C
M
Y
M
Y
Y
Y
K
Mindanao
Balita
Inadlaw’ng kasayuran ug kalingawan Vol. I
No. 32 Cagayan de Oro City
Huwebes, Hunyo 23, 2011
NOW OPEN Market City, Agora
P8.00
ANG PANAHON KARON
Ang bagyong si “Falcon” gibanabana nga anaa sa 550 kilometros sa amihanan-sidlakang bahin sa Borongan, Easter Samar ug nagdala sa hangin nga may gikusgon nga 155 kph.
P2
Showbiz
CHIKA
21cmx4cm convert to path.pdf
1
6/3/11
3:36 PM
“Masaya ang pelikula dahil kasama ang dalawa sa pinakamagaling na komedyante.” Z anjoe P3
2 Balita
Mindanao
Huwebes, Hunyo 23, 2011
Balita
Motorist dakpon kung mogamit og cellphone samtang mag-drive drayber sa paggamit og cellular phone (Cellphone) samtang magmaneho og sakyanan. Kini base sa hiniusang House Bill 4571 nga giila o gitawag nga “Anti-Mobile Communications Device Use While Driving” ug silotan kadtong masakpan sa akto nga naggamit sa mga kasangkapan sa cellphone samtang nagmaneho. Ug apil niini ang mga sakyanang komersi-
yal ug industriyal ingon usab ang makinarya sa agrikultura ug ang ekipo sa konstraksyon nga dunay ligid. Sulod sa unom ka bulan nga pag-implementar niini nga balaod, ang Department of Transportation and Communications ( DOTC) ug ang Land Transportation Office (LTO) gimandoan nga mopahigayon og kampanya aron sa pagpahibalo ngadto sa mga motorista, nga peligro o dilikado ang
nanawat karon ang liderato sa National Police Commission (Napolcom) Caraga og mga aplikasyon alang sa nabakanteng posisyon sa Police Regional Office 13. Gi-asoy ni General Reynaldo Rafal, Regional Director sa PRO 13, bakante pa karon ang mga posisyon sa pagka- Assistant Regional Director og Chief of Directorial Staff sa han-ay sa kapulisan ning rehiyon. Dugang ni Rafal, wala
ang Kampo Crame nga maoy molingkod sa nabakanteng puwesto sa PNP Caraga rason nga temporary una kining gilingkuran ni P/Sr. Supt Isagani Hinabi ang mga nabakanteng puwesto. Hinuon, giklaro sa opisyal nga dile kini magsilbing rason nga magkahuyang ang puwersa sa kapulisan, hinono-a, pabilin nilang gipalig-on ang han-ay kontra sa mga dautang element.
Sinulat ni JHO PANTOJA
GIAPROBAHAN na sa kamarabaha pinaagi sa “final reading” ang usa ka balaodnon nga hingpit nga magdili sa mga
Pantoja ...
gikan sa pahina 4 Kagawad Victorio Sabaduquia sa Barangay Bagong Silang, Iligan City. Kun aduna kamo’y mga reklamo o mga suliran ug biktima kamo sa inhustisyang pamaagi, puwede ninyo ipadangat sa atong buhatan o diha bahinuon sa atong Email (josepantoja65@ yahoo.com.ph) aron atong Sinulat ni KLENT CONDE hatagan dayon ug aksiyon diha sa pagsulbad. BUTUAN City––Padayong pay gipadalang personahe
paggamit ug mobile phone samtang nagmaneho sa ilang sakyanan. Kini base sa nagkadaiyang pagtuon dinhi sa atong nasud ug sa tibook kalibutan diin ilang nakita ang pagdugtong tali sa naggamit sa mobile phone samtang nagmaneho pina-agi sa pagtawag o pagpadala og SMS kon Short Messaging Service nga nakahatag og distraksyon nga maoy
hinungdan sa daghanang disgrasya sa kadalanan. Napanday kini nga balaod pina-agi sa kaatbang (counterpart) nga proposal ni Senador Jinggoy Estrada sa senado niadtong tuig 2008 ug ang mga co-authors niini nga House Bill 4571, mao sila si Kongresista Susan Yap ( 2nd District, Tarlac ), Aurelio Gonzales, Jr. ( 3rd District, Pampangga),
Romeo Acop (2nd District, Antipolo City), Augusto Syjuco, Jr. (2nd District, Iloilo), Diosdado Arroyo ( 2nd District Camarines Sur), Gloria-Macapagal Aorroyo (2nd District, Pampangga), Irwen Tieng ug Michael Velarde (BUHAY Partylist), Ma. Theresa Bonoan-David (4th District, Manila), ug Roger Mercado ( Lone District, Southern Leyte).
2 dagkong posisyon sa PNP Caraga, pabiling bakante
David...
gikan sa pahina 4 tion Orders (TPO) ug no. (3) Barangay Protection Orders (BPO). Ang PPO mopakanaug sa kamaduan direkta ngadto sa suspitsado aron dili na usban o dugangan pa ang pagdagmal ngadto sa biktima samtang kamulo pa ang imbistigasyon sa kaso. Samtang ang TPO, kung makita nga adunay krimen nga nabuhat sa suspitsado, siya mismo diritso mapriso og wala nay hearing pa nga mahitabo. Ang BPO, moisyu pinaagi sa barangay kapitan o ang barangay kagawad nga nagmado ngadto sa suspitsado sa pagdili pagdagmal og utro sa biktima samtang nagpadayon pa ang imbistigasyon.
Mga kabus mag protesta batok sa mihulga ug pangilkil sa hospital Sinulat ni JHO PANTOJA
GIKABALAKA pagayo sa mga katawhang kabus human ilang nasayran nga mopahigayon pag sirado ang German Doctors Hospital sulod sa duha ka adlaw ug tungod sila mohigayon MPM PORK & BEEF niini usab sa pag rally aron RETAILER ilang kondenahon ang Dealer of fresh pork & beef gihimong pagpanghuland balbacua ga ug pagpangilkil sa Located at:Ground floor Cogon Market, Capt. Vicente mga kawani sa maong Roa-JR Borja, CDO hospital. Mr. & Mrs. Mando/Perlita Maghinay - owner Kini ang reaksyon For your VEGETABLES Needs contact:
B-B SANCHEZ
sa mga nagkada-iyang katawhan nga kabus nga naka-benipisyo sa maong tambalan nga ana-a nahimutang sa Dr. Jose Rizal of Medicines sulod sa Xavier University Compound dinhi sa Cagayan de Oro. Mopahigayon og usa ka dakong panagtigum (rally) ang katawhang kabus ilabina kadtong nakabenepisyo sa maong
hospital karong adlawa aron ilang ipakita nga ang maong hospital dako kaayo og natabang ngadto kanila ilabina sa libreng konsultasyon sa panglawas ug paghatag sa libreng tambal. Gibasol sa katawhang kabus dinhi sa amihanang Mindanao, Misamis Oriental ug ubang dapit ang gihimong panghulga ug pagpangilkil sa mga tawo nga nagpa-ilang miyembro sa rebeldeng New People’s Army
basallajes
COCO LUMBER & STICK DEALER
FARM PRODUCTS DEALER
J.R. Borja, Cagayan de Oro City
CELL. #: 0908-1067819 0917-3047221
Owner : MR. RENIE BASALLAJES
GUSA EAST BOUND PUBLIC MARKET GUSA, CAGAYAN DE ORO CITY
GITUNOL ni Kongresman Rufus Rodriguez, sa segundo distrito sa Cagayan de Oro, ngadto sa mga opisyales sa Barangay Puntog ning dakbayan ang pundong P500,000 pesos nga gigahin para sa pagpa semento sa access road gikan sa tulay sa Tobaco hangtud sa St. John Elementary School. Si Kagawad Lou Cuarteros maoy nag representar sa Puntod barangay council.
tel. no.: 856-1671
(NPA) sa nagdumala sa German Doctors Hospital pina-agi ni Dr. Dietmar Schug. Hinuon si Cagayan de Oro Mayor Vicente “Dongkoy” Emano naningkamot nga magpabilin ug dili mohawa ang German Dortors Hospital dinhi sa dakbayan sa Cagayan de Oro aron magpabilin sa pagserbisyong libre ngadto sa mga katawhang kabus sa syudad, samtang si Misamis Oriental Gov-
ernor Oscar Moreno iya usab nga hingusgan nga magpabilin ang maong hospital. Hangtud karong panahuna, gipaningkamutan usab sa ginsakpan sa kapolisan, NBI ug militarya nga ilang matino kun kinsa kadtong tawo nga nagpadala ug sulat kang Dr. Dietmar Schug aron sa paghulga ug pagpangilkil nga maoy hinungdan nga mohunong una sila sa pagpadagan sa maong hospital.
NONOY LECHON SERVICES OFFERED OUT OF TOWN ORDER Wedding • Anniversary • Birthday • Party Located at 31-22 Brgy. Nazareth, CDO & Westfield Subdivision, Brgy. Iponan, Entrance Brgy. Balulang For more details, contact Tel. No.: 309-5276 Manager: Hermilino Villalon
“ORDER NA OG LECHON”
Mindanao
Balita Huwebes, Hunyo 23, 2011
Mapols mapuslanon
U
Sinulat ni SAMMY TE
SA sa mga tanyag na tulunghaan ng gipadagan sa local nga pangagamhanan sa lungsod sa Maramag, Bukidnon ang nakatabang og dako sa mga kabus nga katawhan nga dili makasarang pagpatungha sa ilang mga anak ngadto sa mga pribadong tulunghaan.
