Mindanao Daily Balita July2 by Mindanao Daliy

Mindanao

Balita

Inadlaw’ng kasayuran ug kalingawan Vol. I

No. 40 Cagayan de Oro City

Sabado, Hulyo 2, 2011

NOW OPEN Market City, Agora

P8.00 ANG PANAHON KARON

Ang Mindanao makasinati og madag-umon nga panahon ug katag-katag nga pag-ulan ulan inobanan sa pagdalogdog panahon sa kagabhi-on

P2 Panglawas mo ampingan ko

DORWIN LAJOT

Ang presko nga pamaagi sa pagpanambal

Cagayan de Oro Mayor Vicente Y. Emano joins the turnover of the symbolical key from Oroport president Franklin “Bobo” Siao to Lapasan Barangay Chairman Omar Labuntog for a day care center donated by Oroport to the barangay. The P500,000 center was turned over Friday. photo by gerry l . gorit

2 Balita

Mindanao

Sabado, Hulyo 2, 2011

Sheriff gisuntok sa mayor sa Davao City Sinulat ni JHO PANTOJA

DAVAO City––Tungod sa sobrang kasuko ug kainit sa ulo, mihubag ang walang bahin sa mata sa usa ka Sheriff officer nga si Abe Andres human nga gisuntok sa nawong ni Davao City Mayor Sara Duterte-Carpio kagahapong adlawa didto sa Sitio Agdao, dakbayan sa Davao sa mga alas 10 sa buntag. Wala na makapugong sa iyang gibati ang mayor tungod sa wala pagtuman niini sa iyang hangyo nga dili sa ipahigayon ang demolisyon ug maghulat lang sulod sa duha ka oras aron malikayan unya ang kagubot o dugoang hitabo

sa maong dapit. Nagsugod ang kagubot sa mga residente sa Sitio Agdao human nga gipatuman gayud ni Sheriff Andres ang “writ of execution” aron sa pagdemolis sa mga panilamay ginamit ang binayarang tawo sa maong dapit. Apan nagdumili ang mga residente maoy hinungdan sa dugoang hitabo. Si police Insp. Moring ang hepe sa City Public Safety Company sa Kapolisan ang naigo kini sa “Indian pana” ug daghanan sa mga residente ang naigo sa nanglupad nga mga bato.

Si police Insp. Moring gidala sa tambalan uban sa pipila ka mga residente sa Sitio Agdao aron sa pagpatambal niini, hinuon walay gikataho nga nakabsan sa kinabuhi sa maong panghitabo. Matod sa mayor nga nasayod na siya kagahapon pa (Huwebes) nga adunay mahitabong demolisyon sa Sitio Agdao ug akong gihinabi ang mga katawhan nga mangitag pamaagi sa pagsulbad sanglit daghan pa ang akong atimanon ilabina ang mga biktima sa baha. Dugang sa mayor nga kaganiha sa buntag (Biyernes) gipadala nako ang akong City Housing Officer aron iyang sultihan ang

Sheriff officer nga dili sa ipadayon ang demolisyon sulod sa duha lang ka oras aron malikayan unya ang kagubot o dugoong panghitabo sa maong dapit. Apan matod pa sa mayor nga gibaliwala lang ang iyang hangyo maoy hinungdan nga iyang nasuntokan sa nawong ang Sheriff human sa iyang paghidangat sa maong dapit diin nagkagubot na ang mga residente ug adunay mga naigo sa nanglupad nga bato ug “Indian pana.” Mao kini ang giluwatang pamahayag ni Mayor Sara Duterte-Carpio, human nga gihinabi ni Gani Oro sa dxBB radio sa dakbayan sa Davao.

KBP imbestigahan ang manager sa dxCO Media dili “blocktimer” ma AM, FM welcome sa o TV man. MAGPAHIGAYON og imb- himong miyembro niini. “Dili nako batasan nga bishop house estigasyon ang presidente Sa pakighinabi sa manalipod sa mga sakop Sinulat ni JOHN PAUL BARSOPIA

sa KBP kon Kapisanang ng mga Brodkaster ng Pilipinas dinhi sa dakbayan sa Cagayan de Oro kalabot sa pagkasikop sa usa ka “blocktimer” sa dxCO tungod sa pagpanghatag niini og numero sa Suertres bugti ang dakong salapi. Matod ni Tito Monterde, ang presidente sa KBP-Cagayan de Oro Chapter, nga dapiton sa KBP ang manager sa dxCO nga si Ms. Francisca Asunto aron masayran kung nganong aduna pa gihapoy programa ang sebyahan kabahin sa pagpanghatag og numero sa Swertres ug pagpangayo sa kwarta sa matag tawo nga mama-

MPM PORK & BEEF RETAILER Dealer of fresh pork & beef and balbacua Located at:Ground floor Cogon Market, Capt. Vicente Roa-JR Borja, CDO Mr. & Mrs. Mando/Perlita Maghinay - owner

Mindanao Daily Balita ngadto kang Mr. Monterde, matod niya nga iya nang gihatagan og “ultimatum” ang sebyahan sa dxCO nga tangtangon ang mga “blocktimer” nga sige’g hatag og numero sa Swertres ug mangayo gilayon og kwarta ngadto sa buot magpa miyembro. Dugang niya nga adunay sayop ang sebyahan tungod sa pagtugot niini nga magsebya ang usa ka “blocktimer” bisan og nakasupak na kini sa KBP Code of Ethics ilabina sa Article 18, Section 1 to 6. Si Mr. Monterde miingon usab nga angayan na nga i-regulate ang tanang

NONOY LECHON SERVICES OFFERED OUT OF TOWN ORDER Wedding • Anniversary • Birthday • Party Located at 31-22 Brgy. Nazareth, CDO & Westfield Subdivision, Brgy. Iponan, Entrance Brgy. Balulang For more details, contact Tel. No.: 309-5276 Manager: Hermilino Villalon

“ORDER NA OG LECHON”

For your VEGETABLES Needs contact:

B-B SANCHEZ

BUTUAN City––Wala’y nakuhang reaksyon o tubag man lang ang Bombo Radyo Butuan kang Butuan Diocese Bishop Juan de Dios kalabot sa report sa Commission on Audit nga nakadawat kini og P1.7 milyun nga kantidad sa sakyanan alang sa health og medical services kondiin ang pundo gikan sa Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) ilalom sa administrasyong Arroyo. Una nang gitawagan ning sibyahan ang mga linya sa komunikasyon sa Obispo apan wala niini gitubag ang mga tawag og dihang gi-adtuan sa mga Bombo scoopers ang Bishop’s house, gisirad-an kini. Sigon sa caretake nga maoy mi-atubang sa mga Bombo reporters, gimanduan sila sa Obispo nga dili magpasulod og bisan kinsang mediamen hinngdan nga kutob lamang sila sa gawas sa compound aog wala na makasulod pa. Mahinumdumang base sa COA report, lakip si Bishop Pueblos sa mga obispong nakadawat og sakyanan gikan sa PCSO human gi-aprubahan sa PCSO board ang paghatag og lima ka sakyanan nga nagkantidad og P7 milyun.

basallajes

COCO LUMBER & STICK DEALER

FARM PRODUCTS DEALER

J.R. Borja, Cagayan de Oro City

CELL. #: 0908-1067819 0917-3047221

Owner : MR. RENIE BASALLAJES

GUSA EAST BOUND PUBLIC MARKET GUSA, CAGAYAN DE ORO CITY

sa KBP nga adunay sayop nga nahimo hilabina sa mga ilegal nga binuhatan,” ang maisogon nga pamahayag ni Mr. Monterde. Gipahibalo ni Mr. Monterde nga ang gihimong entrapment operation sa kapolisan sa Opol makitan usab sa national television pinaagi sa programang “Imbestigador” nga i-ere sa Kapuso Network sa GMA. Gitawagan sa makadaghang higayon sa Mindanao Daily Balita ang sebyahan sa dxCO aron kuhaan sa iyang bahin si Ms. Asunto, ang station manager, apan dili siya makontak.

tel. no.: 856-1671

Balita

Ang presko nga pamaagi sa pagpanambal

Sumpay gahapon: Nakahisgot kita ug mga butang nga kina- Panglawas mo hanglan presko gayud ampingan ko ang atong ipasulod sa atong lawas. Taliwala nga ang atong kalibutan nagaintroduce na ug mga dili presko nga butang sama sa hangin, ug tubig, dili kini nagpasabot nga pasagdan na lamang nato ang ingon niini nga panDORWIN LAJOT ghitabo. Busa namugna kining atong column niining pamantalaana. Ato gihapon paningkamotan nga makapasulod kita ug mga lab-as gihapon nga hangin, tubig ug mga pagkaon. Paningkamotan nato nga naa sa 7080% nga lab-as nga substances ang maprocess sa atong lawas aron dili kini pas pas mutapok sa mga un wanted substances o dili ganahan sa atong lawas nga mga substances. Mubalik ta gamay sa atong nahisgutan nga hangin. Kung may sagol na nga highly chemicals ang atong hangin nga ginahangab, possible gayud nga kadto nga mga chemicals sumala sa mga pagtuon nga masangit kini sa agianan o filters sa hangin nga ang mga airsacs nga bahin sa atong baga o lungs. Sumala sa mga pagtoon dinhi mutapot ang tar nga chemical nga nasagol sa atong hangin nga misulod sa atong baga ug napundo sa air sacs. Ang air sacs mao kini ang gagmay nga bahin sa atong lungs aron dinhi i process ang atong hangin nga nisulod sa dili pa kini idistribute ngadto sa atong mga cells ug ubang bahin sa atong lawas. kay ang airsacs mao man ang responsable niini nga paagiha. Kung walay hangin nga maduso sa atong airsacs, siguro gayud nga kulang ang oxygen sa atong dugo ug makabaton kita ug problema sa atong baga, ug dili lang nga baga lang kundili ang atong dugo, utok, kasing-kasing, mata, ug kidney kay kini mao man gayud ang labaw nga nanginahanglan sa hangin. HINUNGDAN SA KADAOT SA AIRSACS Sa unsang paagiha nga dili man makaprocess ang atong airsacs sa hangin? Usa niini ka hinungdan mao ang pagtapot sa unwanted chemicals. Kini nga unwanted chemicals mao kining tar ug uban pa nga mga carcenogenics o makapahimo ug kadaot sa atong bahin sa baga. Ang TAR usa kini nga daw semento nga makapagahi sa butang sama sa air sacs nga himok man unta kini nga bahin sa baga. Ug tungod niini, daw muundang ang function sa mga bahin nga masudlan niini sumala sa wikipedia. Ang makahadlok kay, kining tar makita sa pagsunog sa sigarilyo. May nanigarilyo ba sa imong tapad? o Ikaw? Kung dili ma motoo, tun-i daw kung unsa kining tar ug aha kini makita. Ang ako ba nga gisulat makaayo o makalambo ba sa imong kinabuhi aron matuman ang imong mga pangandoy? Padayon sa pagbasa niining atong giya ug ayaw sirad-i ang imong huna-huna kay alang kini kanimo ug kanatong tanan. DAGHANG SALAMAT!

