκτονήσει.
Achaean who is the ‘best of all men’ . Ajax Telamonius and Odysseus claim the weapons. The pebbles in favour of Odysseus are more making him raise his hands in exciteAchilles has died and Thetis intends to offer his weapons, which were made by Hephaestus, to the ment and Athena reach out to her beloved hero. Opposite Odysseus, Ajax realizing he is defeated, covers his face with his himation in shame. He will later commit suicide.
Ιώ και Δαναΐδες. Ερυθρόμορφη οινοχόη, 4ος αι πΧ , πηλός.
Io and Danaides. Red-figured wine jug, 4th century BC, clay.
Ο Δίας αγάπησε την όμορφη Ιώ που ήταν κόρη του βασιλιά του Άργους Ινάχου. Επειδή η Ήρα αντέδρασε η Ιώ μεταμορφώθηκε σε αγελάδα και την φύλαγε άγρυπνα ο Άργος με τα εκατό μάτια. Αυτό τον εξόντωσε ο Ερμής και έτσι η Ιώ και ο Δίας συναντήθηκαν. Στην παράσταση παρεμβάλλονται και Ερωτιδείς που ταυτίζονται με τις πενήντα Δαναΐδες κόρες του βασιλιά Δαναού. Αυτές τις ανάγκασαν να παντρευτούν τα πρώτα ξαδέλφια τους και όλες σκότωσαν τους συζύγους τους την πρώτη νύκτα του γάμου. Έτσι στον Κάτω Κόσμο θα τιμωρηθούν αιώνια προσπαθώντας να γεμίσουν με νερό τον τρύπιο Πίθο των Δαναΐδων.
Zeus loved beautiful Io, daughter of the king of Argos Inachus. Because Hera reacted, Ios was transformed into a cow, which was vigilantly guarded by Argus with a hundred eyes. Argus was killed by Hermes, so Io and Zeus met. The representation includes Putti who identify with the fifty Danaides, daughters of King Danaus. Danaides were forced to marry their first cousins and they all killed their husbands on the first wedding night. Thus, in the Underworld they will be perpetually punished by trying to fill the leaking Pithos (tub) of the Danaides with water.
Ο Ήφαιστος επιστρέφει στον Όλυμπο. 525 πΧ, πηλός.
Hephaestus returning to Olympus. 525 BC, clay.
Όταν η Ήρα διαπίστωσε ότι ο γιος που γέννησε ήταν χωλός τον πέταξε από τον Όλυμπο και το μωρό έπεσε στη Λήμνο όπου τον μεγάλωσαν οι Νηρηίδες. Για να εκδικηθεί τη μητέρα του έφτιαξε ένα σιδερένιο θρόνο στον οποίο κάθισε η ήρα και αιχμαλωτίστηκε σε αυτόν Τότε ο Διόνυσος πήγε στη Λήμνο μέθυσε τον αδελφό του και τον οδήγησε στον Όλυμπο. Αυτή την ιστορία διηγείται η παράσταση που παρουσιάζει τον Ήφαιστο αγένειο και χωλό να τον υποδέχεται ο Διόνυσος με κρασί. Ακολουθεί μια Μαινάδα χορεύοντας στους ρυθμούς των ήχων ενός Σατύρου. Χαρακτηριστική είναι η πολυχρωμία και το προσεκτικό σχέδιο του αγγείου.
When Hera found out that the son she gave birth to was lame, she threw him off Mount Olympus and the infant landed in Lemnos, where he was brought up by the Nereids. To revenge himself on his mother, he made a throne out of iron on which Hera sat and was captured . Dionysus, then, went to Lemnos, intoxicated his brother and led him to Mount Olympus. This is the story narrated in the depiction, which presents Dionysus receiving with wine the beardless and lame Hephaestus. There is a Maenad following who is dancing to the rhythm of a Satyr’s sounds. The vessel is characterized by colourfulness and the careful drawing of the vessel.
Αχιλλέας και Πενθεσίλια. Ελικωτός κρατήρας, 4ος αι πΧ, πηλός.
Achilles and Penthesilea. Volute krater, 4th century
Η παράσταση προβάλλει τη μονομαχία του Αχιλλέα με την Πενθεσίλια. Αυτή ήταν βασίλισσα των Αμαζόνων και πήγε στην Τροία να βοηθήσει τους Τρώες μετά το θάνατο του Έκτορα. Εξολοθρεύει τους Αχαιούς και έρχεται ο Αχιλλέας να την αντιμετωπίσει. Μονομαχούν, τη νικά και τη στιγμή που αυτή ξεψυχά οι δύο νέοι ερωτεύονται. Εδώ η Πενθεσίλια πέφτει νικημένη από το άλογό της και ο Αχιλλέας τη συγκρατεί. Οι αμαζόνες χειρονομούν έκπληκτες και η Νίκη με τον Έρωτα στεφανώνουν τον Αχιλλέα αφού την νίκησε και την ερωτεύτηκε. Πίσω στη μια πλευρά παρακολουθεί η Αφροδίτη και απέναντι μια αμαζόνα σαλπίζει υποχώρηση
The scene depicts the duel of Achilles with Penthesilea. She was the queen of the Amazons and went to Troy in aid of the Trojans after Hector’s death. She exterminates the Achaeans, so Achilles comes to confront her. They duel, he defeats her and the moment she is dying, the two young people fall in love with each other. In this scene, Penthesilea is falling off her horse defeated, and Achilles is trying to hold her. The Amazons gesticulate surprised while Nike (Victory) and Eros crown Achilles, since he both defeated her and fell in love with her. On the one back side Aphrodite is watching and, on the opposite side, an Amazon is trumpeting for retreat.
