ސްކޫލ ް ަގއިޑ ް
ތ އަ ހަރެ އ ް ި މ ި ލ ަ އވެ؛ އާ އަ ހަރަ ަ ނ ަ ތއ ް ށ ް ކ ް މނ ީ ެ ޅ ް ތ ާ ސކޫ ު ނ ު ފ ު ު ނ ި ތއ ާްޔރު ވެ ަ މއޮ ތ ީ ަ ޅ ަ އވެ. ފ ެ ވ ް ހ ު ު ނ ި ސ އަ ހަރު ި ގ ި ގ ދިރާ ީ ހ ަ މ، ނ ެ އ ް ސ ެ އ ވެ ް ރާ އްޖޭގ ެ ާ މ ދި ު ތރ ީ ު ނ އަ ި އ ދިރާ ީ ހ އަ ަ ށ ަ ކ ަ ތ ަ ތއ ް އަ ހަރު ަ އ ަ ސ އަ ހަރު ގެ މ ް ކ ް އަ ދި ެ ލކުރަ ު މ ު ފ ު ކ ި ތކެއ ް އަ ި ވނީ ބޮޑ ެ ި ށ ި ސ ަ ލ ަ މހާރު ަ ތ ަ ލ ަ ވޑްގެ އވެޮ . ފ ެ އ ް ކ ް ތ ބަދަ ު އު ސޫ ު އއ ް އަ ހަރު ގެ ި ގ ި ބ ި ގަނޑ ަ ަ ގތ ް ަ މޑ ު ަ ލ ަ ަ ށ ށ ދޮ ޅުއަ ހަރަ ް ކ ް ވ ް ޅގެންެ ، ނ ާ ކ ާ ކޔެ ު މ ު ވ ި ހނީ ،އަ ދި ި އވެި . ދ ި ހނ ީ ޔ ަ ކ ަ ޔ ަ ކ ަ ނ ދި ަ ނ ވެ ް ދ ް ވ ް ޔ ެ މގ ެ ް ެ އ ޭ ސ ޖެ ު ނ ޖެ ު
06
ށ ަ ކ ަ ކން ަ ކދިންގ ެ ދު ަޅހެޔޮ ަ ޮ ވރު ކުރު ން އ ު ކވިޑްަ 19-ގ ި
08
ވ ަ ލ ބު ެ ކ ެ ކއ ެއ ް މ ް ޔ ު ރ ި ށ ޖެހުނު ކުއ ް ި ި
11
ބު ކ ްޝޮ ޕ ް ަ އފ ެއ ްދު މ ެއ ް ތން ު ތ ު ކނ ް ި
12
އ ުހތިޔާ ރު ކުރު ން އެންމ ެ ަ ރ ާ އން އ ި ކެ ި ރނ ަގޅ ީ ގްރޭޑ ް ި 9
15
ބ ުހން ވެސް ވާ ަހ ަ ދ ަ އ ަ ނ ދ ެ މ ެ ކ ާ ކ ދެއ ް ި ުނދ ުގލެއ ް ނޫ ންި ،
16
ތއ ް ަ ވ ުޅ ަ ލ ަ ވ ުހން ދު ަ ސ ަހތ ް ،ދު ަ އީޖާދު ގ ެ ަ ކ ޭ ނ ޭ ރ ށ ފި ާ ދސް ު ވ ަހ ް
18
އނ ަ ކ ަ ކ ވާ ަހ ަ ތން ަ ތު ންތު ން ަ ހޓްވ ެ ަފއި! ްޓ ެ އ ުފ ޯލ ު އ ި ނޓ ް ަގ ި ތއ ް ި އ ި މ ި
20
މއ ެ ަ އ ަހދު ަ :ހ ަ ަ ކ ެ ޔވީއ ެއ ް ނޫ ން ،އިތު ރު ނ ި ކ ި
ލކުރަ ނީި ، ްނ ި ފހަރު ި އޑ ް ި ގ ި ކ ަ އ ަ މ ަ ތ ަ މ ަ ަ މކު، އވެެ . މހާރު ެ ޅނ ާ ޔ ޭ ބއ ްދަ ު ފ ު ބ ު
ކތ ް ަ ަހ ަ މ ތއ ް ވެސް އ ެ ާ ރ ާ ހނ ް ު ހ ު މ ި
ޗއްޓ ީ ަ ހ ަ ަ އވެ. ގ ެ މ ޮ ބޑ ު ު
ފ ި ގ ަ ށ ަ ވ ަ ދު ަ ތކަށެ ވެ! ވ ޮ ކ ް ސ ހީ ޮ ކ ވެ ް ނ ާ އ ު ހ ު ށ އަ ި ދިރާ ީ ބޑ ު ބަދަ ަ ޗއްޓ ީ އަ ހަރު ގ ެ ލކީޮ ، މ ޮ ނ ެ އ ް އ ެ ސ އަ ހަރަ ް ބޑ ު ު ނ ި މހާރު އަ ަ ނ މ ް މ ް ޅގަނޑ ު ެ ވ ެ މެދު ތެރެ އަ ް ލ ކުރަ ު މ ު މވެ .އަ ު ލ ު ށ ބަދަ ު
23
ށ ބޭނު ންވާ ަ ޒމ ަ އ ަ ދ ަ ކ ުލ ަ އ ޭ މ އލ ީ ު ތ ު ާނ ް ތ ު ތ ު ސް ޫ އލީމާ ި ކ ަގ ި
26
އގެ ަ ށ ަ ކދިނ ަ ނ ޭ ޯ ސން ާ އ ލެވ ެލ ް ަހ ާ ސ ަހތ ް ްނ ް ދ ު
28
ބ ަ ރ ަ ަ ށ ޮގސް ކ ަލ ް އ ުލން ސް ޫ ތ ީ ވރު ން ި ދ ި
ނ ި ނ ި ްނނީ އާ އު ސޫ ލަށެ ވެި . ޗއްޓ ީ ތ ަ އގެ ފުރަ ަ އަ ނ ަ މ ޮ މގ ެ ް މ ދަ ނީ ޭ ބޑ ު ު ނ ި ްނނީ މހާރު އަ ނ ަ ޅ ަ ލ ަ ށ ަ މ ަ ޅ ަ ވ ް ލ ް ހ ް ހ ް ެ ހ ު ނ ު ތއ ް އަ ު ސކޫ ު ފ ު އވެ .ދޮ ު ފ ި އ އޮ ތ ީ އަ ނ ަ ށ ވެ ަ ނމ ީދަ ަ ތއ ާްޔރު ަ ަ ްނ ކ ް ސ އު ް ނގ ެ ވ ެ ް މ ް ނ ެ އ ް މންނެ ވެެ . ވ ު ޖ ި ކ ި ދިރާ ީ ބ ަ ުނ ަ އވެ. ތ ެ ށ ވޭ ޯ ކ ް ނ ޮ ނ ކުރަ ް ރ ް ރ ާ ތއ ް ު ތ ު ނ ޖެހ ު ސ އަ ހަރު ު ، މއ ް ި ހ ި ސ ދިރާ ީ ހ ަ މ އަ ހަރެ އ ް ވެ ް ނ ެ ކ ް އވެޮ . ލވ ީ ެ ކ ެ ރ ާ ސ އަ ހަރު މ ބަދަ ު ު ސ ި ގ ި ރންި " ، ކ ި މއޮ ތ ީ ލ ަ ނ އަ ނ ަ އޑ ް ވ ެ ް ްނ ް މ ް މހާރު " ް ސކޫ ު ނ ނެ ރެ ު މގ ެ ު ެށ ު ފ ު އ ި ނ އަ ި ގ ި މ ި ކ ި ހއ ް ަ ޑސެ މްބަރު ަ ލވެ ަ މ މ ް މ ެ ނ ެ ކ ް ނ ޮ ރ ް ފ ެ އ ނެ ރެ ު އވެު . ބަދަ ު
ކ ި މ ި ނ ި ކ ި ތއ ް ަ ނ ަ މ ަ ްނ ަ ސކޫ ަ އ ކ ް ހ ް ލ ް ރ ް ލ ް ް ތ ާ ވސ ާ ނ ު ނ ު މގ ެ ު ށ ދިއު ު ގ ި ގ ި ސ ި ގތ ް ި ދިރާ ީ އޑ ް ަ މ ަ މ ަ ށ ަ އ ފހަރު ވެ ް ތއ ާްޔރު ވާނެ ޮ ސ އާ އަ ހަރަ ް ފ ި މ ި ި ޔ ދިރާ ީ ތވެދި ަ ނ ަ ނ މ ް ޅގަނޑ ު ެ އވާނެ ެ ހ ެ ސ އަ ހަރު އަ ު އވެ .އަ ދި ވޭ ު ަނ ި ވނީ ި ސ ި ޖ ި ކ ި އ ަ ހމ ަ މ ަ ބ ަ ރ ަ އވެ. ފ ެ ތއ ް ވެ ް މ ް ނ ެ އ ް ެ ފހަރު ާ ރ ާ ތ ު ނ ު ޖ ި އ ތައު ލީމ ީ ދާ ި ްނ ި ތ ި ބކާރު ި ޖ ި އރާ ގެ ަ ަ ނގެ ބކާރު ް ނ ެ ޔ ް ރ ާ ރނ ާ ރ ާ ތ ު ލ ު ތ ު
ވން ކެތ ް ަ ިޔ ަ ކ ަ އ މދު ވ ެ ަފ ި
ފ ި އ ި ގ ި ގ ި ފހަރު ި ތއ ް ި ި ހ ަ އވެަ . ަނ ަ އޑ ް ަ މ ަ މ ަ ނ ަ ނމެ، ހ ް އ ެ މ ެ އ ވާނެ ެ ވ ް ހމ ާ ޔއ ް ު ލ ު ކ ި ށ ި ދަ ި ތ ަ ގ ަ ރވަރު ނ ަ އ ހ ް އ ެ ނ ެ ނވާނެ ވަރަ ް ޭނ ް ްނ ް ތ ާ ލ ާ މ ު ނ މައު ޫ ށ ބ ު
32
ހ ޮފތ ް ކިޔު ން ަ ނ ޯ ލ ެ ތފާތު ޮ ށ ާ އ ަލ އ ެޕ ް ކ ް ދިވ ެ ި
36
ކން ަ ކމ ެއ ް؟ ކރ ީ ޮ އ ު ސްކޫލ ް ޗުއްޓ ީ ަގ ި
ހ ި ނމ ީދަ ކ ީ ި ަށ ދިރާ ީ ހ ސ އު ް ނގެ ވެ ް މ ް ޅގަނޑ ު ެ ރ ާ މ ފ ާ ސ އާ އަ ހަރު ު އަ ު
38
ަ ދނެ"! ކ ާ އ ވެސް "ކ ެއ ް ި ލފާނާ ނު ަލ ި އ ި
ލ ި ކ ި އ ދިރާ ީ ތވެދި ަ ސ އަ ހަރަ ަ ގ ަ ޔ ވ ެ ކ ް ނ ވެ ް ކ ް ޮ މ ާ ސ ާ މވެ .ވޭ ު ށ ު ބ އަ ދި ު ޔ ު ތ ު
40
ނވެރިޔާ ގ ެ އ ެ ވ ު ބު ލީކުރު ން ހުއ ްޓު ު ބލެ ި މ ަގ ި ވ ަ ދއުރު ަ ަ ށ ޮ ބޑު ރ ް
އ ި ގ ި ގ ި ސ ި ފ ި އޑ ް ަ މ ަ އލ ް ަ ޕ ްރޮ ަ އވެ. ހމެނޭ ނެ ެ ތއ ް ވެ ް
-2022 2021
އެ ަ ކޑ ަ ި މކ ް ަ ކ ޕޭޖް
46
ލެ ންޑަރ
ޖ ި ހތ ްދަ ި ރ ި ކ ި ބ ަ ތ ަ މވެ. ނކުރު ެ މ ް ޅގަނޑ ު ެ ރ ާ ތއ ް ު ތ ު ނ ު އަ ހަރު އަ ު މ ި ި ނ ީ އލ ް ަ އ ް ސ ާ ސރު އ ި ެ ޑޓަރު
އ ޮ ކވިޑްަ 19-ގ ި
ދ ަޅހެޔޮ ަ ކނ ް ކދިންގ ެ ު ު ށ ަ ކ ަ ަ ރން ކ ު ރ ު ވ ު
އ ުހ ަ ލ ަ ލީ ާ މދު
ިޔ ަ ބގެން ކ ަ ތ ެ ވނ ް ު އ ި ކދިން ގ ޭ ަގ ި ހ ަލ ަ މ އ ކް ާ މ ާ މންާ ، ރ ު ތ ު އން ު ޖެ ުހ ު ލސް ޫ ކ ަގ ި ބ ުހސް ަ ދ ަ ތ ޭ އ ެ ތ ާ މން ާ އ ހިނ ަގ ު ކ ި ރ ަގ ި ީނރު ަ އތ ީ ހ ަ ތ ަ ކނ ް ަ ވާ ަހ ަ ށ ޮ ކން ކ ް ކ ދެއ ް ު ަ އ އސް ަފ ި އ ި
އ ި ކ ި ކދިނ ަ ނ ަ ވޑް19-ގެ ސަ ަ ށ ްނ ް ތ ް ގތ ް ޮ ކ ޮ ތ ެ ބ ް ޮ ތ ާ ނ ު ގ ު ފ ު ބ ު ބ ި ފ ި ނ ަ އވެަ . ށ ަ މގ ެ ކދި ް ކ ް ސގެ އަ ސަ ރު ޮ ވއިރަ ް އ ވެ ެ ކ ް އަ ސަ ރު ޮ ވ ު ލ ު ށ ު ގ ި ތ ި މ ި ކ ި ި ކގ ެ ތެރޭ ަ ސ ަ ގ ަ ލ ަ ރ ަ އ ނ އު ދާ ް ކދި ް ނ ެ އތުރު ް ތ ާ ތ ާ ތ ު ފ ު ނ ު އ ު ނގެ ި އޖ ް ި ްސނީި ، ތ ަ ސ ަ ަ ކ ް ުސ ް ކދި ް މއ ީ އަ ދި ެ މންދާ އހ ާ ތ ާ ނފ ާ ށ ފޯރަ ު އ ު އ ި ގ ި ތއ ް ި މފަދަ އަ ސަ ރު ަ އވެ .ޅައު މުރު ަ އަ ސަ ރު ަ ނ ކދި ް ހމެނެ ެ ތއ ް ު ލ ި ވއްޖެ ަ ލ ކުރާ ަ ހއ ް ަ ތ ަ ަ އގެ ނޭ ެ ނ ެ ނމަ ،އަ ދި އެއަ ް ށ އަ ާ ދވޭ ނމަޭ ، ޅ ު މ ު މ ި އަ ސަ ރު ަ ތވެ. އބައޮ ެ ތ ެ ޅ އު މުރަ ް ކދި ް ތއ ް ެ މގެ ފުރު ސަ ު ށ ފޯރު ު ނގެ ު އ ު ވ ބޮޑ ެ ި ފ ި ށ އަ ި ސ ަ ތ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ްނ ަ ނ އަ ނ ަ ތ އ ް ކ ް ކ ް މ ް ކދި ް އ ާ ނ ކުރަ ު ު ގ ި ކތ ް ަ ވ ަ މ ދު ަ ކގެ ތެރޭ ަ ލ ަ ތއ ް، ނ ެ ކ ް ނ ޮ ކދި ް އ ެ ކ ކުރާ ހަރަ ާ ހ ު އ ު ތ ު ބަދަ ު ހ ި އ ި ލ ި ި ެޔ ަ ޔ ަ ކ ަ ށގަނޑެއ ް ގތ ް ،ދު ޅަހ ޮ މންދާ ޮ މހައު ާ މގ ެ ާ ވ ު ވ ު ކޔެ ު ގ ި ތއ ް ،ދި ި ހ ަ ފ ަ މ ަ ނ ަ ްނ ަ ނ އަ ނ ަ ގ ކ ް މ ް ކަށަ ވަރު ކުރަ ް އ ާ ޅ ު ރއު ު ނ ކުރަ ު ނވަރާ ި ތއ ް ކުރާ ި ހ ަ ފ ަ ނ ަ ްނ ަ ނ އަ ނ ަ ގތ ް، މންދާ ޮ މ ް ކ ް މ ް އ ާ ގ ކުރަ ު ކުރަ ު
6
އ ި ތ ި ކވެ ި ކ މުއާ ަ ނވަރު ، މ ް ލތ ް ކުރާ ޮ ްނ ެ ެ ގ ާ މ ާ ރނ ާ އ ު އ ު
ނ ި އވެ ި ބ ި ގ ި އ ަ ކ ަ ނ ަ ވ ަ ްނ ރވެގެ ް ކ ް ކ ެ ވސ ާ ހ ާ ާ ތ ު ދއ ް ު
ވ ި ފ ި ތ ި ނ ކަށަ ވަރު ވެ ަ ރ ަ މ ް ކ ް ކ ެ ކދި ް އ ާ ނގެ ރަ އ ް ާ ނވަރު ު
ގ ި ހ ި ތކެވެ .އަ ދި ި ި ހ ގޭ ަ ނ ދު ަ ގ ަ ނ ަ އ ްނ ް މ ާ ވ ު ވސ ު
ވ ި ފ ި ި މވ ެ ަ ކދިނ ަ ްނ ް ހމެނެ ެ އ ާ ށ ދި ާ މ އު ނދަ ގ ޫ އވެު .
އ ި ފ ި ބންދު ވެ ަ ަ ސ ލ ް މ ް ނ އަ ނބުރާ މަދަ ރު ާ ނ އަ ު ބ ު ތ ު
ތ ި ގ ި ވ ަ ތ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ވ ަ މތ ީ ަ ސވަރު ަ ދު ަ ށ މ ް އހ ީ ެ ށ ެ ކ ް ކ ް ވ ް އ ާ ރ ު
ވ ަ އ ަ ވ ަ މކެވެ. ކ ެ ކށީގެ ް ސ ެ މކ ީ ވެ ް ހ ް ށ ދާ ް އަ ް ނ ާ ނ ާ ސ ު
ދ ި ނވެ ި ލ ި ކކ ީ ތ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ވދާ ނެ ަ ރނ ަ ކ ް ށ ެ ކ ް ށ ޮ ްނ ް ބ ެ ެ
ނ ި އ ި ގ ި ޔ ަ ކ ަ ނ ގޭ ަ މން، ވ ް ބގ ެ ް ތ ެ ކދި ް ހ ު ނ ޖެ ު ު
ލ ި ބ ި ށ މަސަ އ ް ަ ކ ަ ނ ަ އ ަ ބ ަ ތ ަ ކ ަ ނ ކތ ް ކުރު ް މ ް ކ ް އ ެ އ ޯ ޮ
ގ ި ގ ި މ ތެރޭ ަ ކ ަ ލ ަ ހ ަ އ އާ ް އ ކް ާ މ ާ ލސްރޫ ު ތ ު ނ ު
މ ި މވެ. ހއ ް ެ ު
ކ ި ި ތ ަ ނ ަ ހ ަ ވ ަ ސ ަ މންދާ ަ ހނ ަ ށ ކ ް ކ ް ކ ެ ހ ް އ ާ ތ ާ ދއ ް ު ބ ު ގ ު
މ ި ހ ި މ ި ގ ި ނ ި ޅ ދު ަ ކމެ ،ގ ޭ ަ އ، ބޭރަ ް ބ ާ ތ ު ވ ު އ ު ނ ު ށ ު ވޑް 19-ފެތުރޭ ި ކ ި ގ ި ަ މ ް ނ ޮ މ ް ނވަރު އދު ރު ކުރު ު
ފ ި ނ އަ ި ސ ަ ނރު ަ އޮ ތ ީ ހ ީ ަ އ އ ް ކ ް ކ ި ި ތ ދަ އ ް ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ލ ަ އ ކދި ް ނ ާ ކގެ ާ ގ ު ތއ ް ު ތ ު މ ބަދަ ު
ބޑ ު ަ އ ަ ވ ަ ނ މ ް ހދި ޮ މ ެ ނ ކަށަ ވަރެ ވެެ . ކ ް ކޑ ަ ާ ވ ު ކ ު ު
ކ ަ ގ ަ ސ ަ ތ ްނ ެ މ ވެ ް ނ ެ ކ ް ލގ ެ ޮ ތ ާ ކދިނ ާ ދު ާ ފ ު އ ު ތކ ީ ު ވ ު ވ ު
ގ ި ކ ި ށ ގޭ ަ ގ ަ ކދިބ ަ އަ ނ ަ ތ ް މ ޮ ޅ އަ ހަރު އ ދޮ ު ަޔ ު ްނ ު
ކ ި ހ ަ ވ ަ ކ ދަ އ ް ަ ހ ަ ވ ަ ތ ަ ލ ަ ކ ކދި ް އ ެ ކ ް ނގެ ާ ށ ާ އ ު މައު ޫ
ޑ އާ ި ސކުނ ި ނގެ ި ި އ ކދި ް ނ ެ މ ް ބ ް ތ ެ އ ު ހ ު ނ ޖެ ު
ކރިއަ ރު ަ މގ ެ ހ ަ ތ ދޭނެ ވ ް ެ ނ ފުރު ސަ ު ުނރު ު ކ ު ދއ ް ު
ށ ި ި ކދިނ ަ ހ ަ ވ ަ ލ ަ ވސްނޭ ނެ ްނ ް ކގ ެ ާ ކ ު ތ ު މ ބަދަ ު
ތއ ް ި ހ ި ގ ަ ްނ އަ ސަ ރު ަ ނ އަ ނ ަ ަ ވ މ ް ށގަނޑ ަ ް ނ ާ ށ ކުރަ ު
މ ި ކ ަ ތ ަ ތ ަ ަ މވެ. ނ ެ ހ ް ޅ ް ށ ކަނޑ ަ ެ ކ ް ނ ު އ ު ގ ު ވ ު
މ ި ޔ ި ށ ި ކ ަ ށ ަ ގ ަ މވެ. ނ ެ ހ ް ނ ް ކ ް ތކުރާ ރު ޮ ތ ް ޮ ނ ު އ ދި ު
ްނ ި ކވ ެ ި ވަރު ި މހާރު ދަ ނީ ފެނ ަ އ މންނެ ވެެ . ރނ ާ އ ު ްނ ު
ގެ ި ެޔ ނ ދު ޅަހ ޮ މ ް ތ ް ނ ބޭރަ ް އ ް ނ މ ާ ވ ު ަނ ު ކ ު ނ ު ށ ު
ނ އަ ި ހ ަ ފ ަ ނ ަ ކ ަ މަދު ބ ަ އ މ ް މވެ ް ކ ެ ސ ާ ަޔ ާ ގ ކުރަ ު އ ު
ލ ި ްނ ަ ވ މ ް ނ ދެރަ ާ ހނ ާ ޯބ ާ ވ ު ނ ު ލ ު ބއ ްދަ ު ވ މީ ު
ހ ި ށގަނޑެއ ް ަ ަ ނ މ ް ކދި ް ނ ކަށަ ވަރު ކުރަ ް ކ ް ނ ކުރަ ު ނ ު
ތއ ް ހޯދާ ި ސ ަ ދު ަ އރު ، ގ ެ ދވޭނެ ޮ ނ ެ ށ ގެ ް ކރިއަ ް ވ ް ތއ ް ު
މ ި ނ ި އވެ .ގެ ި ަ ނ ބ ް ތ ެ ކ ެ ނ ބޭރަ ް އ ް ނޒަރު ފެނެ ެ މ ް ނ ު ށ ު
ށ އަ ި ސ ަ މ ަ ހއ ްޓު ަ ތއ ް ަ ތއ ް ަ ނ ަ ްނ ަ އަ ނ ަ ފ އ ް ކ ް ކ ް ވނ ީ ު
އވެ ި ބ ި ގ ި ނ ަ ކ ަ ޝވަރާ ަ ކުރެ ވޭ ަ ރ ކދި ް މ ް އ ު ތ ު
ވ ވަރު ި ނ ފޫ ި ވ ަ ގ ަ ތއ ް މ ް ޖެ ެ ކ ާ ހ ާ މންދާ ޝަ ު ނވެ ،ކުރަ ު ހ ު
ކގެ ދި ި ނ އާ ި އވެި . ލކ ީ މހައު ަ ލ ަ ގ ަ ެ މގ ެ ާ އ ާ ޅ ު ރއު ު ތ ު
އވެި . ކުރެ ި ދވެނީ އ ެ ނ ެ މ ް ހ ް މ ެ ވދާ ނެ ެ ނ ހެދު ު
ި ނ ަ ހ ަ ފ ަ ވ ަ މން، ހ ް އ ެ އވެެ . ގ ކުރެ ވެ ެ ކ ް ނ ާ އތުރު ާ ކ ު
ޖ ަ ގ އޮ ތ ް ކ ެ ޒ ެ އއްވެ ް ެ ތއ ް ކުރާ ނެ ާ ތއްގެ ހަރަ ާ ސ ާ
ސކުނ ި އ ި ގ ި ގ ި ކ ަ ކތ ް ަ އ ގ ްރޫ ޕ ް މަސަ އ ް ަ ސ ަ ޑ މަދަ ރު ާ ތ ު
ތ ި ގ ަ ރ ަ ކދިނ ަ ށ ތ ް ވ ޮ ކ ް ކ ެ ްނ ް ނ ކަށަ ވަރު ާ ށ ރަ އ ް ާ ު
ނ ަ ނތަނެ އ ް ނޫ ނެ ވެ .މީގެ ސަ ަ ަ ތ ބ ް ތ ް ކސްރަ ު ބ ު
ތ ަ ތކެކެވެ. ނ ެ ނ ކުރަ ް ޭނ ް ދވޭ ފަދަ ފުރު ސަ ު ބ ު
ނ ި ތއ ް ި އާ ި ނ ަ ނގެ ަ ކށް، މ ޮ އ ް ވ ް ހ ް ތ ާ އ ާ ޒ ު ލ ު ބއ ްދަ ު ލ މީ ު
ނ ި ނކުރެ ި ނ ދު ަ ގ ަ ސ ވ ް ށ ވުރެ ް ޅ އަ ހަރަ ް ވ ދޮ ު ު
ތ ި ގ ި ގ ަ ގ ަ އ ަ ދތެރޭ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ަ ށ ތ ް ގތ ް ޮ ނ ޮ ކ ް ތ ާ ތ ާ ކ ޭ ފ ު
ތ ި މކ ީ ޅ ަ ކ އޮ ނ ަ ހ ަ ްނ ެ މތ ް ެ ކދި ް ެ ރނ ާ ގ ު ްނ ު އ ު ނގެ ރަ ު އ ު
ފ ި ނ ދާ ި ށ ަ ނގެ ބަރު ދަ ަ ވ ކ ް ށ ޮ ނ ް ކދި ް ވެގެ ް އ ާ އރު ު
ި ވސ ަ އވެ. ދވެނީ ެ ށ ެ ކ ް ސ ޮ ސ ދަ ް ނ ވެ ް ްނ ް ނވެ ި ލ ި ރ ް ބ ެ ކ ެ ްނ ެ ނ ހޭދަ ކުރާ ކދިނ ާ އ ު ު
ގ ި ކ ި ލ ަ ނ ކުރާ މެސެ ޖ ް ަ އ ަ ހ ަ ަ އ ޯނ ް މ ެ ތކެއްގެ ބަދަ ު ނ ފ ު
ނ ި އަ ސަ ރު ި ނ އަ ނ ަ ބޑ ު ަ ްނ މ ް ށ ބޮޑެވެޮ . ތހާއަ ް އ ް ވ ު
ލ ި ށ ަ ސ ވަރަ ަ ނ ެ އގ ެ ް ކ ް ޯނ ޮ ކ ް މވެ ް ނ ެ ކ ް ޮ ދކެވޭ ށ ފ ު
ތ ި ހ ި ވހ ީ ަ ށ ދު ަ ކ ަ ތ ަ ށ ަ ަ އ އވެެ . ހ ެ ނ ޖެ ެ ބ ް ލ ެ ކ ް ކސްރަ ު
ނގ ެ ި ސ ަ ތ ަ ތ ަ ަ ތއ ް ުސ ް ކދި ް ކކ ީ ެ އހ ާ އ ު ގ ު ވ ު
ކ ަ ތ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ އވެ. ނޖެހޭނެ ެ ވ ް ށ ވެ ް ކ ް ސ ާ ާ
ހ ި ޓ ަ ށ ަ ހއ ްޓު ަ ނގ ެ ަ ކ މ ް ބ ެ ށ ެ ކ ް ެޔ ޮ ށގަނޑ ު ދު ޅަހ ޮ ކދި ް ު
ސ އޮ ނ ަ ވ ަ މ ދު ަ ގނ ަ ދެނެ ަ ްނ ކ ވެ ް ނ ެ ކ ް ނ ޮ ްނ ް ހ ު
ސ ި 30 ވ ަ މ ދު ަ ށ މނެ ޓު ވަރަ ް ކ ވެ ް ނ ެ ކ ް އވެޮ . ެ ހ ު
ގ ި އ ަ ނ ަ ހދިއްޖެ ަ ތ ަ ތ ަ ަ އ ނ ެ މ ް މ ެ އ ެ ތކެއ ް ޮ ކ ު ގ ު ގ ު ވ ު
ފ ި ށ ި ށ ވެ ަ ޗ ަ އއ ް ަ ނ ަ ގ ަ އއ ް އެ ، ކ ް ލ ެ ވަރަ ް ފހަރު ގެއ ް ޭ
ލފެ ި ހ ި އއ ް ަ ކދި ަ ހ ނ ޖެ ެ ނ ކަށަ ވަރު ކުރަ ް ކ ް ބ ެ ެ ލވެ އު ޅ ޭ ު
ފ ި ށ ި ތކ ީ ގ ަ އ ަ ބ ަ ކދިނ ަ އވެެ . ބޑުވާނެ ެ އދާ ޮ ްނ ް ލ ޭ ވ ު ު
ކ ަ ހ ަ ވ ަ ގ ަ ްނ އަ ނ ަ ތއ ް ހ ް ކ ާ ނ ދަ އ ް ާ ކދިނ ާ ބ ު އު މުރެ އްގެ ު
ގ ި އ ި ގ ި އ ަ ޅ ަ ނ ަ ކދި ަ އވެ .ގ ޭ ަ ނމަ، ނ ޮ ތ ް ތ ް ބގ ެ ް ތ ެ ެ ކ ު ނ ު
ޯނ ި ނވެ ި ލ ި ޓބްލެޓު ަ ނ ކ ް އ ެ ކދި ް ބ ެ ެ ނ ފ ާ ރނ ާ ތ ު ްނ ު
މގ ެ ހ ަ ހ ަ ވ ަ ނ ލ ް ކ ެ މ ް ނ ާ ުނރު ގެއ ް ު ކ ު ދއ ް ު ވ ު މަދު ު
ނ އަ ރަ ި ސ ި ގންި ، ވންި ، ހ ި އ ޑ ް ތ ހުރެ ގެ ް ރ ާ ހނ ު ނ ދު ު ު
ކ ަ ތ ަ ތ ަ ލވ ޭ ަ ކދިނ ަ ށ ކ ް ށ ެ ކ ް ސ ޮ ހ ް ްނ ް ގ ު ވ ު ށ ު ދު ރު ވެު ،
ުނރު ގެއ ް ި ެނ ަ ލއްޖ ަ އ ހ ަ އ ަ މ އވެެ . ވތ ީ ެ ކށީގެ ް ެ ނ ާ
ތއ ް ކުރެ ި ކތ ް ަ މ ނ ެ ކ ް އވެޮ . ވދާ ނެ ެ ބ ް ނ ފަދަ ހަރަ ާ ފޭ ު
މ ި ެޔ ނގެ ދު ޅަހ ޮ ކދި ް ނ ެ ހ ް ނ ވަރަ ް ހެދު ް މވެު . ށ ު
ތ ި ކ ަ ރ ަ އވެ. ށ އަ ސަ ރު ފޯރާ ނެ ެ މ ް ނ ެ ނގެ ކެރު ް ކދި ް ު
ވ ި ހ ަ ކ ަ ސ ަ ލއ ް ަ ނ ަ ވ ަ ދު ަ ލ މވ ެ ް ނ ެ ކ ް އ ޮ ކދި ް ކ ވެ ް ސ ު ހ ު
ނވެ ި ލ ި ނ ަ ަ ނގެ ރ ް ބ ެ މކ ީ ެ ކ ް ނ ކަށަ ވަރު ޮ ކ ް ށދި ު
ތއ ް ކުރު ަ ަ އވެ. ނވާނެ ެ ވ ް ކސްރަ ެ
ކދިނ ަ އއ ް މ ވަރު ގަދަ ެ ނ ެ އ ް ދވޭނެ ެ ށ ެ ްނ ް ުށ ް ނ ު ފ ު
ބކ ީ ި ާނއަ ކ ީ އއްޗެއްގެ މ ަ ބ ަ އގެ ސަ ަ ޔ ެ ލ ާ ޭ
އ ި ލ ި ި ތ ަ ގތ ް ަ ޔ ަ ކ ަ ށ ކ ް މންދާ ޮ މހައު ާ މގ ެ ާ ވ ު ވ ު ކޔެ ު ސ ބޮޑ ެ ި މިއަ ދު ި ލ ަ ތކެއ ް ށ ވެ ް މއޮ ތ ީ ވަރަ ް ތ ބަދަ ު
ތ ި އ ި ގ ި ބ ި ކ ި ނ ަ ބ ަ ހދި ގ ޭ ަ މޑ ު ަ ލ ަ ވޑްގެ ަ ސ މވެ ް މ ެ ޮ ކ ާ
ނ ި އ ި ގ ި އަ ި ޔ ަ ކ ަ ނ ގޭ ަ ސ ަ ނ ވ ް ބގ ެ ް ތ ެ ކދި ް ފ ެ އ ް އވެު .
