8
3 เดือนพฤษภาคม - มิถุนายน 2561
คณะกรรมการสภาการเหมืองแร่
1. นายเกรียงศักดิ ์ หล่อวัฒนตระกูล 2. นายเข็มชาติ ว่องชาญกิจ 3. นายยุทธ เอีย่ มสอาด 4. นายดิเรก รัตนวิชช์ 5. นายสุทธิเลิศ วีระไพบูลย์ 6. น.ส.อัญชลี ตระกูลดิษฐ 7. นายศิรชิ ยั มาโนช 8. นายทวี ทวีสขุ เสถียร 9. นายเสกข์สรร ธีระวาณิชย์ 10. นายอนุพงศ์ โรจน์สพ ุ จน์ 11. นายณรงค์ จ�ำปาศักดิ ์ 12. นายสุรชิต มานะจิตต์ 13. นายวัลลภ การวิวฒ ั น์ 14. นายยงยุทธ รัตนสิร ิ 15. นายสุเทพ สุนทรารัณย์ 16. นายศิรสิทธิ ์ สืบศิริ 17. นายอภิชาติ สายะสิญจน์ 18. นายวรพจน์ โพธิแ์ ก้ว
ประธานกรรมการสภาการเหมืองแร่ รองประธานกรรมการสภาการเหมืองแร่ รองประธานกรรมการสภาการเหมืองแร่ รองประธานกรรมการสภาการเหมืองแร่ รองประธานกรรมการสภาการเหมืองแร่ รองประธานกรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่ กรรมการสภาการเหมืองแร่
เลขาธิการสภาการเหมืองแร่ นายสมพร อดิศกั ดิพ ์ านิชกิจ
ทีอ่ ยู่ สภาการเหมืองแร่
222/2 ซอยมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ถนนวิภาวดี-รังสิต เขตดินแดง กรุงเทพฯ 10400 โทร. 0-2275-7684-6 แฟกซ์ 0-2692-3321 E-mail Contact : miningthai@miningthai.org Website : www.miningthai.org ID LINE : miningthai ที่ปรึกษา : เกรียงศักดิ์ หล่อวัฒนตระกูล ประธานกรรมการสภาการเหมืองแร่ วัลลภ การวิวัฒน์ กรรมการสภาการเหมืองแร่ และประธานคณะอนุกรรมการประชาสัมพันธ์ สมพร อดิศักดิ์พานิชกิจ เลขาธิการสภาการเหมืองแร่ บรรณาธิการ : กิตติ วิสุทธิรัตนกุล กองบรรณาธิการ : สุรีย์พร วงศ์ศรีตระกูล / ทัศนีย์ เรืองติก / อ�ำพันธุ์ ไตรรัตน์ / ชุติภา จริตพันธ์ ผู้จัดการฝ่ายการตลาด : เขมจิรา ปลาทิพย์ ฝ่ายโฆษณา : ศิริภรณ์ กลิ่นขจร / มนัส ไชยเพส / กษิรา เหมบัณฑิตย์ / กัลยา ทรัพย์ภริ มย์ จัดท�ำโดย : บริษัท เทคโนโลยี มีเดีย จ�ำกัด เลขที่ 471/3-4 อาคารพญาไทเพลส ถนนศรีอยุธยา แขวงทุ่งพญาไท เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 10400 โทร. 0-2354-5333 แฟกซ์ 0-2640-4260 **วารสารเหมืองแร่ จัดท�ำขึน้ เพือ่ ให้ขอ้ มูลข่าวสารทีเ่ ป็นประโยชน์แก่สมาชิกสภาการเหมืองแร่ ประชาสัมพันธ์การด�ำเนินงานและกิจการของสภาฯ ตลอดจนเผยแพร่ความรู้ ทีเ่ กีย่ วข้องกับอุตสาหกรรมเหมืองแร่ ทัง้ นีบ้ ทความต่างๆ ใน วารสารเหมืองแร่ นีเ้ ป็นดุลพินจิ ของกองบรรณาธิการ โดยจะออกทุกๆ 2 เดือน
Contents ปีที่ 8 ฉบับที่ 3 ประจำ�เดือนพฤษภาคม - มิถุนายน 2561
10 แวดวงชาวเหมือง 12
Report
กรอ. เปิดตัวกฎหมายใหม่ 3 ฉบับ เพิ่มประสิทธิภาพ การจัดการกากอุตสาหกรรม พร้อมใช้งาน 1 พ.ค. นี้ กองบรรณาธิการ
กระทรวงอุตฯ เรง่ ขับเคลื่อนแผนแมบ่ ทการบริหาร จัดการแร่ เพื่อใหก้ ารพิจารณาอนุญาตเป็นไปตาม พ.ร.บ.แร่ ฉบับใหม่
26
กพร. พรอ้ มพิจารณายืน่ ตอ่ ใบอนุญาต-ขอใบประทานบัตร หากแผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ประกาศใช้
30 ธุรกิจเหมืองแร่
กองบรรณาธิการ
14
23
เหมืองแร่สีเขียว
กองบรรณาธิการ
18 Industry 4.0
กรอ. จับมือ สอท. เปิดตัวระบบ Auto E-License จัดการกากอุตสาหกรรม รับ Industry 4.0 กองบรรณาธิการ
EIA MONITORING AWARDS 2018 เวทีเชิดชูเกียรติ โรงงาน-เหมืองแร่ ที่ปฏิบัติตามมาตรการสิ่งแวดล้อม กองบรรณาธิการ
อำ�นาจ ปิยะจิตรา ยึดหลัก “ไคเซ็น” บริหารงาน
32 เรื่องเลา่ จากชาวเหมือง มือปืนประจำ�เหมือง รุ่งศักดิ์ อินทร์สิงห์
35 บทความพิเศษ
โอมาน คูแ่ ขง่ สำ�คัญของไทยในการสง่ ออกแรย่ ิปซัม
21 เทคโนโลยีเหมืองแร่
ครั้งแรกในเอเชีย! Modular Plant ผลิตสำ�เร็จจากสหรัฐอเมริกา ส่งตรงถึงไทย
บุญญวัฒน์ ขุนอินทร์
38 แนะนำ�ผลิตภัณฑ์
News
กพร.
เผยการอนุญาตอาชญาบัตรพิเศษ
บริษัท ไชน่า หมิงต๋า ถูกต้องตามกฎหมาย กรมอุ ต สาหกรรมพื้ น ฐานและการเหมื อ งแร่ (กพร.) กระทรวงอุตสาหกรรม เผยการอนุญาตอาชญาบัตรพิเศษ บริษัท ไชน่า หมิงต๋า โปแตช คอร์ปอเรชั่น (ประเทศไทย) จำ�กัด เป็นไปตามกฎหมาย พร้อมชีแ้ จงผูท้ เ่ี กีย่ วข้อง เพือ่ สร้าง ความรู้ความเข้าใจร่วมกัน วิษณุ ทับเที่ยง อธิบดีกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและ การเหมืองแร่ (กพร.) กล่าวว่า ตามที่ปรากฏเป็นข่าวเกี่ยวกับ กลุ่มอนุรักษ์วานรนิวาส จังหวัดสกลนคร ยื่นหนังสือเพื่อขอ ทบทวนอาชญาบัตรพิเศษสำ�รวจแร่โพแทชของบริษัท ไชน่า หมิงต๋า โปแตช คอร์ปอเรชั่น (ประเทศไทย) จำ�กัด ให้เป็นไป ตามมาตรา 188 แห่งพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2560 นั้น บริษทั ไชน่า หมิงต๋า โปแตช คอร์ปอเรชัน่ (ประเทศไทย) จำ�กัด ได้รับใบอนุญาตอาชญาบัตรพิเศษสำ�รวจแร่โพแทชแล้ว ตั้งแต่ วันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2558 ถึงวันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2563 มีอายุ 5 ปี โดยมีเงื่อนไขให้ผู้ถืออาชญาบัตรพิเศษต้องได้รับ อนุญาตจากเจ้าของพื้นที่ก่อนจึงจะเข้าพื้นที่ทำ�การสำ�รวจได้ ซึ่งที่ผ่านมาบริษัทฯ ได้ทำ�การสำ�รวจตามแผนงานและเงื่อนไข การอนุญาต มีการเจาะสำ�รวจไปแล้ว 3 หลุม โดยได้รบั อนุญาต จากเจ้าของที่ดินที่มีการเจาะสำ�รวจแล้ว ทั้งนี้ กระบวนการ สำ�รวจแร่โพแทชจะใช้พื้นที่เพียงเล็กน้อยในการเจาะสำ�รวจ และต้องทำ�การฝังกลบพร้อมกับฟื้นฟูพื้นที่ทันทีหลังเสร็จสิ้น การเจาะสำ�รวจ
8
May-June 2018
สำ�หรับการขอให้ทบทวนอาชญาบัตรพิเศษของบริษัทฯ ให้ เ ป็ น ไปตามประกาศของกรมอุ ต สาหกรรมพื้ น ฐานและ การเหมืองแร่ เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการรังวัด กำ�หนดเขตคำ�ขอตามพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2560 เพื่อให้ เป็นไปตามมาตรา 188 แห่งพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2560 ปัจจุบันบริษัทฯ ไม่มีคำ�ขอประทานบัตรและคำ�ขอใดๆ ที่อยู่ ระหว่างดำ�เนินการ จึงไม่เข้าหลักเกณฑ์ตามมาตรา 188 แห่ง พระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2560 ดังกล่าว ส่ ว นกรณี ก ารขอข้ อมู ลเกี่ ยวกั บ อาชญาบั ต รพิเศษของ บริษัทฯ ของภาคีเครือข่ายประชาชนวานรนิวาสนั้น สำ�นักงาน อุ ต สาหกรรมจั ง หวั ด สกลนครได้ ส่ ง เรื่ อ งให้ ค ณะกรรมการ วิ นิ จ ฉั ย การเปิ ด เผยข้ อ มู ล ข่ า วสารสาขาสั ง คม การบริ ห าร ราชการแผ่นดินและการบังคับใช้กฎหมาย สำ�นักงานปลัดสำ�นัก นายกรัฐมนตรีแล้ว ซึง่ เป็นไปตามพระราชบัญญัตขิ อ้ มูลข่าวสาร ของราชการ พ.ศ. 2540 ปัจจุบันอยู่ระหว่างการพิจารณา อย่างไรก็ตาม กรมอุตสาหกรรมพืน้ ฐานและการเหมืองแร่ และบริษัท ไชน่า หมิงต๋า โปแตช คอร์ปอเรชั่น (ประเทศไทย) จำ�กั ด จะได้ ชี้ แ จงทำ�ความเข้ า ใจ และประชาสั ม พั น ธ์ ก าร ดำ�เนินงานของบริษัทฯ ให้แก่ผู้ที่เกี่ยวข้องได้รับทราบอย่าง ต่อเนื่อง เพื่อสร้างการรับรู้และความเข้าใจที่ถูกต้องร่วมกัน ต่อไป
แวดวงชาวเหมือง l
กองบรรณาธิการ
สภาการเหมืองแร่ จัดประชุมสามัญประจำ�ปี พ.ศ.2561 จัดประชุมสามัญประจ�ำปี พ.ศ. 2561 พร้อมจัดบรรยายพิเศษ พร้อมจัดบรรยายพิเศษ เรื่อง “การประกอบกิจการเหมืองแร่ ตาม พ.ร.บ.แร่ พ.ศ.2560”
สภาการเหมืองแร่
เรื่อง “การประกอบกิจการเหมืองแร่ ตาม พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560”
คุณวิษณุ ทับเที่ยง
อธิบดีกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ (กพร.)