Kasikas 3

Mindanao

Balita Sabado, Hulyo 2, 2011

Lapasan gets new day care center Sinulat ni GERRY LEE GORIT

CAGAYAN de Oro City––Residents of Kolambog in Bar an g ay L ap a s a n , Cagayan de Oro, now have a day care center thanks to Oroport. The violet-colored day care center was turned over by Oroport president Franklin Siao to Lapasan barangay chairman Omar Labuntog in simple ceremonies held Friday. Oroport built the center at a cost of

P500,000. Gracing the turnover ceremonies were city officials led by Mayor Vicente Y. Emano, Vice Mayor Cesar Ian Acenas and Councilors Nadia Emano, Ramon Tabor, Juan Sia and Alexander Dacer. Emano acknowledged the help of Siao for the people of Kolambog whom he exhorted to be united in their community under the barangay

government. He said this donation proves the spirit of service of the donor. “We hope this will be not be the only donation from Oroport and that more are coming,” Emano said. He noted the violet color of the building, violet being his favorite color, and thanked Siao for this gesture. The new day care center will be under teacher Carmela V. Anabieza.

Negosyante mopasaka og kaso sa mga opisyal sa Iligan Sinulat ni JHO PANTOJA

Gipamahayag sa usa ka negosyante nga iyang ikiha ang mga opisyales sa dakbayan sa Iligan kun ipadayon ang pagpahigayon sa Bidding alang sa pagbaligya sa Iligan Diesel Power Plant 1 & 2. Sumala pa sa giluwatan nga pamahayag ni Uriel “Jojo” Borja usa sa mga tag-iya sa Iligan

Light and Power Incorporated (ILPI) nga iligal ang pagpahigayon sa maong bidding sanglit midaog naman ang iyang grupo sa negotiation process. Misulod sa negotiation process ang Iligan alang sa pagbaligya sa inimbargo nga planta human sa duha ka mga pakyas nga bidding. Gipasabot ni Borja

nga midaog ang iyang grupo sa negotiation process sanglit P500 milyones ang iyang tanyag sa pagpalit sa IDPP samtang P300 milyones lamang ang gitanyag sa Conal. Gi-uyunan ni Borja ang pamahayag ni kanhi konsehal Rovira nga giabog sa mga opisyales sa Iligan ang ubang mga investor nga buot mopalit sa maong planta.

DAR-Caraga numero uno Sinulat ni DIONE D. DATWIN

Mapasigarbohon si Regional Director Faisar Mambuay sa DAR-Caraga nga nahimong numero uno ang iyang rehiyon sa tibook nasud sa mga nahimong kalambuan sumala sa mga target nga accomplishment kon kini itandi sa iyang aktwal nga nahimo. Nagkanayon si Mambuay nga nakuha nila ang pinakataas nga porsiento nga mokabat ug 123% ang ilang nakab ot. Sumala pa, 9,000 hektaryas lang ang ang ilang target apan miabot ug 12,063 hektarya ang ilang na apod apod sa nagkadaiyang ma uu-

MPM PORK & BEEF RETAILER Dealer of fresh pork & beef and balbacua Located at:Ground floor Cogon Market, Capt. Vicente Roa-JR Borja, CDO Mr. & Mrs. Mando/Perlita Maghinay - owner

mang benepisyaryo sa Caraga. Mitataw si Mambuay nga an ilang pagka numero uno dili sa gidaghanon sa yutang na apod apod kay may uban pang lugar nga mas daghan ug nahatag kay sa ila ugaling lang kay wala nila makuha o mapalabwi ang ilang target. Midugang si Mambuay nga mikabat sa 141 ka mga Agrarian Reform Communities (ARC) nga adunay kapin sa 116,000 nga mga maguumang binipisyaryo sa may 231,000 ka hektaryang yutang agrikultura ma pribado man

o publiko nga diin mokabat sa 90% ug pulos mga trabahante sa rehiyon Caraga. Nakahatag sab sila ug mga hinabang legal, suporta sa kapanginabuhian nga naglangkob sa pagpalambo sa mga inprastraktura, pagpalig on sa kapabilidad, pinansiyal nga tabang sa merkado sa ilang lumadnong produkto. Midason si Mambuay nga ang ilang mga tabang nakahatag kadasig sa mga benipisyar yo nga magpuyo nga gawasnon, malinawon, malipayon, produktibo ug gamhanang katawhan nga luwas sa pagpanaugdaug ug pagpahimulos.

“ORDER NA OG LECHON”

Passage Hotline:

Cagayan (088) 856-9114/856-3702 Ozamiz (088) 5210768 Iligan (063) 221-9914/2233275 Dipolog (065) 908-8341

4 Opinyon Mindanao

Balita

The Mindanao Daily Balita is published daily at Door 3 Geleng Bldg., Lapasan Highway, Cagayan de Oro City. It is registered with the Department of Trade and Industry (DTI), Region 10 with Certififcate No. 01349532, and with Business Permit No. 2011-1516, TIN No. 946396-807-001 Telefax Nos: (088) 856-3344, (08822) 72-33-44, (088) 857-1390, 74-53-80, cell no.: 0923-432-0687 Website: www//businessweekmindanao.com E-mail: mindanaodailynews@gmail.com DANTE M. SUDARIA Publisher ROSE MARY D. SUDARIA Manager RUEL V. PELONE Editor-in-Chief Joe pantoja sonny david News Editors rolando sudaria GERRY L. GORIT Photo Journalists NELSON V. CONSTANTINO Uriel C. Quilinguing Editorial Consultants

jonathancatalan Advertising FELIX SANTILLAN Layout Artist guillermo ade, Jr. Production Marlon Domingo Circulation RIZA O. ARES LIEZL A. DELOSO JOE PALABAO Rene Michael BaÑos

ATTY. MARIO T. JUNI atty. roberto a. cantago jr. Legal Counsels Marketing Consultants

For subscriptions and advertisements please contact our bureaus and agents in your areas. Cebu City- raul cardona - 0927-2251300 Davao City - jessie palabao - 0910-6681733 Butuan City - ARJAY FELICILDA - 0949-328-4099 Butuan City - OBET SAMONTE - 0905-7495220 Bukidnon - MARY ANN NOBLE - 0923-616-5083 Valencia City, Buk.- ed baul - 0920-9019294 Ozamis City - ATTY. ROBERTO CANTAGO Oroquieta - MARISA MANLAPIG - 0928-9538828 Gingoog City - WILLIE RAMOS - 0926-1691016 West Mis. Or. - Jun Felicilda - 0906-7389130 East Mis. Or. - Jessie Dahay - 0935-9058038 ARMM Region - Sony Sudaria - 0917-3247258 Iligan City/cdo - joe pantoja - 0906-7469233 Iligan City - RIC CLET - 0926-9036503 Marawi City - ASA MADALE - 0916-1590131 Lanao del Sur - sahria maruhom Bacolod, LDN - Nono Tario-0916-2310903 Maranding - ELEANOR TAPITAN - 0926-1888871 Zambo City - CAMCER I. ORDOÑEZ - 0908-7804348 Pagadian City - romy francisco - 0906-7258021 Ipil, Zamboanga Sibugay - ALBERTO ALCORIZA Puerto,CDO -Lucresia jerusalem Cagayan de Oro - sonny david - 0935-9727899 Cagayan de Oro - JOE PALABAO - 0905-1569709 Puerto, CDO - VICTOR ALCOVER - 0926-9778513 Claveria - David sudaria - 0926-1096831 Manolo Fortich, Buk. - OSCAR LEDESMA Mangagoy, Bislig City - dionesio datwin

Gusto ka ba nga mabasa sa mga businessman ug mga manager ang imong advertisements?

BusinessWeek MINDANAO

Your local online business paper

Call us now! Tel Nos:856-33-44, 74-53-80

Geleng Bldg., Lapasan Hi-way Cagayan de Oro City

Advertising BusinessWeek makes your advertisements read worldwide!!! www.businessweekmindanao.com

Mindanao

Sabado, Hulyo 2, 2011

Balita

Petisyon batok sa buloyagong silingan MAHIMO bang pabalhinon o papahawaon gikan sa usa ka dapit ang usa ka tawo kang kansang kinaiya o dungog o binuhtan wala kaangayi sa iyang mga silingan pinaagi sa petesyon nga gipirmahan sa tanang lomolopyo sa maong dapit. Pangutana kini Mr. Ruben Mercado nga lomolopyo sa Barangay Consolacion sa dakbayan sa Cagayan de Oro, kini base sa hangyo sa iyang higala kun unsaon nila sa pagpahawa ang ilang silingan nga saba-an kaayo ilabina ug mahubog, magaway sa iyang asawa kusog kaayo ug yingog bisan sa lawom na sa kagabhi-on, ilang gitaho ngadto sa tagiya sa balay nga ilang gipletihan apan ang tag-iya sa maong balay igo lang miingon nga dili man sila mohawa. Maoy hinungdan nga mepatigayon ug usa ka sulat reklamo pinaagi sa petisyon nga ilang ipapahawa niana nga

Hukom Demokrasya Ni JHO PANTOJA

dapit. Ang akong tubag. Ang pagpuyo sa usa ka dapit nga gustong puy-an sa usa ka tawo, usa ka katungod nga iya ni bisan kinsang tawo dinhi sa atong nasod. Ang Section 6 sa Rticle III, kun Bill of Rights sa 1987 Constitution nagkanayon: Ang Liberty of Abode and of changing the same within the limits prescrived by law shal not be impaired exept upon lawful order of Court. Ang katungod kuno sa matag tawo nga magpabilin pagpuyo sa napili nga pinuy-anan lakip na ang pagbalhin sa laing pinuy-anan base sa

mga latid nga gipahamantang sa balaod dili mahimong ihikaw o hilabtan gawas kun kamandoan gikan sa usa ka hukamanan base usab sa balaod. Sa laing pagkasulti walay si bisan kinsang tawo o mga tawo bisan unsa pa sila sa makadaghan o bisan kinsang tawo nga bisan unsa paman ka taas ang iyang posesyon o puwesto sa gobyerno ang makamando o makabuot nga dili papuy-on o pabalhinon sa pagpapuyo ang usa ka tawo sa iyang pinuy-anan nga kontra sa iyang buot. Bisan paman gani kun hilabihan ka balaanon o kamatarong ang imong tumong ug tinguha sa pagpabalhin. Kining maong katungod gibatbat sa Korte Suprema diha sa usa ka makasaysayong kaso nga giulohan ug Villavecencio vs. Lukban, nga naglambigit sa pagkuwestyon sa usa ka aksiyon sa mayor sa

Manila sa pagpugos sa mga 170 ka mga babayeng mugbo ug lupad aron sa pag biya sa Manila ug gipasakay sa barko padulong sa ngadto sa Davao, aron masulbad na ang ilang suliran sa moralidad ug panglawas nga dala sa maong mga bayaran nga mga babaye. Ang korte Suprema mibadlong sa maong aksiyon sa mayor diha sa pagingon nga dili niya hakgumon sa iyang mga kamot ang balaod, tungod kay ang atong gobyerno, maoy usa sa kagamhanan sa balaod ug dili ang mga tawo, ug walay tawo bisan unsa paman ka taas ang iyang posesyon o kabalaanon sa iyang tumong nga ilhong mas taas pa kay sa balaod. Akong gipanghinaot Mr. Mercado, nga nasabtan nimo ug sa imong higala nga nangutana kanako pinaagi sa atong kolum nga giulohan ug “ Hukom Demokrasya” sa Mindanao Daily Balita.

