F O O D L A B M A G A Z I N E
a
re n a i s s a n c e
i n s p i re d
c o n c e p t
t w o
e r a s
b l e n d
t o g e t h e r
In de renaissance draaide het om de wetenschap en de anatomie van de mens. In de jaren tussen de renaissance en heden zij n we al ontzettend veel wij zer geworden. Het effect van voeding op het menselij k lichaam is de laatste jaren een steeds populairder onderwerp geworden. De wetenschap over de mens uit de renaissance en de wetenschap van tegenwoordig over de invloed van voeding op de mens worden in dit magazine samengevoegd.
c o n t e n t
b r a i n f o o d
s p i c e s
d o o r b l o e d i n g
e n e r g i e
g e n e t i s c h e m o d i f i c a t i e
r o d e
k o o l
b r a i n f o o d Deze kleurrij ke groente rode kool is geladen met polyfenolen, antioxidanten die kunnen helpen om de hersenen en de hartfunctie te verbeteren. De glucosinolaten in de kool kan ook helpen in de strij d tegen hersenkanker.
i s . .
Van verschillende kruiden is de gezonde werkzaamheid redelij k bekend. Maar weet je bij voorbeeld dat Gember maagversterkend is bij misselij kheid en goed is bij Artritis? En een Kruid als Daslook bloeddrukverlagend en goed als voorjaarsreinigingskuur? Dat Alfalfa een bloedstelpende werking heeft en onder andere toepasbaar is bij bloedarmoede? Of dat Kaneel goed is voor maag en darmen en spij verteringsbevorderend werkt? In deze Kruidenspecial worden wekelij ks enkele kruiden besproken. Zowel de herkomst, de Latij nse naam, eigenschappen als toepassingen bij allerlei klachten, ziektes en aandoeningen komen aan de orde.
Pompoenpitten
Venkelzaad
Ook bekend als: Cucurbita Pepo Gebruikte delen: Pitten
Ook bekend als: Foeniculum Vulgare Gebruikte delen: Zaad
Eigenschappen: Prostaatmiddel Wormafdrij vend Wondhelend
Eigenschappen: Urinedrij vend Tonicum voor maag en darmen Slij moplossend Krampstillend Spij sverteringbevorderend Eetlustopwekkend Cholesterolverlagend Menstruatiebevorderend.
Toepassingen: Alle prostaatziekten, Prostaatvergroting (hypertrofie) Prostaatontsteking Moeilij ke en/of pij nlij ke urinelozing Potentiestoringen Darmparasieten Huidaandoeningen Slechte wondheling
Toepassingen: Aandoeningen van nieren en urinewegen, o.a. nierontsteking, verminderde urineafscheiding, nierstenen. Slechte spij svertering, winderigheid, opgeblazen gevoel, buikpij n, spij sverterings-, buik- en/of maagklachten, zwakke darmperistaltiek, darmkrampen, darmkoliek. Zwakke maag, brandend maagzuur, maagkrampen, misselij kheid. Ooraandoeningen, slechthorendheid, oorpij n. Hoest, slij mproppen, slij mvliesontstekingen. Vermoeidheid, krachteloosheid.
Tijm
Kaneel
Ook bekend als: Thymus Vulgaris Gebruikte delen: Bladeren.
Ook bekend als: Cinnamomum zeylanicum Gebruikte delen: Blad en Schors
Eigenschappen: Krampstillend Spij sverteringbevorderend Antibioticum Bevordert ophoesten van slij m Darmgasverdrij vend Eetlustopwekkend Zweetdrij vend Slaapverdrij vend
Eigenschappen: Bloedstelpend Circulatiebevorderend Spij sverteringbevorderend Stimulerend voor ademhaling en het hart Prikkelend, opwekkend, tegelij kertij d pij nkalmerend.
Toepassingen: Bronchitis, astma, hoest, prikkelhoest, kinkhoest, verkoudheid, griep, slij mproppen, sinusitis, angina, keelpij n, strottehoofdontsteking. Bacterie-, virus-, en schimmelinfecties. Zwakte, zwakte bij kinderen, zwakte van de ledematen, herstel van ziekte, vermoeidheid, zenuwzwakte, stress. Spij sverteringsstoornissen, trage spij svertering. Buikkramp, darminfecties, diarree, teveel gisting in darmen, darmparasieten, darmtoxines, winderigheid. Maagkramp, maagslij mvliesontsteking. Slechte eetlust. Desinfectie van mond- en keelholte, huid: zweren, wonden, huidparasieten, schimmels. Slaperigheid, geestelij ke afwezigheid, nachtarbeid.