คุณเกรียงศักดิ์ หล่อวัฒนตระกูล
เมื่อวันที่ 27 เมษายน พ.ศ. 2561 คณะกรรมการสภาการ เหมืองแร่ ได้จดั ประชุมสามัญประจำ�ปี พ.ศ. 2561 เพือ่ เสนอนโยบาย และรายงานผลการดำ�เนินงานพร้อมงบดุลประจำ�ปี พ.ศ. 2560 โดยการประชุมดังกล่าวได้รับเกียรติจาก คุณวิษณุ ทับเที่ยง อธิบดี กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ (กพร.) เป็นประธาน ในพิธเี ปิดการประชุม พร้อมบรรยายพิเศษ เรือ่ ง “การประกอบกิจการ เหมืองแร่ ตาม พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560” เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจ และรายละเอียด พ.ร.บ.แร่ ฉบับใหม่ แก่สมาชิกสภาการเหมืองแร่ หลั ง จากนั้ น เป็ น การดำ�เนิ น การประชุ ม สามั ญ ประจำ�ปี พ.ศ. 2561 โดย คุณเกรียงศักดิ์ หล่อวัฒนตระกูล ประธานกรรมการ สภาการเหมืองแร่ และ คุณสมพร อดิศักดิ์พานิชกิจ เลขาธิการ สภาการเหมื อ งแร่ ท่ า มกลางสมาชิ ก สภาการเหมื อ งแร่ ซึ่ ง เป็ น ผู้ประกอบการเหมืองแร่ให้ความสนใจเข้าร่วมประชุมอย่างคับคั่ง ณ ห้องเมจิก 2 ชั้น 4 โรงแรมมิราเคิลแกรนด์ คอนเวนชั่น เขตหลักสี่ กรุงเทพฯ
ประธานกรรมการสภาการเหมืองแร่
บรรยากาศภายในการประชุมสามัญประจ�ำปี พ.ศ. 2561
10
May-June 2018
บูทของผู้ประกอบการที่น�ำมาจัดแสดงภายในงาน
คุณเกรียงศักดิ์ หล่อวัฒนตระกูล (ซ้าย) และ คุณสมพร อดิศักดิ์พานิชกิจ (ขวา) เลขาธิการสภาการเหมืองแร่ ด�ำเนินการประชุมสามัญประจ�ำปี พ.ศ. 2561
บรรยากาศภายในการประชุมสามัญประจ�ำปี พ.ศ. 2561 May-June 2018
11
Report l
กองบรรณาธิการ
กระทรวงอุตฯ เร่งขับเคลื่อนแผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ เพื่อให้การพิจารณาอนุญาตเป็นไปตาม พ.ร.บ.แร่ ฉบับใหม่
การทำ�เหมืองแร่ เป็นกิจกรรมที่มีความสำ�คัญต่อความ เจริญทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ แต่ในระยะเวลาที่ ผ่านมา การพิจารณาอนุญาตทำ�เหมืองแร่ไม่สามารถดำ�เนินการ ได้ เนื่องด้วยพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2560 ซึ่งมีผลใช้บังคับ เมื่อวันที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2560 กำ�หนดให้การพิจารณา อนุญาตให้ทำ�เหมืองได้เฉพาะในพื้นที่ที่แผนแม่บทการบริหาร จัดการแร่กำ�หนดให้เป็นเขตแหล่งแร่ ซึ่งหากไม่มีการเสนอ
12
May-June 2018
แผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อพิจารณา ให้ความเห็นชอบโดยเร็วแล้ว อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อความ มั่น คงด้ า นวั ต ถุ ดิบ แร่ สำ�หรั บ ภาคอุ ต สาหกรรมแขนงต่ างๆ ที่เชื่อมโยงกับการดำ�รงชีวิตของประชาชน รวมถึงการพัฒนา โครงสร้างพื้นฐานของประเทศ แผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ เป็นแนวทางในการ บริหารจัดการแร่ให้เกิดความเหมาะสมและเกิดประโยชน์สูงสุด
ภายใต้ดุลยภาพด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และสุขภาพ ของประชาชน โดยสาระสำ�คั ญ ของแผนแม่ บ ทการบริ ห าร จัดการแร่ประการหนึ่ง คือ การกำ�หนดเขตแหล่งแร่ เพื่อให้ การทำ�เหมืองมีความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจ ทั้งนี้ การกำ�หนด เขตแหล่งแร่เพื่อการทำ�เหมืองในพื้นที่ใดก็ตาม เป็นเพียงการ กำ�หนดเขตพื้นที่ที่อาจอนุญาตได้เท่านั้น ไม่ได้หมายความว่า พื้นที่ดังกล่าวทั้งหมดจะได้รับอนุญาตให้ทำ�เหมือง เพราะ การพิจารณาอนุญาตให้ทำ�เหมืองต้องผ่านขั้นตอนต่างๆ ตาม กฎหมายอย่างเข้มงวด รวมทั้งต้องผ่านการรับฟังความคิดเห็น ของชุมชนในพืน้ ที่ โดยหลักเกณฑ์การพิจารณาอนุญาตทำ�เหมือง ที่สำ�คัญ คือ การพิจารณาความคุ้มค่าในทางเศรษฐกิจ ความ เหมาะสมของเทคโนโลยีที่ใช้ในการทำ�เหมือง ความเหมาะสม ของมาตรการป้องกัน ผลกระทบต่อคุณภาพสิ่งแวดล้อมและ สุขภาพของประชาชน รวมทัง้ พิจารณาแผนการฟืน้ ฟู การพัฒนา การใช้ ป ระโยชน์ แ ละการเฝ้ า ระวั ง ผลกระทบต่ อ คุ ณ ภาพ สิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชน กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ ร่วมกับ กรมทรัพยากรธรณี ได้ชี้แจงทำ�ความเข้าใจกับสำ�นักงานคณะ กรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ เกี่ยวกับ หลักการและรายละเอียดในการจัดทำ�แผนแม่บทการบริหาร จัดการแร่ และการกำ�หนดเขตเหมืองแร่เพื่อการทำ�เหมืองใน ระยะแรกของแผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ ระหว่างปี พ.ศ. 2560-2564 แล้ว ก่อนนำ�แผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ เสนอต่อคณะรัฐมนตรีพิจารณาให้ความเห็นชอบ เพื่อให้การ พิจารณาอนุญาตหรือต่ออายุประทานบัตรสามารถดำ�เนินการ ได้ตามบทบัญญัติกฎหมายว่าด้วยแร่ฉบับใหม่ดังกล่าว วิษณุ ทับเที่ยง อธิบดีกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและ การเหมืองแร่ (กพร.) กล่าวว่า กระทรวงอุตสาหกรรม โดยกรม อุตสาหกรรมพืน้ ฐานและการเหมืองแร่ และกรมทรัพยากรธรณี กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้ดำ�เนินการ ร่ ว มกั น ภายใต้ ค ณะกรรมการนโยบายบริ ห ารจั ด การแร่ แห่ ง ชาติ (คนร.) จั ด ทำ�แผนแม่ บ ทการบริ ห ารจั ด การแร่ พ.ศ. 2560-2564 ตามลำ�ดับขั้นตอนและกรอบระยะเวลาที่ได้ ประกาศไว้ ซึ่ ง ได้ ดำ�เนิ น การจั ด ทำ�แผนแม่ บ ทการบริ ห าร จั ด การแร่ เ สร็ จ เรี ย บร้ อ ยแล้ ว ตั้ ง แต่ เ มื่ อ วั น ที่ 7 ธั น วาคม พ.ศ. 2560 ปัจจุบันอยู่ในขั้นตอนสุดท้ายในการนำ�เสนอคณะ รัฐมนตรีพิจารณาให้ความเห็นชอบ โดยล่าสุดคณะกรรมการ พัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติได้มคี วามเห็นให้ปรับปรุง
สาระสำ � คั ญ ของแผน แม่บทการบริหารจัดการ แร่ประการหนึ่ง คือ การ กำ�หนดเขตแหล่งแร่เพื่อ ให้ ก ารทำ � เหมื อ งมี ค วาม คุ้มค่าทางเศรษฐกิจ ทั้งนี้ การกำ�หนดเขตแหล่งแร่ เพือ่ การทำ�เหมืองในพืน้ ที่ ใดก็ ต าม เป็ น เพี ย งการ กำ � หนดเขตพื้ น ที่ ที่ อ าจ อนุ ญ าตได้ เ ท่ า นั้ น ไม่ ไ ด้ ห ม า ย ค ว า ม ว่ า พื้ น ที่ ดังกล่าวทั้งหมดจะได้รับ อนุญาตให้ทำ�เหมือง รายละเอียดบางประการในแผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ “กรมอุ ต สาหกรรมพื้ น ฐานและการเหมื อ งแร่ มิ ไ ด้ นิ่งนอนใจ จะร่วมกับกรมทรัพยากรธรณีและผู้ประกอบการ เหมืองแร่ เร่งดำ�เนินการหารือทำ�ความเข้าใจกับสำ�นักงาน คณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) ในการนำ�แผนแม่บทการบริหารจัดการแร่เสนอคณะรัฐมนตรี ให้ ค วามเห็ น ชอบโดยเร็ ว เพื่ อ ให้ ก ารพิ จ ารณาอนุ ญ าตหรื อ ต่ อ อายุ ป ระทานบั ต รสามารถดำ � เนิ น การได้ ต ามบทบั ญ ญั ติ ของพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2560 ไม่เป็นอุปสรรคต่อการ ประกอบการของภาคเอกชน และการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ ในช่วงระยะเวลาเปลี่ยนผ่านขณะนี้” วิษณุ กล่าวทิ้งท้าย
May-June 2018
13
Report l
กองบรรณาธิการ
กพร.
