Mindanao
Balita
Inadlaw’ng kasayuran ug kalingawan Vol. I
No. 36 Cagayan de Oro City
Martes, Hunyo 28, 2011
NOW OPEN Market City, Agora
P8.00
P2 Sinulat ni joe pantoja
ANG PANAHON KARON
Ang ubang bahin sa Mindanao makasinati og madag-umon nga may pag-ulan ulan, inubanan sa makusog nga hangin nga naggikan sa sidlakan-amihanan.
PAGATPAT LANDFILL ROAD OPENING
“Sobra ang akong kalipay sa pagsalig nga gihatag sa GMA nako...” Kylie Padilla
Mayor Vicente Y. Emano, assisted by Pagatpat barangay chairman Rey P. Mabunay, lead on June 27 the ribbon cutting ceremony for the opening of the road leading to the city’s 34-hectare landfill site at sitio Pamalihi in barangay Pagatpat. The existing landfill in Upper Dagong, barangay Carmen will be transferred to the new garbage facility in compliance to environmental laws. cio photo
2 Balita ‘Gay marriage’ didto sa Baguio gisaway sa mga kapari-an Mindanao
Martes, Hunyo 28, 2011
Sinulat ni JHO PANTOJA
HUGTANONG gisaway ug gikondenar sa mga kadagkoang opisyal sa simbahang katoliko ang gipahigayong “same sex marriage” didto sa dakbayan sa Baguio niadtong adlaw nga Sabado. Matod ni Bishop Carlito Cenzon sa dakbayan sa Baguio nga dakong insulto sa gobyerno ug simbahang katoliko ang gipahigayong kasal. Dugang ni Cenzon nga ang gihimong seremonya sa kasal ngadto sa mga bading ug sa mga paris niini nakasupak sa probisyon sa Revised Penal Code sama sa Artikulo 350 ug Artikulo 201--ug labaw
David...
gikan sa pahina 4 ipluwensiy a sa mga lalaki’ng magbabalaod nga nagtuo sa kulturang dominasyon tali sa lalaki ug babaye. Ang hinungdan ngano nga adunay napihig niing maong balaod, mao nga kung sahi sa sala sa usa ka lalaki, kung magpakasala ang usa ka babaye, ang posibilidad sa pagdala sa pamilya sa usa ka anak nga dili iya sa bana apan obligado siyang mo-angkon adunay purohan nga mahitabo.
sa tanan supak ang maong kasal sa balaod sa simbahang katoliko. Niadtong Sabado, ang mga pastor sa Metropolitan Community Church (MCC) nga sila si Mike Sotero, Egay Constantino, Ceejay Agbayani ug si Regen Luna mikasal sa napulo ka parisan sa mga lalaki nga gipahigayon didto sa Ayuyang Bar sa Metro Baguio. Ang maong sere m o ny a s a k a s a l g i k on s i d e r ar n g a maoy pinakadakong sakramento sa matrimonya nga nahitabo sukad niadtong tuig 2003. Apan matod pa sa kapari-an, ang sakramento sa matrimonya kon kasal angayan lamang nga himoon ngadto sa usa ka tinood nga babaye ug lalaki. Gi but y a g u s ab ni Catholic Bishop Conference of the
Dealer of fresh pork & beef and balbacua
Located at:Ground floor Cogon Market, Capt. Vicente Roa-JR Borja, CDO Mr. & Mrs. Mando/Perlita Maghinay - owner
Malacanang gideklarar nga walay trabaho sa Hulyo 1 sa Maramag
BONUS gikan sa ozamiz
1 sundalo, angol sa harassment sa NPA sa Surigao del Sur
Balita For subscriptions and advertisements contact advertising department. Tel. Nos.: 856-33-44/74-53-80 Globe: 0917-712-1424 SunCell: 0923-432-0687 PLDT Mobile : 088-587-1390
ang atong mga balaod dili higpit. Gani ang mga komentaryo bisan unsa pa ka sakit batok sa usa ka opisyal o empleyado sa
For your VEGETABLES Needs contact:
B-B SANCHEZ
Gobyerno basta maylabot lang sa iyang trabaho, lisod kaayong kasohan ug itaral sa hukmanan. Kini sanglit kay ang maong matang sa mga komentaryo giila man nga usa ka matang sa prebilihiyo sa
Sinulat ni RUBY LEONORA R. BALISTOY
O P I S YA L n g a gideklarar sa Palasyo ang Hulyo 1 karong tuiga isip dili adlaw sa tingtrabaho sa tibuok lungsod sa Maramag dinhi sa probinsya sa Bukidnon agig paghatag og kahigayonan ngadto sa katawhan sa pag selebrar sa ika-55 ka tuig nga pagka himugso niini nga lungsod. Gipirmahan ni Executive Secretary Paquito N. Ochoa Jr. ang Proclamation
No. 163, pinaagi usab sa pagtugot ni President Benigno Aquino III, nga maoy opisyal nga naghatag og ngipon aron madeklarar ang Hulyo 1, 2011 isip adlaw nga walay trabaho sa tibook lungsod sa Maramag, Bukidnon. Ang pagdeklarar isip “special nonwork ing day” s a lungsod sa Maramag gihimo aron mahatagan ang katawhan sa Maramag nga mo selebrar ug mag apil sa mga kalihukan sa
ika-55 ka tuig nga kasaulogan sa Maramag. Ang Maramag opisyal nga nahimong usa ka lungsod pinaagi sa Executive Order 272 nga gi isyu ni kanhi Presidente Carlos P. Garcia niadtong Hulyo 1, 1956. A l and lo cke d town of Bukidnon, Maramag, is approximately 158 kilometers (km) southeast of Cagayan de Oro City, and 53 km. south of Malaybalay City. philippine information agency
BUTUAN City––Gikondena sa komunidad sa Brgy. Mahaba, lungsod sa Marihatag, Surigao del Sur ang kagubot nga natigayon dihang ang lokal nga kagamhanan uban sa mga sakop sa 29th IB, Philippine Army pagpanguna ni Col. Henry Robinson Jr., naghatag og nagkada-iyang serbisyo ning mi-aging adlaw. Sigon ni Col. Romeo Gan, kumander sa 401st
Brigade, samtang mihatag sa iyang mensahe si Capt. Ramiel Fugnit-CMO officer sa maong brigada atol sa MEDCAP, gipa-arakan kini sa mga armadong kalalakin-ang gitu-uhang mga membro sa Guerilla Front 19-B hinungdan sa pagka-angol ni Corporal Sali Asjawali human kini na-igo sa iyang tuong tuhod. Giklaro ni Marihatag Mayor Leo Navarro, ang
ilang kalihukan kabahin sa peace advocacy aron mahatag ang batakang serbisyo ngadto sa katawhan sa ingon mulambo usab ang ilang dapit. Nasayran nga ang 29th IB, naglusad na og livelihood program sama sa organic farming og cooking training alang sa mga mag-uuma og ubang mga residente sa lungsod. bomboradyo . com
komunikasyon o privileged communication nga nagtumong sa pagpanalipod sa matinud-anong pagsaway sa mga binuhatan sa usa ka opisyal gikan sa dili makiangayong panimalos og paglutos
sa natumong nga mag otoridad. Masinabtunon kaayo ang balaod kun ang gitumong sa pagsaway usa ka opisyal o empliyado sa gobyerno. Adunay us aka pulong nga nag ingon, “ I may not like
what you say, but I have to defend til death your right to say it” mahimong wala ko kagusto sa imong gipamulong apan pakamatyan ko ang pagpanalipod sa imong katungod sa pagsulti niini.
basallajes
COCO LUMBER & STICK DEALER
FARM PRODUCTS DEALER
J.R. Borja, Cagayan de Oro City
CELL. #: 0908-1067819 0917-3047221
Owner : MR. RENIE BASALLAJES
GUSA EAST BOUND PUBLIC MARKET GUSA, CAGAYAN DE ORO CITY
Philippines-National Appellate Matrimonial Tribunal Judicial Vicar nga si Archbishop Emiritus Oscar Cruz nga hugot niyang gisuportahan ang pamahayag ni Bishop Cenzon tungod kay matod pa niya nga ang gihimong “same sex marriage” wala gitugutan sa simbahan. Giklaro usab sa mga kapari-an nga ang MCC, kinsa mao ang mipahigayon sa “same sex marriage, dili konektado sa Romano Katolikong simbahan. Sa laing bahin, ang lokal nga pangagamhan sa Baguio hugot nga mikondenar sa gihimong pagkasal sa mga bayot ug mga paris niini.
