The five broken circles
The five broken circles
Σύγχρονοι θερινοί Oλυµπιακοί αγώνες. Ευγενής άµιλλα ή εµπορευµατοποίηση του ιδεώδους;
1
AKTO ΑΘΗΝΑΪΚΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ
ΚΛΑΔΟΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗ
BA (HONOURS) DEGREE IN GRAPHIC DESIGN MIDDLESEX UNIVERSITY
ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ “ THE FIVE CIRCLES” Σύγχρονη θερινοί ολυμπιακοί αγώνες. Ευγενής άμυλα ή εμπορευματοποίηση του ιδεώδους ;
ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΗΦΑΚΗΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΡΤΕΜΗΣ ΡΟΥΣΣΟΣ
2012-2013 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ 17 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013
The five broken circles
ΕΡΕΥΝΑ, ΣΥΓΓΡΑΦΗ & ΣΧΕΔΙΑΣΗ Σηφάκης Μιχάλης ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΕΙΡΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ PF Futura Neu ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ Adobe Indesign CS6® ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΧΑΡΤΙ ΤΟΜΟΥ Velvet 130gr ΧΑΡΤΙ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ ΑΚΤΟ © Σηφάκης Μιχάλης Πνευματικά δικαιώματα κατοχυρωμένα. Επιτρέπεται η αναδημοσίευση τμημάτων της έκδοσης,κατόπιν έγγραφης άδειας και μόνο με αναφορά της πηγής.
6
The five broken circles
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Λόγοι επιλογής θέματος..................................................................................................................................... Σελ.008 Η μεθοδολογία....................................................................................................................................................
Σελ.012
1
Η μηχανή του χρόνου.......................................................................................................................................... Σελ.020
2
Η αναβίωση........................................................................................................................................................... Σελ.028
3
Το Λογότυπο και οι συμβολισμοί.................................................................................................................... Σελ.036
4
Τζιμ Θορπ............................................................................................................................................................... Σελ.048
5
Το μάρκετινγκ και οι Χορηγοί........................................................................................................................... Σελ.056
6
Το ντόπινγκ............................................................................................................................................................. Σελ.114
7
Made in China.................................................................................................................................................... Σελ.122
8
Βρετανική αγώνες................................................................................................................................................ Σελ.130 Συμπεράσματα και επίλογος
Σελ.138
7
Λόγοι επιλογής θέματος
The five broken circles
Οι ολυμπιακοί αγώνες ήταν πάντα ένα γεγονός που με γοήτευε να το παρακολουθήσω. Δεν ήταν μόνο το υπερθέαμα αυτό που με προσέγγιζε, αλλά κυρίως το μήνυμα που θέλει να περάσει αυτή η γιορτή. Είναι η μαγεία του αθλητισμού στην απόλυτη μορφή του. Λέω στην απόλυτη μορφή του γιατί στο μυαλό μου έρχεται το αθλητικό ιδεώδες των Αρχαίων Ελλήνων, ένα ιδεώδες που εγώ προσωπικά ζηλεύω. Ένα ιδεώδες που μάλλον Όλοι μας θα έπρεπε να το ζηλεύουμε γιατί στους αρχαίους αγώνες, κατά την διεξαγωγή τους στην Ολυμπία οι αθλητές αγωνίζονταν μόνο για ένα στεφάνι ελιάς και τίποτα παραπάνω. Φτάνοντας όμως στο σήμερα αυτή η μαγεία της ανθρωπιστικής αξίας παρατηρώ ότι έχει χαθεί. Έτσι αποφάσισα μέσα από την ερευνητική μου εργασία να ασχοληθώ με την αλλοίωση αυτής της Ιδανικής γιορτής κατά το πέρασμα των αιώνων και να καταλάβω ποια ήταν τα αίτια που«χάθηκε» όλο αυτό. Προσπάθησα λοιπόν με τις ελάχιστες γνώσης που έχω να καταλάβω τι πήγε στραβά. Ανέτρεξα στο Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα με σκοπό να εμπνευστώ από όλη αυτή την ιστορία μας. Μετά λοιπόν από ελάχιστη σκέψη κατάλαβα ότι μάλλον είναι το χρήμα η κύρια αιτία διαφθοράς. Οπότε μετά από την καθοδήγηση του Καθηγητή μου Κ. Αρτέμη Ρούσσο, αλλά και δική μου απόφαση, το κομμάτι που θα έπρεπε να ερευνήσω ήταν κυρίως το marketing, οι χορηγοί, οι στρατηγικές και γενικά τις σταδιακές αλλαγές των αγώνων σε όλους αυτούς τους τομείς και όχι μόνο, που μας έφτασαν στην πλήρη εμπορευματοποίηση των αγώνων.
10
The five broken circles
Αν και το marketing ήταν ένα ρίσκο για μένα γιατί είναι λίγο «έξω από τα νερά μου.» Αυτό όμως ήταν και το ωραίο της όλης ιστορίας γιατί ναι μεν ήταν ένας άγνωστος νέος κόσμος για μένα, ήταν όμως ένας κόσμος με ανοικτές πόρτες που με περίμενε να τον εξερευνήσω. Όμως δεν θα ήταν κάτι ανούσιο για μένα επειδή το οικονομικό κομμάτι της ολυμπιάδας δεν συνδέετε άμεσα με την γραφιστική. Ο λόγος είναι ο εξής, γιατί έτσι όπως Στόχος κάθε σχεδιαστή οπτική επικοινωνίας που ασχολείται με την ολυμπιάδα είναι να παλέψει και έχει την πρόκληση, του αρχαίου ολυμπιακού ιδεώδες. Ενώ παράλληλα θα πρέπει να κάνει κάτι διαφορετικό, κάτι φρέσκο που να ξεπερνάει το λογότυπο με τους πέντε κύκλους, που είναι μοναδικό συμβολικό στοιχείο και τόσο δύσκολο να αντικατασταθεί. Έτσι και εγώ με την σειρά μου μέσα από την έρευνα μου θα καλλιεργείσω τον τρόπο σκέψης μου, τον τρόπο που λειτουργώ ως σχεδιαστής ώστε να μάθω να είμαι λιγότερο επιφανειακός στην δουλειά μου. Απώτερος σκοπός μου λοιπόν είναι να αναβαθμίσω τις γνώσεις μου από την ερευνητική εργασία μου και να τις εφαρμόσω στην πτυχιακή μου, με θέμα την «σχεδίαση μέρους μιας Ολυμπιάδας».
11
Η μεθοδολογία
The five broken circles
Την έρευνα μου θα την χωρίσω σε δύο τομείς, Στο πρώτο κομμάτι Θα ξεκινήσω με την παρουσίαση της ιστορίας των αρχαίων ολυμπιακών αγώνων και θα φτάσω μέχρι το σήμερα. Επίσης θα παρουσιάσω γενικές πληροφορίες για τους αγώνες, το λογότυπο των αγώνων, την ολυμπιακή φλόγα Κ.λπ.. Σκοπός που το κάνω αυτό είναι για να μπορέσει ο αναγνώστης να μπει στο πνεύμα του ιδεώδους των αγώνων. Μετά θα συνεχίσω στο δεύτερο κομμάτι που είναι η εμπορευματοποίηση του θεσμού. Σε αυτό το μέρος θα παρουσιάσω στοιχεία για το μάρκετινγκ των αγώνων, τους χορηγούς και γενικός πληροφορίες που έκαναν αυτή την γιορτή να αλλοιωθεί και να χαθεί ο αρχικός τους στόχος.
14
The five broken circles
Για την εργασία αυτή έχω χρησιμοποιήσει πληροφορίες από το διαδίκτυο, από βιβλία, εφημερίδες, ντοκιμαντέρ αλλά και κάποια ερωτηματολόγια που έδωσα σε αθλητές και δημοσιογράφους. Εδώ οφείλω να ευχαριστήσω πολύ Την Σάντυ Γκαβέρα (δημοσιογράφος), την Alesha Perry (Αθλήτρια ολυμπιακών αγώνων) Θοδωρή Μιστρίδη (Δημοσιογράφος) αλλά ένα μεγαλύτερο ευχαριστώ στον Κ. Αρτέμη Ρούσσο (Υπεύθυνος καθηγητής μου) Που ήταν δίπλα μου όλο αυτό το διάστημα και με συμβούλευε στο πώς να κινηθώ ώστε να βγει ένα άρτιο αποτέλεσμα.
15
A Mέρος*
*Γενικές πληροφορίες
Αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες
The five broken circles
Αρχαίο Ελληνικό αγγείο. Απεικονίση σκηνών ολυμπιακών αθλημάτων. πηγή:www.urbantimes.co/2012
20
The five broken circles
1
Η μηχανή του χρόνου.
H Γέ ν ν η σ η τ ω ν α γ ώ ν ω ν
Αρχαίοι Ολυμπιακοί αγώνε Όλα ξεκίνησαν πριν από δώδεκα αιώνες. Ένας θεσμός, Διακόσιες ενενήντα τρεις Ολυμπιάδες. Μια γιορτή που ακόμα προκαλεί δέος, παρά το πέρασμα των αιώνων και την διαδρομή της μέχρι και σήμερα στον σύγχρονο κόσμο. Οι γνώσεις μας για τους Ολυμπιακούς αγώνες στην αρχαία Ελλάδα, είναι αρκετά πλούσιες από τις περιγραφές δεκάδων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, από απεικονίσεις αθλητικών σκηνών σε αρχαία έργα τέχνης καθώς και από τα ευρήματα των ανασκαφών. Οι Ολυμπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα,ήταν η πιο σημαντική αθλητική διοργάνωση της αρχαίας Ελλάδας. Ήταν μέρος των εορτασμών προς τιμή του θεού Δία, (ο βασιλιά όλων των Θεών του Ολύμπου). Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για τους Αγώνες προέρχεται από το 900 π. Χ. Αλλά πιστεύεται όμως πως υπήρχαν οι Αγώνες από πιο παλιά. Υπάρχει η μαρτυρία που λέει πως οι αγώνες διοργανώνονταν κάθε 4 χρόνια. Ξεκίνησαν στην Πελοπόννησο, στην Ελλάδα. Το 776 π. Χ. είναι η πιο πιθανή χρονολογία που καταγράφεται ιστορικά σαν η χρονολογία των πρώτων Ολυμπιακών αγώνων. Η διεξαγωγή των αγώνων γινόταν κάθε 4 χρόνια στην αρχαία Ολυμπία όπου και από εκεί πήρε το όνομα του ο θεσμός. Αρχικά οι Ολυμπιακοί αγώνες διαρκούσαν μια ημέρα μόνο και υπήρχε μόνο ένα άθλημα, το τρέξιμο στα 192 μέτρα. Αργότερα, το πρόγραμμα εμπλουτίστηκε με πλήθος αθλημάτων όπως πάλη, το πένταθλο, την ιππασία και τον αγώνας δρόμου με άρματα. Με πανηγυρικές εκδηλώσεις που έκαναν τους αγώνες να διαρκούν πέντε ημέρες.
