100497_Overijssel_05:Opmaak 1
26
01-10-2010
15:10
Pagina 26
Deventer Bomenstichting, Deventer Bomenboek, Deventer 2007. E. Wolbink & A.C.A. Pullen, Monumenten in de gemeente Hardenberg, Hardenberg 2008.
Foto’s Riny Riezebos
Bijzondere bomen in Twente Bomen zijn zeer veelzijdige, onvervangbare elementen, die de levende aarde in stand houden en de mens op vele manieren van dienst zijn. Nederland kent nog een groot aantal bomen met een historische betekenis. Ook Twente is daarbij met verschillende exemplaren vertegenwoordigd.
De Kroezeboom
De Viermarkenlinde
De Mammoetboom
De Kroezeboom in Fleringen
tiende en zeventiende eeuw een veldkapelletje, het
ren van de markegronden voor de productie van
Een Kroezeboom (soms ook Kroeseboom) is een
‘hilligen huesken’. Ook na de sloop van het kapelletje
voedsel en hout voor de bevolking. Ten westen van
boom, meestal een eik, die een grens of een kruis-
bleef dit een heilige plaats voor de katholieken uit de
Enschede kwamen op een bepaald punt vier marken
punt aangeeft. In het oosten van Nederland werden
omgeving.
bij elkaar: de marke Groot Driene, de Eschmarke, de
vaak stenen of bomen gebruikt als grensbepaling op
In 1909 werd bij het eeuwfeest van de teruggave van
Twekkelermarke en de Lonnekermarke. Op dit punt
de es van waaruit akkers werden verdeeld. Daarnaast
de Pancratiuskerk een processie gehouden naar de
staat een lindeboom, die naar men zegt 300 tot 400
werd een dergelijke plek ook als heilige plaats of
Kroezeboom, waar een nieuwe kapel was gebouwd,
jaar oud moet zijn. Sommigen schatten de boom, op
rechtspraakplaats gebruikt. Eén van de bekendste en
gewijd aan het H. Hart van Christus. In 1916 werd de
basis van zijn omvang, wat jonger. Een feit is dat de
oudste bomen is de Kroezeboom op de Fleringer Es,
grond met de Kroezeboom – in een straal van twintig
boom net als wellicht ook zijn voorgangers, een dui-
ten zuiden van Tubbergen en ten noorden van
meter gemeten vanuit het hart van de boom –
delijke functie had. Een boom kun je niet verplaatsen
Fleringen.
geschonken aan de St. Pancratiusparochie van
en er kon dus nooit verschil van inzicht zijn over de
Geschat wordt dat de boom tussen 1500 en 1600 is
Tubbergen. Tot aan de Tweede Wereldoorlog droeg
exacte grens van de markegronden!
Bijzondere bomen in Twente aangeplant als ‘loakboom’ of markeboom. De zomer-
men ieder jaar in de zomer een mis op bij de
eik wordt wel eens ouder geschat, maar is naar alle
Kroezeboom. Sinds een tiental jaren verzamelen zich
De boom diende in vroeger tijden tevens als ontmoe-
waarschijnlijkheid tussen de 400 en 500 jaar oud.
hier de deelnemers aan de vredesfietstochten, ter
tingspunt voor de bestuurders van de genoemde mar-
Daarmee is het de oudste zomereik van Nederland.
afsluiting van de Vredesweek.
ken en er werden zaken met betrekking tot de hout-
In de periode van de Reformatie waren er geheime
opstanden, het grondgebruik en het waterbeheer
bijeenkomsten van de katholieke bevolking bij de
De Viermarkenlinde in Enschede
besproken.
Kroezenboom, waarbij zij tot circa 1730 de mis bij-
Tot ver in de negentiende eeuw waren in het oosten
Vlak bij dit punt staat een boerderijtje uit 1765, een
woonden. De wagen waarop het altaar en de priester
van ons land veel landbouwgronden in gemeenschap-
gemeentelijk monument. In het midden van de acht-
werden vervoerd, diende als preekstoel. Volgens
pelijk bezit van de marke, een bestuursvorm uit vroe-
tiende eeuw werd nabij dat punt de bleekweide aan-
diverse gegevens stond bij de Kroezeboom in de zes-
gere tijd. Doel van de marke was het duurzaam behe-
gelegd voor het bleken van textiel.
