Mindanao
Balita
Inadlaw’ng kasayuran ug kalingawan Vol. I
No. 50 Cagayan de Oro City
Huwebes, Hulyo 14, 2011
NOW OPEN Market City, Agora
P8.00
ANG PANAHON KARON
Ang low pressure area nag-anam og kaduol sa sidlakang Luzon ug kini aduna nay gilay-on nga 1,100 kilometros ug kini padayon nga makahatag og pag-ulan ulan sa pipila ka bahin sa Mindanao. Pagbantay sa baha ug landslide.
4 ka konsehal imbestigahon P3
P2
2 Balita
Mindanao
Huwebes, Hulyo 14, 2011
LTO gilungkab sa ‘amang’, P108 mil nawagtang Sinulat ni ARJAY S. FELICILDA
SURIGAO City––Usa ka 14 anyos nga ‘amang’ gisignit sa kapulisan kay gidudahang maoy milungkab sa LTO provincial office nga nahimutang dinhi ning dakbayan sa Surigao. Kini nga kaso nadiskobrehan nila ni Cashier Elaine Lisondra Garde ug Supply Officer Jhorgene Palasan Paronia human sa ilahang flag raising
ceremony, buntag sa petsa-11 ning bulana. Matud ni Police Supt. Martin M. Gamba, regional info officer sa PRO 13, nawagtang ang P108,583.33 nga koleksiyon gikan sa cashier’s steel cabinet ug P1,600 personal money ni Ms. Paronia gikan sa hunos sa supply room. Nasusihan nga gi-es-
trongka sa kawatan ang cashier’s steel cabinet ug ang kandado sa supply room. Nabawi gikan sa suspect ang ubang mga butang kinawat atol sa pagsikop kaniya diha sa iyahang pinuy-anan sa Purok Philvocs, Brgy. Washington ning dakbayan. Tungod kay siya minor de edad, dili ibutyag sa MDB ang ngalan sa
suspect. Gisudlay karon sa kapulisan ang tibook Surigao City ug kasikbit nga mga dapit aron sikopon ang mga kauban sa ‘amang’, samtang nagpasiugda og latent finger print examination ang Surigao del Norte Provincial Crime Laboratory sa naasoy’ng opisina sa LTO. (Uban sa datos ni PO2 Darlin Cabalinan-Migullas, duty PNCO)
sa mga boto gikan sa lalawigan sa Maguindanao kon kinsa ang makahupot sa ika-12 nga puwesto sa pagka sendor. Sa pamahayag usab ni Zubiri, kining mga pag-angkon dili angay ikabalaka sanglit dugay na kini, ug ang mga boto sa Maguindanao naapil sa iyang gipahigayong protesta ni Pimentel sa Senate Electoral Tribunal (SET) sa Senado. Ug wala ako naghimo sa pagpangi-
lad sa nakalabay nga eleksyon, angayan ma-imbestigahan aron manubag sa balaod bisan si kinsa pa siya, dugang pamahayag ni Zubiri. Samtang sa pikas nga bahin, dako ang kalipay ni Abogado Koko Pimentel nga nakakita na siya ug “eyewitness” aron sa pagmatuod nga dunay pinaka dakong pagpangilad sa eleksyon sa Maguindanao ug ibaliwala ang 195 botos nga nakuha ni Zubiri.
MPM PORK & BEEF RETAILER
residential lot for sale
‘Binuang’ sa milabay’ng eleksyon gibulgar Sinulat ni ARJAY S. FELICILDA
G I BA N HAW a n g “word war” tali nila ni Senador Juan Miguel Zubiri ug Abogado Aquilino “Koko” Pimentel III human giangkon ni kanhi Maguindanao Governor Zaldy Ampatuan nga dunay nahitabong pagpangilad sa nakalabay nga eleksyon niadtong Mayo tuig 2010. Gibutyag ni Zaldy Ampatuan, nga gisugo siya ni kanhi Presi-
dente ug karon Kongresista Gloria Macapagal-Arroyo nga ipasulod si Zubiri sa ika-dose nga puwesto. Kahinumduman, nga niadtong nakalabay nga eleksyon, higpit ang ilang panag engkuwentro tali nila ni Pimentel, nga anaa sa ika-13 nga puwesto pagka senador, samtang si Zubiri ana usab sa ika-12, diin ang bugtong paglaum nila niini, ang pag-ihap
NONOY LECHON SERVICES OFFERED OUT OF TOWN ORDER Wedding • Anniversary • Birthday • Party Located at 31-22 Brgy. Nazareth, CDO & Westfield Subdivision, Brgy. Iponan, Entrance Brgy. Balulang For more details, contact Tel. No.: 309-5276 Manager: Hermilino Villalon
“ORDER NA OG LECHON”
Dealer of fresh pork & beef and balbacua
133 sq meters
Located at:Ground floor Cogon Market, Capt. Vicente Roa-JR Borja, CDO Mr. & Mrs. Mando/Perlita Maghinay - owner
Located at: F.S. Catanico, Cagayan de Oro City
Contact: 09997997008
Balita
Unsa ang RA 9262?
DAKONG “Himala” ang nahitabo sa opisina sa PASAKA, Inc. sa Maigo Lanao Del Norte mga 40 meters away from the national highway at the back of Maigo Elementary school left wing going to Pagadian. Kung ang City Central School sa Cagayan de Oro gilusob o gi atake ug putyukan sa ato pa mga wild bees, sukwahi ang talan-awon sa PASAKA Office tungod kay gihugpaan kini ug mga Bakwiters nga libo ang “black sayaw” (dancing birds parallel to a dancing lady orchid). There are more or less one hundred well established Nest “salag” nga nakapilit sa cement og galvanized iron (atop) sa nahisgutang lugar. Isip usa ka Science teacher nga naka avail og scholarship grant sa University of Tasmania, Hobart Australia usa sa among professor ay isa ka Ornithologist (one who deals with birds) more than 20 years na siya miingon kon sobra ang ulan pareho sa La Ninya nga atong nasina te karong ang mga langgam tugnawong pod ilabi na nga wala nay dakong kahoy nga maka protekta sa ilaha, busa siya midugang nga panahon sa winter ang mga langgam sa Austra-
Balik Lantaw
PONING BARON INTERONE lia molopad padulong sa Palawan ug ubang lugar nga daghan pang kahoy sa Pilipinas, ug iyang gi tapos sa usa ka documented nga panghibato nga ang mga langgam pwede mahimong squatters sa atong mga balay. A n g PA S A K A i s i p mibalhin og opisina sa du-ol ra pud ug ang mga “wastes” sa sayaw gihimo isip organic fertilizer; another potential for farmer members livelihood. Ang ilang mga salag nanginahanglan ug appropriate technology para ma process ang mga wala nay sulod nga mga salag or nest. This is an invitation to the DOST and TESDA and all other stockholders who are concerned for development. Ang PASAKA is open for public viewing every Saturday of the week for reservation please contact PASAKA Inc. Secrelariat eml_brl@ yahoo.com
DIRECT BUYER ONLY
WANTED
MASSAGE THERAPIST Female, 20-35 yrs. old, single or married, experience not necessary, willing to be trained. Apply asap at:
Blessies Facial Center
Tiano-Yacapin Sts., Cagayan de Oro City Contact No.: 09228844281
For your VEGETABLES Needs contact:
B-B SANCHEZ
FARM PRODUCTS DEALER
J.R. Borja, Cagayan de Oro City
CELL. #: 0908-1067819 0917-3047221
Owner : MR. RENIE BASALLAJES
GUSA EAST BOUND PUBLIC MARKET GUSA, CAGAYAN DE ORO CITY
basallajes
COCO LUMBER & STICK DEALER
tel. no.: 856-1671
Republic of the Philippines DEPARTMENT OF TRANSPORTATION AND COMMUNICATIONS MARITIME INDUSTRY AUTHORITY MARINA R.O. X and XIII 2/F SEJOLIM Bldg., Gemilina St. Carmen, Cagayan de Oro City NOTICE is hereby given that Mrs. Esterlita T. Pausal has applied with MARINA Cagayan de Oro City for the Transfer of Ownership of the vessel MBCA WILFLOR – III from William A. Homdos with a subsequent Change of Vessel Name to FB JYL.
Kasikas 3
Mindanao
Balita Huwebes, Hulyo 14, 2011
4 ka konsehal sa Iligan ipa-imbestigar Marijuana gisunog Sinulat ni MICHAEL KUNDIMAN
IPA-IMBESTIGAR ni Iligan City Councilor Ariel P. Anghay sa Ethics Committee sa konseho ang upat ka mga konsehal sa siyudad sa Iligan nga matod pa sektretong nakigtagbo kang businessman Uriel “Jojo” Borja, usa sa mga negosyante nga interesadong mopalit sa Iligan Diesel Power Plant (IDPP). Kini aron maklaro ni Konsehal Anghay kon unsa ang motibo sa upat ka mga konsehal nga nakigkita kang Mr. Borja nga wala mananghid sa ilang mga kauban sa konseho sa Sangguniang
Panlungsod. Naukay ang attention ni Anghay sa dihang iyang nahibaw-an nga adunay P2.5 milyones nga gihatag si Mr. Borja ngadto kang kanhi City Councilor Voltaire Rovira samtang kusog pa ang isyu bahin sa kontrobersyal nga pagbaligya sa IDPP. Matod pa ni Anghay, ngil-ad kaayo ang maong kahimtang nga adto sa VIP room Big Fish Sport Club gilusad ang secret meeting sa iyang mga kaubang konsehal uban kang Borja. “Adto unta sila sa proper venue nga mao
ang Sangguniang Panglungsod session hall gihimo ang panagtagbo kon igo ra paminawon ang intention ni Borja bahin sa pagpalit sa IDPP,” pamahayag ni Anghay. Angayng masayran, nakigkita si Borja ngadto sa pipila ka mga konsehal sa siyudad aron ma-istorya ang tinguha sa Mapalad Energy Generation Co. (MEGC) pinaagi sa consortium sa pamiluang Borja sa Iligan Light and Power, Inc. (ILPI) ug Mr. Ramon Atayde sa Platinum Group of Companies Corporation (PGCC) nga mopalit sa IDPP.
