Mindanao
Balita Inadlaw’ng kasayuran ug kalingawan Vol. I No. 52 Cagayan de Oro City
Sabado, Hulyo 16, 2011
P8.00 jhonavelle lim pantoja 14 years old, 3rd year school student of St. Paul Institute of Technology, Iligan City Ang Mindanao Daily Balita mo-mantala sa mga lokal talents ug mga modelo. Para sa inyong kontribusyon, i e-mail ang post card photo apili og mga impormasyon:
e-mail: mdb.facelook@gmail.com
P2
ANG PANAHON KARON
Posible nga mamahimong hingpit nga bagyo ang low pressure area nga nakit-an sa pag-asa nga adunay gilay-on nga 700 kilometros sidlakan bahin sa Virac, Catanduanes. Ang Mindanao makasinati og pag-ulan ulan.
bedol mosurender?
P2
emano
Misamis Oriental Meteors takes a break from the ongoing Liga Pilipinas Conference Super Leg and took time to share gifts to patients at the pedia ward of the Northern Mindanao Medical Center the other day.
9 ka P3 empleyado gisuspenso
2 Balita DILG dili makasilot kang ‘Inday Sara’ Childrens survival Mindanao
Sabado, Hulyo 16, 2011
GI-ANGKON karon sa Department of Interior and Local Government (DILG) nga dili sila makapahamtang og silot ngadto kang Davao City Mayor Sara Duterte-Carpio human niya gisuntok ang court sheriff nga si Abe Andres niadtong Hulyo 1. Giklaro ni DILG Secretary Jesse Robredo niadtong Biyernes nga dili sila makapahamtang ug silot kang Mayor DuterteCarpio tungod kay walay sumbong o kaso nga gipasaka batok sa mayor ngadto sa DILG.
Gitapos na usab sa DILG fact finding team ang ilang gihimong imbestigasyon sa maong insedente ug ang resulta ilang isumite ngadto kang President Benigno Aquino III sunod semana. “I won’t go into the details of the report yet, but process dictates that there has to be a formal complaint filed before the Office of the President before we can act on it. And that’s the only time we can impose sanctions,” pasabot ni Robredo. Dugang ni Robredo
nga ang gihimong imbestigasyon usa lamang ka “recommendatory in nature” ug magsilbi nga “guidelines” ngadto sa lokal opisyal kung unsaon pag “behave in public.” “This report will not only be for Mayor DuterteCarpio but for all our local officials on how they should behave,” matod pa ni Robredo. Human sa iyang 5 ka adlaw nga “leave” si Mayor Duterte-Carpio mibalik na sa iyang trabaho isip mayor sa dakbayan sa Davao. Si Mayor DuterteCarpio mi-file og “leave of
GIBUTYAG ni Interior Secretary Jesse Robredo nga nanawag sa mga opisyales sa Department of Interior and Local Government (DILG) si kanhi Maguindanao provincial elections supervisor Lintang Bedol ug miingon nga siya andam nga motahan. Dugang ni Robredo nga aduna na silay kasayuran kung hain nagtago si Bedol ug nga sa dugay
o madali ila ra gihapon kining makit-an. Si Bedol, kinsa nagtago-tago mga upat na ka tuig ang milabay, ang nagpadala og “surrender feelers” human sa iyang interbyo sa usa ka television network diin iyang gipasanginlan si kanhi Presidente Gloria Macapagal-Arroyo nga maoy hinungdan sa grabe nga pagpanikas sa 2007
eleksyon nga nahitabo sa Maguindanao. Ingon pa ni Robredo nga ang DILG nakig-koordinar na sa Commission on Elections (Comelec) aron sa pag serve sa warrant of arrest nga gi-isyu sa Comelec batok ni Bedol. Matod pa sa report sa television network nga si Bedol mo-adto sa Manila. Pero ang Criminal In-
vestigation and Detection Group (CIDG) sa kapolisan ang wala pa makadawat sa warrant nga gi-isyu sa Comelec batok ni Bedol. “We’re still coordinating with the Comelec,” matod pa ni Chief Supt. Benito Estipona, ang deputy sa CIDG director. Si Robredo midugang nga si Bedol adunay pagduha duha nga mopatimaw tungod sa warrant.
MPM PORK & BEEF RETAILER
residential lot for sale
Sinulat ni RUEL PELONE
absence” aron paghatag og higayon sa gipahigayong imbestigasyon. Kahinumduman nga gisuntok ni Mayor Duterte-Carpio si Andres tungod matod pa sa wala pagpaminaw niini sa hangyo sa mayor nga hulaton usa siya og duha ka oras sa dili pa sugdan ang demolition sa mga balay sa Agdao district aron malikayan ang bayolente nga panghitabo. Bisan pa sa hangyo sa mayor ang demolition gipadayon sa sheriff diin ubay-ubay ang nasamdan.
Bedol mosurender sa DILG?
NONOY LECHON SERVICES OFFERED OUT OF TOWN ORDER Wedding • Anniversary • Birthday • Party Located at 31-22 Brgy. Nazareth, CDO & Westfield Subdivision, Brgy. Iponan, Entrance Brgy. Balulang For more details, contact Tel. No.: 309-5276 Manager: Hermilino Villalon
“ORDER NA OG LECHON”
Dealer of fresh pork & beef and balbacua
133 sq meters
Located at:Ground floor Cogon Market, Capt. Vicente Roa-JR Borja, CDO Mr. & Mrs. Mando/Perlita Maghinay - owner
Located at: F.S. Catanico, Cagayan de Oro City
Contact: 09997997008
DIRECT BUYER ONLY
WANTED
MASSAGE THERAPIST Female, 20-35 yrs. old, single or married, experience not necessary, willing to be trained. Apply asap at:
Tiano-Yacapin Sts., Cagayan de Oro City Contact No.: 09228844281
B-B SANCHEZ
PONING BARON INTERONE tion, ilabi na kadtong namaligya sa ilang boto panahon sa eleksyon “walay moral authority nga mo question sa corruption” ingon sa usa ka progressive o concerned lawyer just to mention some “SORE TO THE EYE” ( sore eyes pwede na rin ha! Ha! Ha!) Ang dili tawhanong kahimtang sa atong mga igsoong “badjao” nagpabilin hangtud karon nga uncivilized ug illiterate, 6 months babies pataas gigamit sa ginikanan pagpanglimos, kung mitoo kita nga naay kalag ang tawo. Ang kalag sa usa ka badjao pareho gayud sa usa katawo nga nagtoo sa iyang kaugalingon nga may panalangin sa kahitas-an, dugang pa ni ini ang mga street children unsa may kaugmaon nga nagpa abot kanila? Bothers and Sisters sa atong pagsimba, ug pag-ampo sa atong halawom na pamalandong makapangutana kaha kita niini: “Am I part of the problem o part of the solution? Hangtud sa sunod maayong adlaw sa tanan and more power to all!