พร้อมพิจารณา ยื่นต่อใบอนุญาตขอใบประทานบัตร หากแผนแม่บทการบริหาร จัดการแร่ประกาศใช้
วิษณุ ทับเที่ยง
อธิบดีกรมอุตสาหกรรมพื้นฐาน และการเหมืองแร่ (กพร.)
ภายหลังจากที่ พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 ประกาศใช้ไปเมื่อวันที่ 29 สิงหาคม 2560 นั้น สาระสำ�คัญของ พ.ร.บ.ฉบับดังกล่าวได้ กำ�หนดให้มแี ผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ตาม พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 ซึง่ กรมอุตสาหกรรมพืน้ ฐานและการเหมืองแร่ (กพร.) ได้ดำ�เนินการ จัดทำ�แผนแม่บทการบริหารจัดการแร่เสร็จเรียบร้อยแล้วตั้งแต่เมื่อ วันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2560 ปัจจุบันอยู่ในขั้นตอนสุดท้ายในการ นำ�เสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาให้ความเห็นชอบ อย่างไรก็ตาม คณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติได้มีความเห็น ให้ปรับปรุงรายละเอียดบางประการในแผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ ปั จ จุ บั น แผนแม่ บ ทการบริ ห ารจั ด การแร่ ดั ง กล่ าวอยู่ ร ะหว่ างการ พิจารณากลัน่ กรองของสำ�นักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ (สศช.) ส่งผลให้ผู้ประกอบการแร่หลายรายที่รอ
14
May-June 2018
ดำ�เนินการต่อประทานบัตร ยื่นขอใบประทานบัตร และ อืน่ ๆ ตัง้ แต่ พ.ร.บ.ใหม่ประกาศใช้ในเดือนสิงหาคม 2560 ต้องหยุดชะงัก และส่งผลกระทบเป็นวงกว้างต่อธุรกิจ การประกอบกิจการแร่นั้น เพื่ อ สร้ า งความรู้ ค วามเข้ า ใจในแผนแม่ บ ทการ บริหารจัดการแร่ ซึ่งออกตาม พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 และ ส่งเสริมให้ผปู้ ระกอบการเหมืองแร่ดำ�เนินธุรกิจตาม พ.ร.บ. ฉบับดังกล่าว คณะกรรมการสภาการเหมืองแร่ จึงได้จัด บรรยายพิเศษเรื่อง “การประกอบกิจการเหมืองแร่ตาม พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560” ในงานประชุมสามัญประจำ�ปี พ.ศ. 2561 ณ โรงแรมมิราเคิลแกรนด์ คอนเวนชัน่ หลักสี่ โดยได้รบั เกียรติจาก วิษณุ ทับเทีย่ ง อธิบดีกรมอุตสาหกรรม พื้นฐานและการเหมืองแร่ (กพร.) เป็น ผู้บรรยายและ ชี้ แ จงรายละเอี ย ดแก่ ผู้ ป ระกอบการที่ เ ป็ น สมาชิ ก สภา การเหมืองแร่
เผยผู้ประกอบการเหมืองแร่หินปูนรออนุมัติ 100-150 แปลง ขออนุญาตจากทางจังหวัด อีก 1,000 แปลง
วิษณุ ทับเที่ยง อธิบดีกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและ การเหมืองแร่ (กพร.) กล่าวว่า ในเรือ่ งนี้ กรมอุตสาหกรรมพืน้ ฐาน และการเหมืองแร่ (กพร.) ไม่ได้นิ่งนอนใจ โดยได้ร่วมกับกรม ทรัพยากรธรณีและผูป้ ระกอบการเหมืองแร่ เร่งดำ�เนินการหารือ ทำ�ความเข้าใจกับสำ�นักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ (สศช.) ในการนำ�แผนแม่บทการบริหาร จัดการแร่เสนอคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบโดยเร็ว เพื่อให้ การพิจารณาอนุญาตหรือต่ออายุประทานบัตรสามารถดำ�เนินการ ได้ตามบทบัญญัติของพระราชบัญญัติแร่ พ.ศ. 2560 จะได้ ไม่เป็นอุปสรรคต่อการประกอบการของภาคเอกชน และการ พั ฒนาเศรษฐกิ จ ของประเทศในช่ ว งระยะเวลาเปลี่ ย นผ่า น กฎหมาย เพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างการพัฒนาเศรษฐกิจ ควบคู่กับการรักษาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน “ขณะนี้มีพื้นที่กลุ่ม ผู้ประกอบการเหมืองแร่โดยเฉพาะ หินปูนที่ใช้ในการก่อสร้างซึ่งมีจำ�นวนมากกว่าผู้ประกอบการ เหมืองแร่รายอื่นๆ ที่ต้องรอการอนุมัติจากภาครัฐประมาณ 100-150 แปลง และอยู่ในกระบวนการขออนุญาตจากทาง จังหวัดประมาณ 1,000 แปลง ทั้งหมดนี้เป็นกลุ่มที่รอลงทุน ภายหลังแผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ผ่านการเห็นชอบก่อน ประกาศใช้อย่างเป็นทางการอีกครั้ง” อธิบดี กพร. กล่าว
สคช.พิจารณาแผนแม่บทแร่อย่างรอบคอบ และรอบด้าน โดยเฉพาะพื้นที่ที่ ได้รับอนุญาต ประกอบกิจการแร่ สำ�หรับความล่าช้าในการพิจารณาแผนแม่บทการบริหาร จัดการแร่ ตาม พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 เนื่องจาก สศช. เห็นควร
ว่าจะต้องกระทำ�พิจารณาอย่างรอบคอบและรอบด้าน ทำ�ให้ เกิดความล่าช้าในการประกาศใช้ จากที่ กพร. คาดไว้ว่าภายใน เดือนธันวาคม 2560 ทีผ่ า่ นมาจะสามารถประกาศใช้แผนแม่บท แร่ การบริหารจัดการแร่ได้ทัน แต่ล่วงเลยมาเป็นระยะเวลา นานมากจนสร้างความเสียหายให้แก่กจิ การแร่ ผูป้ ระกอบการแร่ หลายรายจึงมีการส่งหนังสือร้องเรียนเข้ามายัง กพร. และ ร้ อ งเรี ย นผ่ า นรั ฐ มนตรี ว่ า การกระทรวงอุ ต สาหกรรม กพร. อยากชี้แจงว่าหากยังไม่มีแผนแม่บทการบริหารจัดการแร่มา รองรับ พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 ทาง กพร. ก็จะไม่สามารถพิจารณา การอนุญาตขอประทานบัตร ขอต่ออายุประทานบัตร หรือ ข้อร้องต่างๆ ได้ “สิ่งสำ�คัญที่แผนแม่บทแร่นี้จะต้องทำ�อย่างรอบคอบ คือ การบริหารจัดการแร่ในพื้นที่ที่ได้รับอนุญาตทำ�การประกอบ กิจการแร่ของผู้ประกอบการ จะต้องมีการจัดการแร่ท่ีขุดอย่าง เหมาะสม เพือ่ ให้ประเทศมีการใช้ทรัพยากรแร่ให้เกิดประโยชน์ รวมทัง้ ดูแลผลกระทบต่อสิง่ แวดล้อมและสุขภาพของประชาชน ตลอดระยะเวลาที่ได้รับการอนุญาตประทานบัตร รวมถึงการ เยี ยวยาความเสี ย หายให้ กั บ ผู้ ที่ ไ ด้ รั บ ผลกระทบจากการทำ � เหมืองอย่างเป็นธรรม ไม่ให้เกิดกรณีฟ้องร้องอย่างในอดีตอีก”
วางแผนเยียวยาผู้ประกอบการเหมืองแร่ ระหว่างรอแผนแม่บทการบริหารจัดการแร่ ประกาศใช้ วิษณุ กล่าวว่า การที่ผู้ประกอบการเหมืองแร่ต้องรอ การพิจารณาเรื่องต่างๆ จาก กพร. ตั้งแต่เดือนสิงหาคม 2560 ทำ�ให้ ผู้ ป ระกอบการเหมื อ งแร่ ไ ด้ รั บ ผลกระทบไม่ ส ามารถ ดำ�เนินการประกอบกิจการได้ ทำ�ให้สูญเสียโอกาสทางการค้า ส่ ง ผลกระทบต่ อ ความมั่ น คงด้ า นวั ต ถุ ดิ บ แร่ สำ�หรั บ ภาค อุ ต สาหกรรมแขนงต่ า งๆ ที่ เ ชื่ อ มโยงกั บ การดำ�รงชี วิ ต ของ ประชาชน รวมถึงการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของประเทศ
May-June 2018
15