21
The five broken circles
Λογότυπο οργανισμού. Λογότυπο Ολυμπιακής εκεχειρίας. πηγή: www.brandsoftheworld.com
22
The five broken circles
Σύμφωνα με το σημερινό ημερολόγιο η έναρξη των αγώνων γίνονταν περίπου στα τέλη Ιουνίου, αρχές Ιουλίου. Η πρώτη ημέρα ήταν αφιερωμένη στους θεούς. Η σημαντικότερη εναρκτήρια σπονδή ήταν προς τιμή του Ολυμπίου Διός και γινόταν από εκπροσώπους της πόλης της Ήλιδας. Ακολουθούσε ο όρκος των αθλητών , προπονητών αλλά και των ελλανοδικών ( δηλαδή των κριτών που θα έκριναν τα αποτελέσματα των αγώνων ) , κατά τον οποίο γινόταν θυσία. Οι κριτές έβγαζαν λόγο απευθυνόμενοι στους αγωνιστές. Όσο για τους ανήλικους νέους που έπαιρναν μέρος, ορκίζονταν οι πατέρες ή οι πιο μεγάλοι αδελφοί τους. Επίσης , οι αθλητές και τα άλογα εξετάζονταν για να κριθεί η συμμετοχή τους και για να κληρωθούν στις ομάδες που θα έπαιρναν μέρος. Το πρόγραμμα της πρώτης ημέρας κατέληγε σε γενική φαγοπότι γνωριμίας ενώ την ίδια μέρα γινότανε και η ευγενική άμιλλα για την ανάδειξη των καλύτερων κηρύκων και σαλπιγκτών. Αυτοί που κέρδιζαν, λάβαιναν το τιμητικό προνόμιο να αναγγέλλουν και να εκφωνούν τα ονόματα των Ολυμπιονικών την ώρα των βραβείων. Την πρώτη μέρα των αγωνισμάτων , πριν από τα χαράματα γέμιζαν οι κερκίδες , αφού με τις πρώτες ηλιαχτίδες ξεκινούσαν τα πρώτα αγωνίσματα. Τη δεύτερη , τρίτη και τέταρτη μέρα των αγώνων διεξάγονταν τα αγωνίσματα , ενώ η τελευταία μέρα ήταν αφιερωμένη στις τελετές, στις πομπές και στις θυσίες στους θεούς. Την τελευταία μέρα των Ολυμπιακών αγώνων γινόταν η απονομή των στεφάνων.
23
The five broken circles
Άγαλμα δισκοβόλου. Εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο. Πηγή: www.hiddenhistory.co.uk
24
The five broken circles
Αξιοσημείωτο είναι όμως το γεγονός ότι πριν την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων κηρυσσόταν η Ιερή εκεχειρία από Αγγελιοφόρους. Οι οποίοι πήγαιναν από πόλη σε πόλη σε όλη την Ελλάδα και ανακοίνωναν την έναρξη των αγώνων ώστε να σταματήσουν οι διαμάχες μεταξύ των λαών. Η περίοδος αυτή διαρκούσε από ένα μήνα έως τρεις, όσο δηλαδή χρειαζόταν για τους αθλητές και τους επισκέπτες να φτάσουν στην Ολυμπία, να παρακολουθήσουν τα αγωνίσματα και να επιστρέψουν στις πόλεις τους με ασφάλεια. Χάρη στο θεσμό αυτό, οι Ολυμπιακοί Αγώνες κέρδισαν μεγάλη φήμη στις ελληνικές πόλεις και όχι μόνο. Έτσι κατά την διάρκεια των αγώνων, για 7 μέρες πριν και για 7 μέρες μετά, έπρεπε να τηρείτε η ανακωχή σε όλους τους πολέμους που γίνονταν στην Ελλάδα. Αυτό δείχνει πως η βάση διεξαγωγής των αγώνων ήταν πάντα η ειρήνη. Δικαίωμα συμμετοχής, είχαν μόνο οι άντρες. Απαγορευόταν αυστηρά και υπήρχε μέχρι και η ποινή του θανάτου, η είσοδος στις γυναίκες και στους δούλους. Οι αθλητές αγωνίζονταν γυμνοί και βραβεύονταν μόνο με ένα στεφάνι από κλαδιά ελιάς, μία κορδέλα, φύλλα φοίνικα και δόξα. Αυτά ήταν τα έπαθλο του νικητή στην αρχαία Ολυμπία. Ο τρόπος όμως οπού ο αρχαίος ελληνικός κόσμος τιμούσε τους ολυμπιονίκες δεν μπορεί να κατανοηθεί από τον σύγχρονο κόσμο. Διότι ο λαός του αρχαίου ελληνικού κόσμου έβλεπε την ζωή του σαν ένα θαύμα μέσα στην φύση των πραγμάτων και τον εαυτό του σαν ένα απλό τμήμα του σύμπαντος.
25
The five broken circles
Ωστόσο, αυτό που ονομάζουμε ελληνικό αθλητικό ιδεώδες ήταν ουσιαστικά η σύνδεση του αθλητισμού με τη θρησκεία, τη πολιτική και την τέχνη, σύνδεση που εκφραζόταν από την αρμονία και την ηθική του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Οι αρχαίοι Ολυμπιακοί αγώνες ήταν αφιερωμένη στους θεούς. Όπου ο άνθρωπος μέσω του αθλητισμού εξέφραζε την προσπάθεια του να ξεπεράσει της δυνάμεις του και να φτάσει κατά κάποιο τρόπο τους θεούς.* Ενώ οι αγώνες αρχικά ήταν καθαρά ελληνική υπόθεση με την πάροδο των χρόνων και άλλοι λαοί άρχισαν να συμμετέχουν για να δείξουν και αυτοί την δύναμή τους. Ωστόσο το κύρος των αγώνων, η ταπεινή εικόνα του ολυμπιονίκη που μόνο από ένα στεφάνι ελιάς τιμούσε τους θεούς και το ολυμπιακό ιδεώδες άρχισε βαθμιαία να χάνεται και ο αθλητισμός να εμπορευματοποιείται στα πλαίσια της τότε εποχής. Αυτό φαίνεται και μέσα από το γεγονός ότι ο Νέρωνας δεν δίστασε να αλλάξει την χρονιά διεξαγωγής προκειμένου να μπορέσει να λάβει μέρος ο ίδιος. Ενώ στεύθηκε νικητής παρόλο που έπεσε από το άρμα του.* Έτσι για πάνω από χίλια χρόνια, οι Έλληνες αλλά και αργότερα οι Ρωμαίοι κάθε 4 χρόνια ερχόταν για να γίνουν όλοι ένας λαός και να γιορτάσουν στην Ολυμπία αυτό το σημαντικό γεγονός. Ώσπου το 393 μ. Χ. οι αγώνες σταματάνε όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α’ απαγόρευσε τους αγώνες διότι ο Χριστιανισμός είχε γίνει πλέον επίσημη θρησκεία και θεώρησε τους αγώνες μια παγανιστική γιορτή αφού ήταν ειδωλολατρικοί.
26
*Βιβλίο: Μία Γιορτή: Επίσημο αναμνηστικό λεύκωμα των Ολυμπιακών αγώνων Αθήνα 2004. *Ντοκιμαντέρ: Η μηχανή του χρόνου (Κανάλι Νετ) “Αρχάιοι ολυμπιακοί αγώνες”.
The five broken circles
Μετά την διακοπή των Ολυμπιακών Αγώνων έρχεται ξανά η αναβίωση το 1896 στην Αθήνα από τον Γάλλο Βαρόνο Πιέρ ντε Κουμπερτέν και τον Έλληνα Δημήτριο Βικέλα, στο Παναθηναϊκό στάδιο με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Με την προσπάθεια της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων ή θελαν και Κατάφεραν να επαναφέρουν το αρχαίο Ολυμπιακό Πνεύμα, τις αξίες που αντιπροσώπευε για τους αρχαίους υμών προγόνους μας την περηφάνια, το ήθος, την αγάπη για τη γη, την δύναμη, τον σεβασμό, την αγάπη για την ειρήνη και την συμφιλίωση των κρατών. Από τότε κάθε τέσσερα χρόνια λοιπόν (με κάποιες διακοπές λόγω παγκοσμίων πολέμων) όλο αυτό το μεγαλείο της διοργάνωσης και το πνεύμα αναβιώνει κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε όποια χώρα και αν διοργανώνονται. Για αυτό άλλωστε και οι σημερινή σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες, είναι εξίσου σημαντικοί στην ανθρωπότητα όσο ήταν και τότε. Σήμερα, βέβαια οι θεατές εντυπωσιάζονται όχι μόνο από το αθλητικό ιδεώδες και με την απόδοση των αθλητών αλλά και με την αίγλη με την οποία διοργανώνονται και εξελίσσονται οι Ολυμπιακή Αγώνες. Είναι η γιορτή για όλη την ανθρωπότητα και όχι μια απλή αθλητική διοργάνωση. Σήμερα τα νέα αθλήματα, το στάδιο, οι εγκαταστάσεις του, οι χορηγοί, οι πολυτελείς τελετές έναρξης και λήξης, τραβούν την προσοχή μας. Οπότε νοιώθουμε ότι χάνεται η αίγλη των ηθών, των αξίων και το αρχαίο ελληνικό πνεύμα.
27
Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες
The five broken circles
Αθήνα 1896. Η αφίσα των πρώτων σύγχρονων ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα. Πηγή: www.olympics.segas.gr
30
The five broken circles
Η αναβίωση.
Σύγχρονοι Ολυμπιακοί αγώνε Η α ν α β ί ω σ η Τω ν α γ ώ ν ω ν
2
Στα τέλη του Δέκατου ένατου αιώνα έρχεται η ανθρωπιστική ιδέα της αναβίωσης των αγώνων από τον Pierre De Coubertin, (Γάλλος Βαρόνος) και τον Έλληνα Δημήτριο Βικέλα. Η ιδέα αυτή καλεί τους πολίτες του 20ού αιώνα κάθε τέσσερα χρόνια να εμπλουτίσουν το πνεύμα τους. Να τους δοθεί η ευκαιρία του ειρηνικού και φιλικού ανταγωνισμού αλλά και η δημιουργία “αμοιβαίου σεβασμού”. Θα μπορούσε όμως κανείς να πει ότι η αναβίωση του ολυμπιακού ιδεώδες δεν επιτεύχθηκε πότε με την ακριβές έννοια του, στους σύγχρονους αγώνες διότι στο παιχνίδι έχει πλέον αναμιχθεί ο ρατσισμός, η πολιτική και η εμπορευματοποίηση του θεσμού και έχουν μετατραπεί σε μία εμπορική εκδήλωση για πασαρέλα διασημοτήτων. Ήταν το 1896 όταν διάφορες εταιρίες άρχισαν να διαφημίζονται στο πλαίσιο των αγώνων; Ή το 1912 όταν 10 Σουηδικές εταιρίες αγόρασαν το αποκλειστικό δικαίωμα για λήψη φωτογραφιών και πώληση αναμνηστικών. Θα μπορούσε να πει όμως ότι το Αρχαίο αθλητικό ιδεώδες στην απόλυτη μορφή του άρχισε να χάνετε στους σύγχρονους αγώνες κυρίως το 1988. Όταν στο Λος Άντζελες τα αποκλειστικά συμβόλαια με διάφορους χορηγούς έφεραν κέρδη 335 εκατ. δολάρια. Από τότε και μετά βλέπουμε μια χολιγουντιανή προσέγγιση του θεσμού. Με τελετές έναρξης και λήξης με χαρακτήρα τελετής Oscar.