Tel. #: 088-309-8902/088-852-4341 Cell. #:09351759127 cdomia@yahoo.com POEA LIC. NO. 142-101106-R 2nd FLOOR SEBASTIAN BLDG. CAPISTRANO LUNA ST. CD0
A P P L BABYSITTERS / LADY DRIVERS Y OR WITH SKILLS IN TUTORIALS AND CAREGIVING Bound to: N DUBAI • OMAN A
KUWAIT • QATAR • PASSPORT • TICKET GOING TO MANILA • TICKET GOING TO ABROAD • FINAL MEDICAL • TESDA TRAINING • TESDA ASSESSMENT • FOOD AND ACCOMMODATION
REQUIREMENTS FOR PASSPORT: • BIRTH CERTIFICATE FORM 1-A(LCR)/NSO • MARRIAGE CERTIFICATE FORM 3A(LCR),IF MARRIED • BAPTISMAL • VOTER’S AFFIDAVIT • FORM 137, SCHOOL RECORD/TOR • NBI clearance for Abroad • ANY VALID/COMPANY ID/SCHOOL ID
QUALIFICATION:
FREE! • PAG-IBIG OFW
WE ARE THE NO.l FOR THE SAFE-KEEPING AND WE ARE CERTIFIED FAST DEPLOYMENT!!!
We offer
HIGHER SALARY
compared to others!!!!
• 23-40 YEARS OLD,SINGLE,MARRIED,WIDOW,SEPARATED • AT LEAST ELEMENTARY & HIGH SCHOOL GRAD. COLLEGE GRAD COLLEGE LEVEL • CAN SPEAK AND UNDERSTAND SIMPLE ENGLISH
FINAL INTERVIEW WITH FOREIGNER WILL BE ON
8:00 AM - 4:00 PM @ Al-Alamia Branch Office Cagayan’de Oro City Mag-ingat sa Illegal Recruiters!!! No Fees to be Collected
Ang IDPP naangkon sa kagamhanang lokal sa Iligan sa dihang naimbargo niadtong tuig 2008 human wala makabayad sa ilang buhis. Sa pagkakaron, gustong ibaligya ni Mayor Lawrence Ll. Cruz pinaagi sa swiss challenge. Nahan-ay na sa mga sakop sa Sangguniang Panlungsod ang terms of references (TOR) alang sa swiss challenge diha sa pagbaligya sa IDPP. Si Borja mitanyag nga ilang paliton ang IDPP sa kantidad nga mokabat ngadto sa P500 milyones samtang ang Conal Holdings, Co. ang mitanyag lamang sa kantidad nga mokabat ngadto sa P300 milyones. Michael Kundiman
Sinulat ni ARJAY S. FELICILDA
PROSPERIDAD, Agusan del Sur––Gisunog na kaniadtong Lunes ang 5,371 ka mga preskong punoan sa marijuana atubangan sa Provincial Government Center, Patin-ay ning maong lungsod. Ang gisunog nga mga marijuana plants, mao kadtong naibot sa mga otoridad kaniadtong petsa-7 ning bulana diha sa upat ka ektaryang plantasyon sa Sitio Mactan, Brgy Kasapa 1, Lapaz ning lalawigan sa Agusan del Sur. Operasyon kadto nga gipahigayon sa 13th Regional Public Safety Battalion, pinangulohan ni Police Chief Inspector Rodolfo Inoy, uban sa mga tropa sa 26 IB, 402 Brigade, Philippine Army. Nangulo sa ceremo-
nial burning si Regional Director Joel Plaza sa Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA 13) uban ni Governor Edward Plaza ug mga opisyal sa kapulisan. Mitambong sila si Police Supt. Arnold Pascua, OIC sa Agusan del Sur PPO; Police Supt. Romualdo Bayting, OIC sa Regional Public Safety Battalion; Police Supt Martin Gamba, PRO 13 Public Information Officer; ug Police Supt. Ernesto Flores, deputy chief sa Regional Police Community Relations. Misaksi usab ang mga kawani sa lainlaing mga ahensiya sa gobyerno sa Agusan del Sur. (Arjay S. Felicilda, Caraga Regional Bureau Chief, uban sa report ni PO3 Arturo S Campania, Duty PNCO)
4ID andam sa katalagman Sinulat ni ARJAY S. FELICILDA
ISIP panagana sa mga kalamidad nga dala sa nagpadayon nga dautang panahon, ang Fourth Infantry Division (4ID)Ph i l ippi ne Ar my, mipalig-on sa iyahang Disaster Rescue and Relief Operations (DRRO) Teams diha sa mga brigada ug mga batalyon niini. Gipasalig ni Major General Victor Felix, 4ID commanding general, nga ang ilahang DRRO Teams kanunay nga nakigcoordinate sa Local
Disaster Risk Reduction and Management Councils (LDRRCs) aron hapsay ang ilahang pagresponde sa mga kalamidad. Su m a l a s a n a sayran, ang Caraga Region nga nasulod sa area of responsibility (AOR) sa 4ID, daghan og mga bahin nga dali lunopan ug bahaan. Aduna usay mga bahin sa rehiyon nga sagad mag-landslide. Niana nga mga panghitabo, adunay igong katakos ang Philippine Army pi-
Mindanao
Balita
For subscriptions and advertisements contact advertising department. Tel. Nos.: 856-33-44/74-53-80 Globe: 0917-712-1424 SunCell: 0923-432-0687 PLDT Mobile : 088-587-1390
naagi sa nasangpit nga DRRO Teams, matud ni General Felix. Sa iyahang bahin, si Major Eugenio Julio Osias IV, division spokesperson ug kumandante sa 4th Civil Military Operations (Kasaligan) Battalion, miingon nga ang kasudalohan wala lamang gibansay sa pagpakigaway batok sa armadong mga pundok. “Ang kasundalohan gibansay usab sa pagpreserba sa kinabuhi sa katawhan ug kinatibok-ang katilingban atol sa natural nga mga katalagman,” nagkanayon si Major Osias. (Arjay S. Felicilda, Caraga Regional Bureau Chief, uban sa report sa 4CMO/PIA-10) Basaha ang Mindanao Daily Balita sa Internet. www.businessweekmindanao.com
4 Opinyon
Mindanao
Huwebes, Hulyo 14, 2011
Balita
Morag iro nag-ilog sa bukog basta kuarta ang hisgutan
Mindanao
Balita
The Mindanao Daily Balita is published daily at Door 3 Geleng Bldg., Lapasan Highway, Cagayan de Oro City. It is registered with the Department of Trade and Industry (DTI), Region 10 with Certififcate No. 01349532, and with Business Permit No. 2011-1516, TIN No. 946396-807-001 Telefax Nos: (088) 856-3344, (08822) 72-33-44, (088) 857-1390, 74-53-80, cell no.: 0923-432-0687 Website: www//businessweekmindanao.com E-mail: mindanaodailynews@gmail.com DANTE M. SUDARIA Publisher ROSE MARY D. SUDARIA Manager RUEL V. PELONE Editor-in-Chief Joe pantoja sonny david News Editors rolando sudaria GERRY L. GORIT Photo Journalists NELSON V. CONSTANTINO Uriel C. Quilinguing Editorial Consultants
jonathancatalan Advertising FELIX SANTILLAN Layout Artist guillermo ade, Jr. Production Marlon Domingo Circulation RIZA O. ARES LIEZL A. DELOSO JOE PALABAO Rene Michael BaÑos
ATTY. MARIO T. JUNI atty. roberto a. cantago jr. Legal Counsels Marketing Consultants
For subscriptions and advertisements please contact our bureaus and agents in your areas. Cebu City- raul cardona - 0927-2251300 Davao City - jessie palabao - 0910-6681733 Butuan City - ARJAY FELICILDA - 0949-328-4099 Butuan City - OBET SAMONTE - 0905-7495220 Bukidnon - MARY ANN NOBLE - 0923-616-5083 Valencia City, Buk.- ed baul - 0920-9019294 Ozamis City - ATTY. ROBERTO CANTAGO Oroquieta - MARISA MANLAPIG - 0928-9538828 Gingoog City - WILLIE RAMOS - 0926-1691016 West Mis. Or. - Jun Felicilda - 0906-7389130 East Mis. Or. - Jessie Dahay - 0935-9058038 ARMM Region - Sony Sudaria - 0917-3247258 Iligan City/Lanao - JEFFREY OPONDA - 0935-2796817 Marawi City - ASA MADALE - 0916-1590131 Lanao del Sur - sahria maruhom Bacolod, LDN - Nono Tario-0916-2310903 Maranding - ELEANOR TAPITAN - 0926-1888871 Zambo City - CAMCER I. ORDOÑEZ - 0908-7804348 Pagadian City - romy francisco - 0906-7258021 Ipil, Zamboanga Sibugay - ALBERTO ALCORIZA Puerto,CDO -Lucresia jerusalem Cagayan de Oro - sonny david - 0935-9727899 Cagayan de Oro - JOE PALABAO - 0905-1569709 Puerto, CDO - VICTOR ALCOVER - 0926-9778513 Claveria - David sudaria - 0926-1096831 Manolo Fortich, Buk. - OSCAR LEDESMA Mangagoy, Bislig City - dionesio datwin
Gusto ka ba nga mabasa sa mga businessman ug mga manager ang imong advertisements?