ในเบื้องต้น กพร. ได้พิจารณาแนวทางที่สามารถ ยืดหยุน่ ระหว่างกันได้ระหว่างผูป้ ระกอบการเหมืองแร่และ กพร. โดย กพร. ได้มอบหมายให้อุตสาหกรรมจังหวัดรับ คำ�ขอของผู้ประกอบการไว้เป็นคำ�ร้องทั่วไปก่อน จากนั้น ตรวจรายละเอียดของคำ�ขอทุกๆ รายไว้ แล้วพิจารณา ตามรายละเอียดความถูกต้องของเอกสารการยื่นขอให้ ถูกต้องตามขั้นตอน หากผู้ประกอบการรายใดเอกสาร หรือคำ�ขอไม่ครบถ้วน เจ้าหน้าทีท่ ร่ี บั คำ�ร้องจะให้คำ�แนะนำ� ให้ผู้ประกอบการรายนั้นๆ ไปดำ�เนินการให้ถูกต้องก่อน ในระหว่างที่รอแผนแม่บทการบริหารจัดการแร่เห็นชอบ และประกาศใช้ หากคณะรั ฐ มนตรี พิ จ ารณาให้ ค วาม เห็นชอบแผนแม่บทการบริหารจัดการแร่แล้ว กพร. ก็จะ สามารถพิ จ ารณาอนุ ญ าตหรื อ ต่ อ อายุ ป ระทานบั ต ร ทำ�เหมื อ งให้ กั บ ผู้ ป ระกอบการภายใต้ ห ลั ก เกณฑ์ ต าม พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 ได้ทันที เพื่อไม่ให้ผู้ประกอบการ เสียสิทธิในระหว่างที่รอ
กพร. เน้นย้ำ�ให้ผู้ประกอบการเหมืองแร่ ศึกษา พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 ให้เข้าใจ อย่างถี่ถ้วน วิษณุ กล่าวว่า ขณะนี้ สศช. กำ�ลังพิจารณาถึงผลทีจ่ ะ เกิดขึ้นและกระทบในอนาคตอย่างรอบคอบและรอบด้าน ทั้งผลที่จะเกิดขึ้นตามมาในปัจจุบันและในอนาคตในเรื่อง สังคม ชุมชน สิ่งแวดล้อม ผลกระทบ ข้อดี ข้อเสียต่างๆ และในระหว่างที่รอแผนแม่บทการจัดการแร่นั้น วิษณุ แนะนำ�ให้ ผู้ ประกอบการเหมือ งแร่ศึก ษาและทำ�ความ เข้าใจกับ พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 นี้อย่างละเอียดอีกครั้ง ด้วย พ.ร.บ. ฉบับดังกล่าว นอกจากจะมีบทลงโทษทีร่ นุ แรง ทัง้ ทางแพ่งและทางอาญา ซึง่ มีบทลงโทษทีห่ นักมากแม้จะ กระทำ�โดยไม่ได้ตั้งใจก็ตาม อีกทั้งรายละเอียดสำ�คัญที่ กำ�หนดให้ ก ารอนุ ญ าตให้ ทำ�เหมื อ งได้ เ ฉพาะในพื้ น ที่
16
May-June 2018
ที่ แ ผนแม่ บ ทการบริ ห ารจั ด การแร่ กำ�หนดให้ เ ป็ น เขต แหล่งแร่เพือ่ การทำ�เหมืองเท่านัน้ ถือเป็นสิง่ ทีผ่ ปู้ ระกอบการ แร่ ต้ อ งตระหนั ก และไม่ ค วรกระทำ�กิ จ การแร่ ใ นพื้ น ที่ ที่ไม่ได้อนุญาตไว้ในแผนแม่บท เพราะแผนแม่บทการ บริหารจัดการแร่ เป็นแนวทางในการบริหารจัดการแร่ให้เกิด ความเหมาะสมและเกิดประโยชน์สูงสุดภายใต้ดุลยภาพ ด้ า นเศรษฐกิ จ สั ง คม สิ่ ง แวดล้ อ ม และสุ ข ภาพของ ประชาชน เช่ น เรื่ อ งการกำ�หนดเขตแหล่ ง แร่ เพื่ อ ให้ การทำ�เหมืองมีความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจ โดยการกำ�หนดเขตแหล่งแร่เพื่อการทำ�เหมืองใน พืน้ ทีใ่ ดก็ตาม เป็นเพียงการกำ�หนดเขตพืน้ ทีท่ อี่ าจอนุญาต ได้เท่านั้น ไม่ได้หมายความว่าพื้นที่ดังกล่าวทั้งหมดจะ ได้รับอนุญาตให้ทำ�เหมือง เพราะการพิจารณาอนุญาตให้ ทำ�เหมืองจะต้องผ่านขั้นตอนต่างๆ ตามกฎหมายอย่าง เข้มงวด รวมทัง้ ต้องผ่านการรับฟังความคิดเห็นของชุมชน ในพื้นที่ประกอบ แม้จะมีการรับฟังความคิดเห็นบ้างแล้ว ก่อนที่ พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 ประกาศใช้ ก็ตอ้ งมีการรับฟัง ความคิดเห็นจากประชาชนใหม่อกี ครัง้ ตามกรอบระยะเวลา ที่กำ�หนด พร้อมมีแผนรองรับการดำ�เนินการประกอบ กิจการแร่ ทั้งแผนการดำ�เนินการ แผนการฟื้นฟูพื้นที่ ประกอบกิ จ การเหมื อ งแร่ จ ะต้ อ งทำ�อย่ า งครบถ้ ว น ขาดกระบวนการใดกระบวนการหนึ่งไม่ได้ เพื่อให้ตรง ตามเจตนารมณ์ของแผนแม่บท
กพร. เสนอแก้ปัญหา กม. พ.ร.บ.ฉบับใหม่ ทับซ้อนฉบับเก่า ให้สอดคล้องความเป็นจริง ในการประกอบกิจการแร่ สำ�หรับการแก้ปัญหาการทับซ้อนของกฎหมายตาม พ.ร.บ.แร่ฉบับใหม่และ พ.ร.บ.แร่ฉบับเก่า ซึ่งส่งผลกระทบ ต่อผูป้ ระกอบการแร่นนั้ ในช่วงแรกที่ พ.ร.บ.แร่ พ.ศ. 2560 ประกาศใช้ กพร. มีความเห็นที่จะขอปรับแก้ไข พ.ร.บ.
>> บรรยากาศในการประชุมสามัญประจ�ำปี พ.ศ. 2561 ดังกล่าวในหลายประเด็น ด้วยเห็นว่า พ.ร.บ. ฉบับดังกล่าวมีทั้งที่ ย้อนแย้งกฎหมายเดิมค่อนข้างมาก และต้องการปรับแก้ให้สอดคล้อง กับสภาพความเป็นจริงของการประกอบกิจการแร่ในพื้นที่ต่างๆ เพราะมีหลายส่วนทีส่ ง่ ผลกระทบโดยตรงแก่ผปู้ ระกอบการเหมืองแร่ เช่น พื้นที่ทับซ้อนการประกอบการแร่ที่อนุญาตไปแล้วและตรวจพบ ว่ า เป็ น พื้ น ที่ ทั บ ซ้ อ นกั บ ทางกรมศิ ล ปากรที่ ส งวนเอาไว้ เ ป็ น พื้ น ที่ อนุรักษ์นั้นจะทำ�อย่างไร จะให้ผู้ประกอบการแร่ยื่นร้องขอประกอบ กิ จ การตาม พ.ร.บ.ฉบั บ ใหม่ แ นบท้ า ยคำ�ขอเดิ ม ที่ เ คยได้อนุญาต ประกอบกิจการแร่ด้วยหรือไม่ ทั้งนี้ผู้ประกอบการที่มีพื้นที่ทับซ้อน ดังกล่าวจะต้องยื่นขออนุญาตตามขั้นตอนของ พ.ร.บ.แร่ ฉบับใหม่ และแนบเอกสารที่เคยได้รับอนุญาตก่อนหน้านั้นประกอบคำ�ขอ ให้ครบเพือ่ พิจารณาเป็นกรณีๆ ไป และเชือ่ มัน่ ว่าเจ้าหน้าทีท่ พี่ จิ ารณา คำ�ขอนั้นจะพิจารณาอย่างถี่ถ้วน ซึ่งอาจจะใช้เวลาพิจารณาเรื่อง ดังกล่าวมากเป็นกรณีพิเศษ 1-2 เดือนหรือมากกว่า และหากมี ข้อกฎหมายที่ขัดแย้งกัน ทางเจ้าหน้าที่ก็จะส่งให้คณะกรรมการ กฤษฎีกาตีความอีกครั้งเพื่อความเป็นธรรมแก่ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง
May-June 2018
17
Industry 4.0 l
กองบรรณาธิการ
กรอ. จับมือ สอท. เปิดตัวระบบ Auto E-License จัดการกากอุตสาหกรรม รับ Industry 4.0 กรมโรงงานอุ ต สาหกรรม (กรอ.) ร่ ว มกั บ สภา อุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (สอท.) เปิดตัวระบบ พิจารณาอนุญาตนำ�กากอุตสาหกรรมออกนอกบริเวณ โรงงาน หรื อ สก.2 ในรู ป แบบระบบอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ (Auto E-License) ทีพ ่ ฒ ั นาความรวดเร็วในการอนุญาต นำ�กากอุตสาหกรรมออกนอกบริเวณโรงงาน จากเดิม 3 นาที เป็น 3 วินาที พร้อมโชว์นวัตกรรมโรงงานผู้รับ บำ�บั ด และกำ�จั ด กากอุ ต สาหกรรม อาทิ ระบบปรั บ คุณภาพและฝังกลบสิ่งปฏิกูลที่เป็นอันตราย การนำ� ขยะมาผลิตเป็นเชื้อเพลิงอัดแท่งจากกากอุตสาหกรรม และการเผาในเตาปูนซีเมนต์ทสี่ ามารถควบคุมมลพิษได้ โดยในปีนี้ตั้งเป้านำ�กากอุตสาหกรรมเข้าระบบ 1.24 ล้านตัน นอกจากนี้ กรอ. ยังได้เผยถึงกากอุตสาหกรรมที่ ไม่เป็นอันตรายและสามารถนำ�มารีไซเคิลได้ 5 อันดับ ได้แก่ ชานอ้อย เถ้าลอย กากหม้อกรอง/กากน้ำ�ตาล เศษเหล็ก และวัตถุดิบจากอุตสาหกรรมแปรรูปอาหาร ซึง่ พบว่ามีการแจ้งรับกากดังกล่าวมากำ�จัด 1,051,963.52 ตัน 18
May-June 2018