Kini ang Mapols kun Maramag Polytechnic School nga naghatag sa mga kursong automotive installation and servicing-NC II, welding, caregiver/health services-NC-II, food trades (commercial cooking) -NC-II, computer hardware servicing-NC II, ug
computer programing-NC IV. Ang Mapols giila sa Technical Education and Skills Development Authority (Tesda) ug kasamtangan nga giproseso ang mga requirements alang sa pagpa-rehistro niini sa Tesda. Ang mga sakop
sa local government unit nga nagpadagan niini isip board of trustees mao sila si Alicia Paulican Resus, mayor sa lungsod isip pangulo; Jose V. Obedencio, puli pangulo; uban nila ni Mr. Lolito P. Saburnido, kalihim; Dr. Cynthia P. Abucayan, school administrator; Mrs. Magdalena B. Aranas, mamahandi; G. Ferdinand R. Roque, PTCA president/ school consultant; Alexander G. Paulican, teaching and non-teaching assistant president; Gaudioso B. Balansag, chairman committee on education; Luz M.
Clementer, municipal accountant; Dexter P. Aranas, college student council president; ug Leo Balaba, chairman committee and finance; ug ang ilang school coordinator nga mao si Ms. Ellyn M. Tare. Ang Mapols nakapagraduwar na sa ubay-ubay nga tinon-an sa nangaging katuigan nga sagad mga anak sa kabus nga ginikanan nga nagpatungha gikan sa mga lagyong dapit sa naasoy nga lalawigan nga ang uban kanila nakakita na og trabaho hayan tataw na unya ang ilang kaugmaon.
Kasikas 3 Medina nagpasiugda sa ‘NGP launching’ Sinulat ni WILLIE D. RAMOS
MEDINA, Misamis Oriental––Nagpasiugda ang lungsod sa Medina ning lalawigan sa National Greening Program (NGP) diin, gipangunahan kini ni Mayor Pacifico Pupos nga kanhi usab Presidential Adviser for Northern Mindanao. Sa iyang mensahe, gilitok ni Pupos ang hangyo niini ngadto kang CENRO- Gingoog, Felipe H. Callorina nga sa Medina ipahigayon ang launching aron mapadayon ang pagtanom sa mga fast growing trees ug fruit trees nga mokabat sa 60,000 ektaryas ug laing 10,000 ektaryas nga bamboo trees nga itanom sa kilid sa mga nag-unang kasubaan dinhi. Gidugang ni Pupos
nga ang mga nahisgutang proyekto, makahatag ug 750 ka mga trabaho nga ang unang mga benipisar yo mao ang mga lumad nga nanimuyo sa maong lungsod. Miapila si Pupos sa mga mitambong nga municipal mayors sa pagsabot ngano nga mihangyo kini sa pagpasiugda sa NGP, sumpay sa mga programa sa DENR nga nagtukod ug nursery sa Barangay San Isidro. Sumpay niini, wala makatambong sila Provincial Governor, Oscar Moreno, first district congressman, Pedro Unabia, OIC DENR Regional Executive Director, Corazon Galinato, Gingoog City Mayor Ruth Guingona hinuon, nagpadala sila ug mga sugo.
HAPPY 55TH FOUNDATION DAY CELEBRATION MARAMAG, BUKIDNON JULY 1, 2011 FROM:
MARAMAG POLYTECHNIC SCHOOL BOARD OF TRUTEES HON. ALICIA PAULCAN RESUS HON. JOSE V. OBEDENCIO DR. CYNTHIA P. ABUCAYAN MRS. MAGDALENA B. ARANAS MR. LOLITO P. SABURNIDO MR. FERDINAND R. ROQUE HON. GAUDIOSO B. BALANSAG MR. ALEXANDER G. PAULICAN MRS. LUZ M. CLEMENTER MR. DEXTER P. ARANAS HON. LEO BALABA MS. ELLYN M. TARE
– MAYOR – VICE MAYOR – SCHOOL ADMIN – MUNICIPAL TREAS. – SECRETARY – PTCA PRESIDENT/ CONSULTANT – SB, CHAIR COMM. ON EDUCATION. – TEACHING AND NON – TEACHING ASST. PRESIDENT – MUN. ACCOUNTANT. – STUDENT COUNCIL PRESIDENT – SB, COMM. ON APPROPRATION AND FINANCE – SCHOOL COORDINATOR.
4 Opinyon
Mindanao
Huwebes, Hunyo 23, 2011
Balita
Duna bay tulubagon ang tag-iya sa iro nga makapa-ak
Mindanao
Balita
The Mindanao Daily Balita is published daily at Door 3 Geleng Bldg., Lapasan Highway, Cagayan de Oro City. It is registered with the Department of Trade and Industry (DTI), Region 10 with Certififcate No. 01349532, and with Business Permit No. 2011-1516, TIN No. 946396-807-001 Telefax Nos: (088) 856-3344, (08822) 72-33-44, (088) 857-1390, 74-53-80, cell no.: 0923-432-0687 Website: www//businessweekmindanao.com E-mail: mindanaodailynews@gmail.com DANTE M. SUDARIA Publisher ROSE MARY D. SUDARIA Manager jonathancatalan RUEL V. PELONE Advertising Editor-in-Chief Joe pantoja sonny david News Editors rolando sudaria GERRY L. GORIT Photo Journalists NELSON V. CONSTANTINO Uriel C. Quilinguing Editorial Consultants
FELIX SANTILLAN Layout Artist guillermo ade, Jr. Production Marlon Domingo Circulation RIZA O. ARES LIEZL A. DELOSO JOE PALABAO Rene Michael BaÑos
ATTY. MARIO T. JUNI atty. roberto a. cantago jr. Legal Counsels Marketing Consultants
For subscriptions and advertisements please contact our bureaus and agents in your areas. Cebu City- raul cardona - 0927-2251300 Davao City - jessie palabao - 0910-6681733 Butuan City - ARJAY FELICILDA - 0949-328-4099 Butuan City - OBET SAMONTE - 0905-7495220 Bukidnon - MARY ANN NOBLE - 0923-616-5083 Valencia city, buk.- ed baul - 0920-9019294 OZAMIS CITY - ATTY. ROBERTO CANTAGO OROQUIETA - MARISA MANLAPIG - 0928-9538828 GINGOOG CITY - WILLIE RAMOS - 0926-1691016 West Mis. Or. - Jun Felicilda - 0906-7389130 East Mis. Or. - Jessie Dahay - 0935-9058038 ARMM Region - Sony Sudaria - 0917-3247258 Iligan City/cdo - joe pantoja - 0906-7469233 Iligan City - RIC CLET - 0926-9036503 Marawi City - ASA MADALE - 0916-1590131 Lanao del Sur - sahria maruhom Bacolod, LDN - Nono Tario-0916-2310903 Maranding - ELEANOR TAPITAN - 0926-1888871 Zambo City - CAMCER I. ORDOÑEZ - 0908-7804348 Pagadian City - romy francisco - 0906-7258021 Ipil, Zamboanga Sibugay - ALBERTO ALCORIZA Puerto,CDO -Lucresia jerusalem Cagayan de Oro - sonny david - 0935-9727899 Cagayan de Oro - JOE PALABAO - 0905-1569709 Puerto, CDO - VICTOR ALCOVER - 0926-9778513 Claveria - David sudaria - 0926-1096831 Manolo Fortich, Buk. - OSCAR LEDESMA
Gusto ka ba nga mabasa sa mga businessman ug mga manager ang imong advertisements?