ނ އަ ި ގ ި ހ ަ ފ ަ މ އަ ހަރެ އ ް ަ އ މ ް އ ވެ ް ނ ެ ކ ް ޮ ސ ާ ގކުރަ ު
ަ އވެ. ޔ ެ ހދި ާ
ލ ަ އެޑިޓަ ރު ގެ ނޯ ޓ ް :ލ ީ ާ އން ޗނ ް ި އ ުހމަދަ ކ ީ ،ޓ ީ ި
ގ ި ގ ި މ ތެރޭ ަ ކ ަ ލ ަ ހ ަ އ މން ،އާ ް އ ކް ާ މ ާ ލސްރޫ ު ތ ު ނ ު ހ ު ޖެ ު
މ ަ ތއ ް އަ އު ަ ސ ަ ހއ ްސަ ދު ަ ދ ނ ެ ށ ބަދަ ެ ކ ް ވ ް ލއ ް ާ ާ
ކ ި ި ތ ަ ނ ަ ހ ަ ވ ަ ސ ަ މންދާ ަ ހނ ަ ށ ކ ް ކ ް ކ ެ ހ ް އ ާ ތ ާ ދއ ް ު ބ ު ގ ު
ގ ި އވެ .މިއަ ދު ދި ި ނ އަ ނ ަ ހ ަ ފ ަ މ ަ ްނ މ ް ެ އ ާ ގ ކުރަ ު ޅ ު ރއު ު
އލ ީ ަ ަފސްޓ ް ޑިގްރ ީ ަ އދި ާ އން މާސްޓާ ސް ޗއިލ ްޑްހުޑ ް ި
ގ ި ނ އަ ި ކ ަ ށ ގ ްރޭ ޑ ު ަ ސ ަ ނރު ަ އޮ ތ ީ ހ ީ ަ އ އވެ .ދަ ް ފ ެ އ ް ކ ް ތ ު
ނވަރާ ި ގކުރާ ި ކ ި ހ ަ ފ ަ ސ ަ އ ދު ަ ތއ ް ަ ނ ަ ަ އ މ ް ވ ް އ ެ ކ ް ތއ ް ާ ތ ާ
ކޔަ ަ އވާ ޭ އ މގ ެ ާ އދިނު ު ދއިރާ ަގ ި ވ ި ބ ުފޅެކެވ ެި . ނަ ން ަގވާ ަފ ި
ކ ި ނގ ެ ި މ ނ ެ އ ް ނ ެ ރއެރު ް ކދި ް ސކުނޑީގެ ު އު ޅ ޭ ު
ފ ި ށ އަ ި ކދިނ ަ ވ ބަދަ ަ ސ ަ ތ ަ ގތ ް ަ ށ ްނ ް އ ް ކ ް އގ ެ ޮ އ ާ ޭ ލކ ީ ު
އންނަ ނީ ހިދު ަ ށގެން އ ޭނާ ަ މތ ް އން ފ ެ ި ި 1994
ކ ި ތކ ީ ި ސ ަ މފަދަ ަ ގ ަ ށ އަ ނ ަ އ ހ ް އއ ް ޮ ްނ ެ ބޑ ަ ް ޮ ތ ާ ބ ު
ި މ ަ ކ ަ ހ ަ ހ ފަސޭ ަ ވސ ަ އވެ. ނވެދާ ނެ ެ ކ ް ނ ެ ްނ ް އ ާ ށ ު
ނވ ެ .އ ޭނާ ަ ކރަ އ ް ަ މން ެ މހާރު މޯލްޑިވްސް ނެޝެ ނަ ލ ް ވ ު ު އކ ީ ި ާސޓީގެ ޑީން އެކެވ ެ. ނވ ި ޔު ި
7
މދު ަ އ ުހ ަ ީޝލ ް ަ ިޝތު އ ަ އއ ަ ަ އސް ަލމ ް
ވ ަ ލ ކ ެ ނ ު ށ ޖ ެ ުހ ު މ ް ޔ ު ކއ ް ި ި ބ ެ ކއ ެއ ް ު ރ ި
8
9
ބ ި ކ ި ނ ފެ ި ކ ި މގ ެ ސަ ަ މޑ ު ަ ލ ަ ވޑ ުަ 19- ނ ބ ް ށ ޮ ނ ފެތުރެ ް ރ ް ބ ު ކ ު ޅ އަ ހަރު ު މީގެ ދޮ ު ފ ި ތކެއ ް އަ ި ށ ބޮޑ ެ ި ނގެ ދި ި ސ ަ ލ ަ ޅ ަ ނ ތ ް އ ޮ އވެެ . އވެ ެ އ ް ށ ވަރަ ް މ ް ހ ް ގ ު ތ ބަދަ ު ރއު ު މީ ު މ ި ކ ި ނގެ ި ތ ވެ ަ ރ ަ ތކެއ ް ަ ނ ަ އ ަ ވ ަ ށ ކ ް ހއ ްސަ ޮ ފ ެ ހ ް ގ ް ތއ ް ޮ ށ ެ މ ް ކދި ް އވެާ . ވނ ީ ު ނޖެ ު ކޔެ ު ު މންދާ ގ ްރޭ ޑ ް 9އަ ދި 10ގ ެ ދަ ި ފ ި ރވަރު ނ ަ ހ ަ ރ ަ މ ަ ށ ްނ ް އޯ ެ މކުރަ ު ގއ ްރަ ރު ު ލވެލްގެ ު ފ ި ނޖެ ި ފ ި ވ ި ި ހ ަ ހ ަ ރ ަ މ ަ ނ ަ މ ަ ވ މ ކުރަ ް ކ ް ލ ް އ ާ ގއ ްރަ ރު ު ނ ބޮޑެވެު . މގ ެ ގެއ ް ު ކ ު ޑއާ މެދު ވެ ި ސމ ީ ި މ ި ދ ި ގ ި ނ އަ ަ ސކ ޫ ަ ކ ަ އަ ހަރު ަ ށ ކ ް ރ ޮ ށ މީ ް ލ ް ޅ ް ނ ެ ލ ް އ ް ވު ، ށ ު ތ ު މ ި ށ ބޮޑ ެ ި ި ވ ަ ސ ަ ހ ަ ޔ ަ ކ ަ މކެވެ. ކ ެ ތ ހުރަ ް މކ ީ ވަރަ ް ވ ް ތއ ް ދި ާ ނޖެ ު ވ ތަނެ ކެވެ .އެއާ ި ފ ި ތއ ާްޔރު ކުރެ ި ލ ަ ވ ަ ށ ަ ގ ަ ށ ފ ް ތ ް ނކުރެ ވޭނެ ޮ ޭނ ް ހ ާ އ ާ ބ ު ުނ ގޭތެރެ އަ ކ ީ ި ނ ި ބ ި ި މފަދަ މގެ ސަ ަ މޑ ު ަ ލ ަ މ ަ މ އު ނގެނެ ް ބ ް ނ ޖެހ ު އލ ް ު ބ ު ކ ު ނ އު ޅޭތ ީ ި އ ި ގ ި ވ ަ ކ ަ ގ ަ ތަނެ އ ް ނޫ ނެ ވެ .ގޭތެރޭ ަ ނގ ެ ހ ް ތ ެ ހ ް ޔ ާ އ މީ ު ގ ު ވ ު ނ މީ ު ހ ި ތކެ ި ޯނ ި ގ ި މ ި ކ ި ތ ފަސޭ ަ އ ޓީވ ީ ފަދަ ަ އވެ .ގ ޭ ަ ރ ަ އު ނދަ ގ ޫ ަ ނ އ ް ހ ެ ނ ޖެ ެ ލ ް އ ފ ާ ތ ާ ތ ާ ކ ު ނ ި ކ ަ ނ ަ އފަދަ ަ ވ ަ ށ ބޑ ަ ް މ ޮ މ ް ކ ް ށ ވުރެ ެ މ ް މ ް ނކުރެ ވެ ް ޭނ ް ށ ާ ކޔެ ު ނ ހުރު ު ބ ު އތުރު ންި ، އވެ .މީގެ ި ލ ަ މއ ްސަ ަ ނޓަނެ ޓު ގެ ަ ލ ަ މވެ އ ް ދވެ ެ ނ ެ ކ ް ތއ ް ދި ާ ސަ ާ މ ު ވ ި ސ ި ޑކެނ ި އ އަ ޑ ު ކެނ ި ގ ި ވ ި ނ ި މުދަ އ ް ި ޔ ަ ކ ަ ކ ަ ތ ަ ދ ަ ޔ ަ ކ ަ ދ ގ ް ނ ޮ ޑގެ ް ސ ް އ ޭ އ ޭ ތ ު ގ ު ވ ު ރ ު ގ ި ސ ި ތއ ް ނޭ ނ ި ި ހނ ަ ޅ ަ ލ ަ އވެ. ދ ެ އ ެ ގ ވެ ް ފ ާ ވ ު ޅ ި ޅ އަ ނެ އ ް ި އއ ް ި ވ ި އ ި ގ ި ި ލ ަ ލ ަ ތ ަ ޅ ަ ލ ަ ކ ަ ކ ަ މ ގ ްރޭ ޑ ު ަ ށ އ ވަރަ ް ކކ ީ ެ ވ ާ ފ ާ ފ ާ ފ ާ ޔ ާ ވ ު ވ ު ތ ު މ ި މންި ، ވ ި ފ ި ގ ި ވޅެއ ް ގެއްލ ަ ލ ަ ގ ަ ތ ަ ޅ ަ ލ ަ ޅ ަ ުނސް، ނ ެ އ ް ށ ެ ތ ް މ ޮ ކ ް ބޑ ަ ް ޮ ފ ާ ފ ާ އ ާ ވ ު ށ ު ވ ު ށ ު އ ި ހ މަސަ އ ް ަ ނ ަ ކތ ް ނ ކުރަ ް ދ ް ނ ެ މ ް ހ ް އ ެ މކެވެެ . ލ ެ ށ ޮ ބނީ ވަރަ ް ލ ެ ެ ނޖ ެ ޭ ކ ު ބޑ ު ގެއ ް ު ނ ި ި އވެ. ބޑުވެ ެ ށ ޮ ތހާއަ ް އ ް ލވެ ،މުދަ އ ް ި ނ މުދަ އ ް ި އ ި ގ ި ްނ އޮ ނ ަ ްނ ަ ލ ަ ްނ މ ް ް ސނ ާ ސނ ާ ރ ު ބއ ްދަ ު ރ ު ވ ު ކޔެ ު ސކޫ ު ނ ި އއްޗެ ި ގ ި ކ ި އވެ .މުދަ އ ް ި ނ ބަދަ ި މކ ީ ވ ަ އރ ީ ަ ނ ަ ޅ ް އ ނޭ ނގ ޭ ެ ސ ް ހވާނެ ެ ޅ ް ލ ު ފ ު ހ އޮ ު ރ ު ގ ު ު ްނ ި މން ،މުދަ އ ް ި ށ ި ލ ި ނ ަ ނ ަ މކެވެަ . ހ ަ ށ ފަސޭ ަ އ ކ ް ނ ޮ އ ް މވެސް ،އޮ ް ކ ެ ވަރަ ް ސނ ާ ރ ު ވ ު ކޔެ ު ށ ި ނ ި އއްޗެ ި ނ ަ ގ ަ ވ ަ ނ ހީ ަ އޮ ނ ަ ކ ް ޅ ް ނރު ވެ ،ނޭ ނގ ޭ ެ ޅ ް ލ ާ ފހަރު ފ ު ހ އޮ ު ގ ު ްނ ު އތުރު ންި ، އވެ .މީގެ ި ނ ި އވެި . ށ ަ ނ ކުރާ ަ މ ަ މ ބ ެ ލ ެ ތ ވެ ް ކ ް ކ ް ނކެރެ ެ ސ ު ގ ު ވ ު ު ތ ި ކ ަ ބގެ ސަ ަ ރ ަ ތ މ ް ްނ ެ ލ ް ބ ް ކ ެ ކދިނ ާ ކ ާ ވ ާ ނރަ އ ް ާ މގެ ފުރު ސަ ު ޝވަރާ ކުރު ު އ ު ސ ު ނ ު ބ ު ު ވނީ ގެއ ް ި ލ ަ ށ ަ މނ ަ އވެ. ފ ެ ްނ ް ޅގަނޑ ު ެ ވެ ް ސ އަ ު ނ ި ށ ަ ކދިނ ަ ކ ަ ސގެ ސަ ަ ނ ަ ސ ނ ވެ ް ލ ް ްނ ް ބ ް ވއިރަ ް ނފ ާ ޔ ާ ކޮރޯ ާ ުސނީ ގެއ ް ު ވ ު ބ ު ފ ި ތ ި ގ ި އވެި . ި ށވެ ަ ގސް ،ގ ޭ ަ ސ ަ ނ ދު ަ ގ ަ މން، ނ ޮ ނ ބޭރަ ް ދ ް ނ ެ ވ ް ވ ް ބ ެ ލ ެ އ ާ އ ހުރު ު ށ ު އވެި . އ ި އ ި ލ ަ މއ ްސަ ަ ކ ަ ަ މފަދަ ޮ ބޑުވެ ެ ތ ޮ ކ ެ ުސނީ ެ ތއ ް ދި ާ ނފ ާ ބޑ ު މގެ ފުރު ސަ ު ވ ު މ ު މ ި މންި ، މ ި ކ ި އއ ް ދު ި ކ ަ މއ ް ަ މ ަ ވ ަ ރ ަ ލމ ީ ަ އާ ަ ށ މ ް ކ ެ ހ ް މކ ީ ެ ބ ެ އ ާ ވ ާ ނ ު ހ ު ކޔެ ު ވ ު ތ ު ނޔެ އާ ު އވެި . ވ ި ނ ި އވެަ . ކ ަ ނ ަ ޖ މ ދު ރު ވާނެ ެ ނވާނެ ެ މ ް ހ ް އ ެ އވެެ . ދކ ެ ެ ނ ެ ނތ ީ ާ ވ ާ ޔ ާ ކޔެ ު ހތ ް ު ކ ު ު އވެ. ށވާނެ ެ ދަ ް ތކެއ ް ި ި ކމ ީ މވާނެ ަ ޖ ަ ކއ ް ަ ކ ަ ތއ ް އު ނދަ ގ ޫ ަ އ ަ ށ ވެ ް ކ ް ނ ެ ކ ް ވ ޮ މފަދަ ެ ސ ދި ާ ޔ ާ މ ު ސ ި ޅ ަ ނ ރަ ނ ަ ކއ ް ަ ނ ަ މކެވެަ . ނ ަ ަ ޖ ށގ ެ ް ކ ް ހތްވަރު ޮ ކވެ ް ނ ެ ކ ް ސ ޮ މވެ ް ކ ެ ޔގ ީ ް ނތ ީ ާ ގ ު ޖ ު މ ު
އ ަހރު ަ މ ަ ކ ުލގ ެ ޖމާލުއ ްދީން ސް ޫ މއ ީ ި އެޑިޓަ ރު ގެ ނޯ ޓ ްި :
ހ ި އ ި ގ ި ނ އާ ި ބނީ ަ ހރު ަ ޅ މަސަ އ ް ަ އ އވެ .އޭރު ް ނވާނެ ެ ކތ ް ކުރަ ް ހޯދަ ް ލ ާ ފ ާ ނ ގަދަ އަ ާ ލ ޭ
އއ ަ ވރު ަ ރ ަ ގްރޭޑ ް ަ 10 ިޝތު އީޝަ ލ ް އ ް ށ ބަ ދަ ުލވި ދަ ި
ކ ި ބވެ. ޔ ެ މ ާ ާ
މދު ަ އ ުހ ަ ަ ށ ފޮނު ވި ލިޔު މެކެވ ެ. އޑ ަ ް އސްލަމ ް ސް ޫ ކ ުލ ަގ ި
10
ބު ކ ްޝޮ ޕ ް ަ އފ ެއ ްދު މ ެއ ް ތން ު ތ ު ކނ ް ި
އ ަހރެއްގ ެ ބު ކ ް ސީ ަ ކންމ ެ ަ ޮ ޒނާ ށ ރާ އްޖޭގ ެ ބު ކ ްޝޮ ޕ ް ަ ދިމާ ޮ ކނ ް ތ ު ކ ް ބޒ ަ އފ ެއ ްދު ަ ވެސް ަ ށ ށ ާ ާރ ް ނ ް ތފާތު ު ތ ގެނ ަ ދ ަ މ ަފ ަ ްނ ނ ެ ެ ތކެ ި ރ އެވ ެި . އިރު ކ ަ ށ ހ ވެސް ޮ ކދިން ވ ީ ާ ބޑ ަ ް ިޔވާ ު ށ ަ ތ ަ ދ ޮގތ ް ަ ނ ަފ ަ ބ ަލ އެވ ެ. ަގޔާ ވާ ެ ކ ް ކ ަ ށ ަ މ ޮގ ަ މ ަ ކ ބ ާ ތ ް ވ ި ވ ި ލ ަލނީ ި ި ބު ކ ްޝޮ ޕ ް ަ ށލެވ ޭ ކން އެންމ ެ ާފ ަހ ަގ ޮ ކ ް ތ ު ތ ަ އފ ެއ ްދު ން ަ ކށެ ވ ެ. ު
ލ ަ އން ބު ކ ްޝޮ ޕްގެ މ ި ި
ދ ބު ކ ްޝޮ ޕްގެ ރާ ާ
ލ މޮ ުޅ އ ާ އ ެމ ް 7ފޮތު ަގ ި
ނޯ ޓު ޮފތ ް
ާޕސް
ަ ކރު ާ ދސ ް
ޭޝއާ ި މލ ި ނ ި ި ވއ ް ަ ނ އ ް ކނީ ެ ނ ބުކ ްޝޮ ުޕ ް މލިއަ ް
ގ ި ސ ރާ އްޖ ޭ ަ ޅ އ ވަރަ ް ރާ ދަ ބުކ ްޝޮ ަޕކ ީ ވެ ް ފ ާ ށ ު
އމ ްި 7 ލ ެ ނގެ ޮ މ ް ފހާރަ އަ ކ ީ އާ ް ބ ު ބޑ ު މަގ ް ޫ ނ ު
ތކެވެި . މ ި ފތ ް ަ ފތ ް ަ އު ަ މ ނ ެ އ ް ކގެ ެ މ ޮ ނޓާ ޮ ފއ ްދާ ޮ ތ ު
ނރ ީ ި ތ ި ގ ި ދާ ި ވއ ް ަ ސޓޭޝަ ަ އއ ް ަ ނ މ ް އ ް އ ޮ އރާ ެ ފ ާ ކ ު
ްނ ި މއ ް ި ނ އަ ނ ަ އތުރު ަ ަ ފތ ް އވެޮ . ފހާރަ ެ މ ް ކ ެ ވ ު
ފ ި ހ ަ ނ ަ ހތ ް ތ ަ މކ ީ ަ ކ ަ ހއ ްސަ ަ ފތ ް ނ ޮ މ ް ކ ް ފ ާ ާ އ ހުރު ު ަނ ު
ފހާރަ ި އ ި ްނ ި އކެވެ .ބުކ ް ީ ސޒ ަ އަ ނ ަ ނ އ ް ށ ެ ަނ ް ފހާރަ ެ
ހ ި ި ސ ަ އ ސމާނެ އ ް ެ ޭނ ް ޓ ް ލ ް ހ ާ ރ ާ ނ ާ ވ ު ށ ބ ު
ގ ި ހ ަ ހނ ަ ތ ަ ނ ް މވެޮ . ވ ެ ްނނީ ސޮ ފ ް ާ ނބަރު އ ު ފ ު ވަރު ގަދަ ު
ވ ި ތއ ާްޔރު ި ލވެނީ ހ ަ ފ ަ ަ ށ ެ ކ ް ގ ޮ ބޑ ަ ް މ ޮ ނ ެ އ ް އރު ެ ށ ާ
ްނ ި ނ ި ފހާރަ ި ި ނ އަ ނ ަ ވއ ް ަ ށ ބޑ ަ ް މ ޮ ނ ެ އ ް އރު ެ މ ް އ ް ކ ު
ހ ި ހ ި މ ި އ ަ ޖ ަ ސ ަ އ ަ ޖ ަ ަ އވެ. ފ ެ ނ ވެ ް ޖ ް ފ ެ އވެ .އަ ދި ާ
ސ އާ ި ކދިނ ަ އ ނ ކުރާ ާޕ ް ޭނ ް ްނ ް ް ށ ބ ު ލ ު ސކޫ ު
ހ ި ފ ި ގ ި ސ ަ ލ ަ ތ ަ ހ ަ ފ ަ ރ ށ ގެނެ ް މ ް ލވެނީ ޮ ށ ެ ކ ް ގ ޮ ާ އ ު އ ު ފ ު
ނ ި ޗ ި ނ ގެނ ަ ަ ހގެ 30 އ ް ްސރެ ެ އ ާ އވެާ . ްނ ާޕ ު ފނ ު
ދިވެ ި ސ ަ ނ ަ ހ ަ ތކެވެ. ތ ކަރު ދާ ް ވ ް
ށ ި ި ހ ަ ނ ދު ަ ގ ަ ސކޫލ ް ުނވެ ް ފތ ް ވަރަ ް މ ޮ ހ ާ ލކ ު ވ ު ފހާރަ ި އ ި ކ ަ ގޅެވޭނެ ަ ކދިނ ަ ނ އ ް ށ ެ މ ް ށ ގެ ް ްނ ް ނ ު ު
ނ ި ފހާރަ ި އ ި ޒ ި ނ ި ށ ވުރެ ި ޑ ަ ގ ަ ނ ބ ް ލ ެ އ ް ނ ެ އ ް އަ ް
ސ ި ފއ ްދަ ި ޭޝއާ ި މލ ި ނ އު ަ ކ ނ ގ ެނެ ް އގ ެ ް އ ް ެ ވއ ް ާ
މ ި އވެި . ފ ަ ށ ތ ް ނޓާ ޮ ނ ބުކ ްޝޮ ޕްގެ ޮ މލިއަ ް ބުނެ ެ
ސ 20ވަރަ ަ އވެ .އަ ދި ަ ށ ކ ް ްސރު ގ ެ ވެ ް ހުރެ ެ ފނ ު
ޒ ި ލގ ެ ި އ ި ލ އާ ި އ ފޭ ި ގ ި ޒ ި މ ި ި ނ ަ ޑ ަ ކ ަ ނ ަ ޑ ަ ތއ ް އ ް އ ް ލޔެ ާ ތ ު
ްނ ި ސ ި މންޑެއ ް އޮ ނ ަ ތގ ެ އރު ޮ އަ ބަދު ވެ ް ޑ ާ ފ ު
ނ ި ފހާރަ ި އ ި ޒ ި ި ވއ ް ަ ޑ ަ އވެ. ކ ެ އ ް ނ ެ އ ް
މ ި އވެި . ނ ި ފހާރަ ި އ ި ނ އަ ަ ށ ލ ް ޅ ް ބ ެ ލ ެ އ ް ެ މއ ީ ު
ފ ި ބަނޑ ޭ ި އ ަ ރ ހަދާ ަ ސ މޓ ް އަ ދި އޮ ފ ް ކަރު ދާ ް ވނ ީ ެ ފ ި ހނ ަ ވ ަ ަ އވެ. ފތ ް ހުރެ ެ ްނ ޮ ލއ ް ާ އ ު
އބ ްރާ ި ޔ ި އގ ެ ވ ެ ި ފހާރަ ި އ ި މ ަ ެ ރ ާ ހއްމަދު ހމ ް ު
ކ ި ފހާރަ ި އ ި ރ ބޒާރަ ް އ ް ެ ނ ރާ އްޖޭގެ ާ ށ ތައާ ރަ ފ ް ު
ފންސޫ ރާ ި ހ ި ޅވީި ، ދީދ ީ ި ނޖެއްގެ ަ ގ ަ އ ނ ރޭ ް މ ާ ވދާ ު
ސ ި ތކެވެި . ޒ ި ި މ ކަރު ދާ ަ ނ ަ ޑ ަ ށ ޮ ހ ް މހާރު ވެ ް އ ް ބޑ ު
ޗ ި ކނ ީ ި ސ ި ކދިނ ަ ސ ަ ގ ަ ވއ ް ަ ށ ްނ ް އ ް ނ ޮ ާޕ ް ތކެއ ް ު
ލ ި ވނ ީ ި ބ ަ މއ ް ަ ލ ަ އވެ. ފ ެ ކ ެ ބ ު މަގ ް ޫ
ފހާރަ ި އ ި ނމަށެ ވެ .މީގެ ި ްނނީ ނ އަ ނ ަ އ ް ނ ެ އތުރު ް ދި ު ވ ި ގ ަ ކދިނ ަ ާނ ޭނ ް ްނ ް ް ނ ާ ނ ާ ސމ ު ށ ބ ު ސޕެޝަ ލ ް ނީޑ ް ު ފންސޫ ރު ި ގ ި ސ ި ހ ަ އ ަ އގެތެރޭ ަ ވއ ް ަ ނ ފ ް ވެ ް މންނެ ވެޭ . ކ ު ރޕ ް އާ ި ނ ކުރާ ގ ް ި ނ ޭނ ް ކޅ ެ ް ކދި ް ޭނ ް ނ ބ ު ނ ު އ ު ބ ު ތކެ ި ނ އާ ި ކުރާ ޓ ްރެ މ ް ޮޕ ި ބލ ް ފަދަ ަ އ ޕީ ަ ތ ނޓ ް ޯ ލ ް ނ ި ފހާރަ ި އ ި އވެ. ލބޭނެ ެ އ ް ސ ެ ވެ ް
11
ރ ާ އ ުހތިޔާ ރު އ ި ކެ ި ކުރު ން އެންމ ެ ަ ރނ ަގޅ ީ އން ގްރޭޑ ް ި 9
ކދިނ ަ ގ ަ ށ ސްޓްރ ީމ ް ެ ސލެކްޓ ް ކުރާ ހިސާ ބު ން ްނ ް ިނ ު ރ ަ ކނ ް ަ ދއިރާ ަ އނ ަ ދނީ. ްނނީ ޮ އ ޮ ށ ާ ކން ާ އ ް ކން ު އ ު ކ ި އެނ ިގ ަފ ި ށ ަހ ަ ކދިނ ަ ހ ރ ާ ތ ު ްނ ް މހާރު ު ށގެން ުހ ި ކނ ް ފ ެ ި އެހެންވ ެ ި މގ ެ ފުރު ަ ދއ ެއ ް ަ ދނީ. ސތު ެ ރ ާ މާއ ް ާ ބ ކުރު ު ތ ުޖ ި
12
ނ ދާ ި ނ ކ ް ކ ް ކރިއަ ށްދާ ނީ ޮ ބޑުވެގެ ް ޮ އރާ އަ ު ނ ު
ނވެ ި ކދިނ ަ ަ ށ ްނ ް ހ ް އ ެ ކރިއަ ށްދާ ނީެ . ކ ް މހާރު ު ނ ު
އ ި ގ ި ހއ ްޔެ ވެ؟ ި ކ ަ ކ ަ ނވ ީ ގ ްރޭ ޑ ް ަ ސ ަ ވ ެ ޔ ާ މއ ީ ާ ތ ު
ޖ ި ހ ި ނ ފެ ި އއ ް ަ ހ ަ ަ ބ މއ ްދާ ެ ށގެ ް ކ ް ރ ާ ހ ާ ރ ާ ތ ު ނ ު ތ ު
ގވެ ި އކެވެ. ލ ެ ނގެ ވަރަ ް ކދި ް ރ މައު ޫ ށ ޝަ އު ު ު
ދނީ .މީގ ެ ސަ ަ އ ނ ެ ބ ް ތ ެ ބ ު މގެ ފުރު ސަ ު ކުރު ު
ނ ި ށ ި ގ ި ޕ ްރަ ި ގ ަ މރ ީ ަ އ ަ މ ކދި ް އ ވެސް ،ވަރަ ް ނ ު
ވ ދާ ި ކދިނ ަ ނ ކ ް ޭނ ް ކރިއަ ށްދާ ް ްނ ް ނ ާ އރާ އަ ު ނ ބ ު ށ ު ު
އ ި ފ ި ށ ގ ި ެނބ ަ އވެ. ބ ެ ތ ެ މައު ލޫއަ ް
އހ ީއަ ަ ށ ކ ް ބޑ ު ެ ށ ޮ ނ ވަރަ ް ސޓްރީމ ް ސެ ލެކ ްޓު ކުރަ ް ް
ގ ި ޖ ި ި ތ ަ ނ ަ ނ ަ ގ ަ އ ލކުރާ ޮ ބކާރު ް ރ ާ ގ ު ބ ު ގ ޫ ތ ު ަށ ި ސ ަ ށ ޖ އަ ް ކއ ް ާ މ ފ ާ ާ އރު ު ނވ ީ ތައު ލ ީ ު
ޅ ި ޭނ ި އވެ. ވ ެ ވެގެންދާ ނެ "،އ ާ ވދާ ު ހ ި ނ ި ސ ަ " ަ ށ ެ ބ ް ބ ެ ކދި ް ބ ެ ހ ާ އ ާ ދވޭ ތ ޭ އއ ް ު
ފ ި އރާ އެނ ި ވ ދާ ި ގ ަ ނ ތ ް ޭނ ް ކރިއަ ށްދާ ް ނ ާ އ އޮ ު ނ ބ ު ު
ފ ި ނކުރެ ި ސ ޑިސަ ި ި ވ ަ ސ އއްވެ ް އއ ީ ެ އެ . އރު ވެ ް އޑ ް ު
ގ ި މ ި ސ ަ މވެ .ރާ އްޖ ޭ ަ މ ނ ެ ހ ް ވަރަ ް އ ާ ނވ ީ ތައު ލ ީ ު ށ ު
ލވެލ ް ި މއ ްސަ ަ ަ ނ ބ ް އ ެ ޖ އަ ް ލ ެ ހ ާ ކއ ް ާ ށ ޭ ސ ު އއ ް ނޫ ންު .
މއ ް ި އ ި ފަށަ ި ޔ ަ ކ ަ ސޓްރ ީ ެ ވ ް ޭނ ް ވ ް ހ ާ ނ ާ ޔރު ނ ބ ު
ވ ދާ ި ސ ކުރެ ވޭނެ ". އއ ް ޗޫ ް އރާ ެ ޭނ ް ވެ ް ނ ާ ސ ބ ު
ނ ފެ ި ނވެ، ހ ް އ ެ ށގެންނެ ވެެ . ކ ް ނވައަ ު ކުރަ ނީ ގ ްރޭ ޑ ް ު
ލ ި މޕްސްޓާ ކ ް ި ި ނޓ ް ޓ ް ކންސަ ލ ް ެ ނކްގެ ޮ
ނ ފެ ި ވ ޭނ ް ކރިއަ ށްދާ ް ށގެ ް އ ގ ްރޭ ޑ ު ް ެ ނ ާ ނ ބ ު ނ ު
ކލ ް ސަ ި ލ ި ކް ި ތ އަ ލ ީ ލ ި ނ ަ ޖ ް ކ ޮ އ ޮ ސޓ ް ޑރ .އަ އިޝަ ު
ސ ި ދާ ި ްނނީ ަ ށ އޮ ނ ަ ކދިނ ަ ގ ަ ނ ޔގ ީ ް ްނ ް އރާ ވެ ް ނ ު
ސ ި ވ ޭނ ް ކރިއަ ށްދާ ް ކދި ް ޒ ވެ ް ނ ާ ާ ނ ބ ު ނ ު ޅވ ީ ު ވދާ ު ނ ު
ކުރެ ި ވ ަ އވެ. ފ ެ
އރާ ި ދާ ި މ ރަ ނ ަ ގޅ ީ ގ ްރޭ ޑ ް ނ ެ އ ް ނ ެ ޔރު ކުރަ ް ހ ާ
ރނ ި ސކޫލ ް ޕ ް ި ަ މ ާނ ް ހ ާ ކ ާ ްސ ަޕލ ް ރަ ު ލފ ު
ޭނ ި ނ ފެ ި ނ ަ އ ޅވ ީ ެ ށގެ ް ކ ް ކމަށެ ވެ .އ ާ ވދާ ު ނވައަ ު ު
ނ ފެ ި ނ ި ހ ަ ޅވ ީ ގ ްރޭ ޑ ް ަ ނ ށގެ ް ކ ް މ ް ހ ާ ތ ު ވދާ ު އަ ބ ްދު އ ްރަ ު
އރު ި ށ ދާ ި ގ ަ ނ ށ ދާ ް ކރިއަ ް ކދި ް ގ ްރޭ ޑ ަ ް ނ ު ނ ު
ޖ ި އ ި ކގ ެ ަ ސޓްރީމ ް ަ ބ ކުރެ ވޭނެ ކ ް ށ ެ ޖ އަ ް ރ ާ ކއ ް ާ ތ ު ތ ު ު
ގވެ ި ވ ދާ ި ރ ަ އ ނ އު ފެދިެ ، ކ ް އރާ އަ ް ޭނ ް ނ ާ ށ ޝަ އު ު ބ ު
ސޓްރީމ ް ި ަ ނވެް ، ހ ް އ ެ ކމަށެ ވެެ . ޔރު ކުރާ ހ ާ
ށ ި އއ ް އަ ި ދާ ި ޔރު ކުރާ ނެ ަ މއ ް ަ ކމަށެ ވެ. ލ އަ ް އރާ ެ ހ ާ
ދވޭ ި ި ކދިނ ަ ސ ަ ނ ށ ދާ ް ކރިއަ ް ްނ ް ށ ެ ބ ް ހ ާ ށ ު އރު ު
ގ ި އ ދާ ި މ ަ ނ ަ ަ އ ކރިއަ ް ކ ް ސ ެ މވެ ް ށ ދިއު ު ނ ު އރާ އަ ު
އ ދާ ި އރާ ދެނެ ގަނެ ި ވ ދާ ި ނ ޅ ް ވ ެ ޭނ ް އރާ އަ ާ ނ ާ ގ ު ކ ު ބ ު
ގވެ ި މ ި ރ ގ ި ހ ި ރ ަ ލ ަ ށ ނ ވަރަ ް ކ ް ކ ާ ކއ ް ާ އ ޝަ އު ު ާބ ު ޖގ ެ ު ު
ހ ި ކ ަ ވ ަ ނ ފަސޭ ަ ނ ަ މއ ް ަ ޭނ މ ް ގ ް ސޓްރ ީ ެ ރ ް ށ އ ާ ހ ާ ު
ޅ ި ޭނ ި މ ި ކ ަ މ ަ އވެ. ވ ެ މ ް ހ ް ށ އ ާ ވދާ ު ނ ު ު އވެ ި ނ ފެ ި ކޑ ަ ި ހނ ަ ރ ަ ްނ ކ ް ށގެ ް އރު ް ނ ު ނ ޝަ ު " ު
ޅ ި ި އވެ. ވ ެ ވދާ ު ށ ދާ ި މ ި ނވައަ ަ ކ ް ހ ާ އރު ޅވ ީ ގ ްރޭ ޑ ް ު ވދާ ު ރަ ު
ކ ކެ ި ދާ ި ކ ަ އ ަ އރާ ަ ސ އއ ް ޗ ޫ ް ރއާ ެ ްނނެ ެ . ތއ ް ފެނ ާ މ ު
ވ ދާ ި ި ކދިނ ަ ގ ަ ޭނ ް ކރިއަ ށްދާ ް ްނ ް އރާ ނ ާ ނ ބ ު ށ ު ނ ު
ނޓ ްރެ ސްޓާ ި ރ ި ހ ި ކުރާ ި މ ަ ކ ަ އ ަ އ އ ް ކ ް އރު ެ ށ ު
ފ ި އެނ ި ސ ަ ނ ަ ކމަށެ ވެަ . ްނ ަ އ އޮ ނ ަ ގ ަ އއ ް ބ ެ މވެ ް
ޓނ ި އއ ީ ޓ ި އ ި ނ ެ ލ ް ްޝއަ ލ ް ެ ޓއު ޑ ް އަ ދި ޮޕ ެ ެ ބ ު
ސ ދާ ި ދވ ޭ ި ކދިނ ަ އރު ވެ ް ށ ެ އ ގ ްރޭ ޑ ަ ް ށ ެ ްނ ް އރާ ު
މއ ްި . މ ި ކދިނ ަ ގ ަ މ ަ ށ ްނ ް ކ ެ ހ ް ވަރަ ް ނ ު ނ ު ށ ު
ގ ި ަށ ި ި އ ަ ނކުރެ ވޭ ަ ސ އއްވެ ް އ ެ ކމ ާ ހ ާ އ ޭ ޔރު ު
ގ ި ނ ފެ ި ސޓްރީމ ް ަ ނ ް ށގެ ް ކ ް ނ ާ އރު ނވައަ ު ގ ްރޭ ޑ ް ު
ޅ ި ޭނ ި ކ ަ އއ ް ނެ ތ ް ަ މއ ްސަ ަ ަ އވެ. ވ ެ މ ް ލ ެ ށ އ ާ ވދާ ު
ްނ ދާ ި ި ްނނީ އރާ އޮ ނ ަ ހނ ަ އ ް ނޓ ްރެ ސްޓު ު
" ި ކދިނ ަ ގ ަ ށ ް ްނ ް ސޓްރީމ ް ސެ ލެކްޓ ް ކުރާ ނ ު ނ ދާ ި ފ ި ނ އެނ ި ި އ އޮ ނ ަ ގ ަ ނ ކ ް ކ ް ްނނީ ޮ ބ ް ހ ާ އރާ އަ ު ސ ު
13
ޅ ި ނޒ ް ި ފ ި އެނ ި ގ ަ އވެ. ވ ެ އާ "، ވދާ ު
ނ ި އރާ ި ދާ ި ށ ަ ވ ަ މގ ެ މ ް އ ް ވ ު ޖބޫރު ކުރު ު މ ު ކޔެ ު
އ ރ ާ އ ހިޔާ ރު ކުރު ު މ ަގ ި ކެ ި
ނވ ެ ި ލ ި ގ ި ނގ ެ ި ލ ަ އ ނމާއަ ކ ީ ެ ޒ ް ރ ް ބ ެ އ ެ ބަދަ ު ކމަށެ ވެ .އަ ދި ނ ަ ށ ަ ކދިނ ަ ކ ް ގ ެ ްނ ް ދއ ް ު މ ު ު
ދއ ަ ރންގ ެ ަ ކބާ؟ ުރކ ީ ޮ ެ ނވ ެ ި ބލެ ި
ޔރު ކުރާ ދާ ި އ ި ށ ކރިއަ ް ކ ް ނ ެ ކދި ް ހ ާ ނ ު އރާ އަ ު ު ގ ި ށ ި ދިއު ަ ނ ޅގ ެ ް ހތްވަރު ދ ީ ެ މ ް ކދިނ ާ ްނ ު އ ު
ިޝން ަ އ ޑިޒ ަ ކށް. ނ ަގން ޖެހޭނީ ޯފސް ނު ޮ ރ ާ ކެ ި
މ ި ކ ަ މއ ް ަ މ ަ ކތ ް ކުރު ަ މަސަ އ ް ަ ށ މ ް ކ ެ ހ ް ނ ު މކ ީ ު ޅ ި ޭނ ި އވެ. ވ ެ ވެ ް ސ އ ާ ވދާ ު
ރވުނު ުހ ަ ބއ ް ަޕ ަ އ ަ މނ ް ަ ަ ކ ެ މ ާ ވފެން ށ އެޗ ީވ ް ނު ު އ ް އ ި
ްނ ބޮޑ ެ ި ނވެ ި ލ ި ނ ވާނެ ހ ް ބ ެ " ެ ރނ ާ ތ މީ ު މކ ީ ކ ަ ކންަ ، ގ ދަ އ ް ަ ށ ަ ކދިނ ަ ގ ެ ްނ ް ދއ ް ު މ ު މ ު ު
ވން ަ އ ކުރު ަ ރން ަލއ ް ަ ަ އޅ ޭ. ބއެއ ް މ ީ ުހން ު ވ ި ދ ި ވ ަ ށ ަ ކ ަ މ ަ ށ ރ ް މ ް އެހެން ނު ަހދާު . އ ުހތިޔާ ރު ި ކދިންގެ ި ބޭނު ންވާނެ- "،
ގ ި ގވެ ި މކ ީ ކ ަ އ ަ މއ ް ަ ވ ަ ކއ ް ަ އ ެ ކ ެ ެ ރ ާ ކ ޝަ އު ު ޖ ު އ ު ނ ަ ނ ަ ސ ަ ނ ލ ް މ ެ މއ ް ނޫ ް ކ ެ ގ ް ޯ އއްބާރު ު ކ ި ޔރު ކުރާ ރޮ ނ ަ ކއ ް ަ ނ ކ ް ނންެ . ހ ާ ގ ު ޖ ު އ ު ދި ު
ނާ ޒ ް
މ ދ ް ކރިއަ ށްދާ ް ހ ާ ތ ޭ ނ ވާނެ "،ރަ ު ނ ފުރު ސަ ު ު
ށ ހ ި ފ ި މ ި އނ ަ ބ ަ ނ ަ ފހަރު ަ އއ ް ަ ަ ާސލ ް ްނ ް އ ް ބ ެ ވ ި ތއ ް ދަ ި ުނ ލަނޑ ުދަ ނ ި ލއ ް ަ ނ ަ ޑ ަ އ ރ ް ނކުރެ ވ ު ު ހ ި ށ މަސަ އ ް ަ ވ ަ އވެ. ކތ ް ކުރެ ެ މ ް ާސލ ް ކުރު ު ގވެ ި ި ރ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ނ ަ ނ ކ ް މ ް ކ ް ހ ް މ ެ ނ ޝަ އު ު ތއ ް ކުރު ު ލ ދި ި ލ އަ ި ގެއ ް ި ބއ ް ަ ނ ަ މއ ް ަ މގ ެ ޓ ް ޅ ް ނ ކުރު ު ރއު ު ށ ގެއ ް ި ހ ި ި ކދިނ ަ އވެ. ދ ެ ނ ެ ލގ ެ ް ްނ ް ޔރު ެ ތ ާ އ ު އ ު ބލެނެ ވެ ި ގ ި ި ތއ ް ަ ހ ަ ނ ރ ް އ ެ ލ ެ އއްވެ ް މއ ީ ެ ސ ާ ހ ވަރު ގެ ަ މއ ް ނޫ ނެ ވެ. ކ ެ ކުރަ ް ނ ޖެ ޭ ގ ި ޅ ި ނޒ ް ި ކދިނ ަ ތ ަ ށ ްނ ް ވ ޮ ޑރާ . އ ު ގ ު ވދާ ު ގ ި އރާ ި ނ ވ ީ ދާ ި މ ަ އ ކރިއަ ށްދާ ް ހ ާ ޔރު ކުރު ު ު ހ ި ލ ި އަ ި ޔރު އޮ ނ ަ މއ ް ަ އވެ. ހ ެ ނ ޖެ ެ ްނ ް ތ ާ އ ު ލ ި ހ ި އއ ީ ި މ ަ ކ ަ ސ ަ ނ ަ ށ ކ ް އއްވެ ް އ ެ ެ ތ ާ ޔރާ ު އ ު ގވެ ި ކ ަ ނއު ފެދޭނެ ތ ީ ަ ރ ަ ޭނ މ ް ކ ް ށ އ ާ ނ ު ޝަ އު ު ޅ ި ި އވެ. ވ ެ ވދާ ު ރއާ ި ކެ ި ނ ަ ނ ަ ސ ފ ް ހނ ީ ޯ ގ ް ޑޒިޝަ ް ނ ޖެ ޭ މ އާ ި އ ަ ނ ަ ކށްަ . އޗީވ ް ށ ެ ބއްޕައަ ް މ ް ނ ޮ ު ވ ި ނ ދަ ި އ ކުރު ަ ލއ ް ަ ނ ަ ހ ަ ނ ވ ް ރ ް ވފެ ް ުނ ު ނކުރެ ވ ު ު ަ ނގ ެ ކދި ް ހ ް އ ެ ނ އު ޅ ޭެ . ހ ް ބ ެ ނހަދާ ު . ނ ު އއ ް މ ީ ު ޔރު ި ހ ި ި ކ ަ މ ަ ނވާނެ ޭނ ް ށ ވަރަ ް މ ް ތ ާ ށ ބ ު އ ު