Ο φόνος του Αιγίστου. Ερυθρόμορφη πελίκη, 500 πΧ, πηλός.
Aegisthus’murder. Red-figured pelike, 500 BC, clay.
Το αγγείο αυτό είναι φτιαγμένο σύμφωνα με την ερυθρόμορφη τεχνική, και κατασκευάστηκε σε ένα αττικό εργαστήριο στην Καιρέα, της Ιταλίας σημερινό Τσερβέτερι. Η πελίκη αυτή απεικονίζει τον Ορέστη να σκοτώνει τον Αίγισθο, ζητώντας εκδίκηση για τον θάνατο του πατέρα του Αγαμέμνονα. Ο Αίγισθος παρουσιάζεται να πέφτει μπροστά στο θρόνο και από τις πληγές του κυλάει άφθονο αίμα. Η Χρυσόθεμις, αδερφή του Ορέστη, φαίνεται να αποχωρεί τρομαγμένη. Στη πίσω όψη του αγγείου εικονίζεται η Κλυταιμνήστρα που πλησιάζει απειλητικά, κραδαίνοντας έναν πέλεκυ, ενώ ταυτόχρονα ο Ταλθύβιος προσπαθεί να την αποτρέψει. Οι μορφές συνοδεύονται από τα ονόματά τους.
This vessel was made according to the red-figure technique at an attic workshop in Caere, Italy - a city called Cerveteri today. This pelike depicts Orestes killing Aegisthus, seeking revenge for the death of his father, Agamemnon. Aegisthus is depicted falling in front of the throne heavily bleeding from his wounds. Chrysothemis, Orestes’ sister, seems to be leaving startled. The back of the vase depicts Clytemnestra approaching menacingly, brandishing a poleaxe, while at the same time Talthybius is trying to deter her. The figures are accompanied by their names.
Σάτυροι και Μαινάδες. Μελανόμορφος αμφορέας, 530πΧ, πηλός.
Satyrs and Maenads. Black-figured amphora, 530 BC, clay.
Οι Μαινάδες ήταν γυναίκες που ακολουθούσαν το Διόνυσο μαζί με Σάτυρους και Σιληνούς. Αργότερα εικονίζονται με την Αφροδίτη και τις Μούσες. Στον μελανόμορφο αμφορέα χορεύουν Σάτυροι και Μαινάδες κρατώντας κλαδιά αμπελιού. Στον ώμο του αγγείου αμαζόνες τοξεύουν στον αέρα ανάμεσα σε ιππείς και οι λαβές διακοσμούνται με Σατύρους. Επίσης πάνω στο αγγείο αναπτύσσονται φυτικές διακοσμήσεις. Στη βάση φέρει την επιγραφή ΝΙΚΟΣΘΕΝΕΣ ΕΠΟΙΕΣΕΝ.
The Maenads were women who followed Dionysus along with Satyrs and Sileni. They are later depicted in scenes with Aphrodite and the Muses. On the black-figured amphora, Satyrs and Maenads are dancing holding vine branches. On the shoulder of the vessel, amazons, among horsemen, are shooting arrows and the handles are decorated with Satyrs. There is also plant-related ornamentation developed on the vessel. On its base lies the inscription NIKOSTHENES EPOIESEN (made by Nikosthenes).
Δίσκος με δελφίνι. 500πΧ, χαλκός.
Discus with a dolphin. 500 BC, bronze.
Πρόκειται για δίσκο του αγωνίσματος της δισκοβολίας που ζύγιζε 3-5 κιλά και είχε διάμετρο 1732 εκ. ο δίσκος είναι διακοσμημένος με δελφίνι και το σώμα του δελφινιού ήταν ένθετο υλικό. Η κίνηση του δελφινιού υποδεικνύει την τροχιά του δίσκου όταν εκτοξεύεται και μάλλον αποτελεί ανάθημα νικητή σε ιερό. Η δισκοβολία ήταν άθλημα του πεντάθλου και αποτελούσε ενσάρκωση του αθλητικού ιδεώδους αφού συνδύαζε αρετές και προσόντα για τα ελαφρά και τα βαρέα αγωνίσματα. Το πένταθλο εκτός της δισκοβολίας περιλάμβανε το άλμα, τον ακοντισμό, το δρόμο σταδίου και την πάλη. Ο αθλητής έτριβε τα χέρια του με άμμο και εκσφενδόνιζε το δίσκο παίρνοντας φόρα με μισή περιστροφή. Έριχνε πέντε βολές και οι επιδόσεις σημειώνονταν με πασσάλους.
This is a discus used in the discus throwing event. Its weight was 3-5 kg and its diameter 17-32 cm. The discus is decorated with a dolphin, with the dolphin's body being of inlaid material. The dolphin’s movement indicates the discus trajectory when thrown and it is probably a votive offering of a winner to a sanctuary. Discus throwing was a pentathlon event and it embodied the athletics ideal, since it combined virtues and qualifications for light and heavy events. Besides discus-throwing, the pentathlon included long-jump, javelin throwing, stadion (a short foot race) and wrestling. The athlete rubbed his hands with sand and hurled the discus, building up momentum by taking half a spin. He threw five shots and the performances were marked using stakes.