Mindanao
MPM PORK & BEEF Pantoja... RETAILER gikan sa pahina 4
Balita
tel. no.: 856-1671
NONOY LECHON SERVICES OFFERED OUT OF TOWN ORDER Wedding • Anniversary • Birthday • Party Located at 31-22 Brgy. Nazareth, CDO & Westfield Subdivision, Brgy. Iponan, Entrance Brgy. Balulang For more details, contact Tel. No.: 309-5276 Manager: Hermilino Villalon
“ORDER NA OG LECHON”
Kasikas 3
Mindanao
Balita Martes, Hunyo 28, 2011
Suspect sa Maguindanao massacre mi alegar nga gi torture sa otoridad Sinulat nila RIC CLET ug MARIZ REVALES
SHARIFF Aguak, Maguindanao––Si Morales Amilol nga sumala pa usa ka “mistaken identity” nga suspect sa Maguindanao massacre mi alegar nga kuno siya gi torture. Sumala pa, ang iyang nawong gitabunan og bonnet ug ang iyang baba gipapitlan og packaging tape. Ang mga kabanay sa bikima miduol ug nagpatabang sa mga human rights advocates nga grupo.
“Hindi ko kilala ang nasa warrant of arrest na si Nasser Talib na hinahanap ng mga army at wala akong ginagawang masama. Drayber lang ako ng payong (motorcab),” sumala pa ni Amilol sa dihang gikahinabi sa mga media sulod sa detention cell sa Criminal Investigation and Detection Group (CIDG) sa dakbayan sa General Santos. Sumala pa niini,
siya napugos lamang pagpirma sa usa ka blankong papel human biraha ang iyang duha ka kamot ug gitukuran ang iyang likod. “Gitabunan akong nawong og bonnet ug ang akong baba gibutangan og packing tape,” sumala pa ni Amilol. Si Almilol gi aresto sa mga militar sakop sa 104th brigade nga ang warrant of arrest gi ila nga usa ka Nasser Talib sa Barangay Poblacion sa Shariff Aguak, Ma-
guindanao bag-ohay pa lamang. Si Fatimah Almilol, igsoon ni Morales miingon nga iyang igsoon biktima sa dili maong panagway ug biktima sa human rights abuses. “Mohangyo lang unta kami nga dili dad on sa Manila ang akong igsoon kay aduna pay sakit ang iyang asawa,” sumala pa ni Fatimah. Sa usa ka mensahe a text miingon si DOJ undersecretary Ernesto Pineda nga ang kabanay niini
mahimong mopasaka og kaso sa korte batok sa mga mi aresto ug sa ahensiya niini. Si Police Inpsector Jesson Mocnangan hepe sa CIDG, South Cotabato miingon nga katungod sa mga kabanay nga mo pasaka og kaso ug kini ipamatood nila sa korte. Ang mga otoridad sa lungsod sa Sharief Aguak miingon nga sila wala gi coordinate sa mga mi araesto kang Amilol. Sumala pa sa mga residente dinhi nga
nahadlok sila nga absi unya kinsa na usab ang dakpon ug sila nahdlok na sa mga militar tungod sa nahitabo kang Almilol nga sumala pa usa lamang ka yanong residente sa lungsod. Sa pakighinabi kang Col. Ricardo Visaya, 104th Commanding officer miingon, kini nga aduna silay basehan sa pagdakop sa mga suspetsado nga nalambigit sa Maguindanao Massacre niadtong Nobyembre 2009.
Peace accord gilauman Jimenez’ 1894 ‘Bamboo Pipe Organ’ usa na ka national treasure
ANG gobyerno nagpadayag og paglaum nga duna nay maumol nga kasabutan sa kalinaw tali sa Moro Islamic Liberation Front (MILF) sulod sa panahon nga usa ka tuig. Si Dean Marvic Leonen, ang chair sa government peace panel nga nakig-negotiate tali sa MILF, misulti atubangan sa Philippine Army battalion nga mitambong og symposium sa Cagayan De Oro kagahapon nga paningkamot nila nga mahluna ang tanan aron kahatagan og nag-unang pagtagad ang kalabot sa peace process. Dihay 85 ka Army battalion commanders nga mitambong sa conference aron kahisugtan ang pagpatuman sa Internal Peace and Security Plan (IPSP), nga gitawag “Bayanihan”, nga maoy gisagop sa Armed Forces of the Philippies (AFP) para sa economic development isip solusyon aron maundang na ang dugay na kaayo nga insurgency problem sa nasud. Naghatag sab si Leonen og overview sa peace talks tali sa Government of the Philippines (GPH) ug sa MILF. Iyang gitumbok nga ang kasulbaran kinahanglan magpabilin nga de-prinsipyo, ug siya nagalaum nga kapirmahan na ang kasabutan sa kalinaw tali sa MILF sa dili madugay. Isip timaan sa kamatinud-anon ug commitment sa Mindanao peace process, si Leonen miingon nga ang gobyerno naghatag ug padayon nga maghatag sa iyang lihok sa kalinaw. Si Maj. Gen. Victor Felix, commander sa 4th Infantry Division sa Philippine Army, miingon nga ang peace process epektibo nga maka-aginod sa kalambuan sa Mindanao. Di pa lang dugay, ang government peace negotiators nakigtagbo sa 16 ka mga civil society organizations (CSOs) ug naghisgut sa Mindanao peace process. Gihulagway ni Leonen ang maong panagtagbo ingon nga diha-diha, mabungahon, ug undanon, diin ang tumong mao ang pagkuha sa ilang mga huna-huna ug opinion mahitungod sa proseso sa kalinaw. philippine information agency
JIMENEZ, Misamis Occidental––Atol sa ika-152nd Fiesta Celebration sa lungsod sa Jimenez, Misamis Occidental sa pangilin kang San Juan Bautista inagurahan ug markahan nga usa ka National treasure ang Bamboo Pipe Organ sa Simbahang Katoliko sa maong lungsod. Nasayran gikan
kang Fr. Mario Magcaman, Kura Paroko ug kang Mrs. Lina Limquimbo, first Lady ug kasamtangan Chairwoman sa Municipal Tourism Council nga ang maong Bamboo Pipe Organ gihatag sa mga Espanyal niadtong tuig 1894 ug karon giayo ug ripunduhan sa National Commission for Culture
and the Arts (NCCA) sa kantidad nga 1.6 milyones ka pesos. Ang maong Bamboo Pipe Organ usa sa tulo ka mga instrumento musical dinhi sa Mindanao diin ang laing duha anaa makaplagan sa dakbayan sa Ozamiz ug Dapitan. Sama sa Las Piñas Bamboo Organ ug sa Negros Oriental
ang maong Bamboo Pipe Organ simbolo sa pag-angkon sa usa ka butang nga gihatag sa mga Kastila nga midominar sa mga Pilipino 400 ka mga katuigan kaniadto apan kini ang usa ka landmark nga sa tibook kalibutan kini mamahimo simbolo usab sa pagpalambo sa Industriya sa Turismo. onlinenews-mindanao.tk
IDADAIT gilusad sa kapolisan sa Misamis Occidental
CAMPO Naranj o, Oroquieta City––Pinaagi sa usa ka PNP memorandum gikan sa Camp Crame, ang Misamis Occidental PNP Provincial Command sa pagpangulo karon ni police Sr. Supt. Robert Quenery, ang molusad usab sa kampanya nga gitawag og International Day against Drug Abuse and Illicit Trafficking (IDADAIT) karon nga mga semana sa tibook lalawigan ug tanang syudad diin
ang kapolisan ang nanaingkamot usab nga masulbad ang problema sa sociodad. Sa tema karon nga tuig alang sa maong selebrasyon, “Mahalin ang kalikasan, Ingatan and kalusugan, Droga’y Iwasan” nagatumbok usab sa usaka kampanya ilabi na gayud ngadto sa mga kabatan-onan nga miadoptar sa usa ka kinabuhing adunay maayong panglawas kun healthy lifestyle, ug masayud sa mga
dautang butang o epekto sa ginadiling druga, ug ang padayon sa pag-amping ug pagprotehe sa kinaiyahan. A n g I DA DA I T gipanguhan usab sa kampanya pinaagi sa tanang PNP Police Community Relation. Dinhi sa Oroquieta City PNP matud pa ni SPO2 Alma Pescador, PCR in-charge, nga ang IDADAIT anaa sa panahon aron gayud mapakusgan ang kampanya dili lang sa kapolisan kun dili
sa tibook katawhan nga likayan gayud ang mga illegal nga buhat ilabina ang pagkuyanap sa illegal nga druga, ug ang kasayuran ngadto sa kabatan-onan nga bagohon na ang ilang mga panan-aw sa kinabuhi ug lifestyle niini aron makalingkawas sa mga kadautan ug uban nga makabalda sa ilang tinguha sa umaabot nga kalampusan sa ilang edukasyon ug pamilya. (PJT/onlinenews-mindanao.tk)
4 Opinyon
Mindanao
Martes, Hunyo 28, 2011
Balita
Unsay kahulogan sa katungod sa freedom og expression
Mindanao
Balita
The Mindanao Daily Balita is published daily at Door 3 Geleng Bldg., Lapasan Highway, Cagayan de Oro City. It is registered with the Department of Trade and Industry (DTI), Region 10 with Certififcate No. 01349532, and with Business Permit No. 2011-1516, TIN No. 946396-807-001 Telefax Nos: (088) 856-3344, (08822) 72-33-44, (088) 857-1390, 74-53-80, cell no.: 0923-432-0687 Website: www//businessweekmindanao.com E-mail: mindanaodailynews@gmail.com DANTE M. SUDARIA Publisher ROSE MARY D. SUDARIA Manager RUEL V. PELONE Editor-in-Chief Joe pantoja sonny david News Editors rolando sudaria GERRY L. GORIT Photo Journalists NELSON V. CONSTANTINO Uriel C. Quilinguing Editorial Consultants
jonathancatalan Advertising FELIX SANTILLAN Layout Artist guillermo ade, Jr. Production Marlon Domingo Circulation RIZA O. ARES LIEZL A. DELOSO JOE PALABAO Rene Michael BaÑos
ATTY. MARIO T. JUNI atty. roberto a. cantago jr. Legal Counsels Marketing Consultants
For subscriptions and advertisements please contact our bureaus and agents in your areas. Cebu City- raul cardona - 0927-2251300 Davao City - jessie palabao - 0910-6681733 Butuan City - ARJAY FELICILDA - 0949-328-4099 Butuan City - OBET SAMONTE - 0905-7495220 Bukidnon - MARY ANN NOBLE - 0923-616-5083 Valencia City, Buk.- ed baul - 0920-9019294 Ozamis City - ATTY. ROBERTO CANTAGO Oroquieta - MARISA MANLAPIG - 0928-9538828 Gingoog City - WILLIE RAMOS - 0926-1691016 West Mis. Or. - Jun Felicilda - 0906-7389130 East Mis. Or. - Jessie Dahay - 0935-9058038 ARMM Region - Sony Sudaria - 0917-3247258 Iligan City/cdo - joe pantoja - 0906-7469233 Iligan City - RIC CLET - 0926-9036503 Marawi City - ASA MADALE - 0916-1590131 Lanao del Sur - sahria maruhom Bacolod, LDN - Nono Tario-0916-2310903 Maranding - ELEANOR TAPITAN - 0926-1888871 Zambo City - CAMCER I. ORDOÑEZ - 0908-7804348 Pagadian City - romy francisco - 0906-7258021 Ipil, Zamboanga Sibugay - ALBERTO ALCORIZA Puerto,CDO -Lucresia jerusalem Cagayan de Oro - sonny david - 0935-9727899 Cagayan de Oro - JOE PALABAO - 0905-1569709 Puerto, CDO - VICTOR ALCOVER - 0926-9778513 Claveria - David sudaria - 0926-1096831 Manolo Fortich, Buk. - OSCAR LEDESMA Mangagoy, Bislig City - dionesio datwin
Gusto ka ba nga mabasa sa mga businessman ug mga manager ang imong advertisements?