BusinessWeek MINDANAO
Your local online business paper
Call us now! Tel Nos:856-33-44, 74-53-80
Geleng Bldg., Lapasan Hi-way Cagayan de Oro City
Advertising BusinessWeek makes your advertisements read worldwide!!! www.businessweekmindanao.com
UNSAY tulubagon base sa balaod sa tag-iya sa usa ka iro nga makapa-ak sa laing tawo diha mismo sulod sa iyang panimalay. Pangutana kini sa usa ka kanhi Barangay kagawad Victorio Sabaduquia sa Barangay Bagong Silang, dakbayan sa Iligan. Kini base sa iyang gipadangat sa atong kolum sa Mindanao Daily Balita pina-agi sa akong e-mail ( josepantoja65@yahoo. com.ph). Matod pa niya nga adunay suliran ang ginikanan sa iyang silingan samtang ang bata misulod sa usa ka panimalay sa ilang silingan aron sa pagtan-aw ug TV, ug ang bata anaa na sulod sa panimalay, kalit kining gihasmagan sa iro ug ma-ayong pagkapaak ang sampot sa bata. Hatagi kami ug katin-awan niini sanglit ang tag-iya sa iro, midumili man sa pagsagubang sa bisan unsang balayronon aron maatiman o matambalan ang bata nga gipaak sa iro, nga matud pa sa tag-iya sa iro, nga iro man lang kini, ug
Hukom Demokrasya Ni JHO PANTOJA
ang bata man ang misulod sa iyang panimalay. Ang maong iro wala raba maindyeksiyoni ug anti-rabbies vaccine, wala hikti, ug wala usab montari ug bisan unsang kahimanan aron dili makapaak sa mga tawo nga maduolan niini. Ang atong tubag. Ang Article 2183 sa Civil Code, nagkanayon. “ The possessor of an animal or whoever may make use of the same is responsible for the damages which it may case only in case the damage come from force majeure of from fault of the person who has suffered damage.” Sa ato pang pinulongan,
ang maong probisyon sa balaod mahimong hubaron ning mosunod. Ang naghupot sa usa ka mananap o si bisan kinsa man nga nag-gamit ug naghupot niini adunay tulubagon sa pagbayad sa danyos nga mahimo sa maong mananap ngadto sa ubang mga tawo. Mawala lang ang maong tulubagon kun ang maong danyos nahitabo tungod sa disgrasya ug wala tuyoang hitabo nga buhat sa ubang tawo, o tungod sa sayop sa tawong napa-akan. Kining maong lagda sa balaod moaplikar dili lamang sa mga tag-iya sa iro, kundili sa tanang mananap, sama sa mga kabaw, kabayo, kanding, ug bisan unsang butang nga makasungag, makasipa, makapaak sa ubang tawo, ug makasabsab, makatunob, o makaguba , o makadaot sa butang sa ubang tawo . Sa kahimtang sa kaso nga gipadangat sa atong kolum, tin-aw nga wala tuyoa ang disgrasya nga maoy hinungdan sa maong pagpaak, ug wala usay
tin-aw nga kasaypanan ang bata nga gipaak sa iro. Hinuon ang kapakyasan sa tag-iya wala niya buhata ang pagpa-indyeksyon ug anti-rabbies, ug sa paghikot niini, usa ka dakong pagpadayag sa kakulangon diha sa pagbaton ug igong mga lakang aron malikayan ang kadaot nga mahimo niini ngadto sa ubang mga tawo. Ang pagpamuhi ug mga hayop usa ka katungod ni bisan kinsang tawo, hinuon kining maong katungod naghambin ug dako usab kaayong tulubagon diha sa balaod, ug kini diha sa pagtino sa tanang panahon nga ang maong hayop dili makahatag ug kadaot sa uban. Kay sa panahon nga mahitabo kini, ang tag-iya ug si bisan kinsan man nga nagbuhi o naghupot ug mananap o hayop, adunay tulubagon sa pagbayad sa danyos nga nahiagoman sa ma-ong tawo. Akong gipanghimaraot nga nasabtan kini sa silingan ni kanhi Baran>> PAHINA 2
Unsa ang Republic Act 9262 Violation Against Women and Children (VAWC)
Ang Republic Act 9262 mao ang Violation Against Women and Children kon Kalapasan batok sa Kababaye-an ug Kabataan. Kaniadto sa wala pa mapasar ang maong balaod mas daghan gayud ang panghitabong pagdagmal ngadto sa kababayen-an ug kabataan, gani, nahimo kining naandan nga binuhatan sa miaging panahon. Sa dihang naumol na ang maong balaod, adunay pagkunhod sa mga panghitabo nga ingon niini. Apan dili gayud hingpit nga nawala ang pagpangdagmal gumikan kay anaa pa man gihapon ang panghitabo susama niini. Maayo na lang kay mi-anam kini pagkunhod sa matag karon ug unya. Unsa ba gayud ang maong balaod, nganong mitumaw man kini. Una mao kini ang mosunod nga hinungdan, human
ug kabataan. natanggong sa prisohan Isyo Wala molungtad sa tungod sa pagdagmal Dokyumentado dugay nga gihimong de- ngadto sa kababayenNi SONNY DAVID
nga nagpungasi ang pagpangdagmal ngadto kanila, wala na gayud maka-agwanta pa ang sector sa kababayen-an ug kabataan nga molungtad pa kini ngadto sa taas-taas nga panahon. Mao nga ang pipila ka magbabalaod didto sa hawanan sa Kongreso ang miduso og sugyot balaodnon kalabot niini diin ilang gihingusgan nga mapasar aron mapitol na ang pagpanamastamas ngadto sa kababayen-an
bate mahitungod niini, napasar ug natawo ang balaod nga VIOLATION AGAINST WOMEN AND CHILDREN kon Republic Act 9262 nga gipirmahan ni kanhi President Gloria Macapagal-Arroyo kaniadtong Pebrero 2004 dayon gisugdan sa pagimplementar sa bulan sa Marso pitsa 27 sa maong tuig. Ang tumong sa maong balaod nagkanayon sa pinulongang iningles “ The law seeks to address the widespread acts of violence directed against women and children, which acts clearly violate their fundamental human rights and several international human rights instruments of which the Philippines is a signatory”. Gumikan niini, daghan na sa mga kalakin-an ang
an ug kabataan. Mao kini nga balaod ang nanalipod kanila diha sa pagyatak sa ilang tawhanong katungod. Daghan nga mga matang sa kaso ang nalatid ubos sa naasoyng balaod apan dili nato mapatik tungod sa ka-taas niini . . . kay kung ako pa kining tagsa-tagsaon pag sulat dili gayud masulod ang tanan. Tipik sa nalatid niini, bisan gani ang pulong lamang nga makapasakit diin ginabalik-balik kon REPEATED VERBAL ABUSE ngadto sa kababayen-an ug kabataan, sigurado nga mag-atubang og kaso sa FAMILY COURT diin ang kaso ipaubos ning mosunod: no. (1) Permanent Protection Orders (PP0); no.(2) Temporary Protec>> PAHINA 2
Kasikas 5
Mindanao
Balita Huwebes, Hunyo 23, 2011
Extortion sa German Doctors propaganda lang? DAGHAN karon ang nasubo labi na kadtong mga tawo nga nakadawat ug kinasing-kasing ug tinooray nga serbisyo medical sa German Doctors Hospital niining mitumawng extortion kuno nga gihimo sa grupong NPA. Niadtong niaging adlaw nakadawat ug sulat ang mga kadagkuan sa maong tambalanan ug gipangayuan sila ug P5 milyones ka pesos bugti sa ilang seguridad. Kini gikompirmar ni Dietmar Schug, country director sa German Doctors Hospital. Diha-diha mitumaw dayon ang pasangil nga New Peoples Army kining maong
Latipak
NASJO BUSTAMANTE
binuhatan. Grabe na dayon ang mga pagbatikos sa NPA nga dili kuno makitawhanon. Sa personal ko nga panglantaw, kining maong gihimo pagpasangil sa NPA usa lamang ka propaganda nga siguradong binuhatan sa mga sakop sa military.Sayod kita nga anaa karon diha sa AFP ang giilang mga think tank boys
nga eksperto sa propaganda war. Natural madaot gayud ang imahen sa NPA ngadto sa masang Pilipino nga mao usab ang hugot nga nakabenepisyo sa serbisyo sa German Doctors. Kun magmalampuson kini nga propaganda sa military, dayag nga mawala gayud ang kumpyansa sa masa ngadto sa NPA. Sayod usab kita nga kanunay magsumpaki ang gihimong propaganda tali sa AFP ug NPA. Mismo si Gobernador Oscar Moreno sa gihimong interview sa radio wala motoo nga hinimuan kini sa NPA. Sayon ra kaayo
karon ang pagbuhat ug extortion letter gamit kunuhay ang letterhead sa NPA o uban pang grupo pinaagi sa modernong kahimanan sa teknolohiya. Dili lalimang gihimong perwisyo niining nihimo sa extortion letter, tungod kay diriyot na maka desisyon ang management sa German Doctors nga mohawa na lamang sa atong dapit tungod niining ilang nasinati. Mokabat sa P5 milyones matag tuig ang gigahin niini sa mga maboot nga tagdumala niini matag tuig kay ilang mao lamang nga makaserbisyo niadtong giilang “poorest of the poor”
nga dili man gayud maka kaya sa pagpaalim sa sakit nga ilang gihambin tungod sa kawad-on. Gani, ang pagtumaw sa German Doctors dinhi sa atong dapit,timailhan sa grabeng ka inutil sa atong kagamhanan ma lokal man o nasyonal sa paghatag ug libreng serbisyo medical niining mga tawo nga nag antus sa sakit ug kawad-on. ***** Atong gipanawagan ang mga nanimuyo sa Barangay Barra, Opol Misamis Oriental nga moapil sa 1st Barra Fiesta Fun Run 2011 nga himoon atol sa disperas sa kapistahan sa ma-
ong barangay karong Hunyo 26, 2011 5am starting point diha sa Zone 1 Barra. Libre ang registration ug magpalista lang didto sa Barangay Hall Barra. Ang preyo nagtangag sa 1st prize-P3,000.00, 2nd Prize-P2,000.00, 3rd prize P1,000.00 ug P300 matag usa alang sa top 10 finishers. Kontaka lamang si Kagawad Jonas Bustamante,chairan sa Organizing Comm. Alang sa atong kalipayan nga walay kinutub an –1 week lang 051-059893-873-217-273 -----rambol gyud. Sa inyong mga opinion o reaksyon tawag o text sa 0918709545.