ޅ ި ި އވެ. ވ ެ ވދާ ު ި ސ ަ ކދިނ ަ ގ ަ މ ްނ ް ށ ާ ނވ ީ ތައު ލ ީ ު ނ ު ފ ި އރާ އެނ ި ވ ދާ ި ަށ ި ގ ަ އ ޭނ ް ނ ާ ފ ާ އރު ބ ު ށ ދާ ި ކދިނ ަ ސ ަ ނ ަ އޮ ތ ް ަ ްނ ް ބ ެ މވެ ް އރާ އއ ް ު މ ި ކ ި އ ދަ ި ގ ި ި ރ ަ ތ ަ މ ަ ތވެ ތ ާ ހ ާ ކ ު ޔރު ކުރު ު ކދިނ ަ ނ ަ ށ ްނ ް މންެ ، ހ ް އ ެ އވެެ . ެ އފަދަ ު ކ ު ގ ި ކެ ި ނ ަ ރއާ ަ ށ މކ ީ ވަރަ ް ނ ް އޑ ެ ް ސ ދި ު އއ ް ި މކެވެ .ކެ ި މ ި މ ަ ރއާ ެ ކ ެ ހ ް ޔރު ކުރާ ހ ާ ނ ު ު ކ ދާ ި އ ި އރާ ަ ކގެ ށ ެ ވއިރަ ް ށ ދާ ް އު މުރަ ް ނ ާ ތ ު ވ ި ްނ ި ކދިނ ަ ލ ކުރު ަ އ ަ ށ ްނ ް އ ެ ހނ ާ އ ު ބއ ްދަ ު މީ ު އ ދާ ި އރާ ަ ނ މ ް ެ ލ ާ ތ ާ ނ ު ތ ދި ު މ ު ގޅ ޭ މައު ޫ ކ ު އރާ ި ވ ދާ ި ޭނ ް ކރިއަ ށްދާ ް ހ ާ ނ ާ ޔރު ނ ބ ު ު ގ ި ށ ފަސޭ ަ ކދިނ ަ މ ަ އވެ. ހވާނެ ެ ްނ ް އ ު ކުރު ު އ ި ގ ި ރާ އްޖޭގެ ި ކ ަ ލ ަ ގ ަ ކ އ ެ ނ ް ތ ު ސކޫ ު ދާ ި ނ ަ އރާ ަ ލ ކދި ް ހނ ާ ބއ ްދަ ު ްނ ު ކގެ މ ީ ު ތ ު އ ދާ ި ވ ި އރާ ަ ކުރު ަ ތ އ ެ ލ ާ ތ ާ މ ު ގޅ ޭ މައު ޫ ކ ު މ ަ އވެ. ދ ެ ނ ެ ށގ ެ ް ކރިއަ ް ތއ ް ު މގެ ޕ ްރޮ ގ ްރާ ު ނ ު ދި ު ލ ި އއ ް ކ ް ި ކދިނ ަ ނކ ް ަ އަ ދި ަ ށ ްނ ް ކ ް ބ ެ ނ ު ތ ު އދ ީ ކެ ި އލ ް ހަދަ ި ފ ި ސަ ި ލ ި ކލ ް ޕ ްރޮ ަ ޖ ަ ކ ޮ އ ޮ ރއާ ސގ ެ ި ގ ި ހދު ަ ަ އވެ. ދ ެ ށ ެ ކ ް ސ ފޯރު ޮ މތ ް ވެ ް ނ ް އޑ ެ ް
ވ ި މ ި ށ ަ ކދިނ ަ ކ ްނ ް ހ ާ ޅވ ީ ު ވދާ ު ރަ ު
14
އ ަ ުނދ ުގލެއ ް ނން، ޫ ދ ަ މ ެ ބ ުހން ި ވެސް ވާ ަހ ަ ކ ނ ދ ެ ކ ާ ދެއ ް ި
ދަ ި ރވަރު ( ަ ޖ ާޕން -ގަކ ްސޭ ) ( /އ ަ ްނ) ލނ ޯ ިޓލ ީ -އަ ު ލ ( ަ ގއްކޯ) ( /އ ަ ޖ ާޕންަ - ސކައު ލާ) ިޓލ ީް - ް ސކޫ ު
ގ ި ހ ަ ވ ަ ސ ަ އ ބޭރު ަ ލ ަ ކ ކ ް ބ ް ނ ާ ރާ އްޖޭގެ ާ ތ ު މހައު ު ލވެ ި ރ ކުރު ަ ކ ަ ނގ ެ ކދި ް ކދި ް މ ް ެ މކ ީ ު ހ ު ނ އަ ު ށ ު ދއ ް ު މކެވެި . ކ ި ޅ ަ ދވޭނެ ރަ ނ ަ މ ަ ރ ަ ކ ެ ށ ެ ކ ް ށ ޮ ގ ް ރސޯ ޓު ގ ު ު ްނ ި ހ ަ ވ ަ ކނ ަ ތ ަ ފ ަ ަ ކ ކދި ް ކ ް ކ ދަ އ ް ާ އރު ާ ވޒ ީ ާ ނ ު ނ ު ށ ު
ނ ި ކ ި ި ހނެ އ ް؟ ( ަ ސކަ) ( /އ ަ މވާ) ކ ެ ިޓލ ީޮ - ކޑ ެ ް ޖ ާޕން -އޮ ގެ ް ޗއްޓ ީ ( ަ ްސ) ( /އ ަ ޖ ާޕން -ކ ީ ި ިޓލ ީ -ވެ ަ ނޒާ) ކ ް ޖތ ު ު
ފ ި މކ ީ އ ހުރު ަ ސވެ ަ ސ ަ ނ ަ ަ ތއ ް ދަ ް ބ ް ހ ް އ ެ ނ ެ ސ ނޫ ް ބ ް
-
މ ި މ ަ މކެވެ. ކ ެ ހ ް ނ ު ު
ފ ި ނ ( ަ ޖ ާޕން -ރެ ންޝޫ ) ( /އ ަ ިޓލ ީ -ޕ ްރަ ި ރ ަ ަ ޓކާ) ތކުރު ް
ފ ި ވ ަ ނ ަ ސވެ ަ ކދިނ ަ އ ތ ެ މ ް ށ ދަ ް ްނ ް ނ ު އ ހުރު ު ު ފ ި ލވެ ި މ ަ ާނ ަ އ ވ ަ ރވެ ަ ހ ަ ބ ަ ަ ފގ ެ ކދި ް ކ ް ވޒ ީ ާ ހ ު ނ އަ ު ށ ު ނ ި ކ ި ގ ި ބ ަ ކދިނ ަ ލ ަ ށ މ ް ރއެރު ް ްނ ް އ ވެ ް ާ ލ ު ށ ު ސ ު މހައު ު ނ ި ލނީ ލ ަ މ ަ ތ ް އ ޮ އވެެ . ބޑ ު ވާނެ ެ ތ ޮ ބ ާ ގ ު ފުރު ސަ ު ވ ި ޓލ ީ އ ަ ކ ަ ސ ަ ދ ަ މ ް ބ ް ގޅ ޭނެ ެ ނ ެ އ ް ރާ އްޖެ އާ ެ ށ ާ މ ު ބހަށެ ވެި . ހ ި ބ ަ ދ ަ ާނ ަ އ ަ ަ ސ ހކ ީ ވެ ް މ ެ ބ ާ ޖޕ ު
ނ ( ަ ތ ރު ) ( /އ ަ ނޑ ޯ) ކލ ްޓާ ް ސ ޮ ިޓލ ީ -އަ ް ހ ް އަ ޑ ު ެ ޖ ާޕން -ކ ީ ޭ އ ު ރ ި އ ި ސ ި ި ނ ( ަ މން) ( /އ ަ މރޭ ) ިޓލ ީ -ދޮ ް ނދު ް ޖ ާޕންު - -
ދނ ީ ި މ ި ތކެއ ް ނޫ ނެ ވެި . ޔ ަ ސ ަ އު ނދަ ގ ޫ ަ މ ލ ެ ބ ް ކ ާ
ނ ( ަ ހއ ްޕީ) ( /އ ަ ޖ ާޕންަ - ނޓޯ) ޓ ް ނ ެ ކ ް ިޓލ ީޮ - ވ ް އު ާ ފ ު
ދ ަ ކ ް ނ ޮ ޭނ ް ކ ް މ ޮ ސ އާ ް ނ ވެ ް ހ ް ެ ށ އު ޅ ޭ ށ ބ ު ނ ު ބ ު
-
ށ ި ނނ ަ ޔ ަ ތ ަ ސ ަ ަ މވެ. ްނ ެ ކ ް ބ ް ކ ާ ި ުނނީ ށ ބ ަ ލ ަ ޓލ ީ ަ އ ަ މ ް ލމ ް ޮ ހ ް ގ ާ ނ ސަ ާ ވ ު ބ ު "ސއާ އޯ " ި ި ުނނީ ނ ބ ަ ާނ ަ ހންނެ ވެ .އަ ދި ަ ހ ް މ ެ ބ ު ޖޕ ު ވނީ ި ގ ި ގތަށެ ވެި . ޗވާ" ި ނ ި ނ ި އ ަ ތރ ީ ަ ދ މ ެ އ ެ މ ޮ ކ ް " ޮ ގ ި ނ ދަ ި ތއ ް ަ ލ ަ ހ ަ ކ ަ މ ަ ރވަރު ނ ަ ަ އ ގ ެ ނ ެ ކ ް ށ ޮ ްނ ް ހ ް ވ ު ބ ު ތއ ް ި އ ި ސ ި ސ ަ އއ ް ަ ވދާ ނެ ަ ތވެ. ގ ެ ޔނެ ޮ ބ ް ބ ެ ވެ ް ކ ާ
ޓީޗަރު ( ަ ޖ ާޕން -ސެ ންސޭ ) ( /އ ަ ނތެ) ްޔ ް ިޓލ ީ -އީސެ ނ ާ ިޓލ ީ -އަ ި ސ ި ތ ި ނ ( ަ ކރު ) ( /އ ަ ޖ ާޕންަ - ޔތާރޭ ) ތ ް ވ ް އހ ީ ެ ެ އ ު ރ ު ިޓލ ީ -ސޮ ި ޖ ާޕންި - ހ ި ި ނ ( ަ އގާއޯ ) ( /އ ަ ނތެ) ރޑ ެ ް ވ ް ތ ް ނ ު ނ ު
15
ވ ުހން ދު ަ ސ ަހތ ް ،ދު ަ އީޖާދު ގ ެ ަ ނ ޭ ށ ވ ަހ ް ތއ ް ަ ވ ުޅ ަ ލ ަ ކ ޭ ރ ފި ާ ދސް ު
މ ަހއ ް ަ މދު - އީޖާދު ު
ަ ކ ުލ އފީފުއ ްދީން ސް ޫ
ކ ވާ ަހ ަ ޗރު ަ މކ ީ އ ެ ޓ ީ ަ ކ ަ މ ަ ދއިރު ަހ ަ ިޔ ަ ކ ަ އ ޭ ކ ދއ ް ާ މހިއ ް ު މ އެންމ ެ ު ވ ި އ ުޅން ނު ފި ަލންޏާ އިތު ަ ލ ަ ަ ށ ސު ވާ ުލ ޮ ވ ުޅ ޮ އޑުއެ ުހން .އ ެ ފި ާ ށގެން ކ ް ރ ް ވ ަ ދސްކުރު ން ަ ަ ރ ށ ބޭނު ން ެ ރ ް ތ ި
16
ގ ި ތ ަ ހއްމަދު ަ މ ަ އ ލކުރާ ޮ ގ ު ބ ު ގ ޫ އީޖާދު ު
އމ ް ި ނލ ް ި ފ ި ކ ި އ ަ ނ ަ ވޑ ު 19-ގެ ސަ ަ ާނ ބ ް ޮ ތހ ު ބ ު
ދ ި ވ ި އ ި ގ ި ވ ަ އ ދު ަ ހ ަ ތއ ް ަ ޅ ަ ލ ަ ޔ ަ ކ ަ ލ ަ ކ މ ެ ް ފ ާ އ ޭ ހ ު ވ ު ސކޫ ު
ސ ި ސ ަ ވ ަ ަ ށ ޓ ް ޓ ް އ ެ ސ ެ ޔ ް ނ މާޔޫ ް ސވެގެ ް ފ ް
މ ި މ ަ ސކުރު ަ ކށް، ހއ ްސަ ޮ ކ ެ މކ ީ ވަރަ ް ދަ ް މކެވެާ . ހއ ް ު ށ ު
ތ ި އތުރު ި ށ ި ނ ަ ގ ަ ނ މ ް ނ އީޖާދަ ް ސކުރަ ް ދަ ް ބ ު ލ ު ގ ު ވ ު
ވ ި އމ ް ި ބޑ ު ި ށ ަ ާނ ަ ތހ ަ ކ ް ލވެލ ް ފަދަ ޮ އޯ ެ ތއ ާްޔރު ާ އރު
ލ ި މޖެ ި ހރ ީ ި ނ ަ ހ ަ ހ ަ ހތ ް ަ ނ އ ް އވެ .އޮ ް ފ ެ އ ާ ޭނ ު
ލ ަ ކ ަ ނ ަ އ ަ ށ ނ ވަރަ ް ނ ް ކ ް މ ް ކ ް ެ ށ ސަ ާ ނ ދި ު މ ު
ގ ި އކުި ، ކ ަ ސ ަ އތުރު ަ ސ ަ އ ލ ް ކ ެ ލ ް ގޑީގެ ކ ް ާ ތ ާ ކް ާ ތ ު
ތ ި އވެ. ރ ެ ނ ެ ޭނ ް ބ ު
ކ ަ އ ަ މކު، ސ ބުރަ ކޮށެ ވެެ . ހނ ީ ވ ެ ް އު ޅ ެ ް ނ ޖެ ު
ސމާ ުލ ަ ކދިން ަ ކ ަ ކން ިޔވާ ު ތއ ް ަ ކން ަ ދންވ ީ ަ ޭ ތއ ް ބ ަ ބރާ ަ ތއ ް ަ ކން ަ އ ުޅ ަ ދީނީ ަ ށ ރ ް
ދތެރެ ި ސކުނ ި ި ްސ ަ މ ަ ހ ަ ޑ ަ ނ އ ް ލ ް ޖއ ާ ދތެރެ ޭ ނ ޭ
ވގުތު ަ ދކުރު ންަ .ފސް ަ ަ އ ނމާދު ޮ ށ ދު ާ އ ާ ކ ް
ދ ި ވ ި އ ި ލ ަ ޔ ަ ކ ަ ށ ވޅަ ް ކށްެ ، ނ މަދު ޮ ހ ް ފ ާ އ ޭ ސަ ކަރާ ތ ް ޖެ ު
އ ި ޅވަރާ ި ކ ި ޓ ި ކ އ ެ ކ ބޭރަ ް ްނ ެ ރަ އ ް ެ ހނ ާ ކމެު ، ނ ު ށ ު އ ު
މހިއްމު. ކުރު ން ު
ލ ި ނ ރަ ނ ަ ަނ ަ ގޅެވެ. ހ ް އ އަ ޑ ު ެ އ ު ކ ު
ކ ި ށ ަ ކ ަ ނ ަ ަ އވެ. ރ ެ ހ ް މ ް ކ ް ސ ު ތ ު ގ ު ވ ު
ވ ި އ ޓީޗަރު ި ގ ި ދ ަ ޔ ަ ކ ަ ހ ަ ތ އެއާ ެ އކު ،ކ ް ާ އ ޭ ގ ު ވ ު ލ ު
ގ ި ހނ ަ ފށ ީ ަ ނ ފއ ްދ ީ ް ްނ އަ ފ ީ ު އ ު ކޅުދު އ ް ު ހދު .
ވދި ި މ ި ސކައު ޓު ގެ ަ ނ ވދިގެ ް ޅ ް މ ޮ ނ ެ އ ް ެ މ ާ ގ ު މ ު
ށ ަ ކރާ ތ ް ޖެ ުހ ަ ސ ަ ވގުތު ަ ކ ުލގެ ަ ވގުތު މ ް ސް ޫ
ލގ ެ ި ޔ އަ ހަރު ގެ ކެޕ ް ަ މދި ަ ް ޓން ،އީޖާދު ސކ ޫ ު
ބނީ ،ދި ި ޅ ަ ށ މ ް ދ އަ ހަރު ޯ ެ ރއު ު ހދި އީޖާދު ު
އ ަ ވ ުޅ ަ ލ ަ ރވ ެ ުހސްނު ޮ ށ ފި ާ ތ ު ކ ް އވ ެ ި ބ ި ކ ަގ ި
ވ 10އަ ހަރު ި ތ ި ފ ި ގ ި ި ހއ ް ި މ ަ ޓ ހފެ ެ އ ާ އ ު ވ ު ކޔެ ު
އ ި ކ ި މ ި ނ ަ ނ ަ ގ ަ ުނރު ަ މ ހ ަ މ ކ ް ޭނ ް ކ ާ ތ ާ ނ ާ ހއ ް ު ވ ު ބ ު
ދ އ ެއްޗެއ ް ަ ިޔ ަ ކ ަ އ ޭ އޑުއެ ުހން. ވ ި
ބންި ، ބނ ީ އގެ ސަ ަ އު ސޫ ަ އއ ީ ެ ލކ ީ ެ އވެޭ . ލ ު ބ ު
ނ ހުރު ަ ެޔ ަ ކ ަ ށ މ ް ކ ް ނ ދު ޅަހ ޮ ތ ް ްސނީ ޮ ެ ނފ ާ ގ ު އ ު
ގ ި ި ލވެލ ް ަ ޖ ަ ހ ަ ހ ަ ހތ ް ަ ސ އ ވެ ް ތކެކެވެ .އޯ ެ ނތ ީ ާ މޖެ ޭ
ގ ި ރވެދިނީ ި ތ ި ކ ަ ކތ ް ަ އ އހ ީ ެ ެ އތުރު ހަރަ ާ ތ ު
މ ަ ސކުނޑި ަހ ަ ޖއ ްސާ ަލން ވެސް ޮ ކންމ ެ ވެސް ި
އއ ް ި ކ ަ ލބޭނެ ަ ޅ ަ ރަ ނ ަ ޭނ މ ް ޖ ެ ށ އ ާ ނތ ީ ާ ގ ު
އވެ ި ބ ި ނ ަ ަ ކމަށެ ވެ. ރވެގ ެ ް
އ ަ ަ ރވުރު ން. އވ ެ ި ބ ި ކމ ެއ ް ަގ ި
އވެ. އު އްމީދު ކުރެ ެ މ ި ދ ި ވ ި " ި ކ ަ މ ަ ހ ަ އރު ަ ޔ ަ ކ ަ އ މކ ީ ެ ނ ެ އ ް މ ެ އ ޭ ހއ ް ު މ ު
ގ ި ސ ި " ި ތ ަ ވ ަ އ މޅަ ް ށ ޮ މ ް އތުރު ހަރަ ާ ކ ު ކޔެ ު ކ ި އވެ ި ބ ި ވ ަ ަ ޔ ެ ބއ ް ނޫ ން .އެއާ މ ާ މކ ީ ާ ނ ު ރ ު
އ ި ލ ަ ހ ަ ވ ަ ނ ޅ ް ހންެ . ކ އަ ޑ ު ެ ފ ާ ކ ާ ޓީޗަރު ދަ އ ް ާ ޅ އޮ ު ވ ު އ ު
އވ ެ ި ބ ި ގ ި ފށްި ، ި ރ ަ އ ަ ކ ަ ކތ ް ަ ލ ަ ނ މ ް އތުރު ހަރަ ާ ހ ާ ވ ު ތ ު
ލންޏާ ި ނ ި ފ ަ ނ ސކުރު ް ނ ދަ ް ށގ ެ ް ކ ް ލ ޮ އތުރަ ް ސ ާ ވ ު ށ ު ު
ފ ި ި ހ ަ ރ ަ ޖކުރު ަ ގތ ް. މ ޮ ނ ެ އ ް މކ ީ ެ ވ ް މ ު ނ މެނޭ ު ކޔެ ު
ަނ ި ތ ި އ ރް "، ނ ެ ޭނ ް ވަރަ ް ލގެ ޑެޕިއު ޓ ީ ކެޕްޓ ާ ސކޫ ު ށ ބ ު
ށ ި ުނރު ަ ނ ހ ަ ގ ަ ކތ ް ަ ތއ ް ނ ވަރަ ް ކ ް ެ އ ހަރަ ާ ތ ު
ކ ި ނ ަ ސގެ ކެޕ ް ަ ރ ނ ވެ ް ކ ް ޓ ް ނ ހައު ް ގްރ ީ ް ސ އަ ދާ ު
ގ ި ސ ި ތއ ް ަ ނ ަ ނ ަ ނ ތއ ް ކުރަ ް ކ ް ޅގ ެ ް ދަ ް ހނ ާ ްނ ު ވ .މ ީ ު
ދަ ި ޏވެ. ނ ެ ބ ް ރވަރު ު
އި ، މ ި ލވެލ ް ި ސ ި ބޒ ަ ނ ަ ސ ްނ ް ނ ް އ ެ ސ ދަ ް ވެ ް ވޭ "،
17
ވޅ ެއ ް އެ ދު ަ ލ ަ ކންމ ެ ދު ަ ކ ޭ ކ ޮ ދ ފި ާ ވ ަހ ު ވ ަހ ު އ ަ ނން ަ މހިއްމު. ދސްކުރު ން ު މ ި ި އރާ ި ނޓ ް ދާ ި މެނޭ ޖ ް ަ ނ ށ ދާ ް ކރިއަ ް އ ް މ ް ނ ު ރ ދަ ި ހ ި މ ި ި ނ ަ ޏވެ. ނ ެ ބ ް އގ ެ ް ނ ް ރވަރު ު ނ ު ބ އަ ދި ބއ ް ި ގ ި ވ އަ ދަ ީ ލ ަ ޭނ ަ ވނީ ް އ ާ އ ޭ ސކޫ ު އވެ ި ބ ި ގ ި ކ ި ރވެ ަ ސ ަ ކ ަ މބާރާ ތ ް ަ އވެ. ފ ެ އ ވެ ް ތ ު ޅވަރު ު ު
ތން ަ އ އ ި ތު ންތު ން ަ މ ި އ ނޓ ް ަގ ި އން ަ ޓ ެ ކ ަ ތއ ް ި ކ ވާ ަހ ަ ުފ ޯލ ު
ހޓްވ ެ ަފއި! ި
ްނނީ ި ފ ި ނ އަ ި މ ި ނ ި ކތ ްދަ އާ ި ތ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ އ އޮ ނ ަ ސ ަ ދ ަ ހ ަ ވ ަ ގ ަ ސަ ފަރު ަ ގ ތކެއްގެ ޮ އ ް ތ ް ހ ް ޔލ ީ ާ ހ ާ ޑ ާ ގ ު ދ ޫ ކ ޫ ޅދި ު އ ފޫ ު ގ ި ކ ި ކތ ްދަ ،އާ ި ޑ އާ ި ނ ި ނ ީ ނގެ މެދު ަ ހ އަ ކ ީ އަ ހަރު ަ އ ސަ ފަރު ަ ގ ަ އ ކދި ް ރ ް ހ ް ެ ޖ ާ މ ާ ކޑ ަ ު ނ ު ތކެއ ް ު ބ އަ ދި ު ޅދި ު އވެ .ފ ޫ ު ބލ ް ި ޔލ ީ ކެރެ ކ ްޓާ ަ މ ަ ތކެވެ. ނ ެ އ ް ެ ހ ާ ގ ޫ މ ު ފ ި ނ އަ ި މ ި ތ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ އ އޮ ނ ަ ސ ަ ތ ަ ތއ ް ވާރު ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ނ ަ އވެ. ގ ެ ތކެއްގެ ޮ ހ ެ ްނނީ ެ އ ް މ ް ނ ެ ތ ް ތ ް ތ ް މ ކުރު ާ އ ާ އ ާ ގ ު ވ ު ނ ު ު ގ ި މގ ެ ި ގ ި ފ ި ތއްގެ ި ނ ި ގ ަ ލ ޖެއ ްސެ ވ ީ "ދަ ނ ަ ކ ަ އ ަ ލ ަ އ ަ ސ ަ ހ ަ ވ ަ ގ ަ ތ ަޕބްލިޝަ ސް"ގެ ފ ެ ކ ޮ ހ ް ހ ާ ޑ ާ ހގީގ ީ ު ޔ ު ވ ު އ ނެ ރު އ ް ު ޅދި ު ފޫ ު ކ ި ނ ި ޭނގެ ި ވެ ި ތ ަ އގެ ފުރަ ަ ހ ަ ވ ަ ގ ަ ގތ ް މ ީ ަ ލ ަ ޔ ަ މ ހ ް ކ ް ޔ އަ ބ ްދު ރަ އްޒާގ ް އަ ލ ީ ެ ޑ ާ ޭނގ ެ ާ ށ އ ާ ހ ާ އވެ .އ ާ ރ ާ ޅދި ު ކ ފޫ ު ހ ު އއ ް ި ަ ޔނެ ވެ. ބ ެ ލ ު
18
ނވ ި ޔ ި ަސޓީގެ ފެ ަ ކލްޓ ީ އޮ ފ ް އާ ޓ ް ް ސގެ ލެކްޗަރާ ު ވ ި އ ި ގ ި ނވ ި ޔ ި ޔ ަ ކ ަ ަސޓ ީ ަ މގ ެ އ ެ ެ ވ ު ދއ ް ު އކެވެު . ކ ި މަސަ އ ް ަ ނ އަ ް ރ ް ކތ ް ފެއ ް ެ ނވަރު މގ ެ ު ވ ު ޓ ު ދވ ީ ި ކތ ް ކުރަ އ ް ަ މަސަ އ ް ަ ނ ސއ ްދ ީ ް ނ ެ ނ ގެ ް މ ް ގ ާ ޔ ު ވ ު ި ނޓަނޭ ޝަ ަ ސކޫލްގެ ޓީޗަރަ ކަށެ ވެ. ނލ ް ް އ ް ގވެ ި ނ ި ދަ ި ރ ކުރު ަ ލ ަ ނ ނ ވެގެ ް ވ ް ވޅަ ް ރވަރު ް ފ ާ ށ ޝަ އު ު ކ ވ ީ ދަ ި ދއ ް ި ޔ ި ޭނ ި ރވަރު ނ ަ ހ ަ ވ ަ ކ ަ ށ ްނ ް އ ެ ވ ާ އ ާ ލ ި އއ ްަ ، ހ ަ ވ ަ ަ މއ ް ނ ެ ސރު ހ ީ ެ ވ ާ ކ އަ ކަށެ ވެު . ބ ު ގ ޫ މ ު ފ ި ނެ ތ ް އަ ދި ި ހ ަ ވ ަ ވ ަ ކ ވ ެ އ ވެ ް އ ާ ނ ާ ޔއ ް ާ ސ ު ލ ު ގ ި ސ ި ތއ ް ަ ވ ަ އ ފ ެ ނ ޮ އ ް އ ަޕބްލިޝަ ް ހކަެ ، ެ އ ާ ގ ި ގ ި ފ ި ި ކދިނ ަ އ ނެ ރު ނީ ރާ އްޖ ޭ ަ އ ަ ސ ަ ށ ްނ ް ކޑ ަ ު އ ު މ ި ޔ ި ި ފތ ް ަ ހ ަ ވ ަ ގ ަ ކ ަ ތކެއ ް ނެ ތ ް ކ ޮ ނ ާ އދޭނެ ާ ސވަރެ އ ް ަ ދު ަ އވެ. ގ ެ ވ ް ކ ި ނ ި ތ ަ އގެ ފުރަ ަ ހ ަ ވ ަ ގ ަ މ ހ ް ޑ ާ ޅދި ު "ފ ޫ ު ށ ި ގ ަ ނ ނެ ރު ނީ ަ ަ ނ މ ވަރަ ް މ ް ޅގަނޑ ު ެ ބ ެ އއ ް އަ ު ނވ ެ ި ލ ި ށ ރަ ނ ަ ކ ޅ ފީޑ ް ެ ނ ވަރަ ް ތ ް ރ ް ބ ެ ެ ބ ު ގ ު ނގެ ފަރާ ު ޅ ި ުނ "،ރަ އްޒާގ ް ި ި އވެ. ވ ެ ވދާ ު ލބ ު މ ި ނވ ެ ި ލ ި ށ ި މގ ެ ަ ގ ަ ނ ތ ް ރ ް ބ ެ ނ ެ "ވަރަ ް ނ އެދު ު ަނ ަ ދ ވ ަ ނ ނެ ރު ނީ. މ ް ޅގަނޑ ު ެ ބ ެ އގ ެ ެ ޭ އއ ް އަ ު ނ ި ހ ަ ވ ަ ގ ަ ަޔ ަ ސ ބ ަ ށ ަ ގ ަ ކ ހ ް ކ ް ފ ް ތ ް އ ޮ ެ ޑ ާ ޅދި ު ށ ފޫ ު މލީި . އ ި ފ ި އ ަ ނެ ރެ ަ ފތ ް ސ ޮ ފ ް މހާރު ެ ނ ް ނ ާ ފ ި ލ ި ށ ނެ ރެ ަ ށ ަ ތ ަ ފ ަ ށ ަ ވނީ". ކ ް މ ޮ ކ ް އއ ް ޮ އ ެ ކ ް އއ ް ޮ ެ އ ާ ޖ ާ ނ ި ޔއ ީ ނދި ަ ހ ަ ވ ަ ގ ަ ކ ވެގެ ް ހ ް ޑ ާ ޅދި ު ފޫ ު
ނ ި ގވެ ި ށ ދަ ި ރ ަ ނ މ ް ކ ް ރވަރު ް އަ ް ވ ު އތުރު ު ނގެ ޝަ އު ު އ ި ވ ި ކ ި ގ ި ގ ި "އޮ ޅަ ި ޔއ ް ަ ހ ަ ވ ަ މ ަ ރ"ގެ ަ ކ އ ެ އ ެ އ ާ ލ ު ނ ު ގ ި ނ ނޫ ސް" ،ވ ީ ި ލ ި ބ ި ނއު ސް" ަ ނ ަ އބ ަ ަ އ އ ް ށ އޮ ް ަޔ ް ޝ ކުރެ އ ް ި ަޕބ ް ި އވެ. ވ ެ ލ ް މއ ްސަ ނދި ނގެ ަ ބ ް ކދި ް ސކ ާ ޮށރު ު ކޑ ަ ު ު ގ ި ށ ދިވެ ި ހ އަ ދަ ީ ތ ަ ވ ަ މ ނ ެ އ ް އ ެ މ ް ބ ހ ާ ަޔ ު ކުރެ އ ް ު ކތ ް ކުރެ އ ް ި މ މަސަ އ ް ަ ތ ަ ފުރަ ަ ފޅަކ ީ ރާ އްޖޭގެ ވ ޭ ބ ު ޒލ ް ޖީލ ް ޅ އަ ދީބު ،އު ް މ ޮ ނ ެ އ ް ނ ެ ސ ާ ތ ު މ ު އު ފެދު ު ޖމީލ ް ދީދ ީ ހއްމަދު ަ މ ަ ހމ ް އަ ލ ްއު ް ސ ާ ޒ ު ތ ު މަރު ޫ ވ ި ނ ަ ޒ ކުރަ އ ް ަ ކދިނ ަ ޖމީލ ް އގ ެ ް ްނ ް ެ ށ އަ ާ މ ު ކޑ ަ ު އވެު . ވ ި ކ ި ވނ ީ ި އ ަ ޔއ ް ަ ހ ަ ވ ަ ގ ަ ދީދ ީ ަ އވެ. ފ ެ ނ އަ ެ ދއްގެ ާ ލ ު ތރީހ ީ ބލ ް އަ ދަ ީ މ ަ ނ ެ އ ް ރާ އްޖޭގެ ެ ބ އަ ދި ާ ގ ޫ މ ު ގ ި ފތްތޫރަ " ި އ ަ ލ " ަ މ ަ ަ އއ ް ހ ެ ކދި ް ނގެ ސޮ ފ ް ާ ޖއ ް ާ ކޑ ަ ު އ ު ޖމީލ ް ދީދީގެ ި ި މކ ީ ަ ވ ަ މކެވެ. ވ ެ އސްނެ ް ނގެ ު ެނއ ް ު ހމ ު
ހ ަ ވ ަ ޭނ ް ހ އަ ް އަ ދި ެ ވ ާ ނ ާ އ ސޮ ފ ް ާ ކ އޭރު ށ ބ ު ާނ އަ ި މ ި ި ވނ ީ ީ މއ ް ަ އ ަ ޔއ ް ަ ލ އަ ށެ ވެ. ސދާ ެ ކފ ު ނ ު ލ ު އ ި ގ ި ފތްތޫރަ ި ދއ ް ަ ަ އ ނ ެ މ އަ ދަ ެ ނ ެ ކ ް އގ ެ ޮ ެނ ު ހމ ު ފ ި ޖމީލ ް ދީދ ީ ި ގ ި ކ ަ ހ ަ ވ ަ ވ ަ އ ަ ހ ަ ނ ކ ް ވ ާ އ ާ ޔއ ް ާ ސޮ ފ ް ާ ތ ު ލ ު ަށ ި އ ،ދިވެ ި ގ ި ުނ ި ި ހ ަ އހ ީ ަ ޅ ަ ލ ަ އ ކގެ ެ ބހ ާ ފ ާ ތ ު ވ ު ލބ ު ށ ި ތ ި ހ ި ދިވެ ި ހދު ަ ކ ަ ރ ަ ލއ ް މތ ް ކުރާ ނެ ޖ ީ ެ މ ް ނ ެ ޔ ް ލ ު ނ ދި ަ އވެ. ޔ ެ އު ފެދިގެ ް ޔ ި ނ ި މ ި ކ ި ކ ަ ނ ަ ނ މ ް އ ެ ތ ް ތ ް ތ ް ރ ް ދ ު ނ ު ނ ު ު ތއ ްި ، އަ ި ވ ަ ނ ަ ތ ަ ފތ ް ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ތ ކ ް ހރ ީ ޮ އ ާ ށ ު މހާރު ު މ ކުރެ ި ި ވ ަ ށ ަ ނޓަނެ ަ ނގެ ކދި ް ފ ެ ޓ ް އ ް ޖ ާ ކޑ ަ ު އވެު . ބޑ ު ި މންޑެއ ް އޮ ތ ް ދު ަ ތ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ސވަރެ އ ް ވ ް ށ ޮ ކ ް ޑ ާ ާ ޅ ި އވެ .އަ ބ ްދު ރަ އްޒާގ ް ި ފ ި ވ ތވެއްޖެ ެ ާ ވދާ ު އ ު ތ ި ށ އަ ި ގ ި ރ ަ ޒމ ަ އ ަ ތ ަ ނ ކ ް ފތ ް ެ ކ ޮ ލ ެ ާނ ް ޮ އ ބަދަ ާ އ ު ގ ު ބ ި ނގ ެ ި އ ދަ ި ްނ ި ދވެ ަ ނ ަ ކ ަ ފ އ ް ރވަރު ް ކދިނ ާ ވނ ީ ޫ ކޑ ަ ު ު އވެ. ެ ނ ި ކ ަ ގތ ް ަ ހގ ީ ަ ަ ނ ެ ތ ް ލ ކުރަ ް މ އު ނދަ ގ ޫ ބ ު ގ ޫ ތ މެދު ި އ އަ ދަ ި ހ ި ސ ދިވެ ި ި ގ ަ ހ ަ ވ ަ ނ ޔ ް ބއ ާްޔ ާ ބ ާ
ނވެ ި ލ ި ދަ ި ގތ ް ރ ް ބ ެ ްނ ެ ނގެ ާ ރވަރު ނ ާ
ނ ި ގވެ ި ދަ ި ވނ ީ މހާރު ަ ރ ަ ކ ް ރވަރު ް ނގެ ޝަ އު ު
ޔކަށެ ވެ .ރަ އްޒާގ ް ި ތ ި ރ ަ ހ ަ ޅވީ، މތ ް ެ ވދާ ު ރަ ު
ފަށަ ި ނ ީ އ ަ ނ ަ މޑ ު ަ ަ އވެ. ފ ެ ވ ް މޑ ު ް ބ ާ
ނ ދަ ި ށ ި ގ ަ ތގެ ސަ ަ ނގ ެ ރވަރު ް ނ ވަރަ ް ބ ް އ ޮ ެ ބ ު ފ ު ނ ި ޔ ަ ނ ދި ަ މއ ްސަ ނދި ަ ަ ނ ކ ް އތުރު ވެގެ ް ކ ް ހގ ެ ު ބ ު ފ ި ނވެ ި ލ ި ވ ަ ށ ަ ހ ަ ފ ަ އ ކމަށެ ވެެ . ކ ް ގ ޮ ރ ް ބ ެ ެ އ ާ ނ ާ ށ ި ޖ ަ ުނ ރަ ނ ަ ކ ަ މަސަ އ ް ަ ނ ކ ް ތ ް ތ ު ޅ މެސެ ު ގ ު ލބ ު އ ި ކ ި އ ދަ ި ްނ ި ޓ ަ ށ ަ ރވަރު ނ ަ ްނ ް ކދިނ ާ އތުރު ކޑ ަ ު ު
ބ ުލ ކ ަ ުރން ަހގ ީ ަގތ ް ަގ ޫ ގވ ަ ތންމ ެ އ ަ ކ ަ ިޔސް ުނދ ޫ ި އ ަ އ ަ ހ ަ ތ ދބި އ ްޔާ ާ ބ ާ ހ ި ދިވ ެ ި
ލ ި ސލ ި ތކެއ ް ި ހ ަ ށ ަ ކ ަ ތ ަ ލ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ނ އގ ެ ް ކ ް ބ ާ ްސ ާ ާ ވނީ ނެ ރެ ަ ނ ަ ގ ަ ދަ ނ ަ އވެ. ފ ެ ތ ް ތ ަޕބްލިޝަ ް ސގެ ފަރާ ު ސ ި ގ ި ހ ަ ވ ަ އ ސަ ފަރު ަ އގެ ތެރޭ ަ ހމެނެ ކ ވެ ް ކތ ްދަ ާ ޭ ގ ި ނގެ މެދު ަ މ ނ ެ އ ް އ އޭރު ެ ކދި ް ެ ކޑ ަ ު އވެ .އަ ދި ު ަނ ި ޖހާ"ގެ ކެރެ ކެޓާ ި ލ ި ހމ ަ ަ ނ އގ ެ ް ވ ކެރެ ކ ްޓާ " ު ބ ު ގ ޫ މ ު ތއ ް ނެ ރު އ ް ި އ ި އ ި ފތ ް ަ ހ ަ ވ ަ އވެ. ވ ެ ކ ޮ ކ ެ ެ ކ ާ
ރ ަ ިނ ަ މ ެދު ގ ަ ވރު ންގ ެ ދ ި މހާރު ަ ރ ަ ަ ޝ ު ވނީ ކން ި އ ުގވ ެ ި ބވާން ަފ ަ މޑު ަ ަ އ ަފ ށ ި މޑުން ީ
ށ ި ދިވެ ި ޔ ަ ކ ަ ހ ަ ނ މ ް ހގެ ޕީއެޗްޑ ީ އަ ް ވ ު ބ ު އބ ްރާ ި ނވަރު ި ހމ ް އަ ކ ީ ގައު މ ީ ވ އަ ް ގެންދަ ާ
19
ކ ި ހ ދަ ި ދިވެ ި ޓ ަ ށ ަ ރވަރު ނ ަ ނގެ ކދި ް ްނ ް ކޑ ަ ު އު ، ތއ ް އާ ދު ި ނޔެ އަ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ލން، ކ ް ވ ާ ށ ނޭ ާ ާ އވެި . ތއ ާްޔރު ަ ސ ަ ނޓަނެ ޓްގ ެ އ ް ވނ ީ ެ ކވެ ް އަ ނެ އ ް ާ މހާރު ދިވެ ި ހ ި ދު ި ތއ ް ވާރު ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ށ ަ ތ ނޔެ އަ ް ހ ާ ފ ު މޓެޑްގ ެ ދު ި އ ި ވނ ީ ި ޑ ި ޖ ަ ނޔެ އަ ށެ ވެ. ޓލ ް ެ ާ ނ ޭ
މއ ެ ަ ަހ ަ ކ ެ ޔވީއ ެއ ް ނޫ ން ،އިތު ރު ނ ި ކ ި ކތ ް ަ ަހ ަ މ ތއ ް ވެސް އ ެ ާ ރ ާ ހނ ް ު ހ ު މ ި
އބ ްދު ﷲ ަ ަ އ ަހދު -
ހ ަ ކ ުލ ދ ސް ޫ ތ ޫ ސި .