BusinessWeek MINDANAO
Your local online business paper
Call us now! Tel Nos:856-33-44, 74-53-80
Geleng Bldg., Lapasan Hi-way Cagayan de Oro City
Advertising BusinessWeek makes your advertisements read worldwide!!! www.businessweekmindanao.com
DAGAHAN sa atong mga higala nga gusto nilang masayran kun unsay kahulogan niining pagpadayag sa kaugalingon kun Freedom and Expression. Kini atong ipahan-ay og maayo aron masabtan sa katawhan ilabina niadtong wala pa makasabot niini. Ang katungod sa pagpadayag sa kaugalingon usa sa labing bug-at nga katungod nga gipannalipdan sa atong batakang balaod. Kini adunay duha ka bahin. Ang una mao ang kagawasan batok sa pagpugong sa maong pamahayag o freedom against censorship o prior restraint, ug ang ikaduha mao ang katungod batok sa silot human sa pamahayag o freedom from subsequent punishment. Ang unang bahin nga mao ang freedom against censorship o prior restraint, halos us aka hingpit nga katungod. Tungod niini walay gahom ang us
Hukom Demokrasya Ni JHO PANTOJA
aka gobyerno o otoridad sa pagbuot nga sa dili pa ipublikar ang usa ka pamantalaan, o sa dili pa basahon ang us aka balita sa radyo o television, kinahanglang tan-awon usa kun wala ba kini makasupak sa balaod. Hinuon sa kaso sa mga pelikula, video o susamang mga kagamitan, ang balaod mahimong mopahamtang ug mga latid, dili tumong ang pagpugong sa pagpublikar niini kundili ang pagklasipikar o paglainlain niini aron magiyahan ang mga tumatan-aw, aron
malikayan ang dautang impluwensya niini ngadto sa mga tumatana-aw nga linghod pa ug mga pangisip. Busa, tungod niini adunay gitukod nga ahensya nga gitawag ug Movie and Relevision Review and Clasification Board nga adunay gahom sa paghan-ay kun ang usa ka pelikula o video angayan bang tan-awon sa tanang tawo bisan ug pilay edad, o angayan bang dili kini ipakita sa mga menor de edad o sa mga linghod pa kaayo ang pangisip. Ang hinungdan niining mas estriktong latid kalabot sa mga pelikula og video mao ang giingon nga mas dakong kadaotan nga posibling mahatag kini nga mga pamaagi sa medya ngadto sa panghunahuna. Ang ikaduhang bahin mao ang gitawag nga kagawasan batok sa silot human sa pamahayag. Dili kini hingpit, sanglit ang katungod sa pagpahayag
dili man gayod hingpit. Sa higayon nga ang usa ka pulong, pamahayag, o bisan unsang pagpadayag makahatag ug kadaot sa ngalan, og pagbati sa laing tawo ang mihimo sa maong pamahayag, mahimong silotan kun may balaod nga klarong magsilot sa maong matang sa pamahayag. Tungod niini adun kitay mga balaod sa pagpakaulaw, o libelo, diha sa Revised Penal Code, sama nga aduna usab kitay mga balaod kalabot sa law-ay nga mga pagpadayag, diin nagpahamtang og silot sa mga tawong makasupak. Ang balaod sa libelo o defamation higpit kaayo kun ang gitumong niini us aka tawong pribado. Apan kun ang gitumong sa maong pamahayag usa ka opiyasyal publiko, o usa ka inilang tawo sa publiko, sama sa mga artista, ug mga politico, >> PAHINA 2
Unsa nga kaso kung ang asawa magluib sa bana “Ang deperensiya sa Adultery ug Concubinage”
Kagahapon sa gula sa akong column, atung gihisgutan ang kabahin sa bana kung unsa nga kaso ang mapahamtang kaniya panahon nga magluib siya sa iyang asawa mao kana ang kaso nga Concubinage. Karon, atung hisgutan ang kabahin usab sa asawa panahon kung magluib siya sa iyang bana. Niining bahina, ato nalang i-uban paghisgot ang kabahin sa bana bisan paman nalakbitan na kini nato kagapon aron adunay atung kopamrison niini. Kini atung nakutlo gikan sa Legal Information Manual pinaagi ni Atty. Ver Quimco. Sumala sa Revised Penal Code, ang ADULTERY, mao ang krimen nga nabuhat sa asawa sa panahon nga makighilawas siya sa laing lalaki nga dili niya bana. Samtang ang lalaking kabit niini nga nakighilawas sa asawa apil gayud masilutan kung siya {lalaking kabit} nasayod nga minyo ang babaye panahon sa ilang pag-
himoon nga pakighilawas Sa ato pa mas sayon Isyo sa asawa ngadto sa laing ra kaayong kasohan ug Dokyumentado lalaki mao kini ang kasong taralon ang asawa sa Ni SONNY DAVID
pakighilawas. Sa laing bahin, ang CONCUBINAGE mao ang krimen nga nabuhat sa bana diha sa pagluib sa iyang asawa ug pagpakiglambigit nga sekswal sa laing babaye. Managlahi kining nahisgutang duha ka kaso kon kremin, sanglit ang kasong adultery o sala sa asawa mahitabo sa panahon nga ang asawa makighilawas sa laing lalaki bisan pa maka-usa lamang kini niya gibuhat ngadto sa iyang lalaking kabit bisan asa nga dapit, ang asawa niini makasohan gayud. Ang matag
krimen nga ADULTERY. Sa laing bahin ang CONCUBINAGE usa kini ka kaso para lamang sa bana kinsa nakighilawas sa laing babaye nga dili niya asawa. Kung siya nakigtagay sa lawasnong kalipay sa uka ka kabit diin ang pagpakighilawas gihimo sa tinagotago ug dagitdagit lang nga paagi ang dili siya makasohan niini. Madutlan lamang ang bana sa kasong CONCUBINAGE kung gihimo niya ang maong pakigrelasyon sa laing babaye sa mosunod nga kahimtang: a.) Kung gidala niya ang kabit sa ilang pinuyanan aron makigpuyo uban sa iyang asawa. b.) Kung kanunay nakighilawas (nakig-sex) siya sa maong babaye sa permanenting dapit ug eskandalo nga paagi. c.) Kung nakigpuyo siya isip magtiayon sa maong babaye sa laing dapit.
kasong adultery diha sa usa lamang ka buhat sa pagluib o pakighilawas sa laing lalaki. Samtang ang bana lisod kaayong kasohan sa susamang pagluib, kay bisan pila pa ka ebidensya ang mopakita nga nakighilawas siya sa laing babaye, basta wala lang niya dal-a sa panimalay sa iyang pamilya ang maong babaye ug wala lang siya makighilawas niini sa eskandalo nga paagi, ug wala lang kini ipona sama sa magtiayon sa usa ka dapit, wala siyay kremin nga nahimo. Kining maong daan na kaayong mga lagda sa Revised Penal Code kalabot sa mga kasal-anan sa kaminyoon sa bana ug asawa ang hugtanong gisaway tungod kay mas naka- pabor ang bana kung itandi sa asawa kinsa napihig niini. Hinuon kining maong mga lagda sa balaod namugna ubos >> PAHINA 2
Kasikas 5
Mindanao
Balita Martes, Hunyo 28, 2011
Mora ka og lagom nga feeling kabaw, hahaha!