HAPPY 55TH FOUNDATION DAY CELEBRATION MARAMAG, BUKIDNON JULY 1, 2011
Greetings from Hon. Regulo H. Pahalla Hon. Faustino M. Lumacang Hon. Romeo A. Edejeran Hon. Jonathan D. Llacuna Hon. Giny D. Abregana Hon. Ronald L. Dalajota Hon. Mario M. Cahulogan Hon. David J. Bañez Hon Jhunry M. Nomio Mr. Severino L. Dumalagan Jr. Mr. Denis M. Tuquib
– Punong Barangay – Com. Chairman on Peace & Order – Com. Chairman in Infrastructure – Com. Chairman on Agriculture – Com. Chairman Women’s – Com. Chairman Finance – Com. Chairman Education – Com. Chairman Health and Sanitation – SK President – Barangay Secretary – Barangay Treasurer
6 Showbiz Chika
Mindanao
Huwebes, Hunyo 23, 2011
Balita
Makatabang daw kang Zanjoe ang pagka-inspirado
M
“Siyempre nakakatuwa na may ibinibigay ang Star Cinema. Masaya ang pelikula dahil kasama ang dalawa sa pinakamagaling na komedyante. At first time ko na makatrabaho si Direk Joey kaya malaking blessing sa akin ang pelikulang ito. Sa TV naman looking forward ako sa mga projects ko sa ABS-CBN after Kristine Series,” matod niya mahitungod sa serye nga giubanan nila ni Cristine Reyes. Malipayon pud kaayo karon si Zanjoe para sa iyang kanhiay leading lady nga si Cristine nga nagteyping sa mosunod niyang teleserye, ang Reputasyon. “Masaya ako na after naming magkatrabaho may mga follow-up projects agad
kaming dalawa. Hindi man kami magkasama, at least may mga kanya-kanya na kaming gagawin and sana next year or susunod na project magkasama ulit kami,” sulti sa aktor sa iyang pagdahom. Mabulokon pud karon ang love life ni Zanjoe nga gilambigit karun kang Bea Alonzo. Wala man pud niya gilimod nga insipirado siya sa pagtrabaho karun. “Sa lahat ng bagay kahit sa buhay natin kailangan inspired ka hindi lang dahil o para sa trabaho. Sa lahat naman ng aspeto sa buhay kailangan talagang inspired ka sa trabaho para positive ang kalalabasan ng lahat ng ating ginagawa,” matod niya. Wala pud kaayo maghis-
got si Zanjoe bahin sa ginaingong relasyon na nila karun ni Bea sa dihang mainterbiyo kini bag-ohan lang og generic ang pagtimbaya niya kang Bea og Robin Padilla sa nagmalampuson nilang primetime teleserye nga Guns and Roses. Mintras pud mahitungod sa kasal ang iyang sunod nga pelikula ni Zanjoe, unsa kaha iyang opinyon bahin pagpawala og epekto sa kasal? “Sa pananaw ko dapat ang gusto ko once nagdecide na magpakasal,
Gikumpirama sa aktor-dancer nga si Johng Hilario nga bulag na sila sa iyang British nga asawang si Michelle Westgate. Sa “Showbiz News Ngayon”, giadmitar ni Hilario nga nag-guol pa g’yapon siya sa kataposan sa lima (5) ka tuig nga kaminyoon nila ni Westgate. Naila ni Hilario si Westgate sa trabaho niini sa “Miss Saigon” og gipakalsan niya kini sa Oktubre 11, 2005 sa sibil. Ang panaglahing kultura og ang ilang kalagyo-on daw ang nakahatag dugang tulod sa ilang panagbulag. “Nagkahiwalay kami ng British wife ko dati. I think it’s the culture talaga at long distance relationship. Mahirap. Magkaibang mundo talaga kami. Five years na kaming kasal at seven years kami together,” matod ni Hilario. Sa pagkakaron, ang mas importante daw matod pa’ng Hilario, nga siya og knahiay niyang asawa managhigala na. “Okay kami ng ex-wife ko. Yes, mahirap pero siguro hanggang doon na lang talaga. Pero ok naman kami. Nagtatawagan kami. Magkaibigan kami,” iyang dugang. Si Hilario, daang kauban sa Streetboys og mibida sa pelikulang “Muro Ami”, “D’ Anothers”, og “Dekada ‘70”, misakmit pud siya utro sa kahayag sa dihang mipapel siya bilang Gary sa teleseryeng “Mara Clara”.
International singing sensation nga si Charice Pemp engco miadmit ar nga biktima pud daw siya sa mga pag-biaybiay sa internet. Dag han daw siyang nabaton nga negatibong komento sa mga social networking site sama sa facebook og microblogging site nga Twitter. “Oh, I mean, boy, oh my God. I’ve experienced that a lot, especially now. I get a lot of negative messages on Twitter and Facebook, stuff like that. It is just part of [pag-gamit sa social media],” matod ni Charice sa pangutana’ng “What kind of message do you have for young girls who might be the victims of cyberbullying through Twitter, etc.?” Dugang pa niya: “Sometimes the worst part is that some people can’t take [the negativity]. They are too weak to handle that kind of stuff. You just have to be strong about it. It’s just
words coming out of other people. If they say ‘you’re ugly,’ it’s just a word – it’s never gonna kill you.” Tambag ni Charice sa mga biktima, lantawon lang daw sa laing paagi ang mga pag-biaybiay sa internet. “I just want to tell other girls that if you hear a person telling you negative stuff, just remember that they’re not talking about you, they’re talking about themselves,” ingon niya. Kaniadtong Martes, miadto sa Twitter si Charice para i-sitar ang iyang kahigawad sa mga negatibong butang nga gipangsulti mahitungod kaniya sa mga social networking sites. Klarong nasakitan si Charice sa mga lagarat nga komento sa ubang tao, busa midesisyon siya sa pagbura sa iyang personal nga account sa
alipayonkaron ang modelo-aktor nga si Zanjoe Marudo tungod sa sunodsunod niya nga proyekto. Saysay niya, para sa iyang sunod nga proyekto sa pelikula, karangalan daw niya ang makatrabaho ang mga de-kalibreng artista sama nilang Toni Gonzaga, Eugene Domingo ug ang director nga si Jose Javier Reyes sa pelikula nga bago lang nila nahuman og shoot, ang Wedding Tayo, Wedding Hindi. Sa pagkakaron ginahulat pa ni Zanjoe Marudo kung kanus-a ipagawas ang iyang teleserye nga Hiyas kauban si Megan Young. Pero wala pa daw’y ginaingon sa ilaha pero nagdahom nga i-ere na kini sa di’ madugay.
commitment ‘yan, responsibilidad. Kailangan mong tapusin kailangan mong gampanan,” tubag niya.
Jhong miadmitar sa CHARICE BIKTIMA USAB SA BIAYBIAY SA INTERNET panagbuwag sa asawa
Facebook. Miaging bulan, human sa pagpasundayag sa orihinal nga kanta sa season finale sa “Glee”, nahisgutan si Charice, pero mas daghang komento mahitungod sa iyang hitsura. Nabantayan sa mga pans ni Charice, kansang mipapel sa karakter nga “Sunshine Corazon”, nga nadugangan kini sa timbang. Miadmitar pud si Charice nga gusto pa daw niya mahimong parte sa “Glee” Season 3. Tungod kay daghan na d aw siya nahimong higala niining sikat nga palabas sa TV.
Mindanao
Balita Huwebes, Hunyo 23, 2011
Dear KUYA SONNY
ALANG SA IMONG KAAGI SA GUGMA, ISULAT UG E-ADDRESS SA MINDANAO DAILY BALITA O E-mail: sonnydavid2011@gmail.com MAKITA SA INTERNET - http://www.businessweekmindanao.com
Gugma’ng gi-atay! 2 Usa ka adlaw niana Kuya Son, ako nalang nabati nga ang akong inahan ug ang iyang kapuyo ang naglalis gumikan kay gusto gayud nga makabaton na og anak ang maong kapuyopuyo. Sa kabahin usab ni mama, gusto unta niya apan tungod kay lagi gilaygit naman gud siya mao nga dili mahimo ang tanan. Tungod sa akong nabati nilang panaglalis kuya, naluoy kaayo ko sa akong inahan. Gani, gibati usab ako ug kaluoy sa ka-ipon sa akong inahan kay buot man gayud makabaton siya’g anak. Samtang nanglaba kami sa sapa ni mama, naghisgot siya bahin sa problema sa
iyang kapuyo kung unsay pamaagi nga makabaton og anak. Miingon si mama nga mas maayo nalang daw nga iyang biyaan ang iyang
banabana dayon aron makakita’g lain nga babaye kinsa makahatag kaniya og anak. Naglibog ming duha ni
mama kuya kung dayunon ba niya ang pakigbulag sa iyang banabana. Sa sayong buntag niana samtang naligo ko sa luyo sa among kusina, ako nalang nasapon ang kaipon sa akong inahan nga sigi og tanan-aw kanako samtang kamulo ko’g bubo sa tubig. Mao nga gibali wala lang nako kadto. Samtang nianang sayo sa gabii, grabing ka kurat nako kuya sa dihang naligo siya (ang kapuyo sa akong inahan) ako nalang nakita nga naghubo tanan sa iyahang sapot . . . kini siya kuya mistizo ug maskulado ug lawas . . . . naa pay sumpay ugma sa sugilanon ni Corazon. Atangi lang mga igsoon.