BusinessWeek MINDANAO
Your local online business paper
Call us now! Tel Nos:856-33-44, 74-53-80
Geleng Bldg., Lapasan Hi-way Cagayan de Oro City
Advertising BusinessWeek makes your advertisements read worldwide!!! www.businessweekmindanao.com
HANGTUD karon, nahimong usa ka kontrobersiya kining pagsubasta sa Iligan Diesel Power Plant 1&2, diin ang abtik nga mga konsehales sa dakbayan sa Iligan, puwera lang kadtong dili abtik kay makaingon kita ug walay labot, kay morag napa-akan sa putyukan nga dili mahimutang basta kuarta na ang hisgutan. Dako kaayo ang akong katingala, niining pagsubasta sa IDPP 1&2, nganong inyong ibaligya sa barato kaayong presyo ang planta sa sugang dagitabnon, unta dako kini ug katabang sa dakbayan sa Iligan. Huna-huna ra gud ninyo ug maayo, ang IDPP namugna kini
Hukom Demokrasya Ni JHO PANTOJA
tungod sa krisis sa sugang dagitabnon niadtong tuig 1992, pina-agi sa usa ka “ Build and Operate transfer (BOT)” aron makatabang sa paghatag ug kahayag ilabina sa dakbayan sa Iligan ug ang mga kasigbit nga dapit dinhi sa polo sa Mindanao. Ang IDPP giimbargo sa kagamhanan sa dakbayan sa Iligan, niadtong tuig 2008, tungod kay wala makabayad sa buhis sa kantidad
nga P511 milyones ka pesos. Karon, si Iligan City Mayor Lawrence Lluch Cruz, gustong ibalig y a ang IDPP pinaagi sa “swiss challenge” ug ingon usab sa paghatag ug panugot sa Sangguniang Panlungsod pinaagi sa “Transfer of References.” Dinhi ta karon, ang CONAL Holding Company gipanagiyahan sa CondradoAlcantara mao kana ang Conal, nag tanyag nga paliton ang IDPP sa kantidad ug P300 milyones ka pesos, ang Mapalad Energy Generation Co. (MEGC) ang consortium sa pamilyang Borja sa Iligan Light and Power Inc. (ILPI) ug si Mr. Ramon Atayde sa Platinum Group of
Companies Corporation (PGCC) mitanyag nga paliton ang IDPP sa kantidad nga P500 milyones ka pesos. Nganong inyo pa kanang langanon, nga dunay mopalit ug mahal sa IDPP? Ngano man? Ngano man? Ngano man? aron ba kaha nga maghulat mo sa pinisik sa ulan? Pagka wala ba ninyo’y poangud!!! Basin mapariha ni sa bidding sa tubig? Naglumba mo kon kinsa ang maka-una ug gunit sa silaw sa salapi? MAGABAAN PA UNTA MO!!! MALITI-AN PA UNTA MO!!! SILUTAN UNTA MO SA GINOO. SOBRA NA!!! TAMA NA!!! ang inyong pagpahimulos sa gahum nga inyong gikubtan…
Mga obispo nakadawat og sakyanan sa PCSO
Bag-ohay pa lamang gikataho nga daghan sa mga obispo sa simbahan nga katoliko ang nakadawat og mga sakyanan gikan sa Philippine Charity Sweepstakes Office kon PCSO. Dili man hinoon kini supak sa balaod tungod kay ang programa sa PCSO mao man ang paghatag ug mga panabang ngadto sa katawhan nga nanginahanglan sa ilang serbisyo. Apan dili makatarunganon ang ilang paghatag og donasyon ngadto sa maong mga Obispo tungod kay kaya man kana nga akohon ang pagpalit og sakyanan pinaagi sa kinitaan sa simbahan niini. Gawas pa, laksot kaayo pamina won
ug panabang alang Isyo Dokyumentado ngadto sa mga kabus. Pananglitan ang Ni SONNY DAVID mahitungod sa lebring tambal, mao unta kini ang dugangan sa ilang pondong panalapi aron nga mas daghan pa ang mga tambal niini. Unsa ba kining maong buhatan nga nganong ila man kin- haguka ba kaayo sa ing gidawat tungod ilang mga hunahuna, kay nasayod naman ila unta nga lantawon sila nga ang pondo ug aninawon kung sa PCSO para man maayo ba kining ilang unta sa mga kabus gibuhat. Ila untang kinsa nagkinahanglan sud-ongon kung dili og panabang ilabi na ba sila masawayan ang may kalabutan sa niini. Tan-awa, grabi ka tambal, hospitalization, daghan ang mibatikos butang nga gamiton sa kanila gumikan niining mga bakol sama sa maong binuhatan. wheelchair ug uban Ako nagtuo nga adunay nagsulsol niini pa. Ang maayo unta ngadto sa PCSO aron nga buhaton sa PCSO hatagan sila og mamao ang pagdugang halon nga sakyanan. pa sa ilang paghatag Kay dili makahunahuna
ang maong buhatan kung ila lamang kining kaugalingon nga plano. Kamong mga Obispo, wala unta kini ninyo dawata kay ang lintunganay niini mao nga mahiagom gayud kamo sa mga batikos gikan sa katawhan. Ayaw sab kamo magpabaga sa inyong mga dagway diha? Naanay kita ang tagsatagsa ka simbahan unya modaginot pa gayud kamo sa gitanyag nga mga sakyanan? Ka grabi naman usab, hasta ang taga simbahan ang magpabaga na sa ilang mga dagway? Matod pa sa taga Luzon nga…grabi naman yon. Pabaga dinhi, pabaga didto sa ilang mga dagway, pastilan, pagkamakau-ulaw kini nga sitwasyon.
Kasikas 5
Mindanao
Balita Huwebes, Hulyo 14, 2011
Ang solusyon sa alta presyon sa imong dugo UNANG GULA KUNG aduna kay ingon niini, normal lamang kini kung sumala kini sa imong trabaho. Apan kinahanglang moadto ikaw sa Medical Doctor aron magpaexplain ikaw sa nagahitabo sa imong dugo. May mga tawo usab nga permanenteng taas ang dugo, ngano man kini? Halos ang tanang tao, muabot jud niini. Karong mga panahona, walay gipili kini tungod sa atong mga ginakaon. Nagacopya kita sa ubang dapit nga mga batasan sa pagkaon. Ug pinaagi niini, nakabaton kita sa dili maayo nga pressure sa atong dugo. Daghang nangadato niining sakita. Apan kung kahibalo ikaw mudula niini, dili ka magastohan ug dili pa ikaw magproblema sa nagpadayon nga
Panglawas mo ampingan ko
DORWIN LAJOT
medication. Ang pressure nga gasulod pinaagi ug dugo diha sa walls sa mga arteries, nadepende kana sa puersa sa imong kasing kasing ug sa kahumok or elasticity sa vessel walls ug sa pagdumili sa mga gagmayng mga ugat tungod sa volume sa dugo. Sa libro nga Back to Eden, p. 448, nagaingon didto nga “ang blood pressure nagapakita nga ang kasing kasing nag away
batok sa blood vessels tungod kay nagdumili kini sa pagdawat o gapunsisok kini sa imong vessel walls. Maayong information mahitungod sa blood pressure: Daghan nagaingon nga 120 ang normal sa imong blood pressure. Apan, mao ni ang akong nakita nga may insakto para nako. Ug tingale para usab nimo kung motoo ikaw. Wala kitay control sa blood pressure kay kada 2 or 3 katuig nagasaka kana. Kung sa mga nagaedad sa 60 pataas, ang ilang normal 140. Apan sa kidney, dili maayo kini kay magpungapunga ang kidney sa pagdawat sa imong dugo. Hunahunaa lang gud ang imong gripo nga kusog ug tubod dayon gisalod nimo sa usa ka
basong gamay, unsa gaha ang imong Makita? Mag agas ang baso ug dili masalod tanan. Niining paagiha masabtan usab nimo ang nahitabo sa imong blood pressure sa dihang musolod na kini sa mga gagmayng bangag sa imong kidney. Dunay dili usab masalod ug masala sa kidney. Hinumdumi nga kada minuto sumala sa medical science, may usa ka litro nga ginasala o nagaagi sa imong kidney. Mga simtoma: Ang sobra nga pressure sa dugo ang ginatrabaho diha sa valves ug sa pagbomba sa mga muscles sa kasing kasing ug sa mga arteries, ug mga gagmay nga mga ugat. Kini nga condition makita nimo sa pagpamula sa imong panit, sobra nga timbang ug mga discomfort ug pagpangusab sa
imong panit. Ang dugang niini mahibalo ka kung moadto ka sa Medical Doctor aron magpacheck up. Mga Hinungdan niini: Ang high blood pressure: Dunay pagbaga o pagkapal sa dugo gikan sa pagpanghubag sa mga agianan ug sa oily, lapot nga mga butang nadugang sa circulatory system o sa delivery system sa imong dugo. Sa kinatibuk-an dunay clogging sa imong bowel o sa mga hugaw sa imong lawas nga kinahanglang nga hinloan ang gawsanan nga mga bahin sa atong lawas aron hinloan ang dugo. Kung dili dali mukanaug ang imong taas nga blood pressure kana gumikan sa kagahi sa imong cholesterol ug mucus deposits. Sumpayan ugma
DOH gihingusgan ang kampanya batok sa HIV/AIDS Sinulat ni RUBY LEONORA R. BALISTOY
M A L AY B A L AY City––Gihingusgan sa Department of Health (DOH) karon ang kampanya batok sa sakit nga human immuno deficiency virus (HIV) ug acquired immune deficiency syndrome (AIDS) tungod kay gaanam na ug kadaghan ang mga natakbuyan sa maong sakit dinhi sa nasud. Maka alarma na kini bisan ug ubos pa ang porsyento sa mga natakbuyan, matud ni Health Secretary Enrique Ona atol sa Cabinet Forum sa Human Development ug Poverty Reduction Cluster niadtong Biyernes nga gisibya sa kahanginan pinaagi sa NBN4 channel ug dzRB Radyo ng Bayan. Si Secretary Ona miingon nga iyang
nakita nga sukad sa tuig 1983, dunay 6,000 ka mga tawo ang naay impeksyon sa HIV/ AIDS. “Misaka kini ug gamay pero kung sa porsyento basehan, makakurat gyod,” matud niya. Apan bisan pa niini nga insidente sa impeksyon, si Ona mipasalig nga ang iyang departamento andam sa pag tratar niini nga mga kaso sa sakit. “Ato kining mahimuan ug mga pamaagi, kay karon gani naa nay atong gilusad nga ‘information campaign’ ilabi niadtong mga giingon nga mga ‘vulnerable populations’ nga anaa kasagaran magtrabaho sa mga call centers,” matud niya. Namatikdan niya
Si Health Secretary Enrique T. Ona mipasabot ngadto sa mga tigbalita sa kamahinungdanon sa bag-ong programa ni Presidente Benigno Aquino III bahin sa panglawas. Uban ni Ona mao sila si Dr. Jaime Bernadas, Regional Director, DOH-10; ug Dr. Dave Mendoza, DOH-10.