WALA ko naglagot ug nasuko tungod kay giingnan niining usa ka maayong laki kunohay nga “media man” nga bukotbukot ang newspaper nga diin ako nagtrabaho. Tinood, sa iyang tan-aw bukotbukot kay WEEKLY ra man intawon ang newspaper nga BusinessWeek Mindanao. Ang akong gikalagutan kay kining tawhana dili man gani kaya mosulat bisan usa ka parapo o lead paragraph sa news story pero kung imong pasulti-on mora na og maayong laki mosulat. Tungod kay bukotbukot man ang
Strictly Nonsense
RUEL PELONE
BusinessWeek Mindanao, sa ato bukotbukot sab ang mga tawo nga anaa connected niining papel. Sa ato pa si Mr. Nelson Constantino usa ka bukotbukot nga media practitioner? Ha? Bukotbukot ang tawong maoy na kap a h i mo nga HALL OF FAMER sa Business Section
sa Mindanao Gold Star Daily in terms of ECONOMIC AND BUSINESS REPORTING. Bukotbukot si Mr. Ruel Pelone nga nahimo nimong editor sa pipila ka higayon. Bukotbukot ang tawong kanunay mihatag kanimo ug giya aron ikaw maila nga “media man.” Bukotbukot ang tawong nagtabang nimo aron ikaw malingkawas sa imong problema? Tungod kay weekly ang BusinessWeek Mindanao imo na dayon ingnon nga bukotbukot. Ha h a h a , s a l i g lugar ka kay daily
Cheers and mabuhay to Mindanao
Balita
From: GOVERNOR
ERLPE JOHN AMANTE AND THE PROVINCIAL GOVERNMENT OF AGUSAN DEL NORTE
ang imong newspaper nga gidala bukotbukot na dayon ang mga weekly. Asa diay ka gikan? Di ba sa weekly gihapon ka nagdugay? Ang weekly diin maoy nagbuhi nimo sa dugay dugay nga panahon karon bukot bukot na lang sa imong pagtan-aw. Ayaw pagsalig nga daily na karong ang imong gidala maayong laki na ka. Bisan ug weekly ang newspaper dili n i m o ang ay ng a sawayon kay kung buot hunahuna-on mas limpyo pa ang weekly kaysa imong personalidad. Un s a b a a n g
imong ipanghinambog? Kanang sige nimo og suroy suroy aron makakuha ka og advertisement? Ug aron ka makakuha og advertisement, sige na lang ka og ingon nga: “NGANONG NAGPA ADS MAN KA ANA NGA BUKOTBUKOT MAN NA NGA NEWSPAPER.” Mao ba? Tungod kay dili ka kakuha sa advertisement, imo na dayong tawgon og ingon ana ang newspaper nga sa imong tan-aw kontra nimo kay dili ka kakuha og advertisement. Baga-a gud sa imong dagway. Unsa
kaha ang dili bukotbukot nga newspaper para nimo noh? Mao nga naglagot gyud ko kay ang nagsaway labaw na nga salawayon. Dili man gani nimo kaya mosulat bisan usa ka estorya nga Englis o bisan binisaya unya, kinapayas ka pa nga maayong laki ka kay daily newspaper ug Mindanaowide pa ang imong ginadala. Mora ka og lagom nga nakatungtong sa lubot sa kabaw, feeling nimo mora ka na sab og kabaw. Kaon sa og star margarine basin motaas ka pa. Nganlan ta ka ugma, ha?
KASO SA GERMAN DOCTORS HOSPITAL
NPA nanghimakak nga gikan sa ilang grupo ang extortion letter Balita gikan sa Bomboradyo.com ug MDB
CAGAYAN de Oro City––Hugot nga gipanghimakak sa rebelding New People’s Army kon NPA nga sila ang nagpadala sa extortion letter sa German Doctors dinhi sa syudad. Kini ang tubag sa National Democratic Front kon NDF Amihanang Sentral Mindanaw sa giingong gikan kanila ang maong sulat diin nagbahad pa sa pamilya sa mga German Volunteers. Si Ka Cesar Renerio, tigpamaba sa maong grupo miingon pina-agi sa ilang sulat nga gipadala sa Bombo Radyo nga dili nila mahimo ang
maong lakang ilabi na nga nagtabang sa daghang mga kabus nga katawhan ang German Doctors pina-agi sa paghatag sa libreng tambal, medical check-up ug operasyon. Gidugang pa niini nga wala nakayatak sa tawhanong katungod ang maong hospital ug wala usab kini nagpaginansya. Gipamugos pa ni ka Cesar nga wala sila sukad mihimo sa pagpangilkil niini bisan nga kapi’g duha ka dekada na ang ilang pagserbisyu dinhi sa dakbayan. Gibatikos usab ni Ka Cesar ang 4th In-
fantry Division Philippine Army tungod sa pagtumbok nga sila ang naghimo sa maong sulat bisan walay igong kamatuoran. Tungod sa maong hulga, temporaryo nga misira ang maong tambalan diin daghan sa mga kabus ang wala mahimuot tungod kay ang German Doctors lamang ang naginusarang tambalanan nga nagahatag og libreng serbisyo ngadto kanila. Daghan kanila ang mipadayag sa ilang kasuko ngadto sa mga grupo nga naghimo sa maong salawayong buhat pinaagi sa pag protesta. Ang uban giagi sa mga placards ang ilang pagprotesta.
6 Kasinatian
Mindanao
Martes, Hunyo 28, 2011
Balita
worldwide ni! ALANG SA IMONG KAAGI SA GUGMA, tambag suliran, greetings, wanted textmate ug hubad sa imong damgo. isulat, extext o e-mail. tm/globe: 09359727899 ug tnt/smart: 09462202141 l E-mail: sonnydavid2011@gmail.com mabasa SA INTERNET - http://www.businessweekmindanao.com
Sa inyong entry, ayaw kabalaka kung dili ako maka-reply kaninyo tungod kana sa akong ka busy sa sinulatay. Kanang inyong gi-text ma-mantala ugma o sa sunod adlaw gikan pagkadawat niini…first come first serve basis.