މން ަ މ ަ ނ ަ ކތެއ ް ބާއްވާ ަ އ އިތު ރު ަހ ަ މ ރ ާ އެންމ ެ ު ކޑައިރު ވެސް ސް ޫ ކ ުލ ަގ ި ރ ަ ނގެން ަ ަ އ ބު ެ އޅުނު އިރު ވެސް އ ު ވން .ޕްރ ީ ސް ޫ ކ ުލ ަގ ި އވ ެ ި ބ ި އރ ީ ަގ ި ކ ި އ ަ ހ ަ ވ ަ ަ ރވާން. ރ ާ ރ ް އވ ެ ި ބ ި ކމ ެއ ް ަގ ި ށ ބޭނު ންވި ުހ ި
20
އ ި ގ ި ވ ަ މ ަ ޅ ަ ސ އަ ބ ްދު ﷲ ޔ ް ޖ ެ ޮ ނތ ީ ާ ޭނ ު މގ ެ ބ ު އއ ް ހޯދު ު މ ު
ކ ަ ވ ަ ނ ފަސޭ ަ ގނ ަ ތއ ް ދެނެ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ަ އވެ. ދކެ ެ ޭނ ެ މ ް ްނ ް ކ ް ށ އ ާ ހ ާ " ި ލ ަ ސ ަ ށ ނ ވަރަ ް ކދި ް ފޓ ް ޯ ލ ާ މ ާ ތ އެނގ ޭ ު މ ު ގޅ ޭ މައު ޫ ބޅައާ ު ކށްު ،
ގ ި ށ ި މ ަ ޭނގެ ދު ަ ނކުރެ އ ހޭދަ ެ ކ ް އއ ް ޮ ސ ެ ވ ް އަ ހަދު ،އ ާ އއ ް ު ވ ު ކޔެ ު މ ި ނ ި ނ ި އ ،ސި . ގ ި ހ ަ ލ ަ ލ ނ ް ވ ް ލ ް ދ ް ެ ނ ާ އވެޭ . ކޔެ ު ސކޫ ު ތ ޫ އގެ ބަދަ ު
އވެ ި ބ ި ގ ި ި ކދިނ ަ އ ަ އ ަ ކ ަ އ ަ ގ ަ ށ އެނގ ޭނެ ްނ ް ނވާނެ ެ . ކ ޭ ކޅ ޭ ު ރވެ ު މ ު
ލ ި ނދިނީ އަ ި ރވަރު ި ދަ ި ހ ަ ހ ަ ހތ ް ަ މއ ް ަ ސ ަ ށ ކުރާ ނެ މ ް ކ ް އ ް މޖެ ު
ގޅަށްި . ހ ި މ ރަ ނ ަ ކދިނ ަ ރ ަ ްނ ް ފތުެ . ށ އެނގ ޭނެ ާ ތ ާ އތުރު އ ު ު
އ ި މ ި ށ ަ އއްވަރަ ަ ވ ަ ނ ަ ަ ތ ދޭށެ ވެ. ކ ް ށ ެ މ ް ކ ް ކ ާ ގ ު ވ ު ކޔެ ު
ނ ި އވ ެ ި ބ ި ގ ި ކޔެ ވ ީ ަ އ ަ ކ ަ ކތ ް ަ ށ ޮ ށ ވަރަ ް ހ އަ ް ރވެގެ ް މ މީ ާ ހަރަ ާ ބޑ ު ތ ު ގ ި މ ި މއ ް ި ި ލ ަ ގ ަ ސ ަ ހ ަ ހތ ް ަ ވ ޭނ ް އ ކުރަ ް މ ް ލ ެ ހ ެ ނ ާ ނ ބ ު ބ ު ތ ު ބނީު . މޖެ ު
ނ ފަށަ ި ނ ގ ްރޭ ޑ ު 10 އގ ެ ް ލ ް ނވެ ،ޕްރ ީ ް ހ ް އ ެ ެ ސކޫ ު ލގ ެ ި ސ ި ި މ ަ ށ ް އއްވަރަ ް މ ެ ށ ވެ ް ހމައަ ް ވ ާ މ ާ އތުރު ސކޫ ު ކޔެ ު ނ ު
ގ ަ ަ ޏވެ. ނ ެ ބ ް ކ ް އއ ް ޮ މއ ް ެ ކ ެ ނ އެނގ ޭނެ "،އަ ހަދު ު ތ ު
ގ ި ކ ަ ކތ ް ަ ޭނ އ ވެ ް ސ އ ާ ހަރަ ާ ތ ު
ހ ަ ވ ަ މގ ެ ކ ެ ާ ކ ު ދއ ް ު
ރ ި އވެ ި ބ ި ހ ަ ވ ަ ަ މގ ެ ކ ެ ވ ެ އވެާ . ކ ު ދއ ް ު
އވެ ި ބ ި ގ ި އ ަ ކ ަ މބާރާ ތ ް ަ ރވެ، ތ ު ު
ޅވަރާ ި ކ ި ނ ފެ ި އ ށގ ެ ް ތ ް ނ ު މބާރާ ު ު
ކ ި ވ ި ސ ަ ަ ނ ކ ް ހ ާ ބ ު
އ ި ސަ ި ކ ގޅ ޭ ެ އ ް ނސްއާ ު
ސަ ި ތ ަ ކތ ް ަ ށ ކ ް ނ ް އ ް ސގެ ހަރަ ާ
ަނ ަ ނވ ަ ކތ ް ަ ތކެއ ް ނ ރަ ް ކ ް ހަރަ ާ ތ ު
ި ށ ަ ނ ަ ސ ަ މ ް ކ ް އ ް ހ އަ ހަދު ފ ު ނދި ު
އވެ. ހދި ެ ޯ
ބއ ް ި ަ ވ ލ ް އ ް ވނ ީ ެ ނ ޭ ސކޫ ު އވެ ި ބ ި ގ ި ރވ ެ ަ ސ ަ ކ ަ ފެއާ ަ ފ އ ވެ ް ތ ު
ކޑ ަ ި ސ އރު ވެ ް ނ ެ އ ް " ެ މ ު އ ި ގ ި ލ ަ ތއ ް ކ ެ ް އތުރު ހަރަ ާ ސކޫ ު
ނ ފެއާ އަ ަ ށ ކ ް ަނ ް އވެެ . ެ އތ ު
ގ ި ކ ި އރ ީ ަ މ ަ ނ ަ މ ަ ނ ަ ވ ަ އ މ ް ބއ ް ާ ާ
ގ ި ލ ި އންޑ ް ަ ވނީ "ބ ް ަ އަ ހަދު ަ އޑް"
އވެ ި ބ ި ވން .ޕްރ ީ ރ ަ ނ ަ ބުނެ ގެ ް
އ އަ ި ގ ި މއ ް ަ މ ަ ގެ ަ ޓއ ް ލ ޕ ްރޮ ޖެކ ް ެ ނ ު
ުނ ި ގ ި ލ ަ ސ އރު ވެ ް ް އ އު ޅ ު ސކޫ ު
ހަދަ ި އ ަ އވެ. ފ ެ
ހ ި ނ ި ހ ޭނ ް ވަރަ ް ރ ާ ވ ު ށ ބ ު އވެ ި ބ ި ގ ި އ ަ މއ ް ަ ަ އ ވންެ . ކ ެ ރ ާ ސ ި ަ އއ ް މ ެ ނ ވެ ް ހ ް ވ ާ ކޔެ ު ފ ު ށ ި ސ ަ ދން. ނ ެ ކ ް އ ް ހބީއަ ް ށ ޮ ވަރަ ް ފޓޯގ ްރަ ފ ީ އަ ދި ކ ި ޑންޮ ، ޯ ގޭ ި ގ މ ް ޅގަނޑ ު ޝަ އު ު ނ އަ ކ ީ އަ ު ކން "،އާ ި ނ ަ ްނ ަ ހނ ަ ޓފިޝަ ލ ް ކ ް ު ސ ި ޓ ި ި ނ އ ް ނ ް ލޖެ ް ނ ެ އ ް ހ ި މ ި ނ ި ނ ަ ރ އގ ެ ް ނ ް ކރިއަ ށްދާ ް ނ ު ު
އ ި ނފެނ ަ ލ ަ ްނ ލ ް އންޮ ، ެ ށ ު
ސއ ް ަ މ ަ ށ ަ އމިއ ް ަލ ަ ަ ކތ ް ޮ ށގެން ކ ް އ ް ށ ަ ޔވޭނީ .އެހެން މ ީ ަހ ަ ކ ެ ބރޯ ސާ ވެގެން ކ ް ި ޔވޭނެަ . ރއ ް ެ ކ ެ ހންނާ ުގ ުޅން ޓ ި ނު ި ކރ ީ ަ ސއ ް ަ މ ަ ވން ަ ިޔ ަ އގެން ކ ަ ބާއ ް ަ މ ކތ ް ު ވ ި ވ ަ އސް ުލ ަ ަ ށ ަފ ޭ ސ ަހވާނެ، ރ ް
ހނ ަ ނގެ ހ ް ށ ެ ްނ ް އ މީ ު މީ ު އއްޗެ ި ގ ި ކ ި ހނ ަ މތ ީ ަ ރ ަ ނ ހ ް ްނ ެ އ ު ު ލ ި ނ ި ވ ަ ލ ަ ށ މ ް ލ ެ ބ ސަ ާ މތ ް ު މއ ް ު ގެއ ް ު ތ ި އވެ. ރވެދޭނެ ެ އހ ީ ެ ެ ތންި ، ހ ަ ދ ުނ ޮ އަ ހަދު ބ ާ ތ ޫ ގ ު ފ ި ގ ި ޅ ަ މ ނ ެ އ ް ޭނގެ ެ ް ވ އ ާ އ ާ ސކޫ ާ ލ ު ފ ި ބޑ ު ހަނދާ ަ ސ ނކ ީ ވެ ް ނ އަ ދި ޮ ޮ އވެ. އއ ީ ެ ެ ކ ި ނ ވޑ ު 19-ފެތުރެ ް ޮ
ޏވެ. ނ ެ ބ ް އަ ހަދު ު ލގ ެ ި މދި ަ ް ޔ އަ ހަރު ސކ ޫ ު
ސ ލ ވެ ް އ ް ކ ެ މ ެ ެށ ާ ސކ ޫ ު އ ު ފ ު
ކ ި އ ސަ ި ެނ ި ސ ަ ސ ކް ަ ރ ނ ވެ ް ކ ް ލބްގެ ރަ އ ީ ް ނ ް އ ް ކެޕްޓ ާ ސ އަ ދާ ު
ނ ފެ ި ވ ި ށ ި ލ ި ތ ަ އވެ .ފުރަ ަ ޔ ަ ކ ަ ނ ަ ަ މ ށ ެ ދ ް ކ ް ނ ޮ އ ް ށ އޮ ް ކ ް ބންދު ޮ އ ޭ
ގ ި ލ ދި ި އ އަ ި މ ި ދަ ި މ ަ މއ ް ަ އ މ ެ ގ ާ ލ ާ ޅ ު ރއު ު ތއ ް އެނ ު ބނީ މައު ޫ ރވަރު ު
ނ ި އ ި ގ ި ޔ ަ ކ ަ ްނ ދު ރު ަ ދު ަ ށ ނ އަ ހަދަ ް ވ ް ބގ ެ ް ތ ެ ހ ް އ ެ ސވަރު ެ ވ ް ކދިނ ާ ނ ު
އކުި ، މއ ް ަ ދ ަ މކ ީ ަ ނކުރު ަ ކމަށެ ވެ .އެއާ ެ ކ ެ ތ ެ ޭނ ް ެ ތ ާ އތުރު ފ ު އ ބ ު
ހ ި ކ ި ވ ި އު ނދަ ގ ޫ ި ކ ަ އ ަ ސ ަ ސ ަ ނ ަ ވ ަ އވެ. ނއްޖެ ެ މ ް ނ ެ ކ ް މވެ ް ހ ާ ށ ޭ ބ ު ސ ި ނ ި ކ ި ވ ި ކޔެ ި ށ ި އއ ް ަ އ ަ ހ ަ އރު ަ ގ ަ ހގ ެ ވ ެ މ ް މ ެ ތ ް އ ޮ " ެ ޗކ ީ ކ ް ާ ލ ު
ނ ދި ި އވ ެ ި ބ ި ގ ި ޅ ަ އ ަ ކ ަ ކތ ް ަ ށ ވ ވަރަ ް ޭނ ް މ ް މ ް ނ ާ ހަރަ ާ ށ ބ ު ރއު ު ވ ު ރ ު ތ ު
ޓ ި ޝވަރާ ަ ކ ހަދާ ގ ްރޫ ޕ ް ަ އ ތއ ްެ . މ ް ްނ ެ ނ ރަ އ ް ެ ހ ް އ ެ ެ ހނ ާ އ ު
ގ ި މ ި ލ ަ ގ ަ ސ ަ ުނރު ަ މ ހ ަ ވ ޭނ ް އ ކުރަ ް މ ް ކ ެ ނ ާ ތ ާ ނ ބ ު ބ ު ތ ު ކ ު އ ު ހއ ް ު ު
21
ނ ަ ތ ަ ށ ހާއ ަ ވ ަ ަ ވލެއ ް ެ ކ ެ ްސ ާ ރން މގ ެ ު ތހާނު ފ ުެށ ު މ ް ޔ ު ކ ި ތސް އިމ ް ި އ ަހދު ި ވޅ ެއ ް ަ ލ ަ ށ ުހނ ަ އ ޭނާ ަ ދސްވ ެ ަފ ހ ފި ާ ރ ާ އ ް ްނންޖެހޭނީ ުހ ި
ބ ި ތ ި އ ަ ލ ަ ނ ަ ޝވަރާ ަ ަ ލބޭ. ތއ ް ެ ކ ް މ ް ހ ާ ތ ާ ޔ ު ފ ު ތ ު
ނ ި އ ި ވ ި ޅ ަ ލ ަ ަ ށ އތުރަ ް ތ ް ގޅ ޭ ޮ ށ ެ ކ ް ކ ޮ ތ ާ ފ ާ ގ ު ކ ު ވ ު
ށ ި ނ އަ ި ނ ދަ ި ަށ ި ަ ށ އތުރަ ް މއްލައަ ް ރވަރު ް އ އޭރު ް ކމ ާ
މ އަ ި ށ ި ލ ި މއ ް ަ ހނ ީ ަ ޔ ަ ކ ަ ނ ަ ކ ަ އ ަ ލ ވ ް ކ ް ނ ޮ އ ް ކ އޮ ް ެ ނ ޖެ ު މ ު
ި އވެ. ސޗ ް ހަދަ ެ ރ ާ
މ ި ި ކ ަ މ ަ ޭނ މ ް ސކުރު ް ނ ދަ ް ށގ ެ ް ކ ް ސޗ ް ޮ ށ އ ާ ރ ާ ހއ ް ު ނ ު
ނ ި ކ ި ި އނ ަ އ ަ އ ްނނީ "،އޯ ެ ލ ެ ހ ާ ލވެލ ް އަ ދި ޭ ޔ ު
އއ ް ި ނ ި ކޔެ ވ ީ ަ މ އހ ީ ެ ބޑ ު ެ ށ ޮ މ ވަރަ ް ހ ް އ ެ " ެ
ގ ި ޅ ަ ސ ރަ ނ ަ ލވެލ ް ަ މގ ެ ޖ ެ އ ވެ ް ެ ނތ ީ ާ އއ ް ހޯދު ު ގ ު
ި އއ ީ ށ ަ ނ ެ ނ ވެގެ ް ވ ް ލވެލ ް އަ ް ބނީ .އޯ ެ ލ ެ ތއ ާްޔރު ާ
ރ ދަ ި ހ ި ގ ި މ ަ ޏވެ. ނ ެ ބ ް ރވަރު ު އ ު ޒ ު އަ ު
ކޔެ ި ި ގ ަ ތކީ". ވ ޮ
އަ ހަދު ި ތ ަ ވ ަ ލއ ް ވ ެ މ ް ހއ ްސަ ާ ށ ާ ކޔެ ު
ަ އވެ. ލކުރެ ެ ބ ު ގ ޫ ނ ި "އަ ި ށ މަސަ އ ް ަ މއ ް ަ ކޔެ ވޭނީ. ށގ ެ ް ކ ް ކތ ް ޮ ލ އަ ް ނ ި ހ ަ ނ މީ ަ ކޔެ ވޭނެ . ސވެގެ ް ކ ް ހ ް އ ެ ެ ށ ބަރޯ ާ ނ ު
ކދިނ ަ އަ ނ ަ ށ ްނ ް ްނ އަ ހަރު އޯ ެ ލވެލ ް ހަދާ ު
ނ ި ވ ި ޓ ި ޔ ަ ކ ަ ބއ ް ަ ނ ވ ް އގ ެ ް ޅ ް ރަ އ ް ެ ނ ާ ހނ ާ ގ ު ްނ ު
ކ ި އމ ް ި ސ ި ނެ ަ ށ ޭނ އަ ް ރ ް ތ ް ނ އ ާ މގ ެ ު ެށ ު ާނ ފ ު ތހ ު
ގ ި ބ ި އ ޓީޗަރު ނ ަ މއ ް ަ މޑ ު ަ ލ ަ ބނީަ ، ށ ްނ ް ކ ެ އަ ހަދު ު
ށ ފަސޭ ަ ކރ ީ ަ މަސަ އ ް ަ ހވާނެ "، ލ ވަރަ ް މ އަ ް ސ ު ކތ ް ު
ހ ި ހ ި ސވ ެ ަ ލ ަ ހނ ަ އވެ. ފ ެ ވޅެއ ް ދަ ް ްނ ް ފ ާ ރ ާ ނޖެ ޭ ހނީ ު ު
ކ ި ވ ި އއްޗެއ ް ި ހ ި އ ަ ކ ަ ދވޭނެ ަ ޔ ަ ކ ަ ނ ށ ެ މ ް އ ެ ހ ެ ރ ާ ު
އަ ި ށ ަ ލ ަ މއ ް ަ ކށް، ކޑ ު ޮ ށ ޯ ކ ް ސ ޮ ހ ް ނފ ްސަ ް ތ ު ގ ު ވ ު
ވ ި ސ ަ ވ ަ މ ދު ަ އއ ް މއ ްދާ ެ ކ ވެ ް ނ ެ ކ ް ތންޮ ، އ ޮ ެ ކ ާ ހ ު ގ ު
ނވާނެ ަ ސވެގެ ް ބަރޯ ާ ކމަށެ ވެ .ޓީޗަރު ނ ު
ނ އަ ނ ަ ޯނ ަ ފޓ ަ ޏވެ. ނ ެ ބ ް މ ް ޮ ްނ އަ ހަދު ު ގ ު
ބ ި ށ ި ހ ި ި އ ަ ހ ަ ތއ ް ސކުރަ ް ށ ދަ ް އތުރަ ް ކ ް ޔރު ޮ ތ ާ ނޖެ ޭ އ ު
ވ ި ި ޔ ަ ކ ަ ނޓ ް އެނގ ޭނެ ޓ ް ނ ެ ކ ް މއ ްދާ ގެ ޮ މ ް ނ ާ ނ ު އދި ު
22
ދ ަ ކ ުލ ަ އ ޭ އ ތ ު ތ ު ސް ޫ އލީމާ ި ކ ަގ ި ބނު ންވާ ަ ޒމ ަ ަ ށ ޭ މ އލ ީ ު ތ ު ާނ ް ގ ި ނޑ ަ ި ކ ި ކ ަ ނ ޭނ ް އ ޓެކ ޮްނ ޮ ވޑ ް 19ޕެ ް ޮ ލޖީގެ ބ ު މ ު
ތ ި ނމަ ،ރ ީ ި ި ވ ަ ށ ދަ ނ ަ ލ ަ ސ ަ މގ ެ ކ ް ްނ ާ މ ާ ޔ ު ލ ު ތ އަ ު
ހ ަ ޯ ތ ާ ސލ ީމ ް
ށ ި އވެި . ތ ަ ްނ ަ މ ަ ނގެ ނ ް ކ ް ނވެ ެ ހީ ެ އނ ާ ްސ ު ފނ ު އއ ް ު
ގ ި ޔ ި ި ހ ަ ފ ަ ނ ދި ަ ނ ަ ހ ަ އއ ް ވ ެ ޖބޫރު ވެގެ ް ފ ް އރު ާ މ ު
ުނރު ވެ ި ކ ަ ްނކ ީ 1990ގެ އަ ހަރު ަ ރނ ަ ހ ަ ށ ހމައަ ް ތ ާ
ނ ފަށަ ި ގތ ް ި ނ ި އ ަ މ ަ އވެ. ފ ެ ވ ް ހފ ޭ ޮ ޭނ ް ލ ާ ވނީ ބަދަ ު ބ ު
ލތ ް ަ ތ ަ ލ ަ ހ ަ ކ ަ ަ ތއ ް ށ ޓެކ ޮްނ ޮ ކ ް ނ ެ ކ ް މކ ީ ޮ ލޖީގެ އާ ާ މ ާ
ށ ި ނ ވެއްޖެ ަ ޮނ ަ ަނ ަ ސ ތ ަ ނމަ، ވ ް ސޓ ީ ެ ކ ް ވެ ް އއ ް ފ ު
ޝހޫރު ބޮޑ ެ ި ކގެ ަ މ ަ ަ މ ް ބ ެ ތ ހޮޓާ ތ ު އއ ް ގައު ު
ޔ ި މވެި . ހ ި ށ ދި ަ ލ ަ ހ ަ ރ ަ އރު ، ތ ް ތމައަ ކީެ ، ކ ެ އ ާ ހ ާ ު
ނ ި ފ ަ ތއ ް ބ ަ އ ަ އކެވެ. ބ ެ ޭނ ް ހ ް ކ ެ ެ ހ ާ ނގެ ބ ު އމ ީ ު ަޔ ު
ނ ފެ ި ބ ި އތ ަ ަ ށ ަނ ް ނ ެ ށގ ެ ް މ ް ނ ެ ކ ް ކ ް ހއ ްދު ު ނ ރޫ މ ް ު ތ ު
ސޓ ްރޭ ޓިވ ް ި މ ި ކލ ް އަ ދި އެޑ ް ި ޓެކ ް ި މ ަ ސ ަ ނ ަ ތއ ް ސ ް ނ ް ޓ ު
ތ ި ރ ަ ތ ަ ސ ަ އކެވެ. ބ ެ ނ ެ ޭނ ް ސ ެ ށ ވެ ް ކ ް އޮ ފ ީ ް އ ާ ހ ބ ު
ްނ ި ފ ި އ އަ ނ ަ ތ އު ޅ ެ ަ ސ ަ ސ އރު ވެ ް ތ ެ ގ ް ޮ ދ ހަފ ް ާ ފ ާ ހ ު
ފ ި ތއ ާްޔރު ވެ ަ ށ ަ ނ ހ ް ވ ެ އެއަ ް މވެ .މ ީ ު ނ ު އ ު
ފއ ްދަ ި އޕ ްރަ ި ޓ ި އޓަރު އު ަ ަ ކށް، ކމްޕިއު ޓަރު އީޖާދު ޮ އ ޮ
ނޖ ެ ި ްނ ި އ ަ އ ހޮޓާ ަ ހ ލކުރަ ް ެ ހނ ާ ނ ު ބއ ްދަ ު ކގ ެ މ ީ ު ތ ު
މވެި . ފ ި ނކުރެ ި ި ފހަރު ަ މ ަ ވ ަ ނ ޖބޫރު ް ތ ެ ބ ާ މ ު އ ނެ ު
ނ ި ނ ަ ފންޓު ަ ވނީ، ޭނ ް މ ް ވޖ ޫދަ ް ޮ މހާރު ބ ު ށ އަ އު ު ތއ ް ު
ހ ަ ތއ ް ަ ތއ ް ަ ނ ަ ވ ަ ހ ެ މޖ ެ ެ ކ ް ޭނ ް ނ ާ އވެ .ބޭރު ގ ޭޓު ބ ު
ށ ި ނ ަ ުނ ަ މ ަ ކއްލިއަ ަ މވެސް، ނ ކުރަ ް ކ ް ކ ް ނ ޖެހ ު ު
ށ ި އ ަ ރީއ ް ަ މގ ެ ހންނެ އ ް ނޫ ނެ ވެެ . ޗ ް ލ ާ ކ ު ޔ މީ ު
ވ ި މ ި އ ި މ ި ކފްލޯއަ ަ އ ަ ށ ކ ް ޭނ ް ނ ކުރު ާ ވ ާ ލފ ްޓު ބ ު ޅ ު ހ ު ު
ގ ި ސ ަ ތ ަ ހ ަ ނ ކ ް ކ ވެ ް އ އަ ނެ އ ް ާ މ ާ ލ ު އާ އާ އ ް ު
ގސްި ، ނ ި ނ ި މ ި ނ ަ މ ަ ވނީ، ޭނ ް މ ޮ ކ ް މހާރު ބ ު ހއ ް ު ު
ފ ި ކ ި މ ި ނ ދީ ަ ވ ރ ް މ ގެ އެކ ްސެ ް އ ާ ޔ ާ ސ އަ ކ ީ ު އ ރޫ ު ދި ު
ގ ި ގ ަ ނ ަ އ ަ ކރ ީ ަ ފަސޭ ަ ތށް، ުނ ޮ ކ ް ނ ޮ ކ ް ކ ް ކ ް ހ ޮ ށ އު ޅ ު ށ ު
އ ި ގ ި ްނ ަ އ ަ ށ މހާރަ ް މވެެ . ނޓ ް އު ފެއ ްދު ެ ފ ް ޮ ފނ ު
އތުރު ި ތކެވެި . މ ަ ހދު ަ ސ ކީ ަ ކ ތ ް އެކ ްސަ ް ށ އަ ނެ އ ް ާ
ޔސް ،ސަ ި ށ ރު ޖ ޫއަ ި ވ ަ ނކުރު ަ ނ ަ ަ ްސ މ ް ކ ް ކ ް އނ ާ
ފންޓު އު ަ ވނީ ަ ހންނެ ވެ. ތ ޮ ޭނ ް ތ ާ ނ ާ ފއ ްދާ މ ީ ު ފ ު ބ ު
ފ ި އ ި ސ ވެބ ްސަ ި ށ ަ މ ަ ހދު ަ ސ ތ ް އދި ެ ނ ެ އޓު ް ވެ ް އ ާ
ނ ދު ި ލ ަ ލޖީގެ ސަ ަ ނ މ ް ބ ް ޓެކ ޮްނ ޮ ވ ު ނޔެ ބަދަ ު ބ ު
މ ި މ ި އ ި މ ި ލ ަ އ ަ ަ އ ވޑ ާ ް ވޑ ާ ާ ހ ާ ލޔެ ާ ނކުރު ާ ގ ު ލ ޖެ ު
ލ ި ނ ަ ދަ އ ް ަ ނ ކޮށެ ވެ. އ ް ސ އޮ ް ކނ ީ ވ ެ ް
މއ ްނެ ި އވެ. ށ ދާ ނެ ެ ކރިއަ ް ހއ ްޓު ެ ދާ ދިއު ް ތ ު ނ ު
ސ ި ތ ަ ކތ ް ަ ނ ފަދަ މަސަ އ ް ަ ށ ވެ ް ކ ް ނ ް މހާރު ރޭ ު
ލ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ކށްއު ޅ ޭ ަ ނ މ ް ތއ ް ވެ ް ކ ް ށ ޮ ކ ް މ ޮ ވ ު ސ ބަދަ ު އާ އ ް ު
ްނ ި ވ ި ގ ި މ ަ ނ ަ ތ ަ ހގ ީ ަ ަ ނ ޭނ ް އ ރާ ާ ޑނ ާ ވނ ީ ާ އ ބ ު ގ ު
ލ ި ފ ި ގނ ަ އ ަ ބ ަ ސ ަ ތ ަ ވ ަ ނ ަ މގ ެ ނ ގެ ް ހ ް ްނ ް އ ާ ޅ ު ގ ު ނ ު ނ މީ ު ު
ުނރު ވެ ި ނ ަ ނ ކުރާ ަ މގ ެ ހ ަ އ ަ ސ ތއ ް ވެ ް ކ ް ރ ް ގސްެ ، ޮ ކ ު
އ ަ ނ ލޖ ީ ް ސ ޓެކ ޮްނ ޮ ްނ ވެ ް ހންނެ އ ް ނޫ ނެ ވެެ . ފނ ު މީ ު
ކގެ ި ހ ަ ވ ަ ނ ފެނ ަ ފ ަ ަ އވެ. ކ ެ މ ް މންދާ ާ ވޒ ީ ާ ްނ ު ނ ު ތ ު
ފ ި ުނއަ ަ ތއ ް ގ ަ އ ަ ރ ަ ށ ކ ް ހމައަ ށްެ ، އެއަ ް ށ ވުރެ ު
ށ ި އ ި ލ ި ވ ަ އވެ .އަ ަ ތ ަ ކ ޮ ތބާރާ ެ ހ ް ފ ެ ބޑ ު އ ު އ ު އަ ު
ކށް ،ދަ ނޑުވެ ި ފ ި ތއ ް ި ި ކ ަ ރ ަ ތ ަ ރ ަ ވ ަ ލ ަ މށް، ޔ ާ މ ބަދަ ު
ށ މ ި ނ ަ އ ަ ވ ަ މ އަ ަ ނ މ ް ކ ް ކ ް ނންެ ، ހ ް ާ ނ ކުރަ ު ެޝ ު
ގ ި ދ ި ި ހގެ ތެރޭ ަ ސ ދު ަ ނ ަ އ މ ް ތ ް ތއ ް ެ އމާރާ ެ ވ ު
ަށ ި ފ ި ސވެ ި ލތ ް ަ ހ މުއާ ަ މށްަ ، ކ ަ ރ ަ އ ސއާ ެ ބ ް ތކ ާ މ ާ އ ާ ބ ޭ ޭ
މ ި ނ އަ ި ގސްި ، އ ަ މ ް ނ ް ނ ޮ ގެ ް އނ ާ އގަނޑ ު ނ ކުރަ ު ްސ ު
ލ ި އ ި ގ ި އހ ީ ަ ދ އރު ،އަ ހަރު ެ ނ ް ލޖީގެ ެ ޓެކ ޮްނ ޮ މ ާ ނ ާ
އވަރު ދާ ި ބ ި ި ތ ަ އރާ ަ ތއ ް ަ އ ަ ށ ކ ް ސ ެ ނ ވެ ް މ ނޫ ް
ހ ި ހ މަސަ އ ް ަ ނ ޭނ ް ނ ޓެކ ޮްނ ޮ ހ ް ތއ ް ެ ކ ެ ރ ާ ލޖ ީ ބ ު ު
ތއ ް ި ނ ި ނ ަ އަ ހަރު ަ ނ ޅ ް މ ް ނ ް އމާރާ ެ ދ ް ނ ެ ވ ް ނ އު ޅ ޭ އު ު
ކ ި ނވ ި ޔ ި ާސޓ ީ ަ އ ދަ ނީ އަ ނ ަ އ ެ ތ ާ މންނެ ވެު . ްނ ު
ފ ި ި ނ ކުރާ ނެ ަ ހ ަ މވެ. ކ ެ އގ ެ ް
މ ި ި ނ ދު ަ ގ ަ ްނ ަ މ ަ މ ަ ނ ހ ް ހއ ް ވާނެ ެ ވ ެ ކ ް ކ ް ށ ާ ށ އަ ނ ާ ނ ު
ކ ި ގ ި މ ަ ކ ަ ރ ކ ް ތ ފޯރު ޮ ބ ް ލ ާ ޭ އ ހޭދަ ު ނ ު ށދި ު މ ު ކގެ މައު ޫ ތ ު ނ ު
23
ގ ި މއު ޅެނީި ، ނ ި ނ ަ ްނ ަ ދަ ނ ަ އ ވ ް ރސެ ޕ ްޝަ ު
އ ި ގ ި ލ ަ ސ ަ އ ަ މހާރު ެ ބ ެ ހ ް ެ ތއ ް ާ އ ދަ އު ރު އއްގެ ބަދަ ު
ތ ި ނ ޖެ ި ި ދ ަ ްނ ަ ހ ހއްޖެ ެ ވ ް މ ް މ ާ ލ ާ ށ ާ އ ޭ އވެ .މައު ޫ ވސ ު
ނ ި މގ ެ ި ކ ަ ލ ަ ނ ޔ ް ޔ ް ްނ ެ ހނ ާ ޅ ު ކ އު ު އ ު އަ ދި މ ީ ު
ގ ި ޓ ި ޓފިޝަ ލ ް ި އަ ދާ ކުރަ ނީ އާ ި އހ ީ ަ އ ްސގެ ެ ނ ެ އ ް ލޖެނ ު
މ ި އާ ި ނކުރު ަ އ ބޑ ަ ް ށ ވުރެ ޮ މ ް ޭނ ް ސކުރު ާ ށ ދިރާ ާ އ ބ ު
ގ ި އވެ .ދި ި މ ަ އ ހ ެ ނ ޖެ ެ ސކުރަ ް ސ ދަ ް ވެ ް ޅ ު ރއު ު
ބޮޓު ަ ތކެވެ.
ށ ި ނ ި މ ި ގ ަ ވ ަ ަ ނ ނކުރަ ް ކ ް ސ ޮ އ ް އ އު ފެއ ްދު ް ޒ ް ނކުރު ާ
ގ ި ކދި މަސަ އ ް ަ ގޭތެރޭ ަ ކތ ް އ ކުރަ ް ނ ޖެ ޭ ކދި ު ހ ު
މވެި . ގ ި މ ބަދަ ަ މ ަ ވެއްޖެ ަ ނ ލކީ ،ލެސަ ް ދކ ެ ެ އ ެ ކ ު
ށ މަސަ އ ް ަ ހ ނ ޖެ ެ ވ ް ކތ ް ދަ ް ނ އެނގޭވަރަ ް ކުރަ ް ސ ާ
މ ބޮޑ ެ ި މ ި އަ ި ކތ ް ަ ތ މަސަ އ ް ަ ގތ ް ތއ ް ކުރާ ޮ ހއ ް ު އ ު
މ ި މ ި އމ ް ި ނ ި ނ ފެ ި ލގ ެ ޅ ް ށގެ ް ޭނ ް ާނކުރު ާ ސކޫ ު އ ު ތހ ު ޕްލ ު
ގ ި ވ ަ ތމައު ަ ޖ ަ ނ ޭނ ް ނޓިއަ ރު ް ލ ް އ ޮ ެ ނގ ެ ބ ު މ ު އވެު .