Pahinumdom kini sa suking readers sa Dear Kuya Sonny “Gidugokan sa Kapid-an ka mga Texters”

N amugna a n g porsyon sa DEAR KUYA SONNY aron ang Mindanao Daily Balita adunay pinasahi nga tulomanon o lindog nga dili gayud mabasa sa ubang mantalaan dinhi sa pulo sa Mindanao ug sa kinatibuk-ang bahin sa atung nasud. Pruweba na kini nga matang sa lindog diin nakahatag og igong pagtulon-an ngadto sa katawhan. Makita ug mabasa sa maong pahina sama sa “Kaagi sa Gugma” usa ka talagsaong lin-

hadiin kining maong karon. Isyo Uban sa pahina niDokyumentado pulong nabani-og na Ni SONNY DAVID

dog aron masabtan sa katawhan kung unsay buot ipasabot sa mga pulong nga gihimo na nga mga ulohan gikan sa nagkalailaing sugilanon sa natad sa binisayang drama productions diin lawom sabton sama sa atung nagpadayon’g lindog nga nag-ulohan og “Gugma’ng Gi-atay”

kaayo apan wala pa gihapon masabti sa uban kung unsa ba gayud ang buot ipasabot niini. Mao nga adunay nagpadala kanato niana nga kaagi sa gugma isip true to life story sa sender niini maoy hinungdan nga atung gi-ulohan kini og Gugma’ng Gi-atay aron matugkan ang tukmang kahulogan sa maong terminolohiya. Sa matag hugna sa maong lindog, ang mga ulohan niini nga paga-gamiton kadtong wala pa masabti sa kadaghanan nga ginagamit sukad pa kaniadto ug hangtod

ini mao ang “Text`2x, Eyeball2x” nga maoy nauso sa kinabag-an karon ilabi na sa mga kabatan-unan. Gisundan usab sa “Tambag Suliran {bisan unsa}” aron adunay kapaingnan ang pipila nato ka mga readers kinsa buot magpa counseling kon magpatambag sa ilang mga suliran nga dugay nang gihambin. Anaa usab ang “E-text Imong Opinyon ug Problema sa Barangay” aron mapabati ang mga huna-huna sa katawhan kung unsay ilang namatikdan >> PAHINA 5

Kasikas 5

Mindanao

Balita Sabado, Hulyo 2, 2011

Obispo wala mahimuot sa hinay nga dagan sa trial Maguindanao masaker Sinulat ni RUEL VILLANUEVA PELONE

WALA gikahimuot sa obispo sa Katolikong simbahan ang grabe ka hinay nga dagan sa “trial” sa Maguindanao masaker. Matod pa ni Jose Collin, ang auxiliary bishop sa Cotabato, nga siya wala na mahimuot sa grabe kahinay nga pagdungog sa kaso ilabi na sa mga akusado. Dugang sa obispo

nga ang kaso hapit na magduha ka tuig og wala lang gipahoy maayo nga kalambuan kung hisgutan ang trial niini. Kung ako ang pasulti-on, grabe g yud ka hinay. Unta paspas na ang pagdungog sa kaso karon tungod sa gidugayon niini nga na pending, dugang pa sa obispo.

Nabalaka usab ang obispo tungod sa kahinay sa dagan sa pagdungog ug paghawid sa kaso tungod kay kini adunay negatibo nga epekto sa aspeto sa krimen. Usa sa gikabalak-an sa obispo mao nga basin og tungod sa kadugay sa pagdungog sa kaso mawad-an unya og interes ang publiko. Nabalaka usab ang obispo tungod kay

daghan ang posible nga mahitabo unya ngadto sa mga witnesses. Una, matod pa ni Obispo Collin nga basin og mawad-an og interes ang mga witnesses o basin og sila pamatyon. Gihangyo sa obispo nga unta paspasan na ang pagdungog sa kaso sa Maguindanao masaker aron mahatagan na og hustisya ang mga nabiktima.

Niadtong mia ging Miyerkoles, ang kanhi katabang sa mga Ampatuan nga si Lakmodin Saliao milingkod sa “witness stand” sa unang higayon sukad niadtong petsa 8 sa Septiyembre aron pagtestigo batok sa iyang kanhi amo. Basi sa report nga gipublikar sa online news portal nga CBCPNews. com, si Saliao miingon nga si Andal Ampatuan

Sr. mao ang matod pa naghatag sa mando aron sa pag masaker sa 57 ka sibilyan nga didto nahitabo sa lungsod sa Ampatuan, Maguindanao. Ang Ampatuan masaker gikonsiderar nga maoy pinakadautan nga election-related violence sa history sa Pilipinas ug maoy pinaka-daghan nga gipatay nga mga sakop sa media sa tibuok kalibutan.

Ang income sources : salaries and wages, commissions, bonuses, family and clothing allowances, honoraria, ubang kinitaan, , ginansiya gikan sa negosyo, profession, regalo ug hinabang gikan sa abroad o dinhi sa nasod, dividends; Banabana na abangan sa balay nga gipuy-an sa mismong tag-iya, interests, royalties, abang ug bahin sa produkto sa umahan, pensions ug family sustenance activities. Ang galastohan gibahin sa duha. Pagka-on (food) ug dili pagka-on (non-food). Ang ‘food’ naglakip

sa cereals and cereal preparations, roots and tubes, fruits and vegetables, meat and meat preparations; dairy products and roots, fish and marine products, coffee, cacao ug tsaa, non-alcoholic beverages, mga pagkaon nga wala nalista sa unahan, mga pagka-on nga kasagarang ginakaon gawas sa balay, alak, tabako ug sigarilyo. Ang ‘non-food’ : fuel, light and water; transportation and communications; household operation; personal care and effects; clothing, footwear and other wears; education; recreation;

medical care; nondurable furnishings; durable furniture and e quipment; bu his; housing, house maintenance and minor repairs; miscellaneous (special family occasions, gifts and contributions), ug ubang galastohan ug disbursements. Si Dr. Salvador A. Aves, regional director sa NSO 10 nagsaad paghatag sa ubang detalye sa FIES lakip ang kopya sa iyang mensahe, apan hangtud karon nagpaabot pa kita sa maong mga material nga gusto gusto pud natong ipahibalo sa publiko.

gabii sa matag adlaw’ng tanan. Hulata lang ang inyong mga entry sa texts kay mamantala gayud kana.

Kami sa Mindanao Daily Balita mapasalamaton kaninyo kay tungod sa inyong pakiglambigit sa mga entry para sa DEAR

KUYA SONNY among nasukod pinaagi sa inyong mga TEXTS nga daghan diay ang nagbasa ning maong mantalaan.

National Statistics Office survey: celfon busog, lawas kurog

CAGAYAN de Oro City––Mao kini ang kahimtang sa rehiyon, sumala sa 2009 Family Income and Expenditure Survey (FIES) sa National Statistics Office (NSO). Sa maong survey nasuta nga 7.4% sa kinitaan sa mga tagaRegion 10 mipadulong sa transportation and communications, samtang 2.5% lamang ang gigasto alang sa health care. Ang communications naglakip sa landline telephone, internet ug ang labing komon mao an celfon. Karong

panahona gud bahala na’g ang lawas nagkurog sa kagutom basta kay ang celfon priming dunay load. Ang transportasyon maglakip sa sikad (de padyak), tricycle de motorsiklo o ‘pumpboatized’ kay gigamitan og makina sa pumpboat, taxi, jeepney, bus, eroplano, barko ug uban. Kung analisahon nato’g maayo, wala gyud pasagdi sa mga taga-NorMin ang panglawas, apan gipalabi ang load sa celfon ug ang transportasyon. Nasuta usab sa ma-

ong survey nga ang gasto sa transportasyon ug kumunikasyon masdako kay sa edukasyon nga mikabat lamang sa 4.8%. Ang kompletong resulta sa NSO-FIES mao kini: house rental/ rent value - 9.7%; transportation and communications - 7.4%; fuel, light and water - 6.2; educational fees - 4.8%; personal care and effects - 3.9; special family occasions - 3.5%; durable furniture and equipment - 3%; medical care - 2.5; clothing, footwear and other wears - 2.5%; ug household operation - 2.3%.