Balita
basallajes
COCO LUMBER & STICK DEALER
FARM PRODUCTS DEALER
J.R. Borja, Cagayan de Oro City
CELL. #: 0908-1067819 0917-3047221
Owner : MR. RENIE BASALLAJES
GUSA EAST BOUND PUBLIC MARKET GUSA, CAGAYAN DE ORO CITY
Balik Lantaw
Mindanao
Blessies Facial Center For your VEGETABLES Needs contact:
SEVEN out of 10 children live below the poverty line where conditions are described by the lack of proper nutrition and special protection from all forms of abuse and exploitation which are prejudicial to the children’s genuine development. The 1987 Philippine Constitution provides: “The state shall defend the right of children to assistance it also mandate the establishment of coordination mechanism at the local level specially the Barangay councils for the protection of children (BCPC). Likewise, Republic act 7610 known as “special protectopn of children against women, against women child abuse, exploitation and discrimination act. (Daghan pang mga related laws and proclamation) piro walay kasulbaran ang problema sa pang abuso sa mga kabataan, hinoon mas mi grabe pa. Seven out of 10 Filipinos believe o mi too nga da ghang balaod nga nakapatik sa atong Konstitusyon (1987) nga pro-people ug pro-life. For it to be implemented, ang gikinahanglan gyud mao ang “political will.” Gikinahanglan sab sa katawhang Pinoy nga maghiusa gayud para ma-implementar ang mga bala-od kay kon magsige ta ug tagad sa atong mga opisyal sa gobierno nga magpakita lang panahon sa elec-
Balita
tel. no.: 856-1671
For subscriptions and advertisements contact advertising department. Tel. Nos.: 856-33-44/74-53-80 Globe: 0917-712-1424 SunCell: 0923-432-0687 PLDT Mobile : 088-587-1390
Kasikas 3
Mindanao
Balita Sabado, Hulyo 16, 2011
9 ka empleyado gisuspenso ni Emano
WALAY trabaho sulod sa tulo ka bulan ang usa ka dump truck driver samtang 7 ka miyembro sa Roads and Traffic Administration kon RTA ang ang mopahulay una og 10 ka adlaw human sila gipangsuspenso ni Cagayan de Oro Mayor Vicente Emano. Sa miaging semana laing 9 pa ka mga emp-
leyado sa City Hall ang gisuspenso ni Mayor Emano tungod sa ilang pagkabadlungon. Ang dump truck driver nga wala nganli gisuspenso og 3 ka bulan human kini nga nakabangga og motorsiklo samtang ang 7 ka traffic aides gipapahulay sa mayor tungod sa ilang “pagkabulakbol.” Wala usab pasweldohi sa mayor ang usa
illegal loggers niadtong Mayo ning tuig, ang Department of Environment and Natural Resources nakapasaka na ug 298 kaso sa illegal logging nga naglambigit sa mga lokal nga opisyales sa nagkalain-laing criminal courts. Si Environment and Natural Resources Secretary Ramon Paje miingon nga ang mga kaso sa illegal logging nahilakip sa taho sa ilang departamento nga gisumite ngadto sa presidente nga maoy resulta sa ilang gihimong kampanya aron masumpo ang mga kalihokan sa illegal logging
kaso nga gipasaka. Anaay naglambigit sa mga mayor ug lokal nga opisyales labi na sa Mindanao,” si Paje nagkanayon atol sa 3rd Cabinet Cluster “Pilipinas Natin Forum” on Climate Change Mitigation and Adaptation and Food Security nga makita live sa NBN 4 ug madungog usab sa dzRB Radyo ng Bayan kagahapong adlawa. Sumala pa kang Paje, sa dihang nagmando si Presidente Aquino nga ipatuman ang log ban, gikansela sa DENR ang tanang logging permits ug gipahunong ang mga operasyon sa logging conces-
Lugway sa BTL
ka empleyado tungod sa wala niini pag apil sa na-andang flag raising ceremony sa City Hall. Kanunay nga gibalik balik pagsulti sa mayor nga dili gayud siya magpanuko og silot niadtong mga badlongon nga trabahante sa City Hall. “Isip mga kawani EMANO sa gobyerno, angayan silang maghimantayon gayud nga kanunay ug magtinarong diha sa pagtuman sa ilang mga tahas, (As government employees, sions diha sa mga lasang. they are supposed to Sinulat ni ALMA L. TINGCANG “Wala nay illegal do their duties to the logging nga nag-operate DUHA ka bulan human dinhi sa atong nasod. best of their tasks)” si Presidente Benigno S. “Kadtong unang re- karon. Sukad sa akong Aquino III mideklarar ug port nga gihatag namo sa paglingkod isip kalihim sa the Mayor said. City all-out-war batok sa mga presidente, adunay 298 DENR, walay bisan usa ka Information Office
298 nga kaso sa ilegal logging gipasaka
logging permit nga among gipirmahan. Wala na usab ang mga logging concessions nga nag-operate sa mga kalasangan,” si Paje nagkanayon. Gideklarar ni Presidente Aquino ang tuig 2011 isip International Year of Forests in the Philippines ug gimandoan ang DENR, Armed Forces of the Philippines ingon man ang Philippine National Police aron hingusgan ang kampanya batok sa mga illegal loggers ug pagsakmit sa mga kahoy nga illegal gipamutol gikan sa natural ug residual forests. (ALTPIA9/Zambo Sur)
WANTED NEWSBOY PLS APPLY TO: Mindanao
Sinulat ni SAMMY TE
GILUGWAYAN ug unom ka bulan sa COMMISION ON HIGHER EDUCATION kun CHED ang mga eskwater sa CMU una sila papahawaon didto sa ilang giuma nga yuta sa MUsuan, Dologon, Maramag, Bukidnon. Atol sa usa ka PRESS CONFERENCE dili pa lang dugay, gipahayag ni Dr. Maria Luisa R. Soliven nga dili sila mohatag ug bisan SQUARE INCH sa yuta ngadto sa BTL kun BUFFALO, LIMUS ug TAMARAW kay matud pa sila mahimong kasuhan sa gobyerno. Human nahukman sa korte suprema ang maong kaso nga nagpabor sa CMU aron ibalik ang maong propedad gikan sa giuma sa mga mag-uuma sa BTL, posibleng adunay demolisyon ang mahitabo didto sa maong dapit. Kung kini mahitabo aduna ba kahay RELOCATION AREA alang kanila? Molihok ba kaha ang atong lokal nga pangagamhanan alang sa ilang kabalhinan? Hinaut dili nato masupak ang tawhanong katungod alang sa mga kabus natong kaigsoonan nga nangandoy makabaton og yuta nga matikad aron mabuhi. Atong hagiton si Gov. Alex Calingasan aron mohatag ug panabang alang sa BTL aron makab-ot ang kalinaw sa atong palibot.
Tel. #: 088-309-8902/088-852-4341 Cell. #:09351759127 cdomia@yahoo.com POEA LIC. NO. 142-101106-R 2nd FLOOR SEBASTIAN BLDG. CAPISTRANO LUNA ST. CD0
A P P L BABYSITTERS / LADY DRIVERS Y OR WITH SKILLS IN TUTORIALS AND CAREGIVING Bound to: N DUBAI • OMAN A
KUWAIT • QATAR • PASSPORT • TICKET GOING TO MANILA • TICKET GOING TO ABROAD • FINAL MEDICAL • TESDA TRAINING • TESDA ASSESSMENT • FOOD AND ACCOMMODATION
REQUIREMENTS FOR PASSPORT: • BIRTH CERTIFICATE FORM 1-A(LCR)/NSO • MARRIAGE CERTIFICATE FORM 3A(LCR),IF MARRIED • BAPTISMAL • VOTER’S AFFIDAVIT • FORM 137, SCHOOL RECORD/TOR • NBI clearance for Abroad • ANY VALID/COMPANY ID/SCHOOL ID
QUALIFICATION:
Geleng Bldg., Lapasan, Cagayan de Oro City
or call 0917-7121424
WE ARE THE NO.l FOR THE SAFE-KEEPING AND WE ARE CERTIFIED FAST DEPLOYMENT!!!
We offer
HIGHER SALARY
compared to others!!!!
• 23-40 YEARS OLD,SINGLE,MARRIED,WIDOW,SEPARATED • AT LEAST ELEMENTARY & HIGH SCHOOL GRAD. COLLEGE GRAD COLLEGE LEVEL • CAN SPEAK AND UNDERSTAND SIMPLE ENGLISH
FINAL INTERVIEW WITH FOREIGNER WILL BE ON
Balita
FREE! • PAG-IBIG OFW
8:00 AM - 4:00 PM @ Al-Alamia Branch Office Cagayan’de Oro City Mag-ingat sa Illegal Recruiters!!! No Fees to be Collected
4 Opinyon
Mindanao
Sabado, Hulyo 16, 2011
Balita
Pound for Pound Fight KOKO vs MIGZs
Mindanao
Balita
The Mindanao Daily Balita is published daily at Door 3 Geleng Bldg., Lapasan Highway, Cagayan de Oro City. It is registered with the Department of Trade and Industry (DTI), Region 10 with Certififcate No. 01349532, and with Business Permit No. 2011-1516, TIN No. 946396-807-001 Telefax Nos: (088) 856-3344, (08822) 72-33-44, (088) 857-1390, 74-53-80, cell no.: 0923-432-0687 Website: www//businessweekmindanao.com E-mail: mindanaodailynews@gmail.com DANTE M. SUDARIA Publisher ROSE MARY D. SUDARIA Manager RUEL V. PELONE Editor-in-Chief Joe pantoja sonny david News Editors rolando sudaria GERRY L. GORIT Photo Journalists NELSON V. CONSTANTINO Uriel C. Quilinguing Editorial Consultants
jonathancatalan Advertising FELIX SANTILLAN Layout Artist guillermo ade, Jr. Production Marlon Domingo Circulation RIZA O. ARES LIEZL A. DELOSO JOE PALABAO Rene Michael BaÑos
ATTY. MARIO T. JUNI atty. roberto a. cantago jr. Legal Counsels Marketing Consultants
For subscriptions and advertisements please contact our bureaus and agents in your areas. Cebu City- raul cardona - 0927-2251300 Davao City - jessie palabao - 0910-6681733 Butuan City - ARJAY FELICILDA - 0949-328-4099 Bukidnon - MARY ANN NOBLE - 0923-616-5083 Valencia City, Buk.- ed baul - 0920-9019294 Ozamis City - ATTY. ROBERTO CANTAGO Oroquieta - MARISA MANLAPIG - 0928-9538828 Gingoog City - WILLIE RAMOS - 0926-1691016 West Mis. Or. - Jun Felicilda - 0906-7389130 East Mis. Or. - Jessie Dahay - 0935-9058038 ARMM Region - Sony Sudaria - 0917-3247258 Iligan City/Lanao - JEFFREY OPONDA - 0935-2796817 Marawi City - ASA MADALE - 0916-1590131 Lanao del Sur - sahria maruhom Bacolod, LDN - Nono Tario-0916-2310903 Maranding - ELEANOR TAPITAN - 0926-1888871 Zambo City - CAMCER I. ORDOÑEZ - 0908-7804348 Pagadian City - romy francisco - 0906-7258021 Ipil, Zamboanga Sibugay - ALBERTO ALCORIZA Puerto,CDO -Lucresia jerusalem Cagayan de Oro - sonny david - 0935-9727899 Cagayan de Oro - JOE PALABAO - 0905-1569709 Puerto, CDO - VICTOR ALCOVER - 0926-9778513 Claveria - David sudaria - 0926-1096831 Manolo Fortich, Buk. - OSCAR LEDESMA Mangagoy, Bislig City - dionesio datwin
Gusto ka ba nga mabasa sa mga businessman ug mga manager ang imong advertisements?