ތއ ް އު ފެދި ކ ި ލވެ ،އާ ދާ ި ފ ަ އ ަ އރާ ަ ވޒ ީ ާ ތ ާ ބަދަ ު
ގ ި ހ ި ގ ި ހ ި މ ަ ނ ަ އ އޮ ނ ަ މއ ް ަ ހ ަ އ ްނ ް ްނ ް ކ ެ ރ ާ ނޖެ ޭ ކ ު ވސ ު ު
ްނ ި ސ އޮ ނ ަ ލތ ް ަ ހ ަ ލ ތއ ް އަ ބަދު ވެ ް ހ ާ ޖެ ޭ ސކޫ ު އރު ު
އ ި ކ ި ި ތ ަ ފ ަ މހާރު ގެ ަ ލވެ ސ ާ ތ ާ ވޒ ީ ާ ތއ ް ބަދަ ު ނއަ ު
މވެ. ދކެ ެ ސ ެ ވެ ް
ށ ދަ ި ތެރެ ި ކ ަ ޓރ ީ މަސަ އ ް ަ ނ ަ ވ ަ ނ ރވަރު ް ތ ް ލ ް ނ ޮ އ ް
އ ި ބ ި ނ ި ތއ ް ަ ބ ަ ަ ނ މ ް ނ ް ލ ް އނ ާ ނ ކުރަ ު ްސ ު
ވ ި އ ި ގ ި ި ޖކ ީ ހ ަ ނ ަ ދ ަ ޔ ަ ކ ަ ކ ަ ލ ަ މ ް އ ޭ ތ ު ސކޫ ު މހާރު ު
ނ ދާ ި އު ި ނގ ެ މ ް ޅގަނޑ ު ެ އރު ވެ ް ވގެ ް ސ އަ ު
ބ ި އވެި . ކޑ ަ ި އ ަ މ ަ ްސރެ ހ ަ ތއ ް ހ ެ ނ ޖެ ެ ާނ ް އރު އ ު ު
ހ ި ނވ ީ މިއަ ދު ި ވ ި ށ ި ދަ ި ޔ ަ ކ ަ ރނ ަ ރ ބ ް ލ ެ ދ ް ްނ ް އ ޭ ނ ު
ފ ި ލ ި ގ ި މނީ ި ވ ަ ކ ަ މ ަ ަ ހއ ް ވ ކަރު ދާ ެ ވ ެ އ ެ އ ާ ލ ާ ޒ ާ އ ު ްނ ު ވސ ު
މ ި ވ ި އ ި ގ ި ނ ަ މ ަ ޭނ ަ ނދ ަ ޔ ަ ކ ަ ކ ަ ލ ަ ނ ކ ް ކ ް އ ު ތ ު ސކޫ ު ު
ްނ ި ނ ި ކ ި ވ ަ ނ ަ ވސ ަ އ ަ ތ ަ ފ ަ ަ ތ ތ ެ ނ ޯ އގ ެ ް ށ ެ ކ ް ވޒ ީ ާ އވެ؟ ު
މ ި ދ ި ލ ި ށ ި މ ި ކދިނ ަ މ ަ ނ ަ ަ އ ްނ ް މވެ ް އލ ް ާ ބ ޭ ވނީ ު ހއ ް ު ސ ު
ނ ހޯދަ ި ނ ވ ް ށ ެ ކ ް ސ ޮ ސ ދަ ް ނ ވެ ް އގ ެ ް ހ ް ދއ ް ު ކުރާ މ ީ ު
ވ ި ށ ި ނގެ ދަ ި ނވ ީ ޔ ަ ކ ަ ރނ ަ ދ ް ްނ ް މ ް ޅގަނޑ ު ެ އ ޭ އަ ު
ގ ި ރބާއާ ި ޖ ި ހ ަ އ ހ ަ ަ އއްޗެއ ް އ އޮ ތ ް ެ ުނރެ ކެވެ .ކަރު ދާ ު ތ ު
މ ި މވެ. ހއ ް ެ ު
ގ ި ކ ަ 80ގެ އަ ހަރު ަ ނ މ ް ޅގަނޑ ު ެ އ ވެ ް ސ އަ ު ތ ު
މ ި ރ ި ކ ި ފ ި ލޔެ ި ނ ( ި ނޫ ނެ ވެި . ޔ ަ އވާ) ަ ވ ަ ރ ަ ޓ ް އ އާ ލ ާ ކ ު
ށ ގެނ ަ ނ ަ ަ ހ ްނ ް މ ް ޒ ާ ނ ޖެ ޭ މ ދި ު މނީ ތައު ލ ީ ު
ކ ި ވ ި ި ސޓްރީމ ް ަ މއ ްދާ ަ ނދި ަ ޔ ަ ކ ަ ތއ ް އ ް ނ ގެ ް މ ް އ ެ ތ ާ ޔ ާ ދ ު
ރ ި ކ ި ވ ި ޓޓ ް ( ި ސ ަ ޔ ަ ދވޭ) ަ ޔ ަ ކ ަ ތވެ. ފ ެ ލމ ް ވ ެ ް އ ެ ޯ ތ ާ ކ ު
ޔޓަރާ ި ފ ި ލޖ ީ ޮނ ޮ ޓކ ޮ އގ ެ ެ ޔލާއަ ކ ީ ޮ ލގ ެ ޯ އ ޭ ކމްޕި ު މ ު ބަދަ ު
ކ ި އ ަ އވެ؟ ތ ެ ނ ޯ ެ
ފ ި ލޔެ ި ށ ި ްނ ި ވ ަ ނ ަ ނ ަ ވ ަ ވ ަ ނ ަ ގނ ަ އު ނ ަ ތ މ ް މ ް އ ާ ޖ ު ހ ު އދި ު
މޅ ީ އަ ދި ި ޖ ކުރު ަ ނނ ަ ށ މ ް ލ ް ށ ޗެ ެ ްނ ް ޮ އނ ާ ނ ު ްސ ު
ގޅ ޭ ި ރ ި ކ ި ވ ަ ލމ ް ަ ޔ ަ ަ ނގަނޑަކީ، މ ް ނ ގެ ް ނ ކުރަ ް ޒ ް ނ ު ކ ު
ތ ދެނެ ަ ކ ަ ތ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ނ ަ މވެ. ތ ެ ށ ޯ ކ ް ކ ް ކ ް ގލ ީ ޮ ގ ު އު ނދަ ު
އ ދު ި ގ ި ނ ި ި ނޔެ އޮ ތ ީ ފޅ ީ ަ ނ ަ ހތަރު ވ ަ އގ ެ ަ ަނ ދަ ް މޭ ،
ސ އަ ދި އ ނެ ގ ޭ ި ގ ި ލޓ ްރަ ީ ގުރޭ ޑ ް 4އަ ދި ަ 7
ި ދ ަ ލ ަ ސ ަ ވ ތ ް ކ ް ހ ާ ލ ާ މ ާ ނ ޭ މ ު ށ ޑ ޭޓާ ގެ މައު ޫ
ބގ ް ޑ ޭޓާ އާ ި އ ި ްސ ި ޓ ި ޓފިޝަ ލ ް ި އާ ި އ ނ ެ އ ް ލޖެނ ާ
ޓސްޓާ ި ި ޔމަރަ ީ އ، މގ ެ ެ ނވަރު ެ ސ ގެ ފެ ް ލ ު ބ ު ނ ު
މ ި މ ި ތއ ް ދެނެ ަ ނ ަ ތއ ް ދެނެ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ަ އ އ ޕ ެޓާ ް ކ ް ތ ާ ތ ާ ގ ު ގ ު
ނ ަ ޒމާނެ ވެަ . ސގ ެ ަ ސ މވެ ް ބޓިކ ް ް ނެ ޓްވާކ ް އާ ރޮ ޮ
އމ ް ި ލވެލ ް ި ނ ި ގ ްރޭ ޑ ް ި 10 ނ ަ ާނ ގ އޯ ެ މގ ެ ް ނ ާ ތހ ު
ހ ި ދު ި ތއ ް ަ ނ ަ ރ ަ އ ަ ކ ކ ް ޅ ް ނޔޭ ގެ ެ ތ ާ ކ ާ ނ ު ގ ު މ ު
އ ި މ ި ވ ި ނގެ ި ޔ ަ ކ ަ ސ ނ ވެ ް ްނ ް މ ް ޅގަނޑ ު ެ ނ ާ ވސ ު އދި ު އަ ު
ޖ ި ފ ި ލޔެ ި މހާރު ި މ ި ގ ި ނ ަ ވ ަ ވ ަ ޭނ ަ ދކ ަ މ ަ ަ އ، މ ް އ ެ ހ ާ އ ާ ކ ު
އ އަ ދި ަށ ި ަށ ި ށ ަ މއ ްސަ ަ އ ަ ލ އަ ް ލ ހޯދު މ ާ ވމ ާ ހއ ް ު ޅ ު ގ ު ު
ނ 1970އާ ި އ ަ ސ މ ް ހމައަ ް ހރީް 1870 ، ށ އޮ ތ ް ާ ު
ވ ި ި ށ ަ ނ ަ ދ ަ ޔ ަ ކ ަ ތ ބޑ ަ ް ށ ޮ ޖ ވަރަ ް މ ް ތ ާ އ ޭ ފ ު ހ ު
ށ ި ނ ފަދަ ށ ތިއަ ރ ީ ަ މއ ް ަ މގ ެ ަ ތއ ް ހެދު ް ކ ް ނ ޮ ޗ ް ބ ާ ހޯދު ު
ގ ަ ސ ދޮ ަ ނ ަ އއްވަރު ަ ށ ކ ް ޏ ް ބ ް ނ ެ ޕ ްރޮ ޑ ަކ ްޝަ ާ ގ ޭ އ ު
ވ ި އ ި ގ ި ދނ ީ ޔ ަ ކ ަ ތއ ް ަ ގ ެ މ ޮ އ ެ އވެެ . ވާނެ ެ އ ޭ ހނީ އާ އ ް ު
ށ ި އ އާ ި ތ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ަ ޓފިޝަ ލ ް ކ ް ސ ޮ ކކ ީ ވެ ް ކ ް ނޕިއު ޓަރަ ާ
އލެކްޓ ްރޯ ި އ ި ނ ި ސ ނކ ް ް ނވާނެ ެ އވެ .އޮ ޓޮ މޭޝަ ާ ު
ޓސްޓު ކުރެ ވޭ އަ ދި ި ވމ ީ ކ ަ ށ ަ ނކުރެ ވޭ ބ ަ މ ް ަޔ ް މ ް ެ ށ ު
ޓ ި ި ށ އު ނދަ ގ ޫ މަސަ އ ް ަ ތވެ. ކ ެ ލޖެންސަ ް ނ ެ އ ް
ނ ފެ ި ނ ި 1970 ޔޓަރު ގެ ަ ނ ށގެ ް އ ް މ ް އަ ދި ޮ ޒ ާ ކމްޕި ު
ނ ި ި ނ ަ ތވެަ . އ ަ ނ ަ ގ ަ ސ މވެ ް ގ ެ ގ ޮ ކ ް ށ ެ ފހަރަ ް ހނ ާ
މވެސްި ، ނ ރޫ ި ނ ަ ަ ށ ކ ް ެނއަ ލ ް ޮ ނ ް އނ ާ ޓން-މ ު ްސ ު
ޔ ި ނ ި ށ ި މ ދި ަ ަނ އަ ހަރާ ަ 2000ވ ަ ހމައަ ް އރު
ނލ ް ި ްނ ަ ޓސްޓު ގެ ޕ ްރޮ ފެޝަ ަ ނ ޓސްޓު ކުރަ ް މކ ީ ެ ެ ވސ ު
އ (ފޯކ ް ި ކ ި ކތ ް ަ ކުރާ މަސަ އ ް ަ ލފ ްޓު އޮ ޕަރޭ ޓްކުރު ން، ތ ާ
ޖ ި ށ ި މކ ީ އަ ަ ނއު ަ ނ ަ ނ ަ މ ަ ތ ަ ލ ަ ބ ކ ް ކ ް ކ ް ވެސްް ، އ ު ސކޫ ު
ވ ި މއ ް ނޫ ނެ ވެި . ވ ި ި ޔ ަ ކ ަ ޔ ަ ކ ަ ނ ެ ދ ް ނ ެ އ ޭ ޓސްޓު އދި ު
ވެލ ް ި ނން-ރޫ ި ެނއަ ލ ް ނ ކުރު ން)ޮ ، ޑ ް ޓން-މ ު
މކ ް ފޯރަ މ ް ި ޮނ ި ވލްޑ ު ި ނ ި ވ ި ވ ަ ކުރު ަ ނ އ ް އކ ޮ މކެވެޯ . ކ ެ
ސ ި ގ ި ނ ބ ަ ގ ަ ތމައު ަ ޖ ަ ކ އ އަ ދިވެ ް ކުރު ެ ަޔ ު މ ު މވެު .
ގލ ް ޑ ޮ ި އ ( ި ތ ި ޔ ަ ކށް :ލ ީ ަ ލ ަ ސ ަ މަސަ އ ް ަ ސ ނޓ ް ް މ ް މ ާ ކ ާ ކ ު
ގ ި ރ ި ކ ި ަނ އަ ހަރު ޝާ ި ޓއ ް ަ 2017ވ ަ އ ރ ޯޕ ެ އއު ު
ނ އަ ަ ސ ަ ަ ކ ް ލކުރާ ލކުރަ ނީ އަ ދި މުއަ އ ްސަ ާ މ ު ތ ު ބ ު ގ ޫ
ތއ ާްޔރު ކުރު ން ،ޖެ ި ވޒީފާ) ރޫ ި ނޓަރު ގެ ަ ަ ޓން-
ގ ި ތން ،އޭރު ޕ ްރަ ި ކ ަ މރ ީ ގުރޭ ޑ ް ަ އ ަ އ ވ ޮ ާ ތ ު ގ ު
ވ ަ ނ ަ ޅ ަ ނ ހީ ަ ތ ލއ ް ޮ ސކޫ ެ ސ ް ވނ ީ ވ ެ ް ތ ް ޮ ވނ ީ ު މ ު ގ ު
ކޮގ ް ި ކކ ީ (ސެ ކ ްރެ ަ ތ ަ ކތ ް ަ ނޓިވ ް މަސަ އ ް ަ ޓރީން ،ބުކ ް
ނގެ ތެރެ ި ި ނ ދި ަ ޔ ަ ކ ަ ނ 65% އ ް ކދި ް މ ް ޔ ު ވ ު
އމ ް ި ލވެލ ް ި ޅ ަ ކއ ް ަ ނ ާނ ް ސ އޯ ެ ވނ ީ ވ ެ ް ކ ޮ ތހ ު މ ު ޖ ު ު
މޓ ް ަ ވ ަ ނ ަ ނ މ ް ބންކ ް ެ ޓލާރސް) ،އޮ ޓޮ ޭ ތ ޭ ވ ު ކ ީ ާޕސްު ،
ގ ި ހނީ އ ަ ލ ަ ގ ަ ސ ަ ފ އަ ދާ ކުރަ ް މ ް ކދި ް ވޒ ީ ާ ނ ޖެ ޭ ބ ު ތ ު ނ ު ު
ޖ ި ސ 21ވ ަ ނ ަ ކމަށެ ވެަ . ނ ަ ހޯދާ ަ ަނ މވެ ް އ ް ނތ ީ ާ
ްނ ަ އަ ނ ަ ނ ނެ ެ ބޒާރު ް މންދާ ފގ ެ ާ ވޒ ީ ާ ތ ު
ި ކ ަ ފ ަ ވ ަ ށ އު ަ ހތ ަ އވެ. ގ ެ ނ ވެ ް ފ ް ަނ ް ވޒ ީ ާ ނ ާ މ ާ ތ ު ސ ު
އ ި ގ ި ތ ަ ގ ަ ނ ަ ދ ފ ެ ށ ވެ ް ކ ް އއ ް ޮ ނ ެ ކ ް ނ ު ސ ު މވަރަ ު ގަރު ު
ކތ ް ަ މަސަ އ ް ަ ތކެވެ.
ވ ި ސޓްރިއަ ލ ް ި ި ނ 1،2،3 ޔޝަ ް ރ ޮ ނޑ ަ ް އ ް ލ ު
މ ި މހާރު ި ި މއ ްދާ ަ ކ ަ އ މވެެ . ހއ ް ެ ތއ ް ވެ ް ވ ާ ޔ ާ ސ ު މ ި ކ ި ކންސެ ޕ ްޓު ަ މވެ. ހއ ް ެ ތ ވެ ް އ ެ ޮ ލ ާ ތ ާ ސ ު މ ު އ މައު ޫ
ގ ި ނގެ ި ތ ަ މގ ެ ަ އ، އއްގ ެ ޮ ބ ެ ކދި ް ގ ު ވ ު ކޔެ ު ު
އވެ. ެ ރ ި ުނރު ވެ ި ނގ ެ ހ ަ ސ ވ ަ މ ކ ް ެ އ ާ އލ ް ު ަނ ގަރު ު
އވެ ި ބ ި ގ ި ި އ ަ ކ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ނ ތަރަ އްގ ީ ކުރާ ަ ރ ކ ް ްނ ް ތ ު ވސ ު
ނ ި ގ ި ހ ަ ާނ ަ ކރ ީ ަ ކ ަ އ ަ ނ މ ް ޭނ ް ެ އ ޭ ފ ު އގ ެ ބ ު ޒމ ު ކ ު މ ު
ނ ި އ ި ގ ި ރ ދަ ި ހ ި ކ ަ ލ ަ މ ަ ރނ ަ ނ ޔ ް ޔ ް ްނ ް ށ ހެދު ު ު
މ ި ުނރާ ި މގ ެ ހ ަ ހ ަ ވ ަ އ އ އަ ޑ ު ެ ކ ެ ހ ާ ކުރާ ށެ ވެާ . އ ު ކ ު ދއ ް ު
މ ި ނ ި ފ ަ ގ ަ ދި ަ ނ ޅ ް ކ ް ޭނ ް ތ ް ޔ ޮ ހ ާ ށ ނޫ ނެ ވެު . ށ ބ ު
ނ ި ކ ި ލޓ ްރަ ީ އ ަ ހ ަ ހނީ ަ ދަ ނ ަ މ ެ ނ ޖެ ެ ްނ ް ސ އާ
ތއ ް ަ ނ ަ ނ ފަދަ ަ ލ ަ މއ ްސަ ަ ަ ށ ކ ް ސ ޮ ތއ ް ދަ ް ކ ް ލކުރު ް ހއ ް ު
ގ ި އާ ި ނވަރެ އ ް ަ މއ ް ަ އވެ. ގ ެ ނ ފެ ް ހ ް އ ެ އ ެ ްނ ެ ވސ ު
މވެއ ްޓާ ި ނ ނޫ ނެ ވެި . ި ޔމަރަ ީ އ ކ ް ތ ާ ސ އަ ު ނ ު
އވެ ި ބ ި ގ ި އ ަ ކ ަ ވ ފަދަ ޕ ްރޮ ގ ްރާ މ ް ަ ރ ތަރަ އްގ ީ ާ ތ ު
ގ ި ނމ ީ ަ ޭނ ް ސ ޓެކ ްސޮ ޮ ލމ ް ް ަޔ އޯ ޑ ާ ނކުރާ ހ ާ އ ބ ު ބ ޫ ު
އ މީގެ ި ޔ އާ ި އ މީ ި ތ ި ފ ި ސގެ މުއާ ަ ަ ށ އތުރަ ް ޑ ާ ލ ާ މ ާ އ ާ
ނގ ެ ި ސ ަ ތއ ް ުސ ް ހ ް ހ ް އ ެ ކުރު ވާށެ ވެެ . އހ ާ ނ މީ ު
ވ ި ކލްސްއަ ކ ީ ި ސ ި ނ ި ި ޔ ަ ކ ަ ނ ް ކ ް ތ ް މގެ އާ ނ ު އދި ު
މ ި އ ި ތ ި ލޖ ީ އާ ި އ ޓެކ ޮްނ ޮ ގ ާ މ ާ ލ ާ އސްނެ ު އ މައު ޫ
ގ ި ހ އަ ދި ި ްނ ަ އސ ަ ނ ފަސޭ ަ ގނ ަ ދެނެ ަ ނ އގ ެ ް ްނ ް
24
ރނ ް ގ ަ ކ ަ ނ ަ ކ ަ ދކ ީ ،އެ ަ ްސ ަ މގ ަ މގ ެ ަ ނ ޭ ރޓ ް ޭ ޒ ހޯދު ން) ވ ެ އ ެ ެ އން ަފއިސާ އާ ،ބާރާ ،ނު ފޫ ު ށ ު ކ ް ކ ު އ ުޅ ު އ ު ިނ ި ޔ ަގ ި އ (ދު ި ރހެއ ް ަގ ި ކން ވިސ ަ ކމ ެއ ް ަ ބންވި ަ އ ުޅ ަ އ ޭ ނ ޭ ދން ޖެހިއްޖ ެ ލ ެ އ ު ްނ ި މކ ީަ ،ފށާ އިރު ވެސް ގެއ ް ުލން ި ޔ ަގ ި ދު ި
ކ 21ވ ަ ކއ ް ަ ނ ަ ަ ނގ ެ ކ ް ކ ް ަނ ގަރު ު ޖ ު ނ ކުރާ ު
ފ ި ނ ޖެ ި ގ ި ހ ަ މއ ް ަ ަ އ ނ ކުރަ ް ޭނ ް އ ޓެކ ޮްނ ޮ ކ ެ ލޖ ީ ބ ު
ށ ަ ނ ދާ ދިއު ަ ލ ަ ނ ތއ ާްޔރު ކުރަ ް މ ް މ ް ވ ު ބަދަ ު
ލ ދި ި އ އަ ި ަށ ި ޅ ަ މއ ް ަ މަސަ އ ް ަ ށ މ ް މހައު ލ ާ ތގ ެ ާ ރއު ު ކ ު
ގ ި އޮ ތ ް ި ތ ަ ނ ރަ ނ ަ އ ޅ ޮ ޭނ ް އރު ޓެކ ޮްނ ޮ ގ ު ގ ު ލޖީގެ ބ ު
ހ ި ހ ތަރަ އްގ ީ އަ ކ ީ މވެ .އަ ނ ަ ހ ަ ކ ެ ރ ާ ޖެ ޭ މންދާ ު ްނ ު
ހ ި ފ ި މ ި ި މވެަ . ރ ޅ ް ހއ ް ެ ށ ވުރެ ް މހާރަ ް އ ާ ނ ާ ނ ު ގ ު ސއާ ު މ ު
މގ ެ ި ި ހ ަ މވެދާ ނެ އތުރަ ް ކ ް ސ ޮ ނ ދަ ް ފ ް ށ ދި ާ ނ ު ށދި ު
ތ ި އ ި ލ ި ި ކ ަ އ ަ ނ ަ ފ ަ ނ ަ ރ ނ ެ ލ ް މ ް މ އަ ދި ެ ވސ ާ ށ ޭ ހ ު ްނ ު
ކޑ ަ ި ތއ ް ަ ނ ަ ަ ނ ދ ް ކ ް ސ ޮ ްސރެ ދަ ް ކ ް ށ ޭ އރު އ ު ތއ ް ު
ވ ި ސ ި ޔ ަ ކ ަ ވ ަ ލ ަ ކ ަ ނރަ އ ް ަ ނ ދ ް ށ ވެ ް މ ް ކ ް ނ ސަ ާ އ ޭ މތ ް ު ލ ު ު
ށ ި ނ ަ ނ ަ ފ ަ ނގެ މ ް ޅގަނޑ ު ެ ލ ް ކ ް ނ ޮ މ ޭ ތއ ް އަ ު އގެ ގެއ ް ު ު
މ ި ފ ަ ކތ ް ކުރާ ށެ ވެަ . މަސަ އ ް ަ އ ހ ް ކކުރު ާ ށ ރަ އ ް ާ
އވެ. ހ ެ ޖެ ެ
ށ ި ދަ ި މވެ .އަ ދި އަ ނ ަ ނ ަ ލބޭނެ ަ ރނ ަ ްނ ކ ެ ކ ް ްނ ް
މ ި މ ި ހ ަ އ ަ މ ނ ެ ހ ް އ ެ މ ެ ލ ް ނކުރު ާ ހަރަ ދު ކުރު ާ އ ުޕ ޭ
ޓލ ް ި ބލީންި ، ސަ ި ޑ ި ޖ ަ ސޓ ްރެ ކ ްޝަ ން، ޑ ް އ ާ ބ ު
ދ ި ހ ި ެނ ަ ވއްޖ ަ ލ ަ އ މ ެ ނ ެ ރ ތައު ލ ީ ެ ޅ ް ތ ާ މއ ް ު ނ ު ގ ު ކ ު ބަދަ ު
ސ އާ ި ކނ ި އ ކ ްރެ ި ްސ ި ި ޔ ަ އ މ ް ޑޓ ް ޮ އންޝު އަ ރެ ނ ާ ްސ ު
ބ ތެފ ް ،ސަ ި ވލޯޑް ،ސަ ި ި އ ަ އ ަ ނ އޯ ަ ބ ފމޭޝަ ް ނ ޮ އ ް
މ ި ކ ި ތއ ް ދަ ި ކ ި ރ ަ ތ ަ އ ަ ރއެރު ަ ތ ށ ެ މ ް ކދި ް ތކެއ ް ު ނގ ެ ު ު
ނ އަ ދި ނ ި ނ ި ހ ި އ ކުރަ އު ޑ ް ަ ޑ ް ފ ް ެ އ ،ޕެންޝަ ާ ކ ާ ޓ ު
ރޓ ީ ި ޔ ި ސެ ި ކކ ީ ތ ަ ލ ަ މއ ްސަ ަ ސ ފަދަ ަ ރސްކ ް ް ކ ު
ވާނެ ަ މވެ. ކ ެ
ފ ި ކ ި ކ ި ި އ އަ ދި ަ ލ ަ އނޭ ންޝަ ލ ް އ ް ބޓ ް ޮ ތ ާ ނ ފަދަ ބަދަ ު
ތ ި ި ނ އަ ނ ަ މ ަ އ މ ް މހާރު ވެ ް މ ާ ލ ާ ްނ މައު ޫ ވ ު ސ އާ އ ް ު
ނ ި ނ ި ްނ ި ި ލޓ ްރަ ީ ގނ ަ ސ އު ނ ަ ށ ތހާއަ ް އ ް ނ ް ސ ވެ ް އދި ު
ނމަ ،ބޮޑ ެ ި ތ ި ނ ަ ނ ނެ ތ ް ަ ރ ަ ތއ ް ލ ް ކ ް ނ ެ ލ ް ޭ ތ ގެއ ް ު ހ ު
މ ި ޅ ރަ އ ް ި ި މ ަ ޒ ަ މގ ެ ށ ވުރެ ޮ ކ ް ތނ ާ ނ ާ ޅ ގައު ު ްނ ު ޔ ު މ ު
މ ި މވެ. ހއ ް ެ ު
ލ ި ި ހ ަ ތކެވެަ . ތއ ް ަ ނ ަ ބދާ ނެ ފަދަ ަ ނ ެ ހ ް އ ެ މ ެ ކ ް މ އަ ބަދު
ގ ި ގތ ް ި މ ި ގ ި މ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ހ ަ އ ނ ް ހ ޮ ލ ެ ކ ް ނ ެ އ ް ެ ޅ ާ ތ ާ މ ާ މ ު ނ ު ކ ު
ގ ި އ (ދު ި ގ ި ނޔޭ ަ ހއ ް ަ މގ ެ ރެ ޓ ް ރޭ ެ ޅ ު އ އު ު
ވ ި ި ކދިނ ަ ނ ަ ށ ހަދާ ަ ޑ ަ ށ ްނ ް ކ ް ނ ޮ ޭނ ް އ ް މ ު ސ ބ ު
ނ ޝާ ި އ ރަ އ ް ި ގ ި ޅ ދާ ި ވ ަ އއ ް ަ މއ ް ކ ެ ތ ް އރާ ެ މލ ް ާ ފ ާ ޔ ު ު
ނ ި ނ ި ގ ަ ކ ަ ކ އަ ނެ ަ އ ަ ނ އ ް ށ ވުރެ ް ކ ް މަގ ްސަ ދަ ކީެ ، ކ ު
ލ ި ި މތ ް ކުރު ަ ލ ަ ނ ަ ށ މ ް ކ ް ލ ް ނ ސަ ާ ތ ު ބދާ ނެ ގެއ ް ު
ރ ި ކ ި ކ ި ލމ ް ހެދު ަ ޔ ަ ނ ަ އ ަ ހ ަ އއ ީ ަ ަ ށ މ ް މ ެ މވެެ . ކ ެ ކ ު
ގ ި ޒ ހޯދު ން) ދު ި ފ ި ނޔޭ ަ ަ އ އ ާ ނފ ޫ ު ސ އާ ،ބާރާ ު ،
މ ި ޓލ ް ި ' ި ތ ދީ ޑ ި ޖ ަ ލ ާ މ ު މ މައު ޫ ހއ ް ު ޑޓޮ ކްސް' ފަދަ ު
މ ި ނގ ެ ި ރަ އ ް ި ފ ަ ލ ހޯދު ަ ސ ގުރޫ ޕ ް ކ ް އ ޯ ތ ް ހ ާ ޔ ު ޔ ު
ނ ި ނ ި ަށ ި ޅ ަ ވ ބ ް ލ ެ ލ ް އރު ވެ ް މކީ ،ފ ާ ސ ގެއ ް ު އު ު
ވ ި ި ޅ އާ ދަ ަ މގެ ރަ ނ ަ ޑ ަ ތއ ް ޭނ ް އ ް ގ ު ނ ކުރު ު ސ ބ ު
ނ ި ި ނ ަ މ ަ މވެ. ކ ެ މއ ް ނޫ ް ކ ެ މ ް ސކަޝަ ް ޑ ް ނ ޭ ނ ޭ ވ ު ބއ ް ު
ނ ޖެ ި ްނ ި ނ ި ވސ ަ މއ ް ަ ަ އވެ. ހއްޖެ ެ ދ ް ކ ް ކ ެ އ ޭ
ްނ ަ އަ ށަ ަ އވެ. ހ ެ ނ ޖެ ެ ވ ް ގނ ު
ގ ި ވ ި އ ި މ ި ތއ ް ި މ ަ ޔ ަ ކ ަ ގ ަ ލ ަ ސ އ ވެ ް ހ ް ް ނ ު އދ ި ު ނ ު ސކޫ ު
ތ ި ރ ަ ށ ަ ށ ކ ް ނ ޮ ބ ް ކ ް ކ ެ ރަ ް ނ ގުރު ާ ކގެ ގުދު ރަ ތ ީ ރަ އ ް ާ ތ ު
ދންނެ ި ޅގަނޑ ު ި ތ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ކ ް މ ެ ވ ާ ށ ބާރު އަ ު
ގތ ް ި ވ ި ލ ި ކ ބ ަ މކ ީ ަ ޓ ަ ސ ަ މ ނ ް ކ ޮ ސ ް ް ނ ާ ަޔ ު ސކ ޫ ު
އ ދަ ި ްނ ި ނވެ ި ލ ި ނގެ ނ އަ ދި ޓީޗަރު ް ރވަރު ް ބ ެ ެ ރނ ާ
ި ނ ަ ނ ަ ގލ ް "ސ ް ކ ެ ކަނޑުގެ ދިރު ް ތއ ް އު ާ ލވޭ
ޮނ ި ވލ ްޑ ް ި ސ ި ި ބނީ ،އޯ އ ީ ީ މކ ް ފޯރަ މ ް އކ ޮ ޑ އަ ދި ޯ ލ ެ
ސޓިކްސް" ގެ ސަ ަ ކށް، ަނ ޮ ބ ް ލ ް ޔޫ ް ނ ފ ާ ސ ުޕ ާ ބ ު
ފ ި އ ި ބ ި ނ ހަދާ ަ ކ ފަރާ ތ ް ަ އ ަ ފަދަ ަ ވ ކ ް ވމ ީ ެ އ ާ ގ ާ ތ ު ނލ ްއަ ު
މކ ީ ޓ ީ ި އ ި ހ ސަ ލ ީ ަ ނގެ ޗ ް ނޓ ްޯ : ޑޓަރު ގެ ޯ ެ ތ ާ
ށ ި ސ ަ ވ ަ ޖއ ް ަ ަ ނ ށ ކުރާ ތަރަ އްގ ީ ް ކ ް ދ ޮ ހގ ޭ ް ވ ް ތއ ް ޫ
މ ި ލ ަ ސ ަ އ ނ ެ ކ ް ތކެވެ .އަ ދި ް ދވޭ ތައު ލ ީ ާ ދިރާ ާ ތ ު ސކޫ ު
ޔ ި މލ ި މ ި އރާ ި ދާ ި ތ ަ ނ ފުރަ ަ ނ އ ް ޑގްރީ ،އަ ދި ެ އ ް ޭޝ ާ
ނ އޮ ތ ް ދު ި ގ ި ލ ަ ގ ަ ސ ަ ނ ބ ް އ އު ޅ ެ ް މ ް ނޔެ ގުރު ާ ބ ު ތ ު ު
އ ި ހރ ީ ި ލ ަ ހވަރަ ަ ަ ކ ށ ެ މ ް ތ ެ ށ ޯ ކ ް ޅ ް ކ ާ ޒމ ާ ބ ު ނ ު ގ ު ާނ ު
ނޓ ް ި އ ި ނލ ް މެނޭ ޖ ް ަ ޑއު ކޭޝަ ަ ސގ ެ މސްޓާ ް އ ް މ ް ެ ނ ާ
ނ ި ޓ ި ަށ ި އއ ް ވ ތަރަ އްގ ީ ެ ހއ ް ެ މ ެ ދ ެ އ ެ ނކުރު މ ާ ު
ފ ި އ ި ގ ި ވ ަ ނ ދަ އ ް ަ ކ ަ ފމ ް ަ ވ ޅ ް ލޓ ް ޯ ޕް ެ އ ާ ކ ާ އލްމ ީ ޭ ފ ު ބ ު ތ ު
ނ ި ނ ި ި ނ ަ ނ ަ ޓލ ް މ ް ޑ ާޕޓ ް ެ ގޕ ޫރު ް ސ ް އތުރު ް
ޓލ ް ި ލޓ ްރަ ީ ނ ަ ަޔރަ ަ ނވ ަ ސ ސ ވެ ް މ ް އ ް ނ ެ ދ ް ކ ް ސ ޮ ދަ ް ށ ޭ
އ ި ތކެވެި . ކ ަ ހ ަ ވ ަ އންޑ ް ނ ެ ޔކޭޝަ ް ޗ އޮ ފ ް ެ ޔ ާ ާ ޑ ު ފ ު
ނ ި އރާ ި ނޓްގެ ދާ ި މެނޭ ޖ ް ަ ސ މ ވެ ް ޑޕ ް ޮ އ ް މ ް ލ ާ
މ ި ްނ ި ގނ ަ އު ނ ަ މވެ. ހއ ް ެ ނ ވަރަ ް ނ ް ށ ު އދި ު
ފ ި ގ ި ސ ި ވނީ 21 ،ވ ަ އ ަ އ ބުނެ ަ ސ ަ 2030 ަނ ކލ ް ް ް
ފ ި ވ ި ހ ި އ ަ ާސލްކުރަ އ ް ަ ށ ފޅެކެވެ .ރާ އްޖޭގ ެ ވަރަ ް އ ާ ވ ޭ ބ ު
ވ ި ށ ި ސ ދަ ި ގ ި ޔ ަ ކ ަ ރވަރު ނ ަ ނ ަ ދނީ، އ ެ ްނ ް އ އަ ދިވެ ް ގަރު ު
ރނ ި ކގެ ޕ ް ި ި ްސ ަޕލ ް ަ ލ ަ ގ ަ ނ ކ ް ށގ ެ ް ތ ު ސކޫ ު ނ ރަ ށްރަ ު
ތ ި އ ސަ އ ް ަ ސަ އ ް ަ ތ ހ ނޫ ް ލ ާ މ ާ ލ ާ މ ު ނ މައު ޫ ހ މައު ޫ
ވ ި ނގ ެ ި ގޖ ީ ޔ ަ ކ ަ 20ވ ަ މގެ ޕެޑ ަ ޮ ނ ު އދި ު ަނ ގަރު ު
މ ަ ށ ަ ވ ަ ނ ހ ް ނ ެ އ ް ޭނ ެ މ ް ފހު ،އ ާ ފ ު އަ ދާ ކުރެ އ ް ު
މ ި ހ ި ށ ި އ ި މ ި ކރ ީ މުދަ ަ ދެނެ ަ އ ލ ް މ ކުރު ާ ތ ާ ތރާ ު އ ު ފ ު ގ ު
ވ ި ތ ި ޔ ަ ކ ަ ވ ަ ނ ަ ނ ޭނ ް މތަޑ ް ް ނކުރާ ެ ޭނ ް ދ ް އ ޭ ސ ބ ު ނ ބ ު ު
ރނ ި ލގ ެ ޕ ް ި ހންނެ ވ ީ ި ްސ ަޕލ ް ނ ް ސއ ްދ ީ ް ގ ާ ސކޫ ު ޔ ު ު
ސކުނ ި ި ނ ކުރާ ހަނގުރާ ަ ށ މ އަ ް ކޅ ެ ް ޑއާ ު
އ ދު ި ގ ި ނ ަ ށގެން 19 ،ވ ަ ށ ނޔެ އަ ް ކ ް ޮ ަނ ގަރު ު
މ ަ މގ ެ ަ ަ އވެ. ގ ެ މ ާ ގ ު ކ ު
ނ ފަދަ އަ ދި ނ ި ކލ ް ި ރ ކް ި ހ ި ފ ި ރ ި ޓ ަ ތއ ާްޔރު ވެ ަ ަ ކ ް ތ ް އ ު
ފ ި ފ ި ތއ ާްޔރު ވެ ަ ށ ަ ތ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ވ ަ މވެ ަ ވ ކ ް ކ ް އ ާ އ ާ ދި ާ
ށ ގ ި ކއ ް ަ ކ ަ ނ ަ ނ ފަދަ ަ ހ ަ ަ ކ މ ް ކ ް ކ ް މ ެ ޖ ު ލ ު ާބ ު ދއ ް ު
ގ ި ލ ސެ ި އ ަ އއ ް ަ ކމަށެ ވެ. ނ ެ ޓ ް ް ސކޫ ު
ނޔެ އޮ ތ ް ި އ ދު ި ގ ި ި ނ އޭޖ ް ަ ފމޭޝަ ް ނ ޮ އ ް އރު
ނ ި ށ ި ލޓ ްރަ ީ އު ފެއ ްދު ަ ށ ކ ް ސ ޮ ސ ދަ ް ފމޭޝަ ް ނ ޮ އ ް މ ް ހ ި އތުރު ން ،ދި ި ދޭށެ ވެ .މީގެ ި ހ ރ ާ މގ ެ ު ޅ ު ރއު ު
ނގެ ި ދަ ި ގ ަ ސ ަ ލ މ ް ރ ް ޖ ާ ލ އު ާ ބ ު ތ ު މގ ެ ު ވ ު ކޔެ ު އ ދު ި ގ ި ގ ި ނ ަ އ 21ވ ަ މ ަ ނޔެ ަނ ގަރު ު ކުރު ު
25
ޅ ަ މވެ. ކ ެ ފ ާ ލ ު ރޯ ު
ކދިނ ަ ޯ ށ އ ލެވ ެލ ް ަހ ާ ްނ ް ދ ު އގ ެ ަ ަ ނ ޭ ސން ާ ސ ަހތ ް
ިޝތު ަ އއ ަ ަ އ - ސން ާ
ަހ ަ މދު ސްކޫލ ް
ލ ި އމ ް ި ލވެލ ް ި ގ ަ ގ ަ ާނ ަ ސ ށ ވެ ް ތ ސަ ންއާ އަ ް ތ ް އއ ް ޮ ކދިންނެ ކޭ ެ ހ ް އ ެ ނ ެ މ ް އގ ެ ް ލ ް އޯ ެ ށ އަ އިޝަ ު ނ ު ނ ދިއު ު ސވެ ،ދި ު ތހ ު އ ދަ ި އމ ް ި މ ި ބ ި ގ ި މ ި ކ ި ތހ ަ ތ ަ ވމ ީ ފުރަ ަ އ ަ ލކުރާ ަ އ ަ ހ އަ ހަރު ގެ ތެރޭ ަ މވެ .ދި ަ ސ ަ ރ ަ ށ ރވަރަ ް ނ ެ މ ް ާނ ް ކ ެ ތވ ީ މާޔޫ ް ގ ާ ވ ު ށ ު ނލ ްއަ ު ބއ ްދަ ު ު ލގ ެ ި ގ ި މއ ް ި ި ގ ދިރާ ީ މދ ި ަ ްނ ަ ހނ ަ މ ަ ސ އަ ހަރު ،ލަ . ނ ަ ލބުނެ ވެަ . ސ ަ ޔ ް ނ ޮ ހ ް ގ ް ސ ޮ މވެ ް ކ ެ ހ ް އތުރު ާ ސކޫ ު ހމަދު އ ު ގ ު ބޑ ު ދި ު ނޖ ެ ު ފ ި ތކެއ ް ި މލ ީ ި ނ ި ނ އު އްމީދު ަ ލބޭނެ ަ ޖ ަ ހ ަ ހ ަ ހތ ް ަ އަ ހަރު ގެ ކެޕ ް ަ އވެ. ގ ެ މގ ެ ޮ ނ ް ޓ ް ނތ ީ ާ ނ ާ މޖެ ޭ ކ ު ކ ި ށ ި ކ ި ވޑ ު 19-ގެ ސަ ަ ހ ަ ށ ަ ވ ަ ރ ަ ނ ބ ް ބނ ީ ޮ ް މ ް ނ ގ ްރޭ ޑ ު 5-1އަ ް ލ ް ގ ް ސކޫ ާ ބ ު ުނ ސަ ންއާ ު ގޅ ު ލ ު ހމަދު ފ ު ކޔެ ު ސކޫ ު މ ު މ ު ު އރު ި ރ ި ކ ި ި އގ ެ ަ ވ ަ ސ ަ ލ ަ ސ ަ މ ަ ތ ަ މ ފުރަ ަ ލ ަ މދި ަ ނ ހ ް ސ ވެ ް ބ ް ނ ެ އ ް ތއ ް ެ ް ނ ާ ކމަށެ ވެޭ . ފ ު ކވަރު ު ބންދު ު ސކޫ ު ޔ އަ ހަރު ގ ި އއ ް ި ވ ި ށ ި ލ ި ކ ަ ށ ވ ީ އު ނދަ ގ ޫ ަ ގނ ަ އ ަ ނ ަ ތއ ް ަ ޅ ަ ލ ަ ސ ަ ޔ ަ ކ ަ ނ ަ ނވެ، ހ ް އ ެ މކަށެ ވެެ . ޭނ އަ ް ްނ ް ބ ެ ނ ފެށިއަ ް ދ ް ކ ް ނ ޮ އ ް އޮ ް ނ އ ާ ފ ާ އ ޭ ވ ު ނ ި އ ި ގ ި ޒރު ވެ ި ހ ި ކ ަ ޅ ަ ލ ަ ނ ަ ތއ ް ަ ސ ަ ސކޫ ަ ޔވާށެ ވެ. ލ ް ހނ ީ ެ އގ ެ ް ލ ް ލ ް ް ފ ާ އތުރު ކ ް ާ ށ ާ ތއ ް އަ ު ވ ު ނ ޖެ ު
26
އ އަ ި ލ ި ނ ވީ ި އކު ،ޔޫ ި މއ ް ަ ބ ަ ތއ ް ަ ޑއޯ ަ ށ ލ އަ ް ބ ް އެއާ ެ ޓއު ު
ސމާ ުލ ަ އ ަ ޔވިއިރު ަ ކ ެ ސން ާ ކން ި
ކ ި ގ ި ި އ ަ މ ަ އވެ. ރ ެ ތ ހޭދަ ު ގ ު ވ ު ވ ު ކޔެ ު އއްޗެ ި ގ ި ބލ ީ ި ލ ަ ހ އ ނޭ ނގ ޭ ެ ހތުދަ ް ށ ެ ބޑ ަ ް " ޮ މގެ ބަދަ ު ސކުރު ު
ތއ ް ަ ކނ ް ަ ދިން ަ ތއ ް
ގ ި ހ ި ގ ަ ނ ަ ނ ަ ސ ފަސޭ ަ ސކުރަ ން. ށ ދަ ް ތ ް އގަނެ ވޭ ޮ އ ް ހ ވެ ް ވީ ާ ވ ި ކޔެ ި ި ގ ަ ލ ަ ތށް"، އ ޮ ސ ެ ނ ދިނީ ވެ ް ކ ް ބޑ ަ ް މ ޮ ނ ެ އ ް އރު ެ ށ ސަ ާ މ ު
ތއ ް ަ ވ ުޅ ަ ލ ަ ށ ަ ސ ަލ ަ ދސްކުރު ން. އގެން ފި ާ ބ ަހ ް ބ ަލ ި ި
ޏވެ. ނ ެ ބ ް ސަ ންއާ ު
މ ަ ނ ަ ްނ ަ އނ ަ ޓސްޓެއ ް ޮ ެ ރނ ަގ ަޅ ް ނދި ށ ި
ކ ި ގ ި ދ ި ވ ި ނ ި ހ ި މ ަ ށ ަ ޔ ަ ކ ަ ސކޫ ަ އ ޮ ކ ް ނ ޮ އ ެ ށގ ެ ް ކ ް ޒރު ޮ ލ ް ް ށ ާ ވޑ ު ގ ު
ޓސ ަ ަހ ަ އން. ށގެން ެ މ ޮ ށ ދި ު ްޓ ް ކ ް
އމ ް ި ސވ ީ ި ތ ި ކޅަ ަ ކޑ ަ ދު ަ ހ ަ ށ ކ ް ސ ޮ ވ ް ނ ފެށެ ް ހ ް ގ ް ތ ޯ ތ ާ ރ ާ ނ ު ލ ު ފެ ު ސ ި އ ި އޮ އ ް ަ ކ ށ ވެ ް ނ ސަ ންއާ އަ ް ބ ް އވެެ . ވ ެ އތުރު ޕ ްރެ ޝާ އަ ާ ހ ާ ސ ު
ނ ި ި ބގ ެ ަ ސ ކް ަ ބޒ ަ ސގ ެ ލ ހައު ް ބ ރަ އ ީ ް ްނ ް ސ އަ ދި ބ ް ޫ އ ު ލ ު
ގ ި މކު ،އަ ބަދު ި މ ި ކ ި އ ަ މ ަ ކ ަ އ ަ ރ ަ ތ ނ ޖެހުނެ ވެެ . ލ ް ތ ާ ގ ު ވ ު ވ ު ކޔެ ު ު
ބނ ީ ި ރ ދަ ި ކ ި ވ ި ނ ަ ސ ކެޕ ް ަ ަ މގ ެ ނ ވެ ް ކ ް ޓ ް އ ް ވ ު ކޔެ ު ރވަރު ު ސ އަ ދާ ު
ހ ި ގ ި ޭނ ަ ްސ ަ މ ަ ހ ަ ހތ ް ަ ލ ަ ތ ނ ވެ ް ލ ް ސ އ ާ ޖއ ާ އ މީ ާ ގ ު ވ ު މގ ެ ބަދަ ު ހޭދަ ކުރު ު
އވެ ި ބ ި ގ ި ލގ ެ ި ި ހއ ްސަ ވ ަ އ ަ ކ ަ ކތ ް ަ މ ް ނ ް އތުރު ް ށ ާ އތުރު ހަރަ ާ ރ ު ތ ު ސކޫ ު
ކ ި އވެ. ރ ެ ހ ް ސ ު ު
ތން ،ކެޑ ޭޓާ ި ނ ަ ލ ަ ބލ ް ހންޑ ް ޯ އ ޮ ކމަށެ ވެެ . މއ ް ދ ި ް ކ ެ ސަ ާ އ ޭ ގ ު މ ު
ށ ި މ ފަސޭ ަ ޔ ަ ކ ަ ހއީ، ނ ެ އ ް ނ ެ ވ ް ޭނ އަ ް ބނ ީ އ ާ ސަ ންއާ ު
ފ ި އވެ ި ބ ި ގ ި އ ި ބއ ް ި ގ ި ތ ި ރވެ ަ އ ަ ކ ަ ކ ފެއާ ަ ލ ަ އ ވެ ވ ެ އ ް މބާރާ ާ އ ޭ ތ ު ސކޫ ު ު
ގ ި މ ި މ ަ އ ަ ކ ަ ތ ަ ނ ަ ހ ަ ަ ނ ސވެގެ ް ލ ް ނ ެ އ ް ކމަށެ ވެ .ރޭ ގަނޑ ު ެ މ ް ހ ޭ ތ ު ގ ު ވ ު
އވެ. ެ
ހ ި ފ ި އރު ި ހ ި ހ ަ ށ ަ ނދު ަ މ ް ވެ ް ހ ާ 4:00 ސ ާ 10:00 އރު ތ ު ފ ު
ގ ި ނވެި ، ވ ފޫ ި ވ ި "އަ ބަދު ި ކ ަ ކތ ް ަ ކ ަ ކ ަ އ އތުރު ހަރަ ާ ޔ ާ ޔ ާ ތ ު ހ ު
ކ ި ފތ ް ި ގ ަ ކ ަ ނ ތ ް އ ޮ އވެެ . ރ ެ ޔ ް ތެދު ވެ ޮ ނ އ ާ ށ ހެނދު ު ޭނ އާ ދަ ު
ޅގަނޑ ު ަ ދ ަ ސ ރަ ނ ަ މކ ީ ަ ޅ ަ ކ ެ ކ ް ޅ ޮ ޖ ވެ ް ލކުރާ ނތ ީ ާ ށ ޭ ބ ު ގ ޫ މއ ް އަ ު ގ ު އު ު
ހ ި ްނނީި ، ނ ި ކ ަ ހ ަ ފ ަ ވ ަ އނ ަ ަ ނ ކ ް ކ ް ށ ޯ މ ް ދ ް ނ ެ ވ ް ރ ާ މ ު ސ ގެއްލޭނެ ު ކޔެ ު
ކ ި ށ ި ގ ި ލޓ ީ ަ އަ . ތ ަ ސވާނެ . ސ ދަ ް ތއ ް ވެ ް އތުރު ޮ ކ ް ޖ ޮ ޮ ތ މެނޭ ު ގ ު ވ ު ގ ު
ދު ރު ވެގެންނެ ވެ.