David...

ilang gikahibalag ang nahimo nilang hinigugma kon dream boy o dream girl. Gidugokan usab ang porsyon sa “Kahulogan sa Damgo” diin sobra sa 12,000 ka mga damgo ang mahubad niini ug ang “Sinyales sa Kapalaran” apil nga gihugopan kung diin mas maoy pinakadaghan og texters kay buot sila masayod sa ilang padulngan sa tagsatagsa nilang kinabuhi. Ang ako lamang pahinumdom sa mga texters sa atung porsyon sa Sinyales sa Kapalaran nga maabtan una og duha o tulo ka adlaw ayha mamantala ang inyong hangyo … angay-angay lang kita sa space niini gumikan

sa pagka kahagip-ot. Gawas lamang sa uban natong porsyon sa Dear Kuya Sonny kay atung makaya sa pagmantala pwede pagkaugma dayon. Anaa mabasa usab ang Inadlaw’ng Horescope kon Daily Horoscope. Akong ipahibalo sa atung mga texters nga ang tanan ninyong gi-send nga mga messages sigurado gayud mamantala gawas kung didto ninyo na-send sa laing cellphone number. Si Kuya ninyo sabta lang siya nga panaglagsa ra makareply sa inyong texts gumikan sa kabisi usab sa iyang panahon ilabi ang pagsulat gikan sa alas 9:00 sa buntag hangtod na sa alas 9:00 sa

Sinulat ni FIL DEO

gikan sa pahina 4 palibot lakip na ang mga problema sa kabarangayan kung giunsa pagdumala sa mga barangay officials ang ilang katawhan diha sa paghatag og serbisyo kung nagtarong ba sila sa pangatungdanan niini, ug ang pagpasabot sa mga probisyones sa Local Government Code aron usab kadtong buot makisayod sa ubang artikulo niini ang malandagan. Uban na niana ang gidugokan sa mga texters nga nag-ulohan og “Greetings/Wanted Textmate” diin daghan na ang nagpasalamat tungod kay

HAPPY 55TH FOUNDATION DAY CELEBRATION MARAMAG,BUKIDNON JULY 1, 2011 FROM:

DPWH 2ND ENGINEERING DISTRICT ENGR. LEONARDO G. PAULICAN DISTRICT ENGINEER

& STAFF

PINAMALOY, DON CARLOS, BUKIDNON

6 Kasinatian

Mindanao

Sabado, Hulyo 2, 2011

Balita

worldwide ni! ALANG SA IMONG KAAGI SA GUGMA, tambag suliran, greetings, wanted textmate ug hubad sa imong damgo. isulat, extext o e-mail. tm/globe: 09359727899 ug tnt/smart: 09462202141 l E-mail: sonnydavid2011@gmail.com mabasa SA INTERNET - http://www.businessweekmindanao.com

Sa inyong entry, ayaw kabalaka kung dili ako maka-reply kaninyo tungod kana sa akong ka busy sa sinulatay. Kanang inyong gi-text ma-mantala ugma o sa sunod adlaw gikan pagkadawat niini…first come first serve basis.

SULIRAN Gugma’ng gi-atay! 10 TAMBAG (Bisan unsa) “Katapusang Yugto”

Miabot ngadto sa upat ka bulan ang nakalabay sa among gitagong relasyon ni Roger ug nianang pagka January 8, 2011 mao kana ang birthday ni Roger, ika 34 anyos niya. Tungod kay ang birthday nako January 9, mao ang ika 18 anyos nako, samtang, ang birthday usab ni mama January 10, ika 34 anyos usab niya. Amo nalang gi-usa ang among birthday ni mama ngadto sa adlawng natawhan ni Roger. Sa maong okasyon, bibo kami kaayo sa kumbera kuya, adunay among mga bisita apan dili kaayo daghan. Human sa alas 10 sa gabii, namauli na ang among mga bisita. Dinhi ning maong oras migawas ang among sinukmatay. Mao nga gipatawag ako ni mama kay aron among estoryahan ang iyang nadunggan nga chika bahin sa among relasyon ni Roger. Dili gayud diay matago kuya ang usa ka relasyon tali sa lalaki ug babaye. Pag-atubang nako ni mama, medyo gibati kog kakulba og siya nagkanayon “Cora dugay na kining akong nasayran nga kamo ni Roger adunay relasyon, nganong miabot man kini kaninyong duha, unsa nalang ang ika-estorya sa atung mga silingan bahin niini”. Mao kuya ako siyang gipasabot, gani, anaa si Roger usab sa among atubangan niadto, halos gisinghagan ako ni mama niadtung panahuna. Amo siyang gipasabot ni Roger sa nahitabo kanamo ug dugay pa kini nadawat ni mama tali sa among relasyon kay matod pa niya nga makauulaw ang nahitabo kanamong tulo. Nangayo kami og pasaylo ni Roger ngadto kaniya…maayo nalang nga gipasaylo kami. Gibali wala namo ang chika ug panghimaraot sa katawhan nganhi kanamo kuya apan dangtan ug pipila ka bulan nawala raman usab. Tungod kay nangindahay man lagi si Roger nga makabaton ug anak, mao kadugayan nadawat ra ni mama ang tanan nga mga panghitabo. Gani, nagpatukod kami og balay duol ra usab sa balay ni mama. Sa pagka-karon, kami na ang nagipon ni Roger, kuya, naay gabii nga hulaman ni mama si Roger nga sa iyang balay ipakatulog. Usahay magsilos jud ko. Kung dili makatulog si Roger didto kang mama, silosan dayon ako ni mama. Para walay mahitabong gubot kuya, ako nalang gisabot ang sitwasyon sa akong inahan kay unsaon taman nga pangitaon man usab niya ang lawasnong kalipay. Sa pagkaron, nagsabak na ako. Para ngadto sa nagbasa sa akong sugilanon, hinaut unta nga inyo kining makuhaan og pagtulon-an mahitungod sa akong kagahapon. Ang gugma diay gayud sa tawo dili madiktahan ang sugo sa imong kasingkasing. Kuya Sonny, mao kini ang akong true to life story. Daghan salamat. (Corazon)

TEXT2x, eyeball2x

Maayong adlaw kanimo Kuya Sonny, ako si Serapin 68 years old, usa ka balo, retired public school teacher dinhi sa lalawigan sa Lanao del Norte ug ania magpuyo ning maong lalawigan. Tungod kay balo man lagi ako mao nangita ako og ka text2x, eyeball2x. Ang mga batan-on kuya Sonny mahilig gyud niini apan mas labaw pa kaming mga balo nga mahilig usab sa eyeball2x. Syempre wala gyud mi laing lingaw kundi ingon na lang niini. Ako nalang e laktod ang akong kaagi, nakig eyeball2x ko sa akong textmate nga si Evelyn 47 years old, widow kon balo na sab siya sama nako ug taga Lanao ra gihapon usab. Kini si Evelyn akong estudyante kaniadto sa high school pa siya apan karon ako na siyang textmate. Mao nga nag EYEBALL2X dayon mi didto sa Iligan City. Dili nalang nako e-detalyi kuya kung giunsa namo pag-eyeball, basta nag-eyeball gyud mi. Daghang salamat sa inyong pagbasa. (Serapin) MENSAHI NI KUYA SONNY DAVID: Ang inyong Kaagi sa Gugma, Text2x Eyeball2x ug Tambag Suliran mahimo kana ninyo e-text. Imong buhaton, bahinbahinon ug sumpaysumpayon ang messages sa imong sugilanon dayon e-send ka-lima o kaha labaw pa niana dependi kung asa taman kataas. Matag send ayaw palabihi og taas para dili ma “some texts missing”.

Dear Kuya Sonny, ako si Mario, 22 anyos ang panuigon ug taga Bonbon, Cagayan de Oro. Ang akong problema, gidakop ako sa pulis nga wala akoy igong sala nga nabuhat. Natingala lang ako nga unta nagbinu-otan man ako sa katilingban. Diha ako gidakop samtang nagbaklay ako sa dalan Capistrano ning syudad. Pagka-ugma, gipagawas ra sab nila ako. Tambagi ako kuya nganong gibuhatan kini nila kanako. (Mario) TUBAG MENSAHI: Adunay ubang sakop sa pulis nga sobra ka abusado sa ilang katungdanan ilabi na kong bag-o pa nakasulod sa maong katungdanan. Tingali nakuratan lang sa ilang pagka bag-ong sakop sa kapolisan. Adunay panahon nga inig sikop nila sa tawo nasaypan kon mistaken identity usahay gani tungod kay nasaypan pahinaykan na lang nahinuon sa pagdakop dayon plantingan kon planted evidence. Naay uban pulis usab nga gusto lamang makaaccomplishment sa ilang katungdanan mao nga kung tan-aw nila nga ang naglakaw- lakaw sa dalan walay klaro nga tawo o walay nada nga tawo ila dayon dakpon sa walay igong rason. Sagad kini nahitabo kaniadtong karaang panahon kung anaa pa kini nagpabilin hangtod karon tingali panalagsa nalang. Maayo gani Mario nga wala ka nila plantingi o kaha gi-unsa ka nila. Kung miabot pa ngadto sa 24 oras ang pagpriso nila kanimo maigo gayud unta sila sa kaso nga gitawag og illegal arrest o arbitrary detention. Laliman ka nga ila lang ikaw gi-pick up sa dalan dayon ang himuon ra ba nga rason, moingon dayon sila nga suspicious character ang tawo nga ilang gisikop. Sagad ra ba ang himuan niini kadtong mga anak sa pobre, pagkaluoy kanatong mga timawa. Mao kana ang nahitabo kanimo Mario, gi-charge ka sa suspicious character. Galamlam lang kining mga police nga mocharge niana, hag-as ba nga igo lamang ang tawo nagbaklay sa dalan rasonan na dayon sa ingon niana. Gawas kung ang tawo nagluobluob duol sa balay o kaha adunay lihok nga kadudahan mao kana ang suspicious character. Aduna man gud uban nga mga sakop sa police walay sulod sa ulo pwera lang sa mga maayo. Mario sa sunod magmatngon kana, ayaw pagsugot nga dakpon ka pa nila, ipatigbabaw ang imong katungod diha sa usa ka illegal arrest nga gimbut-an sa atung balaod. Salamat.

E-TEXT IMONG OPINYON UG PROBLEMA SA BARANGAY

Partisipasyon sa katawhan

Kagawad Sonny David maayong adlaw. Pila man gayud ang madawat nga honoraria sa mga barangay officials. Kay naay uban dagko man ang madawat, naa sab uban nga gagmay ra. (From, 09109064242) TUBAG MENSAHI: Una sa tanan igsoon, dili na ako kagawad karon. Ang madawat nga honoraria kon honorarium sa mga barangay officials, depende kana sa gidak-on ug revenue sa usa ka barangay. Kung dako nga barangay ug daghan nga mga negosyo ilabi kung anaa ang mga dagkong kompanya naturalmente nga dako ang revenue niini, sa ato pa, ang Internal Revenue Allotment kon IRA sa barangay dako usab, syempre dako gayud usab ang honoraria niini kay ang gikuhaan og basi mao man ang IRA. Natural, gamay usab ang honoraria sa mga barangay nga gamay ra og IRA. Salamat.