nga base sa mga pagtuon, ilang nakita nga mas daghan sa mga tawo nga naa gatrabaho sa call center nga industriya maoy mga ‘vulnerable’ kon dali ra taptan sa HIV/ AIDS impeksyon. “Dili buot ipasabot nga mas daghan karon kung basehan ang sinugdanan. Pero kinahanglan nga hatagan kini ug hustong pagtagad. Busa karon
gahimuon nato kutob sa atong mahimo aron nga dili mokuyanap kini nga sakit,” matud ni Ona. Ang kamp anya sa pag hatag ug kasayuran sa katawhan alang kini sa tibuok nasud, ug didto kini itutok sa mga mga hamtong nga mga batan-on kon ‘young adults’ diin maoy mas aktibo sa sekswal nga butang kon ‘sexually
active’ bisan pa sa ilang ubos nga edad. Ang DOH usab karon nagabantay sa mga ‘drug addicts’ nga gapuli-puli ug gamit sa dagom sa injection sa druga diin maoy hinungdan sa pag kuyanap sa kagaw kon virus. Mibutyag si Ona nga nakamonitor sila ug duha(2) hangtud tulo (3) ka mga brangays sa Cebu nga nakadugang sa ihap sa mga tawo nga dunay impeksyon labi na niadtong mga nag gamit ug druga kon ‘drug users’. “Naay nakasulti karon nga mora kuno ug nagkadaghan na ang dunay HIV/AIDS dinha sa 2 o 3 ka mga nasangpit nga kabarangayan sa Cebu ug gikinahanglan gayo nga hatagan nato kini ug igo nga pagtagad,” miingon siya.
Health, Wellness gihisgutan
SURIGAO City––Health ug Wellness ang gihisgutan atol sa Monday morning sharing sa Kapitolyo haom sa gisaulog nga bulan sa nutrisyon uban sa temang “Isulong ang Breastfeeding – Tama, Sapat at Eksklusibo” nga gipahigayon Kagahapong adlawa, Lunes, Hulyo 11, 2011 didto sa Provincial Convention Center, Surigao City. Ang nahimong mamumulong mao si Dr. Arlene T. Felizarta ang Medical Officer V og hepe sa Surigao City Nutrition Action Center, ang nangulo sa maong okasyon mao ang opisina sa Agriculture uban sa pagpangulo sa ilang hepe nga si Gromyko Geraldino ug kini gitambongan ni Vice Governor Arturo Carlos Egay Jr., mga board members, department heads ug mga empleyado sa kapitolyo. Atol sa maong programa, gilusad ang Bitamina para sa mga Nanay kini usa ka programa sa Provincial Health Office nga gipanguluhan ni Dr. Leonora Andanar ubos sa liderato ni Gobernador Sol. Matugas nga nagsuporta sa selebrasyon sa bulan sa nutrisyon nga isulong gayod ang breastfeeding. Atol usab sa maong okasyon malampusong gipahigayon ang turn-over sa mga ekwipo sama sa digital camera, recorder ug pito ka set nga computer gikan sa pondo sa Peace and Order Council sa probinsya ngadto sa Philippine Army nga mapasalamatong gidawat ni LTC Rommel Erwin Lamzon ang Commanding Officer sa 30IB Philippine Army. (Surigao del Norte Provincial Information Center/PIA-Surigao del Norte)
6 Kasinatian
Mindanao
Huwebes, Hulyo 14, 2011
Balita
worldwide ni! ALANG SA IMONG KAAGI SA GUGMA, tambag suliran, greetings, wanted textmate ug hubad sa imong damgo. isulat, extext o e-mail. tm/globe: 09359727899 ug tnt/smart: 09462202141 l E-mail: sonnydavid2011@gmail.com mabasa SA INTERNET - http://www.businessweekmindanao.com
Sa inyong entry, ayaw kabalaka kung dili ako maka-reply kaninyo tungod kana sa akong ka busy sa sinulatay. Kanang inyong gi-text ma-mantala ugma o sa sunod adlaw gikan pagkadawat niini…first come first serve basis.
Ang kuripot kung uyab!
TAMBAG SULIRAN
“IKA-UPAT NGA YUGTO” Nianang pagkasunod adlaw Kuya Sonny, nanuroy na sab kami sa among syudad sa Pagadian. Mao gihapon, sakay na sab me og jeep nga siya nagkabit lang gihapon, samtang, ako ang naglingkod niini. Ah grabi kuya oi, iya man ko gidala sa sinihan, pagsulod gyud namo niini, kay ngitngit man lagi kaayo, gigakos niya ang akong kawak samtang nangita pa kami og bakanting lingkoranan sa may balcony nga bahin. Didto gyud me sa tumoy nga bahin niini kay matod pa niya wala daw makadisturbo kanamo. Pagpanglingkod gyud namo, pagkatautaud niini kalit man milihok ang mga kamot ni George ngadto sa akong kalawasan…morag nakuryentihan man sab ko. Hala! ayay, naunsa ba nga gidaro man ko niya dayon iya man kong gipalatayan sa iyahang morag labakara. Samtang nagpalataylatay si George, nakapiyongpiyong sab ko oi. Paghuman niana, mipahulay me kadyot, akong gipangutana si George ug ako nagkanayon “GEORGE, DILI MAN LAGI KA KURIPOT MOPALATAYLATAY,” dayon ako siyang giingnan pag-usab “ABI NIMO GEORGE, KANANG STYLE SA IMONG PALATAY, MORA JUD KA’G SI GEORGE ESTREGAN”. Pagkahuman namo og tan-aw sa sini, gidala dayon ko niya sa isnakanan kay gipanggutom me sa among gibuhat. Oi!!! haskang unique kaayo siya kung gutomon kuya oi, iya man ko gidala sa may LUGAWAN. Akong namatikdan nga halos ra ba ang nangaon niini pulos mga lalaki. Mao nga wala nalang ko moreklamo niini. Samtang init pa ang among gikaon, nakadumdom ko sa akong magulang nga lalaki diin iya usab gidala ang iyang uyab sa sinihan nga matod pa niya “bahala’g LUGAW basta ULBO2X gikan sa sinihan”. ( Ha ha he he makakatawa usab kita sa dagan sa ilang panag-uyab, may sumpay pa ugma).