31
The five broken circles
Spice gilrs (victoria beckham) Η πολυσυζητημένη επανένωση των Spice Girls για την τελετή λήξης του Λονδίνου 2012. Άλλη μια απόδειξη ότι ο θεσμός έχει γίνει μια πασαρέλα διασημοτήτων. πηγή: www.2space.net
32
The five broken circles
Οι πολιτικές κόντρες δεν λείπουν από το προσκήνιο, για παράδειγμα όταν η Αμερική στους αγώνες της Μόσχας, το 1980, μποϊκοτάρισε την Σοβιετική ένωση και δεν συμμετείχε – με την αποχή της - στους αγώνες. Στην συνέχεια η κόντρα τους συνεχίστηκε το 1984 , στην επομένη Ολυμπιάδα του Λος Άντζελες, όπου η Σοβιετική ένωση από την πλευρά της δεν παρευρέθηκε. Αν αυτό δεν είναι απόδειξη το Αρχαίο αθλητικό ιδεώδες οπού οι αρχαίοι Έλληνες είχαν καθιερώσει την ιερή εκεχειρία απέτυχε κατά την αναβίωση στους σύγχρονους ολυμπιακούς τότε τι; Ήταν όμως και το 2004 που το φόρεμα της Μπγιορκ συζητήθηκε περισσότερο από κάθε άλλο εκείνη την χρονιά. Ενώ 4 χρόνια αργότερα στο Πεκίνο το 2008 ήταν η “Χελιδονοφωλιά” του ολυμπιακού σταδίου. Αν πάμε τώρα και στο Λονδίνο το 2012 από πού να ξεκινήσουμε και πού να τελειώσουμε. Από την θεαματική υπερπαραγωγή εισόδου της βασίλισσας με τον “James Bond” - Daniel Craig στο στάδιο κατά την τελετή έναρξης ή την πασαρέλα διάσημων μοντέλων και την πολυαναμενόμενη επανένωση των Spice Girls; Εντάξει το περιτύλιγμα πάντα κόστιζε, αλλά όταν ένας θεσμός αντιπροσωπεύει τόσο σημαντικές ανθρωπιστικές αξίες και η ένταση της άμιλλας ως τηλεοπτικό δράμα με τα κοντινά πλάνα στα πρόσωπα των αθλητών δεν τους είναι πλέον αρκετό. Όταν υπάρχει τόσο μεγάλη χρηματική δαπάνη με μόνο αντάλλαγμα την προβολή, τότε για πιο αθλητικό ιδεώδες μιλάμε; Μάλλον περισσότερο για έναν “πανηγυρικό καπιταλισμό” Θα έλεγα.
33
The five broken circles
Αθήνα (Ελλάδα) 1896
Σεντ Λούις (ΗΠΑ) 1904
Παρίσι (Γαλλία) 1900 Στοκχόλµη (Σουηδία) 1912
Λονδίνο (Ηνωµένο Βασίλειο) 1908 Ελσίνκι (Φινλανδία) 1952
Ρώµη (Ιταλία) 1960
Τόκιο (Ιαπωνία) 1964
Μελβούρνη (Αυστραλία) 1956
Μόναχο (Γερµανία) 1972
Πόλη του Μεξικού (Μεξικό) 1968
Ρίο ντε Τζανέιρο (Βραζιλία) 2016
Μόσχα (Ρωσία) 1980
Μοντρεάλ (Καναδάς) 1976
Λονδίνο (Ηνωµένο Βασίλειο) 2012
Πεκίνο (Κίνα) 2008 34
The five broken circles
ΣΤΑΣΕΙΣ ΟΛΥΜΠΙΑ∆ΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Παρίσι (Γαλλία) 1924
Άµστερνταµ (Ολλανδία) 1928
Αµβέρσα (Βέλγιο) 1920 Βερολίνο (Γερµανία) 1936
Λος Άντζελες (ΗΠΑ) 1932
Λονδίνο (Ηνωµένο Βασίλειο) 1948
Σεούλ (Νότια Κορέα) 1988
Βαρκελώνη (Ισπανία) 1992
Λος Άντζελες (ΗΠΑ) 1984
Αθήνα (Ελλάδα) 2004
Σίδνεϊ (Αυστραλία) 2000
Ατλάντα (ΗΠΑ) 1996 35
Μία γιορτή γεμάτη σύμβολα
The five broken circles
Το βασικό λογότυπο των αγώνων. Αποτελείτε από 5 κύκλους όπου συμβολίζουν τις πέντε ηπείρους. Πηγή: www.olympic.org
www.olympic.org 38
The five broken circles
3
Το Λογότυπο και οι συμβολισμοί.
ΜιαΓιορτήγεμάτησύμβολ Το Β α σ ι κ ό Λ ο γ ό τ υ π ο Αποτελείτε από 5 κύκλους όπου συμβολίζουν τις 5 ηπείρους. Ασία, Ευρώπη, Αφρική, Αμερική και Αυστραλία. Τα συγκεκριμένα χρώματα των δακτυλίων πιστεύεται πως επιλέχτηκαν επειδή τουλάχιστον ένα από αυτά τα χρώματα υπάρχει στην σημαία κάθε χώρας
39
The five broken circles
Πηγή: www.badgeunlock.com
40
The five broken circles
Η Ολυμπιακή φλόγα Το άναμμα της φλόγας γίνεται κατά την έναρξη των Αγώνων, η οποία παραμένει αναμμένη μέχρι το τέλος των Αγώνων. Αυτή η παράδοση των αρχαίων Ελλήνων αναβίωσε και στους σύγχρονους Αγώνες. Αρκετά πριν από την έναρξη κάθε Ολυμπιάδας, ανάβεται ο Ολυμπιακή φλόγα από τις ακτίνες του ήλιου στην αρχαία Ολυμπία και ο χορός τελεί όλη αυτή την μαγική στιγμή με λόγια τόσο πολύ αληθινά και ουσιώδη. Μεταφέρεται από αθλητές και άλλα άτομα με τρέξιμο στην πόλη που θα φιλοξενήσει την Ολυμπιάδα. Σε κανένα άλλο τόπο ή χώρα δεν μπορεί να γίνει αυτή η ιεροτελεστία και να ανάψει η δάδα παρά μόνο στην αρχαία Ολυμπία. Η Ολυμπία βρίσκεται στις καρδιές όλων μας, Ελλήνων και ξένων χάρη στο ολυμπιακό ιδεώδες και την απολλώνια ομορφιά των γλυπτών του αρχαίου ιερού της. Το απίστευτο τοπίο με τα μοβ και τα κίτρινα άνθη της κουτσουπιάς και του σπάρτου, συμπληρώνει την εικόνα της αρχαίας Ολυμπίας που ζει στον ρυθμό της Τελετής Αφής της Φλόγας των Ολυμπιακών Αγώνων. Η φλόγα των Ολυμπιακών Αγώνων συμβολίζει την αρπαγή της φωτιάς του Δία από τον Προμηθέα. Ανάβει στην έναρξη και σβήνει στο τέλος των αγώνων. Ξεκινά η λαμπαδηδρομία από την Ολυμπία προς την πόλη διεξαγωγής της και υπογραμμίζει την μεταφορά του μηνύματος της αγάπης και της ομόνοιας και αδελφοσύνης των λαών, όπως και τότε το πνεύμα του αρχαίου ολυμπισμού. Η πρώτη επίσημη τελετή αφής με κοίλο κάτοπτρο και άναμμα της φλόγας από τον ήλιο, με επίκληση στον Θεό Απόλλωνα, έγινε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της ναζιστικής Γερμανίας στο Βερολίνο το 1936. Οι λαμπαδηδρομίες βέβαια είχαν γίνει στους Ολυμπιακούς της Αθήνας, το 1896.
41
The five broken circles
Η Ολυμπιακή σημαία. Η σημαία έκανε το ντεμπούτο της στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην του Βελγίου το 1920. Πηγή: www.badgeunlock.com
42
The five broken circles
Η Ολυμπιακή Σημαία Το 1914, η Ολυμπιακή σημαία προτάθηκε από τον Πιέρ ντε Κουμπερτέν στο Ολυμπιακό Κογκρέσο και έκανε το ντεμπούτο της στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αμβέρσα του Βελγίου το 1920. Κατά την τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων ο δήμαρχος της πόλης, που φιλοξένησε τους Αγώνες, παραδίδει την Ολυμπιακή Σημαία στο δήμαρχο της πόλης που θα φιλοξενήσει τους επόμενους Αγώνες.
43
The five broken circles
Άγαλμα - Κωστής Παλαμάς Ποιητής του Ολυμπιακού ύμνου.
Πηγή: www.essetaihmar.blogspot.gr
44
The five broken circles
Ο Ολυμπιακός ύμνος Τον Ολυμπιακό ύμνο μας έγραψε ο μουσικός Σπύρος Σαμαράς. Το 1896 προσέθεσε τους στίχους ο Κωστής Παλαμάς. Ο Ολυμπιακός ύμνος έχει ως εξής : Αρχαίο Πνεύμα αθάνατο, αγνέ πατέρα του ωραίου, του μεγάλου και τ’ αληθινού, κατέβα, φανερώσου κι άστραψε εδώ πέρα στη δόξα της δικής σου γης και τ’ ουρανού στο δρόμο και στο πόλεμο και στο λιθάρι στων ευγενών αγώνων λάμψε την ορμή, και με τ’ αμάραντο στεφάνωσε κλωνάρι και σιδερένιο πλάσε κι άξιο το κορμί. Κάμποι, βουνά και πέλαγα φέγγουν μαζί σου σαν ένας λευκό πορφυρός μέγας ναός και τρέχει στο ναό εδώ προσκυνητής σου αρχαίο πνεύμα αθάνατο, κάθε λαός.
45
Β Mέρος*
*Η εμπορικοποίηση
Ένας αθλητής ήρωας
The five broken circles
Τζιμ Πηγή: www.newsdesk.si.edu
50
The five broken circles
Θορπ Πηγή: www.newsdesk.si.edu
51
The five broken circles
Jim Thorpe - Στοκχόλμη 1912 Ο ολυμπιονίκης που το 1913 Του αφαίρεσαν τα μετάλλια. Μοναδική κατηγορία τα 25 δολάρια που είχε πάρει για να παίξει αμερικάνικο ποδόσφαιρο με την ομάδα του κολεγίου του πριν αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς. Πηγή: www.aniheardemsay.wordpress.com
Michael Phelps - Λονδίνο 2012 Ένας από τους πολλούς ολυμπιονίκες που παίρνουν δισεκατομμύρια δολάρια για την συμμετοχή του στους αγώνες. και δεν είναι ενάντια στους κανονισμούς του σήμερα. Πηγή: www.cdn.swimswam.com
52
The five broken circles
Τζιμ Θορπ.