Mindanao

Balita Sabado, Hulyo 2, 2011

PART 2 NI KUYA: GIDUGOKAN SA MGA TEXTERS

GREETINGS WANTED TEXTMATE tm/globe: 09359727899 tnt/smart: 09462202141 Hai kuy im from Valencia Bukidnon, gret lng ko sa akong love one nga pastor. I love u so mch babe mahal na mahal kita, mwaah! (09058102033) 000 Hai grt lng q sa mga kabrerkz q sa Bugo, cdo…rhaypags, eyoy puti, jhong2x, maRKY, Guilot Family and Palac Family. I ned tzxm8 ung girl na mabaIT taga cdo lng . I’m Andyfox. Ds s my #09263161744. 000 Hi kuya sun asawa ni Nyokens greet lng q sa silingan dha cdo sla lanie og Amie, marisa. Ang nag greet Nida. 000 Gud am Kuya, hanap po ako ng txm8 na girl umg willing makig meet. My nym is Glen frm RTMI Compound, cdo , just txt 2 my # 09268731863. 000 Hi kuya pwede ngautxm8 na girl 14-16 yrs old kanang taga cdo ug Iligan lng mao ni akng # 09169279043. 000 Kuya gd am hanap po aq ng txm8 kanang girl 20-25 yrs old. I’m Brayan of Kapatagan, Lanao del Norte. Here’s my # 09263626674. 000 Morning kuya son, pls hanap mo ako ka txm8 na girl knang maki pagm8 knang gwapahon 1718 ang age. Taga cdo lng. My # 09263321469. 000 Hi kuya son im looking 4 a txm8 yung boy 16-18 yrs old, simple lng po at honest. More power. My #09268689016. 000 Hi Kuya Son greet ko sa ako kuya si Louie Bayhon an to all Montejo and Bongado Family also Bajao Family. (09268689016) 000 Hai kuya son. Gr8 lng ko sa ako frns nga c Jona, Rona, Honey, Cha tga Barra Opol… Donque Family, Bayron Family ug Cha nga tga Talakag, Bukidnon./09068259988. 000 Kuya Son want ko txm8 kanang GAY, no age limit I’m Josh Pala of Balingoan, Misamis Oriental. Here’s my # 09057570302.

Inadlaw'ng Horoscope AQUARIUS (Enero 20-Pebrero 18) Malingaw ka sa music. PISCES (Pebrero 19-Marso 20) Dili ka ganahan maglaaglaag.

KAHULOGAN SA DAMGO

12,000 ka mga damgo ang mahubad

tm/globe: 09359727899 ug tnt/smart: 09462202141

Kapalaran 7 SINYALES sa KAPALARAN

Sa Pagkahimugso TM/GLOBE 09359727899 TNT/SMART 09462202141

E-text ang imong birthday {bulan, pitsa ug tuig}. Unsa imong gender {lalaki ka o babaye}. Asa ka gipanganak {balay ba o sa hospital}. Asa ikaw karon nagpuyo {lungsod ba o sa syudad}

BIRTHDAY: January 1, 1970, usa ako ka lalaki, gi DAMGO: Sir Unsay kahulogan nga kanunay ko panganak ako sa balay ug nia ko nagpuyo sa syudad. magdamgo ug sakyanan iggugubat sa mga sundalo? Ang uban manghagsa, ang uban manugpa dili halayo SINYALES: Ang imong elementong sinyal mao ang EARTH. Ang earth mao ang imong kinabuhi niinkanako. (TOYBITS) ing mosunod: Imong makab-ot ang maarang-arang KAHULOGAN: Ang buot ipasabot niana nga nga kahimtang nga maoy imong giplano Kanunay dili maayo ang dagan sa imong negosyo. Sa sulod sa diay ka mangandam sa pagluwas sa kalisod. Ikaw nga tawo kung mosaad motuman gayud ug magingpanimalay adunay panagbingkilbingkil. hatagon ingon man maloloy-on. Imong makuha ang DAMGO: Kuya Son akong damgo kay nakaanak katumanan sa imohang gidamgo aron moasenso. ko og baby girl, tapos nahulog daw sa motor ug Imong lucky color mao ang ORANGE. gidala sa hospital apan buhi. (Jane of Iponan, cdo) 000 BIRTHDAY: kUYA Son, akong birthday August 5, KAHULOGAN: Nagpasabot nga adunay imong 1951, babaye, balay ko gianak ug syudad ko nagpuyo. higala kinsa momugna og butang para e-surprisa (09484183277) kanimo. Adunay imong higala nga mosalig kanimo. SINYALES: Ang imong elementong sinyal mao ang DAMGO: Nagdamgo ako og tulo ka klase nga FIRE. Ang fire mao ang dagan sa imong kinabuhi mga gold apan akong naklaro nga pulos diay dia- niining mosunod: Daghan ganahan sa imo. Dali ka ra mond , ang akong magulang ang naghawid niini. dayuon sa katawhan ug popular ka. Mao nga magluya ka kung naa ka ra sa balay. Ang imong parsonalidad Unsay buot ipasabot niini kuya son. (Genevive) strong, kanunay ka molambo ug mosaka. Dali ka KAHULOGAN: Buot ipasabot nga adunay masilo apan dali ra sab maluoy. Ang imong lucky mopasidungog kanimo sa imong katakos. Daghan color YELLOW. 000 nga mga adlaw diin mabungahon ug malampuson BIRTHDAY: Kuya Son akong birthday June 26, ka. 1993, gipanganak sa balay ug ania nagpuyo sa DAMGO: Kuya Sonny gd am, ang akong bana syudad. (09058102033) nagdamgo napriso daw siya tapos miduaw ako kaniya. Pag-abot nako sa prisohan wala ko moatubang niya SINYALES: Ang imong elementong sinyal mao ang WATER. Ang buot ipasabot sa water mao kining kay nakauyab daw ko og pulis didto. (Cherr) mosunod sa imong kinabuhi: Sensetibo ug dali ra KAHULOGAN: Adunay moabot nga kabilinggan ka makatagna nga personalidad, daghan mobelib ngadto sa imong mga higala, may posibilidad diha o motuo kanimo. Makahimo ka sa tanan. Basta kanimo usab. Ang inyong relasyon sa imong bana manikamot ka lang magmalampuson ka sa imong kinabuhi. Ang imong lucky color mao ang BLUE. hugot bakos kaayo ug walay kausaban. 000 DAMGO: Kuya Son nagdamgo ko nga ang akong BIRTHDAY: Kuya Son akong birthday August brother nasul-ob og uniporme sa security guard, sa 20, 1990, lalaki, sa balay gianak ug nia nagpuyo dakong company man unta siya magwork. (Cecel) sa lungsod. SINYALES:Ang imong elementong sinyal mao ang KAHULOGAN: Nagpasabot nga ang imong FIRE. Ang buot ipasabot sa fire mao kining mosunod higala motabang kanimo sa pag-angkon og butang sa imong kinabuhi: Daghan ganahan nimo. Daghan para sa imo. Walay magka-sakit sa inyo kanunay motuo ug daghan nakaila nimo. Mao nga tungod himsog. niini kanunay ka mogawas kay kung naa ka sa balay pul-anon ka. Kasagaran makab-ot nimo ang maayong kapalaran . Kung imong maagbat ang kalisod, LEO (Hulyo 23-Agusto 22) Maayo ka mo- maningkamot ka nga makakat-on. Ang imong lucky color mao ang YELLOW. hagwahagwa. 000 BIRTHDAY: Kuya sonny Akong birthday June VIRGO (Agusto 23-Septiyembre 22) Gusto 29 1969, lalaki ako, gipanganak sa balay, nia ako ka malingaw. nagpuyo sa syudad. (09265292783)

LIBRA (Septiyembre 23-Oktobre 22) Todo ARIES (Marso 21-Abril 19) Kugihan ug kayud ka. todo plano ka . SCORPIO (Oktobre 23-Nobiyembre 21) TAURUS (Abril 20-Mayo 20) Malipayon Gusto ka malingaw. usahay maghinuktok. SAGITTARIUS (Nobiyembre 22- Disyembre GEMINI (Mayo 21-Hunyo 20) Romantiko 21) Gusto ka manuroy karon apan nagduhaduha ka. ka karon.

CANCER (Hunyo 21- Hulyo 22) Gusto ka CAPRICORN (Disyembre 22-Enero 19) mokaon og daghan apan imong gipugngan. Madudahon ka karon.

SINYALES: Ang imong elementong sinyal mao ang WATER. Ang water mao kining dagan sa imong kinabuhi niining mosunod: Matinud-anon ka. Imong makuha ang tanan. Grabi ka ka-sensetibo ug panglantaw. Imong kinaiya mao ang dali ka makakita, dali ka makamatikod ug dali ka mobati. Dali ra ka mahigugma. Mohinayhinay ka sa pag-asenso basta ubani sa paningkamot. Ang imong lucky color BLUE. Ang inyong mga texts mamantala pagka-ugma o tulo ka adlaw gikan pag-send ninyo tungod sa kadaghan nga mga texters, ayaw kabalaka bisan dili kamo mareplayan kay sigurado ma-apil gayud.

8 Kasayoran Nasayod ka ba? NASAYOD KA BA nga sa tibook natong kinabuhi, dili mominus tulo ka tuig ang atong magasto sa kasuko? Katilingalahan kaayo nga daghan pa gihapon kanato ang kompleto og buhok bisan nga dili gayod lalim ang maong gidugayon sa kasuko. (Gi-research ni Jay F. Nacasabog gikan sa facebook account ni E leanor S y T empleman )

Punto ni Fil Deo Paghandum kang RSF

DUNAY mi-text kanato nga labihan gyud kuno kadaghang terminologies diha sa pantalan ang wala niya nasabti. Siya misugyot nga ato kanang hisgotan. --AKO bitaw pud, dili pa kaayo makasabot nianang mga pulong nga gigamit sa pantalan. Of course, nasabtan nato ang pulong TERMINAL, PORT ug BERTHING, apan unsa man kanang RORO? --MIINGON sila nga ang RORO minubo nga tawag sa roll-on-roll-off, apan nganong gitawag man gyud kana og roll-on-roll-off? --ABIR, pangutan-a gani ang ordinaryong tawo o bisan ang mga sakop sa media. Sigurado ako nga pipila lang kanila ang makahatag sa nga tubag, kung unsa kanang roll-on-roll-off (RoRo). --KANANG gitawag nila’g BERTHING DOLPHINS, unsa man pud kanang mananapa? Sa akong nasabtan, ang DOLPHIN usa ka matang sa balyena nga nahisakop sa ‘toothed whales group’. --ANG DOLPHIN naa ra sa dagat. Nganong giabot man siya diha sa pantalan? Inosente kaayo nga pangutana, no? Pero, maayo gyud nga ma-explain kini sa PPA. --UNSA man sab kanang gitawag nila’g CONTAINERIZED CONVENTIONAL VESSEL? Kanang BREAK BULK CARGO? --KARONG adlawa ang ika-unom ka tuig nga sumad sa kamatayon ni ROWJOE SERAFIN FELICILDA. Siya namatay sa pangidaron nga 30 anyos sa sakit nga COLON CANCER. --Ang pamilyang FELICILDA nagapasalamat niadtong mga naghandum usab kaniya ug niadtong nag-offer og pag-ampo alang sa malinawon niyang pagpahulay. --SI Rowjoe reserbang sakop sa Philippine Army, nagtudlo sa RCDG sa Camp Evangelista, overseer sa Student Police Corps sa Liceo de Cagayan University ug usa sa mga tactical officers sa LdeCU ROTC. --ANG pamilyang Felicilda kinasingkasing nga nagpasalamat sa tanang nag-atiman ug nagtabang sa iyahang panginahanglan sulod sa walo ka bulan niyang pag-antos hangtud nga siya namatay kaniadtong alas 6:30 sa gabii sa Hulyo 2, 2005. --SA pagkakaron, adunay gitawag og Big C Alert nga gipadagan sa Rowjoe S. Felicilda Memorial Cancer Information Project (RSF-MCIP), kansang data bank aduna nay doolan 40 ka lainlaing matang sa cancer. --ANG Big C Alert regular nga gipadala ngadto sa libu-kalibong recipients sa tibook kalibotan pinaagi sa internet. Kadtong interesado sa maong information materials, palihog email sa bigcalert@yahoo.com. --IGSOON, kung duna kay tampo, i-text sa MDBPUNTO <space> MENSAHE <space> NGALAN UG ADDRESS ug ipadala sa +639997990008.