Toepassingen: Hart-, bloedsomloop problemen Ademhalingsmoeilij kheden Stimulering van maag- en darmproces Reumatische pij nen Ontsmetting en verfrissing
b i e t e n
v o o r . .
d o o r b l o e d i n g
Bieten bevatten net als veel andere groenten veel nitraat en daarmee indirect nitriet. Zo is spinazie minstens zo rij k aan nitraat, maar spinaziesap is nog minder van smaak dan rode bietensap. Nitraat wordt in het lichaam omgezet in nitriet. Rode bietenextract wordt vaak toegepast als kleurstof om allerlei vloeistoffen en voedingsmiddelen een rode kleur te geven. De rode kleur is niet de prestatieverbeteraar, maar wel het nitraat dat in de rode biet zit. De bietenextracten die als kleurstof worden gebruikt, bevatten juist geen nitraat (meer) maar nog wel bioflavonoiden, stoffen die het effect van nitraat versterken en het lichaam beschermen. Daarom is er gezocht naar een rode bietenextract dat zowel nitraat/nitriet bevat als een hoge concentratie bioflavonoiden. Betaïne is een andere stof in rode bietensap die sportprestaties kan verbeteren. Als men van bietensap een gedroogd extract gaat maken, dan kan men als eindproduct een verbinding van betaïne en nitraat maken: betaïnenitraat. Voor sporters de twee belangrij kste stoffen uit bietensap in één molecuul.
Veel van de gezonde effecten van rode bieten worden veroorzaakt door de bloeddrukdaling die het veroorzaakt en de verbetering van de doorbloeding in diverse organen, nitraat is daar de balangrij kste oorzaak van. Eigenlij k zal het dus altij d om nitraat gaan, want volgens de wet mogen voedingsmiddelen en supplementen niet meer dan een heel klein percentage aan nitriet bevatten. Hoe werkt rode bietensap? Nitraat wordt in het lichaam omgezet in nitriet en NO (stikstofmonoxide). Juist daar waar te weinig zuurstof aanwezig is zal NO zorgen voor een betere bloedaanvoer. Meer nitraat/nitriet geeft een verbetering van het maximale vermogen en een beter uithoudingsvermogen. Het lichaam gaat zuiniger om met de aangeboden zuurstof.
P A S T A v o o r
v e e l
e n e r g i e
Pasta is rij k aan koolhydraten. Het bevat vezels, eiwitten, B-vitamines en mineralen. Volkoren pasta bevat veel meer vezels dan gewone pasta omdat het gemaakt is van de hele (vermalen) graankorrel. Lees hieronder meer over de effecten van pasta op de gezondheid.
Veel koolhydraten eten is goed voor spieropbouw. We hebben het hier over langzame of complexe koolhydraten. Hoe complexer de koolhydraat, des te langzamer en gelij kmatiger deze wordt opgenomen als bloedsuiker. Hoe simpeler de koolhydraat, des te gemakkelij ker en sneller deze wordt opgenomen als bloedsuiker. ‘Langzame koolhydraten’ houden de bloedsuikerspiegel stabiel… ‘Snelle koolhydraten’ zorgen voor een schommelende bloedsuikerspiegel. Ook brood, rij st, pasta en aardappels bestaan grotendeels uit koolhydraten; hoe witter en ‘bewerkter’ het product, des te simpeler en sneller de koolhydraten. Volkorenbrood, zilvervliesrij st, volkorenpasta en gepofte aardappels in de schil leveren dus ‘betere’ koolhydraten dan witbrood, witte rij st, witte pasta en aardappelpuree. Voedingsstoffen in Pasta, Kalium - Samen met natrium houdt kalium het lichaamsvocht in balans. Kalium in ook nodig voor het functioneren van de zenuwen, de spierspanning en der egeling van de hartslag en bloeddruk Magnesium - Dit mineraal helpt bloedstolsels voorkomen en is nodig voor sterke boten en tanden. het speelt een rol bij het omzetten van voedsel in energie, het functioneren van de zenuwen en de spierontspanning en het hartritme.