BusinessWeek MINDANAO
Your local online business paper
Call us now! Tel Nos:856-33-44, 74-53-80
Geleng Bldg., Lapasan Hi-way Cagayan de Oro City
Advertising BusinessWeek makes your advertisements read worldwide!!! www.businessweekmindanao.com
MAINITONG ingkuwentro tali nila ni Abogado Koko Pimentel ug Senador Migz Zubiri, human sa pagbulgar ni kanhi Maguindanao Governor Zaldy Ampatuan ug kanhi Maguindanao Comelec Supervisor Atty. Lintang Bedol nga adunay paglimbong sa nakalabay nga eleksyon nindtong tuig 2004 ug 2007. Dako ang kalipay ni Abogado Koko Pimentel, tungod kay nakahatag ug dugang puwersa o kusog sa iyang gipasang-at nga reklamo batok ni Senador Migz Zubiri didto sa Senate Elections Tribunal (SET), aron sa pag matuod nga dunay binoang ang nahitabo sa nakalabay nga pinilaay niadtong tuig 2007, ug dili si Migz Zubiri ang nagmadaogon sa ika-dose nga puwesto pagka Sednador. Sa bahin usab ni Senador Migz Zubiri, iyang gipanghimakak nga dili tinuod ang gipang butyag ni Zaldy Ampatuan ug
Hukom Demokrasya Ni JHO PANTOJA
Atty. Lintang Bedol nga dunay paglimbong sa nakalabay nga piniliay niadtong tuig 2007, ug kon duna man ogaling, kinahanglan maimbestigahan aron manubag sa balaod kadtong tawo nga naghimo sa ingon. Niini nga punto, atong lantawon kon unsay mahitabo sa pag bulgar ni Zaldy ug Lintang. Kon atong dumdumon, si Kanhi Presidente ug karon Kongresista Gloria Macapagal Arroyo nahilambigit sa “Hello Garci Tape” nga adunay paglimbong niadtong pinilaay sa tuig 2004 ug 2007, gani si GMA mi-
hatag pa ug pulong nga “ I am sorry ” human sa hitabong paglimbong sa piniliaay nga ang gigamit niini si kanhi Comelec Commissioner Garcillano. Sa akong mga paglantaw, dako ang akong pagtuo nga tinuod kining gibulgar ni Zaldy Ampatuan ug Atty. Lintang Bedol nga dunay hitabong paglimbong sa nakalaby nga eleksyon ug siyento porsiyento nga si Atty. Aquilino “Koko” Pimentel III maoy midaog sa ika-dose nga puwesto pagka Senador ug dili si Migz Zubiri. Dako ang akong kalipay, nga gihatagn ug dakong pagtagad ni Presidente Noynoy Aquino kining grabing paglimbong panahon sa eleksyon, ug dili lang sa tuig 2004 ug 2007 apilon usab kining “ precinct count optical scan (PCOS) machines” kay daghan usab ang hitabong binoang niini. Sa panahon ni GMA
daghan kaayong mga limbongaros panahon sa piniliay ug anagyan nga mahunong na kini ka yang mag antos unya niining mga politikong limbongaros mao ang katawhang kabus sanasud sa Pilipinas. Busa, akong aghaton si Senador Migz Zubiri, kon naglantaw ka sa ka-ugmaon sa mga katawhang kabus, imong ipakit isip modelo sa katawhang Pilipino nga ikaw wala mahilambigit sa hitabong paglimbong ngadto sa katawhan, ug kinahanglan moabag ka sa paggukod niining mga tawo nga mga LIMBONGAROS SA ELEKSYON…. Samtang ana kappa sa Senado, ipa-imbestigar usab kining nakalabay nga eleksyon sa 2010 kay grabe usab ang paglimbong pinaagi sa PCOS MACHINE aron makabalos usab ikaw Senador Migz, mao kini ang akong dakong hagit diha kanimo.
Misamis Oriental mabahin na sa tulo ka distrito A ngayan l a m a n g gayud nga bahinon na ngadto sa tulo ka distrito ang lalawigan sa Misamis Oriental tungod kay kwalipikado man usab ang gidaghanon sa population ug gilapdon sa political boundaries niini. Mas dako ang pabor sa katawhan kung ang usa ka probinsya madugangan og lain pang distrito tungod kay madugangan man usab ang pondong panalapi ilabi na para igugol sa mga proyekto aron ang kinabag-ang molopyo niini mahatagan og igong serbisyo. Tungod niini ang
kay alang man sa Isyo Dokyumentado kaayuhan ngadto sa ilang katawhan. GaNi SONNY DAVID was pa makadugang kini sa pagpalambo sa Misamis Oriental. Kining maong laraw sa pagdugang og usa ka distrito, ang gisuportahan nila ni Rep. Bambie Emano, kagamhanan sa la- Rep. Peter Unabia, lawigan sa Misamis Rep. Rofus Rodriguez Oriental ang nagpala- ug Rep. Benjo Benabang og usa ka reso- ldo. lution kalabot niini Matod pa ni Rodiin gisuportaran usab driguez nga 100% kini sa kinabag-an ang iyang pagsuporta nga mga membro sa niini ngadto sa hawakonseho sa maong nan sa kongreso aron probinsya. maaprobahan kini. Angayan lang ga- Angayan lamang nga yud nga walay misu- madugangan og lain pak niini diha sa naa- pa nga distrito ang soyng konseho tungod lalawigan sa Misamis
Oriental kay kaayuhan man kini para sa tanan, dugang pa ni Rodriguez. Alang kanako, makatarunganon kini nga laraw sa maong probinsya tungod kay mao na kini ang panahon unya nga tulo na dayon ang kongresista niini. Kay tulo naman, dako kaayo ang makab-ot nga mga kalambuan alang sa maong lalawigan. Sagad nga mga kalambuan mao kining mosunod. Mao ang infrastructure projects, mga livelihood, pagpalambo sa natad sa edukasyon, medicines, health and sanitation ug uban pa.
Kasikas 5
Mindanao
Balita Sabado, Hulyo 16, 2011
Bukidnon gilinog Sinulat ni FIL DEO
GITAY-OG sa nagsunodsunod nga linog ang lalawigan sa Bukidnon karong bag-o. Matud ni Phivolcs OIC Marcial Labininay, ang maong mga pagtay-og nga gitawag nila’g ‘seismic swarm’ namatikdan sa bag-o gipahimutang nga lowband seismograph diha sa Mount Kalayo, Musuan, Maramag, Bukidnon. Ang epicenter sa ‘seismic swarm’ natumbok diha sa dakbayan sa Malaybalay. Iyang gipasabot nga wala kaayo nakadaut ang nahisgotang ‘seismic swarm’ tungod sa kagamay sa magnitude nga lisod kaayong mamatikdan sa tawo. “Bisan gani ang atoang kahimanan dinhi sa Cagayan de Oro, wala nakamatikod sa maong nagsunodsunod nga linog tungod sa kahinay,” si Mr. Labininay nagkanayon. Atol sa Talakayan sa PIA 10, gibutyag usab ni Mr. Labininay nga ang Phivolcs miinstalar og bag-ong satellite station diha sa Mount Kalayo nga giilang aktibong bolkan sa Bukidnon sa pagkakaron. (fil deo)
Ang hypertension ug ang kasing kasing
MATUD pa sa research, usa kini ka balatian nga nadaot ang imong kasing kasing sa kataas sa pressure sa dugo. Kung magapadayon kini, makabaton usab ikaw ug congestive heart failure, coronary heart disease, ug uban pa nga mga balatian sa kasing kasing. Kung ikaw adunay HYPERTENSIVE HEART DISEASE mao kini ang simtoma: ka po y nga pagbati, dili regular ang pulso, nanghubag nga tiil, mubo ug gininhawa, daling mutambok, malipong, lisod matulog sa flat nga kama or kung walay unlan. Ginabutoran o ginabutdan ang tiyan, kusog mangihi sa gabii. Note: Ang nasulat nga mga simtoma, may kapariha nga simtoma sa ubang balatian. Ayaw pagcompirma kung wala pa ikaw na kapaconsulta sa imong doctor mahitungod niining balatiana. Bisitahe na ang imong Cardiologist kung may pagbati ka sa ingon niini. MAO KINI AKONG PULONG: “Imong nabasa nga tungod lang sa kataas sa imong dugo, daghan ang mahimong balatian niini. Unsay imong sulbaron niini? Sa kadaghan sa simtoma, malibog ikaw kung asa ang tambalan aron makalingkawas ikaw sa maong kakuyaw.”