ΈναςΑθλητήςήρωα Μια Ολυμπιάδα σε ρυθμούς Eurovision
4
Το κομμάτι τις εμπορευματοποίησης επιλέγω να το ξεκινήσω με την συγκινητική ιστορία του Τζίμι Θόρπ που για 25 δολάρια θεωρήθηκε επαγγελματίας και του αφαιρέθηκαν τα χρυσά μετάλλια στο πένταθλο και το δέκαθλο που είχε κερδίσει στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Μέσα από αυτήν την ιστορία μπορεί κανείς να διακρίνει τα πρώτα σημάδια ότι η ανθρωπιστική αξία της αναβίωσης δεν επιτεύχθηκε πλήρες στους σύγχρονους αγώνες. Στις 27 Ιανουαρίου 1913 η αθλητική οικογένεια διέπραξε ένα από τα μεγαλύτερα ανουσιοργήματά της. Στο εδώλιο του κατηγορούμενου ήταν ο μέχρι πριν λίγους μήνες ήρωας Τζιμ Θορπ. Ο πρώτος πραγματικά μεγάλος αθλητής στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Είχε αφήσει άφωνο τον κόσμο με τις επιδόσεις του στη Στοκχόλμη το περασμένο καλοκαίρι. Είχε νικήσει με ελάχιστη προετοιμασία το πένταθλο και το δέκαθλο τα δύο πιο επίπονα αγωνίσματα του κλασσικού αθλητισμού. Μοναδική κατηγορία τα 25 δολάρια που είχε πάρει για να παίξει αμερικάνικο ποδόσφαιρο με την ομάδα του κολεγίου του πριν αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς. «Ελπίζω να με συγχωρήσετε. Ήμουν ένας μικρός Ινδιάνος που δεν γνώριζε τους κανόνες» είπε με την αφέλεια του χωριάτη ο Θορπ στους δικαστές του που όμως δεν συγκινήθηκαν. Η ετυμηγορία τους ήταν καταπέλτης. Ο ήρωας γκρεμιζόταν από το βάθρο του. Αφαιρέθηκαν τα μετάλλια του και δεν αναγνωρίστηκαν τα ρεκόρ του. Προς τιμήν τους οι δεύτεροι των αγωνισμάτων αρνήθηκαν να παραλάβουν τα δικά του χρυσά μετάλλια. Ο «μικρός Ινδιάνος» είχε νικηθεί από τους «κακούς καουμπόϊ» 53
The five broken circles
Η δόξα του Μανχάταν Ο Θορπ πριν από λίγους μήνες είχε ζήσει στιγμές δόξας. Ο βασιλιάς της Σουηδίας ο Γουσταύος Ε΄ του είχε πεί: «Κύριε είστε ο μεγαλύτερος αθλητής του κόσμου». Κι η απάντηση του Θορπ απλή: «Ευχαριστώ βασιλιά». Λίγες εβδομάδες αργότερα, στην υποδοχή ήρωα που του έγινε στο Μανχάταν χιλιάδες κόσμου κρατώντας αμερικάνικες σημαίες τον επευφημούσε: «Δεν ήξερα ότι ένα άτομο μπορεί να έχει τόσους φίλους» είπε στους δημοσιογράφους που έριχναν αγκωνιές ο ένας στον άλλο για να τον πλησιάσουν και να του αποσπάσουν μια δήλωση. Μόνο που η χώρα του δεν ήταν έτοιμη να δεχτεί ένα «μικρό Ινδιάνο» για ίνδαλμα της. Και μερικοί από αυτούς που νόμιζε τότε φίλους του αποδείχτηκαν εχθροί του. Άλλωστε εκείνη την εποχή πολλοί Ινδιάνοι ζούσαν σε αυστηρά φρουρούμενες περιοχές που δεν διέφεραν και πολύ από τα γκέτο ή τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Η δόξα και η κατάρρευση Στη Νέα Υόρκη οι Ιρλανδοί αθλητές της Ολυμπιακής ομάδας πήραν υπό την προστασία τους το νεαρό Ινδιάνο που είχε καταπλήξει τους πάντες. Οι πρώτοι του αγώνες μετά τον θρίαμβο της Στοκχόλμη ήταν το ίδιο εκπληκτικοί. Κάποιοι όμως δεν άντεχαν έναν Ινδιάνο είδωλο για τη νεολαία. Ακόμη δεν έχει αποσαφηνιστεί ποια εφημερίδα έγραψε πρώτη για το… επαγγελματικό παρελθόν του Θορπ. Σιγά σιγά όμως τα δημοσιεύματα γινόντουσαν όλο και περισσότερα. Ο γραμματέας της Αμερικανικής Ένωσης Ερασιτεχνών Αθλητών,
54
The five broken circles
ο Τζέιμς Έντουαρντ Σάλιβαν αποφάσισε να παίξει το ρόλο του τιμητή. Ενώ ήξερε ότι πολλοί αθλητές μέλη της ένωσης έπαιζαν επαγγελματικό ποδόσφαιρο, αλλά με ψευδώνυμα, αποφάσισε να καλέσει σε απολογία τον μικρό Ινδιάνο. Η απολογία δεν βοήθησε κι ο Θορπ κρίθηκε ένοχος. Η Αμερικανική Ένωση τον κήρυξε επαγγελματία και κοινοποίησε τη διαγραφή του στην ΔΟΕ. Κι εκεί έγινε άλλο ένα αθλητικό έγκλημα. Ενώ οι κανονισμοί ανέφεραν ότι οι ενστάσεις για τους νικητές πρέπει να γίνουν «εντός τριάντα ημερών», αποφασίστηκε η διαγραφή του και η ανάκληση των επιδόσεών του και των μεταλλίων του κατέκτησε, τουλάχιστον έξι μήνες μετά τους αγώνες. Η συγκινητική ιστορία του Τζιμι Θορπ αποδεικνύει τρανά ότι η ανθρωπιστική αξία αυτής της αθλητικής διοργάνωσης κατά την αναβίωση κάπου μάλλον ‘‘στράβωσε’’. την τότε εποχή στον τρόπο διεξαγωγής του θεσμού. Ενώ ήταν μάλλον απλά μια ψεύτικη δικαιολογία της ΔΟΕ ότι η συμμετοχή τους Θορπ ήταν ενάντια στους κανόνες, διότι δεν ήταν ερασιτέχνης αθλητής και αποφάσισε να του πάρει τα δύο χρυσά μετάλλια πίσω. Λέω ψεύτικη δικαιολογία γιατί τότε σήμερα τι θα έπρεπε να κάνουν που το μεγαλύτερο ποσοστό των αθλητών είναι επαγγελματίες και πληρώνονται με εξωφρενικά ποσά από χορηγούς και όχι μόνο.
55
Όλα τα λεφτά
The five broken circles
$
$
$
58
$
$
The five broken circles
Το μάρκετινγκ και οι Χορηγοί
Όλαταλεφτά Πηγές εσόδων.
5
Το ολυμπιακό κίνημα εισπράττει κέρδη μέσω των διαφόρων προγραμμάτων που διαχειρίζεται η ΔΟΕ . Όπως τα τηλεοπτικά προγράμματα , τους TOP χορηγούς, τους προμηθευτές και το πρόγραμμα αδειοδότησης (OGOCs). Επιπλέων Η ΕΟΕ εισπράττει κέρδη μέσο των δικών τους εμπορικών και διαφημιστικών προγραμμάτων. Στο διάγραμμα όπου ακολουθεί παρέχονται λεπτομέρειες των συνολικών εσόδων από τα προγράμματα διαχείρισης της ΔΟΕ και τις OGOCs κατά την διάρκεια των τελευταίων πέντε θερινών ολυμπιακών αγώνων.
59
The five broken circles
Έσοδα τηλεοπτικής µετάδοσης (US $)
Ρώµη 1960 Τόκιο 1964 Μεξικό 1968 Μόναχο 1972 Μόντρεαλ 1976 Μόσχα 1980 Λος Άντζελες 1984 Σεούλ το 1988 Βαρκελώνη 1992 Ατλάντα το 1996 Σίδνεϊ 2000 Αθήνα 2004 Πεκίνο 2008
60
1.2 εκατοµµύρια 1.6 εκατοµµύρια 9.8 εκατοµµύρια 17.8 εκατοµµύρια 34.9 εκατοµµύρια 88 εκατοµµύρια 286.9 εκατοµµύρια 402.6 εκατοµµύρια 636.1 εκατοµµύρια 898.3 εκατοµµύρια 1,331.6 εκατοµµύρια 1.494 εκατοµµύρια 1.739 εκατοµµύρια
The five broken circles
Έσοδα Ολυµπιακού Marketing: Τις τελευταίες πέντε τετραετίες θερινών ολυµπιακών αγώνων.* Πηγές Αναµετάδοση TOP πρόγραµµα OGOCs Εισιτήρια ∆ικαιώµατα Σύνολο
1996 1.251 279 534 451 115 2.630
2000 1.845 579 655 625 66 3.770
2004 2.232 663 796 411 87 4.189
2008 2.570 866 1.555 274 185 5.450
2012 3.914 957 -
* Όλα τα στοιχεία στον παραπάνω πίνακα: - Δεν περιλαμβάνει εγχώρια εμπορικά έσοδα του προγράμματος. - Εχουν στρογγυλοποιηθεί. - Όλα τα ποσά είναι σε εκατομμύρια δολάρια.
61
The five broken circles
Οι σταδιακές αλλαγές στο marketing των αγώνων.
1896 - Αθήνα (Ελλάδα) Οι διοργανωτές αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και αναζητούν υποστήριξη από ένα Πολύ γνωστό ευεργέτη. Ο Γεώργιος Αβέρωφ, ο οποίος χρηματοδότησε την ανακαίνιση του ολυμπιακού σταδίου. Οι εταιρίες εισπράττουν τα έσοδα μέσο διαφημίσεων στο πρόγραμμα για σουβενίρ. 1912 - Στοκχόλμη (Σουηδία) Περίπου δέκα σουηδικές εταιρίες αγόρασαν τα αποκλειστικά δικαιώματα κυρίως για να τραβήξουν φωτογραφίες και να πωλούν αναμνηστικά των Ολυμπιακών αγώνων.
1920 - Αμβέρσα (Βέλγιο) O επίσημος έτντυπος οδηγός της ολυμπιάδας του 1920 ήταν γεμάτος από διαφημίσεις, τόσο πολύ όπου ο αναγνώστης δυσκολευόταν να βρει οτιδήποτε για τους αγώνες
62
The five broken circles
Πηγή: www.eugenia.queru.com
63
The five broken circles
1928 - Coca-Cola stand. Κομβικό σημείο για το μάρκετινγκ των ολυμπιακών αγώνων. Η Coca-Cola γίνεται το επίσημο αναψυκτικό των αγώνων. Μια από τις πιο μακροχρόνιες συνεργασίες επιχορήγησης που κρατά μέχρι και σήμερα. Πηγή: www.coca-colaconversations.com
64
The five broken circles
1928 - Άμστερνταμ (Ολλανδία) Τα δικαιώματα επεκτάθηκαν σε ανάδοχους όπως ένα ζυθοποιείο στο οποίο επιτράπηκε να λειτουργήσουν εστιατόρια εντός του γηπέδου. Η Coca-Cola ένας από τους μεγαλύτερους χορηγούς των Ολυμπιακών αγώνων άρχισε την μακροχρόνια συνεργασία με τον θεσμό.
1932 - Λός Άντζελες (Η.Π.Α.) Ο Zack Farmer, πρόεδρος της ΟΕΟΑ περιγράφει κατόπιν τους αγώνες ως εξής “ Οι αγώνες του 1932 ήταν οι πρώτοι που απέδωσαν καρπούς. Τους δώσαμε μια υπέροχη ολυμπιάδα και μία ευκαιρία χρηματοδότησης. Καθώς επίσης και την πιο πρωτότυπη και αμφιλεγόμενη επιχειρηματική πρόταση για το Λός Άντζελες, το ολυμπιακό χωριό. Μετά την λήξη των αγώνων τα οικήματα στα οποία φιλοξενήθηκαν οι αθλητές πουλήθηκαν ως τουριστικά καταλύματα σε κατασκευαστικές εταιρίες. 1936 - Βερολίνο (Γερμανία) Οι πρώτοι αγώνες που μεταδόθηκαν τηλεοπτικά. Αυτό έγινε σε πειραματική βάση και μόνο γύρο από το Βερολίνο. Με συνολικά 138 ώρες μετάδοσης και 162.000 θεατές. Στους αγώνες του 1936 διοργανώθηκε για πρώτη φορά ολυμπιακοί λαμπαδηδρομία.