Fosfor - fosfor is nodig voor sterke botten en tanden en is belangrij k voor de energieproductie en gezonde cellen Ij zer - ij zer is nodig voor goed functionerend bloed en vormt een bestanddeel van enzymen. Het versterkt het immuunsysteem Koper - Koper is belangrij k voor het immuunsysteem en een gezond hart, het is ook een bestanddeel van collageen, een eiwit in botten, huid en bindweefsel. Zink - Zink is essentieel voor een goede groei, het functioneren en enzymen, wondgenezing, vruchtbaarheid en het immuunsysteem. Mangaam - Mangaam is van belang voor gezonde botten, het functioneren van de hersenen en de productie van sekshormonen. Vitamine B - deze vitamine speelt een rol bij het omzetten van voedsel in energie, houdt het hart en zenuwstelsel gezond en bevorderd de groei van kinderen en de vruchtbaarheid bij volwassenen
C a c a o i n
p a s t a
t o m a t e n s a u s
1 kg tomaten 1 blikje tomatenpuree 2 gemiddeld grote uien 2 selderij stengels 1 spaanse peper 1 vanille stokje 1 Ă 2 teentje(s) knoflook. 1 wij nglas rode wij n of bouillon 500 gram cacaopasta basilicum peper olij folie 1. Pel de tenen knoflook en snij d ze in dunne plakjes. Snij d de Spaanse peper in dunne ringetjes (halveer ze en haal de zaadjes eruit als je de saus niet al te heet wilt hebben). Pluk de blaadjes basilicum van de steeltjes en zet de blaadjes even opzij. Hak de steeltjes fij n. 2. Breng een grote pan gezouten water aan de kook, doe er de pasta in en kook die volgens de aanwij zingen op de verpakking gaar.
3. Zet intussen een grote steelpan op matig vuur en giet er twee flinke scheuten olij folie in. Doe er de knoflook, de Spaanse peper en de gehakte basilicumsteeltjes bij en roer alles door elkaar. Doe er wanneer de knoflook bruin begint te worden de tomatenstukjes en het grootste deel van de basilicumblaadjes bij. Zet het vuur hoog en blij f een minuut roeren. Breng de saus op smaak met zout en peper. 4. Laat de pasta even uitlekken in een vergiet, kieper de slierten bij de saus in de pan en schep alles goed om. Proef en voeg zo nodig nog wat extra zout en peper toe. 5. Verdeel de pasta over 4 kommen, of zet een grote schaal op tafel en laat iedereen zelf opscheppen. Bestrooi de pasta met de rest van de basilicumblaadjes en rasp er wat Parmezaanse kaas over.
Selderij
c a c a o P a sta
Knoflook
T o m at e n
Va n i l l e
g e n et i sc h e
mo di f icat i e Met genetische modificatie (GM) worden de eigenschappen van planten, bacteriën of gisten veranderd. Genen met positieve eigenschappen van bij voorbeeld bacteriën of planten worden toegevoegd aan een andere organisme. Zo maakt GM planten bij voorbeeld ongevoelig voor onkruid- of insectenbestrijdingsmiddelen. Door GM kunnen gisten, bacteriën of schimmels nuttige stoffen maken, zoals vitamines, enzymen en aromastoffen. Of medicij nen, zoals menselij ke insuline. Als er genetisch gemodificeerde ingrediënten in het voedsel zitten, staat dit op het etiket. De biologische sector maakt geen gebruik van genetische modificatie. Genetische modificatie (GM) is een techniek die de eigenschappen van planten, bacteriën of gisten verandert. Met GM worden genen met positieve eigenschappen van bij voorbeeld planten of bacteriën, toegevoegd aan een ander organisme. GM heet ook wel gentechnologie, of simpelweg gentech.
Toepassingen van genetische modificatie Met genetische modificatie krij gen planten sneller nuttige eigenschappen, dan via gebruikelij ke veredelingstechnieken, zoals selectie en kruisen. Zo kan GM bij voorbeeld zorgen dat planten: bestand zij n tegen insectenbestrij dingsmiddelen en onkruidverdelgers, minder kwetsbaar zij n voor plagen van insecten of knaagdieren en ziekten veroorzaakt door schimmels, bacteriën of wormpjes en vrij zij n van stoffen waar mensen allergisch voor kunnen zij n. Ook kan GM ervoor zorgen dat bacteriën, gisten of schimmels nuttige stoffen aanmaken, zoals aroma’s, vitamines en stoffen die helpen bij de productie van brood, bier en kaas. Steeds vaker worden medicij nen, bij voorbeeld insuline en bloedstollingsproducten, door middel van genetische modificatie gemaakt. Insuline en andere hormonen die gemaakt zij n door GM bacteriën, gisten of schimmels zij n vrij wel hetzelfde als natuurlij ke menselij ke hormonen. Hierdoor vinden er geen allergische of afstotingsreacties meer plaats.
Ee rste d r u k n ove m b e r 201 6 Styli n g, foto g rafi e & vo r m g evi n g © Fo ns Kle i ntj es M i c h e lle Klu it Sj u u l va n d e r Kr u ij s U itg eve r © Aca d e m i e Ar te m is P ri nse n g ra c ht 40 0 1 01 6 J B Amste rd a m w w w.a ca d e m i ea r te m is.n l