กรอ. จับมือ สอท. เปิดตัวระบบจัดการกากอุตสาหกรรม รับ Industry 4.0 เมื่ อ เร็ ว ๆ นี้ มงคล พฤกษ์ วั ฒ นา อธิ บ ดี ก รมโรงงาน อุตสาหกรรม (กรอ.) เป็นประธานในพิธีเปิด “การอนุญาตกาก อุตสาหกรรมยุค 4.0” โดยมี ศิริรุจ จุลกะรัตน์ รองปลัดกระทรวง อุตสาหกรรม อนงค์ ไพจิตรประภาภรณ์ ผู้ตรวจราชการกระทรวง อุตสาหกรรม ร่วมงานและให้เกียรติมอบหนังสือรับรองแก่ผรู้ บั บำ�บัด หรือจำ�กัดกากอุตสาหกรรม สำ�หรับ สก.2 แบบ Auto E-License จำ�นวน 28 ราย ร่วมด้วย ร้อยเอกธเนศ จันทกลิ่น รองอธิบดีกรม โรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.) และ เกรียงไกร เธียรนุกลุ รองประธาน สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (สอท.) ณ ห้องประชุม Meeting Room 3-4 ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ มงคล พฤกษ์วัฒนา อธิบดีกรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.) กล่าวว่า ปัจจุบนั กากอุตสาหกรรมในระบบทีม่ มี ากถึงปีละ 35 ล้านตัน ประกอบกับการขออนุญาตนำ�กากอุตสาหกรรมออกนอกโรงงานต้อง ผ่านกระบวนการและขั้นตอนที่รัดกุมตามที่กฎหมายกำ�หนด ทำ�ให้ ที่ผ่านมาการนำ�กากอุตสาหกรรมออกนอกโรงงานแต่ละครั้งต้องใช้ เวลานาน กระทรวงอุตสาหกรรมจึงได้มอบหมายให้กรมโรงงาน อุตสาหกรรม (กรอ.) ร่วมกับสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย
(สอท.) พัฒนาระบบพิจารณาอนุญาตนำ�กากอุตสาหกรรม ออกนอกบริเวณโรงงาน หรือ สก.2 แบบอัตโนมัติผ่าน ระบบอิเล็กทรอนิกส์ (Auto E-License) เพือ่ ช่วยลดภาระ และเพิ่มความรวดเร็วให้กับผู้ก่อกำ�เนิดและผู้รับบำ�บัด กำ�จัดกาก โดยในปีนี้ได้เพิ่มจำ�นวนผู้รับบำ�บัดและกำ�จัด กากอุตสาหกรรมที่ได้รับการรับรองจากเดิม 14 รายเป็น 28 ราย เพื่อเป็นทางเลือกให้กับโรงงานผู้ก่อกำ�เนิดกาก ในการบำ�บัดหรือกำ�จัดกากให้มากยิ่งขึ้น สำ�หรับระบบ Auto E-License ที่ได้พัฒนาขึ้นใหม่ มีความรวดเร็วในการอนุญาตนำ�กากอุตสาหกรรมออก นอกบริเวณโรงงาน จากเดิม 3 นาที เป็น 3 วินาที ผ่าน www.diw.go.th ส่วนการเพิม่ จำ�นวนผูร้ บั บำ�บัดและกำ�จัด กากอุตสาหกรรมที่ได้รับการรับรอง ทั้งหมดล้วนแล้วแต่ เป็ น ผู้ รั บ บำ�บั ด และกำ�จั ด กากอุ ต สาหกรรมชั้ น ดี ห รื อ พรี เ มี ย มเกรด มี ม าตรฐานเที ย บเท่ า กั บ ระดั บ สากล สามารถรับบำ�บัดและกำ�จัดกากอุตสาหกรรมอันตราย ได้กว่า 50% ของปริมาณกากอุตสาหกรรมอันตรายทีแ่ จ้ง ขนส่งไปกำ�จัดในปี พ.ศ. 2560 นอกจากนีย้ งั พบว่า กลุม่ ผูร้ บั บำ�บัดและกำ�จัดดังกล่าว ยังมีความล้ำ�สมัยในการกำ�จัดของเสียหลากหลายรูปแบบ อาทิ การใช้ระบบปรับคุณภาพและฝังกลบสิ่งปฏิกูลที่เป็น อันตราย การนำ�ขยะมาผลิตเป็นเชื้อเพลิงอัดแท่งจากกาก อุตสาหกรรม รวมถึงการเผาในเตาปูนซีเมนต์ที่สามารถ ควบคุมมลพิษได้ เป็นต้น
มั่นใจระบบช่วยให้ปริมาณกากอุตสาหกรรมเข้าระบบ ได้ตามเป้าหมาย 1.24 ล้านตันต่อปี มงคล กล่าวเพิม่ เติมว่า กรอ. คาดว่าการพัฒนาระบบ ดังกล่าวจะช่วยให้ปริมาณกากอุตสาหกรรมเข้าระบบได้ตาม เป้าหมาย คือจำ�นวน 1.24 ล้านตันต่อปี ซึ่งปัจจุบันได้มี กากอุตสาหกรรมเข้าระบบไปแล้วกว่า 0.989 ล้านตัน หรือ ประมาณ 79% ซึ่ ง จะช่ ว ยให้ เ กิ ด ประโยชน์ ใ นด้ า น ต่างๆ ตามมา อาทิ ช่วยแก้ปัญหาให้กับผู้ก่อกำ�เนิดกาก อุตสาหกรรมบางรายกรณีที่มีข้อจำ�กัดด้านพื้นที่ในการ จัดเก็บกากอุตสาหกรรม ส่งเสริมให้กากอุตสาหกรรม เข้าระบบมากขึ้น เนื่องจากการดำ�เนินการขออนุญาต สะดวกและรวดเร็วทันใจ พร้อมทั้งยังช่วยให้เห็นถึงการ กำ�จัดกากอุตสาหกรรมอย่างถูกวิธี มีความโปร่งใส และ ตรวจสอบได้ในทุกขั้นตอน
ปริมาณกากอุตสาหกรรมอันตราย ที่พบมากที่สุด 5 อันดับ ได้แก่ ฝุ่นแดงจากโรงหลอมเหล็ก วัสดุ ปนเปื้อน บรรจุภัณฑ์ปนเปื้อน เถ้าลอย ที่ใช้ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิง และกาก ตะกรันอะลูมิเนียม โดยมีปริมาณ การแจ้งรับกากอันตรายมากำ�จัด 653,197.94 ตัน
>> มงคล พฤกษ์วัฒนา อธิบดีกรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.)
>> พิธีมอบหนังสือรับรองแก่ผู้รับบ�ำบัดหรือจ�ำกัดกากอุตสาหกรรม ส�ำหรับ สก.2 แบบ Auto E-License จ�ำนวน 28 ราย May-June 2018
19
เผยฝุ่นแดงจากโรงหลอมเหล็ก ติด 5 อันดับกากอุตสาหกรรมอันตราย ที่พบมากที่สุด อย่างไรก็ดี ปัจจุบันภาคอุตสาหกรรมมีการขยายตัว เพิ่มขึ้น จึงทำาให้ปริมาณของเสียที่เกิดจากการประกอบ กิ จ การมี ป ริ ม าณที่ เ พิ่ ม ขึ้ น ตามไปด้ ว ย ซึ่ ง ปริ ม าณกาก อุ ต สาหกรรมอั น ตรายที่ พ บมากที่ สุ ด 5 อั น ดั บ ได้ แ ก่ ฝุ่นแดงจากโรงหลอมเหล็ก วัสดุปนเปื้อน บรรจุภัณฑ์ ปนเปื้ อ น เถ้ า ลอยที่ ใ ช้ ถ่ า นหิ น เป็ น เชื้ อ เพลิ ง และกาก ตะกรันอะลูมิเนียม โดยมีปริมาณการแจ้งรับกากอันตราย มากำาจัด 653,197.94 ตัน ส่วนกากอุตสาหกรรมที่มีการ นำามารีไซเคิลมากที่สุด ได้แก่ ชานอ้อย ที่มาจากการทำา หี บ อ้ อ ย เถ้ า ลอย ที่ ม าจากกระบวนการผลิ ต กระแส ไฟฟ้า กากหม้อกรอง/กากน้ำาตาล ที่มาจากกระบวนการ เปลี่ยนอ้อยไปเป็นน้ำาตาล เศษเหล็ก ที่มาจากการตะไบ การเจี ย หรื อ การกลึ ง และวั ต ถุ ดิ บ จากอุ ต สาหกรรม แปรรูปอาหาร ที่พบว่ามีการแจ้งรับกากไม่อันตรายมา กำาจัด 1,051,963.52 ตัน ด้ า น เกรี ย งไกร เธี ย รนุ กู ล รองประธานสภา อุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (สอท.) กล่าวว่า โครงการ นำาร่อง Auto E-License ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559 โดยได้รับ ความสนใจจากผูป้ ระกอบการเป็นอย่างมาก และได้ดาำ เนิน การขยายผลไปยังผู้ประกอบการอื่นๆ ซึ่งจะช่วยอำานวย ความสะดวกทำาให้ระบบการอนุญาตนำาของเสียออกนอก บริเวณโรงงานมีความรวดเร็ว มั่นใจ และปลอดภัย และ ช่วยสนับสนุนผูป้ ระกอบการในการยกระดับมาตรฐานการ ปฏิบัติงานที่ดี และให้การสนับสนุนโดยนำาระบบปัญญา 20
May-June 2018
>> พิธีมอบหนังสือรับรองแก่ผู้รับบ�าบัดหรือจ�ากัดกากอุตสาหกรรม ส�าหรับ สก.2 แบบ Auto E-License จ�านวน 28 ราย
ประดิษฐ์ (Artificial Intelligence: AI) มาประยุกต์ใช้ ซึ่งสอดคล้อง กับนโยบายของรัฐบาลในการส่งเสริมอุตสาหกรรม 4.0 สอดคล้อง กับเป้าหมายของประเทศ ในการสร้างงาน เพิม่ รายได้ให้กบั ประชาชน นำาไปสู่การพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน
เทคโนโลยีเหมืองแร่
ครั้งแรกในเอเชีย!