ކ ި ކށް ،ލީޑ ި ި ތއ ް "،ޑ ޮކްޓަރަ ަ ލޓ ީ ަ ހ ަ ކ ަ ަޝޕ ް ަ ލ ަ ސ ަ މގ ެ ކ ް ލ ޮ މ ާ ވ ު ށ ު ނ އަ ނ ަ ހ ަ ޏވެ. ނ ެ ބ ް މ ް ނ ެ ވފެ ް ްނ ސަ ންއާ ު ދކެ ު ު
ްނ ަ އނ ަ ަ އ ަހރު ޯ ދ އ ލެވ ެލ ް ަހ ާ އގެ ަ ށ ަ ކދިނ ަ ނ ޭ ސނ ް ާ ސ ަހތ ް ްނ ް ު ސ ަލ ަ ދ ަ ބސްގެ ޮ ކންމ ެ މާއ ް ާ އ ު އވާ ި ކން ދ ީ ަފ ި ށ ަ އ އ ެއ ް ޮގ ަ ދސްކުރު ން. އންޑިކ ޭޓާ ާ ތ ް ި ބ ުލ ަ ލ ަ ށ ށ ަފ ުހ ޮ ވޅ ެއ ް ެ ހ ފި ާ ރ ާ ހ މާއ ް ާ ރ ާ ބޑ ަ ް މ ް ދއެއްގެ ުހ ި ުހ ި ށ ޯފ ަ ތ ަ ވ ުޅ ަ ލ ަ ކސްކުރު ން. ނޭނގ ޭ ފި ާ ކ ް ކލ ި ގ ި ޅ ަ އ ރަ ނ ަ ލވެލ ް ަ މގ ެ ސ ޮ ކ ް ކ ެ އ ެ ނތީޖާއަ ާ ޭ ަޝޕެއ ް ހޯދު ު އ ު ގ ު ސ ި ބނީ ދަ ި ހ ި ގ ި މ ަ އ ވނީ ެ ނގެ މާކ ް ް ރވަރު ް ނ ާ ބ ާ ރ ސަ ންއާ ު އ ު ޒ ު އަ ު ގ ި މ ި ބއ ް ަ ކއްޖެއްގެ މަސަ އ ް ަ އ ސ ެ ނ ެ ކ ް އއީ ،ރާ އްޖޭގެ ޮ ކތަށެ ވެެ . ހ ާ ު ވ ި ށ ި ށ ި ލއްގެ ދަ ި ހ ި އ ،ރަ ނ ަ ޔ ަ ކ ަ ވ ަ ރވަރަ ަ ޅ މޅަ ް ސ ޮ ޔ ް ކ ް ސކޫ ެ ރ ް ގ ު ު ފހުރު ވެ ި ށ ި ކ ަ ދވޭނެ ަ މ ަ ަ ދކެ ޭނ ެ މ ް ށ ެ ކ ް ރ ޮ ނތީޖާއާ ެ ށ އ ާ ކ ރަ ާ އ ގައު ު އ ު
ަ އ (ވ) ސން ާ
އވެ. ެ
27
ރ ަ ަ ބ ތ ީ ވރު ން ި ދ ި ަ ށ ޮގސް ކ ަލ ް އ ުލން ސް ޫ ވން ކެތ ް ަ ޔ ަ ކ ަ އ މދު ވ ެ ަފ ި ި
ދންަ ، ބން ޖެހ ަ ުނސް ޯ ތ ޮ ހންނާ ވެސް ދިމާވާ ެ ރއ ް ެ އކ ޭ ެ ތ ެ ނ ާ ކންމެވެސް ޓ ި ދު ރު ަގ ި ިޔ ަ ށ ޮގސްގެން ކ ަ ކށްަ . ތ ަ ޮގ ަ ވން ވެސް މާ ަފ ޭ ސ ަހ ކ ާ ލ ަހ ް އދި ު
28
ބ ި ކ ި ި މޑ ު ަ ލ ަ ވޑް 19-ގ ެ ަ މދި ަ ނ ކ ް ޔ އަ ހަރަ ކ ީ ޮ ގ ި ކ ތައު ލީމ ީ ރާ އްޖ ޭ ަ މ ެ އ ފެތުރެ ް ެށ ާ އ ު ނ ފ ު ށ ބޮޑ ެ ި ި ތކެއ ް ގެނ ަ ލ ަ ޒ ަ ނ ްނ ް މ ް ނ ާ ތ ބަދަ ު ހގެ 10ވ ަ ޗ ަ ަނ ުނ އަ ހަރެ ވެާ . މ ު މ ު ޖެހ ު ލ ި ނ ފެ ި ަނ ދު ަ އއ ް ވ ަ ޖ ަ ދު ަ ހ އ ެ ށގެ ް ހ ް ވ ާ ނ ު ވ ު މ ި ތއ ް ަ ލ ަ ަ ކށް، ބންދު ޮ ޅ ރާ އްޖޭގެ ް ހމައަ ް ސކޫ ު ށ ު ނ ފެ ި ވ ި ށ ި ލ ި ނ ަ ށ ަ ޔ ަ ކ ަ ނ ަ ސ މވެ ް ދ ް ކ ް ނ ޮ އ ް އޮ ް އ ޭ ކ ި ޅ ަ ނ ރަ ނ ަ މޑ ު ަ ތ ަ ހ ަ ަ ނ މ ް މޑ ު ް ނ ޮ ހ ް ވޑްގެ ާ ވ ު ގ ު ލ ު ފ ު ލ ި އ ަ ލ ށ ް ކ ދި ް މ ެ ނ ާ ޔ ާ މ ޭ ކގެ ދަ ު ތ ު ނ ު އ ު ދި ު ވ ި ހއ ްދު ި ލ ަ ޔ ަ ފ ަ ސަ ރަ ަ ކގ ެ ށގ ެ ް ތ ު ސކޫ ު އ ރަ ށްރަ ު ނ ފެ ި ހ ގ ްރޭ ޑެއްގެ ި ހ ި އވެ. ށ ެ ވ ް ރ ާ ކޔެ ު ު ގ ި ސކޫ ަ ލ ަ ނ ސގ ެ ް ގ ް ނ ޮ ށ ގެ ް ލ ް އ ް އޭރު ާ މ ޭ ވ ި ި ނ ަ ހ ަ އދިނީ ގ ްރޭ ޑ ް ަ ޔ ަ ކ ަ މތީގެ ކ ް ތ ު ދަ ި ކ ަ އ ަ ރވަރު ނ ަ ނ ކ ް ށވެެ . ްނ ެ ކ ޭ ދތެރެ އަ ު މ ު ތއ ް ި ކ ި އތުރު ަ ސ ަ މގ ެ މ ް ވޑްގެ ކޭ ް ޮ ޔ ު ނ ދި ު ވ ު ކގެ ި ނތީޖާއަ ކ ީ ި މ ގ ްރޭ ޑ ް ަ ަ ސ ނ ވެ ް ވ ް ކޔެ ު ތ ު ލ ި ގ ި ނ ަ ހއ ްދު ަ ލ ސަ ރަ ަ އ މވެެ . ނ ކުރު ެ އ ް އ އޮ ް ާ މ ޭ އމ ް ި ޔ އަ ހަރު ގ ެ ި ށ ި ދަ ި ާނ ަ މދ ި ަ ރވަރު ނ ަ ތއ ް ްނ ް ތހ ު ލ ި ނ ަ ނދި ަ ނކޮށެ ވެ. އ ް ޔއ ީ އޮ ް ށ ގެ ް ކރިއަ ް ވެ ް ސ ު ސ އަ ހަރު ި ި ޔ ދިރާ ީ ގ ަ މދި ަ ށ ތ ް މ ޮ ގ ި ި ސޓ ް ަ 10 ުނސް ،އޮ ަ ނ ޖެހ ަ މ ަ އ ގ ް ލ ް ނ ް ނ ާ ސ އަ ހަރު ި ނ ފެށޭ ނީ ަށއާ ދިރާ ީ ވ ް ފ ާ ކޔެ ު ނވެ ި ލ ި ގ ި ކ ަ އ ަ ކ ަ ލ ަ ނ ރ ް ބ ެ ށ ެ މ ް ް ތ ު ސކޫ ު އވެ. ނމީދު ކުރެ ެ އު ް ގ ި ި ނ ގޭ ަ ތކެއ ް ަ ސ ަ ނ ދު ަ ގ ަ އ ދ ް ނ ެ ވ ް ވ ް ނ ި ި ސކ ޫ ަ ށ ަ ވ ަ ށ ލ ް ް މ ް ބގ ެ ް ތ ެ ފހު ،އަ ނބުރާ ކޔެ ު ގ ި ވ ި ފ ި އ ި ކ ި އ ަ ރވ ެ ަ ނ ަ ނ ޅގ ެ ް އރު ެ ، ދާ ް ކ ާ އ ާ މ ު ހ ދަ ި ހ ި ސކ ޫ ަ ށ ލ ް ނމ ީދަ ކ ީ ް ނގެ އު ް ރވަރު ް ރ ާ ު ތ ި ނ ި ހ ަ މވެ، މތ ް ެ ވ ެ ސގ ެ ް ގ ް ޮ ްނ ދި ާ ރނ ާ މވެ .ރަ ު ކޔެ ު ހ ި ށ ި ކ ި ޔ ަ ކ ަ ގ ަ ނ ކދި ް ވ ް ތ ް އއ ް ޮ އކޭ ެ ރ ެ ރ ާ ހ ު ނ ު ު މވެ. ޭނ ެ ވެ ް ސ ބ ު
29
30
އ ަ އ ަ ށ ތ ެ ކ ަލ ް ހވ ޭ ،ބޭނު މ ީ ސް ޫ ބން ފޫ ި ބދު ި ގ ޭ ަގ ި ޮގސް ަ ރއ ް ެ ހންނާ ދި ާ މވ ެ ަލން ޓ ި ގ ި އއ ް ަ ނ ަ ަ އ ވ ެ ނ ް ލއ ްދ ީ ް ޖ ާ ލގެ ގ ްރޭ ޑ ް ު ސކޫ ު މ ު
ހ ި ވ ި ި ކދިނ ަ ކ ަ ށ ްނ ް ތ ް ރ ާ ޔ ާ ހ ު ނ ު އރު ޓީޗަރު ގެ ފަރާ ު
ގ ި ބ ި ވ ދަ ި ކޔެ ި ޔ އަ ހަރު ި ި ތ ަ މދ ި ަ އ ނ ޮ ގ ު ކ ު ރވަރަ ު
ަށ ި ނ ި ބ ަ ލ ަ ކދި ް ކ ް ނކުރާ ކމ ާ ސަ ާ ލ ޭ ނ ކުރާ ު އ ު ނ ު މ ު
ސ ި ޔ ަ ކ ަ ސކ ޫ ަ ވ ޭނ ް ނ ެ އ ް ނ ެ ވ ް ގ ް ށ ޮ ލ ް ޭނ ް ނ ާ އ ާ މ ބ ު
އއ ީ ކ ަ ސ ނޭ ނގ ޭ ަ ަ ޏވެެ . ނ ެ ބ ް މ ް މއ ް ވ ެ ް ކ ެ ށ ު
ކ ި ސ ި މ ަ ނ ަ ށ ަ ފހަރު ޮ މވެ ް ޗއްޓ ީ އަ ް ޮ ވޑ ާ ބޑ ު ު
މގ ެ ި ްނ ި ކވެ ި އ ަ ބ ަ ސަ ަ ނ އތުރު ް ބކ ީ ެ ރނ ާ ވ ު ލ ު ބއ ްދަ ު އ ު
ނ ި ލ ި ނ ޖެހ ަ ނ ަ ނ ުނސް ،ކެމެރާ އޮ ް ބ ް ތ ެ ނ ވެގެ ް އ ް އޮ ް
ނވ ެ މއ ް ވ ެ ް ޭނ ެ ކދި ް ޗއްޓ ީ ެ ެ ސ ު ނ ބ ު އ ު ހދ ި ު
އ ި ގ ި ސކޫ ަ ވ ަ ގޭ ަ ނ ސގ ެ ް ގ ް ށ ޮ ލ ް ް ށ ވުރެ މ ް ކޔެ ު
ށ ަ ކދިނ ަ އވެ. ވތ ީ ެ ްނ ް ނ ެ ކުރަ ް ނ ާ ޖބޫރު ު މ ު އ ު
ފ ި ގ ި ބންދު ވެ ަ އ ަ ގސް ،ގ ޭ ަ އ ނ ޮ އވެ .ބޭރަ ް ެ ށ ު
ި ހވ ީ ަ ނ ފަސޭ ަ ޔ ަ ކ ަ އވެ. މ ެ ވ ް ގ ި ކ ި ސކޫ ަ ވޑްގެ ތެރޭ ަ ކ ަ އ ަ ނ ސގ ެ ް ގ ް ށ ޮ ލ ް އ ް ކ ޮ ެ މ ު
އ ި ފ ި ގ ި ބންދު ވެ ަ އ ަ ހތަރު ފާރު ގެ ތެރޭ ަ "ގޭގެ ަ މ
ލ ި ނ ަ ނކޮށެ ވެ. އ ް ހނީ އޮ ް ނ ޖެ ެ ގެންދަ ް ނ ި މ ި ކ ި ތޒާރު ކުރަ ނީ އ ް ނ ެ އ ް ނ ެ ކދި ް ނ ެ ރ ް އ ު ު
ި ސކ ޫ ަ ށ ލ ް ޭނމ ީ ް ކދި ް ނ ެ މ ް ބ ް ތ ެ ނ ބ ު އ ު ހ ު ނ ޖެ ު
ި ޭނ ަ ސކޫ ަ އނ ަ މކީ. ށ ދާ ް ލ ް ްނނީ އަ ބަދު ވެސްް . ނ ބ ު
ލ ި ޓ ި ކ ަ ހ ަ ވ ަ މވެ ަ ތއ ް ސ ރަ އ ް ެ ގ ް ޮ އާ ، ްނ ދި ާ ހނ ާ
ސ ި މ އު ނދަ ގ ޫ ސަ ަ ޔ ަ ކ ަ ބއްގ ެ ބ ެ ނ ެ އ ް ނ ެ ވ ް ވެ ް
ގ ި ލން "،އަ ރަ ި ލ ަ މވެ ަ އ ބއ ާްޔ ް ލ ް ނ ދި ާ ކދި ާ ކް ާ ސކޫ ު ސ ު
ލ ި ޗއްޓ ީ ި ްސކުރާ ށެ ވެި . ި މ ަ ނ ކދި ް އެ ، ނ ް ނ ާ ހއ ާ އ ު މ ު
ގ ި ކއ ް ަ ހ ަ ފ ަ ތ ަ ކ ކރ ީ ެ އ ެ ޮ ޖ ާ ކއ ް ާ ޖ ު އއ ް ު ގ ު އ ު ގ ު
މންދާ ދަ ި ި ޔ ަ ކ ަ ޏވެ. ނ ެ ބ ް ކ ު ރވަރަ ު ވ ު
ކވެ ި ި ތ ީ ސކޫ ަ ވ ަ ބ އަ ަ ްނ ސ ެ ގ ް ށ ޮ ލ ް ށ ް ހ ް ރނ ާ އ ު
އ ި ގ ި ނ ވަރަ ަ ދމެދު ަ ށ ފ ޫޓު ގ ެ ކ ް ތ ް ކއްޖެއްގެ ެ އަ ނެ އ ް ު
ގ ި ހނ ަ ލ ަ ލގ ެ ނދި ް ހ ް ްނ ރެ ެ ޅ ާ މ ޭ ސކޫ ު އ ު ހ ު ު
ލކުރާ ި ނ ކެތްމަދު ވެ ަ ަ އވެ. ފ ެ ތ ް ހ ު ބއ ްދަ ު
ގ ި ކ ި އ ި ގ ި ދު ރު ި އރ ީ ަ އއ ީ ަ މނެ އ ް ަ އ މވެެ . ހ ެ ބ ް ތ ެ ނ ޖެ ު
ްނ ދަ ި އ ި ގ ި ނ އަ ނ ަ ޔ ަ ކ ަ އކެއ ް ަ ރވަރެ އްގެ މ ް ގ ްރޭ ޑ ް ެ ވ ު
ކވ ެ ި ި ހ ަ ވ ަ އނ ަ ކ ޔއާ ވެ ް ގތ ް ެ ކ ދަ އ ް ާ ސ ާ ރ ާ ްނ ާ އ ު
ލ ި ގ ި ބ ި ނވެ ި ލ ި ނ ަ ތ ަ ރ ަ ށ ކ ް ނ ޮ އ ް އ އޮ ް ނ ޮ ބ ެ ެ ގ ު ކ ު ޔ ު
ސ ބޮޑ ެ ި ލ ަ ގ ަ އަ ނ ަ ތކެއ ް ށ ވެ ް ތ ް ްނ ޮ ތ ބަދަ ު
ސ ި ގ ި ލ ި އނ ަ ގޑ ީ ަ ލ ަ ނ ހ ް ްނ ް އ ވެ ް ވ ް ނ ެ ނ ޖެ ު ސކޫ ު ު
ޅ އަ ހަރު ި މ ި ނ މ ް ށ ގެންދަ ް ކރިއަ ް ވ ް ހ ު ނ ޖެ ު ނ ު ކޔެ ު ު
ލ ދޮ ރާ ި އރު ި ވ ި ފ ި ސ ަ ނ ށ ް ް ގެނެ ް އ ާ ސކޫ ު މހާރު
ކ ަ ަ ޏވެ. ނ ެ ބ ް ށ ެ މ ް ކއ ް ާ ޖ ު އ ު
މ ި ށ ި ދަ ި ނ ަ ނ ތ ް ވ ް ބޑ ަ ް ށ ޮ ހރ ީ ވަރަ ް ކޔެ ު ޅ ު ފ ު ރ ު
ޓ ި އ ސެ ި ލ ި ނ ަ ބ ަ ނ ަ ަ އޒ ް ހ ް ކދި ް ނގ ެ ު ވއ ްދަ ނީ ު
ގ ި ނ ޖެހ ަ "ދު ރު ަ ދން، ސ އޯ ކޭ ެ ުނ ް ބ ް ތ ެ
ދ ި ނ ި ކ ި ފޫ ި ޅ ަ ލ ަ އ ަ ހވެ ަ ތއ ް އނ ެ އވެެ . ފ ެ ފ ާ ދ ޓީޗަރު ޭ ވ ު
ކ ި ކއ ް ަ ށ ަ ކުރު ަ ކ އަ ނެ އ ް ނ ެ ރ ް ހ ެ މ ް ޖ ު އއ ް ު އވެު . ފ ު
ޓ ި ސ މވެ ް ނ ެ ކ ް ތ ޮ ްނ ވެ ް ރަ އ ް ެ މވާނެ ާ ސ ދި ާ ހނ ާ
ކވެ ި މ ި ި ނ ަ ާނވެ ލގ ެ ެ އ ް މ ް ނ ް ރނ ާ ހ ާ ްނ ދިމ ު އ ު ސކޫ ު ނ ޖެ ު
ސ ި ތ ި ނ ި ހޖ ެ ި ށ ޖެ ި ނ ަ ބ ަ ޖ ަ ކއ ް ަ މވެ ް ހގެ ް ކ ް މހާރު ު
ނ ި ޔ ަ ކ ަ ލ ަ ތ ަ ގ ަ ސ ނ ވެ ް ވ ް ސގ ެ ް ގ ް ށ ޮ ހ ް ޮ ކ ާ ކށް .އަ ދި ު
ި ވ ަ ށ ަ ހ ަ ޔ ަ ކ ަ މއްގެ ކ ެ ނ ޮ ކ ް މކ ީ ވަރަ ް ވ ް ބޑ ު ާ ނ ޖެ ު
އ ި ގ ި މ ދަ ި ނ ވަރަ ަ ދމެދު ަ ށ ކ ް ތ ް ރވަރެ އްގެ ެ ނ ެ ކ ް ޮ
މ ފަސޭ ހަ". ާ
ކ ި ގ ި ހ ަ ފ ަ ތ ަ އވެ. ރ ެ ޮ ެނ ާ އ އ ާ ގ ު ގ ު
ފ ޫޓު ގެ ދު ރު ި އވެަ . ހއ ް ަ ބ ަ މނެ އ ް ަ ބލީގެ ހ ެ ނ ޖެ ެ ޓ ް
ގ ި އަ ރަ ި ތއ ް ަ ލގ ެ ގ ްރޭ ޑ ް ަ އ ހ ެ ބއ ާްޔ ް ސކޫ ު
ގ ި ނވ ެ ި ލ ި ލ ަ އ ބނ ީ ް ބ ެ އ ެ ެ ލގ ެ ާ ރ ާ މހައު ު ސކޫ ު ޔ ު
ވ ި އ ި ގ ި ކ ި ޔ ަ ކ ަ ކ ަ ލ ަ ނ މ ް އ ެ ހދ ި ް ވޑ ާ ެ ޮ ދ ު ތ ު ސކޫ ު
ނދިއު ަ ސކ ޫ ަ ތއ ް ހުރެ އްޖެ ަ ށ މ ް ނގ ެ ް ލ ް ނމަް ، މ ެ ލ ާ އަ ާ ށ ު
ްނ ދަ ި ި ބނ ީ ނ އަ ނ ަ ޔ ަ ކ ަ ކ ވެ ް މ ް ސ ު ރވަރަ ު ވ ު
އ ި ށ ި ދަ ި ްނކ ީ ކދިނ ަ ހ ަ ނ ފަސޭ ަ ޔ ަ ކ ަ ވނ ީ ެ ވ ް ރވަރަ ް ކ ު
ބ ި ކއްޖެއްގެ ި ވ ި ފ ި އފަދަ ކ ަ ގ ަ ނ ެ އ ް ސ އަ ް ވެ ް އ ާ ނ ާ އރު ު
ހ ި ސކޫ ަ ސ ަ ނ ދު ަ ގ ަ ސ ގ ް ނ ޮ ލ ް ނ ް ދ ް ނ ެ ވ ް ވ ް ެ އ ާ ށ ު
ފ ި އ ި ގ ި ޓ ި އ ި ށ ވެ ަ ކދިނ ަ ކ ަ ލ ަ ސ ަ އ ްނ ް ކ ް ެ ޔ ާ ވ ު އ ު
ކއ ް ަ ެނ ަ ށ ކ އަ ނބުރާ ގެއަ ް ސ ެ ނ ް މ ެ ލ ާ އަ ާ ޖ ު އ ު ތއ ް ފ ު
ފ ި ނ ފޫ ި އ ި ގ ި ވ ަ ހވެ ަ އނ ަ ގޭ ަ ކމަށެ ވެ. މ ް ްނ ް އ ާ ހ ު ނ ޖެ ު
ސ ދަ ި ށ ރަ ނ ަ ރވަރު ނ ަ ށ ގޅަ ް ްނ ް ށ ވެ ް ޓީޗަރަ ް
ވ ި އ ަ ޮނ ަ އވެ. ލ ެ ފ ު
ހދި ކ ި ޓ ި ްނ ަ ވޑ ާ ެ ނވެ ،އަ ދި ޮ ރަ އ ް ެ ހނ ާ ލ ު ބއ ްދަ ު
ވ ި ނ ި އ ި ގ ި ކ ި ނ ަ ދ ަ ޔ ަ ކ ަ އރ ީ ަ ލވޭނީ ަ މ ބގ ެ ް ތ ެ ޅ ެ އަ ާ އ ޭ
ދ ި ގ ި ކ ި ގ ަ ނ ބޭރު ަ ވ، ނ ެ ށ ބޭރަ ް ތ ް ނ ޮ ޅ ް ރ ް ށ ު އ އު ު ު
ަ ކމަށެ ވެ.