Panglawas mo ampingan ko
DORWIN LAJOT
ANG SUGGESTION SA NATURAL HEALING Nia ang mga simple nga mga pamaagi aron munaug ang pressure sa imong dugo. Matud pa sa mga pagtuon, Imong dokdokon ang garlic, pagka 5 ka minuto, sanlagon nimo ang garlic nga 3-4 ka lusok, pabugnawon nimo kini ug kan-on ang upat ka lusok. Puede isawsaw sa duga sa lemonsito o puede nimong masagol sa imong salad sama sa okra salad with kalamansi and tomatoe. AYAW LIKAYE ANG HIGHBLOOD, LIKAYE KINING HUNAHUNAA. Ang huna-huna nga atong sabton. Ug mao kining hinungdan sa highblood pressure aron dili ikaw makabaton sa HYPERTENSIVE HEART DISEASE. Kay ang kadaghanan, sige lang inum sa mga medication apan na stroke lang gihapon tungod kay wala nila masabtan ang ilang balatian kung unsa ang hinungdan sa pagtaas sa
ilang presyon nga makahatud pa gayud sa sakit sa ilang kasing-kasing. Ang highblood pressure, dili mapugngan o dili macontrol sa atong lawas tungod kay nag agad lang kini sa imong emotion, pagmanage sa stress, pagkaon nga puno sa saturated fats nga maoy muali sa agianan paingon sa kasing kasing ug gikan sa kasing kasing. MGA PAGKAON NGA LIKAYAN SAMTANG MAGPAUBOS SA PRESSURE SA DUGO. Matud pa sa usa ka independent research ni Dr Robert Young, Kung ang acid motaas, muhimo ug daghang fats o cholesterol ang imong lawas aron maprotektahan ang linings or mascular walls sa imong arteries o mga ugat. Kining cholesterol nga na build up sa sulod sa arteries o mga ugat mao kini ang nakapaali o nakababag sa agaianan ug mohimo noon kini sa taas nga pressure tungod kay daw napuga o nigamay ang imong arteries o mga ugat. Kung mabuslot man ang imong ugat, ayohon lang gihapon kini sa imong lawas pinaagi sa collagen ug mao lang gihapon kini ang mubabag sa agianan ug moresulta lang gihapon sa pagtaas sa imong dugo. Busa, kung gusto ikaw nga masulbad ang di macontrol nga pagtaas sa
imong dugo, likaye nga maacidic ikaw. Ang vinegar, ketchup, tinapay, margarine ug softdrinks maoy imong huna hunaon nga imong hinay hinayan. Ayha na nimo kini balikan kung normal na ang imong blood pressure. DAPAT MAO KINI ANG NABUTANG SA IMONG HUNA HUNA Mga pagkaon nga kinahanglan aron ma alkaline ang imong lawas. Bisan unsa nga mga green leafy vegetables, puede nimong kaonon pinaagi sa dili kaayo pagluto o pinaagi lang sa paglapwa o hilaw kung kini mga dahon nga gulay. Ang sayote salad with 10 kalamansi, 1 apple, ug singkamas nga usa ka puti nga pagkaon ug dahonan cabbage o repolyo usa lamang kini ka mga simple nga paagi sa pagluto sa imong gulay. Mga hilaw, lapwahanan o dili na angayang lutoon kini nga pagkaon apan makatabang sa pagpaalkaline kanimo. Kung dili kaya kaonon nga hilaw ang repolyo, lapwahi gihapon kini. Kada kaon nimo nga walay rice sa buntag, puede nga pulihan nimo ang rice sa boiled oatmeal duyogi kini paginum sa imong herbal supplement nga tinuod gayud makatabang sa imong problema. Pilia ang pure
herbal ug dili lang kay supplement nga synthetic lang gihapon. Buot pasabot may sagol gihapon nga chemicals. Ang pag-inum sa tubig dapat usab ibutang nimo sa imong huna-huna aron magaremind kanimo sa pag-inum aron ang temperatura sa imong lawas mamaintainar ug dili makabaton sa heat stroke ug pagtaas sa dugo mas maayo nga walay chlorine nga tubig nga magasolod sa imong lawas samtang gapanaug ikaw sa imong pressure ug inormalize ang tanang function sa imong lawas apil na ang thyroid gland nga mao ang nagacontrol usab sa imong dugo ug heart beat. Sa mga sunod nga adlaw matun-an nato ang mahimo sa pag-inum sa insaktong kadaghanon sa tubig sumala sa imong timbang. Kung nagdali ikaw, bisitahe ako sa akong office sa DL8 center. May libre kitang consultation ug advices alang kanimo. Text lang sa 09176211021. Igsoon, sa imong pagbasa, dili kini gisulat nako aron dili na ikaw motoo sa imong doctor, apan pag tabang kini kanimo sa pagpalapad sa imong horizon bahin sa imong maayong panglawas. Usa lamang kini ka choices of natural healing procedure. Daghang salamat!
NIA mogamit mga technology sa DOST sa paggamit sa tubig sa irigasyon Sinulat ni RUTCHIE CABAHUG-AGUHOB
CAGAYAN de Oro City–– Ang National Irrigation Administration (NIA) mahimong mogamit sa nagkalain-laing technology kon paagi nga gitudlo sa Department of Science and Technology (DOST) aron mapahimuslan sa husto ang tubig nga gigamit dinha sa mga irigasyon. Matud pa ni NIA Administrator Antonio Nagel, usa niining ma-
ong mga technology nga daku’g ikatabang nga modaghan ang abot nga humay, mao ang paggamit sa hybrid rice nga puedeng mahumol sa tubig sulod sa napulo ka adlaw (10 days), apan dili madaot. Sa pagka karon, ang kasagaran sa klase sa humay nga gigamit sa atong mga mag-uuma dali ra madaot, human mahumol sa unom ka
adlaw (6 days). Lain nga technology mao ang wet and dry technology, diin ang mga humayan gamitan lamang sa irigasyon kaupat ka beses (4 times) matag semana aron madaginot ang tubig nga mahimong gamiton didto sa laing mga tanum. Pinaagi niining maong mga technology, ang nasud mahimong makadaginot sa dili mo menos sa baynte
ngadto sa traynta por siyento (20 % to 30%) sa atong mga rekurso nga mahinungdanon kaayo sa pagpatuman sa ikatulo (3rd) nga pagpatanum, dugang pasabot ni Nagel. Siya usab miingon nga ang NIA nagpatuman karon sa 3rd harvesting period gawas sa kasagarang duha (2) ka tingtanum matag tuig kon kanang gitawag nga “third crop or rationing.” “Gipatuman na kini
sa Nueva Ecija didto sa Region 3 ug Bohol sa Region 7 ug nakita nga nagmalampuson kini didto,” matud ni Nagel. Ang “ratooning” t e c h n o l o g y, u s a b , makatabang sa mga mag-uuma tungod kay sila mokita man gikan sa traynta ngadto sa singkwenta ka sako (30 to 50 sacks) sa humay pagka tapos sa kwarenta y singko ngado sa singkwenta ka adlaw (45 to 50 days) kon kini maayo
lang pagkatanum ug pagkatubig. “Nahimo na kini sa atong mga humayan, didto sa Central Luzon, ug ato na kining gilantaw nga ipatuman sa tibuok nasud,” matud pa ni Nagel, kinsa nahimong dinapit sa Communication and News Exchange (CNEX) forum nga gipahigayon sa Philippine Information Agency sa kaulohan, bag-ohay pa lamang. PIA-10
6 Kasinatian
Mindanao
Sabado, Hulyo 16, 2011
Balita
worldwide ni! ALANG SA IMONG KAAGI SA GUGMA, tambag suliran, greetings, wanted textmate ug hubad sa imong damgo. isulat, extext o e-mail. tm/globe: 09359727899 ug tnt/smart: 09462202141 l E-mail: sonnydavid2011@gmail.com mabasa SA INTERNET - http://www.businessweekmindanao.com
Sa inyong entry, ayaw kabalaka kung dili ako maka-reply kaninyo tungod kana sa akong ka busy sa sinulatay. Kanang inyong gi-text ma-mantala ugma o sa sunod adlaw gikan pagkadawat niini…first come first serve basis.
Ang kuripot kung uyab!