Dear Kuya Sonny, tagoa lamang ako sa ngalan nga Jesseca, 23 anyos ang panuigon, adunay usa kabuok anak ug usa ako ka mistres kon kapuyo lamang sa usa ka lalaki nga minyo. Ang iyang panuigon 32 anyos na. Kaming duha Kuya ania naglive-in dinhi sa dakbayan sa Cagayan de Oro tungod kay ania siya maassign sa iyang trabaho ning syudad. Samtang ang iyang asawa atua magpuyo sa dakbayan sa Iligan. Sa sinugdanan, ang maong lalaki nagpatuo kanako kaniadto nga ulitawo pa siya, iya akong gibakakan, mao nagkarelasyon kami. Karon, nagka-prolema ako kuya kay ang akong kapuyo ang gibalik na pag-assign sa iyang trabaho sa ilang kompanya didto sa Iligan. Talagsa na kami niya mapadad-an og kwarta, gani, galisod na ako para sa pang-gatas sa among anak. Ang akong pangutana, makapanumbong ba ako batok kaniya kay gikinahanglan nako ang iyang financial support para kanamong duha sa iyang anak. Tambagi ako niini. Please don’t print my cell number. (Jesseca)
TEXT2x, eyeball2x Good day kuya Son. Ako si Ronald, 29 years old, single, usa ka government employee ug ania magpuyo sa Osamiz City. Aduna akoy ka text2x nga usa ka maanyag nga binuhat ug estudyante sa usa sa mga sikat nga college school dinhi sa among dakbayan. Siya si Ellen 21 years old. Nakuha nako ang iyang cell number gikan sa akong ka officemate ra usab. Human sa duha ka simana sa among kanunay nga pag text2x, nagkasabot kami nga mag eyeball2x. Mao nagkita gayud kami. Ayha pa dayon ako nangulitawo kaniya pinaagi sa minatarong kay dili man nako batasan kuya nga manguyab pinaagi sa text lamang. Karon, malipayon kaayo ming duha ni Ellen sa among pagminahalay. Kanunay kami manuroy ngadto sa mall ning among dapit. Gani, during week ends, mamisita ako sa ilang pinuy-anan. Samtang ang iyang mga ginikanan, maayo usab sila kanako. Thanks Kuya Son. (Ronald)
(Bisan unsa)
TAMBAG: Jesseca, maayong adlaw kanimo. Kung imong mapakita nga gilingla, gitonto ug gibakakan ka sa maong lalaki nga nagpatuong usa siya ka ulitawo. Dayon, gipasaligan ka niya nga iya kang miyoan tungod lagi kay nagpatuo kunohay nga ulitawo pa siya. Mahimong magpasaka ka og sumbong batok kaniya sa kaso nga DAMAGES kon damyos tungod sa imong nahiaguman nga aktwal ug moral nga pagguba sa imong pagkababaye. Klaro man nga iya kang gibabakan niana maoy hinungdan nga nalingla usab ikaw. Gumikan kay ang inyong relasyon ang nagbunga man sa usa ka anak, mahimong mopasaka usab ikaw ug sumbong tungod ug alang sa inyong anak aron ilhon niya ang imong anak nga isip iyang anak gihapon. Tungod sa maong balaod, ang amahan sa imong anak mosuporta gayud alang sa sustinto niini aron ang inyong anak magtubo pinaagi sa hustong pagkaon uban ang pagpatungha niini. Sa imong pangidaron nga 23 anyos ka na, kung panaglitan nga nakabit ka niya sa pangidaron nga ubos sa 18 anyos, gawas sa mga kaso nga atung nahisgutan sa unahan, mahimong mapasakaan nimo siya sa lain na usab nga sumbong mao ang kasong SEDUCTION aron siya ipabilanggo basi sa maong kremin nga nakalatid sa Revised Penal Code. Daghan salamat.
Mindanao
Balita Huwebes, Hulyo 14, 2011
GREETINGS KAHULOGAN WANTED TEXTMATE tm/globe: 09359727899 tnt/smart: 09462202141
Halu Kuya Sonny pki greet ko 2 my coworkers nila Roosil, Cecille, Rerey and Eson sa alo amo nga si Lucy Amarado sa Dexter Store here in Salay, Mis .Or. From Lynlyn. Tnx kuya and more power/5381. 000 Hi gd day kuya son, I’m a girl, 28 yrs old and a single mom. I ned boy txm8 w/ good attitude. I don’t want a boy who is very irresponsible upon talking or texting to me/09262445546. 000 Happy 55th birthday to Mr. Edilberto U. Arellano, principal of Tanutao Elem. School and at the same time Pastor of Bible Baptist Church in Barangay Fili, Bayugan City . Happy birthday Papa. Greetings frm Totz and Bemz 000 Kuya son gd noon, greet ko sa mga Suan Family and Dagcuta Family. To Ceng, te ailyn, tata, uncle botoy/5765. 000 Kuya ned txm8 20-25 boy knang buotan/09265856393. 000 Good morning kuya. I’m broken hearted… magpatabang ko nimo nga makaangkon ug higala pinaagi sa imong sikat nga section…sa pamasin na maipublishh mo ako #09267120599. 000 Hai kuya ngita ko txm8 ung boy 14-15 lng kuya/091613196705. 000 Morning kuya son ngau ko txm8 25 above. Tnxxxx/09352944943. 000 Hello Kuya Son, Im Cindy Yabes, pretty, loving and understanding. I wnt txm8 kuya sonny. I love u kuya sonny. God bless u. Ds s my # 09261694659. 000 Hi Kuya son, gandang hapun po, wanted kotxm8 kuya knang buotan na girl. Usa ko ka 24 yrs old og naay work, gusto ko knang dili strikta. Kanang malambing at ska mapagmahal/09061944099. 000 Hai kuya grt ko sa Amante Family, Nogalada Family…2 my husband Wilson nogalada. From Maramag, Bukidnon. 000 Hi kuya son greet ko sa ilani Randy Santisas, Roben Toledo, Cesar Monato, Philip Sandoval ug Ginard Santisas. From Shaina Tolibas of cdo.
SA DAMGO
12,000 KA MGA DAMGO ANG MAHUBAD GLOBE/TM: 09059143691 TNT/SMART: 09462785701 Tungod sa kadaghan sa atong texters sa Greetings, Kahulogan sa Damgo hulata lang ninyo sulod ning semanahuna kay mamantala gayud inyong gi-texts.
Kapalaran 7 SINYALES sa KAPALARAN
Ang imong Sinyales sa Kapalaran, nagbasi kini sa kaugalingon nimong Zodiac Sign, Element, Ruling Planet ug Tarot Card nga gikan sa usa ka dokyumentadong pagtuon ni Sonny G. David sa nagkalainlaing tinubdan niini sa tibuok kalibutan.
Matag adlaw mo-feature kita og duha ka zodiac signs dayon pagka-ugma lain na usab nga duha niini. Sulod sa unom ka adlaw, makompleto ang 12 ka zodiac signs. Kini atung ibalikbalik SONNY DAVID pagmantala matag adlawng tanan. Paabuta lang DAMGO: Ang akong papa napreso, ako siyang ang paggawas sa inyong zodiac signs niining gidamgo nga nakaikyas daw siya sa presohan. simanahuna.
Unsay buot ipasabot niini Kuya Sonny . (Lovely)
KAHULOGAN: Adunay imong problema nga imo kining masulbad sa labing madali nga panahon. 000 DAMGO: Nagdamgo ko Kuya Son nga nagsakay me og motorela kami tanan familya, ang akong manghod nga lalaki ang nagdrive niini. Tapos adunay pagknaug namo adunay among katabo nga Van hapit me mabangga, may gani wala me mahulog. Unsa ni Kuya Son. (TATA,2783) KAHULOGAN: Kung adunay imong negosyo, dili maayo ang lakaw niini. Sa imong mga transaksyon, dili usab maayo ang lakaw. 000 DAMGO: Nagdamgo ko nga naa koy gipatay, igsuon pa gayud sa akong bana. Human, niaana gipangita ko sa mga tawo tungod sa nahitabo. Ang napreso dili man ako, apan ang ako man mama. Unsa ni Kuya Sonny. (2783) KAHULOGAN: Adunay butang nga magmasulobon ka. Naay imong kalihukan o transaksyon diin mapakyas ka. 000 DAMGO: Nagdamgo ko nga nagbulag daw me sa akong uyab, garabi daw nakong hilak.(Charnie) KAHULOGAN: Adunay imong madawat nga surprise. 000 DAMGO: Nagdamgo ko nga nakigsex ko sa akong ka-dugo nga babaye. Unsa ni KUYA SON. (2060) KAHULOGAN: Adunay umalabot nimong kalipay ug kasdya. 000 DAMGO: Nagdamgo ko nga gisugo ako sa pagtahi sa t-shirt sa akong uyab ug sa dihang pagkapot nako sa dagom ang naglikoslikos ngadto sa paa sa akong uyab, grabi daw nakong kaulit. Unsa ni Kuya Son.(0162)
{PART-TWO} ARIES (MARSO 21-ABRIL 19) 1.Imong Element: Fire 2).Imong Ruling Planet: Mars 3).Imong Tarot Card: Emperor 4).Imong Stone: Ruby 5).Imong Lucky Color: Red Ang imong lima ka sinyales nga napatik sa itaas mao kining mosunod nga hubad niana: Adunay imong kinaiya nga dili ka hilig magplano diin ang imong gusto deritso gayud nimo buhaton gumikan kay kanunay ka magdali. Aksyon agad ikaw---maayo ka nga mahimong usa ka politico. Gusto nimo nga ensakto ka permi nianang mga orasa tungod kay positibo ka kanunaysa imong mga lihok ug gimbuhaton apan kung masayop ka andam usab ikaw modawat sa imong kasaypanan ug limitasyon. Adunay imong kinaiya nga dili ka mopahigayon sa konkretong hunahuna tungod niana mosangko kanunay sa palpak nga plano. Kung ikaw ang mo-estorya, paminawon ka sa mga tawo. Strong ka og baruganan. Balor ka og personalidad apan adunay panahon nga magingulawon usab ka. Ang imong kahimtang dali ra kaayo ka mosaka kon moangat apan dali ra usab mokanaug…matingala ka nga imbis miarangarang ka na, mobalik na usab sa agi. Pahinumdom: Sugdi na pag-usab sa imong istelo nga dili ka hilig mohunahuna sa konkretong pamaagi aron tuloytuloy na ang imong tingusbawan. 000 TAURUS (ABRIL 20-MAYO 20) 1). Ang imong Element: Earth 2). Ang imong Ruling Planet: Venus 3). Ang imong Tarot Card: Emperor 4). Ang imong Stone: Emerald 5). Ang imong Lucky Color: Green Ang imong lima ka sinyales nga napatik sa itaas mao kining mosunod nga hubad niana: Adunay imong natural nga abilidad sa pakig-estorya sa mga mananap. Naa kay kinaiya nga todo desisyon gayud ayha pa sugdan sa pagbuhat o implementasyon. Kung motrabaho ka dili bastbasta ang imong pagka-kugihan ug pasensyoso ka. Kung adunay ipalihog kanimo o kaha serbisyo publiko, wala ka mag-apas bisan pa nga walay bugti niini. Adunay imong kinaiya usab nga bahala’g maulahi ka basta mauna lang ang uban. Bahin sa imong gugma, ikaw usa ka matinud-anon hangtod sa kahangturan.