TEXT-TEXT, IBOL-IBOL
Hi Kuya Son muzta mo tanan diha sa Mindanao Daily Balita. I’m Leonard 29 years old, single pa japon, taga Camiguin ko but nia nako magpuyo sa Cagayan de Oro kay dinhi ko nag-work as salesman sa panel so companya nga akong gialagaran. Kini laging salesman ta daghan kaayo makig text-text sa ako kay tingali naa koy stable job. Naa akoy gika text-text nga usa ka minyo, ambot sa kadaghan nako nga ka textmates nga mga dalaga,
siya pa man gayud ko nipilit, tingali kay maayo man gud siya modala sa kama kay eksperyinsado na baya siya mao nga wala ko magbalibali sa uban kundi sa iya jud. Mao nga nagsabot mi nga mag IBOL-IBOL. . . didto nagkita dayon mi sa may beach resort nga layo ra sa Cagayande Oro para dili siya mabisto daw sa iyahang bana. Pagkita namo, didto IBOL-IBOL dayon dala ULBO-ULBO sa katre sa cottage sa maong beach, birada jud kuya oi, unsa
Pagtulun-an 7 ANG IMONG TAMBAG SULIRAN, PROBLEMA SA BARANGAY, GREETINGS UG WANTED TEXTMATE E-TEXT LANG SA tm/ globe: 09359727899 ug tnt/smart: 09462202141. MAKITA SA INTERNET - http://www.businessweekmindanao.com Sa inyong entry, ayaw kabalaka kung dili ako maka-reply kaninyo tungod kana sa akong ka busy sa sinulatay. Kanang inyong gi-text ma-mantala sulod sa duha o tulo ka adlaw gikan pagkadawat niini…first come first serve basis.
TAMBAG SULIRAN (Bisan unsa)
Kuya, unsa nga balaod sa usa ka barangay official kung siya nakasala pananglitan nga wala siyay tambongtambong sa ilang session sa daghan na ka higayon. Ayaw lang e print ako number (Ferdie) TUBAG MENSAHI: Ubos sa balaod kung ang usa ka barangay official nga mo-absent sulod sa “three consecutive absences of its regular session” kon ka- tulo ka higayon nga sunodsunod nga absent sa ilang regular session ang mapapha kon mapalagpot gayud sa iyang katungdanan. Basin kanang imong giingon nga KAGAWAD sa inyong barangay, absenos tuod siya apan wala maigo sa three consecutive absences sa ilang regular session, Adunay uban kanila nga marama na kaayo, mo-absent tuod kaduha lang apan sa ika-tulo na nga session motunga na dayon aron makalikay sa maong violation. Sa ato pa, nakalihay gihapon ang uban.
GREETINGS/WANTED TEXTMATE Kuya I want txm8 kanang gwapa nga girl, 20 to 26 yrs old, hubag ug makalingaw plus sexy. Dayon kanang virgin pa ug walay anak, kailangan taga Cagayan de Oro lang. This is my number 09427546461. (Johny) Hi Kuya Son, greet lng nku ang mga kauban nga cater og karne dha xa merkado xa Katipunan nga sila Dodz, totskie, Kabyaw. Greetings coming frm PFC, LSTR. (09499775009) Hai Kuya Sonny hanap po ako ng txm8 kanang girl, 14-15 lng, I’m Gerald. Daun greet ko dha sa Alvarado Family. Tnx. (09061943450) Gud pm kuya hanap po ako ng txm8 na boy, 25 above ung may stable job na po. I’m MJ 24 yrs old. Here s my number 09057015833. Thank u and God bless!
pay langanan nga pulos na gyud mi anad kay ako niagi na sab ko og live-in sa babaye kaniadto. Pagkahuman namo, nanihapon una mi ayha namauli ming duha. Pagka-sunod adlaw, nagtext-text na sab mi nga mag IBOL-IBOL na sab, ah grabi ibol na sab. Sa pagka karon kuya sigi pa gihapon mi ug text-text niya. Dinhi ra ko taman ug salamat kuya . (Leonard)
HUBAD SA AKONG DAMGO Aduna akoy damgo nga gipaak ko sa halas, unsay kahulogan niini Kuya. (Roger) HUBAD PASABOT: Roger, kanang gipaak ka sa halas, ang buot ipasabot niana nga adunay maglu-ig kanimo nga higala pinaag sa pagsalikway sa imong dapit nga dili ka na niya amigohon. Kung aduna kay negosyo dilikado nga maot-ot kini. Ang hubad kabahin sa halas lahi-lahi ug kahulogan dependi kung unsay nahitabo ug giunsa ka sa halas. Kana nga hubad pinaagi sa paak lamang.
Dear Kuya Sonny, magandang araw po sa yo, ako c Mayjane taga Carmen, Cagayan de Oro, naghahap po ako nang txm8 28 yrs old above. . . salamat po. Ito number ko 09991762152. Kuya pwede mg wanted of foreigner dha sa enyo daily news kuya plz txtbk/09167278136. (wala man ka mag text og usab, pwede kaayo, sigi text lang imo name and address – Kuya Son ni) Halo Kuya Son. . . tnx sa pg publish ng number ko. Greet ko lng txm8 ko na c Arianne tga Camiguin t. c. lge ha, lve u. (09057720779) Hi! Kuya pwde wanted unta q txm8 boy 26 above knang responsible, caring, loving ug sweet, understanding og ganahaN UG LONG RELATIONSHIP ds s my number 09169728287 tnx kuya God bless.
ABROAD GREETINGS WANTED FOREIGN CALLMATE Komusta diha sa Canada ilabi na ngadto kang Mr. Ben Emata. (JOPANS) Hi, good morning to ALL PEOPLE in other countries who are reading right now on this publication thru internet. I want to have a MALE callmate who is a FOREIGNER. Here’s my cellphone number 09067929978 – I’m very caring and sweet lady. (Thank you very much Kuya Son)
8 Kalingawan Nasayod ka ba? NASAYOD KA BA nga diha sa Brgy. Payong Sultan Naga Dimaporo (SND), Lanao del Norte, anaay bag-o ug nindot nga kaligoanan nga gitawag og Umbrella Beach Resort? (gi-research ni jay f. nacasabog gikan sa lanao del norte tourism office ug pia 10)
Unsay buot ipasabot? CPSC – Camiguin Polytechnic State College
Punto ni Fil Deo CONDUCTOR SI MISIS (Mga Disbintaha) Aduna puy mga disbintaha, kung si Misis magkundok sa PUJ nga gidrayban ni Mister : UNA : Mabiyaan ug mapasagdan ni Misis ang mga anak nga nabilin sa balay o mga anak nga nagtungha. Mohugot tingali ang bonding nila ni Mister, apan mokolaps ang relasyon niya sa iyahang mga anak ug ubang sakop sa pamilya. oOo IKADUHA : Sayang ang lingkuranan nga magamit unta sa pasahero. Imadyinin mo yan, sa tag-P7 nga pletihan times 10 roundtrips = P70 times 30 days (usa ka bulan) = P2,100 times 12 months (usa ka tuig) = P25,200. oOo IKATULO : Ma-isnabiro si Mister kay bisan ang pag-smile ngadto sa mga pasahero, pugngan ni Mister kay basin og makarwasan siya ni Misis. oOo IKA-UPAT : Maglikay si Mister pagpalingkod og chicks sa front seat kay basig moligas ang iyahang kamot sa pagpangampbiyo, makit-an ni Misis… nah, giyera tibook kalibutan. oOo IKALIMA : Dili masudlan ni Mister ang iyahang alkansiya kay bisan ang katapusang sinsilyo gidaginot ni Misis. oOo IKA-UNOM : Malimtan ni Mister pagtaya ang iyahang paboritong numero sa Lotto kay ang tanang collection gihakop man ni Misis. oOo IKAPITO : Si Misis mismo ma-isnabira bisan ngadto sa labing suod nga kahigalaan o mga paryente kay kung iyang kaban-on, basig ma-quits ang pletihan. oOo ANG mga misis nga kursonada ug mopugos pagkundoktor kang Mister nga PUJ driver, murag na-ilad sa panultihon nga “BASTA DRIVER, SWEET LOVER.” Gusto nilang dikitan si Mister kay basin og motukar ang pagka-sweet lover.