TAMBAG SULIRAN
“IKA UNOM UG KATAPUSANG YUGTO” Nianang usa ka gabii kuya Sonny, gisultihan ako sa akong inahan nga maayo daw kuno nga si George ang akong angayan nga mamahimong kapikas sa kinabuhi sa umalabot nga panahon kay matod pa nga usa siya ka responsabling tawo ug kugihan sa pagnegosyo. Midugang sa pag-ingon si mama nga mitug-an ang iyaan ni George nga adunay dakong tinigom na daw siya nga kwarta diin gideposito kini sa banko nga mikantidad na og 1.3 milyon kalibo ka pesos, gani, madugangan pa daw kini sa pagdeposito nga balor og P700.00 thousand pesos aron hingpit na dayon kini sa duha ka milyon kalibo ka pesos ang tanan. Nakahinuktok ako niini Kuya Sonny, ug misantop sa akong hunahuna nga tungod tingali nga nagkinuripot George kay aduna siyay panlantaw sa iyang kinabuhi, mao nga nakatigom siya sa ingon niana nga kantidad. Pag-abot sa walo ka bulan gikan niadto, nanghanggat si George nga mangaon me sa MANG INASAL…mao kini nga establistamento nga nag-offer og unlimited rice… medyo social na ang dating kuya diba? Natingala na sab ko kuya lagi oi, kay ang iyang gi-order usa ra man kabuok nga paa sa manok. Mao ako siyang gipangutana “GEORGE, USA RA MAN LAGI NA KA ORDER”? Tubag dayon siya nga “BEBE, ATO LANG TUNGA-ON ANG USA KA PAA SA MANOK, TAPOS KAY UNLIMITED RICE MAN, MANGAYO LANG DAYON TA’G DAGHAN NGA KAN-ON”. Ay sus…kuya oi, mi-ride on nalang ko oi. Abi nimo Kuya, nahigugma ako kaayo ni George samtang siya usab dako kaayo ang iyang gugma kanako. Gani, miingon siya nga andam makigminyo siya kanako karong bulan sa Disyembre ning tuiga. You know Kuya, iya akong gipakita sa iyang BANK BOOK ug nakasiga ang akong mga mata tungod kay akong nabasahan niini ang nadeposito sa iyang kwarta nga mikabat na sa 2 milyon pesos kon duha ka milyones ka pesos. KUYA SONNY, tambagi ako kay naglibog baya ako kaayo niini. I know that you could make a concrete counseling upon our love affair between me and George. However, It is my big switch if you can give an overview as regards of our soon companionship as husband and wife. Thank you very much kuya that you highly entertain my manuscript with this kind of historic love affair being as my true to life story. (Bebe of Pagadian City)
Good day again Kuya Sonny, daghang salamat sa imong tambag kanako nga namantala niadtong Hulyo 13 ning tuiga kabahin kadto sa ORAL DEFAMATION UG GRAVE ORAL DEFAMATION. Tungod niana kuya nalandagan nimo ang akong hunahuna kabahin sa kasong pagpakaulaw. Kuya Sonny ang akong ikaduha nga pangutana, mamahimo ba ako mopasaka og kaso nga ORAL DEFAMATION bisan kung ang suspitsado kadugo ra nako, ig-agaw ra nako ug tagsa ang responsabling midaut kanako ngadto sa mabagang duot sa katawhan. Ako gayud kining gituyo sa pagpangutana kanimo kuya tungod kay gusto lang nako nga malinawon ang akong pagpuyo ug dili lang unta sayunsayonon sa pagdaut ang akong dignidad . Wala ako kahibalo kung unsa ang iyang tumong sa pagpakaulaw diri kanako. Manghinaut ako kuya nga imo akong tabangan pinaagi sa imong mga tambag. Daghan salamat kanimo Kuya ug sa tanang Staff sa Mindanao Daily Balita, more power and God bless. (Gikan kang 5852/ Bacolod, Lanao del Norte)
TAMBAG: Maayong adlaw kanimo Bebe. Una sa tanan, atung ipahibalo nga matag adlawng Sabado, wala una kitay TEXT2X, EYEBALL2X aron atung mahatagan og tambag ang atung mga sugilanon sa gugma. Abi nimo Bebe, daghan kaayong nabuang sa pagsunod ug pagbasa sa imong sugilanon tungod kay usa ka talagsaon, educational ug commedy. Ilabina nga komedyante ka ug ingon man usab si George. Maayo gayud ninyong pagkaparis. Ang kalainan lang kaninyong duha kay si George usa ka kuripot samtang ikaw medyo adunay pagka-boraska. Bueno, frankly speaking, someday if George and yourself will be getting together into as one, you are in the good hands of a man. Why? Because George himself is a man to reckon with. He himself is the kind of person whom he got married will reach to the angle of a successful husband as wel as businessman. Tan-awa ang imong mga silingan, kinsa kadtong kuripot maoy niasenso. Bisan gani diha sa imong mga paryente, kinsa kadtong kuripot maoy na-adunahan. Panid-e gani ang mga todo negosyante, kana sila mga kuripot. Mao ni-asenso sila. Nakakita ka ba Bebe nga ang gastador ni-asenso, WALA? Misamot hinuon sila ka pobre. George himself is a big gift upon yourself. Tan-awa sa iyang pagkakuripot taliwala nga ulitawo pa, diba aduna siyay natigom sa banko nga 2 milyon pesos karon? Pagkabulahan nimo Bebe. Na hala minyoe na siya kay gusto man niya nga magminyo mo karong umalabot Disyembre. Total kung mag-ipon na kamo, mawala naman dayon kanang iyang pagkatihik sa pagkaon kay ikaw naman ang mo-budget sa pagkaon isip usa ka asawa. Kung dili ka kang George, ako siyang aghaton nga moapil sa WANTED TEXTMATE, tan-awon ta, daghan gayud mag-ilog kaniya…bitaw dala komedya ra kana. Salamat Bebe.
(Bisan unsa)
TAMBAG: Sa maka-usa pa maayong adlaw na usab kanimo Miss 5852. Ilabi na usab sa atung mga readers diha sa Lanao del Norte. Nakataak na ako diha sa inyong lungsod sa Bacolod, nagbaklaybaklay pa gani ako diha sa National Highway niini. Bueno, ang pagpasaka og kaso batok sa imong isumbong, walay pili kana sa bolok sa tawo as long as nga siya nakalapas sa imong tawhanong katungod, ma-ig-agaw man, igsoon o kaha ginikanan ang pwede mag-abot sa hukmanan. Akong tambag kanimo, tungod kay ang kasong Oral Defamation ang moagi man gayud sa Lupon para sa amicable settlement. Imo kana siyang ipatawag sa Lupon aron mahusay kamo nga dili na niya utrohon ang pagpakaulaw kanimo. Sigurado nga maka-kaon na kana siya ug tagam. Daghan salamat.
Hi! Ako si Carmen, 20 years old, single, ania magpuyo sa Cagayan de Oro. Kuya Son aduna akoy ka chat nga amerkano, 35 years old ug divorce sa iyang asawa kinsa sa iyang pagka-langyaw anaa nagpuyo karon diha Cebu City. Taudtaud na mi nga ka-chat kuya, one year na ang nakalabay, magkita me permi dinhi sa CDO kay iya man kong anhi-an. Galanti kaayo siya tapos buotan pa gayud ug ang akong mga parents iyang gipalitan og house and lot. Next year pa kami magminyo, dayon human niana, mag-uban kami sa America. Thanks Kuya and more power sa MDB. (Carmen)
Mindanao
Balita Sabado, Hulyo 16, 2011
GREETINGS KAHULOGAN WANTED TEXTMATE tm/globe: 09359727899 tnt/smart: 09462202141
Hi Kuya Sonny, can u find me a txm8 24 above…I am a girl of Lanao del Norte. God bless/09051576556. 000 Hello Kuya Kuya Son. 8s me Melyn of Malaybalay, hanap aq ng txm8 male 15-17 yrs old, ung mabait. Tnx and more power/09169860861. 000 Hai mwning kuya hanap po ako ng mak pag live in na lesbian ung taga cdo lang ang age 20 above mabait, mapagmahal at malambing. I’m Necol of Bukidnon. But ni ako cdo ng work/09261031634 000 Hai good mwning kuya Sonny, mag greet ko sa akong igsuon dha xa Lapasan, cdo cla Cristine, Carla, Carlo, Tommy, Daday…mzta na kayo dyan…ako pala c Carlouie taga Valencia/2577. 000 Good day kuya I wod like to greet our friends and relatives specially to Mr and Mrs Virginia Senara, Abucayon Family who always buy of Daily Balita, ug sa tanang trabahante sa Tupsan Gasoline Station. Amping jah ky makadaug ra tasa swertres jejeje ug sa tanang Camiguinon MAOPAY NA NGA KANG EN JOWAN. Lakip mga studyante labi na sa Public Administration Course sa Camiguin Polythecnis Estate College. Godbless/6393. 000 Hi Kuya Son grt lng naku ako special frn na c Clent…thanks po/09991762152. 000 Kuya gr8 ko sa taga Delmonte labi na sa GPL Department…sa Bugo naman ung mga ka higals ko claClifford, Ryan, Jhon, g2, Marcos, dn Palac Family, Guilot Family/09263161744. 000 Hai kuya son ngau ko txm8 na girl 16-18 yrs old . Im Rex/09267922897. 000 Hai kuya son ngita ko txm8 boy kanang buotankahitnay edad na basta ulitawo pa. I’m Mitch of Bukidnon/09216733321. 000 haiKuya son hanap ako ng txm8 na boy 20 pataas, ung gwapo, ung may trabaho at nakapagtapoz ng college/09109782060. 000 Hai kuya hanap ako ng txm8 girl 30-35 yrs old. I,m from Maramag Bukidnon/09386829221. 000 Hai Kuya I,m looking a guy whos is 30 yrs old above. Tnx kuya/09285711151. 000 Hi Kuya Son …girl po ako 25 age. Hanap po ako ng txm8 boy age 28 to 35. Walang bisyo and must be single at may trabaho. Tnx kuya/09486922220. 000 Haluh kuya hanap ko txm8 boy 35-40 yrs of age. I’m Lilian 33 yrs of age, single mom/09462781422. 000 Hi I’m from Butuan City hanap kog txm8 nga boy. 20 up ang age. Kanang tall/09184846697.
SA DAMGO
12,000 KA MGA DAMGO ANG MAHUBAD GLOBE/TM: 09059143691 TNT/SMART: 09462785701 Tungod sa kadaghan sa atong texters sa Greetings, Kahulogan sa Damgo hulata lang ninyo sulod ning semanahuna kay mamantala gayud inyong gi-texts.
Kapalaran 7 SINYALES sa KAPALARAN
Ang imong Sinyales sa Kapalaran, nagbasi kini sa kaugalingon nimong Zodiac Sign, Element, Ruling Planet ug Tarot Card nga gikan sa usa ka dokyumentadong pagtuon ni Sonny G. David sa nagkalainlaing tinubdan niini sa tibuok kalibutan.