Mindanao

Sabado, Hulyo 2, 2011

Unsay kala-inan?

Ammunition ug Munition

(Katapusan sa duha ka bahin) Gi-research ni Janjan S. Felicilda)

ANG ‘munition’ gilangkob sa tanang himan sa giyera gikan sa pusil, gagmay’ng revolvers, medium rifles, automatic rifles, special armas, artillery guns, missiles ug mga bomba. Ang ‘munition’ mao ang linangkob nga tawag sa mga armas nga ginagamit sa gubat. Adunay laing description nga ang ‘munition’ mao ang mga armas o sistema sa mga armas, samtang ang ‘ammunition’ mao ang mga butang (charges) nga gikinahanglan sa mga armas o sistema sa mga armas. Pananglitan : Kung ang pusil o riple mao ang ‘munition’, ang bala nga gigamit niini mao ang ‘ammunition’. Ang ‘ammunition’ kasagaran ginatawag og ‘ammo’. Ang pulong ‘ammunition’ nakuha gikan sa French la ‘munition’. Ang pulong ‘ammunition’ gimubo ngadto sa pulong ‘ammo’ kaniadtong 1970s. Ang ‘munition’ naggikan sa Middle French ‘munition’ nga nagkahulogan og fortification. o pagpalig-on. Naggikan sab kini sa Latin ‘munitionem’ nga ang kahulogan fortification usab Sukad sa 1530s, ang pulong ‘munition’ gigamit alang sa hugpong sa ‘ammunition’. (Gi-research ni Janjan S. Felicilda gikan sa www.differencebetween.net)

Katawatsi Ni Khristha Riva Arfene

DAGHANG nga Pinoy ang misikat didto sa Amerika kay gi-alisdan nila ang ilahang mga ngalan pag, sama ning mosunod :

Balita

KUKANG

(Kinsa Unsa Kanus-a Asa Ngano Gi-unsa)

Hulyo : Lung Cancer Awareness Month (Una sa tulo ka bahin) Sumala sa mga eksperto sa panglawas, ang lung cancer daghan og hinungdan. (multifactorial” disease), sama sa mosunod: Lifestyle Causes • Smoking – 87% sa lung cancers nagsumikad sa panabako o panigarilyo. • Kulang sa Ehersisyo – ang mga tawong maga-ehersisyo, dili kaayo taptan sa lung cancer. • Unhealthy nga pagka-on – ang mahilig mokaon og salads, minus og risgo sa lung cancer. • Alcohol – ang ‘smokers’ nga subra mo-inom og alcohol, taas kaayo og risgo sa lung cancer. Environmental Causes • Radon – mao kini ang ikaduhang hinungdan sa lung cancer, ilabi na sa ‘non-smokers’. • Asbestos –responsable kini sa daghang mesothelioma, usa ka talagsaong tumor sa hapin sa baga. • Secondhand smoke –nagadugang sa risgo sa lung cancer sa ‘nonsmokers’, duha ngadto sa tulo ka pilo. • Air pollution – ilabi na sa urban areas, nasuta nga misaka ang risgo sa lung cancer. Aduna pay duha ka ‘environmental causes’ sa lung cancer nga atong hisgotan sa Lunes puhon. (Gi-research ug gi-develop sa Rowjoe S. Felicilda Memorial Cancer Information Project uban sa datos ni Dr. Lynne Eldridge sa About.com)

Leon Mangubat - Tiger Woods Eleuterio Ignacio- Electronic Ignition Burgos Bahaghari - Burger King Kasimiro Bukaykay - Cashmere Bouquet Maria Calas - Mary Kay Rogelio Dagdagan - Roger Moore Topacio Mamaril - Top Gun Restituto Pruto - Tutti Frutti Samuel Tampipi - Sam Sonite Francisco Portero - Frank Porter Diosdado Durante- Deo Dorant Roberto Controlado- Bert Control Carpio Llanes - Carpool Lanes Julia Domingo - Holy Sunday Maria Pascua - Mary Christmas Ligaya Anonuevo - Happy New Year

Gregorio Talahib - George Bush Tomas Cruz - Tom Cruise Macario Maldonado - Mac Donald Remegio Batungbacal- Remington Steel Victoria Malihim- Victoria Secret Bienvenido Jurado - Ben Hur Juanito Lakarin - Johnny Walker Federico Hagibis- Federal Express Balaanong Pulong: Esteban Magtaka - Stevie Wonder Jaime Bondoc - James Bond Ang akong pagka-ako, utang ko kang Hesu-Kristo. Unsay ipasabot: TESDA - Technical Education and Skills (Palihog basaha ang Lucas 2:25-35) Development Authority

Mindanao

Balita Sabado, Hulyo 2, 2011

Kalamboan 9

‘Balangay boat’ kubkobon Dateline Caraga

Hinipos nga Arjay S. Felicilda, Caraga Bureau Chief

Sinulat ni Arjay S. Felicilda Caraga Bureau Chief

BUTUAN City – Duna pay nabiling ‘balangay boat’ dinhi sa dakbayan nga kubkohon sugod karong bulana. Ang maong ‘balangay boat’ anaa sa barangay Libertad, sumala ni City Mayor Ferdinand Amante, Jr. Atol sa ika-64 nga anibersaryo sa Barangay Pinamanculan, gibutyag

ni Mayor Amante nga ang dapit nga nahimutangan Libertad ‘balangay boat’ ug ang Bood Promontory iyang iproklamar nga Archaeological Park. Aron madani ang mga torista, ang proposed Archaeological Park butangan og function hall, coffee shop ug ubang kahimanan. Misaad usab ang mayor nga ipaabot sa Pinamanculan dili madugay ang

linya sa tubig ma-inom ug kongkretohon ang ilahang dalan. Ang “Ad l aw Hong Pinamanculan” nagdala sa temang “Kauswagan, Kaayohan sa Katawhan Hong Pinamanculan. Gawas kang Mayor Amante, mitambong usab sila si City Councilors Dodo Cembrano ug Ryan Culima. (uban sa report sa pia 13)

FRUSTRATED MURDER

BISLIG City – Gisikop sa kapulisan ang 29 anyos nga si Mr. Jovelio Sabatin Ligtas, alias “Tata”, taga-Caramcam District, Mangagoy ning dakbayan sa kasong frustrated murder. Si SPO2 Wilbert Sardalla maoy misikop kang Mr. Ligtas kaniadtong hapon sa petsa-24 sa Hunyo ning tuiga diha sa naasoy nga dapit subay sa mando ni Judge Merlyn Pacaro-Cañedo. Girekomendar ang piyansang P12 mil alang sa iyahang kaso.

KAWAT

SAN FRANCISCO, Agusan del Sur – Nasapnan sa kapulisan ang usa ka 25 anyos nga giingong nangawat og mga butang gikan sa Escleto Merchandise nga anaa sa merkado publiko ning maong lungsod. Siya si Mr. Jinggoy Angos Bongabong, taga-Purok 5, Camachile St, Tibal-og, Bayugan City. Siya mosibat na unta human nakakawat og tulo ka DVD players apan nakit-an sa usa ka tindero nga misumbong dayon sa kapulisan nga midali pagsikop kaniya. Kini nahitabo TUBOD, Lanao del Norte gan), Diana Sarah Etrata Baban (Linamon), Lorenes kaniadtong sayong udto sa Hunyo 24 ning tuiga. Una pa – Naghinamhinam na ang (Sultan Naga Dimaporo), Kilat (Sapad), Clariss Crisol niana, si Mr. Bongabong nagpatoong customer.

Ms. LaNorte koronahan unyang gabii 17 ka mga sumasalmot sa 2011 Ms. Lanao del Norte Pageant. Unya sa gabii, iproklamar ug koronahan ang pinakamaanyag, pinakatalentado ug pinaka-utokan kanila nga dumala sa probinsiya sulod sa usa ka tuig. Sila mao si sila Rodelene Anne Samoy (Kolambu-

TESDA assessment gisugdan na MALAYBALAY City – Nagpadayon karon ang 2nd National TVET Competency Assessment and Certification (NATCAC) Week sa Bukidnon. Gipaabot nga mopasar sa assessment ug ma-certify ang daghang skilled workers, trainers ug mga gradwado sa Technical Vocational Education and Training (TVET) ning lalawigan alang sa mga industriya. Matud ni TESDA Provincial Director Catherine Milagros Galapon Orivu, ang makapasar hatagan og national certificate (NC) ug ilakip sa nasudnong listahan sa Filipino skilled workers and technicians. (fil deo, uban sa report ni dylin marie s. omana, pia-10)

Kristine Sanchez (Kauswagan), Jan Angelie Rebosura (Balo-i), and Tiffany Alexandra Pinili (Maigo), Michelle Ann Jancillan (Baroy), Argene Bigornia (Salvador) ug Imelynn Bombeo (Kapatagan). Angel Lou Pates (Tubod), Han Gretel Supilanas (Magsaysay), Rea Tessa Hillary Lacida (Munai), Unique

(Bacolod), Leslie Gaborno (Matungao), Joriesa Tañan (Lala) ug Charlyn Jarantilla (Tagoloan). Ang koronasyon ipahigayon sugod unya sa alas-7 sa gabii diha sa Mindanao Civic Center (MCC) Gymnasium, Sagadan ning lungsod sa Tubod. (fil deo, uban sa report sa pio/pia-10)