KAHULOGAN: Adunay imong giplano para sa imong kinabuhi nga lisod sulbaron. May posibilidad nga ang imong gugma ngadto kaniya (ANG GEMINI UG CANCER, MAMANTALA adunay mosulay sa pag-ilog niini. UGMA).
8 Kasayoran Nasayod ka ba? Kung ang cancer sayo masusihan, malikayan ang 1/3 sa mga kaso niini ug matambalan pinaagi sa operasyon? (Gi-research ni Jay F. Nacasabog pinaagi sa Rowjoe S. Felicilda Memorial Cancer Information Project gikan sa Philippine Cancer Society)
Punto ni Fil Deo Nagdinut-anay na!
Mindanao
Huwebes, Hulyo 14, 2011
Unsay kala-inan? Kanding ug Karnero (Katapusan sa duha ka bahin) Gi-research ni Janjan S. Felicilda
Ang kanding adunay sungay ug ikog nga motuskig pa-itaas, samtang kadaghanan sa mga karnero aduna lamay lambungay (manes). Ang uban adunay sungay nga kulot o balikog ug mubo nga ikog. Ang kanding adunay buhok nga dili na kinahanglang kurtihanm, apan ang mga kuko kinahanglan nga putlan matag karon ug unya. Samtang ang buhok sa karnero kinahanglan nga kurtihan maka-usa sa usa ka tuig, ang kuko dili kinahanglan nga atimanon. Ang kanding ug karnero parehong delikado sa parasites. Ang kanding dali kaayong kutohon ug magka-ringwork, samtang ang tiyan sa karnero dali kaayong atakihon sa bitok ug ubang matang sa parasites. Ang gatas sa karnero taas sa fats komparar sa gatas sa kanding. Managsama lamang ang lami sa ilahang karne, apan ang karne sa kanding minus ang fat ug cholesterol komparar sa karne sa karnero. Nipis kaayo ang karne sa kanding, apan tugob sa protina. Ang kalami sa karne sa kanding, sama sa usa (deer) o baka. (Giresearch ni Janjan S. Felicilda gikan sa www.differencebetween.net)
Balita
KUKANG
(Kinsa Unsa Kanus-a Asa Ngano Gi-unsa)
7 + 6 = 13 na sila?
GAWAS sa pito ka mga Obispo nga gilambigit sa PCSO scandal, duna pay laing unom ka mga tawong simbahan. Ning higayona, dili na SUVs kundili mga ambulansiya ang ‘nadawat’ nila. Sulod mismo niini nga administrasyon. Kung atong tuohan si kanhi PCSO Director Manuel Morato, unom ka mga pari, monsignor ug Obispo ang mga benepisyaryos. Gipasanginlan ni Mr. Morato sila si PCSO Chair Margie Juico ug PCSO Director Mabel Mamba nga nanghatag og mga ambulansiya ngadto sa mosunod : 1. Fr. Jose Roger Abalon, Our Lady of he Most Holy Trinity College 2. Fr. Macario Malano, Parish Pastoral Council sa Rizal, Cagayan 3. Mons. Samuel Baculi, Basilica of Our Lady of Piat 4. Mons. Antonio Sibayan, Parish Pastoral Council of Lallo, Cagayan 5. Fr. Nathaniel Malana, Paroquia del Sto. Niño Faire, Cagayan 6. Obispo Claudio Cortes, New Life for Kids Foundation, Tuguegarao City. Matud ni Mr. Morato, sila si Ms. Juico Ni Khristha Riva Arfene ug Ms. Mamba adunay mga paryenting politico sa nasangpit nga mga dapit. DANGHAG Gipasabot usab niya nga ang gihimo nila King : Kong, unsay iningles sa iro nga ni Ms. Juico ug Ms. Mamba nahisupak sa naligsan? karta sa PCSO. Kong : Dog-mok. Kining bag-ong mga ngalan nabulgar sa King : Iring nga naligsan? media kaniadtong Martes, Hulyo 12 ning Kong : Cat-tag. tuiga. King : Baboy nga naligsan? Kong : Pig-sat. Balaanong Pulong : King : Tawo nga naligsan? Si Jesus ang tuboran sa tubig Kong : Danghag! nga makatagbaw sa kalag nga gi-uhaw. BAKAK Palihog basaha ang Mateo 16:24-28 Tatay : Nak, Nak…gigukod kog babaýe nga naked! Midagan ko ug mitago dayon! Ikaw Insoy : Sorry 3! Foreigner: What are you sorry 4? Dong, kung gukdon ka’g baye nga gahubo unsay Insoy: Sori 5! Foreigner: I think, you are sick! imong buhaton? Anak : Pareha sa imong buhaton Tay, Insoy : Hahaha, sick kuno! Bugok man diay ning tawhana. six gani kay! MAMAKAK!!!!!!
KANHI ARMM Governor Zaldy Ampatuan gustong makigbatok sa iyahang amahan ug igsoon sa Maguindanao massacre case. Asa na ang giingon nga “blood is thicker than water?” oOo UNSA kahay gustong mahitabo ni Mr. Ampatuan, no? Nagtoo kaha siya nga madala niya niini nga estratehiya ang hudikatura? oOo DUNAY mga nagduda nga kung dawaton sa gobyerno ang tanyag ni Mr. Ampatuan nga motestigo batok sa iyahang amahan ug igsoon, maghaguros dayon uban kaniya ang ubang mga akusado. oOo KUNG mahitabo kana, posible nga ang mabiling akusado puhon mao na lang ang tigulang nga si kanhi Maguidanao Governor Andal Ampatuan Sr. Nahhh, na-unsa na?! oOo MATUD sa mga balo ug kabanay sa mga nangamatay, SA MOTOO LANG! Saba raw! oOo GAWAS nga mi-offer pagka-state witness, gikanta pa gayod sa kanhing ARMM governor nga si kanhi Senatorial Candidate Koko Pimentel napildi kay gitikasan sa Maguindanao. Ang iyahang amahan aduna daw kalabotan. oOo NAKASAYAW sa kalipay si Abogado Koko niini nga kanta ni kanhi Governor Ampatuan. Ang mga dumadapig niya nangandoy nga ang tuno sa kanta ni WA NAGKASINABOT Ampatuan wala nay kausaban. Si Insoy nakabangga og foreigner. .... oOo Insoy : Ay, sorry, Sir. SI Abogado Koko nagkasikisi na nga Foreigner : Sorry, 2. makalingkod puli sa iyahang karibal nga Unsay Ipasabot : si Senator Juan Miguel Zubiri. Unsa kahay IISSPI - Institute of Integrated Electrical plano sa Ginoo alang kanilang duha, no? Engineers of the Philippines, Inc.
Katawatsi
ELEVATOR
Duha ka probinsyano misakay sa elevator. King : Pila ato plite ani Kong? Kong : Bugoka nimo King oy! Nganong moplite man ta nga wa may konduktor ani?!
Mindanao
Balita Huwebes, Hulyo 14, 2011
Atleta sa AgNte labing hawod sa IDEAL Sinulat ni Arjay S. Felicilda Caraga Bureau Chief
AGUSAN del Note – Mga atleta sa provincial capitol sa Agusan del Norte nangharos sa bag-o pa lamang nahuman nga Inter-Departmental Employees’ Athletic League (IDEAL) Meet 2011. Ilang na-ilog ang lima ka championship trophies sa basketball, dart (women doubles), badminton (ladies doubles), badminton executive (ladies doubles) ug badminton executive (mixed). Midaug usab ang Philippine Ports Authority (PPA) sa volleyball (women), badminton-40 up (men doubles and mixed), badminton below
(ladies doubles ug mixed) ug badminton executive (men doubles). Ikatulong puwesto ang Department of Education (DedEd) uban sa duha ka championship trophies sa Volleyball (men) ug Dart (3-man team). Matud ni Governor Erlpe John Amante nga ang IDEAL usa ka kalihokan nga makapalihok sa competitive spirit sa mga magdudula. Ang Agusan del Norte LGU maoy sponsor sa grand culmination night sa mga musika, mga awit, sayaw, lami-ang mga pagka-on og “bottomless” drinks. Ang kasadyaan nagtimaan
Dateline Caraga
Hinipos nga Arjay S. Felicilda, Caraga Bureau Chief
MOTOR GIKAWAT No. 1
CABADBARAN City - Ang 28 anyos nga social worker nga si Mr. Jonnan Cassion Orendain, tagaLibertad, Butuan City mireport sa kapulisan nga ang iyahang silver Honda Beat nga motorsiklo nawagtang. Matud niya nga ang maong motorsiklo nawala, 3:00 sa kadlawon sa petsa-9 ning bulana samtang gipark atubangan sa giabangan niyang balay sa Sablas Building, Brgy 9, Quarry ning maong dakbayan.