Mindanao
Huwebes, Hunyo 23, 2011
Unsay kala-inan? Faculty ug Staff (Una sa duha bahin) Gi-research ni Janjan S. Felicilda
ANG ‘literacy’ gilantaw nga maoy sukaranan sa kalamboan sa nasod. Kini naglambigit sa abilidad sa tawo diha sa pagpaggamit sa spoken ug written language. Ang ‘literacy’, importante usab aron atong masabtan ug magamit ang mga numero, mapadayag ang atoang mga ideya ug masulbad ang atong mga problema. Ang ‘literacy’ ginagamit sa inadlaw-adlaw natong kinabuhi. Ang ‘literacy’ ginatudlo diha sa mga tunghaan diin ang mga estudyante magatoon sa nagkalainlaing subjects giniyahan sa magtutudlo, Ang mga tunghaan mao ang formal educational institutions diin ang mga estudyante ginatudlo-an gikan sa labing ubos nga level samtang sila batan-on pa, hangtud nga sila magsekondarya ug ngadto sa tersarya o higher education. Ang mga tunghaan mokuha’g teachers ug ubang mga tawo nga motabang pagmintinar ug pagpahapsay sa mga kalihokan. Nagkalainlaing mga tawo ang i-assign sa nagkada-iyang mga trabaho sa tunghaan. Gawas sa ‘faculty’ o teachers, anaa usab ang ‘administrative ‘staff’. Ang ‘faculty’ mao ang grupo sa mga tawo (teachers, professors ug lecturers) kansang komon nga trabaho mao ang pagtudlo, Sa ato pa, sila ang academic staff or teaching staff sa tunghaan. Aduna silay specialized fields alang sa pagtudlo sa nagkalainlaing subjects. Ang ‘faculty’ mao ang mo-research ug mopaambit sa kahibalo ngadto sa ilahang mga estudyante. Ugmang adlawa, ato ning dugangan paghisgot. (Gi-research ni J anjan S. F elicilda gikan sa www . differencebetween . net ) Balaanong Mensahe : Kanunay nga bukas ang dalan ngadto sa trono sa Ginoo. (Palihog basaha ang Efeso 2:14-22)
Katawatsi Ni Khristha Riva Arfene
PHYSICS Teacher : King, define PHYSICS. King : Teacher, kung kusog kaayo ang ulan ug naglakaw ka sa dalan, miagi ang sakyanan ug naligsan ang tubig sa dalan. Kanang molagsik nga tubig mao nay gitawag og PHYSICS.
Balita
Inadlaw'ng Horoscope Gi-research ni Sonny David AQUARIUS (Enero 20-Pebrero 18) Daghan ang buot kanimo mangimbitar sa okasyon apan imo kining balibaran tungod kay imong gi prayuridad ang panginabuhi. Swerteng numero 267. PISCES (Pebrero 19-Marso 20) Medyo limtanon ka karon tungod sa imong ka busy apan sa pangita og salapi kugihan ka. Swerteng numero 353. ARIES (Marso 21-Abril19) Gusto unta nimo nga makalarga ka karon apan gumikan sa kakuli-an, imo kining i-uswag. Dali ra kanimo mosaka ang panalapi. Swerteng numeo 229. TAURUS (Abril 20-Mayo 20) Maningkamot ka karon nga makatigom og kwarta kay aduna imong bayronon ug paliton. Swerteng numero 845. GEMINI (Mayo 21-Hunyo 20) Imong anak mamugos kanimo nga magpapalit og butang nga dili gikinahanglan, mao nga nibalibad ka. Kung ikaw single pa, ang imong hinigugma gusto makig-date kanimo apan mibalibad ka sa pagka-karon. Swerteng numero 984. CANCER (Hunyo 21-Hulyo 22) Ayaw isalig ngadto sa uban ang imong gibuhat karon, ikaw mismo ang mangunay niini aron walay deperensiya nga mahitabo. Swerteng numero 447. LEO (Hulyo 23-Agusto 22) Ang imong ginikanan magmahay kanimo gumikan sa butang nga wala sila mahimuot sa imong desisyon. Swerteng numero 975.
KAPE Customer : Day, hatagi ko’g kape. Tindera : Tag- 10 na ra ba, Sir. Customer : Diba tag-8 ra man? Tindera : Nimahal naman gud ang gasoline, Sir. Customer : Kung dili sagula’g gasolina Day, pila man?
VIRGO (Agusto 23-Septembre 22) Pasagdi ang nanghilabot sa imong kinabuhi kay sila wala masayod sa ilang guibuhat. Padayon sa imong kakugi kay adunay moabot kanimo nga swerte.Swerteng numero 682.
NA-ZERO Anak: Tay, ang akong mga classmates, tanan na-zero. Amahan : Hahaha! Bright jud ning akong anak da. Ikaw pila may imong nakuha, Anak? Anak : Wa jud ko palupig, Tay! Zero pud ko!
LIBRA (Septembre 23-Oktobre 22) Naghunahuna ka nga imong ipatul-id inyong balay mao ngananingkamot ka nga makasapi alang niini. Moabot ra gihapon ang panahon nga matuman kining tanan. Swerteng numero 261.
LIMONSITO Bisaya : (Mipalit sa sari-sari store.) “Pabili nga ng lemonsito. Tindera : Anong lemonsito? Bisaya : Lemonsito gud.. yong maliit na buongon!
SCORPIO (Oktobre 23-Nobyembre 21) Gusto nimo nga aduna kay tindahan mao nga naningkamot ka aron kini matuman. Karong adlawa naay mangita nimo nga tawo. Swerteng numero 210.
NABU-ANG Buang: “King akong ngalan dok. Sapian mi. Duna koy kaluha. Parehas-mi’g nawong. Siya man gani usahay ang mokuha sa akoang exam sa school.” Doctor : (Miingon sa iyahang kaugalingon). “Mura man ning tawhana og dili buang.” Buang : “Kas-a gani dok, nakigsinumbagay ang akoang kaluha, akoy gipriso. Duna pud koy girlfriend nga love kaayo una nako, pero iyang gitaban kay abi sa akong girlfriend ako kadto.” Doctor : “Ngano man lagi nga murag lipay man kaayo ka King?” IKAW bai…unsay imong hunahuna diha? (Text: Buang : “Alang-alang dili ko malipay Doc nga MDBPUNTO <space>TUBAG<space>NGALAN sa miaging semana namatay ko, siyay gilubong UG ADDRESS and send to 09997990008) nila. Bwahahaha!”
SAGITTARIUS (Nobyembre 22-Disyembre 21) Imong gihulatan ang tawo nga mohatod kanimo og kaayuhan. Ang imong kapikas sa kinabuhi o hinigugma molambinglambing kanimo. Swerteng numero 907. CAPRICORN (Disyembre 22-Enero19) Ipakita nimo sa imong ginikanan nga wala ka maglisod mao nga grabing todo kayud nimo aron mosaka ang panalapi. Swerteng numero 439.
Mindanao
Huwebes,
Balita Hunyo 23, 2011
Kombate batok malnutrisyon wala lung-i sa AguNte By Arjay S. Felicilda, Caraga Bureau Chief
NAANGKON SA probinsiya sa Agusan del Norte ang pinakataas nga marka batok sa malnutrisyon. Sa iyahang State-of-theProvince Address (SOPA), si Governor Erlpe John Amante nagkanayon nga sa tuig 2010 nahatagan og suplementong pagka-on ang 781 ka underweight children. Ang probinsiya sa Agusan del Norte nakapahigayon usab og pre-natal checkup ngadto sa 5,685 o 58.9% sa total nga gidaghanon sa kababayenang buntis sa lalawigan. Matud ni Gov. Amante nga sa miaging tuig usab, adunay 5,062 o 63% sa 7,927 ka kabataan ang na-
himugso sa government health centers ug sa provincial hospital. Sa pagkakaron, baga ug himsog kaayo ang rekursos naturales sa Agusan del Norte. Daghan usab ang mga dapit ug kalihokan sa torismo, sama sa lake-river cruise, mountain climbing, scuba, canoeing, caving, snorkeling, trekking, wind surfing ug camping. Ang Agusan del Norte nahimong independiyenting probinsiya kaniadtong Hunyo 17, 1967 pinaagi sa Republic Act 4979 gikan sa nabuak nga probisiya sa Agusan. Kaluha niyang probinsiya ang Agusan del Sur.