އއްގެ ި ގ ި ޗއްޓީތެރޭ ަ ސ ުސ ް ޗއްޓ ީ ެ އ ވެ ް އހ ާ ސ ު ު
އރު ި ަށ ި ސ އާ އަ ހަރު ގެ ި ދިރާ ީ ގ ަ ނ ވ ް ނ ފ ާ ކޔެ ު ފ ި ށ ވެކ ި ކ ި ހ ަ ނ ަ ވ ަ ބ ަ އ ްސ ް މ ް ވޑ ު ް ކ ޮ ޖ ާ ނ ދިފާއު ު ަޔ ު
ކގެ ި ނ ަ ލ ަ ށ އއ ް ރަ ށްރަ ް ބ ެ އތުރު ް ލގ ެ ް ާ މ ޭ ތ ު ސކޫ ު
ގ ި ި ކ ަ ލ ަ ލވ ަ ކ ަ ތބޭނެ ަ އ ުނސްް ، ބ ެ ށ ެ މ ް ތ ު ސކޫ ު
ޓ ި މ ި ކ ި ށ ގެނ ަ ލ ަ ހ ަ ނ ަ ނ ްނ ް ތ ް ރ ް ހދި ޮ ވޑ ާ ެ ސ ޮ ވެ ް ނގެ ާ
މ ި ވ ި ފ ި ކ ަ ހއ ްޓާ ނެ ަ މ ަ ތއ ް ދަ ަ ޅ ަ ޔ ަ ފ ަ ޅ ަ ށ މ ް އ ާ އަ ާ ވ ު
ޓ ި މ ި ޖެހުނެ ވެި . ރނ ަ ނ ަ ގ ަ ށ ްނ ް ށ ޮ ތ ް އ ޮ ނވެެ ، ހ ް މ ެ
ބރު ވެ ި ބލީގެ ި ސ ި ރ ަ މ ަ ނ ކ ް އއ ީ އަ ދިވެ ް އވެެ . ލވެ ެ ބ ެ ެ
ނ ި ހ ި ވ ި ި ޅ ަ ލ ަ އއްޗެއ ް އަ ޑ ުއަ ަ ޔ ަ ކ ަ ތއ ް އގ ެ ް ދ ެ ފ ާ އ ޭ ވ ު
ސ ަ ލ ަ ގެނ ަ ބންދު ކުރެ ތއ ް ވެ ް ށގ ެ ް ސކޫ ު ްނ ރަ ށްރަ ު
ލ ި ނ ި ނގެ ތެރެ ި ދިވެ ި ފ ަ މވެ. ނދިއު ެ އގ ެ ް އ ް ހ ް ނ ު
ލ ި ނ ަ ހ ަ މ ފަސޭ ަ ގނ ަ ދެނެ ަ ށ ކ ް ނ ޮ އ ް ކމަށެ ވެ .އޮ ް ްނ ް ނ ާ
ނގެ ި އ ދަ ި ށ ކރިއަ ް ނ ވެ ް ވ ް ރވަރު ް އވެެ . ެ ސ ު ކޔެ ު
ކ ަ ުނ ަ ޏވެ. ނ ެ ބ ް ށ ެ މ ް ކއ ް ާ ޖ ު އ ު ނކުރެ ވ ު ު އ ި ގ ި ހ ަ އނ ެ ކ ާ އ ާ ދ ޓީޗަރު ލ ު ބނ ީ ު ޭނ ު
31
ހ ޮފތ ް ކިޔު ން ދިވ ެ ި ަ ނ ޯ ލ ެ ތފާތު ޮ ށ ާ އ ަލ އެޕ ް ކ ް އ ަލ އ ެޕ ް" ަ ލމާތު ޮފތ ް ަ އ ަ ބ ުހގ ެ ވާ ަހ ަ ހ ަ ލ ޭ ނ" ޯ ބ ެ ކ ޮފ ާ މ ު އ ޫ އކ ީ ތއ ް ކިޔާ ަލން ި ތ ި ދިވ ެ ި ވސް ަ ިޔ ދު ަ ށދ ަ ުނ ަ ނ މާލެ ލޮކްޑައ ަ ތ ަ ުރ ަ ކވިޑް 19-ގ ެ ފ ަ ވރު ، ޮ ކ ް އން ފ ެ ި މ ކޭސް މާލެ ި ސއ ް ަ މ ަ ރ ަ ްޓ ަ މށ ަ ތކުރު ަ ރ ަ ހ ަ ަ މ އ ެޕްގ ެ ތ ެ ކތު ގ ެ ެ އ ު ބ ަހ ް އންި ، ރ ި ކ ި ކ ި ށ ަފ ި ރ ުފ ުޅ ދިވ ެ ި ދ ި ިޝތު ަ އއ ަ އ ަ އހ ް ަ ށވާ ަ ކ ަ އންޑާސް ަ ސމާ ަހތު (މާ) ގ ެ އޑ ީ) ާ މދު ަފހުދު ( ަފ ު މ ް ަފ ު އ ި ސއ ް ަ މ ަ އ ަފންވި ަ ތކެވ ެ. ކ ެ ކނ ް ު ހިޔާ ަލ ު
ސއ ް ަ މ ަ މ އ ެޕްގ ެ ަ ތއ ް ކިޔު ން ަ ލމާތު ޮފތ ް ަ އ ަ ހ ވާ ަހ ަ ލ ެ ތފާތު ޮ ށ ާ ކ ޮފ ާ ކތ ް ކ ް މ ު އ ޫ ނ ި ތ ި ދިވ ެ ި މނ ަ އ ަ ށ ަ ވ ަ އ ަހރެއްވ ީ އިރު ަ ، ތ ަ އނ ަ މނ ް ަ ކ ަ މގ ެ ދ ޮ ށ ާ ްނ ާ ށ ުލ ު ކ ް ްނ ް އނ ް ު ވ ަހ ް ރ ް ުރ ު ށ ޫ ްނނީ ކ ަ އނ ަ ކތ ް ަ ސއ ް ަ މ ަ ަ ނވ ެ. މން ެ ުރ ު
32
ސއ ް ަ މ ަ މ ަ ޯ .1 ހނެއ ް؟ އ ަލ އ ެޕްގެ ހެދު ު ކ ި ކތ ް ފ ުެށނީ ި މގެ ހިޔާ ުލ ލިބި ި ،
މހާރު ި ި ްނނީ އެޕްގެ ީ ސ ި ނގެ މަރު ަ ނ އަ ނ ަ ހލާ. ޓ ް ޓ ް ބޓާ ެ މ ް މ ކުރަ ު
ކން ަ ސއ ް ަ މ ަ މ ަ ަ ބއ ެއ ް؟ ބ ޮ ތ ީ އ ި ކތު ގެ ަފ ަހތު ަގ ި އދ ި ި
ށ ި މނ ަ ހ ަ ވ ަ ސ އަ ަ މ އެޕ ް ްނ ް ނ ެ އ ް ށ ެ ކ ް މ ޮ ކ ް ހ ވެ ް އު އްމ ީދަ ކ ީ ވ ީ ާ ށ އާ އ ް ު ލން. ޭނ ް ކ ް ނލޯޑ ް ޮ ޑ ައު ް ޅ ާ ވ ު ހ ު ތ ު ނކުރެ ވޭނެ ފުރު ސަ ު ށ ބ ު
ަފ ު އޑ ީ
ނ ދިވެ ި ހ ި ކ އާ ި ގޅ ޭ ދިވެ ި ދަ ި ހ ަ ހ ަ ވ ަ ހގ ެ ހ ް ނ ެ އ ެ އ ެ ހ ާ ބ ު ޅގ ެ އު މުރާ ު ފ ު ރ ު
ބބު ަ ސ ަ ްސވާ ަ މ އެޕ ް ހާއ ަ ކބާ؟ ތކ ީ ޮ ި .3
ފ ި ނ ި އރު ި ލ ި ބ ި ށ ަ ސ ަ ފހާރަ ަ ގ ަ ފތ ް ަ އ ކ ް ބންދު ޮ ތއ ް ވެ ް ނ ެ ތއ ް ހޯދަ ް ޮ ނ އަ ި މއ ް ަ މ ަ ކ ަ ށ އު ދަ ނގ ޫ ަ އ ަ ލ ދ ް ކށްެ . ނވ ީ ވަރަ ް ކ ް ނ ެ މ ް ހުރު ު
ަފ ު އޑ ީ
ކ ި ޔ ި ށ ި އ ދަ ި ފ ި އއ ް ި ކ ަ ލޔެ ަ ހ ަ ވ ަ އދިނީ އެއާ ެ ފޅަ ް ކ ެ އަ ް ށ ާ އތުރު އ ު ރ ު
ތ ަ މ ފުރަ ަ ކދިނ ަ މ ނ ެ އ ް ސ އަ ދި ެ މ ވެ ް ހއ ްސަ ެ ްނ ް އޕެއ ް ވ ީ ާ ށ ާ ކޑ ަ ު ު
ގވެ ި ށ ދަ ި ތއ ް ި ޔ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ އއ ް ނ ެ ދ ް ނ ފެށ ީ ެ ވ ް ޅ ވެ ް މ ް ރ ާ ާ ސ ޝަ އު ު ފ ު ރ ު ކ ު
ތ ި ބޑ ު ި އ ަޕ ަ ކދިނ ަ ސ ަ ށ ކ ް ރ ެ ކ ެ ްނ ް މއ ް ދިނީ ވެ ް ކ ެ އ ް ޮ ށ ރަ އ ް ާ ކޑ ަ ު ސ ު
ޔއީި . ނ ދި ަ ފ ަ ފތ ް ދ ި ަ ފ ަ ނ ހ ް މ ެ ށ ބަދަ ވެގެ ް ތ ް ހ ޮ ދ ޮ ތށްެ ، ދ ޮ ފތ ް ެ ޮ
ގ ި ގ ި ި މ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ހނ ަ މ އެޕ ް ހެދު ން .އަ ދި އެޕ ް ަ އ ތއ ް ގެނެ ް ްނ ާ ނ ު ސދި ު އ ު
ހ ި ތއ ް ި ށ ި ދަ ި ތ ފަސޭ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ނ އ ް ޔ ެ ލޔެ ދި ް ފޅަ ް ކ ާ ނ ާ ލވޭނެ ފުރު ސަ ު ރ ު
ފ ި ލ ި އ ަ ބ ަ ނ ަ ސ ޮ ހ ވެ ް މ ް ޅގަނޑ ު ެ ްނނީ ވ ީ ާ ހނ ާ ބޑަށް ،އު މުރު އ ު އަ ު
ގ ި ސ ހޯދަ ި ޭނ ަ ކދިނ ަ މތ ްﷲގ ެ ށ ވެ ް ްނ ް ހ ް އ ެ ެ އ ާ މގ ެ ބ ު ނ ު އ ދި ު ނ ު
ފ ި ނ ި ގ ި ނ ި ށ ި ށ ަ މ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ އ ކ ް ނ ޮ ޭނ ް ތ ޮ ގ ް ފުރާ އަ ް ކށްާ ، އ ބ ު ކގެ ދި ު ތ ު
ނ ފެ ި ވ ި އޕެއ ް އޯ ަ ލ އަ ކީ. ށ ެ ކ ހަދަ ް ޅ ެ ފ ާ ާ އ ު ގ ު
ފ ި ތ ކުރެ ި ނ ި ތއ ް ވެސްި ، ވ ަ ސ ަ ްނ ަ ހނ ަ ވ އު މުރު ފުރާ ގެ ގ ް ބ ް އ ާ ު ނ ި ހ ި ށ ހުށަ ަ ގ ަ ކ ަ ށ ފަސޭ ަ ކދިނ ަ ދވޭތޯ. ޅ ެ ތ ް ނ އެނގ ޭނެ ޮ ޔ ް އ ް ްނ ް ހ ާ ު އ ި ގ ި ސ ި ވ ަ މ ަ އއ ް ަ ލ ަ ސ އަ ދި ަ ވ ަ ކ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ޔސް. ވ ެ ޔ ް ށ ވެ ް މ ް ެ އއ ީ ާ ކ ު
ގ ި ލ ި މގ ެ ި ނ ި ކ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ލ ަ ހ ަ ކ ަ މ ަ ނ މ ް އ އަ ހަރެ ެ ކ ް ދ ް ެ ހ ާ ތ ު ޔ ު މ އެޕ ް ހެދު ު ފ ި ި ށ ަ ސ ަ އ، ކ ް ޝވަރާ ޮ މ ް ްނ ވެ ް ކ ް ލ ޮ ހނ ާ ހ ާ ށ ހަދާ މ ީ ު ލ ބަދަ ު ޔ ު
ކށް؟ ަ އ ަ އމުރު ފުރާ ަ ްސކ ަ މ އ ެޕ ް ހާއ ަ ުރނީ ޮ އމުރު ފުރާ އދި ު ކން ު ި .4
ނމ ީ އެޕ ްއާ ި ި ށ ދާ ން. ކރިއަ ް އގ ެ ް ނ ް ނ ު
މ ަ ކ ަ ކން ަ ަ ކށް؟ ބލ ީ ޮ އ ެ ކނޑައެ ުޅ ު މ ަގ ި އ ި ގ ި ގ ި ި ކޓީމ ް ަ ކ ަ ނ ަ މ އެޕްގެ ަ މ އު ޅެނީ، ނގެ ޯ މ ް ޅގަނޑ ު ެ ކ ް އ އަ ު ތ ު ަފ ު އޑ ީ
ގ ި ގވެ ި ި އ މަސަ އ ް ަ މ ަ ރ ަ މ ަ މއ ް .ޕ ްރޮ ޖެކްޓ ް ކތ ް ކުރާ ޓ ީ ެ ކ ު މގެ ޝަ އު ު ކ ު
ނ ި ްނ ި މ ފަށަ ި މ ޓާ ގެޓ ް ކުރަ ނީ ގނ ަ އ ަ ތ ަ ފުރަ ަ މ ް ޅގަނޑ ު ެ އރު އަ ު
ގ ި ޒ ި ސ އަ ދި ި ހޝާ މ ްި ، އ ި ގ ި ނ ަ ޑ ަ އ ަ ތ ަ އ އ ް ނ ް ސޓ ްރޭ ޝަ ް ލ ް ލީޑްގެ ޮ ގ ު
އ ި ްނށްަ . ކދިނ ަ ަ ކ ށގ ެ ެ ހތ ް އަ ހަރު ް ހތ ް އަ ހަރު ް ނ ދަ ު ށގ ެ ު ނ ދަ ު
ކޑ ަ ޓެޑް)ަ ، ނ) ،ހުސެ ް މ ް އަ ހަރެ ެ ޒރީރު ނ ( ު ނގެ ރޫ ޙ ް ރެ ވ ީ ( ހަސަ ު
ނ ި ތއ ް ި ށ ި ފތ ް ަ ގ ަ ކދިނ ަ ތ ގ ް ށ ޮ ތ ް ލވޭނެ ޮ ޔ ެ ްނ ް ކ ާ އު މުރު ފުރާ ގެ ު
ޒއ ްރަ )ި ، މ ަ ( ަ ޅގަނޑ ު (ފައު ޑީ). މ (ސަ ާ ޝއު ޒ ްާ ، ހތު) އަ ދި އަ ު
ްނނީި . ފ ި ކުރެ ި އޕެއ ް ަ ހ ަ ކ ަ މ ަ ވ ަ ްނ ށ އާ ް ކ ް ތއ ާްޔރު ޮ ލ ެ މނ ާ ހނ ާ ނ ު އ ު
އ ލޫޕ ްކ ްރާ ފްޓ ް އަ ދި މީގ ެ ި ގ ި ި ތ ަ ނ ރާ އްޖޭގ ެ އތުރު ް ސ ޮ ލ ާޕ ް ޑވެ ޮ ގ ު
މކ ީ އަ ދި ި ލ މަސަ އ ް ަ ހ ަ ކ ަ މ ަ ނ ަ ަ ެށން، ކ ެ ށ ގ ެނެ ް ހމައަ ް ތއްގެ ފ ު ސދ ި ު
ސ ި ތ ި ށ ި ރ ަ ނ ަ ގ ަ ލބޭ. ނ ވެ ް ކ ް އހ ީ ެ ނގެ ެ ނ ް ވަރަ ް ފނ ާ ްނ ު
އރާ ދަ ކުރެ އ ް ި ި މނ ަ ހ ަ ވއ ާްޔ ަ ށ އެޕ ް ްނ ް ށ އާ ް ކ ް ލންޗ ް ޮ މ އެޕ ް ޯ ނ ު ވ ި ި ނ ަ އ ަޕ ް ނ ެ އދު ް މ ް ޅގަނޑ ު ެ މ ެ ބ ް ލ ެ ށ އާ ގ ާ ެށ ާ ކ އަ ު އ ު ނ ފ ު
މ ަ ދ ަހ ަ މ ަ ކތ ް ަފ ަ ސއ ް ަ މ ަ މ ަ ހ މުއ ަްދތެއ ް ވ ެއްޖ ެ؟ ކ ާ އ ާ އ ް ށ ި އގެން ި ށ ި ި .2
ނ ގެންދާ ަ ނޓ ް ަ ށ ކރިއަ ް މ ް ޓ ް ނ ެ ކ ް ޮ ނން .އަ ދި އު އްމ ީދަ ކ ީ ު ލ ު
ސއ ް ަ މ ަ މ ަ ަ ކން ހިސާ ބެއ ް ަގއި؟ އތ ީ ޮ މހާރު ޮ ކތ ް ި އދ ި ި
ގ ި ހއ ްސަ ކދިނ ަ ނ ަ މ ަ ހ ަ އ ަ ަނ ަ ްނ ް ހތ ް އަ ހަރު ް ށ ާ މތީގ ެ ު އޮ ތ ް ތ ު ށ ި ނދިއު ން. ނ ގެ ް މ ް އ ަޕ ް ސ ެ ނޓ ް ވެ ް ޓ ް ނ ެ ކ ް ޮ އތުރު ކުރަ ު
ަފ ު އޑ ީ
ތ ި ށ ފެ ި ހ ދު ަ އެޕްގެ މަސަ އ ް ަ ވސް. ކ ް ސމ ީ ޮ ކތ ް ރަ ް މވ ީ އަ ހަރެ އ ް ާ ށ ާ
33
ކބާ؟ ަ ތ ަ ޗ ަ މ އ ެޕްގެ ހާއ ަ ލ ހ ޔޫ ސާ ފ ް ެ ކކ ީ ޮ ކ ާ ްސ ފ ީ ާ ރންޑ ް ި އދި ި ި .5
ތކެއ ް؟ ަ ކ ަ ކ ަހ ަލ ވާ ަހ ަ ކން ަ މ އ ެ ުޕން ކ ަ ލ ޭ ހ ބނީ ޮ ކ ާ އދި ި ިޔން ި ި .6
ނ ަ އ ަ އ ެޕ ް ަ ތ؟ ށ ވާ ެ ކ ް
ދދެއްގ ެ ވާ ަހ ަ އ ަ ަ ކ ުހންނާ ނެ؟
ަފ ު އޑ ީ
ގވެ ި ސ ދިވެ ި ި ބ ަ ހ ަ ރ ކދި ް ހ ް ނ މިއަ އ ީ ވެ ް މ އެޕ ް އު ފެދިގެ ް ނ ޝަ އު ު ށ ު
ަފ ު އޑ ީ
ކ ި ގ ި ި ހ ަ ވ ަ ހ ަ ވ ަ އ ަ ހ ަ ްނނީ ަ މ އެޕ ް ަ ކ ކ ެ މ ެ އއ ް ނޫ ންާ ، ނ ާ ހނ ާ އ ު
ހ ި ކ ި ކ ަ ހ ަ ވ ަ ކުރު ަ ނ ހ ް ނ ެ އ ެ އ ެ ކދި ް ށ ެ މ ް ތ ާ ގޅ ޭ ާ ނގެ އު މުރު ފުރަ އާ ު އ ު
އ ި ކގ ެ ި ފތ ް ަ ފތ ް ަ ކ ްނނެ ެ . ތއ ް ވެ ް ތ ޮ އތުރު ް ޮ ހނ ާ ލ ާ ސ ު މ ު ނ މައު ޫ ތ ު
ގ ި ނޓ ް ި މ ަ ަނ ަ މގެއ ް ތ ަ ލބޭނެ ަ އ. ކ ް ސ ޮ ވ ް ޓ ް ނ ެ ކ ް ޮ ޭނ ު މގ ެ ބ ު ނ ު ށދި ު
ހ ި ށ ފަސޭ ަ ކދިނ ަ ހ ަ ސ ަ ލ ޖ ަ ހ ަ ކ ަ ަ ނ އ ް ްނ ް ތ ވެ ް ލ ާ މ ު މ ު ަނވާރު ގެ މައު ޫ
ހއ ްސަ ފީޗާއަ ކ ީ ދިވެ ި ނވީމާި ، ހ ަ ހގ ެ ނ ެ އ ް މ އެޕްގެ ެ ހ ް އ ެ ެ މ ާ ބ ު
ްނނެ .އަ ދި ފ ި ގވެ ި ނ ގެނެ ސްދ ީ ަ ހ ް ރވާނޭ ެ ހ ް އެނގ ޭނެ ެ ހނ ާ އ ު ނ ޝަ އު ު
ނޓްގ ެ ސަ ަ މ ަ ފ ަ ނ ބ ް ޓ ް ނ ެ ކ ް އ ޮ ވންެ . ކ ް ލޓ ް ޯ ނޓ ް ޕ ް ެ ޓ ް ނ ެ ކ ް ޮ ބ ު ށ ު
އ ވީ ި ވ އާ ި ލ ަ ގޅ ޭ ަ ްނނެ . ނޓ ް ވެ ް ޓ ް ނ ެ ކ ް ޑއޯ ޮ ހނ ާ ކދިނ ާ ސ ު ްނ ު ު
މ ލ ި ގވެ ި އ ދިވެ ި ގ ި ނގެ ި ރ ަ ބ ަ ހ ަ ތ ަ ޯބ އު ފެދޭނެ ހ ް ކދި ް ކ ާ ށ ޝަ އު ު ހ ު ު
މ ި އއ ް އަ ދި ވ ީ ި ޒކ ީ މ ަ ސ ަ ލ ަ ތއ ްަ ، އއ ް ވެ ް ޑއޯ ެ ވ ެ ފ ެ މ ޮ ނ ެ ކ ް ޮ އގަނޑ ު އަ ާ
ނ ި ޑ ި ނކެނ ި ނގ ެ ކދި ް އ ުޕ ް މ ެ ޓ ް ނ ެ ކ ް ޮ ބންު . ލ ު ނޓ ް މެދު ު
ތއ ް ަ ނ ަ ށ ަ ކދިނ ަ ކ ް ސ ޮ ތކެއ ް ދަ ް ކ ް ްނ ް އގ ެ ް ނން .އާ ޭ ށ ދި ު ނ ު
ފ ި ނ ދަ ި ތއ ް ި ގޅ ޭ ދިވެ ި ތވެ ަ ނ ަ ހ ަ ވ ބ ް ހގެ އު ފެއ ްދު ް އ ާ ލ ު ބ ު އު މުރު ފުރާ އާ ު
ނ ި ވ ި ގވެ ި ކ ި ރ ަ ސ ަ ަ ސ މ ވެ ް ނ ެ ކ ް ވ ޮ ރ ް ބ ް ނ ނޭ ނގ ޭ ޝަ އު ު ތކެއ ް ،ނޫ ނީ ު
ލއ ް ި ށ ި ގ ި ނ ަ ކ ަ އ ަ ސވަރެ އ ް ަ ދު ަ ބން. ހއ ް ެ އ ުޕ ް މ ެ މ ް އ ެ ވ ް ލ ު
ކދިނ ަ ނން. ކ ް ށ ފޯރު ޮ ްނ ް ތއ ް ެ މ ެ ލ ާ ށދ ި ު އ ު މައު ޫ
ށ ި ކދިނ ަ އ ަޕ ަ ކދިނ ަ ހ ބ ް ލ ެ ްނ ް މ ެ ކ ް ހއ ްސަ ެ ްނ ް ށ ވީ ާ ށ ާ ނ ޖެ ޭ އ ު ކޑ ަ ު ު
ކން؟ ަ ކންއ ަ މ އ ެޕ ް ބޭނު ންކ ަ ލ ޭ އ ބނީ ޮ އދި އެ ަޕލ ް ާ ިރ ު އ ި ުރން ި ި .7
ވއ ާްޔ ި އރާ ދަ ކުރެ އ ް ި ނ ި ނ ި ތ ި ރ ަ ލބޭނެ . އ ުޕ ް މ ެ ކ ް ކ ެ ރަ އ ް ާ
ނ ަ ތ ަ ވސް ަ އެންޑްރޮ އިޑ ް ޑި ަ ލ ޭ ތ؟ ބ ެ ކ ް ށ ވެސް ި ގ ި ޒ ި މ އެޕްގ ެ ި ި މއ ް ަ ކއްޖެއްގެ އަ ތ ް ަ މ ަ ޑ ަ ށ ޗ ް އ ް ތ ު ތއ ް ު އު ، ނ ކުރު ު ގވެ ި ނ އު ފެދޭނެ ފަދަ ރ ަ ހ ފަސޭ ަ ކ ް ށ ެ ކ ް ދ ޮ ލވޭނޭ ާ ހ އަ ދި ޝަ އު ު ޫ
ަފ ު އޑ ީ
ލ ި ބޑ ު ަ މ ަ ކ ޒކ ީ ޮ މ ޮ ނ ެ އ ް ނގ ެ ެ މ ް ޅގަނޑ ު ެ އބ ްރަ ރ ީއަ ާ ބޑ ު އަ ާ އަ ު
އވާނެ .އަ ި ފ ި ނ ި ޒ ި ި ނ ދީ ަ ތ ަ މ ަ ށ އަ ަ ތއ ާްޔރު ކުރު ަ އނެ އ ް ަ ޑ ަ އ ކ ް ހ ް މ ް ޔ ު
ކ ި ތ ަ ނ ަ ކ ަ އ ަ ކ ކ ެ ލޓ ީ އު ފެއ ްދު ް ކ ޮ މއ ް ނޫ ންެ . ެށ ެ ެ ކ ާ އ ު މ ު ކ ފ ު އ ު
ސ ި އންޑްރޮ ި ތ ަ ނކުރާ ފަރާ ަ މ އެޕ ް ށ ވެ ް ކ ް ޭނ ް ސ އަ ދި ެ އ ް އޯ ެ އޑ ް ބ ު
ވ ި ށ ަ ނ އަ ދި ަ ނ މ ް އ ަޕ ް ނޓ ް ެ ޓ ް ނ ެ ކ ް ނ އާ ޮ އދު ް ެށ ް ގ ާ ލ ު ފ ު
މއ ް ނެ ި ސ އު ދަ ނގ ޫ ަ ށ ކރިއަ ް ޭނ ް ކ ެ އއްވެ ް ެ ނ ކުރެ ވޭނެ ު . ތ ބ ު
އރާ ދަ ކުރެ އ ް ި ނދިއު ންި . ކ ނ ެ ކ ް ނމ ީދަ ކ ީ ޮ ވއ ާްޔ އު ް ގެ ް މ ހަފްތާއަ ު
ފ ި ލ ި ގ ި އ އެޕ ް ރަ ނ ަ އ ަ ބ ަ ށ ަ ބ ަ ަނ ަ ނ ޅކުރަ ް ކ ް ސގެ ފީޑ ް ެ ސ ް އ ޔޫ ާ ގ ު އޮ ތްތ ު
ހ ި ކ ި ކ ަ ހ ަ ވ ަ ނ މ ް ޅގަނޑ ު ެ އ ަޕ ް ނޓ ް ެ ޓ ް ނ ެ ކ ް ނ ޮ ހ ް ނ ެ އ ެ އ ެ ތ ާ އާ ާ ށ އަ ު
މއ ް ި ނ ކުރާ ަ ހ ަ ނން. މ ް ޅގަނޑ ު ެ ކ ެ ކުރަ ް ނ ޖެ ޭ ވއ ާްޔ އަ ު
ނދިއު ން .ރެ ި ި މކ ީ ލ ަ ޓ ް ނ ެ ކ ް ށ އާ ޮ އ ަޕ ް ށ ެ ކ ް ލ ޮ މ ް ގއު ާ ނޓ ް ު އތުރު ކުރަ ު މ ި މގ ެ ސަ ަ އ ަ މ ހ ް ކދި ް ބ ް ސ ެ ވެ ް ނ ު މގ ެ ދަ ތުރު ގެ ު ެނ ު ނގެ އު ނގ ު ނ ު ބ ު ކ ު
34
ވނ ީ ި ށ ި ބ ި ނ ަ މ އެޕ ް ވެގެންދާ ނެ ަ އވެރިއަ ަ ަ މ އެޕ ް ޭނ ް ކ ެ ކ ް މއ ް .ބ ު
އރު ދިވެ ި ްނ ި ތ ަ ސ ަ ނ ަ ބ ަ ހ ަ ނ އަ ނ ަ ށ ކ ް ބ ް ހ ް އ ެ ށ ވުރެ ެ ހ ް ބޑުވެގ ެ ް ޮ
މންދާ ި ނގެ އަ ދަ ދު ި އތުރު ަ ކ ްނ ެ އރު ެ ކދި ް ޭނ ް ކދިނ ާ އ ު އ ު ވ ު ނކުރާ ު ބ ު
ގވެ ި ފ ި ވ ަ ތ ަ ސ ަ ނ ަ ރ ަ ަ ނޒަރު . މ ް ކދި ް ކ ް ބ ް ހ ް އ ެ ތވެ ެ ރ ާ ނ ޝަ އު ު ށ ު
ސ ި ލ ި ި މއ ްސަ ނދި ަ މ އެޕްގެ ަ ނ މ ް އތުރަ ް އބ ްރަ ރ ީ ވެ ް ފ ާ ވ ު ޅވ ެ ު ށ ު
ގ ަ ގ ަ ށ އެނގ ޭ ަ މނ ަ ކދި ް ްނ ް ޅގަނޑ ު ެ ނގެ އު މުރާ ހ ާ ތ ު ތއ ް ު ތކ ީ ު އަ ު
ދިއު ން.
ށ ި ގޅ ޭ ދިވެ ި އ ަ ނ ަ ހ ަ ނ ބ ް ލ ެ ވ ވަރަ ް ކށީގެ ް ތއ ް ެ ހގެ އު ފެއ ްދު ް ނ ާ ބ ު ު ގ ި ހ ަ ބ ަ އ ަ ނ ޅަ އު މުރު ަ ބ ަ ކންަ . ނެ ތ ް ަ ށ ކ ް އ ެ ކދި ް ހކ ީ ވެ ް ސ ު
ނ މިދަ ނީ މިއަ ހަރު ި ނ މަސަ އ ް ަ މ އެޕ ް މ ް މ ް ޅގަނޑ ު ެ ކތ ް ކުރަ ު އަ ު
ގވެ ި އއްޗެއ ްަ . ރ ަ ާނ ކރިއަ ރާ ނެ ،ދިރު ވޭނެ ެ ނ އު ފެދިގެ ް ކ ް ޒމ ާ ނ ު ޝަ އު ު
އޑ ް އަ ދި އންޑްރޮ ި ނ ަ ްނ ަ މށްެ . ށ ގެނެ ް ހމައަ ް އާ ް މނ ާ ސދި ު ނ ު
ފ ި ނ ި ހ ި ގ ި މ އަ ި ކ ި ލޔެ ަ ސ ަ ނ ަ އ ތަރަ އްގ ީ ަ ވ ހ ް ބ ް ހ ް ނ ެ އ ެ އ ެ ެ އ ާ ބ ު އ ު
ސ ި ގ ި ވ ި އ ަޕލ ް) ި އަ ި ކ ަ ސ ަ ޑ ަ ނ ޭނ ް އ ވެ ް އ ް ސ ( ެ އ ް އއޯ ެ މ އެޕ ް ބ ު ތ ު
ކޑ ަދަ ި އ ި ކ ި ކ ި ހ ަ ކ ަ ކ ަ ވ ަ ލ ަ އ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ށ ފޅަ ް ޓ ް ނ ެ ކ ް ލ ޮ އ ެ ތ ާ ތ ާ ާ ރ ު ނޓ ް ު
ސ ި ގ ި ޯނގ ެ ި ކ ަ ލޓ ް ަ ހ ަ ނ ަ މ އެޕ ް އ ވެ ް ޓބ ް ެ މ ެ އތުރު ް ތ ު ކުރެ ވޭނެ .ފ ު
ލ ި މކ ީ ި އފަދަ ކ ަ އ ަ ހ ަ ކ ފަސޭ ަ ނ ަ ކ ެ މއ ްެ . ކ ެ ކ ް ފޯރު ޮ ނ ާ މ ު ހ ު މހާރު ު ށދި ު
ނ ކުރެ ވޭނެ . ޭނ ް ބ ު
ފ ި ނ ި ދިވެ ި ށ ވެ ަ މ ަ ކ ަ ވނީ އު ދަ ނގ ޫ ަ މ ަ އ. ކ ް ނޓ ް ހޯދު ް ޓ ް ނ ެ ކ ް ހ ޮ ވނީ ި ނ ަ ނގ ެ ކދި ް ޭނ ް ޭނ ް ދކެ ް ނ ެ މ ް ޅގަނޑ ު ެ ނކުރާ ު މ އެޕ ް ބ ު ނ ބ ު އަ ު
ކ ަ ނ ަ ރ އ ެ ަޕ ަ ތގ ަ މސް ަ ށ ށ ވާ ެ ހ ބޭނު ން ެ ކ ާ މ ް ކ ް ު .8 ތ ި މއ ީ ި އ ި ުބ ުލ ަގ ި
ްނ ި ޯބ ޖެ ި ށ ލ ި އ ދިވެ ި ގ ި ި ނ އަ ނ ަ ބ ަ ހ ަ ތ ަ ބޑުވެގެ ް ނ ޮ ކދި ް ހ ެ ހ ް އރު އ ު ހ ު
ުރއ ް ަ ަލ ާފކ ަ ވންތޯ؟
ކ ދިވެ ި ޤވެ ި ދިވެ ި ހ ަ ރ ަ ބ ަ ހ ަ ދ ޝަ އު ު ސ ބ ް މ ެ ށ ެ ހ ް ކ ާ އ އު ފެ ޭ އ ު ކށް ،ދިވެ ި ި ހ ަ ލކުރާ ނެ ބ ް ސ ޮ ސ ޮ ށ ދަ ް އތުރަ ް ވ އާ ާ ސ ދިރު ާ ކށް ،ދިރާ ާ
ަފ ު އޑ ީ
ނ އަ އު ން. ލއ ް އު ފެދިގެ ް ޖީ ެ
ްނ ަ ނ އަ ނ ަ ށ ފެނ ަ މނ ަ ނ ކދި ް މ ް މ ް ްނ ް ޅގަނޑ ު ެ ނޒަރަ ކ ީ ު ްނ ު އަ ު
35
އ ު ސް ޫ ކރ ީ ކލ ް ޗުއްޓ ީ ަގ ި ކނ ް ަ ކމ ެއ ް؟ ޮ
އމ ަ ަ ހ ާ ިނތު ާ ލ ަހލ ީމ ް އ ި
ގްރޭޑ ް 10
I
ތ .ގ ަ ދ ސްކޫލ ް އ ޫ ުރ ި ފވެ ި ރ ަ ފތާއަ ކަށެ ވެ. ށ ވަރަ ް ޅގަނޑ ަ ް ށ އު ާ ހ ު އަ ު
ނ ި ގ ި ށ ި ށ ަ ތޒާރަ ަ ސ ަ ނ ދު ަ ގ ަ ފހު ،ގ ްރޭ ޑ ް 9ގ ެ ކ ް އ ް ވ ް ވަރަ ް ތކެއްގެ ދި ު
ކ ި ގ ި ި ޔ ަ ހ ަ ވ ަ ލ ަ ޅގަނޑ ު ަ މ ަ ނ ަ މ ަ ނ ށ ހަނދާ ް މ ް ނ ވެ ް މ ް މ ް ކ ް ސ ާ ކ ު ވ ު އ ު ސ ޫ އ އަ ު ކ ު
ނ ި ށ ި ސ އަ ހަރު ި ދިރާ ީ ލބުނެ ވެަ . ހ ަ ހތ ް ަ މގ ެ ހ ް ޅގަނޑ ަ ް މ ް ހ ޓާ ު ފ ު މޖެ ު ނ އަ ު މ ު ނ ު ޔ ި އމ ް ި ި ތ ކުރާ ަ ސ ަ ނ ދި ަ ތއ ާްޔރު ަ ށ ަ ތ ަ ާނ ަ ނ ކ ް ހ ް މ ް ކ ް ގ ު ވ ު ޅގަނޑ ު ު އރު ،އަ ު ވ ު ތހ ު
ތކީ ،އނގ ެރޭ ި ަޔ ި ހ ަ ވ ަ ފ ަ ނ ަ ނއ ް ަ ަ އއ ް ކ ެ ވ ޮ ނ ެ އ ް ޅގަނޑ ު ެ ލ ެ ތ ެ ސ ާ މ ގ ާ މވެ .އަ ު އއ ް ު
ނ ި ތއ ް ި އމ ް ި ސ ި ނ ި ޖ ަ މަ ، ާނ ަ ނ ަ ލބުނެ ވެަ . ހ ަ ކ ަ ަ ތއ ް މވެ ް ގ ެ ށ ެ މ ް ނތ ީ ާ އ ާ ތހ ު ތއ ް ު ވ ު
މ ި ގ ި ކ ި ގލްޓ ީ" ި ވ "ޓ ްރޫ ލީ ،މޭޑްލީި ، އ ަ އ ަ ހ ަ ވ ަ ކ ަ ަ ތވެެ . ފ ެ މ ޮ މ ް އ ާ ށ ާ އގަނޑ ު
ވ ި ޅގަނޑ ު ކުރާ ި ބ އަ ހަރު ި ލ ި ި ނ ކުރު ަ ނ ަ އތުރު ަ ށ މ ް ކ ް ކ ް ހތ ް ާ މން ،އަ ު މ ު ނ ު
ހ ި ފ ި ހ ަ ވ ަ ނވެ ަ މ ަ ހ ަ ހރ ީ ަ ސ ގެނެ ސްދ ީ ަ ކ ފ ެ އރާ ް ތ ް ވ ޮ އވެާ . އ ާ ހދި ާ ާ ޅގަނޑ ު ު ނ އަ ު ގ ު
ހރ ީ ަ ތއ ާްޔރަ ށެ ވެ. ޅގަނޑ ު ު އަ ު
ކ ި އ ި ގ ި މގ ެ ި ި އ ީ ސ ަ މ ަ ބންދު ތެރޭ ަ ޅގަނޑ ު ަ ތއ ް ސރ ީ ް ތ ާ ފލ ް ު އތުރު ން ،އަ ު ޔ ު ކ ު މ އާ ި ހ ަ މވެ .އަ ދި ަ ސ ވ ވެ ް ްނ ެ ލގެ ެ ނ ެ ހ ް އ ެ މ ެ ބލ ީ ެ ސ ެ ވެ ް ޒ ާ މމްބަރު ނ ާ އ ާ ކ ރާ ު އ ު
ސ ހަދާ ށެ ވެ .ޔޫ ި ނވ ީ ޑ ަ ތ ަ މ ފުރަ ަ ނ ބ ް ޯނޓ ް ް ޭނ ް ނ ެ އ ް ެ ޓއު ު ޅގަނޑ ު ބ ު މ އަ ު ނ ރެ ި ޅގަނޑ ު ަ ޒ ޑ ަ ގ ަ މވެ. ކރ ީ ެ ޯނޓ ް ް އއ ް ޮ ކ ެ ތ ާ ތށްާ ، ސޕ ީއަ ާ ތއ ާްޔރު ު ސ އަ ު ެނ ު ފ ު
ހތ ް ި މ ކުރާ ި ކކ ީ ަ ތ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ވ ަ ނ ަ މވެަ . ސ ގ ް ކ ް ނ ެ އ ް ޅގަނޑ ު ެ މވެ ް ޅނ ީ ެ ސ އަ ު ކ ު ު
ދ ި ށ މީރު ި ސ ަ ސ ޑ ަ މނ ަ ނ ތ ް އގ ެ ެ ވ ެ ތއ ް ވަރަ ް ޯނޓ ް ް ށ ވެ ް ްނ ް ނ ެ އ ް ގޭ ެ އވެޭ .