Matag adlaw mo-feature kita og duha ka zodiac signs dayon pagka-ugma lain na usab nga duha niini. Sulod sa unom ka adlaw, makompleto ang 12 ka zodiac signs. Kini atung ibalikbalik SONNY DAVID pagmantala matag adlawng tanan. Paabuta lang DAMGO: Nagdamgo ko og kwarta. Pagkasunod ang paggawas sa inyong zodiac signs niining gabii nagdamgo na sab ko nga gitaan ko og 20 simanahuna. pesos apan adunay manure nipilit. Unsa ni Kuya {PART-FOUR} Sonny. (7337) KAHULOGAN: Ang kasadya ug kalipay moabot kanimo. 000 DAMGO: Nagdamgo ko ang naa permi sa ako ang akong former boy friend. Nagdamgo sab ko og daghan mushroom og halos napuno ang bukid niini. Thanks Kuya Son/3209. KAHULOGAN: Ang imong permirong damgo nagpasabot nga adunay plano nga makigminyo kanimo nga usa ka llaki. Ang ikaduhang damgo mao nga adunay butang nga dili nimo maangkon diin imo kining giplano sa pagkab-ot unta niini. 000 DAMGO: Nagdamgo ko nga ang akong third year high school nga anak mahimo siyang perming bata mga 5 years old siya. Unsay buot ipasabot niini Kuya Sonny/8221. KAHULOGAN: Adunay masina kanimo ilabi diha sa panarbaho. May posibilidad nga makakita ka og bingkilbingkil. 000 DAMGO: Nagdamgo ko nga nanglimpyo ko. Nagdamgo sab ko nga nakig-estorya ako sa iring itom nahadlok ko kaayo tapos miabot ang akong uyab. Unsa ni Kuya Son/5765. KAHULOGAN: Adunay mga bakak nga impormasyon nga imong madawat. 000 DAMGO: Kanunay ako magdamgo sa akong uyab. Dugay na sab nga wala na mi Communication. Unsa ni Kuya Son/5765. KAHULOGAN: Duha ang kapaingnan niini, Adunay moabot kanimo nga kaayuhan. Adunay mangulitawo kanimo. 000 DAMGO: Nagdamgo ko nagsex me sa akong agalon nga babaye. Kuya Sonny unsay ipasabot niini/8952. KAHULOGAN: Adunay madawat nimo nga kaayuhan ug kalipay ilabi na ang kausaban sa imong kinabuhi. 000 DAMGO: Nagdamgo ko nga nangirok og kuto ang akong ate sa akong ulo. (Yheyeng of Dipolog City) KAHULOGAN: Adunay imong pangayuon nga tambag ngadto sa ilado ug tahor nga tawo. Kini mahitungod sa imong problema.
LEO (HULYO 23-AGUSTO 22) Imong Element: Fire Imong Ruling Planet: Sun Imong Tarot Card: La Force Imong Stone: Gold Imong Lucky Color: Yellow Ang imong lima ka sinyales sa kapalaran nga napatik sa itaas mao kining mosunod nga hubad niana: Daghan ganahan nimo. Daghan motuo ug daghan usab nakaila kanimo. Mao tungod niana kanunay ka mogawas sa imong panimalay kay mahilig ka sa pakighimamat sa imong mga higala, gawas pa dali ka ra laayan kung ana ka lamang sa sulod sa balay. Kasagaran makab-ot nimo ang imong maayong kaugmaon. Kung sa panahon nga imong maagbat ang kalisod maningkamot ka aron kini masulbad. Dali ka ra masilo apan dali ra usab mahupay. Maluloy-on ug matinabangon ka. Maayong leader ka sa natad sa politika. Sa panarbaho, maayo ka mo-diskarte. 000 VIRGO (AGUSTO 23-SEPTIYEMBRE 22) Imong Element: Earth Imong Ruling Planet: Mercury Imong Tarot Card: The Hermit Imong Stone: Diamond Imong Lucky Color: White Ang imong lima ka sinyales sa kapalaran nga napatik sa itaas mao kining mosunod nga hubad niana: Ang imong kahimtang mao ang kasangaran nga dagan sa kinabuhi. Sensetibo ug makamao ka. Kung moplano ka pulos gayud klaro tungod kay dili ka gusto nga masayop ka. Matinud-anon ka. Ang imong kina-iya nga ang buhat maoy pasultihon dili kay ang estorya maoy pabuhaton, mao kana ang gibiliban kanimo sa kadaghanan… tungod niana angayan ka nga mahimong usa ka politiko. Dili ka hilig nga mo-adventure. Gumikan kay kugihan ka pinaagi sa todo kayud gayud kini maoy makapalambo kanimo. (UGMA, MAMANTALA ANG LIBRA UG SCORPIO)
8 Kasayoran Nasayod ka ba? Nasayod Ka Ba nga ang usa ka pasyente sa cancer magkinahanglan og dili mominus 200 mil pesos alang sa cobalt treatment? Apan bisan sa maong gasto, wala gihapoy kasigurohan nga siya mamaayo, matud ni Director Alan Paul Olavere MD, Chemotherapy Unit, The Medical City, Manila. (gi-research ni jay f. nacasabog pinaagi sa rowjoe s. felicilda Memorial Cancer Information Project)
Punto ni Fil Deo ABU SAYAF malnourish na pud tingali kay nangidnap na man pud. Mao ni ilahang simpleng partisipasyon sa Nutrition Month Celebration pabor sa ‘nagkagidlay’ nilang han-ay. oOo USA ka foreigner nga nahinagbo ni former Sec. Jess Dureza ‘mingalan’ kang Davao City Mayor Sarah Duterte og ‘punchin lady mayor’. Nakita daw niya ang nagpitipiti nga mga kinumo sa babayeng mayor pinaagi sa telebisyon. oOo WORLDWIDE nga nasibya ang maong panghitabo. Kung wala pa kuno ang telebisyon, dili unta maangkon ni Mayor Inday Sarah ang titulong ‘punchin lady mayor’. Unique pud nga titulo, no? oOo MABASOL ba nato ang telebisyon? Dili gyud makapamakak ang camera basta moandar na. Mao nga kung motutok na gani ang camera kanimo samtang nag-asu-aso ang imohang ilong sa kalagot… hala pagposing ug pag-action na la’g pangusi. Bahala na’g tawgon ka’g kingkoy. oOo WHAT, wala diay na-imbitar ang mayoriya sa Sangguniang Panlalawigan sa Misamis Oriental mao nga miboykot sa State-of-the-Province Address ni Governor Oscar Moreno? Sunod gani, unaha sila’g imbitar aron dili na sila magpa-charrrr. oOo BASIN og sa postal office pud gipaagi ang imbitasyon. Sus, abtan ta’g siyam-siyam ana. Gabaklay ra baya intawon kanang atoang mga mail carrier. oOo BY the way, ngano man intawon nga magpaimbitar pa man kana sila nga daan na man silang nasayod nga ang SOPA, sulod man sa sesyon nila? Nangita lang gyud kana sila’g bangag, no? oOo SPEAKING of mail carriers, dili na diay sila magasitahon sa mga sikyo sa bangko, no? Kaniadtong Huwebes, gipalahos ra man sa mga sikyo sa Metro Bank - Velez ang mail carrier nga nagdala og dakong bag. oOo UNSA kaha og nagpaka-aron ingnon lang kadtong tawhana nga mail carrier dayon mitunol og package nga ‘alanganin’ nganha sa bisan kinsang kawani sa bangko, no? Patay kang bata ka!
Mindanao
Sabado, Hulyo 16, 2011
Unsay kala-inan? Dialect ug Language (Una sa duha ka bahin) Gi-research ni Janjan S. Felicilda
KUNG dunay mangutana kanimo “unsay imohang language,” dayag na lang mo-ingon ka’g Filipino. Ang Filipino mao ang opisyal nga lingguwahe sa mga Pinoy. Dawbi kung pangutan-on ka’g unsay imohang dialect, unsa may imong itubag, bi? Dunay uban nga maglibog kung duna bay kala-inan ang language ug dialect. Ang mga linguist o mga tawo nga nagtoon sa lainlaing mga pinulongan, mi-define sa dialect isip ‘nagkada-iyang pinulongan nga gigamit sa mga grupo sa katawhan diha sa particular nga dapit’ o geographical location. Nan, unsa man gayod ang kala-inan sa dialect ug language? Ang language mao ang pinulongan nga gigamit sa mayoriya sa usa ka nasod. Buot ipasabot nga ang dialect mao lamang ang homely version sa language. Ang language mao ang kalangkoban o ‘sum’ sa mga parte sa indibiduwal nga dialects. Pananglitan, ang English language mao ang total sum sa koleksiyon sa sublanguages nga sama sa Australian English, Cockney ug Yorkshire English. Sama sab sa Fipino, mao ang total sum sa koleksiyon sa mga punolongan nga Tagalog, Cebuano, Bicolano, Ilocano, Boholano, Ilonggo ug uban pa. Mao sab kini ang usa sa mga rason ngano nga ang language masprestihiyuso komparar sa dialect. Ato kining sumpayan sa Lunes puhon. (Giresearch ni Janjan S. Felicilda gikan sa www. differencebetween.net)
Balita
KUKANG
(Kinsa Unsa Kanus-a Asa Ngano Gi-unsa)
Imbitasyon
NAKADAWAT si BWM Publisher Dante Sudaria og email letter gikan ni Dr. Arminda V. Santiago, Director sa UP-CMC Office of Extension and External Relations ug Gawad Plaridel 2011 Project Coordinator. Kung binisay-on, ang maong sulat nagkanayon: “Nalingaw ako kaayo pagbasa sa inyohang e-copy sa BusinessWeek Mindanao. Informative kaayo ug ang mga talan-awon nakadasig kaayo kanako. Daghan sab nga mga butang nga akong nahinuktokan. Nindot kaayo!” Si Dr. Santiago nangimbitar usab sa BWM ngadto sa Gawad Plaridel 2011 Awards karong petsa-20 ning bulana (Mierkoles), ala-una sa hapon didto sa UP Film Institute Film Center (aka Cine Adarna), UP Diliman. Ang tinuig nga U.P. GAWAD PLARIDEL gimugna sa U.P. College of Mass Communication (CMC), isip paagi sa pag-recognize sa mga nahimo sa talagsaong ginsakpan sa print, radio, film, television, o news media. Ang awardee karong tuiga mao si Ms. Eloisa C. Canlas (a.k.a. Lola Sela) tungod sa iyahang talagsaong kontribusyon sa natad sa radyo. Si Ms. Canlas giila tungod sa iyahang ‘unassuming yet excellent, versatile, socially relevant and formidable’ nga presensya sa radyo. Siya malakip na dayon sa listahan sa miaging U.P. Gawad Plaridel awardees, sama kanila ni Philippine Daily Inquirer founder Eugenia Duran-Apostol (2004, Print Journalism), actor Vilma Santos (2005, Film), Fidela “Tiya Dely” Magpayo (2006, Radio), Cecilia L. Lazaro (2007, Television), Atty. Pachico A. Seares (2008, Community Print Media) ug Mr. Balaanong Pulong: Kidlat Tahimik (2009, Film). Ang mga butang nga makita, mola- Si Ms. Canlas modawat sa maong pahalipay sa bay lamang sa atong panan-aw ug petsa-20 ning bulana (Miyerkoles), ala-una sa hapon mawagtang dayon, apan ang mga sa Cine Adarna sa U.P. Film Institute nga nahimudili makita, wala gayoy katapusan. tang sa Magsaysay Avenue, U.P. Diliman Campus, Palihog basaha ang 2Cor 4:8-18 QC (atubangan sa U.P. Bahay ng Alumnay). Atol sa okasyon, ipabati ni Ms. Canlas ang Plaridel Lecture mahitungod sa mga isyu karong panahona diha sa industriya sa radyo. Kini nga imbitasyon ni Dr. Arminda V. Santiago, Director, UP-CMC Office of Extension and External Ni Khristha Riva Arfene Relations and Gawad Plaridel 2011 Project Coordinator, gipasalamatan kaayo ni BWM Publisher MALAS Tulo ka lalaki nga dungan nangamatay nianang adlawa, Dante M. Sudaria ug sa iyahang ginsakpan. Alang kanamo, kini usa buhing tima-ilhan nga nagkita sa dalan padulong sa langit. ang BWM mikuyanap na bisan sa tersaryang han-ay Lalaki 1 Unsa may inyong namatyan mga Bai? Lalaki 2 : Nakurintihan ko Bai kay pag-abot nako sa sa edukasyon, sama sa gibantog nga UP Diliman.