Gugma’ng gi-atay! 6 TAMBAG SULIRAN (Bisan unsa) Dihang miabot na ang kagabhi-on, anaa ako sa akong kwarto, wala pa gani ako mohigda sa kama, ako naman sab na recall si Roger sa iyang gipakita kanako samtang naniudto mi didto sa galingan. Nianang pagkabuntag sa sayo, wala si mama kay sayo milakaw gumikan kay nangyanggi sa merkado. Nagsukad si Roger para sa among pamahaw aron makadalikyat na usab kami sa galingan. Ingon dayon si Roger sa ako “ALI NA COR MAMAHAW NATA”. Mao dungan mi og pangaon, sa dihang kamulo na mi og kaon, unsa ba kuya nga kalit man nagkatagbo ang among mga mata ug nagkatutokay kami sa pipila ka gutlo dayon miingon si Roger sa ako nga “ABI NIMO COR, WALA NA SAB KO KATULOG GABII AMBOT KUNG NGANO”. Nakatutok dayon ko sa mga mata ni Roger human niya og estorya nianang puntoha kuya. Mitubag ako ug nagkanayon, “MAO BA, AKO SAB WALA GIHAPON KO MAKATULOG”. Pagkahuman sa among pamahaw, midalikyat na dayon kami padulong ngadto sagalingan aron na usab sa pagpanginabuhi. Nianang pagka-alas diyes sa buntag, gihatdan ako ug snacks sa akong higala nga ulitawo diin ego ra usab niyang gihapit kanako dayon balik ra usab ngadto sa ilang panimalay. Miduol gilayon si Roger ug miingon “UNSA MAN TO CORA, NGANONG GIHATDAN MAN KA NIYA OG SNACKS, SA SUNOD AYAW NA DAWATA HA KAY MAGLAIN AKONG BUOT”. Wala gayud ako makatingog nianang bahina kuya daw mora’g nakalitan ko. Sa pagka-sunod adlaw, naghatod usab si mama para sa among snacks gilayon midiritso siya ngadto kang Roger ug iya kining giablayan dala hagwa-hagwa isip lagi nga sila live-in partner. Nakapasiplat ko kuya sa ilang gibuhat. Sa dihang mipauli na ang akong inahan. Akong giduolan si Roger og medyo mesinta ako “UNSA MAN KA, NGANONG NAGGAKOS MAN MONG DUHA GANIHA”. Wala makalihok si Roger, samtang ako usab wala nako kadto tuyoa nga pangutana. Ambot nganong naingon man ako niadto, nakalitan lang ako kuya. May sumpay pa ugma
TEXT2x, eyeball2x
Maayong adlaw Kuya, muzta na u labi na sa mga readers. Ako si Edgar, 21 years old, syempre ulitawo pa ug graduating student sa kolehiyo sa Xavier University ug ania magpuyo sa Lapasan, Cagayan de Oro. Akong uyab, classmate ra sab nako mao si Monalyn taga Puntod siya ning dakbayan. Tungod kay kanunay man kami magkita sa school, dili kaayo mi permi mag text2x, panahon hinuon sa Sabado ug Dominggo mag text2x mi permi kay wala may klase. Love kaayo nako siya. Then love sab ko niya. Permi gyud mi mag-uban diha sa may JolibeeDivisoria kay duol raman sa school namo ilabi kung human sa among klase. Naay ka usa samtang nag Night Café mi adlaw kadto nga biyernes. Naglalis mi kuya kay pag ring sa ako cell, siya man ang nagbasa sa message dawbe kay naa may nag text nga binuang nga mag EYEBALL2X kuno me ugma mao iya kung gikasab-an og todo. May gani kay nakasabot ra siya nga gibinuangan lang akong cellphone sa text nga wala ko masayod kung si kinsa ang nag-sent niadto. Mao kay wala naman siya masuko, pagka-ugma niana Sabado kadto, ako gilayon siya gitext2x nga mag-EYEBALL2X mi. Ingon dayon siya sa iyang text nga (how come nga mag eyeball pa ta nga sigi man ta magkita halos kada adlaw sa school). Reply dayon ko kuya ( wht I mean nga kana bang lain nga EYEBALL2X, kana bang dala ULBO2X). Nadayon jud among ULBO-ULBO Kuya. Thanks and more power. (Edgar)
Dear Kuya Sonny, ako si Joseph, taga Misamis Oriental. Ang akong problema mahitungod sa akong asawa nga tua nagtrabaho sa abroad. Ika-duha na niyang balik didto. Every two years siya maka-uli sa Pilipinas. Karong bag-o pa lamang, akong nasayran nga aduna siyay ka live-in nga Pinoy didto sa abroad. Ang akong pangutana kuya, ako kaha siyang mapasaka-an og kaso inig uli niya sa Plipinas? Unsa man nga kaso akong ma file kaniya.Tambagi ako kuya. Ayaw lang please e publish akong cell number. (Joseph) TUBAG MENSAHI: Komusta ka Joseph, kung nahitabo pa kana dinhi sa Pilipinas ang pagluib sa imong asawa, mapasakaan siya og sumbong nga adultery. Apan didto man kana nahitabo sa laing nasud, sa ato pa dili ka makagukod sa imong asawa niana. Ang imong nadawat nga chikachika ayaw tuho-i kay walay igong kamatuoran kanang tanan, mahimong pagpangdaut lamang kana aron mabungkag ang inyong pagpuyo. Mahimong bunga lamang kana sa kasina tungod kay kung ang Pinoy maka-abroad na gani anaa na dayon ang kasina. Hunahuna-a og maayo kay daghan baya nagkabulag gumikan lang sa chika-chika.
E-TEXT IMONG OPINYON {Partisipasyon sa Katawhan} TM/GLOBE 09359727899 TNT/SMART 09462202141
Partisipasyon sa katawhan Dili ko gusto nga mohawa ang German Doctors dinhi sa dakbayan sa Cagayan de Oro kay dako kaayo na gikatabang sa mga kabus nga katawhan. Kung mohawa sila dinhi sa atung dapit, mag-unsa nalang ang mga pobre nga walay lain’g kadangpan nga tambalanan gawas sa German Doctors. Don’t print my cell number. (Mr. Silos, Bugo, cdo)
Kanang nagpatuo nga NPA nga maoy gapangayo ug kwarta ngadto sa German Doctors, dili na tinood nga NPA. Mga sakay na sa panahon. Lain na nga grupo kinsa basin sinugo kana sa usa ka pribadong hospital tungod kay nawad-an na sila og pasyente. Ang mas maayo, kanang nasina niana, sila ang mohawa sa Cagayande Oro. Ayaw lang e-mantala akong number. (Carlos)
MENSAHI NI KUYA SONNY DAVID: Ang inyong Kaagi sa Gugma, Text2x Eyeball2x ug Tambag PANGUTANA PARA UGMA, uyon ka ba nga ang Suliran mahimo kana ninyo e-text. Imong buhaton, bahinbahinon ug sumpaysumpayon ang messages sa imong sugilanon dayon e-send ka-lima o kaha labaw pa niana dependi kung mga motorista samtang nagdagan ilang sakyanan ang asa taman kataas. Matag send ayaw palabihi og taas para dili ma “some texts missing”. maggamit og cellhone? E-text imong opinion kalabot niana.
Mindanao
Balita Martes, Hunyo 28, 2011
PART 2 NI KUYA: GIDUGOKAN SA MGA TEXTERS
GREETINGS WANTED TEXTMATE tm/globe: 09359727899 tnt/smart: 09462202141
Hai kuya im Aldrids, I ned txtm8 girl 21 to 28. Kanang taga cdo, this is my # 09351762941. 000 Gud pm kuya ngita q wanted txm8 girl kana kung duolon dili molikay dili sab mosakay. Ayaw sb ng dali mo bigay ky mas maayo ung hinay2x lang. Mao ni ako # 09067180935. 000 Morning Kuya Son I ned txm8 na girl 17-18 and edad knang tga cdo lng. My # is 09263321469. 000 Hai Kuya Sonny hanap po ako ng txm8 girl 14-15 lng pog, I,m Gerald, dingrt ko cha Alvarado Family. Tnx. (09061943450) 000 Gdnun kuya gret ko sa akong mga classmates sa SPC cna Salon, Paasa. Jhed Samora, Neil, Ian og c Kim. Tnx po…God bless. Ds s Reynald/09351863305. 000 Hi kuya son gud am, I wanna gret 2 all my frds especially 2 my lve in Camiguin. Tnx kuya. (Frm, Diem) 000 Hai Kuya Sonny hanap po ako txm8 na gay 15-18 lng poh ung mahilig sa gwapo at macho, pwha nko, btw, tnx and more power. I’m JM/09061943450. 000 Hi kuya gr8 q sa akng momy, cousin ngac mary nd Johnny. Sa aq pud crush nga c Carl. Plz po don’t publish/show my #. Tnx. 000 Hi kuya! Ngita ko txm8 boy 25 above m2m. Here’s my # 09327844261. 000 Hai kuya gud nun…henge ko ug txm8 kanang wafa ug puti. I’m Mark/09263685504. 000 Hai kuya gd pm greet ko sa mga guard s golf state spcelly ky Belgado.(From 09352943295). 000 Gudnon Kuya Sonny, I ned txm8 ung boy 17-20 above, tnx kuya and more power it’s me LalyN dz iz my # 09057197335 tnx kuya. 000 Hai kuya son greet lng naku ang mga Dingal Family og Degumbis Family…ngau d ai ko txm8 kuya kanang boy 15-25 yr/old. Juvelen ni/09264412384. 000 Hi kya Son,grit ug rgards lng tanan ece5 na tga MUST, b,latd 27th b-day pud kng Engr. Estampa, hai. Frm Jen/09179973780. 000 Gud eves kuya sonny. Gret lng q sa tga Sugarland Furniture nga cla ne Adrian og c Paulmark nga kusog mo sander. Ngau q txm8 23 pdulong 27. Johnmark ako nym, tnx kuya more power. Mao ni aq # 09359309510.
KAHULOGAN SA DAMGO
12,000 ka mga damgo ang mahubad
tm/globe: 09359727899 ug tnt/smart: 09462202141
DAMGO: Kuya Sonny, unsay hubad sa akong damgo nga ako GIGUTOM. (John) KAHULOGAN: Ang buot ipasabot niana, wala nimo maangkon ang kalipay diha sulod sa imong panimalay. Kung menyo ka na, buot ipasabot nga walay kalipay ang inyong pagkamagtiayon. *** DAMGO: Kuya Son unsay hubad nga nagdamgo ko og KUTSILYO. (Maning) KAHULOGAN: Ang buot ipasabot niana nga nakalingkawas ka sa kalisdanan. *** DAMGO: Unsay buot ipasabot sa akong damgo nga MAIS (CORN) (09229199478) KAHULOGAN: Nagpasabot kana nga malipayon ug malampuson ka. Kung nakakita ka og tawo nga namudyot og mga mais, imong maangkon ang kalipay ug tingusbawan uban sa imong mga higala ug paryente. *** DAMGO: Sa akong damgo ko nga gipaak ako sa IRO (DOG). Thanks Kuya Sonny. (Marvin) KAHULOGAN: Nagpasabot kana nga maglalis mo sa imong kapikas sa kinabuhi ug makakita ka og kalalis sa negosyo. *** DAMGO: Sir gud am. Nagdamgo ko NGALAN sa TAWO ug KWARTA. Unsa man pasabot ani. (09488136034) KAHULOGAN: Nagpasabot nga magpalipayon ka ug makatigom ka og salapi. Kay uban sa imong damgo ang kwarta nagpasabot nga aduna kay kabalaka apan mas daghan ang kalipay. *** DAMGO: Nagdamgo ko og NUMBER kuya. Unsay buot ipasabot niana. (Elvie C.) KAHULOGAN: Adunay imong kabilinggan nga wala masulbad diin maoy makahatag kanimo og bug-at nga panglihoklihok ug kakulang sa kalipay.