Modular Plant ผลิตสำ�เร็จจากสหรัฐอเมริกา ส่งตรงถึงไทย
การันตีผลผลิต เพื่อคุณภาพและประสิทธิภาพที่มากกว่า Modular Plant
โดยทั่ ว ไปแล้ ว ผู้ ป ระกอบการเหมื อ งไทยมั ก ทำ�การออกแบบโรงโม่ หิ น ด้วยตนเอง จากชิ้นส่วนที่ทำ�การออกแบบและสั่งทำ�ภายในประเทศ รวมเข้ากับ การซื้อเครื่องจักรบางชิ้นส่วนที่จำ�เป็นเท่านั้น ซึ่งแน่นอนว่าวิธีนี้ช่วยลดต้นทุนลงได้ แต่ สิ่ ง ที่ ต้ อ งแลกก็ คื อ ผลผลิ ต ที่ ไ ม่ ส ม่ำ� เสมอ การทำ�งานที่ ไ ม่ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ เท่าทีค่ วร ความลำ�บากในการบำ�รุงรักษา และชิน้ ส่วนอะไหล่ทไี่ ม่สามารถหาได้ทวั่ ไป ปัญหาเหล่านีเ้ ป็นเรือ่ งทีผ่ ปู้ ระกอบการเหมืองแร่ทกุ คนต้องพบเจอและพยายามแก้ไข กันเป็นประจำ�ทุกวัน ซึง่ แน่นอนว่าเมือ่ คุณฐิตพิ ร แสงไชย กรรมการผูจ้ ดั การ บริษทั ไกรสิน จำ�กัด ตัดสินใจที่จะเปิดโรงโม่หินแห่งใหม่ขึ้น ณ จังหวัดสระบุรี จึงตั้งเป็น ข้อกำ�หนดหลักๆ 4 ข้อในการเลือกวิธที จ่ี ะสร้างโรงโม่หนิ ใหม่ นัน่ ก็คอื มีราคาทีไ่ ม่สงู เกินไป ความสามารถในการทำ�งานสูงและสม่ำ�เสมอ การใช้งานและติดตั้งที่ไม่ ซับซ้อน และสุดท้ายคือบริการหลังการขาย ทั้งด้านงานซ่อมบำ�รุงและอะไหล่ โดยฉบับนี้จะนำ�เสนอบทสัมภาษณ์ของ คุณฐิติพร และ คุณจารึก มีขันทอง คุณฐิติพร แสงไชย รองประธานกรรมการบริหาร หน่วยธุรกิจเทคโนโลยี ดีเคเอสเอช (ประเทศไทย) กรรมการผู้จัดการ บริษัท ไกรสิน จ�ำกัด ถึ ง ที่ ม าของการทำ�งานร่ ว มกั น เพื่ อ ค้ น หาโซลู ชั่ น เพื่ อ โรงโม่ หิ น ที่ เ หมาะสมที่ สุ ด จนถึงการเลือกใช้ Modular Plant แบบประกอบสำ�เร็จจากประเทศสหรัฐอเมริกา โดย TELSMITH เป็นครั้งแรกในเอเชีย ในแง่ของผูท้ ำ�หน้าทีใ่ นการขยายการตลาดแก่ TELSMITH บริษทั ดีเคเอสเอช ประเทศไทย ไม่เพียงแต่เป็นตัวแทนจำ�หน่ายสินค้า แต่เรายึดมัน่ ในการให้บริการ ลูกค้าด้วยโซลูชนั่ ทีเ่ หมาะสมกับความต้องการของลูกค้ามากทีส่ ดุ ซึง่ เกิดขึน้ จาก การทำ�งานร่วมกันของทั้ง 3 ฝ่าย ได้แก่ ลูกค้า ดีเคเอสเอช และคู่ค้า “สิ่งที่เรานำ�กลับมาเป็นการบ้านสำ�หรับดีเคเอสเอช และ TELSMITH นั่น ก็คอื ความต้องการหลักๆ ของลูกค้าทัง้ 4 ข้อ ซึง่ นอกจากจะเป็นปัญหาของทาง โรงโม่หินไกรสินแล้ว ยังเป็นปัญหาที่โรงโม่หินอื่นๆ ในประเทศไทยกำ�ลังเผชิญ และหาทางแก้ไขกันแบบวันต่อวันอีกด้วย จึงถือเป็นความท้าทายของเราและ TELSMITH ที่ จ ะหาเครื่ อ งจั ก รที่ จ ะตอบโจทย์ ข องลู ก ค้ า ให้ ไ ด้ ค รบทุ ก ข้ อ ” คุณจารึก มีขันทอง รองประธานกรรมการบริหาร คุณจารึก กล่าว หน่วยธุรกิจเทคโนโลยี ดีเคเอสเอช (ประเทศไทย) May-June 2018
21
โจทย์ด้านราคานั้น เป็นข้อที่ดูเหมือนจะเป็นปัญหา ที่ใหญ่ที่สุดจากทั้ง 4 ข้อ ด้วยความเชื่อของคนไทยที่ว่า การสร้างโรงโม่หินแบบประกอบเองโดยทำ�การสั่งซื้อแค่ บางชิ้นส่วนที่สำ�คัญนั้นจะสามารถประหยัดได้มากกว่า จึงทำ�ให้ลืมนึกถึงปัญหาต่างๆ ที่จะตามมา ไม่ว่าจะเป็น ประสิทธิภาพในการทำ�งาน อายุการใช้งาน และสำ�คัญ ไม่แพ้กันเลยคือ บริการหลังการขายและอะไหล่ต่างๆ ซึ่ง โดยรวมแล้วอาจสร้างปัญหาที่มีมูลค่าสูงกว่าจำ�นวนเงินที่ ประหยัดได้เสียอีก ในช่วงเริ่มแรกนั้นทางคุณฐิติพรเองก็ สนใจที่จะสร้างโรงโม่หินด้วยวิธีนี้เช่นกัน เพราะค่าใช้จ่าย ที่ถูกกว่า รวมไปถึงความเข้าใจเกี่ยวกับ Modular Plant ที่ยังไม่ชัดเจนนัก ดีเคเอสเอช และ TELSMITH จึงถือ โอกาสนี้เชิญคุณฐิติพรเข้าเยี่ยมชมโรงงาน TELSMITH ณ ประเทศสหรัฐอเมริกา เพื่อให้เห็นถึงประสิทธิภาพการ ทำ�งานและตอกย้ำ�ถึงความเป็นมืออาชีพของดีเคเอสเอชและ TELSMITH ทั้งในด้านของคุณภาพสินค้าและการบริการ คุณฐิตพ ิ รกล่าวเสริมว่า “การเยีย่ มชมโรงงาน TELSMITH ที่สหรัฐอเมริกาช่วยให้เข้าใจถึง Modular Plant มากขึ้น ว่าเป็นโครงสร้างทีถ่ กู ออกแบบและผลิตจากสหรัฐอเมริกา Cone Crusher 100% แข็งแรง ทนทาน อายุการใช้งานมากกว่า 20 ปี มีทีมงานผู้มีประสบการณ์มากมายพร้อมที่จะให้การสนับสนุน ความตั้งใจทำ�งานร่วมกันเพื่อหาโซลูชั่นที่เหมาะสมของดีเคเอสเอช และ TELSMITH ช่วยสร้างความมั่นใจว่าจะยังคงมีผู้เชี่ยวชาญเข้ามาคอยดูแลแม้หลังจากการติดตั้งเสร็จสิ้นลง” ปัญหาด้านบริการหลังการขายเองก็เป็นส่วนสำ�คัญที่ทำ�ให้ทางโรงโม่หินไกรสินตัดสินใจเลือกดีเคเอสเอช และ TELSMITH ถึงแม้ว่าการเลือกซื้อ Modular Plant จะแพงมากกว่าเจ้าอื่นถึง 30% แต่หากรวมเข้ากับค่าใช้จ่ายที่จะตามมาในภายหลัง ไม่ว่า จะเป็นค่าชิ้นส่วนเพิ่มเติมเพราะความไม่เข้ากับของชิ้นส่วนแยกประกอบ ต้องการคนดูแลเครื่องมากกว่า ค่าชิ้นส่วนอะไหล่ที่มี ราคาสูง หายาก และสุดท้ายการบริการหลังการขายที่ไม่สม่ำ�เสมอ ซึ่งจุดนี้เองที่ทำ�ให้คุณฐิติพรตัดสินใจเลือก Modular Plant จาก TELSMITH “หากเราคิดแต่เพียงราคาค่าใช้จา่ ยเบือ้ งต้น แน่นอนว่าของสร้างเองหรือเจ้าอืน่ บางเจ้าก็จะถูกกว่าถึง 30% แต่หากเรารวมเอา ค่าใช้จ่ายที่จะเกิดตามมาภายหลัง เช่น ค่าอะไหล่ ค่าคนงานที่มากกว่า ค่าบำ�รุงรักษาที่มากกว่า และแน่นอนที่สุด การบริการ หลังการขายซึง่ ทางดีเคเอสเอช และ TELSMITH ทำ�ให้รสู้ กึ เหมือนเราเป็นหุน้ ส่วนธุรกิจไปด้วยกันมากกว่าเป็นลูกค้า ทัง้ หมดเหล่านี้ เมื่อคำ�นวณออกมาแล้วเป็นมูลค่าที่ีเราจะประหยัดไปได้มากกว่า 30% เสียอีก และยังมาพร้อมกับความสบายใจ ทำ�ให้เราวางใจ ได้ว่ามีคนคอยช่วยสนับสนุนเราตลอดเวลา” คุณฐิติพร กล่าวเสริม ช่วงที่ท้าทายที่สุดแน่นอนว่าคือ ช่วงการติดตั้ง เพราะทุกชิ้นส่วนถูกส่งตรงมาจากสหรัฐอเมริกา และเพื่อเป็นการสร้าง ความมัน่ ใจและสร้างมาตรฐานให้แก่การติดตัง้ เจ้าหน้าทีจ่ ากทัง้ ดีเคเอสเอช และ TELSMITH จากประเทศสหรัฐอเมริกาเข้าควบคุม ตรวจสอบความถูกต้องและให้คำ�แนะนำ�ตลอดระยะเวลาการติดตัง้ รวมไปถึงการอบรวมเตรียมพร้อมบุคลากรเพือ่ ให้สามารถใช้งาน เครื่องจักรได้ถูกต้อง ซึ่งจะส่งผลให้สามารถใช้งานเครื่องจักรได้ยาวนานกว่าเดิม “เป็นเวลากว่า 3 เดือนทีก่ ารติดตัง้ แล้วเสร็จและ Modular Plant ได้เริม่ ทำ�งานอย่างเต็มรูปแบบ แต่การทำ�งานร่วมกันระหว่าง โรงโม่หินไกรสิน ดีเคเอสเอช และ TELSMITH ยังไม่จบลง ทาง TELSMITH และเจ้าหน้าที่จากดีเคเอสเอช ยังคงหมุนเวียน เข้าทำ�การตรวจสอบการใช้งาน ปรับแต่งเครื่องจักร และสนับสนุนการอบรมต่างๆ แก่ทางโรงโม่ไกรสินอยู่เสมอ เพราะเรายึดมั่น ในการเป็นคู่ค้าทางธุรกิจที่ยั่งยืน” คุณจารึก กล่าว
22
May-June 2018
เหมืองแร่สีเขียว l
กองบรรณาธิการ
กรอ. เปิดตัว กฎหมายใหม่ 3 ฉบับ เพิ่มประสิทธิภาพการจัดการ กากอุตสาหกรรม พร้อมใช้งาน 1 พ.ค. นี้
กรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.) เปิดตัวกฎหมายการขอ อนุญาตและการอนุญาตนำ�สิง่ ปฏิกลู หรือวัสดุทไี่ ม่ใช้แล้วออกนอก โรงงาน เพื่อให้การจัดการกากอุตสาหกรรมเกิดการพัฒนาอย่างมี ประสิทธิภาพ 3 ฉบับ ได้แก่ 1. หลักเกณฑ์ วิธีการและเงื่อนไขการ ขออนุญาต 2. การกำ�หนดชนิดและประเภทและวิธีการกำ�จัด และ 3. การรับรองผูบ้ ำ�บัดและกำ�จัดทีจ่ ะเข้าใช้งานระบบ Auto E-license พร้อมเผยประโยชน์ต่างๆ ที่ผู้ก่อกำ�เนิดของเสีย ผู้บำ�บัด/กำ�จัด ของเสีย และกรมโรงงานอุตสาหกรรมจะได้รบั เพิม่ มากขึน้ อาทิ ความ สะดวก รวดเร็ ว และโปร่ ง ใส ลดภาระพื้ น ที่ ก ารจั ด เก็ บ กาก อุ ต สาหกรรม ยกระดั บ มาตรฐานการประกอบการกำ�จั ด กาก อุตสาหกรรม และเพิม่ ประสิทธิภาพการตรวจติดตามและกำ�กับดูแล จากการออกกฎหมายทั้ง 3 ฉบับดังกล่าว ส่งผลให้ระบบ Auto E-license พร้อมใช้งานในวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2561
การปรั บ ปรุ ง กฎหมายและ ระเบียบดังกล่าว จะช่วยให้เกิด ประโยชน์ครอบคลุมอย่างครบ วงจร ได้แก่ ทางด้านผูก้ อ่ กำ�เนิด ของเสีย (Waste Generator: WG) คือโรงงานอุตสาหกรรม ทั่วไป จะสามารถย่นระยะเวลา การขออนุญาตและลดภาระพืน้ ที่ การจั ด เก็ บ กากอุ ต สาหกรรม อีกทัง้ ยังเพิม่ โอกาสและทางเลือก ในวิธีและกระบวนการกำ�จัดกาก ที่มีคุณภาพได้มากขึ้น May-June 2018
23
มงคล พฤกษ์วัฒนา อธิบดีกรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.)