އއްޗެ ި ފ ި މ ި ި މވެ. ހ ހެދު ެ ކ ެ އޮ ، ނ ާ އންދު ާ ކ ި ގ ި އރު ި ، ޔ ި ބންދު ި ޗއްޓ ީ ަ ނ ދި ަ ަ ރ މ ް ނ ެ ޅގަނޑ ު ު އ އަ ު މ ު މ ު
އއ ް ަ ސ ޑ ަ ސ ަ ދު ަ ތ ޗއްޓީގެ ެ ސ ހެދ ީ ެ ޯނޓ ް ް ކ ވެ ް ހ ް ވ ް ފ ާ ނ އަ ނެ އ ް ާ ހ ު މވެު . ފ ު ބޑ ު ި ނ އާ ި ި ށ ދަ ތުރު ދި ަ ުނ ަ މވެ. ޔއ ީ ެ ނޅ ަ ް ފ ޮ ކ ޮ ްނ ެ ލގ ެ ެ ހ ް މމްބަރު ނ ާ އ ާ އ ު ފ ު ނމ ު
ކ ި މވެ .އާ ި މ ި ތ ަ ނ ަ ގ ަ ނ ހަނދު ަ ކގ ެ ަ ތއ ް ަ ނ ަ ަ ތކެއ ް އލާއާ ެ ށލ ީ ެ ކ ް މ ޮ ތ ް ކ ް ގ ު ވ ު އ ު ތ ު
އ ި ށ ި ށ ަ ކ ަ ތ ަ ސ ަ ނ ދު ަ ގ ަ މ ަ ށ ަ ރ ށ ެ ފހު ،މޫދަ ް ކ ް ވ ް ލވެ .ވަރަ ް ޖ ެ އ ދަ ތުރު ވަރަ ް ެ
ކ ި ލ ި ތއ ް ަ އ ަ އ ަ ށ ަ ޅގަނޑުގ ެ ކ ެ ނ ހުރެ ެ ޅގަނޑ ު ެ ކ ް ހޭދަ ޮ މން ،އަ ު ވ ު މއ ް ކުރެ ު އ ،އަ ު
ބއ ްސަ ި ފ ި ގ ި ނވެ ި އ ީ ފވެ ަ އ ަ ލގަނޑ ު ަ ފ ހރ ީ ވަރަ ް މ ް އ ެ ދޮ ް ށ އު ާ ޅގަނޑ ު ު ނ އަ ު ވ ު ލ ު
ފވެ ި ކ ި ބ ި ނ ި ފ ި ށ ި ި ރ އަ ހަރަ ަ ލއ ް ަ ނ ަ ހ ަ މން، އ ެ ށ ެ ކ ް ކ ް ތ ް ޔބު ،އު ާ މ ާ އދިނެ ވެާ . ދ ު
ގ ި ބ ި މ ި ސ ގޭ ަ ބ ަ ސ ަ ނ ދު ަ ގ ަ އ އއްވެ ް ކއު ެ ނވެެ ، ވ ް ެ ކ ާ އވެާ . އއ ްރެ އަ ު ތކެއ ް ު
ފ ި ށ ަ މ ދު ަ ތ ަ ގ ްރޭ ޑ ް 10ގ ެ ފުރަ ަ ނ ވނ ީ ޮ ސ އަ ް ޅގަނޑ ު މަދަ ރު ާ ހ އަ ު ވ ު
ގ ި ބއ ް ި އ ަ މ ަ ހ ަ އވެަ . އއ ް ަ ހ ަ އއ ީ ަ ތވީ، ސ ެ މ ވެ ް ގ ެ ތ ެ މ ެ އވެެ . ވ ެ ފ ާ އއ ް ހަފ ް ާ ޭ ހ ު އ ު
ކ ަ ތ ަ އު އްމީދު ަ އވެ. ގ ެ ކ ެ ކ ާ އ ު
36
ށ ި ހ ދަ ި ފހުި ، ލ ި ޗއްޓ ީއަ ކ ީ ނ ދީރާ ީ ރވަރު ނ ަ ޔ ަ މދި ަ ށ ަ ސ އަ ހަރަ ަ ގ ަ ުނ ޮ ްނ ް ކ ް އގ ެ ް ޅ އަ ހަރަ ް ބޑ ު ު ލބ ު މ ު ށ ދި ު ދޮ ު ކ ި ތ ި މ ި ކ ި ކ ި ބ ި ކ ި ފވެ ި ސ ަ އ ަ ވ އު ނދަ ގ ޫ ަ ރ ަ ވ ަ މޑ ު ަ ލ ަ ވޑްގ ެ ަ ސ ަ ރ ދު ަ މގ ެ ހ ް މ ް މ ެ އއ ީ ޮ ތކެކެވެެ . ވ ް ބލީގ ެ ާ ތ ާ ކ ާ އު ާ ކ ު ށ ު ކޔެ ު އ ު ކ ދަ ި އ ި ނ ި އ ި ލ ި ނ ި ތެރެ ި ކރ ީ ސ ަ ޅ ދު ަ ުނ ރަ ނ ަ ްސ ަ މ ަ ހ ަ ހތ ް ަ މ ަ ރވަރު ް ތކެކެވެެ . ވ ް ލ ް ކ ެ އ ް ޖއ ާ ޗއްޓ ީ ހޭދަ ު ނ ު ގ ު ލބ ު ނ ު ޔ ި ނ ި އގ ެ ތެރެ ި އވެި . ކ ަ ހ ަ ވ ަ ކ ަ ގ ަ ނގެ ަ ނ ަ މ ަ ނ ަ ތ ަ ަ ތކެވެ. އދި ް މ ް ކދި ް ކދިންެ ، ބ ެ އ ް ގ ެ ކ ް ނ ާ ތ ާ މއ ީ ޭ ލ ު އ ު އއ ް ު ކ ު ފ ު
އލްވާން ަ އލ ީ ަ ަ ރޝީ ދު
ގްރޭޑ ް 4
I
އން ަހ ަ މ ަހއ ް ަ މދު ާ ސން ު ޒ ި
މ ަ ތ ުޅ ަ ބަ . އ ޮ ދރު ސާ
ގްރޭޑ ް 8
ށ ި ގ ި ފ ަ ބޑ ު އު ަ ޗއްޓ ީ ަ މ ނ ެ ކ ް ލކ ީ ޮ މ ޮ ނ ެ އ ް ުނ ެ ޅގަނޑ ަ ް ް ލބ ު އ އަ ު ސކޫލ ް ު
I
މ ަ ދ ސްކޫލ ް ހއު . އ ޫ ުރ ި
ި ކ އީދު ަ މ ަ މން، ބންދު ވެ ް ޗއްޓ ީއާ ެ ސކޫލ ް ޮ ް ސ އަ އު ު އ ު ބޑ ު ު ފހަރު
ޓ ި އއ ީ ހއްގެ ަ ދު ަ މވެެ . ޔ ެ ކޅ ެ ް ކ ފުޓު ޯ ްނ ެ ހވީރު ރަ އ ް ެ ވ ެ ހނ ާ ނ ދި ު ބޅަ ު އ ު
ތކެކެވެ .ގެ ި ފވެ ި ސ ަ ރ ދު ަ ސ ގ ް ށ ޮ ނ ބޭރަ ް އ ް ވ ް އއ ީ ވަރަ ް ށ ެ ޅގަނޑ ަ ް ށ އު ާ އަ ު
ގ ި ވ ި ކ ަ ސ ަ ސކޫލ ް ދު ަ މ ފޭ ަ ށ އ މޫދަ ް ވ ް ޓވެ .އަ ދި ް ސ ޯޕ ެ ރޓ ް ް ނ ެ އ ް ޅގަނޑުގެ ެ ތ ު އަ ު
ތ ި ށ ި ޓ ި ލބުނެ ވެ .އީދު ަ ނ ަ ގ ަ ކޅ ެ ަ ނ ވަރަ ް ލ ް ްނ ެ ރަ އ ް ެ ހނ ާ ބންދު ގ ު ވ ު ކ ު އ ު
ގ ި މ ި މވެސްި ، ގ ި ޗއްޓ ީ ަ ނ ަ އ ަ ތކެއ ް ަ ސ ަ ދވޭނީ މަދު ދު ަ މ ވ ް ނ ެ އެރެ ް މ ާ އ ާ ުނ ު ނމ ު
ލ ި ި ހ ަ ތ ަ މ ަ ުނ ަ ށ ނ މޫދަ ް އގ ެ ް ކ ވަރަ ް ނ ެ ކ ް ނ ޮ ހ ް ށ ހެނދު ާ ފ ާ ނ ޭ ބންދަ ު ހ ު ފ ު ނމ ު
ށ ި ނ ަ ވ ަ މ ދު ަ ސ ނ ވެ ް ށ އެރެ ް އ މޫދަ ް ނ ެ ކ ް ކ ޮ ެ ތ ކުރާ ާ ކސްރަ ު ކ ހެނދު ު ހ ު އ ު
ދި ަ މވެ. ޔއ ީ ެ ޓ ި ކ ަ ވ ަ ނ ަ ކ ަ ވ ަ މ ދު ަ ްނ ެ ތ ރަ އ ް ެ ކޅ ެ ް ހވީރު ފުޓު ޯ ނ ެ ކ ް ޮ ހނ ާ ހވީރު އ ު ނ ު ބޅަ ު ހ ު
ފވ ެ ި ސ ަ ރ ދު ަ ދި ަ ތކެކެވެ. ވ ް ށ ވަރަ ް ޅގަނޑ ަ ް މވެެ . ޔއ ީ ެ ށ އު ާ އއ ީ އަ ު
ި ސ ދު ަ އއ ް ދު ަ މވެ .އަ ދި ަ ސ ދި ަ ނތ ަ ނ ަ ނ ަ ހ ވ ް ބ ެ ޔއ ީ ެ ށ ވެ ް ަނ ް ތ ް ހ ް އ ެ ށ ެ ޏ ް ފ ް ވ ު
އ ި ކ ި އވެ ި ބ ި ގ ި ކ ި ގ ި ގ ި ރވެަ ، އ ަ ކ ަ ޅވަރު ަ އ އޮ ތ ް ަ ށ ަ ޗއްޓ ީ ަ ރ ތ ާ ތ ު ތ ު ފ ު އ ރަ ު އީދު ު
ޓ ި ްނ ި ސ އާ ި ކ ަ މވެ. ކރ ީ ެ ްނ ެ އ ރަ އ ް ެ ލ ެ ރޭ ގަނޑ ު ވެ ް ހނ ާ މމްބަރު ނ ާ އ ާ ތ ހޭދަ ު ގ ު ވ ު އ ު
ށ އާ ި ސ ދި ަ މވެ. ޔއ ީ ެ ކ ދަ ތުރު ވެ ް އލާއާ ެ ރަ ށްރަ ށަ ް އ ު
ނ ނިދަ ނީ ި ކ ި ސ ަ ވ ަ ކޅެއ ް ތ ޮ ށ ވެ ް މ ް ރ ް ނ ެ ކ ް އަ ދި ޮ ގ ު ވ ު ކޔެ ު މގ ެ ު ހ ު ކ 10ޖ ެ ު މ ރެ އަ ު
ސ ި ނ ި ޅވަރު ގެ ި ކ ި ނ ަ ގ ަ ވ ަ މވެ. ކރ ީ ެ ށ ވެ ް މ ް އތުރު ް ތ ހޭދަ ު ގ ު ވ ު ކޔެ ު ު ސ ި ވ ި ވ ަ މ ދު ަ ނ ަ ަ އއ ް ކ ެ ނ ެ ކ ް މވެ .އަ ދި ޮ ކޔެ ވ ީ ެ ނ ވެ ް ކށް ،ގުރު އާ ް ނމާދު ޮ އދު ް ގ ާ ހ ު
ށ ަ ހޭދަ ކުރު ަ އވެ. ހ ެ މ ް ފ ު
ތ ި ރ ަ ނ ަ ށ ދާ ތީަ ، ހތަރަ ަ މވެ .އަ ދި ގުރޭ ޑ ު ަ ހ ަ ވ ަ ކ މ ެ އހ ީ ެ މގެ ެ މ ް ކ ް ފތ ް ކ ީ ެ ކ ޮ ކ ާ ާ އ ު ގ ި ބ ި ޔ ި ތއ ް ި އ ަ އ ަ ކރ ީ ަ ކ ަ ފތ ް ަ އ ގުރޭ ޑްގެ ަ މވެ. ތއ ާްޔރު ވ ީ ެ އއ ް ޮ ބ ެ ެ އު ،
37
ަ ދނެ" ކ ާ އ ވެސް "ކެއ ް ި ލފާނާ ނު ަލ ި އ ި ށގ ަ ވ ަ ތއ ް ަ ވސް ަ ބޑު ޗުއްޓީގެ ދު ަ މ ަ އ ަހރު ަ ކ އެހެން ަ ކ ަ ބ އެވ ެ .އ ެ ަ ށ ަ ބޑު ޗުއްޓ ީ ަ އ އ ަހރު ގ ެ ޮ ކ ުލ ޮ ހ ާ ތ ާ މރު ަހ ާ ިނ ު ރ ް ލ ަފ ް މ ު އ ް ސް ޫ ކދިން ގ ޭ ަގ ި ށ ި ކ ި ޓވ ެަ . ތއ ް އ ަ ކން ަ ވރު ަ އ ަ ނ ަ ރ ަ ވ ަ ރ ަ މވެސް އ ެ ަ ނ ަ ެބ ޖެހެ އެވ ެ .އެހެން ަ ބނ ް އ ަ ނ ރވ ޭ ެ ކ ެ ެބހުއ ް ެ ރވ ޭ ެ ކ ެ އ ުހ ެ ތ ެ ދސް ު ރގެން ު ރ ު ބ ި ތނެއ ް ަގ ި ކ ުހ ި ދ ި ވެސް ި ުނރު ަ ވރު ހ ަ އ ަ ަ ތކެކެވ ެ. ބ ި ދ ަ ވ ަ ކ އ ެއްޗެއ ް ނު ަ ހ ވެސް އ ަ އން ަ ވ ަ ށ ަ ވރު ނ ަ ރ ަ ަ ށ ަފ ޭ ކށް، ެބހުއ ް ެ ށލެވ ޭ ެ ތއ ްޔާ ރު ޮ ތ ބޯ އެއްޗެއ ް ަހ ާ ޓވ ެ .މ ީރު ާ ނ މ ީރު ާ ކ ް ރ ް ްނ ް ކ އ ެއްޗެ ި ސ ަހ ި ދ ި ނ ަ ށ ަ މއ ީ އެ ޮގ ަ ކންމެހެން ަ ސވ ެ. ބއެއ ް އެއްޗިއ ް ެ ދ ެ ތއ ްޔާ ރު ޮ ޮ ށލެވި ާ ކ ް ތ ް ލ ާފނެއ ް ވެސް ބޭނު މ ެއ ް ނު ވ ެ އެވ ެި . އ ި
މިލ ްކ ްޝޭ ކ ް ބޭނު ންވާ ަ ތކެތި؛ ިކރު ަހކުރު ޔ ަ ގޓ ް ޯވ ަ ނ ަ ޓއ ް ލ ެ ތ ޗޮކ ް ެ ވ ެ މ ާ ޭއއ ް ު
ަ ނ ޮގތ ް؛ ތއ ްޔާ ރު ކުރާ ެ ހކުރާ ި ޔގަޓާ ި ކރާ ި ިވ ަ ނ ަ ނ ަ އ ަ ތ ވ ެ ޭނ ް އ ޯ މ ާ ވއްތަރެ އްގެ ޭ އއ ް ު އ ބ ު ހ ި ޗޮކްލެޓު ި ށ ަ ލ ަ ގރާ ލާށެ ވެ. މ ް ސޗަރަ ް މކ ް ް ށ އަ ާ ފ ު ޅ ު
ފ ްރު ޓ ް ެ ސލެޑ ް
ބޭނު ންވާ ަ ތކެތި؛ ވ މ ާ ޭ -
ޅދި ި ަރ ޕައު ޑ ާ ކ ު
ސ ބ ޖޫ ް -ލުނ ޯ
ހ ި ިވ (ސެ މ ީ މ ާ ކ ޭ
ޮނ -ލ ު
ކށް) ޕައު ޑ ާ ޮ
ަ ނ ޮގތ ް؛ ތއ ްޔާ ރު ކުރާ ެ ހ ި ފ ި ށ ަ ޓ ަ ތއ ް ަ ބ ަ ވ ަ ޮށ ަ ފހު، ށ އަ ޅާށެ ވެ .އެއަ ް ކ ް ތއ ް ޯ މ ާ ކ ާށ ޭ އ ު ހ ި އ ި އ ޕ ެ ަޕ ޕައު ޑ ަރާ ި ޮނ ި ސ ބ ޖޫ ް ްސ ލުނ ޯ ވ އަ ދި ެ އއ ް ސަ މ ާ މ ާ ލ ާ ކ ޭ ހ ރަ ނ ަ ށ ަ ލ ަ ކލާށެ ވެ. އއ ް ޮ ށ ެ ގޅަ ް މ ް އގ ެ ތެރެ އަ ް ށ އަ ާ ޭ ފ ު ޅ ު
38
ބޭނު ންވާ ަ ތކެތި؛
ަ ކރާ ޮ ލލ ީ
ފ ި ތށީގެ ކަރާ ަ ދ ަ ނ ެފ ި ްސގެ ި ވ ަ ށ ަ ކ ް ނ ޮ މ ް އ ާ 8ސަ މ ާހކުރު ހ ު ތ ި އއ ް ަ ނ ށ ފެ ް ެ -
ަ ނ ޮގތ ް؛ ތއ ްޔާ ރު ކުރާ ެ ހކުރު ި ހކުރާ ި ފ ި ިހ ަ ށ ަ އއްކުރު ަ ވ ަ ށ ަ ސރަ ޕ ް މ ް ނ ެ އ ފެ ް ކ ް ނ ޮ މ ް އ ާ ފ ު ހ ު ހކުރު ި ށ ަ އގ ެ ަ ސރަ ޕ ް ސ ތެރެ އަ ް ނ ކަރާ ޖ ޫ ް ހ ް ހަދާ ށެ ވެޭ . ފ ު ތ ި އއްޗެ ި ށ ަ ޅ ަ ލލ ީ ހަދާ ަ ހ ަ ހ މ ް ށ ެ ށ ތެރެ އަ ް ތއ ް ޮ އ ެ ޅލާށެ ވެެ . އަ ާ ފ ު އ ު ޑ ި ގ ި ގ ި ބ ި ފް ި ބ ަ ނ ަ އރު ަ ހ ަ އ ަ އ ަ ޖގ ެ ގަނޑުކުރާ ަ ހއ ްޓާ ށެ ވެ. ދ ް ނ ެ ވ ް ރ ު
ކކީސް އ ަފ ުލ ޫ ާ
ބޭނު ންވާ ަ ތކެތި؛ އއ ް އާ ަ ލ ެފ ު
ފ ި ޮށ ަ ވލ ަ ައ ކ ް ކދި ޮ ށ ކ ާ ްނޓ ް ު
ނޓު ަ ޕީ ަބޓަރު
ހ ި ކ ި ފ ި ިށ ަ ނ ކ ް ނ ޮ މ ް ވ ާ އ ާ ށ ު ހ ު
ލ ި ސ ަ އަ ލ ް ައޑ ް މންޑ ް ް
ލޓ ް ި ސ ޗޕ ް ް -ޗޮކ ް ެ
ަ ނ ޮގތ ް؛ ތއ ްޔާ ރު ކުރާ ެ ށ ކޮށަ ި ތ ި ށ ަ ތއ ް ަ ށ ަ ށ ަ އާ ަހ ނގާށެ ވެ .އެއަ ް އގެ އޮ ް ކ ް ވއ ް ޮ ކ ް ނ ޮ އ ޭ ފ ު ލ ު ފ ު ގ ި ނ ަ ވ ަ ނ ަ ނޓު ަ އ ޕީ ަ ފޅ ީ ަ އއ ް ަ އާ ަ ސ ވއްތަރެ އްގެ ސޯ ް ޭނ ް ލގ ެ ެ ތ ބ ު ބޓަރު ު ފ ު ލޓ ް ި ނޑ ާ ި ްނޓާ ި ކކ ަ އ އަ ލ ް ަ ވލ ަ ގޅާށެ ވެަ . ސ ޗޕ ް ް ޮނޓ ް އަ ދި ޗޮކ ް ެ އ ޮ މ ް ެ އއ ް އު ނ ު ށ ި ސ ަ ނ އާ ަ އވެ. މނ ީ ެ ކ ް ތއ ާްޔރު ޮ ކކ ީ ް މ ް ނ ު ފލ ް ު ޅ ު ގ ު އު ނ ު
ސންޑްވިޗ ް ޗީޒ ް ޭ
ބޭނު ންވާ ަ ތކެތި؛ ނ ާ -ޕ ް
ޅދ ި ި ަރ ކ ު
-ޗީޒ ް
ަސޓަޑ ް މ ް
ނ ި ެޔ ަ އޒ ް -މ ޮ
ލ ި ސ ަ ފތ ް ޓއު ް ެ -
ޮނ -ލ ު
ަ ނ ޮގތ ް؛ ތއ ްޔާ ރު ކުރާ ެ ޅދި ި ޮނ ި ނ ި ށ ަ ލ ަ ރ އަ ދި ަ އ ަ ެޔ ަ ނ ހ ާޕ ް މ ް ކ ް އއ ް ޮ ސޓަޑ ް ެ މ ް މ ޮއޒ ްއާ ލ ާ ފ ު ށ ު ކ ު ގ ި ގ ި ތ ަ ށ ަ ތ ަ އ ާނގެ ެ ޅލާށެ ވެ .އެއަ ް ފތީގެ ެ ޮ ގ ާ އއ ް ފަރާ ު ފހު ،ޕ ު އ އު ނ ު ދ ފަރާ ު ފ ި ލ ި އ ޗީޒ ް ަ ށ ަ ވ ަ ސ ަ ތއ ް ވލާށެ ވެެ . ތ ް ހ ޗީޒ ް ޮ މ ް ޓއު ް ެ ނ ފޮރު ާ ފތ ް ޭ ފ ު ބއ ް ު ނ ި މ ި ެޔ ަ އގ ެ ަ ވ ަ ޅލާށެ ވެ. ސ މ ޮ ކ ވެ ް ތ ް އޒ ް އަ ާ ނ އަ ނެ އ ް ާ މށްޭ ، ފޮރު ު
39
އ ވ ު ބު ލީކުރު ން ހުއ ްޓު ު މ ަގ ި ވ ަ ދއުރު ަ ނވެރިޔާ ގެ ަ ށ ޮ ެ ބޑު ރ ް ބލެ ި ފ ި ގ ި މވެ ަ ބލ ީ ކުރު ަ ކ ަ ލ ަ ވ މކ ީ އާ ް ް އ ާ ނ ު އ ު ތ ު ސކޫ ު ނގެ ި އކެވެ .ދަ ި ވ ަ ށ މ ް ރވަރު ް ސ އާ ދަ ެ ގ ް ށ ޯ ވަރަ ް ކޔެ ު ނ ި ތކެއ ް ކުރަ ި ބޮޑ ެ ި ވ ަ ތ އަ ސަ ރު ަ ބލީގ ެ ކ ެ މކެވެު . ކ ި ި އ ަ ހ ަ ވނީކ ީ ަ ށ ަ ޝކާރަ އަ ަ ޒ މ ެ ކ ް ބލ ީ އަ ާ މ ު ނ ު ފ ި އ ަ ވެ ަ ނ މ ް ނ ެ ކ ް ޖ ެ ކއ ް ާ އ ާ ބލ ީ ކުރަ ު ޏއ ް ނޫ ނެ ވެު . ވ ު ނ ފެނ ަ ދާ ަ އގެ ނޭ ެ ށ ވެ ް ޖ އަ ް ތ ް ކއ ް ާ ދވޭ ސ ޭ ްނ ު އވެ. އަ ސަ ރު ފޯރަ ެ ވ ަ ދ ކ ް ނ ފޯރު ޮ ލ ް ށ ް މ ް ބލ ީ ކުރު ް ށ ޭ ސކޫ ު ހއ ްޓު ު ނ ު ު ނވެ ި ލ ި އހީގެ ި ނ ޭނ ް އހ ީ ވ ެ ް ނގެ ެ ރ ް ބ ެ ނ ެ އތުރު ް ެ ސ ބ ު ގ ި ްސ ި ނގެ ި ނވެ ި ލ ި މ ަ މ ަ ށ އ ވަރަ ް ރ ް ބ ެ އވެެ . ވާނެ ެ ހއ ާ ކ ު އވެ. ނ ވާނެ ެ ޭނ ް ބޑ ަ ް ޮ ށ ބ ު
ތ ެ ގޭ ެ އން ރ ި އުނ ަގނ ަ އ ޭ ދން ފ ުެށން ްނ ި ކއްޗެއ ް ަ ނ ކ ް ބލ ީ އަ ކ ީ ޯ ޖ އަ ް ކއ ް ާ ށ ު ު އ ި ހ ި ނވެ ި ލ ި ސއ ަ އއްގެ ަ ށ ނ ވަރަ ް ތ ް ރ ެ ބ ެ ެ ްޔ ު ރަ ނ ަ ނ މ ް ނ ވާނެ ެ ދ ް ގޅަ ް ށ ބުނެ ޭ ބލ ީ ކުރު ު އވެު . އ ކުރާ ނެ އަ ސަ ރު ދަ ި ތ ި ށ އެނގ ޭނެ ފޅަ ް ވާނެ ޮ ގ ާ ރ ު ގ ަ އވެ. ނ ވާނެ ެ ދ ް ށ ވެ ް ތ ް ޮ ސ ބުނެ ޭ އ ދަ ި ގ ި ތ ަ ސ ަ ށ ފޅަ ް ކ ޮ ކ ް ނ ދަ އ ް ާ ދިރާ ާ ރ ު ގ ު ތ ު ތ ދަ ި ވ ަ ނ ަ ްނ ަ ނ އަ ނ ަ މީ ަ ޅ ކ ް މ ް ފ ު ރ ު ނ ު ބލ ީ ކުރަ ު ކ ު ހ ު ބލ ީ ކުރާ ަ ޖ ަ ކއ ް ަ މ ނ ެ އ ް ކން ،އެނގ ޭ ެ ކ ް ހ ް އ ެ ެ ނ ު ނ ު ނވެ ި ލ ި ށ ަ ހ ަ ހ މީ ަ ަ ޔ ބ ެ ކއްޖެއްގެ ެ ވނ ީ ެ ކ ް ރ ާ އ ު ފ ު ްނ އޮ ނ ަ ށ ަ ބ ަ ބ ަ އވެ .ސަ ަ ްނ ވނީެ ، ކ ް ެ ކދިނ ާ އ ު ހ ަ ވ ަ ލއ ް ދއްކޭ ެ ކ ެ ޅ ް މންނެ ވެާ . ވ ު ކޑ ަ ު ނ ު ގ ު ު
މންނެ ވެި . ހއ ް ަ ށ އޮ ތ ް ަ ކ ަ މ ަ މ ނ ެ ކ ް ލކ ީ ޮ މ ް ވ ު މަދު ު
ލ ި ވ ަ ނ ަ ތ ވދާ ނެ ެ ހ ެ ތ ވެ ް ކއްޗެއ ް ޯ ކެއ ީ ޯ ސ އަ ާ އވެު .
މ ި ސ ދަ ި އ ދު ަ ވ ަ ދު ަ ވ ވ ެ ކ ެ ޅ ެ ކ ވެ ް ހއްގެ ދި ާ ފ ާ އ ު ރ ު ހ ު
މ ި ގ ި ގ ި މ ަ ހއ ް ަ އ ދު ަ ލ ަ ޖ ނ ެ އ ް ވ ެ ވ ެ އ ެ ް މ ާ އ ދި ާ ސކޫ ު
ނ ަ ކ ަ ހ ަ ވ ަ ނ ަ ަ ކޅެއ ް ތ ޮ ލ ް ތ ް ހ ޮ މ ެ ކ ް ކ ދަ އ ް ާ ނ ާ ކ ާ ބ ޭ ގ ު ވ ު ގ ު
ލ ި ކ ަ ަ އވެ. ވދާ ނެ ެ ށ ެ ކ ް ލ ޮ ތ ް ހ ޮ ކ ެ ސ ާ މ ާ ބ ޭ ވ ު ނ ު ގ ު
މވެ. ލ ެ ކ ް ސ ޮ ހ ް ށ ު ު
ްނ ވަރަ ަ ނ އަ ނ ަ ނ ކދި ް ށ ެ ކ ް މ ް ސ ާ އ ު ލ ކުރަ ު ވ ު ު
ނ ފެ ި ލ ަ ސ ށ ވެ ް ކ ް ކ ް މ ޮ އާ ް ސ ާ ތ ު ވ ު ށ ކުރާ ު ނ ު އވެި . ުނ ަ ލ ަ ސ ަ ނމަެ ، ކ ް ދާ ނެ ެ ށ ބ ާ މ ާ މންދު ރު
40
ށ ި ނ ި ސ ި ްސކުރު ަ ނ ަ ށ ަ މ ް ކ ް ކ ް އތުރަ ް ވެ ް ހއ ާ ހތްވަރު ި އވެ. ލބޭނެ ެ
ި އނ ް ާ ޒރު ގެ ި ސގ ަ ްނލ ް ަ ތއ ް ަ ދސ ް ޮ ކ ް ށދިނު ން ކުއ ް ަ ޖ ު ކ ބު ލ ީ ކުރު ު މން ގ ަ ިނ ަފ ަހ ަ ރ ް ށ ު ކދިން އެ ަ ކނ ް ި ސއ ްރު ު ކ ެ ރއެވ ެ. މ ަފ ަ ި ދ ަ ކން ަ ކ ު މން ު ކދިން ހޭ ުލން ެ ތ ި ވ ަ ރކުރު ު މ ް ށ އެ ު ކދިނ ަ ްނ ް ށ ބު ލީގެ
ި ސގ ަ ްނލ ް ަ ތއ ް ކ ަ ިޔ ި އދޭށެ ވ ެ.
ޖ ަ ކުއ ް ާ އ ް ށ ބު ލ ީ ކ ަ ުރ ު މން ަ އނ ަ ްނ ަ ކނ ް އެނގ ޭ ެ ނ ި ސގ ަ ްނލ ް ަ ތއ ް: ސް ޫކ ަލ ް އ ަ ށ ނު ދި ު ށ ަ މ ް ބ ަހނާ ދެއ ް ު ކން /ސް ޫ ކ ުލ ަގ ި އ ު ރ ަ ކ ި އ ް ދ ށ ގެން ާ ަހ ަ ރ ާ ކތ ް ަ ތ ު އ ަ ކ ަގ ި ބ ި އވެރިނު ު ވނ ް އ ަ ކެ ުށ ަ މ ް ބ ަ ދ ުލ ަ ތކެއ ް ަ އނ ަ ްނން ފ ުެށން ސާ ުފ ާތހިރު ަ ކ ަ މ ް ށ ަ ސ ާ މ ުލ ަ ކން ދިނު ން ު ކޑ ަ ު ވނ ް ިލ ެ ބ ު މން ަ އ ި އ ގްރޭޑްސް ަ ތއ ް ަ ދ ް ށ ު ވނ ް ޮބ ުލ ަގ ި އ ި ރ ުހ ާ މއިަ ، ށ ަ ބނޑ ަ ް ތދު ު ވން ަފ ަ ދގ ަ ިނ ަ ލ ަ ބ ި ތއ ް އިތު ރު ު ވނ ް ައ ަ ވސް ަ އ ަ ވ ަހ ް ށ މޫޑ ް ަ ބ ަ ދ ުލ ު ވނ ް
ވނ ް ރކުރު ު ު ކދިން ބާރު ވ ެ ި ި އ ނ ެ ށގ ެ ް ކ ް ނ ޮ ޭނ ް ޓލ ް ެ ކޑ ް ް އއ ް ބ ު ސ ޫ ްނ ި ށ ި ވސ ަ ކދިނ ަ ނ ނ ް ކޅަ ް ދ ޮ މ ެ ްނ ް ބލ ީ ކުރު ާ އދި ު ށ ު ު
ނ ފެ ި ބ ަ ނ ަ އ ަ ނ ަ ނއްޖެ ަ ބލ ީ ކުރާ ަ ނ ލ ް ތ ް މ ެ ތ ް ު އ ަ ނ ކ ް ދވެނީ ެ އ ެ ށ ެ ޖ އަ ް މ ް ކއ ް ާ ބލ ީ ކުރާ ު ނ ު ހުރު ު
ސ ތެރެ ި ފ ި އެނ ި އ އޮ ނ ަ ގ ަ ނ އ ް ލ ް ނ ވާނެ ެ ްނ ް ކ ާ އވެު .
ށ ި ކ ަ ހތްވަރެ އ ް ަ ނދިއު ަ ށ ބުނެ މ ް މ ް ށ ގެ ް ކރިއަ ް ު
ނ ދަ ި ލތެރެ ި ވ ަ ނ ަ ށ ފޅަ ް އ ް ތ ް ލގ ެ ާ ރ ު މހައު ު ސކޫ ު ު
ޔ ި ށ ި ކ ަ ކދިނ ަ އވެ. ނވާނެ ެ ދ ް ްނ ް އ ޭ ު
ނވެ ި ލ ި ބލ ީ ކުރާ ަ ޔ އަ ް ބ ެ ނ ެ ކ ް ކދި ް ރ ާ ށ އެނގ ޭ ނ ު ު ި ހނީ ނ ަ ތ ަ މ ފުރަ ަ އ ަ ނ ޖެ ެ ގ ް މ އަ ް ނ ެ އ ް ނ ެ ކ ް ނ ެ ބ ް ހ ާ ސ ު
އއ ީ ކުރެ ި ކއ ް ަ ކ ަ ޅ ަ ވދާ ނެ ރަ ނ ަ ކ ެ ޖ ު މކެވެު . ގ ު ަށ ި ބ ި މ ަ ނ ަ ބލ ީ ކުރާ ަ އ އެ ، ފ ް ނދިއު މ ާ ރ ު ސ އެނ ު ު ކ ި ވ ަ ނ ަ ބޑުމ ީ ަ ހ ަ ވ ަ ްސކުރަ ް ކ ޮ ބލ ީ ކުރާ ހއ ާ ހ ާ ާ ތ ު ނ ު ގ ި ކ ި އރ ީ ަ ކއްޖެއ ް ަ ވ ަ އ ަ ނ ަ ަ އ ށ ެ މ ް ކ ް މ ެ އ ު ހއ ްޓު ު ނ ު ގތ ް ި ސ ަ އ ނ ެ ށގ ެ ް ކ ް ނ ޮ ޭނ ް ޓލ ް ް ުނނެ ޮ ބ ާ ތއ ް ބ ު މ ޫ ދ ި ށ ި ކދިނ ަ އވެ. ވދާ ނެ ެ ްނ ެ ްނ ް ވސ ާ ު
ނ ި ށ ަ ކ ަ ކުރާ ަ ނ ކ ް ކ ް ނޖ ެ ެ ރޕޯޓު ކުރަ ް ކ ް ހނީ ާ
ށ ަ ތ ަ ކ ުލގެ ަގވާއިދު ަ ވނ ް ރ ު ކ ް ސް ޫ އ ުހ ުލވ ެ ި ގ ި ދތެރޭ ަ ނ ލ ް އ ް ކދިނ ާ ްނ ޭ ސކ ޫ ު ބލ ީ ކުރާ ު ު ބ ި އ ަ ކ ަ ގ ަ ނ އަ ނ ަ ނ ަ ަ ނ ކ ް ތކ ީ ޮ ްނ ޮ މ ް ކ ް ތއ ް ކުރަ ު ނވެ ި ލ ި ބލ ީ ހ ެ ނ ޖެ ެ ށ އެނގެ ް ޔ އަ ް ބ ެ ެ ރ ާ އވެު .
41
ނވެ ި ލ ި ނ ި ށ ަ އދާ ރާ އަ ަ ޔ ބ ެ ނ ެ ކ ް ކ ް ކ ް ލގ ެ ޮ ް ރ ާ ސކޫ ު ފ ި ށ އެނ ި އފަދަ އ އޮ ނ ަ ގ ަ އވެ .އަ ދި ެ ނ ވާނެ ެ ްނ ް އަ ް ތއ ް މެދު ވެ ި ލކުރާ ނީ ނ އަ ަ ނ ަ ރވެއްޖެ ަ ހ ަ ލ ް މ ް ލ ެ ާ މ ު ސކޫ ު ފ ި ށ އެނ ި ނވެ ި ލ ި ކ ި ި ގ ަ ހނެ އ ް ަ އ ޔ އަ ް ބ ެ ނ ެ ކ ް ރ ާ އޮ ނ ަ އވެ. ނ ވާނެ ެ ްނ ް
ACADEMIC
ACADEMIC CALENDAR 2021 - 2022
ުދިރާސީ ކަލަންޑަރ
CALENDAR 2021 - 2022 MINISTRY OF EDUCATION MALÉ, REPUBLIC OF MALDIVES
YEAR
MONTH AUGUST
2021
SEPTEMBER
OCTOBER
NOVEMBER
DECEMBER
JANUARY
FEBRUARY
2022
MARCH
APRIL
MAY
JUNE
JULY
AUGUST
School days
S
M
T
W
T
F
S
1 8 15 22 29 5 12 19 26 3 10 17 24 31 7 14 21 28 5 12 19 26 2 9 16 23 30 6 13 20 27 6 13 20 27 3 10 17 24 1 8 15 22 29 5 12 19 26 3 10 17 24 31 7
2 9 16 23 30 6 13 20 27 4 11 18 25 1 8 15 22 29 6 13 20 27 3 10 17 24 31 7 14 21 28 7 14 21 28 4 11 18 25 2 9 16 23 30 6 13 20 27 4 11 18 25 1 8
3 10 17 24 31 7 14 21 28 5 12 19 26 2 9 16 23 30 7 14 21 28 4 11 18 25 1 8 15 22 1 8 15 22 29 5 12 19 26 3 10 17 24 31 7 14 21 28 5 12
4 11 18 25 1 8 15 22 29 6 13 20 27 3 10 17 24 1 8 15 22 29 5 12 19 26 2 9 16 23 2 9 16 23 30 6 13 20 27 4 11 18 25 1 8 15 22 29 6 13 20 27 3 10
5 12 19 26 2 9 16 23 30 7 14 21 28 4 11 18 25 2 9 16 23 30 6 13 20 27 3 10 17 24 3 10 17 24 31 7 14 21 28 5 12 19 26 2 9 16 23 30 7 14 21 28 4 11
6 13 20 27 3 10 17 24 1 8 15 22 29 5 12 19 26 3 10 17 24 31 7 14 21 28 4 11 18 25 4 11 18 25 1 8 15 22 29 6 13 20 27 3 10 17 24 1 8 15 22 29 5 12
7 14 21 28 4 11 18 25 2 9 16 23 30 6 13 20 27 4 11 18 25 1 8 15 22 29 5 12 19 26 5 12 19 26 2 9 16 23 30 7 14 21 28 4 11 18 25 2 9 16 23 30 6 13
19 26 2 9
Exam days
Term
Duration
No. of Days
Term 1 10 Aug - 23 Dec 2021 Term 2 16 Jan - 30 Jun 2022 Total
CALENDAR DATES
89 111 200
PUBLIC HOLIDAYS
3 Aug 2021: Teachers Reporting Day 10 Aug 2021: Academic Year 2021-2022 Starts 9 Aug: Islamic New Year 10 Aug: Education Act comes into effect
8 Sep: International Literacy Day 16 Sep: 1st PD Day 26 Sep: Academic Year for Grade 11 starts 5 Oct: Teachers' Day
7 Oct: National Day
17 Oct - 21 Oct: First Term Mid Break
18 Oct: Prophet Mohammad (SAW) Birth Day 3 Nov: Victory Day 7 Nov: The Day Maldives Embraced Islam 11 Nov: Republic Day
5 Dec - 16 Dec: First Term Exam 23 Dec: End of First Term 26 Dec - 13 Jan: First Term Holidays
1 Jan: New Year
16 Jan: Beginning of Second Term 3 Feb: 2nd PD Day
20 - 24 Mar: School Self Evaluation (SSE) 20 Mar - 31 Mar: Second Term Exam & Mock Exam Gr. 10,11 &12
2 Apr: First of Ramadan
3 Apr - 7 Apr: Second Term Mid Break 21 Apr: 3rd PD Day 1 May: Labour Day 2 May: Eid - al - Fitr 3 May - 4 May: On the occasion of Eid - al - Fitr
10 May: Children's Day
12 Jun - 23 Jun: Second Term Exam 30 Jun: End of Second Term 8 Jul: Hajj Day 9 Jul: Eid - al - Adha 10 Jul - 12 Jul: On the occasion of Eid - al - Adha 26 Jul - 27 Jul: Independence Day Holidays
3 Jul - 1 Aug: Annual Holidays 2 Aug 2022: Teachers Reporting Day 7 Aug 2022: Academic Year 2022 - 2023 Starts
Weekends
Term holidays
46
Professional Development Day
Public holidays