MOTOR GIKAWAT No. 2
BUTUAN City – Ang 30 anyos nga si Mr. Jess Luyahan Panis, taga- BLISS, Doña Rosario, Tubay, Agusan del Norte mireport sa kapulisan nga ang iyahang itom nga Honda XRM 125 motorcycle nawala. Kini nahitabo hapon sa petsa-11 ning bulana samtang ang maong motorsiklo gipark atubangan sa Gold N Pearl Bakeshop, R Calo Street ning dakbayan.
usab sa ika-10 ka tuig sa IDEAL nga gisalmotan sa national line agencies ug provincial counterparts. Ang ubang nakabitbit og trophies mao ang COA (bowling), DPWH (dart men doubles, table tennis men ug best performer), CIDG (billiard), PHIC (badminton below 40), DOTC (lawn tennis category b), DTI ug NCMF (lawn tennis category c). Misalmot usab sa IDEAL 2011 ang BIR, PCA, DA, NSO, NEDA, DOLE, NFA ug EMB.
Kalamboan 9 Scholarship program ni Rep. Matba...go go na! Sinulat ni Arjay S. Felicilda Caraga Bureau Chief
CABADBARAN, Agusan del Norte – Usa ka gatos ug 177 ka estudyante nakadawat og tagsa-tagsa ka scholarship grants, pinaagi ni Representante Ma. Angelica Rosedell M. Amante-Matba (2nd District of Agusan del Norte). Kini ubos sa iyahang TechVoc Scholarship Program nga dumalahon sa TESDA. Matud ni TESDA OIC Provincial Director Liza B.Budtan nga 10 ka mga kurso ang nalakip sa maong scholarship program ni Rep. Matba.
Pasiplat sa Region 10 Hinipos ni Fil Deo
BAG-ONG HUWES
ILIGAN CITY – Siya si Judge Fe Gimeno-Dajao, ang kanhing clerk of court sa Regional Trial Court Branch 5 ning dakbayan. Iyang gipresentar ngadto ni City Mayor Lawrence Ll. Cruz ang iyahang appointment kaniadtong usang adlaw. Siya giubanan ni Executive Judge Oscar Badelles ug Retired Executive Judge Valerio Salazar, kinsa mao karon ang City Legal Officer sa Iligan. Siya Judge Dajao maoy mogunit sa Municipal Trial Branch 1 (MTC). (melvin t. anggot, cio/pia 10/fildeo)
PAGASA
PAGASA mibanabana nga sa tuig 2020 ngadto sa 2050 adunay mga bahin sa nasud nga mahiagom sa grabing ulan, samtang ang ubang bahin magahulaw. Gumikan niini, gipahimutang sa PAGASA Doppler Radars nga maoy mosukod sa gidaghanon sa ulan nga mahulog sa usa ka dapit nga sagad ulanon o bagyohon, matud ni Yumol. (rutchie cabahug-aguhob, pia 10/ fildeo)
K+12
OZAMIS City – Suportado sa Regional Development Council (RDC 10) ang K+12 basic education program sa DepEd nga naglakip sa usa ka tuig nga kindergarten, unom ka tuig nga elementarya, upat ka tuig nga junior high school ug duha ka tuig nga senior high school. Tumong sa K+12 ang pagpataas sa kalidad sa basic education, pagpaluag sa curriculum gikan sa 10 ngadto sa 12 ka tuig, pagpadako sa academic achievement sa mga estudyante ug pag-andam sa mga gradwado sa high school aron makatrabaho, makanegosyo ug makatungha sa kolehiyo. (neda/fil deo)
CAGAYAN de Oro City - Ang mga dapit nga kanunay’ng bagyohon ug ulanon, posibleng mahiagom sa susamang kondisyon sa umaabot nga mga adlaw. Matud ni DOST Undersecretary Graciano P. Yumul Jr., kini nalantaw sa PAGASA samtang ang nasod magpaabot DUNGGAB og laing 14 ngadto sa 16 ka mga bagyo BUTUAN City - Usa ka 39 nga taga- Brgy Pagatpatan hangtud sa Disyembre ning tuiga. Ang ning dakbayan, gidunggab sa 19 anyos nga si Mr. Arri Espera Maturan. Ang biktima nga si Ronnie Deloso Delegencia nasamdan sa tiyan. Sa imbestigasyon nasayran nga sa wala pa ang hitabo, naglalis ang Regional Director Abner M. Caga, PIA 13 biktima ug suspect samtang nag-inom. Ang biktima SECRETARY Lualhati maong tigom. oOo gipatambalan sa Butuan City Medical Center samtang Antonino sa Mindanao JOBS fair ipahigayon karon Development Authority ang suspect gipriso sa Butuan City Police Station 2. (MDA) maoy usa sa mga ug ugmang adlawa sa badinapit atol sa Regional De- rangay Mangagoy, Bislig CELLPHONE HOTLINE AGUSAN del Norte – Gilusad kaniadtong Lunes, velopment Council (RDC) City. Matud ni POEA Repetsa-11 ning bulana, ang Cellphone Hotline Number meeting karong adlawa gional Director Marietta sa Agusan del Norte Provincial Police Office. Nangulo sa Surigao City. Si Sec. Bellotindos, kining masa kalihokan si Police Senior Supt. Eugenio Pagui- Antonino mao usab ang ong jobs fair paluyohan ni rigan, OIC PPO, kinsa miingon nga ang “Cellphone mangulo sa pagbukas sa Governor Johnny Pimentel Hotline Number” gitumong sa paghatag og kasayon MinDa Caraga Area Of- dugtong sa 51st founding sa katawhan nga makakontak sa kapulisan sa panahon fice sa maong dakbayan anniversary sa Surigao unya sa hapon. Matud ni del Sur. Ang matag job sa panginahanglan. MinDa Director Johann applicant kinahanglang (datos gikan sa opisina ni p/supt martin m. Jake Miranda, motambong anaa sa business attire ug gamba, regional pio, pro 13; pinaagi ni po3 usab si Labor Secretary mandala sa kompletong arturo s campania, duty pnco) Rosalinda Baldoz atol sa requirements. Tipik sa
SMS PIA CARAGA
Lakip sa maong mga kurso ang Visual Graphic Design NC III nga may gahin nga P10,500; Computer Hardware Servicing NC II - P6,500; Automotive Servicing NC II - P5,500; Shielded MetalArc Welding NC II - P4 mil; Driving NC II P4 mil; Consumer Electronics Servicing NC II - P6,500; Electrical Installation and Maintenance NC II - P10,500; Commercial Cooking NC II - P8,500; Food and Beverage Services NC II - P4 miul ug Household Services NC II - P5,500. (uban sa report sa tesda / pia 13)
mga nasod nga adunay job openings mao ang Qatar, Kuwait, UAE, Singapore, Hongkong, Bahrain, Saudi Arabia ug Malaysia. oOo NA-INSTALAR na ang labing unang Knowledge Channel (KChannel) classrooms sa Caraga Region. Kini anaa sa upat ka mga tunghaan sa Del Carmen, Surigao del Norte. Dili pa dugay gipahigayon ang training mahitungod niining TV-based nga paagi sa pagtoon. Ang Kchannel mao ang bugtong all-educational cable TV channel dinhi sa Pilipinas.
10 Kalingawan SUDOKU How to play the game? Fill in completely every rows, columns and diagonals of each puzzle without repitition of the same digit.
Mindanao
Huwebes, Hulyo 14, 2011
CIRCLE A WORD
Ang miagi
ADVOGATO BEBO CELLUFUN CROSS TV DISABOOM EONS FACEPARTY
FLIXSTER FRIENDSTER GENI HABBO ITSMY JAIKU MULTIPLY
NETLOG RENREN TUMBLR TWITTER VIADEO YAMMER
Balita
Inadlaw'ng Horoscope Giresearch ni Sonny G. David
AQUARIUS(Enero 20-Pebrero 18)Dugangi pa ang imong paningkamot kay kini maoy makapalambo kanimo. PISCES (Pebrero 19-Marso 20)Ang imong buhaton karon mao ang usa ka desisyon mahitungod sa imong plano niadtong miaging adlaw. ARIES(Marso 21-Abril 19) Ayaw siya hunahuna-a kay mao kini ang makapadaut kanimo. TAURUS(ABRIL 20-Mayo 20)Karon adlawa mao kini ang imong panahon.