65
The five broken circles
1948 - Λονδίνο (Μ. Βρετανία) Η οργανωτική επιτροπή έπεισε το “BBC” να πληρώσει το τότε κολοσσιαίο ποσό των 3.000 $ για τα δικαιώματα μετάδοσης. Εκτιμήσεις δείχνουν ότι πάνω από 500.000 άνθρωποι παρακολούθησαν τις 64 ώρες μετάδοσης του προγράμματος. 1952- Ελσίνκι (Φιλανδία) Για πρώτη φορά πουλήθηκαν δικαιώματα για την δραστηριοποίηση επιχειρήσεων στις εγκαταστάσεις των Ολυμπιακών αγώνων. Αυτή ήταν και η πρώτη προσπάθεια για ένα διεθνές πρόγραμμα εμπορίας με εταιρίες από 11 χώρες όπου επιχορηγούσαν σε είδος. Από τα τρόφιμα των αθλητών μέχρι και τα λουλούδια των ολυμπιονικών. 1956 - Μελβούρνη (Αυστραλία) Τίποτα από αυτούς αγώνες δεν πήγε καλά όσο αφορά τις διαπραγματεύσεις από τα έσοδα για την τηλεόραση. Η τηλεόραση είχε γίνει πλέον μια μεγάλη επιχείρηση αλλά διακόπηκαν από την αρχή οι διαπραγματεύσεις και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση μετάδοσης των αγώνων στις πιο αντιπροσωπευτικότερες χώρες της αγοράς, όπως οι Η.Π.Α. 1960 - Ρώμη (Ιταλία) Οι ολυμπιακοί αγώνες είχαν μεταδόθηκαν ζωντανά για πρώτη φορά σε 18 ευρωπαϊκές χώρες και με λίγες ώρες διαφορά στις Η.Π.Α., Καναδά & Κίνα. Αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο μετάδοσης των αγώνων. Ένα εκτεταμένο πρόγραμμα επιχορήγησης ξεκίνησε περιλαμβάνοντας46 εταιρίες όπου παρείχαν τεχνικές υποστήριξης.
66
The five broken circles
1948 - BBC. Κομβικό σημείο για τον τρόπο μετάδοσης των αγώνων είναι το 1948 στο Λονδίνο. Καθώς το BBC γίνεται το επίσημο κανάλι μετάδοσης των αγώνων. Πηγή: www.bbc.co.uk
67
The five broken circles
Waldi. Ο Waldi ήταν η πρώτη επίσημη μασκότ. Δημιουργήθηκε το 1972 για τους θερινοούς Ολυμπιακοί Αγώνες στο Μόναχο, από μια δημοφιλής ράτσα σκύλου από τη Γερμανία. Ο Waldi σχεδιάστηκε από των Otl Aicher .
www.stream.heartshapedwork.com
68
The five broken circles
1964 - Τόκιο (Ιαπωνία) Ο αριθμός των επίσημων χορηγών που συνδέονται με το marketing των αγώνων μεγάλωσε τόσο ώστε να συμπεριλαμβάνει πλέον 250 επιχειρήσεις. Η αναμετάδοση γινόταν παγκοσμίως μέσω δορυφορικής κάλυψης για πρώτη φορά Έτσι η τεχνική υποστήριξη από εταιρίες χορηγών άρχισε να παίζει καθοριστικό ρόλο στην διοργάνωση των αγώνων.
1968 - Μεξικό) Για πρώτη φορά οι ολυμπιακοί αγώνες μεταδόθηκαν σε έγχρωμη τηλεόραση καθώς και το slow motion ήταν πλέον διαθέσιμο στην ζωντανή μετάδοση. 1972 - Μοναχό (Γερμανία) Μια ιδιωτική διαφημιστική εταιρία για πρώτη φορά πούλησε τα δικαιώματα χρήσης του επίσημου εμβλήματος για διάφορες εφαρμογές, καθώς επίσης δημιουργήθηκε η πρώτη mascot o “waldi” η εικόνα του οποίου είχε άδεια χρήσης από ιδιωτικές εταιρίες. 1976 - Μόντρεαλ (Καναδάς) Υπήρχαν πλέον ένα σύνολο από 628 χορηγούς και προμηθευτές με το επίσημο πρόγραμμα επιχορήγησης τους να κατανέμεται σε περαιτέρω επίσημους χορηγούς. Εκείνη την χρονιά άλλος ένας από τους πιο μεγάλους χορηγός των αγώνων υπέγραψε συμβόλαιο συνεργασίας. Φυσικά δεν ήταν άλλος από την εταιρία mcdonalds όπου η συνεργασία τους ισχύει ακόμα και σήμερα
1984 - Λός Άντζελες (Η.Π.Α.) Η ΟΕΟΑ Χωρίζει τους χορηγούς σε τρεις κατηγορίες. 34 εταιρίες όπου υπέγραψαν ως επίσημοι χορηγοί. 64 εταιρίες αγόρασαν δικαιώματα ως επίσημη προμηθευτές & 65 εταιρείες ήταν δικαιούχοι
69
The five broken circles
Πηγή: www.wearebuild.com
70
The five broken circles
1988 - Σεούλ (Κορέα) Υπό την καθοδήγηση της ΔΟΕ ένα παγκόσμιο πρόγραμμα μάρκετινγκ (TOP) Τέθηκε σε εφαρμογή. Οι εννέα κατηγορίες αυτού του προγράμματος περιοριζόταν σε ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες που ήταν εμπορικά σε όλο τον κόσμο. Για πρώτη φορά η ΔΟΕ απαιτεί από την ΟΕΟΑ της διοργανώτριας χώρας ο θεσμός να αποτελείται από στρατηγικές κοινού μάρκετινγκ. 1992 - Βαρκελώνη (Ισπανία) Το πρόγραμμα “TOP” συνεχίστηκε σε όλο τον κόσμο με δώδεκα χορηγούς με ένα πιο εξελιγμένο πακέτο 1996 - Ατλάντα ( Η.Π.Α. ) Οι Ολυμπιακοί αγώνες Χρηματοδοτήθηκαν εξ’ ολοκλήρου μέσω χορηγών . Η επιτροπή της Ατλάντα μέσω αυτής τής ιδιωτικής χρηματοδότησης κατάφερε να εξασφαλίσει το μεγαλύτερο τηλεοπτικό κοινό έως τώρα, συγκεκριμένα 3,5 δισεκατομμύρια τηλεθεατές παρακολούθησαν τους αγώνες. Έτσι συμπεριλαμβανομένου τις πωλήσεις των τηλεοπτικών δικαιωμάτων, των εισιτηρίων και τις χορηγίες τα έσοδα ξεπερνούν κατά 26% περισσότερα από εκείνα της Βαρκελώνης και του Λός Άντζελες μαζί. Συγκεκριμένα τα έσοδα από την ολυμπιάδα της Ατλάντα αγγίζουν το ποσό 19, 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων 2000 - Σίδνεϊ ( Αυστραλία ) Η ΔΟΕ και η Οργανωτική Επιτροπή του Σίδνεϊ έχουν κέρδη περίπου τρία δισεκατομμύρια δολάρια από τους χορηγούς, της πωλήσεις εισιτηρίων και τα αποκλειστικά δικαιώματα αναμετάδοσης. Τους αγώνες του Σίδνεϊ τους παρακολούθησαν περισσότεροι τηλεθεατές από ποτέ. Περισσότεροι από 3,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε 220 χώρες συντονίστηκαν για να παρακολουθήσουν αυτό το αθλητικό γεγονός. Τα εισιτήρια που πουλήθηκαν ξεπέρασαν κατά 92% περισσότερο τις πωλήσεις προηγούμενων ολυμπιάδων, ενώ έσπασε και το προηγούμενο ρεκόρ του 82,3% στην Ατλάντα. Η επίσημη ιστοσελίδα του Σίδνεϊ 2000 ήταν ο πιο δημοφιλής προορισμός στο Διαδίκτυο κατά τη διάρκεια των Αγώνων, με περισσότερα από 11,3 δισεκατομμύρια επισκέψεις. 71
The five broken circles
2004 - Αθήνα) Το 2004 στην Αθήνα το χορηγικό πρόγραμμα ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή εσόδων για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων, παρέχοντας περίπου το 23% του προϋπολογισμού της Οργανωτικής Επιτροπής. Στην Αθήνα το εγχώριο χορηγικό πρόγραμμα ξεπέρασε τους αρχικούς στόχους κατά 57%, δημιουργώντας πάνω από 300 εκατομμύρια δολάρια κέρδη. Οι τηλεοπτικοί συνεργάτες της Αθήνα 2004 παρείχαν σε πρωτοφανή επίπεδα τόσο μεγάλη υποστήριξη για τη διοργάνωση των αγώνων. Αρκετά δορυφορικά και καλωδιακά κανάλια αφιέρωσαν το σύνολο των προγραμμάτων τους σε 24-ωρη κάλυψη για 17 ημέρες. Ενώ υπάρχει και κάλυψη από ψηφιακά κανάλια. Οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς σε ορισμένες χώρες χρησιμοποιούν 3G τεχνολογία για να υπάρχει live streaming video των Ολυμπιακών Αγώνων Αθήνα 2004 και μέσω των κινητών τηλεφώνων. Για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2004 οι ολυμπιακή Αγώνες μεταδόθηκαν και σε HDTV (τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας).
72
The five broken circles
Πηγή: www.2011athens.wordpress.com
73
The five broken circles
2008 - Πεκίνο (Κίνα) Το TOP πρόγραμμα είχε βασικό ρόλο για την υποστήριξη του θεσμού και την οργάνωση των Αγώνων. Με περισσότερες χορηγίες σε αθλητές από κάθε άλλη φορά ώστε να υπάρχουν όσο περισσότερες συμμετοχές γίνετε. Εξασφαλίζοντας έτσι ότι οι Αγώνες αντικατοπτρίζουν σωστά τον παγκόσμιο χαρακτήρα του Ολυμπιακού Κινήματος. Η Οργανωτική Επιτροπή του Πεκίνου δημιούργησε το πιο επιτυχημένο εγχώριο χορηγικό πρόγραμμα στην Ολυμπιακή ιστορία. Η ομάδα μάρκετινγκ συνδύασε τους παγκόσμιους συνεργάτες, μαζί με τοπικούς χορηγούς για να δημιουργήσουν μια άνευ προηγουμένου πλατφόρμα ολυμπιακού μάρκετινγκ. Οι αγώνες του Πεκίνου2008 ήταν αναμφισβήτητα ένα εξαιρετικό σημαντικό ορόσημο στην ανάπτυξη της Κίνα όσο και του Ολυμπιακού Κινήματος.
74
The five broken circles
75
The five broken circles
Πρόγραμμα TOP
Το TOP είναι το πρόγραμμα παγκόσμια χορήγησης όπου το διαχειρίζεται η ΔΟΕ. Η ΔΟΕ δημιούργησε το “TOP” πρόγραμμα το 1985 προκειμένου να αναπτυχθεί με μία διαφοροποιημένη βάση εσόδων για το ολυμπιακό κίνημα. Οι TOP συνεργάτες μπορούν να ασκήσουν τα αποκλειστικά δικαιώματα σε όλο τον κόσμο καθώς και δικαιώματα κυκλοφορίας προϊόντων και υπηρεσιών σε σχέση με τους ολυμπιακούς αγώνες.
Εξέλιξη του προγράµµατος Αγώνες Σεούλ το 1988 Βαρκελώνη 1992 Ατλάντα το 1996 Σίδνεϊ 2000 Αθήνα 2004 Πεκίνο 2008 Λονδίνο 2012
76
Χορηγοί
Έσοδα (εκατοµµύρια $)
9 12 10 11 11 12 11
96 172 279 579 663 886 957
The five broken circles
”TOP”Επίσημοι Χορηγοί
Παρακάτω παρουσιάζονται ενδεικτικά διάφορες εφαρμογές των χορηγών κατά την διάρκεια των αγώνων.
Πηγή: www.btandsoftheworld.com
77
The five broken circles
Διαφημηστική εκστρατεία Coca-cola. Η Coca-Cola για την νέα εκστρατεία με αστέρες της μουσικής για τους αγώνες του Λονδίνου το 2012.