TUBOD, Lanao del Norte – Moatubang sa media karong adlawa ang 17 ka mga sumasalmot sa 2011 Ms. Lanao del Norte Pageant. Sila mao si Rodelene Anne Samoy (Kolambugan), Diana Sarah Etrata (Sultan Naga Dimaporo), Kristine Sanchez (Kauswagan), Jan Angelie Rebosura (Balo-i), and Tiffany Alexandra Pinili (Maigo), Michelle Ann Jancillan (Baroy), Argene Bigornia (Salvador) ug Imelynn Bombeo (Kapatagan). Angel Lou Pates (Tubod), Han Gretel Supilanas (Magsaysay), Rea Tessa Hillary Lacida (Munai), Unique
Baban (Linamon), Lorenes Kilat (Sapad), Clariss Crisol (Bacolod), Leslie Gaborno (Matungao), Joriesa Tañan (Lala) ug Charlyn Jarantilla (Tagoloan). Matud ni Provincial Tourism Head Minda Regis nga atol sa media encounter, sila mopadayag sa ilahang tagsatagsa ka baruganan mahitungod sa mga isyu karong panahona, ingon man usab sa mga paagi pagpalambo sa Lanao del Norte. Ang news conference himoon sa Cathedral Falls, lungsod sa Kapagatan. (fil deo, uban sa report sa pia 10)
MARAWI City - DepEdARMM duna nay magamit nga sibyahan sa radio… ang Radyo Ng Bayan-affiliated repeater station ning dakbayan sa Marawi. Kini subay sa kasabotan tali sa DepEd-ARMM ug Bureau of Public Information (BPI). Ang maong repeater station gitukod sa Australian Agency for International Development (AusAID) Basic Educa-
tion Assistance for Mindanao (BEAM) program. Milagda sa kasabotan si Atty. Baratucal Caudang, ARMM Education Secretary ug Ali Macabalang, director sa BPI, sinaksihan nila ni Reagan Dagadas, AusAID program officer ug Ramon Bobier, AusAID-BEAM consultant. (fil deo, uban sa report ni apipa bagumbaran, pia10)
Media-LaNor ‘beauties’ encounter karong adlawa
DepEd ug BPI nagsabot
Balitang Probinsya 9 Mindanao wala Dateline Caraga Hinipos nga Arjay S. Felicilda, Caraga Bureau Chief nalista sa MURDER Surigao del Norte – Ang 26 anyos nga si Federico Unagan Balocloc, PNP housing SISON, taga-Brgy Mabuhay, gisikop nila ni PInspector Rommel Sobrido tungod Sinulat ni Arjay S. Felicilda Caraga Bureau Chief
BUTUAN City – Unsay bag-ong mga programa sa gobyerno alang sa ginsakpan sa Philippine National Police (PNP)? Kini nga pangutana milanog atol sa pagduaw ni DILG Secretary Jess Robredo karong bag-o dinhi sa dakbayan sa Butuan. Siya mitubag nga usa sa ‘flagship projects’ ni Presidente Benigno Aquino III mao ang pagtukod og disyenteng balay alang sa PNP – ingon man usab sa AFP – ubos sa Socialized Housing Program sa National Housing Authority (NHA). Kining maong maayong balita ni Sec. Robredo gikompirmar sa press release ni Police Chief Supt. Agrimero A. Cruz Jr, PNP spokesperson, Hunyo 14 ning tuiga. Gibutyag ni PCSupt. Cruz nga kaniadtong Hunyo 13-17 ning tuiga gipahigayon ang ‘housing fair’ didto sa Kampo Crame, Quezon City diin gipasabot sa lima ka developers ang mga detalye projekto. Samtang si Police Deputy Director General Nicanor A.Bartolome mibutyag nga aduna pay ‘housing fairs’ nga ipahigayon sa pinili nga PNP Offices ug Police Regional Offices (PROs) nga maglambigit sa siyam ka developers. Misunod dayon ang ‘housing fairs’ sa Camp Bagong Diwa, Taguig City, Hunyo 16-17 ug Camp Olivas, Pampanga, Hunyo 20-21. Karon ug ugmang adlawa, didto sa Camp Vicente Lim, Laguna. Ang monthly amortization ipahaum sa housing allowance sa benepisyaryos kay quality house and lot packages man ang nalambigit niini nga proyekto. Tulo ka house model units ang mapili-an, sama sa rowhouse 36 square meters, P175 mil; rowhouse 40, P208 mil; ug rowhouse 46, P248 mil sa binulang bayrunon nga P200 ngadto sa P4,022. Girekomendar sa NHA ang P25 - P35 mil nga government subsidy matag package. Mga project site : Bocaue, Bulacan; San Jose del Monte, Bulacan; Gen. Trias, Cavite; Norzagaray, Bulacan; Biñan, Laguna; Rodriguez, Riza ug Trece Martirez, Cavite. Ubay-ubay ka mga polis nga nadistino sa Mindanao ang na-’shock’ ug nangutana : “Wala diay naapil niini nga housing project? Nganong wala man sa listahan ang Mindanao?”
sa kasong murder. Si Mr. Balocboc, kinsa usa sa gitawag og 1O Most Wanted Persons ning maong lungsod, gisikop subay sa mando ni Judge Evangelista Yuipco Bayana.
RAPE
TUBAY, Agusan del Norte – Gisikop sa kapulisan ang 26 anyos nga mag-uuma nga si Jocel Gorgod Pinton, taga-Sitio Kalooy, Brgy. Doña Rosario. Ang pagsikop kaniya gipasubay sa mando ni Judge Emmanuel Escatron, gumikan sa kasong rape. Walay piyansang girekomendar alang sa iyahang kaso.
VEHICULAR ACCIDENT
LANUZA, Surigao del Sur – Unom ka tawo, nangaangol human ang ilang gisakyang HYUNDAI Van miambak sa pangpang kilid sa National Highway, Brgy Habag. Ang mga angol : Mr. Gaspar Cruiz, taga-Parang, Cantilan; Ms. Leonila Arpilleda, taga-Madrid; Ms. Nenita Balmoria, Mr. Elberto Balmoria Jr.; Ms. Adelina Balmoria, ug Mr. Recarte Balmoria, pulos mga taga-Lianga; ug Bernardo Tare, taga-Carmen. Sila gidali sila pagdala sa Adela Sierra Ty Memorial Medical Center, Tandag City.
ILLEGAL GAMBLING
General Luna, Surigao del Norte – Dugtong sa walay pu-as nga illegal gambling campaign nila ni PSInspecor Rommel Cacayan, nasikop si Mr. Juan Culpora Sumando, taga-Brgy Sta Cruz samtang diha sa aktong nagdawat og P1OO ug tally sheet sa illegal nga sugal. Nakuha usab gikan kaniya ang P3,678 cash ug laing tally sheet. Atol sa imbestigayon, gipa-ila ni Mr. Sumando ang iyahang coordinator nga si Mr. Edgar Polangko alias “Bogart”, taga-Pilar, Surigao de Norte. Gipasakaan na siya’g sumbong atubangan sa Provincial Prosecutor’s Office.
VEHICULAR ACCIDENT
TRENTO, Agusan del Sur – Nagbangga ang usa ka tricycle ug usa ka truck tractor (prime mover) diha sa National Highway, Crossing Cuevas. Ang tricycle gimaneho sa 31 anyos nga si Mr. Jesser Prochina Fernandez, taga-Pulang Lupa, samtang ang prime mover gimaneho sa 53 anyos nga si Mr. Primo Degamo Mejias, taga-Puntod, Cagayan de Oro City. Sumala sa kapulisan, mibuto ang pangunahang ligid sa tricycle, nawad-ag control ug mibangga ngadto sa kahinagbo nga truck. Namatay dihadiha ang 54 anyos nga pasahero sa tricycle nga si Mrs. Teresita Gaspay Betacura, taga-Poblacion Trento. Naangol si Driver Fernandez, ingon man usab ang mga pasaherong sila si Ms. Merlita Cañana Codog, Ms. Rowena Cañana Codog, Ms. Florienda Galaboyot ug Ms. Nimfa Gaña Barba. (ang dateline caraga gisuportahan sa opisina nim p/supt. martin mercado gamba , regional information officer sa caraga pnp )
SMS PIA CARAGA
Regional Director Abner M. Caga, PIA 13 Walo ka lungsod sa Surigao del Sur nakapasar sa ikaduhang Seal of Good Housekeeping Assessment alang sa local government units (LGUs). Gi-implementar sa DILG, kini nga award nagasuporta sa battlecry sa administrasyong Aquino nga “Tapat Na Palakad, Bayang Maunlad.” Ang walo mao ang San Agustin, Madrid, Cagwait, Bayabas, Cortes, Lanuza, Carmen ug Carrascal. oOo Contingent sa Sibagat, Agusan del Sur maoy grand winner sa Linayagan Street Dancing Competition diha sa DOP Sports Complex, Patinay, Prosperidad. Ang grupo nakadawat sa premyong P150,000, ingon man usab Best in Musicality ug Best in Choreography. Gilupig sa Sibagat ang laing 13 ka mga grupong misalmot sa kompetisyon. (Jojo Cajoles, MIO Sibagat) oOo
VERUELA, Agusan del Sur nakadawat sa gitawag og Red Orchid Award tungod sa 100% compliance niini sa kampanya alang sa tobaccofree environment. Ang Red Orchid Award nga maoy labing taas nga pasidungog dugtong sa anti-smoking program sa DOH, gitunol atol sa World Tobacco Day celebration didto sa Metro Manila. Lakip sa award ang trophy, certificate ug P100 mil nga kantidad sa nicotine replacement therapy patches/ medicines nga maoy motabang sa mga hinigarilyo pag-undang sa maong bisyo. oOo Agusan del Norte naka-supplementary feeding ngadto sa 781 ka kulang sa timbang nga kabataan. Matud ni Gov. Erlpe John Amante nga tungod sa maong kalihokan nakab-ot sa probinsiya ang taas nga marka sa nutrition program sulod sa kinatibokpang Caraga Region sa tuig 2010.
10 Kalingawan
Mindanao
Huwebes, Hunyo 23, 2011
SUDOKU How to play the game? Fill in completely every rows, columns and diagonals of each puzzle without repitition of the same digit.