CROSSWORD puzzle ACROSS 1. Step 5. Straightforward 11. Cognizant 13. Flicker 14. Chewy candy 16. Wrath 17. Food scrap 18. Lead symbol 19. Scheme 20. Degree of loudness 23. 200 in Rome 25. Roman household God 26. Misfit 28. Pronoun 30. Deer flesh 33. Summon 35. Preposition 36. Present time 38. Greek letter 39. Perform surgery 41. Hearsay 43. Reckons chronologically
CHESS PUZZLE Chess puzzle No. 27
White to move mate in 2
Solution to Puzzle No. 26 1. Rb1! If black’s queen takes the rook on b1, then 2. Rd5+ leads to mate. Or, if black’s queen takes the rook on d3 (1. ...Qxd3), then 2. g4+ hxg3 (en passant), 3. Rxh1+ checkmate!
44. Water hawk 45. Nuisance down 1. Manila district 2. Citation 3. Monopoly 4. Period of time 6. Nocturnal bird 7. Sodium symbol 8. Sinful 9. Glacial ice 10. Ditch 12. Extensive territory 15. Point of decline 19. Increased by 21. Underground chamber 22. Prepared for publication 24. Roman statesman 27. Give 29. Bible book 31. Brief sleep 32. Brief comments 34. Reduce 37. Compass point 39. Mineral aggregate 40. Knock 44. Conjunction
Ang tubag sa miagi
GEMINI(Mayo 21-Hunyo 20)Hatagi og pagtagad ang imong paryente nga moabot kay siya ang mohatag og swerte kanimo. CANCER(Hunyo 21-Hulyo 22)Maayo nimo karon ang pagbukas og negosyo kay haum kaayo para kanimo. LEO (Hulyo 23-Agusto 22) Ayaw una paglakaw karon kay adunay surprisa moabot sa imong panimalay. VIRGO (Agusto 23-Septiyembre 22)Adunay masilo kanimo tungod kay nasina siya kanimo. LIBRA(Septiyembre 23-Oktobre 22)Kanunay hisguti ang plano sa imong kinabuhi kay aron moabot gayud kanimo. SCORPIO(Oktobre 23-Nobiyembre 21) Karon adlawa malipayon ikaw tungod sa imong grasya. SAGITTARIUS(Nobiyembre 22-Disyembre 21) Hatagi og gibug-aton ang imong plano kay matinuod kni. CAPRICORN(Disyembre 22-Enero 19)Ang grasya kanimo anaa karong adlawa apan kung dili kini nimo maayo nga pagkadumala makawang ang tanan.
Kalipayan 11
Mindanao
Balita Huwebes, Hulyo 14, 2011
WIN & HELP: SUPPORT GOVERNMENT’S PCSO DRAW RESULTS (JUly 13, 2011) SUERTRES RESULTS CHARITY PROJECTS, SUPPORT PCSO DATE 11 am 4 pm 9 pm 11a.m. - 13-17 4p.m. - 30-04 9p.m. - 01-10
02-25-45-28-24-21 Jackpot Prize: Php30,000,000.00 27-16-44-11-49-38 Jackpot Prize: Php66,181,129.20
MGA PANGINDAHAY NI MR. SUPERTRES
4-6 :Pasakay
Kusog ang even numbers busa take2 kita sa 0-24-6-8 ug take1 sa 1-3-5-7-9. Ang atong 5-7-8 nga Control MumRAMBLE ber medyo mihinay busa atangi kini karong adlawa ug CONGRATS! Mr. Supertres yesterday’s MAGIC ANGLE
DRAW DATE: JUly 13, 2011
30-39-32-03-27-34 Jackpot Prize: Php14,212,731.60
TARGET
01-39-32-42-05-26 Jackpot Prize: Php3,000,000.00
405•542
SURE BASTA
406•408 416•418 426•425 436•438
1 4 5 6 2-3 7 8 9 0
MAGIC ANGLE
1 4 5 6 2-3 7 8 9 0 PLAYING NUMBERS
July6 - 667 - 565 - 202 July 7 - 226 - 329 - 568 July 8 - 841 - 056 - 308 July 9 - 661 - 542 - 133 July 10 - 425 - 475 - 090 July 11 - 439 - 603 - 040 July 12 - 408 - 369 - 401
11 a.m. - 2-5-1 4 p.m. - 2-7-0 9 p.m. - 9-8-3
4-D - 8-6-9-7
2 5 6 8 3 1
0 2 4
5 6 8
1 2 5
7 8 9
nakurat si tom iyang nadungog ang 3, pero si jerry iyang gibaba ang 2, gitudlo ni tom ang 6 morag 9 pud tan-awon, matud pa ni tom pagkuha ug usa niini nga numero 0,5,7,8... congratulations na nakadaug kagahapon.. butangi dayon 637,638,627,628 629, kamo na ang mahibalo ni-ana...
12 Aggie News
Mindanao
Huwebes, Hulyo 14, 2011
Balita
Rice yield in NorMin posts remarkable growth By Jorie C. Valcorza
C
AGAYAN de Oro City, Misamis Oriental – A total rice production of 144,591 metric tons was noted in Northern Mindanao during the first quarter, this year, higher by 24 percent compared to the same period in 2010. Sufficient rainfall and absence of pests in some areas of the region contributed to this remarkable growth, Regional Executive Director Lealyn A. Ramos of the Department of Agriculture, Regional Field Unit 10 (DA/ RFU-10), said. Ramos said the heavy bulk of the production came from the province of Bukidnon with 96,288MT, followed by Lanao del Norte, 25,086MT and Misamis Occidental, 18,124MT, Misamis Oriental, 4,797MT and Camiguin, 296MT. Although considerably small from the gross produce and
considering the total land area cultivated, both provinces of Mis. Or., and Camiguin has posted increases in their production at the rate of 7.65 percent and 24 percent, respectively. Ramos said among the region’s five (5) provinces, Lanao del Norte reported the biggest percentage increase in rice production, from 12,929MT to 25,086MT or an increase of 94 percent. Meanwhile, during a forum at the National Economic and Development Authority (NEDA), region 10, Engr. Cecilio Y. Clarete, Chief Economic Develop-
RICE SHORTAGE. A child
helps her parents harvest rice in Southern Mindanao. The government is mulling to import rice this year to cushion the impact of projected shortage due to low production caused by the prolonged wet season, the Mindanao Development Authority (Minda) said. bwm photo by mauricio victa
ment Specialist said the production growth in Lanao irrigated areas can be attributed to the certified seeds subsidy and increased usage of fertilizers. Sufficient rainfall and absence of pests also contributed to the
growth in the rainfed areas of the province, particularly, in the towns of Lala and Kapatagan. Clarete said, only the province of Misamis Occidental experienced decreases in both production and
area harvested due to the delay in planting and the damage caused by rat infestation is some areas of Calamba and Plaridel towns. Only the province of Bukidnon, although contributing heavily to the total bulk of
production, posted a decrease of 0.15 percent yield per hectare, while the rest of the provinces in the region experienced otherwise, pushing the regional average yield to rise by almost two (2) percent. pia 10
RDC 10 co-advocates i-Rice, supports DA-DAR-DENR convergence By Fil Deo Correspondent
THE Regional Development Council for Northern Mindanao (RDC-10), during its full-council meeting in Ozamis City, has resolved to help advocate the consumption of iron fortified rice (i-Rice). OIC Assistant Regional Director Alan Olavides of the National Economic and Development Authority (NEDA 10) said this is in response to the call to achieve the Medium Development Goals (MDG) of reducing mortality caused by micronutrient deficiency. The i-Rice program is being spearheaded by
the National Food Authority (NFA), along with the National Nutrition Council (NNC) and other stakeholders, with focus on depressed communities. i-Rice is a mixture of white milled rice and i-Mix, or iron rice premix processed through fortification, which involves the addition of micronutrient/s deficient in the diet, to a food that is widely consumed by specific-at-risk groups, such as school children, pregnant women and lactating mothers. In the same full-council meeting, the RDC also resolved to support the convergence of the Department of Agriculture (DA), the Department of
Agrarian Reform (DAR) and the Department of Environment and Natural Resources (DENR). In Fridays’ Quarterly Media Update at the RDC Conference Hall, Mr. Olavides said the move is aimed to promote sustainable rural development in the countryside, under the principles of integrated ecosystem approach or “ridge to reef”, where the interrelationship of the ecosystem from the coast to the mountain are recognized in planning and implementation for the benefit of the rural communities. The RDC further resolved to support the computerization of land records
of the Land Management Services (LMS) of the Department of Environment and Natural Resources (DENR). He explained, the computerization of land records, through the Land Administration and Management System, will assist not only the DENR in improving its land-related services, but also the local government units (LGUs) in increasing their revenue collection, through precise land information with GIS applications on poverty identification and valuations, including effective and efficient planning and land-based development projects. RDC likewise ex-
pressed all out support to the implementation of the enhanced K+12 basic education program of the Department of Education (DepEd), which involves one-year kindergarten, six years of elementary education, four years of junior high school and two years of senior high school. As earlier explained by DepEd Secretary Armin Luestro, the program is designed to enhance the quality of basic education, decongest the curriculum from 10 to 12 years, improve academic achievement of students and prepare high school graduates for work, entrepreneurship and higher education.
Furthermore, the RDC resolved to adopt the interim 2007-based population projection for Region 10 by province/ high-urbanized cities and municipalities. The issue on the incompatibility of the projected population figures used by the LGUs and the RLAs was raised due to the absence of official population projections based on current census, Mr. Olavides stated. The interim population projection is expected to foster uniformity among the various users within Region 10 in the absence of a 2007-based or 2010-based official population.