ผู้บริหารแถลงข่าว
ถ่ายภาพร่วมกัน
บรรยากาศในงานแถลงข่าว
24
May-June 2018
กรมโรงงานอุตสาหกรรม คาดว่า กากขยะอุตสาหกรรม ปริมาณทัง้ หมดกว่า 24 ล้านตัน ตามตั ว ชี้ วั ด ในปี ง บประมาณ พ.ศ. 2561 จะสามารถเข้าระบบ ได้มากขึ้น และมีการพิจารณา เป็นมาตรฐานเดียวกัน เพื่อเพิ่ม ประสิทธิภาพการตรวจติดตาม และกำ�กับดูแล นอกจากนี้ ยังตัง้ เป้าจะเพิม่ ปริมาณผูป้ ระกอบการ ที่ รั บ กำ � จั ด กากชั้ น ดี ใ ห้ เ พิ่ ม ขึ้ น ซึง่ จะช่วยลดปัญหาการร้องเรียน ที่เกี่ยวข้องกับสารจัดการกาก อุตสาหกรรมที่ในแต่ละปีมสี งู ถึง 60% ลงได้ ในระดับหนึ่ง
มงคล พฤกษ์วฒ ั นา อธิบดีกรมโรงงานอุตสาหกรรม (กรอ.) กล่าวว่า กรมโรงงานอุตสาหกรรมได้เล็งเห็นถึง ความสำ�คัญในการจัดการกากอุตสาหกรรมตั้งแต่ต้นทาง จนถึงปลายทางอย่างครบวงจร อันได้แก่ ผู้ก่อกำ�เนิด ของเสีย (Waste Generator: WG) ผู้ขนส่งของเสีย (Waste Transporter: WT) และผู้บำ�บัด กำ�จัด และ รีไซเคิลของเสีย (Waste Processor: WP) ล่าสุดในปี พ.ศ. 2561 จึงได้มกี ารปรับปรุงข้อกฎหมายภายใต้ พ.ร.บ. โรงงาน เกี่ ย วกั บ การขออนุ ญ าตและการอนุ ญ าตนำ� สิ่ ง ปฏิ กู ล หรื อวั ส ดุ ที่ ไ ม่ ใ ช้ แ ล้ ว ออกนอกบริ เ วณโรงงาน (สก.2) เพือ่ ให้การจัดการกากอุตสาหกรรมเกิดการพัฒนา อย่างมีประสิทธิภาพและครอบคลุม เพิ่มอีก 3 ฉบับ โดยกฎหมายดั ง กล่ า วจะมี ผ ลบั ง คั บ ใช้ ตั้ ง แต่ วั น ที่ 1 พฤษภาคมนี้เป็นต้นไป ประกอบด้วย
1. การกำ�หนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไข ในการขออนุ ญ าตและการอนุญาต สก.2 ผ่านระบบ E-license และ Auto E-license โดยมีการกำ�หนดขัน้ ตอน ขออนุญาตและการอนุญาต รวมถึงกำ�หนดคุณสมบัติของ ผูก้ อ่ กำ�เนิดของเสีย และผูบ้ ำ�บัด กำ�จัด และรีไซเคิลของเสีย ที่จะมาใช้งานระบบ E-license และ Auto E-license 2. การกำ�หนดชนิด ประเภท และรหัสของเสีย รวมถึงวิธีกำ�จัดสิ่งปฏิกูลหรือวัสดุที่ไม่ใช้แล้วออกนอก บริเวณโรงงานสำ�หรับระบบ Auto E-license เพิม่ จำ�นวน 402 รหัส หรือคิดเป็น 50% ของรหัสของเสียอุตสาหกรรม ทั้งหมด 3. การรับรองผู้บำ�บัดและกำ�จัดสิ่งปฏิกูลหรือวัสดุ ที่ไม่ใช้แล้ว และการกำ�หนดคุณสมบัติของผู้รับบำ�บัดหรือ กำ�จัดกาก (WP) ที่จะเข้าใช้งานระบบ Auto E-license โดยต้องผ่านการรับรอง Green Industry ระดับที่ 3 ขึน้ ไป ได้รบั การรับรองมาตรฐานโรงงานจัดการกากอุตสาหกรรม ระดับเหรียญทอง และต้องมีการดำ�เนินการบำ�บัด/กำ�จัด ในกระบวนการที่ขอรับรองไม่น้อยกว่า 1 ปี การปรับปรุงกฎหมายและระเบียบดังกล่าว จะช่วย ให้เกิดประโยชน์ครอบคลุมอย่างครบวงจร ได้แก่ ทางด้าน ผู้ ก่ อ กำ�เนิ ด ของเสี ย (Waste Generator: WG) คื อ โรงงานอุตสาหกรรมทั่วไป จะสามารถย่นระยะเวลาการ
ขออนุญาตและลดภาระพื้นที่การจัดเก็บกากอุตสาหกรรม อีกทั้งยัง เพิม่ โอกาสและทางเลือกในวิธแี ละกระบวนการกำ�จัดกากทีม่ คี ณ ุ ภาพ ได้มากขึน้ ส่วนทางด้านผูร้ บั บำ�บัด/กำ�จัดของเสีย (Waste Processor: WP) หรือโรงงานผู้รับบำ�บัดและกำ�จัดกาก จะก่อให้เกิดการแข่งขัน ในเรือ่ งของกระบวนการกำ�จัด รวมถึงการพัฒนานวัตกรรมการกำ�จัด ในรูปแบบใหม่เพื่อให้ได้มาตรฐานที่ดีขึ้นในอนาคต และถือเป็นการ ยกระดับมาตรฐานการประกอบการกำ�จัดกากขยะอุตสาหกรรม ทั้งนี้ กรมโรงงานอุตสาหกรรมคาดว่ากากขยะอุตสาหกรรม ปริ ม าณทั้ ง หมดกว่ า 24 ล้ า นตั น ตามตั ว ชี้ วั ด ในปี ง บประมาณ พ.ศ. 2561 จะสามารถเข้าระบบได้มากขึ้น และมีการพิจารณาเป็น มาตรฐานเดี ยวกั น เพื่ อ เพิ่ ม ประสิ ท ธิ ภ าพการตรวจติ ด ตามและ กำ�กับดูแล นอกจากนี้ ยังตั้งเป้าจะเพิ่มปริมาณผู้ประกอบการที่รับ กำ�จัดกากชัน้ ดีให้เพิม่ ขึน้ เพือ่ ให้ผปู้ ระกอบการทีอ่ ยูใ่ นระบบสามารถ คัดเลือกตามความเหมาะสมของประเภทกากขยะ และเพิ่มโอกาส และทางเลือกให้กับผู้ก่อกำ�เนิดของเสีย ซึ่งจะช่วยลดปัญหาการ ร้องเรียนที่เกี่ยวข้องกับสารจัดการกากอุตสาหกรรมที่ในแต่ละปีมี สูงถึง 60% ลงได้ในระดับหนึ่ง “หากผู้ประกอบการโรงงานอุตสาหกรรมที่มีกว่า 200,000 โรงงานทั่วประเทศ ทั้งโรงงานเก่าและโรงงานใหม่ที่จดทะเบียน และได้รับอนุญาตให้ประกอบกิจการอย่างถูกกฎหมายและยังอยู่ใน ขั้นตอนที่จดทะเบียนให้ความร่วมมือและพร้อมปฏิบัติตามกฎหมาย อย่างเคร่งครัดปัญหาการร้องเรียนจะลดลง” อธิบดีกรมโรงงาน อุตสาหกรรม กล่าว
May-June 2018
25
เหมืองแร่สีเขียว l
กองบรรณาธิการ
EIA MONITORING AWARDS 2018 เวทีเชิดชูเกียรติโรงงาน-เหมืองแร่ ที่ปฏิบัติตามมาตรการสิ่งแวดล้อม
หลังจากทีก่ ระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล้อม โดย สำ�นักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและ สิง่ แวดล้อม (สผ.) ได้จดั พิธมี อบรางวัลแก่ผปู้ ระกอบการทีไ่ ด้รบั การพิจารณาคัดเลือกให้เป็นสถานประกอบการที่ปฏิบัติตาม มาตรการในรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมและ มีการจัดการสภาพแวดล้อมดีเด่น ประจำ�ปี 2559 หรือ EIA Monitoring Awards 2016 ซึ่งจัดขึ้นเป็นครั้งที่ 15 เพื่อ สนั บ สนุ น ยกย่ อ ง เชิ ด ชู เ กี ย รติ และสร้ า งแรงจู ง ใจให้ แ ก่ ผู้ ประกอบการหรือผู้ที่เกี่ยวข้องกับโครงการต่างๆ ทั้งของภาครัฐ รัฐวิสาหกิจและหน่วยงานภาคเอกชนที่ได้รับรางวัล นอกจากนี้ เป็นการประชาสัมพันธ์ให้สาธารณชนทั่วไปได้ทราบและเห็น ความสำ�คัญของกระบวนการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม ที่มีต่อการรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมของประเทศ โดยมีพลเอก สุรศักดิ์ กาญจนรัตน์ รัฐมนตรีวา่ การกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม เป็นประธานมอบรางวัล
26
May-June 2018