E-TEXT ANG PROBLEMA SA BARANGAY Kuya, dinhi sa Barangay Bugo adunay mga zona nga NGITNGIT tungod kay wala ma pulihi ang naponder na nga mga bombelya. Lain ra ba ni among konseho diri kay dugay kaayo maka-puli sa suga nga bag-o, mga luyahon kaayo among barangay officials diri, pulos sila mga DAWLIMS (Dawat Limpyo).Ayaw lang e-mantala akong cell number. (Benggoy) TAMBAG: Benggoy adunay panahon nga malangan ang pag-purchase kon pagpalit sa bulb kay naay proseso niaana. Kuhita ang inyong kagawad nga maoy chairman sa committee on infrastructure aron iyang maaksyonan kana. Committee chairman, susiha usab ang mga zona nga walay mga suga, ayaw usab pag-dawlims diha.
Kapalaran 7 SINYALES UG KAPALARAN
Sa Pagkahimugso TM/GLOBE 093597227899 TNT/SMART 09462202141
E-text ang imong birthday {bulan, pitsa ug tuig}. Unsa imong gender {lalaki ka o babaye}. Asa ka gipanganak {balay ba o sa hospital}. Asa ikaw karon nagpuyo {lungsod ba o sa syudad}
PANGUTANA: Kuya Sonny, ang akong birthday Abril 26, 1960. Usa ako ka babaye. Gipanganak sa hospital. Ania ako karon magpuyo sa syudad. (From, 09462785701) SINYALES UG KAPALARAN: Dili ka hambogira ug mapa-ubsanon ka. Kung makabati ka sa mga pagda-ut batok kanimo imo lang kining ipalabay. Usahay maulawon ka apan makig-atubang gihapon ka ngadto sa mga tawo. Ang dagan sa imong kinabuhi kanunay ikaw gapaningkamot aron makab-ot ang tingusbawan. Adunay imong anak nga makalampos sa pagtu-on. Usahay ulawon ka apan mas daghan nga agresibo ka. Ipadayon ang imong paningkamot kay moabot kanimo ang kaharuhay sa pagpuyo.
Inadlaw'ng Horoscope Gi-research ni Sonny David
AQUARIUS (Enero 20-Pebrero 18) Karong adlaw imong matagamtam ang dakong kalipay. Swerteng plano, Mangamigo. PISCES (Pebrero 19-Marso 20) Hatagi og dakong bili ang gimbuhaton sa panimalay tungod kay makaayo kini kanimo. Swerteng plano, mopalit og butang. ARIES (Marso 21-Abril 19) Ganahan ka og butang nga dili imo apan imo lang kining lantawon. Swerteng plano, tingusbawan. TAURUS (Abril 20-Mayo 20) Adunay moduol kanimo aron magpatabang. Swerteng plano, negosyo. GEMINI (Mayo 21-Hunyo 20) Dawata ang ihatag kanimo. Swerteng plano, magpalit og bag-ong butang. CANCER (Hunyo 21- Hulyo 22) Ayaw kabala kay adunay dugang pa nga grasya. Swerteng plano, magtext sa higala. LEO (Hulyo 23-Agusto 22) Naay tawo nga mangita nimo alang sa tinarong nga tuyo.Swerteng plano, mobakasyon. VIRGO (Agusto 23-Septiyembre 22) Hinumdomi siya kay motabang kanimo. Swerteng plano, magtanom. LIBRA (Septiyembre 23-Oktobre 22) Adunay moduol nimo aron ikaw tabangan. Swerteng plano, mangamigo. SCORPIO (Oktobre 23-Nobiyembre 21) Hatagan ka og dakong kalipay. Swerteng plano, pangluto. SAGITTARIUS (Nobiyembre 22- Moabot kanimo ang imong gipaabot. Swerteng plano, mo-aten sa pangilin. CAPRICORN (Disyembre 22-Enero 19) Kung masulob-anon ka karon, ugma mawala na. Swerteng plano, negosyo.
8 Kasayoran
Mindanao
Martes, Hunyo 28, 2011
Dili supak si mayor
MAS makaayo sa nasud Pilipinhon kon ang pagpili sa mga Senador himoon sa matag rehiyon. Mao kini ang sugyot ni Mayor Vicente Y. Emano, ning siyudad, sa usa ka pamahayag, bag-ohay pa lamang. Ang Mayor miingon nga sa maong paagi, makabaton gayod sa tingog didto sa hawanan sa Senado ang matag rehiyon sa nasod. “Kaniadto ug hangtod karon, pabor ako sa Federalismo nga sistema sa pang gobyerno. Apan lisod kini makab-ot, busa, ang pagpili sa mga Senador nga himoon sa matag rehiyon, usa ka maayo nga alternatibo. Hinaot matun-an kini sa atong mga nasodnong magbabalaod,” dugang sa Mayor. Ubos sa Senate Resolution No. 10, ang mga federal estates nga himoon unya, maga langkob ning mosunod: Northern Luzon, Central Luzon, Southern Tagalog, Bicol, MinPaRom kon Mindoro, Palawan ug Romblon, Eastern Visayas, Central Visayas, Western Visayas, Northern Mindanao, Southern Mindanao and the State of Bangsamoro. Nagtuo ang Mayor nga ang “decentralization” sa gahum maoy magdala sa gikinahanglan nga kalamboan sa tanang rehiyon sa nasud. lorebeth requiroso
Makatabang sa pag usab sa habit of diseases
Gipangunahan ni Kongresman Rufus Rodriguez sa segundo distrito sa Cagayan de Oro ang groundbreaking para sa pagpasemento sa dalan diha sa Gemelina Street, zone 6, Barangay Bugo nga nagkantidad og P2.5 milyones ka pesos. Uban ni Kongresman Rodriguez mao sila si Barangay Kapitan Raul M. Aleria, Kagawad Allan Igot, Kagawad Ruby Jamero ug District Engineer Allan Borromeo sa Department of Works and Public Highways (DPWH) dinhi sa amihanang Mindanao.
Rollback sa presyo sa gasolina gipatuman Sinulat ni ALMA L. TINGCANG
ANG mga kumpanya sa lana mipakunhod sa presyo ning tapos sa semana tungod sa nagkaubos nga presyo sa kalibotanong merkado. Ang Pilipinas Shell Petroleum Corp., Chevron Philippines ug Seaoil Philippines mipaubos sa presyo P1.75 matag litro alang sa krudo, P2 kada litro sa gas ug P0.75 alang sa unleaded ug regular nga gasoline gikan 12:01 gani-
nang buntag, Hunyo 26. Samtang ang Petron Corp., Total Philippines, Phoenix Petroleum ug Eastern petroleum mipatuman sa rollback sugod ganinang alas 6 sa buntag, adlaw’ng Dominggo, Hunyo 26. Ang kataposang increase sa presyo nga 25 sentabos kada litro sa diesel ug kerosene niadto pang Hunyo 25. Walay nahitabong pagsaka sa presyo sa gasolina.
Ang price monitoring sa Department of Energy (DOE) nagpakita nga ang presyo sa krudo adunay net increase nga P7.95 matag litro year-to-date samtang ang gasolina nagpabilin diha sa P6.47 kada litro. Sumala pa sa DOE sa ilang monitoring niadtong Hunyo 21, nagtuo ang mga international analysts nga ang US dollar maoy kinakusgang factor nga nagpakunhod sa presyo sa crude oil.
Bawal ang pagkuha og balas, graba gikan sa baybayon: ENRO MATI City, Davao Oriental––Gibutyag sa personahe sa Environment and Natural Resources Office (ENRO) sa provincial local government unit sa Davao Oriental nga bawal gayud ang pangkuha og balas ug graba sa bisan asa nga baybayon. Si Derbert General sa ENRO nagpasabot sa usa ka Multi-sectoral Forest Protection Council meeting nga ang balaod nga Batas Pambansa 265, nagmando nga mahimong mabilanggo sulod sa unom ka bulan ug multahan pa gayud og P1,000.00 ang
Balita
masakpan nga nanguhag balas ug graba sa bisan asa nga baybayon. Sa nahisgutang tigom nga gipangulohan ni City Councilor Allan Andrada niadtong Hunyo 23 sa SP Session Hall sa Mati, gipasabot kini sa mga personahe sa ENRO human nagpaabot og reklamo si Barangay Kapitan Minda Morales sa Barangay Lawigan. Morales nagtaho nga ang dagat sa ilang barangay nisulod na sa kabalayan human nga ang baybay gipanguhaan og balas.