Katawatsi
balay nakit-an nako nga may lalaking nagkapyot sa among bintana. Kabit man diay kadto sa akong asawa, Bai. Mao nga akong gituklod ang lalaki dungan sa pag-alsa sa ref ug gilabay ngadto sa iyaha aron jud mamatay. Pastilan Bai, naputol man ang kable sa ref, nakuryentehan ko! Lalaki 3 : Ako Bai, masmalas kay nahulog ko sa bintana. Nasangit man gud ang tabanog sa akoang bata didto sa balay sa amoang silingan. Akong gikatkat. Tingala ra man ko nga may mikalit og tuklod kanako. Haaay, mao tong nabuak ang akong ulo. Lalaki 1 : Malas jud diay ta mga Bai, no? Lalaki 2 : Ikaw Bai, na-unsa man ka pagkamatay? Lalaki 1: Nisulod ko sa refrigerator Bai, pero kalit ra man og lagubo. Mao kadto nga nabuak pod akong ulo. Lalaki 3 : Matay, pareho ra man ta’g kaagi ani Bai, puro jud ta malas!
PROMISE Tripolante 1: (Naglutawlutaw kay nalunod ang ilahang barko) Lord, Nagbasol na mi sa among mga sala. Palahubog mi, sugarol mi, botakal mi, daghan mi’g mga kabit! Kung imo kaming salbahon, Lord, among isaad nga … Tripolante 2: Time pa! Ayaw sa’g promise kay naa koy nalantawan nga Isla sa unahan! LEMONSITO Bisaya : Pabili nga ng lemonsito. Tindera : Anong lemonsito? Bisaya : Lemonsito gud.. yong maliit na buongon!
Unsay ipasabot : CIDP - Comprehensive Industrial Development Plan
Kalamboan 9
Mindanao
Balita Sabado, Hulyo 16, 2011
Mga mag-uuma gihagit
Dateline Caraga
Hinipos nga Arjay S. Felicilda, Caraga Bureau Chief
DUNGGAB
DEL CARMEN, Surigao del Norte – Usa ka 61 anyos nga retiradong pulis gidunggab-patay sa usa ka ulitawhito sa sayong udto sa Hulyo 3 ning tuiga diha sa barangay Jamoyaon ning maong lungsod. Ang biktima, si Retired SPO4 Melchor Limbohan samtang ang suspect mao ang 16 anyos nga si Mr. Erwin Estoque Comillas, taga-Jamoyaon ra usab. Sa wala pa ang krimin, gikompiska ni SPO4 Limbohan ang homemade airgun ni Mr. Comillas ug giturnover kini ngadto kang Brgy. Chair Larry Espuesto. Nasuko si Mr. Comillas, mipa-uli, mikuha og hait nga hinagiban ug gidunggab ang retiradong pulis. Ang suspect misurender ngadto ni Barangay Kagawad Rudy Silagan. (datos ni po2 darlin cabalinan-migullas, duty pnco)
PILFERAGE
BISLIG City – Ang 25 anyos nga si Mr. Richard Campos Adante, taga-Sug-obon, Brgy Tabon ning dakbayan gisikopnila ni SPO2 Wilbert P Sardalla subay sa mando ni Judge Merlyn B Pecaro-Cañedo tungod sa iyang pagsupak sa RA 7832 o Anti-Pilferage of Electricity and Theft of Electric Transmission Lines/Materials. Piyansang P24 mil ang girekomendar ni Judge Cañedo alang sa iyahang kaso. (datos ni po3 arturo s campania, duty pnco)
OTHER DECEIPTS
BUTUAN City – Gisikop nila ni SPO4 Alexander Morgadez ang 33 anyos nga si Mr. Emie Dela Vega, taga- Montevista Subdivision, Brgy Villa Kananga ning dakbayan sa kasong ‘other deceits’. Si Judge Dennis B Castillo maoy mimando sa pagsikop sa akusado nga gipapiyansa sa kantidad nga P1,000. Siya diha nasikop sa National Commission on Indigenous Peoples, JC Aquino Avenue ning dakbayan, buntag sa Hulyo 14 ning tuiga. (datos ni po3 arturo s campania, duty pnco)
CHILD ABUSE
Sinulat ni Arjay S. Felicilda Caraga Bureau Chief
SURIGAO Del Norte DAKO kaayo og papel ang mga mag-uuma diha sa pagpakunhod sa kakabos sa katawhang Pilipinhon. Kini ang unod sa mensahe ni Assistant DAR Regional Director for Admin Daylinda P. Narisma atol sa pag-apud-apod sa Certificate of Land Ownership
Awards (CLOAs) ngadto sa 98 ka Agrarian Reform Beneficiaries sa lungsod sa Jabonga sayo ning bulana. Gipanghinaut ni ARD Narisma nga ampingan og maayo sa natungdang mga mag-uuma ang kayutaan nga gihatag ngadto kanila. “Kami sa DAR maningkamot usab nga mahatag diha kaninyo ang angayan nga hinabang,” pasalig ni
ARD Narisma. Ang okasyon gi-atol sa “Araw ng Jabonga” nga gipangunahan ni Mayor Glicerio M. Monton. Jr. Si Mayor Monton miabag sa pag-apud-apod sa CLOAs, uban kanila ARD Narisma ug CARPO Rodrigo R. Bitangcor sa DAR Provincial Office. (uban sa report ni gil e. miranda, info officer)
Pasiplat sa Region 10 Hinipos ni Fil Deo
katalagman.
PNP batok emerhensiya
NAKA-INSTALAR na ang DOST og 100 ka automated rain gauges sa tibook nasod. Matud ni DOST 10 Info Officer Tess Baluyos, ipahimutang usab sa DOST ang automated weather stations sa dili madugay. Iyang gipasabot nga ang pagbutang og automated weather stations dili sayon kay kinahanglang mo-hire pa og bag-ong mga kawani nga hanas sa naasoy nga kahimanan. Sa pagpahimutang sa AWS, ang LGU maoy mogahin og luna. Sa pagkakaron, ang dakbayan sa Oroquieta pa lamang ang adunay AWS.
UBAY-UBAY ka mga pulis sa Region 10 ang nakapasar karong bag-o sa disaster preparedness seminar. Matud ni Police Chief Inspector Regina Abanales, spokesperson of PRO 10, ang kahibalo sa mga sumasalmot gisulayan dayon pinaagi sa disaster preparedness competitions diha sa provincial ug municipal police offices. Gibutyag usab ni P/CInspector Abanales nga ang PRO 10 aduna nay rubber boat nga gihatag sa PNP national headquarters, search lights ug megaphones nga magamit atol sa mga katalagman, ilabi na sa mga dapit nga walay sugang dagitab.
Gawad KALASAG 2011
GILUSAD sa DILG ang gitawag og Gawad KALASAG 2011, isip paagi sa pagdasig sa LGUs sa pagpalig-on sa ilahang Disaster Risk Reduction Management Councils (DRRMCs). Matud ni Chief Foster Anayron sa DILG Local Government Capability Division, ang Gawad KALASAG 2011 ipanghatag diha sa provincial, municipal, city ug barangay levels. Ang KALASAG nagkahulogan og Kalamidad Labanan sa Sariling Galing, usa ka self-reliant nga paagi sa pagsagubang sa
PAGASA EQUIPMENT
RUBBER BOATS
DAGHAN na ang rubber boats nga magamit atol sa mga katalagman dinhi sa Region 10. Matud ni OCD Director Carmelito Lupo, tipik sa adunay rubber boats mao ang Cagayan de Oro LGU, water rafter groups, PNP Region, PAF-TOG, OCD, Coast Guard, Bureau of Fire Protection ug ubang mga grupo. Nagpadayon usab ang trainings alang sa disaster responders karong panahona. Dugang ni Director Lupo nga dili na parehas ang kahimtang sa Region 10 kaniadto. Karong panahona, lig-on na ang Disaster Risk Reduction Manager Councils (DRRMCs) sa LGUs.