Πηγή: www.thedrum.com
Συλλεκτικές συσκευασίες Coca-cola. Αυτές οι συσκευασίες δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες της ολυμπιάδας στο Πεκίνο το 2008. Πηγή: www.thecoca-colacompany.com
80
The five broken circles
Συλλεκτικές καρφίτσες. Συλλεκτικές καρφίτσες Coca-Cola για τους αγώνες του Σίδνεϊ 2000. Πηγή: www.coca-colaconversations.com
Καταχώρηση Coca-cola. Έντυπη καταχώρηση Coca-Cola Μόσχα 1980. Πηγή: www.coca-colaconversations.com
Αφίσα 1984 Αφίσα Los Angeles 1984 με χορηγό την Coca-cola. Πηγή: www.coca-colaconversations.com
81
The five broken circles
H Acer στους ολυμπιακούς του Λονδίνου 2012. Ειδικά διαμορφωμένο κατάστημα της Acer μόνο για τους αγώνες. Πηγή: www.nicholasgentilli.com
84
The five broken circles
Tablet Acer white edition.
Tablet Acer black edition.
Tablet Acer Iconia Tab 510. Συλλεκτικά Tablets από την Acer Olympic games edition. Πηγή: www.hamidshaikh.com
85
The five broken circles
Κεντρικά γραφεία GE. Ειδικά διαμορφωμένα γραφεία της Ge μόνο για τους αγώνες του Πεκίνου το 2008. Πηγή: www.ge.com
88
The five broken circles
Yπαίθρια προβολή της GE. Εφαρμογή υπαίθριας καταχώρησης της Ge σε τρένο στο Λονδίνο το Καλοκαίρι του 2012. Πηγή: www.oohwelike.wordpress.com
89
The five broken circles
Εστιατόριο Mcdonalds.
Καταχώρηση Mcdonalds.
Ειδικά διαμορφωμένο εστιατόριο mcdonald για τους αγώνες του Λονδίνου 2012
Τηλεοπτική καταχώρηση Μcdonalds Λονδίνο 2012.
Πηγή: www.2timesdispatch.com
92
Πηγή: www.ibelieveinadv.com
The five broken circles
Ειδικό menu Mcdonalds.
Καταχώρηση Mcdonalds.
Ειδικό διαμορφωμένο menu mcdonald Beiijing 2008.
Έντυπη καταχώρηση mcdonalds Αθήνα 2004.
Πηγή: marogalfoodparadise.blogspot.gr
Πηγή: www.coloribus.com
93
The five broken circles
Samsung Galaxy S3. Συλλεκτικό Samsung Galaxy Olympic games edition. Πηγή: www.pcadvisor.co.uk
Samsung Galaxy white edition.
Samsung Galaxy blue edition.
96
The five broken circles
Samsung Πεκίνο 2008. Προώθηση της διαφημιστικής καμπάνιας Samsung, Πεκίνο 2008. Πηγή: www.dgi-indonesia.com
97
The five broken circles
Φωτογράφιση για προϊόντα P&G. Αθλητές των ολυμπιακών αγώνων Λονδίνο 2012 σε φωτογράφιση για την προώθηση της P&G. Πηγή: www.pgnewsroom.co.uk
100
The five broken circles
Προϊόντα P&G. Συλλεκτικά Προϊόντα περιποίησης P&G Olympic games edition. Πηγή: www.curvesandchaos.com
101
The five broken circles
Kαταχώρηση Omega.
Χρονομετρητής Omega.
Έντυπη καταχώρηση της Omega για την προώθηση της ολυμπιάδας Λονδίνο 2012.
Ρολόι αντίστροφης μέτρησης για την έναρξη των Ολυμπιακών του Λονδίνου 2012.
Πηγή: www.lionel-meylan.ch
104
Πηγή: www.timekeeperforum.com
The five broken circles
Προβολή της Omega.
Ρολόγια Omega.
Προβολή της εταιρίας Οmega σε εσωτερικοούς χώρους του σταδίου των ολυμπιακών αγώνων.
Συλλεκτικa ρολόγια omega Beiijing 2008 edition.
Πηγή: www.magicpbk.photoshelter.com
Πηγή: www.forums.watchuseek.com
105
The five broken circles
3D αίθουσα Panasonic.
Καταχωρήσεις Panasonic.
Ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα 3D στο ολυμπιακό Χωριό του Λονδίνου το 2012.
Υπαίθριες καταχωρήσεις Panasonic κατά την διάρκεια των αγώνων του Λονδίνο 2012.
Πηγή: www.news.panasonic.net
108
Πηγή: www.oohwelike.wordpress.com
The five broken circles
Επαγγελματικές κάμερες Panasonic.
Καταχώρηση Panasonic.
Μαγνητοσκόπηση για την αναμετάδωση των αγώνων με κάμερες Panasonic.
Υπαίθρια καταχώρηση Panasonic κατά την διάρκεια των αγώνων του Λονδίνο 2012.
Πηγή: www.creativeplanetnetwork.com
Πηγή: www.news.panasonic.net
109
The five broken circles
Go world - Visa. Διαφημιστική καμπάνια της Visa (go world) για τους Ολυμπιακούς αγώνες Πηγή: www.the17thman.typepad.com
Καταχωρήσεις Visa. Έντυπες καταχωρήσεις Visa (go world) για τους Ολυμπιακούς, σε συνεργασία με τον Phelps. Πηγή: www.pobyworld.com
112
The five broken circles
Visa cards. Συλλεκτικές κάρτες visa Olympic games edition.
Πηγή: www.bov.com , http://www.paymentobserver.com
Καταχώρηση Visa. Έντυπη καταχώρηση Visa - Rio 2016. Πηγή: www.21mktg.com
113
Δολάρια βουτηγμένα σε ουσίες
The five broken circles
Doping Thrower. Η ”Φάμπρικα” παρουσιάζει ένα έργο τέχνης από τον Erik Ravelo για την προώθηση της ηθικής του αθλητισμού. Πηγή: www.fabrica.it
116
The five broken circles
Το ντόπινγκ
Δολάριαβουτηγμένασεουσίε Απαγορευμένες ουσίες
6
Όσο περνούν τα χρόνια έχουμε όλο και περισσότερες αποκαλύψεις στην ιστορία των ολυμπιακών αγώνων για αθλητές που κάνουν χρήση απαγορευμένων ουσιών ( ντόπινγκ ). O αριθμός των αθλητών που πιάστηκαν ντοπέ πριν καν φτάσουν στο Λονδίνο ανέβηκε στους 108! Αν και οι πιο διαβόητες ιστορίες ντόπινγκ στις Ολυμπιάδες είναι αυτές που συμβαίνουν κατά την διάρκεια των αγώνων και όχι αυτές που προλαβαίνουν οι αρχές. Χρυσά ολυμπιακά μετάλλια που έχουν αλλάξει κατόχους, ιστορίες κυνηγητού, εντάσεις, κλάματα και άλλα πολλά έχουν σημαδέψει την πορεία των αγώνων που δείχνουν να μην μπορούν να απαλλαγούν από το άγος του ντόπινγκ. Ποια είναι όμως το κίνητρα ώθησης των αθλητών στην χρήση απαγορευμένων ουσιών ; Σήμερα ο αθλητισμός έχει αλλάξει γιατί πέρα από την δόξα ενός ολυμπιονίκη υπάρχουν και πολλά συνεπακόλουθα που κάνουν πιο δελεαστική την προσπάθεια για την κατάκτηση της νίκης και παγκοσμίων ρεκόρ. Κερδίζοντας ένα μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες αυτό συνεπάγεται συχνά με μεγάλα κέρδη για πολλούς αθλητές, ένα υπέρογκο χρηματικό ποσό, περισσότερους χορηγούς και περισσότερες διαφημίσεις θα έλεγε κανείς ότι όλα αυτά είναι οι βασικές αιτίες που ωθούν τους αθλητές στο να υποκύψουν στον πειρασμό για να βρουν τρόπο να ενισχύσουν τις αποδόσεις τους και τον οργανισμό τους.
117
The five broken circles
Δεν είναι όμως λίγες οι φορές που η ΔΟΕ έχει κατηγορηθεί για συγκάλυψη θετικών δειγμάτων στον φόβο μιας οικονομικής καταστροφής Μιας καταστροφής που θα έρθει μετά από κατηγορία σε βάρος μεγάλων ονομάτων που προσελκύουν σπόνσορες και πλήθη Παραδείγματα επιβεβαιώσεις μιας τέτοιας κατηγορίας σε βάρος της ΔΟΕ για συγκαλύψεις θετικών δειγμάτων από αθλητές είναι: Τα Εννέα θετικά δείγματα , από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες, ξεχάστηκαν σε δωμάτιο ξενοδοχείου και , σύμφωνα με τη ΔΟΕ, καταστράφηκαν κατά λάθος. Στην Ατλάντα το 1996, άγνωστος ο αριθμός των αποτελεσμάτων που καταστράφηκε. Πληροφορίες μέσα από το Ολυμπιακό κίνημα και συγκεκριμένα από συνταξιούχο παράγοντα λένε πως υπάρχει πολιτική έτσι ώστε να διεξάγονται ομαλά οι Αγώνες : «Λένε , ας έχουμε δύο με τρία θετικά τεστ , αρκετά για να δείξουμε πως κάνουμε κάτι , χωρίς να δημιουργηθεί καταστροφή»*
118
The five broken circles
Παρά όμως το γεγονός ότι η συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι το αποκορύφωμα της επιτυχίας για κάθε αθλητή, το ντοπάρισμα πλέον δεν ξέρω αν είναι εφικτό να αποφευχθεί. Το έπαθλο για τους νικητές τότε ήταν ένα στεφάνι από κλαδί ελιάς λίγο δύσκολο στην σημερινή εποχή να δεχτούν οι αθλητές να συμμετέχουν. Τα κίνητρα τους είναι άλλα και πιο κερδοφόρα. Πολύ απλά όταν ένας αθλητής προσπαθεί χωρίς αυτό και έχει ένα όριο χρόνου και δύναμης. Οι συναθλητές του όμως αν ντοπάρονται. Αυτόματα, τότε για να μπορέσει να έχει την διάκριση που χρειάζεται πρέπει να υπερβεί την απόδοση του. Αλλιώς θα μείνει πίσω και θα χάσει και την θέση που είχε. Έτσι πολλούς αθλητές το ίδιο το σύστημα τους κατευθύνει προς τα εκεί για να γίνουν χρυσοί Ολυμπιονίκες ή για να αποδείξουν ότι μπορούν να είναι μέσα σε όλο αυτό που από μικρά παιδιά αγωνίζονται να αποκτήσουν.
119
The five broken circles
120
The five broken circles
121
Ότι λάμπει δεν είναι χρυσός
The five broken circles
Πηγή: www.wordpress.com
124
The five broken circles
7
Made in China
Ότιλάμπειδενείναιχρυσ Θα αναρωτιέστε γιατί επέλεξα να κάνω ξεχωριστό κεφάλαιο για τους αγώνες στην κίνα το 2008 και όπως θα δείτε παρακάτω για τους αγώνες του Λονδίνου το 2012. Η απάντηση λοιπόν είναι ότι μέσα από την έρευνα μου κατέληξα στο συμπέρασμα ότι οι δύο τελευταίες ολυμπιάδες είναι εκείνες που μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι το αυτό το αθλητικό γεγονός έχει πλήρης εμπορικοποιηθεί. Παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι ήθελαν να φανεί το αντίθετο τα στοιχεία που βρήκα δείχνουν κάτι διαφορετικό. Έτσι θεώρησα σωστό να κάνω μια μικρή έρευνα μόνο για αυτές τις ολυμπιάδες και στο πώς κατάφεραν να αποδείξουν ότι η ανθρωπιστική αξία αυτής της γιορτής έχει τελικά χαθεί.
Πηγή: www.brandsoftheworld.com
125
The five broken circles
Λογότυπο - Η φωλιά του χελιδονιού Το λογότυπο του Εθνικού Ολυμπιακού Σταδίου Πεκίνου. Πηγή: www.hdicon.com
126
Μαγευτική εικόνα, δανεική φωνή.