Balita
CIRCLE A WORD
amlack andaith aradan arwen balrog bolger brandir
Ang miagi
brethil dervorin fingolfin hador isengard mandos manwe
miriel orodreth sauron thain valar valinor
CROSSWORD puzzle ACROSS
1. Vision 6. Body organ 11. Revive 12. Go in 13. Sick 14. Amphibian 16. Iron’s symbol 17. Calf meat 19. Music album 20. Vegetable 21. Plural ending 22. Append 24. Short 25. Eisenhower’s nickname 26. Drink with a straw 27. Staple food 29. Burning 30. Mother 32. Chemical ending 33. Greek letter 34. Blue-pencil 36. Part of the psyche 37. San __ College 39. 21st century attitude 40. Kinder 42. Light unit
CHESS PUZZLE No. 11
Whie to move mate in 3
See Solution to yesterday’s puzzle 1. Qxc6+ Bxc6 2. Nxe6 checkmate
44. Holy person 45. Flavorful seed DOWN 1. Steer 2. Parts 3. Ms. Vasldez 4. White 5. Saw 6. Pile 7. Finish 8. On 9. Direct 10. Deal with 15. Not young 18. Body of water 20. Young seat 23. Cagayan __ Oro 24. Mention 25. Solid water 26. As a result 27. Drizzles 28. Pakistan’s neighbor 29. Concealed 30. Marceau and collegues 31. Be sorry 33. Animated 35. Ms. Moore 37. Mr. Affleck 38. ___ carte 41. 101 in Roman 43. World organization
Ang tubag sa miagi
3 ka ilaga nag away kung kinsay pinakaisugan 1 rat: ako ang pinakaisug diri! kabaw bamo nga mahurot nako ang cheese bisag ang kadakon ana kay usa ka building??? 2 rat: aw mao rana? kabaw baka nga ang lason para sa ilaga himuon rana nakog wine? 3 rat: ahh! isoga diay nila oh!!! sige do adto sa ko... 2 rat: asa man ka? 3 rat: mang rape sa kog iring... hahahaha
CIRCLE YOUR NUMBER
481 283 068 590 463 265
SuperTres 11
Mindanao
Balita Huwebes, Hunyo 23, 2011
WIN & HELP: SUPPORT GOVERNMENT’S PCSO DRAW RESULTS (JUNE 22, 2011) SUERTRES RESULTS CHARITY PROJECTS, SUPPORT PCSO DATE 11 am 4 pm 9 pm 11a.m. - 02-24 4p.m. - 24-31 9p.m. - 25-01
36-26-29-12-25-52 Jackpot Prize: Php48,314,970.00 37-07-09-45-31-17 Jackpot Prize: Php18,495,360.00
MGA PANGINDAHAY NI MR. SUPERTRES
Pasakay: 6-7
Ahaha, katawa man sab ta ani, sige na lang og gawas ang even numbers nga 0-24-6-8. Take 2 ta karon sa odd digits nga 1-3-5-7-9, kusog ang 5 ug 7 apil ang 4 ug 6. Even ang poste ha. Mr. Supertres yesterday’s MAGIC ANGLE
DRAW DATE: JUNE 22, 2011
23-13-10-37-35-19 Jackpot Prize: Php18,376,725.60
TARGET-RAMBLE
527 • 572
37-24-41-42-04-18 Jackpot Prize: Php16,011,455.40
1 4 5 6 2-3 7 8 9 0 PLAYING NUMBERS
4-D - 8-6-3-7
2 8
9 2 4
5 6
MAGIC ANGLE
4 5 7
6
8 9 0
11 a.m. - 2-8-9 4 p.m. - 8-2-0 9 p.m. - 3-2-1
4 8 6 6 5 4
BANTAYANAN
542 462 1 4 5 724 526 6 2-3 7
June15 - 986 - 010 - 384 June16 - 971 - 137 - 706 June17 - 350 - 343 - 758 June18 - 129 - 645 - 655 June19 - 160 - 104 - 827 June20 - 696 - 444 - 429 June21 - 427 - 288 - 992
3
Maldito nga siyete gi target ang ikog ni Tom samtang nagtan-aw kung Uno o ZERO, pero gitalikdan siya sa SINGKO ug KUWATRO.
12 Aggie News DA 10 strongly campaigns for Good Animal Husbandry Practices (GAHP) Mindanao
Huwebes, Hunyo 23, 2011
Cagayan de Oro City--The creation and the formulation of the Code of Good Animal Husbandry Practices by the Bureau of Agriculture and Fisheries Product Standards (BAFPS) has become the basis of the Department of Agriculture Regional Field Unit 10 to intensely campaign for these standards all over the region.
Recently the Department of Agriculture Regional Field Unit 10 through the Agribusiness and Marketing Assistance Division (AMAD) conducted an awareness seminar on Good Animal Husbandry Practices based on the Code. This aims to introduce and shed light on the given set of quality standards for the guidance of the stakeholders.
GAHP Awareness Seminar: L-R: Dr. Rubina O. Cresencio BAILivestock Devpt Division- Chief; Engr. Roxana H. Hojas DA-10 Regional Technical Director; Dr. Angel Antonio B. Mateo- BAI Animal Welfare Division- OIC- Chief and Dr. Ma. Elizabeth P. Callanta- NMIS Supervising Meat Control Officer.
Experts of GAHP: L-R: Dr. Rubina O. Cresencio and Dr. Angel Antonio B. Mateo both from Bureau of Animal Industry. Dra. Cresencio discussed on the Code of Practice on Good Animal Husbandry while Dr. Mateo discussed on Animal Welfare.
Animal Health and Food Safety Relevance and Environmental updates related to Livestock Practices explained clearly by (L): Dra. Ma. Elizabeth D. Callanta from NMIS and Engr. Reymer G. Martinez from Bureau of Animal Industry respectively.
Good Animal Husbandry Practices (GAHP) sets out general principles and minimum requirements in the commercial or backyard rearing or farming of animals for food use. Its main objective is to ensure that the farming practices of the establishment provide greater confidence in the consumersâ&#x20AC;&#x2122; expectations that the final products are safe and fit for human consumption while ensuring health safety and comfort to both the farm workers and the animals, without any degradation to the environment. Additionally GAHPâ&#x20AC;&#x2122;s certification objectives enumerates five main goals; first is to increase the market access of animal products both in the local and foreign markets, second is to empower farmers to respond to the demands of consumers that specific criteria in the trade of goods to achieve food safety and quality be met, third is to facilitate farmer adoption of sustainable agricultural practices, fourth is to enable consumers exercise the option of buying quality meat and meat products from traceable and certified sources and lastly to facilitate disease control program. Because of some forces driving demand for food safety GAHP certification is encouraged by the department. Driving forces for food safety varies from consumer lifestyles to increased global trade and free trade as well as gov-
ernment policies touching on food safety and hygiene laws to promote and protect the health of the population. The demand for quality and food safety systems will eventually lead businesses in the supply chain back to the farmer to implement quality and food safety systems. All consumers expect protection from hazards accruing along the entire food chain from primary producer to the consumer, this is often described as the farm to table continuum. Protection expected by consumers will only happen if these minimum requirements set out in the standard of Good Animal Husbandry Practices are complied by animal and backyard raisers of animals for food consumption. The application for certification of GAHP however is voluntary and this is for free; for those stakeholders who are interested to be certified as GAHP compliant, criteria for compliance are the following; 1.compliance to Good Animal Husbandry Practices ( GAHP) as set out by the standards created by BAFPS; 2. Implementation of biosecurity measures and transparent and traceable systems; 3.documentation of farm management at least two (2) years of farm records and if in case new farms are applying at least 6 months of farm records. The GAHP certificate shall be valid for 2 years upon issuance , however initial certificate issued shall be good for one (1) year.
Balita
Renewal of the certificate shall be done one (1) month prior to the expiration of the certificate. Upon the receipt of the renewal request an inspection shall be done within thirty (30) days. Interested applicants may send their letter of intent requesting certification addressed to the Regional Executive Director of the Department of Agriculture and the agency will then endorse the said letter to BAFPS central office for further action. The GAHP awareness seminar was attended by provincial and city veterinarians and their representatives including our city agricultural officers and provincial agricultural officers, animal and livestock raisers and poultry integrators as well as officers of local government units attached agencies of DA and representatives of the academe. It was completed by the panel of lecturers and experts coming from the Bureau of Agriculture and Fisheries Product Standards, Bureau of Animal Industry and National Meat Inspection Service, all from the Central Offices. The lecturers are: Dr. Alpha P. Mateo- BAFPS Science Research Specialist II; Dr. Angel Antonio B. Mateo, BAI-Animal Welfare Division- OIC Chief; Dr. Rubina O. Cresencio, BAI- Livestock Development Division- Division Chief; Engr. Reymer G. Martinez, BAI-Research Development- Engineer II and Dr. Ma. Elizabeth P. Callanta, NMIS- Supervising Meat Control Officer. suzy may roa-fabular
Awareness Seminar on the Code of Practice of Good Animal Husbandry attended by Provincial and City Vets, Provincial and City Agricultural Officers, Private Poultry Integrators, Animal Livestock Raisers, Local Government Unit Officers, and Representatives from the Academe posed with the panel of lecturers and organizers from DA RFU 10 Agribusiness & Marketing Assistance Division (AMAD).