SMS PIA CARAGA
Development Council (RDC 13) Meeting sa Surigao City kaniadtong Huwebes, si Rep. Matugas nagkanayon nga ang nahisgotang surfing competition salmotan sa junior surfers sa 40 ka kanasuran. Iyang gidugang pag-ingon nga ang elimination rounds himoon sa Indonesia, Malaysia ug Australia.
SURIGAO City – Si P/Senior Inspector Dick Cale Regional Director Abner M. Caga, PIA 13 dugang budget sa Mindanao. ug mga kauban misikop sa 30 anyos nga si Mr. Ar- Human rights SUBAY sa panawagan ni Pres. Kini sumala ni MinDA Sec. chie Gesta Mahusay nga taga- Brgy Trinidad ning Benigno Aquino III alang sa Luwalhati Antonino kaniadtong dakbayan, buntag sa Hulyo 14 ning tuiga diha sa mas-epektibong promosyon Huwebes atol sa ika-68th Reproteksiyon sa tawhanong gional Development Council Surigao City West Central Elementary School, Brgy ug katungod, ang Commission on (RDC 13) Meeting sa dakbayan San Juan. Siya gipasikop ni Judge Evangeline Yuipco- Human Rights (CHR) nagpakita- sa Surigao. Matud niya, ang sa media. Alang kang CHR Mindanao mao na karon ang Kahoy gidonar sa DENR Bayana tungod sa kasupakan sa RA 7610 (AN ACT bang Chair Loretta Ann Étta Rosales, adunay labing dakong equity GIDONAR SA DENR CARAGA PROVIDING FOR STRONGER DETERRENCE AND ang media usa ka maayong share sa tibook nasod. Iyang ang inimbargong mga troso nga dugang kalam- ngadto sa DepEd. Ang maong SPECIAL PROTECTION AGAINST CHILD ABUSE, tigpaniid kung gi-unsa pagtahod gilantaw sa mga kawani sa gobyerno boan ang mapaabot sa mga donasyon gipresentar ni DENR EXPLOITATION AND DISCRIMINATION, AND FOR ang tawhanong katungod sa Mindanaonon ning umaabot CARAGA Director Leonardo Sibbaluca atol sa tigom sa OTHER PURPOSES). Siya gimando-an pagpiyansa usag-usa. Naghangyo usab nga mga adlaw. Regional Development Council si Ms. Rosales nga panid-an sa kantidad nga P80 mil. (datos ni po3 arturo s sa media ang human rights Surfing competition (RDC-13) kaniadtong Huwebes campania, duty pnco) compliance sa kapulisan ug GIPAHIBALO ni Surigao del sa dakbayan sa Surigao. Matud kasundalohan.
(Ang DateLine Caraga gisuportahan sa Mindanao budget opisina nim P/Supt. Martin Mercado Gamba, MILAMPOS ang Mindanao DeAuthority (MinDA) regional information officer sa Caraga PNP) velopment sa adbokasiya niini alang sa
Norte (1st Dist) Rep. Francisco Matugas nga ipahigayon sa Septiyembre ning tuiga ang World Junior Surfing Competition diha sa Gen. Luna, Siargao Island. Atol sa 68th Regional
niya nga subay sa mando ni DENR Sec. Ramon Paje ang mga donasyong troso himoong kahimaman sa mga tinun-an sa DepEd. Ang uban itukod og mga tunghaan.
10 Kalingawan SUDOKU How to play the game? Fill in completely every rows, columns and diagonals of each puzzle without repitition of the same digit.
Mindanao
Sabado, Hulyo 16, 2011
CIRCLE A WORD
Ang miagi
baldo bomba calasparra champaa dinorado du huong dubraj
ifugao intan joha kalinayan manuhar neptule payna
pecan pusa segadis sinandomeng sona wagwag
Balita
Inadlaw'ng Horoscope Giresearch ni Sonny G. David
AQUARIUS (Enero 20-Pebrero 18)Ang imong kinabuhi karon anaa kanunay ang imong plano para sa imong mga bata aron sila makalampus sa pag-eskwela. PISCES (Pebrero 19-Marso 20)Adunay buot moduol kanimo kay magpatudlo sa imong nahibaw-an. ARIES (Marso 21-Abril 19) Ang imong paryente gikan sa layo nga dapit manawag kanimo kay adunay inyong pagasabutan bahin sa usa ka butang. TAURUS (ABRIL 20-Mayo 20) Maayo kanimo ang pagbasa og balasahon kay aduna kay madiskobrehan alang kanimo.
CROSSWORD puzzle ACROSS 1. Stallone starrer 5. Breathe laboriously 9. Rustic 10. Balanced 11. Arab ruler 12. Pulpy berry 13. Inflammation of the colon 15. Haul 17. Not Gross 18. Cooking vessel 19. Legislator 22. For each 23. Nothing 24. Holmium symbol 25. _Kapital 26. Word-for-word 28. Type style 30. Grade 31. Send payment 32. Terra_ 33. Leg joint 34. Steps
DOWN 1. Hearsay 2. Seed covering 3. Seaman 4. Bill of Lading 5. Precious stone 6. Embodiment 7. Surgical thread 8. Farm implement 9. Retread 10. _Angeles 12. Colossal 14. Two fives 18. Disputant 19. _Street 20. Small bird 21. Bohemian dance 22. Eucharist plate 24. Injuries 25. Long dagger 26. Ignited 27. Uncommon 29. Untruth 32. Musical tone
CHESS PUZZLE Chess puzzle No. 29
White to move mate in 4 Solution to Puzzle No. 27 (Mate in 5) 1. Bxf6 gxf3; 2. Rxf3+ Bxf3; 3. gxf3 g2; 4. Kxf2 g5; 5. Be5 checkmate!
Ang tubag sa miagi
GEMINI (Mayo 21-Hunyo 20) Ang usa ka butang nga imong gipaabot hapit na moabot. CANCER (Hunyo 21-Hulyo 22)Adunay maayong balita nga imong madawat para sa imong kabulahanan. LEO (Hulyo 23-Agusto 22) Ayaw pasagdi ang imong paryente nga mamareg sa imong salapi kay madugangan pa ang imong grasya. VIRGO (Agusto 23-Septiyembre 22) Kung ang pagsuroy mao ang imong gihunahuna karon, nindot para kanimo kay adunay mahibalag nga karaang higala. LIBRA(Septiyembre 23-Oktobre 22)Mas maayo nga planohon una nimo ayha ka modesisyon niini. SCORPIO(Oktobre 23-Nobiyembre 21) Kung ang wala nimo mailhi nga tawo maoy moduol nimo karon ayaw pagkompyansa. SAGITTARIUS(Nobiyembre 22-Disyembre 21) Hatagi siya kay mao kana ang pamaagi nga maluwas siya sa kalisod pinaagi sa moral support. CAPRICORN(Disyembre 22-Enero 19)Karon mao ang imong kalipay tungod kay adunay motunol kanimo.
Mindanao
Balita Sabado, Hulyo 16, 2011
Kalipayan 11
WIN & HELP: SUPPORT GOVERNMENT’S PCSO DRAW RESULTS (JUly 15, 2011) SUERTRES RESULTS CHARITY PROJECTS, SUPPORT PCSO DATE 11 am 4 pm 9 pm 11a.m. - 13-06 4p.m. - 28-02 9p.m. - 14-31
02-25-45-28-24-21 Jackpot Prize: Php30,000,000.00
MGA PANGINDAHAY NI MR. SUPERTRES
Pasakay: 1
MAAYO nga pasTARGET FOR SAT-SUN akay 8 ug 9 para sa Sabado ug Domingo.Kusog kaayo ang pairing mga 1-9 ug 1-8 busa bantaya ang mga SURE BASTA RAMBLE Odd digits nga 1-35-7-9 unya TAKE 2 ha. Congrats daan sa inyong tanan ug happy weekend. yesterday’s MAGIC ANGLE
173•147•183•273
138•109 129•149 318•309 329•349
DRAW DATE: JUly 15, 2011
19-10-06-36-08-43 Jackpot Prize: Php22,421,370.60 24-15-14-34-18-06 Jackpot Prize: Php5,449,586.40
11 a.m. - 4-6-6 4 p.m. - 2-7-6 9 p.m. - 0-4-7
4-D - 1-3-2-2
3 1 9 1 8 6
1 4 5 108 128 148 139 6 2-3 7 3 08 328 348 319 8 9 0 184 274 284 283
MAGIC ANGLE
1 4 5 6 2-3 7 8 9 0 PLAYING NUMBERS
41-21-44-20-19-36 Jackpot Prize: Php72,164,376.00
July 8 - 841 - 056 - 308 July 9 - 661 - 542 - 133 July 10 - 425 - 475 - 090 July 11 - 439 - 603 - 040 July 12 - 408 - 369 - 401 July 13 - 251 - 270 - 983 July 14 - 397 - 833 - 650
Misiga ang mata ni tom sa 1 ug gitumban niya ang 3, ang 4 naa sa iyang lubot dayon gipuntarya sa arrow ang 0 ug 2, pagkuha dayopn sa 5,7,9 usa lang... butangi dayon ang 118, 119, 129 kay kusog kaayo na.... congrats sa nakadaog kagahapon..