The five broken circles
Πεκίνο 2008. Μια ολυμπιάδα υπερθέαμα, το στάδιο με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική να θυμίζει φωλιά χελιδονιού, το εντυπωσιακό στάδιο κολύμβησης, και τα διάφορα άλλα χαρακτηριστικά βασισμένα στην φύση ήταν τα στοιχεία που χρησιμοποίησαν οι Κινέζοι για να διοργανώσουν την ολυμπιάδα τους. Όλα αυτά έγιναν με σκοπό ώστε ο θεσμός να είναι πιο «κοντά» στον άνθρωπο. Να τον «αγγίξει» συναισθηματικά και να φανεί ότι δεν χάθηκε ποτέ το Αθλητικό ιδεώδες. Αλλά όλα αυτά καταρρίφθηκαν ξαφνικά και για άλλη μια φορά φάνηκε η ρίψη της αξίας του θεσμού με κύριο στόχο το κέρδος. Μετά την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων το ένα μετά το άλλο αποκαλύφθηκαν τα τρικ που χρησιμοποίησαν οι Κινέζοι. Πολλές από τις εικόνες με τα πυροτεχνήματα που παρακολούθησαν από την τηλεόραση ένα δισεκατομμύριο τηλεθεατές ήταν ψεύτικα ειδικά εφέ μέσω Η/Υ. Αποκαλύφθηκε επίσης πως η εννιάχρονη Λιν, που με τις κοτσίδες της και το κόκκινο φόρεμά της έγινε διάσημη. Γοητεύοντας με το χαμόγελό της και την φωνή της τραγουδώντας την « Ωδή στην Πατρίδα », στου 91.000 φιλάθλους που βρέθηκαν στη «Φωλιά του Πουλιού» και όσους παρακολούθησαν το φαντασμαγορικό σόου από την τηλεόραση στην πραγματικότητα ντουμπλάρισε ένα άλλο κορίτσι, που παρά τη μαγευτική φωνή του, είχε την ατυχία να μην είναι τόσο όμορφο. Ο λόγος που η μικρή Γιανγκ δεν επελέγη να εμφανιστεί όπως και οι ίδιοι τελικά παραδέχτηκαν ήταν γιατί θέλανε να προβάλουν τη σωστή εικόνα και έκαναν ότι θεώρησαν ότι ήταν το εθνικό συμφέρον της χώρας.
127
The five broken circles
Η φωλιά του χελιδονιού - Πεκίνο 2008. Το εθνικό Ολυμπιακό στάδιο του Πεκίνου με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική που θυμίζει φωλιά χελιδονιού. πηγή: www.topworldcities.net
128
The five broken circles
129
Eπιχείρηση aλλά Βρετανικά
The five broken circles
Η Ολυμπιακή δάδα του Λονδίνου. Η λαμπαδηδρομία το 2012 θεωρήθηκε η πιο εμπορευματοποιημένη που είχε γίνει έως σήμερα. πηγή: www.hampshireschools2012.wordpress.com
132
The five broken circles
Βρετανική αγώνες
ΕπιχείρησηαλλάΒρετανικ Μια Ολυμπιάδα σε ρυθμούς Eurovision
8
Οι αγώνες του Λονδίνου ήταν αναμφισβήτητα μια καθαρά βρετανική υπόθεση καθώς η τελετή έναρξης και λήξης ήταν βασισμένοι στο βρετανικό χιούμορ. Είχαν όμως κάτι που τους έκαναν απλά αδιάφορους για τον υπόλοιπο πλανήτη. Η τόσο έντονη χρήση της τεχνολογίας, της σύγχρονης μουσικής, τα τόσο τολμηρά γραφικά. Αλλά ακόμα και το μνημειακών διαστάσεων γλυπτό-πύργος του Anish Kapoor που είχαν τοποθέτηση δίπλα στο ολυμπιακό στάδιο αξίας 19,1 εκατομμυρίων δολαρίων που ξεπερνούσε σε ύψος κατά 20 μέτρα το άγαλμα της ελευθερίας τόνιζαν ένα και μόνο πράγμα « Αυτή είναι η Βρετανία, είμαστε στο κέντρο του κόσμου και είμαστε μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις του πλανήτη» Μπορεί οι ολυμπιακοί αγώνες να ξεκίνησαν ως μια δελεαστική εικόνα ευγενής άμιλλας, σήμερα όμως μετά και από τους Αγώνες του Λονδίνου κατατάσσονται ως η δεύτερη μεγαλύτερη επιχείρηση στον κόσμο. Μετά την αξιολόγηση που έκανε η Brand Finance η αξία των ολυμπιακών αγώνων αγγίζει τα 217,5 εκατομμύρια δολάρια με 87% αύξηση από τους αγώνες του 2008 στο Πεκίνο.
*www.designmag.gr/opinion-on-the-olympics/5984
133
The five broken circles
Λογότυπο - Λονδίνο 2012. Ένα λογότυπο τολμηρό για τα ολυμπιακά δεδομένα. Δέχτηκε πολλές αρνητικές κριτικές από ανθρώπους του καλλιτεχνικού χώρου και όχι μόνο. Πηγή: www.brandsoftheworld.com
134
The five broken circles
Αναλυτικά τα έσοδα αυξήθηκαν στα 5,1 δισεκατομμύρια δολάρια ενώ τα έσοδα από τα αποκλειστικά τηλεοπτικά δικαιώματα στα 3,9 δισεκατομμύρια δολάρια. 11 διεθνές χορηγοί έδωσαν 100 εκατομμύρια δολάρια ο καθένας ενώ υπάρχουν άλλοι 44 είναι εγχώριοι χορηγοί. Αυτό λοιπόν αποδεικνύει ότι το σπουδαιότερο αθλητικό γεγονός του κόσμου έχει γίνει πλέον ένα χρυσωρυχείο για την Διεθνής Ολυμπιακή επιτροπή. Καθώς Εταιρίες έδωσαν μάχη και πολλά χρήματα για να τοποθετηθούν δίπλα στους πέντε ολυμπιακού κύκλους και το λογότυπο του Λονδίνου 2012. Ένα λογότυπο τολμηρό για τα ολυμπιακά δεδομένα. Σχεδιασμένο σαν ο στόχος τους να ήταν να βγάζει μια γενική εικόνα μιας ακόμα εξαναγκαστικής προσπάθειας αποδείξεις δύναμης. Το συγκεκριμένο λογότυπο δέχτηκε πολλές αρνητικές κριτικές από ανθρώπους του καλλιτεχνικού χώρου και όχι μόνο. Στη τελική από όλα αυτά η αίσθηση που μένει είναι ότι οι ολυμπιακοί αγώνες έχουν γίνει απλά ένα Lifestyle γεγονός με την μορφή μιας κολοσσιαίας σταθερής αξίας επιχείρησης.
135
The five broken circles
To γλυπτό-πύργος του Anish Kapoor Το γλυπτό- πύργος αξίας 19,1 εκατομμυρίων δολαρίων. πηγή: www.topworldcities.net
136
The five broken circles
Εθνικό ολυμπιακό στάδιο Λονδίνου Στιγμιότυπο από την τελετή λήξης 12 Αυγούστου 2012. πηγή: www.topworldcities.net
137
The five broken circles
138
μ The five broken circles
Συμπεράσματα & Επίλογος
139
The five broken circles
Πηγή: www.wallpaperdisk.com
140
The five broken circles
Κάπως έτσι λοιπόν φτάσαμε στο τέλος. Μέσα από όλη αυτή την έρευνα που έκανα κατά την διάρκεια αυτού του εξαμήνου μπορώ να πω ότι αγάπησα ακόμα περισσότερο αυτόν τον θεσμό, έμαθα αρκετά καινούργια πράγματα που θέλω να πιστεύω ότι με έκαναν έστω και λίγο να βελτιωθώ στο τρόπο πως να αντιμετωπίζω καταστάσεις. Κατά την πορεία αυτού του εξαμήνου εύχομαι ότι κατάφερα να εντοπίσω πως το μεγαλειώδες μήνυμα των Ολυμπιακών Αγώνων θα πρέπει να μας συντροφεύει και στην καθημερινότητα μας. Να υπάρχει μια σκληρή μάχη για όλα αυτά που πιστεύουμε, για τα ιδανικά μας, για την ψυχή μας. Όπως τότε που κατά την διάρκεια των αγώνων, έπρεπε να τηρείτε η ανακωχή σε όλους τους πολέμους που γίνονταν στην Ελλάδα για να υπάρχει ειρήνη την περίοδο των Ολυμπιακών αγώνων. Έτσι και σήμερα η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων και το αρχαίο Ολυμπιακό Πνεύμα, θα πρέπει να μας διακατέχει και να μας οδηγεί. Η περηφάνια, το ήθος, η αγάπη για τη γη, η αγάπη για όλους τους συνανθρώπους μας, ανεξάρτητος χρώματος και κοινωνικής τάξης, η δύναμη, ο σεβασμός, η ειρήνη και η συμφιλίωση των κρατών και των λαών. Ενώ λοιπόν ο αθλητισμός ήταν πάντα κάτι αξιόλογο για τον άνθρωπο και ακόμα περισσότερο για τους αρχαίους Έλληνες γιατί όπως έλεγαν και οι ίδιοι “νους υγιής εν σώματι υγιή” Ενώ του άρεσε από πάντα να αθλείται και να αγωνίζεται για το έπαθλο. Δυστυχώς όμως η έρευνα που έκανα φανερώνει το εξής. Ότι κάποτε υπήρχε ο αθλητισμός, ο οποίος διακρινόταν από ευγενή άμιλλα, σεβασμό στον αντίπαλο. Σήμερα όμως δεν είμαι σίγουρος αν υπάρχει αθλητισμός έτσι όπως μας τον δίδαξε η ιστορία. Αν υπάρχει το αληθινό πνεύμα των Ολυμπιακών αγώνων. Ούτε αν σήμερα έχει την ίδια αξία ή την ίδια ουσία. Γιατί τα λέω όλα αυτά ; Γιατί η εστίαση σήμερα έχει φύγει μακριά από τους αθλητές, επικεντρώνεται κυρίως περισσότερο στη διασκέδαση των θεατών και στο πώς οι χορηγοί ακόμα και οι αθλητές θα εκμεταλλευτούν την αξία του θεσμού για να μπορούν να κερδίσουν όσα πιο πολλά χρήματα και φήμη μπορούν. Σε αντίθεση με την αξία που είχε για τους αρχαίους Έλληνες ο αθλητισμός, μια αξία που μπορεί να φανεί μόνο και μόνο από το ότι σταματούσαν κάθε εχθροπραξία απλά για να γίνουν οι Ολυμπιακοί αγώνες. Σήμερα έχει την ίδια αξία ή την ίδια ουσία; 141
The five broken circles
Κατά τη γνώμη πολλών ανθρώπων πλέον δεν υπάρχει αθλητισμός. Τη θέση αυτού του ιδεώδους την πήρε ο πρωταθλητισμός. Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά στις δύο έννοιες. Στον αθλητισμό, υπάρχει η ευγενής άμιλλα, ο τίμιος αγώνας, ο σεβασμός στον αντίπαλο και τέλος η χαρά της συμμετοχής. Στον πρωταθλητισμό του σήμερα θυσιάζονται όλες οι ηθικές αξίες για να καταφέρουν να φτάσουν στην κορυφή. Θυσιάζονται πολλά νέα παιδιά, τα οποία ξεκινούν με όνειρα την καριέρα τους στον αθλητισμό, σαγηνεμένοι από το ιδεώδες του αθλητισμού. Που στην πορεία, βέβαια, ανακαλύπτουν ότι η πραγματικότητα είναι λίγο έως πολύ διαφορετική! Όταν στην αρχαία Ολυμπία οι αθλητές αγωνιζόταν μόνο για ένα στεφάνι ελιάς, μια κορδέλα και φύλλα δάφνης πως μπορούμε λοιπόν να μιλάμε για αθλητικό ιδεώδες σήμερα. Όταν πολλά νέα παιδιά εμπλέκονται με το γνωστό σε όλους μας πια « ντοπάρισμα ». Πώς μπορούμε να μιλάμε για αθλητικό ιδεώδες όταν εμπλέκεται η πολιτική στην μέση. Όταν εταιρίες δίνουν εκατομμύρια δολάρια για να μπορέσουν να έχουν αποκλειστικά δικαιώματα συνεργασίας, ώστε να μπορέσουν να κλέψουν έστω και λίγο από την λάμψη του θεσμού, να έχουν το δικαίωμα να τοποθετήσουν το λογότυπο τους δίπλα από τους 5 κύκλους των αγώνων και αυτόματα να πάρει μια υπεραξία το δικό τους. Από την άλλη όμως από την στιγμή που οι αθλητές πλέον δεν αγωνίζονται για το Στεφάνι από ελιά , λογικό είναι με το πέρασμα των ετών να αλλάξει και να γίνουν όλα πιο επιφανειακά και φαιδρά. Ζούμε στην εποχή που τα ανθρώπινα ιδανικά , τα ήθη και τα έθιμα δεν τηρούνται με την ίδια ευλάβεια. Για εκείνους ήταν γιορτή και ήταν αρκετό και μόνο η συμμέτοχη τους. Για εμάς πλέον το περιτύλιγμα έχει σημασία , αν είναι ωραίο το περιεχόμενο ή όχι , ελάχιστοι άνθρωποι το αναζητούν πια. Σήμερα οι αγώνες φαίνεται σαν κάθε τέσσερα χρόνια να γίνεται ένας διαγωνισμός μεταξύ των χωρών υποδοχής για να φανεί ποια χώρα μπορεί να διεξάγει καλύτερα του αγώνες. Οι διοργανώτριες χώρες κάνουν τα πάντα να ξεπεράσουν τις προηγούμενες ολυμπιάδες και το ποσό των χρημάτων που δαπανάται για αυτές τις παραγωγές είναι εξωφρενικό.