ROBBERY

SURIGAO City - Gipasakaan na og sumbong ang 27 anyos nga si Roy Gabuya Alburo, taga-Purok Malinao, Espina Extension, Brgy Taft ning dakbayan kay ‘nangawat’. Nabawi gikan kaniya ang usa ka ACER Laptop balor P3O mil; usa ka silver Cannon digital Camera balor P2O mil ug usa ka Nikkon digital Camera balor P15 mil. Ang pagsikop kaniya gipasikad sa reklamo sa usa ka kawani sa Surigao City LGU nga si Miss Mildred Madula nga temporaryong nagpuyo sa Roxas kanto Gonzales Street, Brgy Washington ning dakbayan. Sa iyahang reklamo si Ms. Madula miingon nga gi-estrongka ni Mr. Alburo ang pultahan sa iyahang puy-anan kaniadtong gabii sa Hunyo 23 ning tuiga ug iyang gipanguha ang nasangpit nga mga butang. Sa imbestigasyon nasuta nga si Mr. Alburo adunay pending nga kaso sala ni kini ilalom sa administrasyon ni P-noy, “ilabina na kay gilusad judge Evangeline Yuipco. ang P2 billion ‘reintegration program’ nga kuno ipautang ARMAS IHALAS ngadto sa mga pamilya sa BAYUGAN City – Gigukod ug gisikop sa kapulisan ang 20 anyos nga si Walid Sultan Saumay, taga-Purok 1B, Buri OFWs.” Kini gipadayag sa Migrante Street, Brgy Taglatawan ning dakbayan kaniadtong hapon dungan sa report nga si kanhi ssa Hunyo 24 ning tuiga. ‘Gihasi’ ni Mr. Saumay ang usa Presidente Arroyo gisumbong ka pundok sa mga batan-on ginamit ang Colt .45 caliber gumikan sa giingong anom- pistol nga may pito ka mga bala. Ang kagubot nasayran sa alusong paggamit sa P551 kapulisan tungod sa report sa usa ka concerned citizen. milyones nga OFW trust fund atol sa 2004 elections. (fil deo, (ang dateLine caraga gisuportahan sa opisina nim p/ supt. martin mercado gamba, regional information pinaagi sa report sa migrante ) officer sa caraga pnp)

Militanting OFWs nabalaka DAVAO City- Migrante International mi-entra sa bulyada batok sa kanhing administrasyon sa nasod tungod sa ‘pagpahimulos’ niimi sa pundo sa OFWs.. Si Migrante Vice Chair Lito Estrera nagkanayon nga “ang paghimong gatasan sa pondo nga iyaha sa OFWs usa lang ka timailhan sa pangabuso nga nahiagoman sa OFWs ilalom sa rehimeng Arroyo.” Matud ni Mr. Estrera nga sila nahadlok nga mahitabo usab

SMS PIA CARAGA

Regional Director Abner M. Caga, PIA 13 CHAIR Patricia Licuanan sa Commission on Higher Education (CHED) nagpaabot nga ang mga presidente ug mga pangulo sa public and private Higher Education Institutions (HEIs) aktibong mosalmot sa umaabot nga 1st National Summit of Student Services Personnel. Ang kalihokan pasiugdahan sa Office of the Mindanao Educational Scientific and Cultural Organization (OMESCO) diha sa dak-

bayan sa Butuan sa petsa-29 ngadto sa 31 ning bulana. Matud ni Chair Licuanan nga atol sa 1st National Summit of Student Services Personnel ipresentar ang ‘best practices’ sa mga estudyante ug kabatan-onan mahitungod sa kalinaw, kina-iyahan ug leadership development tumong sa katumanan sa Millinnium Development Goals (MDGs). oOo BUKSAN sa petsa-14 ning bulana ang MinDa Caraga

Area office sa Mindanao Development Authority (MDA) diha sa dakbayan sa Surigao. Ang kalihokan nga tambongan ni MDA Secretary Lualhati Antonino, i-atol sa tigom sa Regional Development Council (RDC). Matud ni MinDa Director Johann Jake Miranda motambong pud sa kalihokan si DOLE Secretary Rosalinda Baldoz. oOo MOKABAT sa 97 ka Certificate of Land Ownership Awards (CLOAs) gitagana alang sa agrarian reform beneficiaries sa Jabonga, Agusan del Norte. Ang dis-

tribution gitakda kagapong adlawa nila ni Jabonga Mayor Glicerio Monton Jr., DAR-Caraga Regional Director Faisar Mambuay ug PARO II Andre Atega sa DAR- Agusan del Norte. Ang kalihokan kabahin sa 23rd CARP Anniversary karong bulana. Ang CLOAs nagcover sa 67.9718 ektaryas nga luna sa yuta. Gidasig ni PARO II Atega ang CLOA beneficiaries sa paggamit sa kayutaan nga gitugyan kanila sa hustong pamaagi aron molambo ang kalidad sa ilahang kinabuhi. (tinubdan : gil miranda, dar-and pio)

10 Kalingawan SUDOKU How to play the game? Fill in completely every rows, columns and diagonals of each puzzle without repitition of the same digit.

Mindanao

Sabado, Hulyo 2, 2011

CIRCLE A WORD

Ang miagi

adelaide albany bourke broomie carnarvon cook gawler

geelong grafton mackay mareeba moora morec perth

redclife southport sydney tanami towville victoria

CROSSWORD puzzle ACROSS 1. Get smaller 5. Duplicates 11. Angry 13. Respect 14. Canine 15. Climbing plant 17. _Dorado 18. Printing measure 19. Spice 20. Movie medium 21. Home 23. Reject 25. Exercise 26. Karate grade 27. Orient 29. Advances 31. Insect egg 32. Whet 33. What? 35. Iridium’s symbol DOWN 1. Broad

CHESS PUZZLE

2. Smell 3. Henpeck 4. cetera 6. Alley 7. Poem 8. Negative 9. Build 10. Rare 12. Escape 16. Frost 19. Greatest 20. Sell 22. Break 23. Weather_ 24. Of old age 26. .Compact 28. Freshened 29. _Angeles 30. Tremble 32. Puncture 34. Orangutans 36. Congregated 37. Bull’s partner 39. 6 in Roman 41. Odin’s raven

Chess puzzle No. 19

White to move mate in 2 Solution to Puzzle No. 18 (White to move mate in 3) This is a classic example of a smothered mate. 1. Qd8+ Rxd8; 2. Re8+ Kxe8; 3. Nf6+ checkmate. Even with its enormous material advantage, black is checkmated by white’s only two pieces: the bishop and the knight!

Balita

Ang tubag sa miagi

Bad gayod! Anak: ma paliti ko pusil Mama: unsaon man nimo ang pusil nak? Anak: akong pusilon si papa Mama: bad mana nak..ayaw na nak.. Anak: paliti nalang ko ug kutsilyo ma Mama: unsaon napud nimo ang kutsilyo nak?? Anak: akong dungabon si kuya Mama: ayaw lagi na nak..bad man ka ui... Anak: cge ma,paliti nlang ko ug manika ma.. Mama: ana nak... kana nlng jud nak... Anak: apili nlang pud ug dagom kay barangon taka.. hehehe

hearing for

3 days

208 218 217 284

Kalipayan 11

Mindanao

Balita Sabado, Hulyo 2, 2011

WIN & HELP: SUPPORT GOVERNMENT’S PCSO DRAW RESULTS (JUly 1, 2011) SUERTRES RESULTS CHARITY PROJECTS, SUPPORT PCSO DATE 11 am 4 pm 9 pm 11a.m. - 03-14 4p.m. - 02-29 9p.m. - 07-14

03-18-30-40-06-29 Jackpot Prize: Php65,188,047.60 09-26-30-48-02-39 Jackpot Prize: Php37,166,882.40

MGA PANGINDAHAY NI MR. SUPERTRES

Pasakay: 7-9

Hahaha, katawa man sab ta ani, puros naman even ang nanggawas. Karon sure ta sa 9 busa ang pairing 9-8, 9-7, 9-6, ug 9-5. Take 1 ta sa even ha nga -02-4-6-8. Congrats SABADO-DOMINGO kay slide man! Mr. Supertres yesterday’s MAGIC ANGLE

DRAW DATE: JUly 1, 2011

26-15-41-33-01-06 Jackpot Prize: Php7,296,253.20

ayaw kalimti

347 349 379 479

953 954 398

MAGIC ANGLE

1 4 5 6 2-3 7 8 9 0 PLAYING NUMBERS

11 a.m. - 1-6-0 4 p.m. - 8-5-2 9 p.m. - 0-2-1

4-D - 9-2-5-6

9 5 9 2 3 5

3 5 7

4 8

5 7 2

3 6

974

42-12-04-11-40-06 Jackpot Prize: Php5,302,990.80

963 972 973

1 4 5 6 2-3 7 8 9 0

June24 - 453 - 674 - 913 June25- 422 - 561 - 111 June26- 507 - 399 - 171 June27 - 537 - 336 - 796 June28- 627 - 902 - 283 June29- 087 - 187 - 245 June30- 816 - 624 - 430

4 aguuuyy bug-at kaayo ang dos,pero nagsiga akong mata sa otso kay ang sa akong tohud nga giriyuma tungod sa sais... hala! butangi dayon ang 280, 286, 250 206.. kamo nay bahala ana... congrats nalang

Mindanao

Balita Biyernes, Hulyo 1, 2011

HAPPY 49th ARAW NG PANGANTUCAN, BUKIDNON JULY 1, 2011

Greetingâ&#x20AC;&#x2122;s from:

CARISMA FARM

Mr. & Mrs. WINNIE/REBECCA CARISMA & FAMILY & Hon. AZIL S. CARISMA SK FEDERATION PRESIDENT PANGANTUCAN, BUKIDNON

HAPPY 55TH ARAW NG MARAMAG, BUKIDNON JULY 1, 2011

Greetingâ&#x20AC;&#x2122;s from:

Hon. Catalino Cabinta, Jr. Punong Barangay Kuya,Maramag,Bukidnon

Barangay Kagawad:

Hon. Gerry Pacaldo Hon. Jaime Lictawa Hon. Gemma Magsayo Hon. Mardy Torregoza Hon. Elma Tapongot Hon. Juspecio Mahilum Hon. Virgilio Pomperada Hon. Crystal Maestre SK P resident Secretary: Arsenio Familar Treasurer: Rosalinda Lim Clerk: Annalyn Sinagua