Gitug-an ni Morales nga ang nanguhag balas mao ang mga ginikanan sa mga nagtungha sa elementarya sa ilang dapit human gisugo sa magtutudlo nga ang ginikanan nga makadala og 50 ka sako nga balas, kambyohan og isa ka sako nga bugas, ug ang balas gamiton sa stage nga ipatukod sa eskwelahan. Dugang gipasabot sa ENRO, nga ang Million Trees Movement of Davao Oriental, halos katulo sa isa ka semana nagapatanom og kahoy sa bisan asa nga dapit
sulod sa probinsya, ug dili sa panahon lamang sa kasumaran sa pagkatukod niini sa matag Hunyo 22 sa matag tuig kay matag karon ug unya adunay mga hangyo nga magpahatod og libre nga semelya sa kahoy diin motabang pa gayud sa pagtanom ang mga kawani sa ENRO. Kini nga pagpasabot sa ENRO ilang gihimo agig pagtubag sa giingon sa isa ka City Councilor sa Mati atol sa mao nga tigum nga sa matag tuig lang nagatanom ug kahoy alang sa Million Trees sarx lanos Movement.
Gahappon atong nahisgotan ang habit of diseases nga Panglawas mo nahimong resulta sa dili maayampingan ko ong nga ekonomiya. Ayaw ug sugot nga tungod lang sa dili maayong ekonomiya mag masakiton ka. Kay ang ubang tawo wala musogot niana. Wala sila musogot nga macontrol sa dili maayong situation ang ilang kinabuhi. Puede usab nimo kining mahimo nga nagpasabot nga ikaw gayud ang nag tag-iya sa imong kinabuhi nga gihatag sa imong Dios. DORWIN LAJOT Niay makatabang kanimo sa pagcontrol o makatabang sa pagmanage sa imong panglawas. Mao kini ang mga nasulayan na nga paagi sa DL8 PAIN AND MASSAGE THERAPY CENTER. Daghana ug butang ang gulay sa imong plato kaysa kan-on nga rice o karne. Unaha ug kaon ang prutas sama sa apple, saging hinog, nangka , avocado nga hinog kung available. Bisitahe ang imong mga amigo nga suod aron maghinabi kanila sa mga positibong pulong ug butang. Kay usa kini ka positibo nga attitude kaysa mag sige ug hisgot sa mga problema sa imong kinabuhi sama sa utang ug umalabot nga problema. Dili kini makaayo kay gani, dili nimo masulbad ang problema sa ingon niini nga paagi. Exercise 30-45 minutes 5x a day o paspas nga lakaw sa sayo sa buntag o sa hapon. Puede usab sa mall. Ang window shopping dili kini maayo sa mga emotional buyer apan makatabang kini kay gitawag nako kini nga usa ka form of exercise kung wala kay plano sa pagpalit dayon. Apan may benepisyo ikaw nga nakuha sama sa pagpalihok sa mga ugat sa atong unod ug muscles ug nakapalingaw sa imong mata. kay usahay, wala nimo damha nga niabot na ikaw sa usa ka oras sa paglakaw lakaw pinaagi sa pag lantaw sa mga baligya sa mga tindahan. Sleep early before 11pm. Kay ang atong lawas mutrabaho sama sa paghinlo, pagrepair sa mga nadaot sa tibook adlaw nato nga pangabudlay.Makapahulay usab ang imong mga unod gikan sa kahago. Makapaalerto kini sa atong utok ug disisyon. Kay mas daghan ug kaso sa mga vehicle accident gumikan sa kulang ug tulog sumala sa mga survery. Kaon sa taugi or pinatubo nga mga beans, sama sa mongoes, soy beans ug liso. Ang pinakadabest nga pagluto niini fresh salad with lemon, raisins, tomatoe. Hugasan sa insakto before isagol sa ubang gulay. Ang pagkaon sa mga pinatubo o taugi nga mongoes, maoy pinakahealthy nga paagi sa pagkaon sa gulay. Kay loaded kini sa vitamins and minerals sumala sa mga nutrisyonist. Batasana ang pag inum sa warm water with lemon sa pagmata. Ang suggested dossage sa pag inum sa pagmata mao ang 2-4 Glasses sa pag mata. Ug batasana usab sa pag inum sa tubig in between meals.Ang ingon niini nga paagi makapalihok sa atong lawas, digestion ug makapahinlo usab sa atong lawas. Makapugong usab sa dehydration. Kay ang atong lawas sama sa mga hamtong muabot kini sa 70% water. Pag huna-huna sa positibong pagawi, mga pulong aron kung mag estorya kamo sa imong mga higala, mga positibo nga pulong ang magagula sa imong baba. Ang positibo man gud nga mga pulong dili lang makahatag ug maayong relasyon sa imong higala apan makahatag usab kini ug maayong relasyon sa imong huna-huna ug lawas. Dili kini makapaluya sa imong mga nerves. Ang paghuna-huna sa positibo taliwala sa kalisod, pagduha-duha dako usab kini nga tabang sa pagpugong sa kadaot sa atong adrenal glands ug kidney ilabina ang kasing-kasing sumala sa mga pagtuon. Lisod kini nga buhaton apan kung imong kining ibutang sa huna-huna ug imong anaron sa panahon nga dili maayo maanad ug mamaster nimo ang imong kinabuhi. Ang pag-inum usab sa mga supplement nga natural dako usab ug tabang sa atong lawas aron magnormal usab ang ilang functions. Aron magiyahan ka sa dugang nga mga epektibo nga supplement ug mga giya sa ubang therapy, paminaw sa PANGLAWAS KO BANTAYAN KO ni DORWIN LAJOT matag alas 8:30-9:30pm sa DXCC MONDAY TO FRIDAY or pakigkita kanako sa DL8 atbang sa JETTI GASOLINE STATION SA CAMAMAN-AN.
Mindanao
Balita Martes, Hunyo 28, 2011
‘Homeless’ Butuanons gi-atiman BUTUAN City – Kawhaan ug unom ka bag-ong housing units ang gipaabot nga mahuman sunod bulan diha sa 51 ektaryas nga relocation site sa Brgy. Pagatpatan ning dakbayan. Ang maong kabalayan kabahin sa Grand GK Build program ni City Mayor Jun Amante, inabagan sa mga nagpakabanang indibiduwal ug non-government organizations, ingon man usab sa mga kawani sa gobyerno. Sumala ni Mayor Aman-
te, ang nahisgotang housing units gitukod pinaagi sa gitawag og “padugo” o “bayanihan system” diin ang mismong mga benepisyaryo ug natungdang mga grupo maoy mamanday, mopintal, mo-file sa hollowblocks hangtud nga mahuman. Aduna pay laing 46 ka housing units ang tukuron diha sa 11.7 ektaryas nga relocation site sa Barangay Mahay. Tinguha sa gobyerno ning dakbayan nga makaangkon og disyenting balay ang 2,800 ka mga
Butuanon nga nanimuyo karon kilid sa Agusan River nga sagad ma-igo sa lunop ug baha. Sa pagkakaron, kulang og salapi ang gobyerno sa dakbayan alang sa housing program niini, apan bintaha na lang kay miabag ang Gawad Kalinga ug NGOs, ingon man usab ang mga kawani ug mga opisyal sa gobyerno, matud ni Mayor Amante. Target sa city government nga makatukod og 12 ngadto sa 14 ka kabalayan matag tuig alang sa mga homeless nga Butuanon.
MALAYBALAY City – Magsugod karong adlawa ang 2nd National TVET Competency Assessment and Certification (NATCAC) Week. Niining semanaha, gipaabot nga mopasar sa assessment ug ma-certify ang daghang skilled workers,
trainers ug mga gradwado sa Technical Vocational Education and Training (TVET) sa Bukidnon alang sa talagsa lamang makaplagan, apan pinangita nga mga trabaho sa nagkalainlaing mga industriya. Matud ni TESDA Provincial Director Catherine
Milagros Galapon Orivu, ang makapasar sa gikinahanglang ‘competencies’ hatagan og national certificate (NC) ug ilakip sa nasudnong listahan sa Filipino skilled workers and technicians. (fil deo, uban sa report ni dylin marie s. omana, pia-10)
BUTUAN City – Maghi-usa ang DAR, DA ug DENR pag-ugmad sa kaumahan sa Caraga Region subay sa International Fund for Agricultural Development sa United Nations (IFAD). Matud ni DAR 13 Regional Director Faisar Mambuay nga una pa niini, nakigtagbo ang IFAD Design Mission uban sa mga ahensiya ug mga indibiduwal sa Caraga Region mahitungod sa mugnaon nga developmental project designs.