142
The five broken circles
Ίσως όμως η μόνη ελπίδα που υπάρχει για να ξαναδούμε έναν υγιή αθλητισμό και να επανέλθει η πραγματική έννοια του ιδεώδες, είναι η αλλαγή της κουλτούρας μας, της κοσμοθεωρίας μας και την ιδέα που έχουμε για τον αθλητισμό. Είναι αυτό που λένε συνήθως οι αθλητές : « παλεύω για τη φανέλα ». Δηλαδή να μην έχει σημασία πόσο υψηλό είναι το έπαθλο. Να το δούμε με μία άλλη ματιά γιατί πάντα θα υπάρχουν απατεώνες, αλλά κανένας αθλητής δεν πρέπει να επιτρέπει στον εαυτό του την χρήση ναρκωτικών για μια τέτοια «Ψεύτικη» δόξα. Θα βοηθούσε πραγματικά να δείχνουμε καθημερινά και όχι μόνο κάθε τέσσερα χρόνια την αξία της «Καθαρής Σκέψεις» για τις Ολυμπιάδες. Τα παιδιά με ειδικές ανάγκες και η Παραολυμπιάδα μπορούν να παραδειγματίσουν όλους μας. Δίνοντας μας « φως» στις ψυχές μας. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι ζούνε πιο έντονα την προσπάθεια και δείχνουν σε εμάς ότι δεν μετράει μόνο το πρώτο χρυσό μετάλλιο αλλά και το χάλκινο. Και βέβαια ο αγώνας τους στηρίζεται στην ευγενική άμιλλα και όχι σε εγωισμούς και μικρότητες. Αφού για να φτάσουν σε κάποιο αγώνα καταφέρνουν να γίνουν καλύτεροι και πιο αποδοτικότερη για τον εαυτό τους και για το κοινωνικό σύνολο. Σίγουρα το υπερθέαμα που μας δίνουν φροντίζει για την ευγενή χορηγία όλων. Έτσι δεν είναι δυνατό να λείπει από εδώ και πέρα στις ολυμπιάδες. Εκτός και αν η οικονομική κρίση, ουσιαστικά ο οικονομικός πόλεμος , που βιώνουμε , κάνει τα κράτη που συμμετέχουν να είναι πιο συγκρατημένα και ποιο λιτά. Μπορεί να ταύτισα την ολυμπιάδα με μία πασαρέλα διασημοτήτων. Όταν ώμος υπάρχουν διάσημοι με κύρος και ήθος στην δουλειά τους σίγουρο είναι πως δίνουν και αυτοί με την σειρά τους αίγλη. Αν όμως είναι διεφθαρμένοι τότε παραπέμπουν σε λάθος παραδείγματα. Είναι καλό η κάθε χώρα να τιμά τους ανθρώπους τις που προσφέρουν ανάλογα με το επάγγελμα τους αγάπη και καλοσύνη. Σήμερα , εκτός από το να μιλάνε κάποιοι μπορούν πχ. Οι τραγουδιστές , με ένα τραγούδι τους , να περάσουν μηνύματα αγάπης και αλληλεγγύης για όλους τους λαούς. Εξηγώντας πως δεν πρέπει να γίνονται παρατυπίες και διακρίσεις σε ένα τόσο μεγάλο κοινωνικό γεγονός. Και τότε οι πομπές και το γενικό φαγοπότι , που ακολουθούσε τους αγώνες να ήταν συνοδευόμενο από τραγούδι και μουσική για τα επινίκια.
143
The five broken circles
Πηγή: www,blogs.calgaryherald.com
144
The five broken circles
Τέλος ένα άλλο ερώτημα που είχα θέσει σε μένα ήταν το εξής: Αν οι χορηγοί είναι η βασική αιτία εμπορευματοποίησης του θεσμού κατά το πέρασμα των αιώνων, χωρίς αυτούς Θα μπορούσαν να έχουν επιβιώσει οι αγώνες μέχρι σήμερα; Τελικά κατέληξα στο συμπέρασμα ότι έτσι όπως στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους επιβίωσαν πριν από εμάς οι πρόγονοι μας. Όπου πέρασαν πολέμους, κακουχίες και πολύ θανατηφόρες ασθένειες. Λογικά και εμείς μπορούμε παρά τον υπερκαταναλωτισμό να επιβιώσουμε και με πιο λίγα. Αν δηλαδή έχουμε πχ. Μια οικογένεια που αποτελείτε από 4 μέλη και οι τέσσερις έχουν 4 αυτοκίνητα. Δεν θα μπορούσε η ίδια οικογένεια να είχε ένα αυτοκίνητο; Και βέβαια θα μπορούσε να ζήσει και με το ένα. Αυτό συμβαίνει γύρω μας, καθημερινά σε όλους μας, χρειαζόμαστε πανάκριβα κινητά για επίδειξη και όχι γιατί χωρίς αυτό δεν ζούμε. Έτσι προφανώς με τα υλικά αγαθά η εμπορευματοποίηση τελικά είναι απαραίτητη για να νοιώθουμε καλά. Πιστεύω πως με όλα αυτά που ζούμε πλέον , δηλαδή με λιγότερα υλικά αγαθά, θα βοηθήσουν να καταφέρουμε σημαντικά να μειώσουμε τις περιττές μας και δήθεν ανάγκες μας. Έτσι ναι , θα μπορούν να επιβιώσουν οι αγώνες διαφορετικά. Όπως και το αθλητικό ιδεώδες. Όπως είχε πει και ο αναβιωτής των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων Πιερ ντε Κουμπερτέν «Το σημαντικότερο πράγμα στους ολυμπιακούς αγώνες δεν είναι η νίκη αλλά η συμμετοχή, όπως και το πιο σημαντικό πράγμα στην ζωή δεν είναι ο θρίαμβος, αλλά ο αγώνας. Ο ουσιώδης σκοπός δεν είναι η κατάκτηση αλλά η σκληρή μάχη».
145
The five broken circles
Πηγές
146
The five broken circles
Διαδίκτυο:
Βιβλία:
http://www.olympic.org http://www.thesportjournal.org/ http://www.athensguide.org http://www.la84foundation.org http://www.london2012.com http://www.athensmagazine.gr http://www.worldatlas.com http://www.newsbomb.gr http://www.users.sch.gr http://www.apollonrunnersclub.gr http://lamogia.com http://www.tanea.gr http://www.designmag.gr http://www.newsbomb.gr http://www.apollonrunnersclub.gr http://www.janecky.com http://www.visa.com http://www.coca-cola.gr/ http://www.panasonic.gr http://www.mcdonalds.gr/ http://www.accer.com http://www.samsung.com http://www.pe04.com http://www.technologystudent.com http://www.visual.ly http://www.3lyk-polichn.thess.sch.gr http://www.webdesignerdepot.com
- Μία Γιορτή: Επίσημο αναμνηστικό λεύκωμα των Ολυμπιακών αγώνων Αθήνα 2004.
Άρθρo από Εφημερίδa
Ντοκιμαντέρ:
- Εφημερίδα: Τα νέα. Άρθρο: Δεύτερη επιχείρηση στον κόσμο. Ρεπορτάζ: Γιώργος Νασμής Δημοσιεύθηκε: Δευτέρα 30 Ιουλίου 2012
Η μηχανή του χρόνου (απο την Νετ) “Αρχάιοι ολυμπιακοί αγώνες”
- The Olympic Games Effect: How Sports Marketing Builds Strong Brands - Olympic Games, the Treasures by The Olympic Museum
Marketing reports: - IOC Marketing Media Guide 2012 - Olympic marketing fact file 2012 -2000 olympic marketing
-Beiijing 2008 marketing report - Marketing media guide 2008 - Athens 2004 sponsor - Sydney 2000 SPONSOR REPORT
147
The five broken circles
Ημερολόγιο
148
The five broken circles
1η Εβδομάδα Επιλογή του θέματος. 2η Εβδομάδα Έρευνα και συγγραφή πάνω στους αρχαιους ολυμπιακού αγώνες και το ιδεώδες. 3η Εβδομάδα Έρευνα και συγγραφή για την αναβίωση των αγωνων. 4η Εβδομάδα Έρευνα για το marketing των ολυμπιακών αγώνων και τους χορηγούς. 5η Εβδομάδα Έρευνα και συγγραφή για της σταδιακές αλλαγές του marketing ανα ολυμπιάδα. 6η Εβδομάδα Έρευνα και συγγραφή για το Ντοπινκ και τα κίνητρα χρήσης στους αγώνες. Σύνταξη ερωτηματολογίων 7η Εβδομάδα Ερευνα και συγγραφή για τους αγώνες του Λονδίνου 2012.
8η Εβδομάδα Ερευνα και συγγραφή για τους αγώνες του Λονδίνου 2012 & τους αγώνες του Πεκίνο 2008. 9η Εβδομάδα Συγγραφή για το μάρκετινγκ κάθε ολυμπιάδας. 10η Εβδομάδα Συγγραφή Προλόγου και επίλογου. 11η Εβδομάδα Ολοκλήρωση λεπτομερειών πριν την σχεδίαση του book. 12η Εβδομάδα Σχεδίαση του book. 13η Εβδομάδα Σχεδίαση του book. 14η Εβδομάδα Παράδοση book στο τυπογραφείο. 15η Εβδομάδα Παράδοση book στην σχολή.
149
The five broken circles
150
The five broken circles
151