Ang presko nga pamaagi sa pagpanambal Kinahanglang magmata na ang tawo karon. Dili tungod kay sige ra ug katulog. Apan nakatulog kini tungod sa kakulang sa kahibalo. Unsa nga kahibalo? Sa akong pag observa, kini nga kahibalo, kahibalo kini sa tinuod nga epektibo nga Home remedies o pagpanambal sa atong sakit diha lang sa atong balay. Ang Home remedies nga akong pagahisgotan karon mao kini ang dili kaayo ginatudlo sa mga nahibalo niini. Busa nagpasalamat kita niini nga pamantalaan aron makahibalo ikaw bisan ginagmay lamang. Apan igo kini nga makapausab sa imong kinabuhi. Unang paagi mao kining pagkahibalo sa presko nga mga butang sama sa hangin, tubig, prutas, vegetables, ug mga pure natural product nga herbal preparation. Sa atong panahon karon dili na kaayo presko ang hangin apan ang ginapasabot niini mao ang hangin nga puro ug walay halo nga chemical. Sama sa sigarilyo. Ang Department of Health nagapakita gayud sa mga bad effects sa sigarilyo. Gikan sa cancer hangtud sa heart diseases ug arthritis apil na sa pagkasira sa mata ug tilaok. Kung ang tawo maghatag lang ug panahon aron makabaton ug purong hangin ang iyang mahanggab, makalikay siya niining mga balatianan. Dili nato mapasigarbo nga may mga tawo nga taas o niabot ang edad sa 90 bisan nagsigarilyo siya kay dili kini daghan nga klase sa tawo. Wala pud kita mahibalo kung nitaas ang iyang kinabuhi pinaagi sa iyang pagkaon ug dili kini pinaagi sa sigarilyo. Apan ang kinatibuk-an nga isyu mao nga mas daghan ang nangadaot sa sayo tungod sa sigarilyo nga chemical. Ug naguna kini nga

hinungd a n s a Panglawas mo ampingan ko g r ab e nga balatian karon sumala sa record s ama s a l u n g DORWIN LAJOT problem ug heart problem. Ang presko nga tubig nagatudlo kanato sa pure water ang kinahanglan nga atong inumon walay sagol nga sugar ang kinahanglan. May panahon nga gamiton nato apan dili sige ug sagol sa tubig. Kinahanglan nga mag-inum gayud kita ug lahi nga purong tubig lamang sa in-between meals. May mga tawo karon nga sa usa ka adlaw, mas daghan pa ang ilang nainum nga may sagol nga tubig kaysa pure nga water. Ang purong tubig kinahanglan nato sa paghinlo ug pagtulak sa mga waste pagawas sa atong lawas. Ang may sagol nga tubig makapadugang lamang sa mga hugaw nga nadeposit na diha sa imong lawas. Busa ang resulta, mublock kini sa function sa imong lawas sama sa circulatory system. May mga samad dayon ang lisod maulian, may mga parte usab sa imong lawas nga dili na makafunction sama sa mata, colon tungod kay dili na makakuha kini sa mga pagkaon nga ginahatod unta sa imong dugo. Sa imong nakit a, makat ab ang gaha kini sa imong panglawas o makahasol lamang kay maundang ang imong naandan nga paggawi? Kung makatabang kini, atangi ang dugang pa nato nga pagtuon sa atong lawas kung unsaon pagdugang sa presko nga mga butang dinhi sa atong lawas.

Mindanao

Biyernes, Hulyo 1, 2011

11 mil kapin ka tawo nakadawat ug PhilHealth card

O R O Q U I E TA C i t y – – Moabot na kapin sa onse mil (11,000) ka mga benepisyaryo sa PhilHealth Insurance card ang nadawat sa mga katawhan sa 47 ka mga barangay ning syudad sa maayong kinabuhi kon City of Good Life. Kini ang nakuhang impormasyon sa Mindanao Daily Balita ning di palang dugay human si Kongresista Jorge T.

‘Tungod sa Walay pormal nga pagpananghid’

Konseho mobabag sa Davco Sinulat ni SAMMY TE

ANG mga sakop sa konseho sa Barangay Camp 1, Maramag, Bukidnon ang namahayag nga dili nila tugotan ang DAVCO kun Davao Ventures C or p or at i on ng a makasulod sa ilang b ar ang ay tu ngo d kay walay pormal nga pagpananghid ngadto sa konseho. Matod pa, adunay mga luna sa Camp 1 ang posibleng tanuman og pinya s a DAVCO nga kasikbit ra sa DAVCO-Don Carlos area. Na s a y r a n n g a ubay-ubay na sa mga kayutaan sa Bukidnon ang nagpaarkila niining dakung kompanya alang sa pinya, diin ang mga tag-iya sa yuta nga ilang arkilahan makabaton og trabaho sa hustong suholan ug benepisyo.

Almonte sa 1st District sa lalawigan ang nangunay sa pagpang-apodapod sa maong insurance cards inabagan ni Gobernador Hermie Ramiro ug City Mayor Jason Almonte aron masiguro ang mga suliran sa katawhan ilabi na gayud alang sa ilang pagpahospital. Naunang nasayran nga gikan sa Priority Development Assistance

Fund kun PDAF sa kongresista ug inabagan sa GO HERMIE Agenda sa gobernador ang mokabat sa 5,612 ka mga benepisyaryo samtang sa City Government Health Care Program ni City Mayor Almonte nga nagklangkob sa 3,434 cards ang gipang-apod-apod ngadto sa 47 ka mga barangays. Dugang niini, mokapin usab sa 2 mil ang

nahatag gikan sa Department of Health kun DOH ang nadawat sa syudad. Suma total mokabat na ngadto sa 11 mil ka mga benepisyaryo sa maong PhilHEALTH Insurance Cards ang nadawat sa katawhan sa Oroquieta. Kung mahinumduman, ang Philippine Health Insurance Law sa 1995 pinasikad usab kini sa pagpanday ni

kanhi Kongresista Helarion “Nonoy” Ramiro chairman sa komitiba sa maayong panglawas sa kongreso kaniadto ug pinaagi sa pagabag usab ni Senador Edgardo Angara sa senado nga mamahimo kinning balaodnon. Si Kongresista Ramiro maoy bana sa gobernador karon sa Misamis Occidental. (PJTremedal, onlinenewsmindanao.tk)

Mangingisda nagmulo sa ‘tapay-tapay’ Sinulat ni WILLIE D. RAMOS

GINGOOG City––Nagmulo ang gagmayng mangingisda ning dakbayan ilabina sa mga tagaBarangay 18-A sukad misulod ang “tapaytapay,” usa ka klase sa panagat nga mohakot ug isdang tamban nga mao karon ang nag-unang panginabuhian sa mga small-skilled fishermen. Misulod ang “tapay-

tapay” sa MagsaysayGingoog-Medina (MGM) area kapin sa usa ka semana na ang milabay resulta sa pagkunhod sa makuhang tamban sa mga gagmayng mananagat. Gipadangat ang naasoyng mulo ngadto sa grupong Kalikasan Vigilante diin miduol gilayon ang maong grupo kang

City Agriculturist Eduardo Sanchez. Sumala pa ni Mr. Sanchez nga ang mananagat maoy adunay dakong pwersa sa pag-abog sa “tapay-tapay” nga masulod sa ginadiling lugar kon lima ka kilometro sakop sa municipal waters. Mibuwelta ang mga mananagat sa pahayag ni Sanchez tungod kay wala man silay igong

kahibalo kung asa dapit ang giingon nga lima-ka kilometro? Mihangyo ang mga mangingisda sa buhaton ni Sanchez pinaagi sa Kalikasan Vigilante nga kung mahimo, magpahigayon sila ug “seaborn patrol” sa oras nga makadawat ang ilang buha ton kalabot sa pagpanagat sa tapaytapay nga sa matag gabii kini manghakot og isda.

Nakignat si Cagayan de Oro mayor Emano Sinulat ni FIL DEO

CAGAYAN de Oro City–– Labihang kignata ni Mayor Vicente Y. Emano... nagpanglingo … naglibog kung asa niya ibutang ang 1,000 ka mag-uuma gikan sa umahan ngadto sa laing umahan. Kini human ang sapiang negosyante nga si Mr. Pito Alvarez nakakuha’g writ of demolition gikan sa korte batok sa 1,000 ka maguuma nga nag-okopar sa yuta nga, matud pa, kanhi gipanag-iya sa mga irediro ni anhing Primo Santiago sa barangay Dansolihon. Sa interbyu sa radyo, si Mayor Emano miingon nga si Mr. Alvarez naghangyo kaniya nga dili manghilabot kay iya

nang napalit. “Ako siyang gitubag nga kung imong yuta, dili ako manghilabot kay mao may balaod. Wala koy kalibutan nga apektado man diay sa demolition order ang 1,000 ka pamilya, ingon man usab ang barangay hall ug covered court,” mabalak-ong pahayag sa mayor. “Mo yukbo gayod ako sa mando sa korte, apan hangyoon ko si Mr. Alvarez nga malooy siya sa mga tawo nga kadaghanan diha na nangatawo,” matud sa mayor. Alang kang Mayor Emano, dili tiaw ang gidaghanon sa mga tawong naperhuwesyo sa ka-

emano mandoan sa hukmanan. Gisugilon usab niya nga si Dansolihon Barangay Chair Nacalaban nabalaka na kaayo niini nga situwasyon. Gipalihok na sa mayor sila si City Council-

ors Adie Barba ug Alvin Calingin nga atimanon kini nga problema “kay kalooy ba ning mga tawhana. Unsaon ba nato kini? Naa na ra bay order sa hukmanan.” Si Mayor Emano nangaliy a nga unta ikonsiderar ni Mr. Alvarez ang bisan gamay nilang kaarangan ning mga tawhana dinhi sa kalibotan… ang ilang kapobrehon,” pangaliya ni Mayor Emano. Mihuyhoy og samot ang abaga sa mayor pagkahibalo niya nga halos tanang apektadong 1,000 ka tawo mga maguuma diay. “Wala kitay relocation site nga umahan nga mabalhinan niining 1,000 ka mga mag-uuma,” miingon si Mayor Emano.

Balita

Piniriso nagsaulog sa piyesta

Sinulat ni JOHN PAUL BARSOPIA

GIPAABOT ni Misamis Oriental Governor Oscar Oca Moreno ang iyang kinasingkasing nga pagpabati sa tanang mga piniriso sa Misamis Oriental Provial Jail kon (MOPJ) diin nagsaulog sa ilang tinuig nga pangilin ubos sa ilang patron nga si Sr. San Pablo. Ang kasaulogan gipangunahan sa ilang provincial jail warden nga si Dominador Tagarda ug sa tanan lomilihuk religious sektor sa provincial jail. Gikabutyag ni Tagarda atol sa pag hinabi sa Mindanao Daily Balita kalakip sa ilang mga nakahan-ay nga kalihukan mao ang dula sa Basketball, Volleyball ug ilang pinaka highlight nga actibidabes mao ang search for Miss provincial jail 2011. Dugang pa ni Tagarda ang nahimo nilang mga kandidata naggikan sa walo ka mga selda nga sila ni Ms.Juliet Bacara, Paula Bianca Jamero, Renna Ahmad, Ophelia Demecillo, Elsa Montemayor, Celsa Cahoy, Marife Ebuna ug si Ms.Anne Fuentes.

Alang sa inyong reaksyon, ipadala kana sa e-mail address: mindanaodailynews@ gmail.com