Giduaw sa team ang kalungsuran sa Kitcharao, Agusan del Norte; Barobo, Surigao del Sur ug Bunawan, Agusan del Sur. Sa Bunawan sila gidawat ni Mayor Edwin Elorde. Ang team gilangkob nila ni IFAD Countr y Program Manager Youqiong Wang, Mission Team Leader Michael Rayner, IFAD Country Program Officer Yolando Arban, Infrastructure Specialist Enrique Tajanlangit, Agribusiness Specialist
Larry Digal, Procurement Specialist Dulce Cacha ug Gender Specialist Virginia Verora. Gitoohan nga kung maghi-usa ang DAR, DA ug DENR diha sa pagimplementar sa IFAD, modugang angbenepisyo sa lima ka clusters sa Agrarian Reform Communities (ARCs) sa Caraga Region. (arjay s. felicilda, caraga bureau chief, with report from dar 13 info officer joie l. ceballos)
MARAWI City- Kini nga palisiya gipatuman karon sa Marawi City, dugtong sa kampanya batok sa tuberculosis (TB) ug subay sa Ordinansa 018-2011. Sa report ni Ms. Apipa Bagumbaran sa Philippine Information Agency (PIA-
Marawi), ang mga botika dinhi ning maong dakbayan dili na tugtan sa pagbaligya og druga batok sa TB, kung walay resita sa doctor. Multang P1,000 batok sa first-time violators; P3000 ug warning batok sa secondtime offenders ug P5,000
ug revocation sa business license batok sa third-time violators. Ang ordinansa gisponsor ni City Councilor Abdani Alonto, chair sa committee on health sa Sangguniang Panglunsod. (fil deo)
Sinulat ni Arjay S. Felicilda Caraga Bureau Chief
TESDA assessment sugod karon sa Bukidnon
DAR, DA ug DENR ma-usa sa IFAD
Walay resita, walay druga
Kalamboan 9 PhilHealth moabaga sa galastuhan pagpatambal sa mga kabus nga miyembro Sinulat ni GIDEON C. CORGUE
SI Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) president ug chief executive officer Rey B. Aquino ning Martes mipahibalo nga ang nasangpit nga ahensya sa dili madugay moabaga sa kinatibuk-an nga bili sa galastuhan pagpatambal sa tanang accredited government hospitals alang sa ilang “gisponsoran nga mga miyembro. Atol sa gipahigayon nga Communications and News Exchange (CNEX) Forum sa Philippine Information Agency dakbayan sa Quezon, si Aquino mipahayag nga ang PhilHealth nag-andam alang paglusad sa “No Balance Billing” policy sa gi-sponsor nga mga miyembro kinsa makapahimulos sa “11 nga medical ug 11 surgical” procedures nga nahilakip sa health insurance agency. Ang sponsored members nagagikan sa pinakakabus nga hut-ong sa popolasyon kansang galastohan sa pagpatambal pagaabagahon sa nasudnong kagamhanan, local government unit, o ba kaha sa uban nga mga sponsors. Ang hepe sa PhilHealth nagkanayon nga ang no balance billing yano nga nagpasabot nga human ang sponsored member nakapahimulos sa iyang kaugalingon sa procedure, ang miyembro makagawas sa balay tambalanan nga walay ni usa ka dako nga sentabo mabayran gikan sa iyang kaugalingon nga bulsa sanglit ang ahensya maoy mo-abaga sa kinatibuk-an nga bili sa pagpatambal ilawom sa iyang rate payment scheme. Sa rate payment scheme, ang 22 covered procedures pagabayaran sa case rate basis, matud pa niya. “Kini nagpasabot nga ang mga balay tambalanan pagabayran sa fixed amount aron pag-cover sa kinatibuk-an nga bili sa medical ug professional services nga ilang gitanyag sa (PhilHealth) member,” dugang pa niya. Hinoon si Aquino wala miingon nga kon kanus-a sila mopatuman sa polisiya tungod kay sila ang moduso sa final draft sa mga kalagdaan nga kalabot sa case rate payments alang sa pag-uyon niini sa Board. Naglakip sa mga kasong medical nga mahiapil sa maong programa naglangkub sa pagtambal sa dengue, pneumonia, essential hypertension, asthma, typhoid fever, cerebral hemorrhage, acute gastro interitis, ug newborn care packages, pahayag pa niya. Samtang sa surgical cases, si Aquino mipahayag nga ilang gilakip ang radiotherapy, chemotherapy, normal spontaneous delivery, Caesarean section, hysterectomy, appendectomy, colistectomy, mastectomy, thyroidectomy, ug Dilation and Curettage procedures, ug daghan pang uban. Dugang pa ni Aquino nga kini nga mga cases naglangkub sa sobra sa 50 porsiento sa tanang higayon. “Kining 22 cases ang anaa sa talaan sa mga procedures nga sagad mapahimuslan ug pagabayran sa PhilHealth, busa kita ang nahatagan ug kaseguruan nga daghan nga mga miyembro ang matinud-anong modayeg ning maong mahinungdanon nga kalamboan,” matud pa niya. Kalabot niini mokabat sa 90 porsiento sa mga hospitals sa tibuok nasud ang kasamtangn nga accredited sa PhilHealth, panapos nga pahayag ni Aquino, (CNEX 6-26-11/ GCC/PIA9, Pagadian City)
10 Kalingawan SUDOKU How to play the game? Fill in completely every rows, columns and diagonals of each puzzle without repitition of the same digit.
Mindanao
Martes, Hunyo 28, 2011
Balita
CIRCLE A WORD
Ang miagi
abbe aryabhata bolyai boole cantor cartan cavaleiri
conon dirichlet engel fourier kronecker leibniz levi civita
libri louville maclaurin madelbrot noether riemann
Wala mokaon AMO: inday gipatotoy na nimo ang bata? Maid: Yes mam! Gipatotoy na. Amo: Ang sir nimo ningkaon na? Maid: Naah! Mam, dili man mukaon si sir, gipatotoy na lang pud nako.
Rape
CROSSWORD puzzle ACROSS 1. Egg-shaped 10. Florante’s love 11. Panama or Suez 13. Poker stake 14. Not frigid 15. Exist 16. Golf peg 17. Enjoyable 18. Body of water 19. Plural ending 20. Lie 21. Frigid 22. Container 23. Cattle animal 24. Give caution 26. Witch 27. Tantalum’s symbol 29. Ms. Mina 30. Period 31. Milk cap toy 32. Caller_ 33. Allow 34. Mafia don title 35. Misplaces 37. Type of situation 38. Elasticity
CHESS PUZZLE No. Chess puzzle No. 15
White to MOVE mate in 3 Solution to puzzle No. 14 1. Qxf7+ Kh8, 2. Ng6+ hxg6, 3. Qxg7 checkmate.
DOWN 1. Enliven 2. Paths 3. Stringed instrument 4. Anger 5. Father 6. Clickable picture 7. Feline 8. Article 9. Tag 12. Metallic element 14. Center 17. Biblical fruit 18. Spread 20. Devotee 21. Component 22. Chest wear 23. Isle 24. Cry 25. Passion 26. Headgear 27. Subject 28. Extreme pain 30. Lucy’s husband 31. Chess man 33. Miserables 34. Sebastian the runner MP 36. Opposite of NW 37. Nickel’s symbol Ang tubag sa miagi
ATTY: asa ka pagkahitabo sa rape? JUN: sa kamaisan ATTY: nag-unsa ka didto? JUN: nalibang! ATTY: pila ka kadupa gikan sa krimen? JUN: naa bay malibang magdupa-dupa???? Ayaw pagbugal-bugal ‘atorni uy!
hearing for
3 days
208 218 217 238 284
Kalipayan 11
Mindanao
Balita Martes, Hunyo 28, 2011
WIN & HELP: SUPPORT GOVERNMENT’S PCSO DRAW RESULTS (JUNE 27, 2011) SUERTRES RESULTS CHARITY PROJECTS, SUPPORT PCSO DATE 11 am 4 pm 9 pm 11a.m. - 23-21 4p.m. - 05-30 9p.m. - 14-24
18-22-44-53-29-13 Jackpot Prize: Php59,638,629.60 32-11-23-45-42-21 Jackpot Prize: Php28,135,306.80
MGA PANGINDAHAY NI MR. SUPERTRES
Pasakay: 8
Sunod na kaayo ang mga odd digits tiaw mo 7-2 ang score. Busa take 2 ta sa 0-2-4-6-8 ug bantayanan nga 4-2 combiramble mga nations. Kusog na kaayo ang 8 karong adlawa. Congrats ha! Mr. Supertres yesterday’s MAGIC ANGLE
DRAW DATE: JUNE 27, 2011
36-32-16-01-20-39 Jackpot Prize: Php6,746,607.00
PA SWERTE
481-402-482 sure basta
1 4 5 6 2-3 7 8 9 0 PLAYING NUMBERS
11 a.m. - 5-3-7 4 p.m. - 3-3-6 9 p.m. - 7-9-6
4-D - 5-5-5-3
5 3 3 1 4 7
2 8 4
1 0
2 8 4
5 6
MAGIC ANGLE
14-30-07-13-42-29 Jackpot Prize: Php18,860,232.60
6
018 281 208 831 1 4 5 830 480 6 2-3 7 238 483 8 9 0
June20 - 696 - 444 - 429 June21 - 427 - 288 - 990 June22- 289 - 820 - 321 June23- 457 - 670 - 635 June24 - 453 - 674 - 913 June25- 422 - 561 - 111 June26- 507 - 399 - 171
0
Gitalikdan lang ni Tom ang 4 samtang gitudlo sa arrow ni Jerry ang 2 nga duol kaayo sa 8. Delikado sab ang 1 ug 0.