ทั้งนี้ EIA Monitoring Awards 2016 มีผู้ประกอบการ สมัครเข้าร่วมคัดเลือกจำ�นวน 108 โครงการ และมีโครงการ ผ่านเกณฑ์ที่คณะกรรมการพิจารณาคัดเลือกกำ�หนดจำ�นวน 98 โครงการ โดยแบ่ ง เป็ น ประเภทรางวั ล ระดั บ ยอดเยี่ ย ม จำ�นวน 18 โครงการ ได้แก่ ประเภทคมนาคม 4 โครงการ ประเภทปิโตรเคมี 2 โครงการ ประเภทพลังงาน 1 โครงการ ประเภทอุ ต สาหกรรมและนิ ค มอุ ต สาหกรรม 2 โครงการ ประเภทเหมื อ งแร่ 7 โครงการ ประเภทบริ ก ารชุ ม ชนและ ทีพ่ กั อาศัย 2 โครงการ รางวัลระดับดีเด่น จำ�นวน 61 โครงการ และรางวัลระดับชมเชย จำ�นวน 19 โครงการ สำ�หรับเกณฑ์การคัดเลือกโครงการหรือสถานประกอบการ ดีเด่นเพื่อรับรางวัล EIA Monitoring Awards ได้มีการแต่งตั้ง คณะกรรมการพิจารณาคัดเลือกและคณะทำ�งานจากหน่วยงาน ทั้งภาครัฐและภาคเอกชน เข้าร่วมตรวจประเมินโครงการฯ ที่ปฏิบัติตามมาตรการด้านสิ่งแวดล้อมที่ระบุไว้ในรายงานการ
วิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมของโครงการอย่างต่อเนื่องและ จริงจัง ซึ่งจะนำ�มาซึ่งคุณภาพชีวิตที่ดีและเป็นการร่วมกันรักษา สิ่งแวดล้อมของประเทศให้คงอยู่อย่างยั่งยืน
EIA MONITORING AWARDS 2018 เปิดรับสมัครผู้ประกอบการ 3 ประเภท ร่วมโครงการ ในปี พ.ศ. 2561 EIA MONITORING AWARDS 2018 ได้เปิดรับสมัครผูป้ ระกอบการเข้าร่วมโครงการ 3 ประเภท ได้แก่ 1. โครงการประเภทอุตสาหกรรมและนิคมอุตสาหกรรมหรือ โครงการทีม่ ลี กั ษณะเช่นเดียวกับนิคมอุตสาหกรรม 2. โครงการ ประเภทอุตสาหกรรมปิโตรเคมีและเคมี 3. โครงการประเภท เหมืองแร่ โดยกำ�หนดหลักเกณฑ์รายละเอียดและคุณสมบัติ ของผู้สมัครเข้าร่วมโครงการฯ ประจำ�ปี 2561 ดังนี้คือ เป็นโครงการทีจ่ ดั ทำ�รายงานการวิเคราะห์ผลกระทบ สิ่งแวดล้อม และได้รับความเห็นชอบในรายงานการ วิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อมแล้ว ตาม พ.ร.บ.ส่งเสริมและ รักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ เป็ น โครงการที่ มี ก ารรายงานผลการปฏิ บั ติ ต าม มาตรการทีก่ ำ�หนดไว้ในรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบ สิ่งแวดล้อมต่อสำ�นักนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม หรือหน่วยงานอนุญาต ในรอบเดือนกรกฎาคมธันวาคม 2559 และมกราคม-มิถุนายน 2560 เป็นอย่างน้อย
1. 2.
EIA Monitoring Awards 2016 มีผู้ประกอบการสมัครเข้าร่วมคัดเลือก จ�ำนวน 108 โครงการ และมีโครงการ ผ่านเกณฑ์ที่คณะกรรมการพิจารณา คัดเลือกก�ำหนดจ�ำนวน 98 โครงการ มีเหมืองแร่ 7 โครงการ ที่คว้ารางวัลระดับ ยอดเยี่ยม จากทั้งหมด 18 โครงการ
3. 4.
เป็นโครงการที่เปิดดำ�เนินการแล้วและไม่มีส่วนหนึ่ง ส่ ว นใดของโครงการที่ ยั ง อยู่ ร ะหว่ า งการก่ อ สร้ า ง ยกเว้นเป็นการก่อสร้างของส่วนเปลีย่ นแปลงทีไ่ ม่ใช่สาระสำ�คัญ ไม่ มี ก ารร้ อ งเรี ย นโครงการหรื อ ถู ก ฟ้ อ งคดี ที่ ศ าล ตั้ ง แต่ วั น ที่ 1 มกราคม 2559 จนถึ ง วั น ที่ 31 พฤษภาคม 2561 ซึ่งเป็นวันปิดรับสมัครเข้าร่วมโครงการ หรือ หากมีการร้องเรียน หรือถูกฟ้องคดี หรือติดคำ�สั่งศาลปกครอง ในช่วงเวลาดังกล่าว ต้องดำ�เนินการให้สน้ิ สุด หรือคดีตอ้ งสิน้ สุด หรือถึงที่สุดในชั้นศาล ก่อนวันเปิดรับสมัครเข้าร่วมโครงการ ทั้ ง นี้ กรณี ก ารร้ องเรี ย นต้ องเป็ นการร้ องเรี ย นจากผู้ร้องต่อ หน่วยงานภาครัฐ
May-June 2018
27
5. 6.
โครงการต้ อ งไม่ ถู ก ร้ อ งเรี ย นและจะต้ อ งไม่ เ กิ ด อุบัติเหตุถึงขั้นเสียชีวิตในระหว่างวันเปิดรับสมัคร จนถึงวันจัดพิธีมอบรางวัล หากสำ�นั ก นโยบายและแผนทรั พ ยากรธรรมชาติ และสิง่ แวดล้อมตรวจสอบพบในภายหลังว่า โครงการ มีคณ ุ สมบัตเิ บือ้ งต้นไม่ครบถ้วนตามทีก่ ำ�หนดไว้ สนผ. ขอสงวน สิทธิ์มอบรางวัลแก่โครงการดังกล่าว
แนะโครงการที่ผ่านเกณฑ์คุณสมบัติข้างต้น ให้จัดเตรียมเอกสารเพิ่มเติมรับการตรวจประเมิน สำ�หรั บ โครงการที่ผ่านเกณฑ์คุณสมบัติข้างต้ น ให้ จัด เตรียมเอกสารและการดำ�เนินงานเพิ่มเติมสำ�หรับการตรวจ ประเมินของคณะทำ�งานฯ โดยจัดเตรียมไว้ที่โครงการ คือ การบริ ห ารและการจั ด การสิ่ ง แวดล้ อ มภายใน โครงการ เช่น มีนโยบายเกี่ยวข้องกับการจัดการและ รักษาคุณภาพสิง่ แวดล้อมอย่างชัดเจน และมีแผนการดำ�เนินงาน ตามนโยบายที่กำ�หนดไว้ มาตรการส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อมของโครงการ เช่ น มี ส่ ว นงานหรื อ แผนกที่ มี เ จ้ า หน้ า ที่ ดู แ ลด้ า น สิ่งแวดล้อม และมีหน้าที่นำ�แผนงานไปปฏิบัติ มีอุปกรณ์และ งบประมาณใช้จา่ ยและแก้ไขข้อบกพร่อง และมีโครงการส่งเสริม คุณภาพสิ่งแวดล้อม อาทิ เทคโนโลยีสะอาด เป็นต้น ให้ความร่วมมือกับหน่วยงานราชการ ทั้งส่วนกลาง และท้องถิ่น ซึ่งเกี่ยวข้องด้านสิ่งแวดล้อม
1. 2. 3.
28
May-June 2018
4. 5.
ความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนโดยรอบกับโครงการ
การมีสว่ นร่วมในการจัดการสิง่ แวดล้อมของผูบ้ ริหาร และพนักงานทุกระดับ โดยจัดเตรียมเล่มรายงานผล การปฏิบตั ติ ามมาตรการป้องกันและแก้ไขผลกระทบสิง่ แวดล้อม และมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิง่ แวดล้อม ฉบับรอบ เดือนกรกฎาคม-ธันวาคม 2559 และในรอบเดือนมกราคมมิถุนายน 2560 พร้อมทั้งรายงานฉบับล่าสุด (ถ้ามี) และจัดเตรียมการนำ�เสนอโครงการ (Presentation) ประกอบด้วย ข้อมูลโครงการทัว่ ไป ลักษณะการดำ�เนินโครงการ การรายงานผลการปฏิบัติตามมาตรการโครงการ การปฏิบัติ ตามมาตรป้องกันและแก้ไขผลกระทบสิ่งแวดล้อม การปฏิบัติ ตามมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบสิ่งแวดล้อม ผลการ ติ ด ตามตรวจสอบผลกระทบสิ่ ง แวดล้ อ ม และการปฏิ บั ติ มาตรการฯ หรือการดำ�เนินการเพิม่ เติม นอกเหนือจากมาตรการฯ ที่ระบุเป็นเงื่อนไขให้โครงการต้องปฏิบัติ พร้อมทั้งรางวัลหรือ มาตรฐานการควบคุ ม คุ ณ ภาพด้ า นสิ่ ง แวดล้ อ มที่ เ คยได้ รั บ (ถ้ามี) สำ�หรับผูป้ ระกอบการทีไ่ ด้รบั รางวัล EIA MONITORING AWARDS 2018 มีโอกาสไปเข้าร่วมโครงการ EIA ระดับ อาเซียน หวังว่าปีนี้จะมีโครงการเหมืองแร่เข้าร่วมโครงการ และได้รบั รางวัลระดับยอดเยีย่ มมากขึน้ เพือ่ ประกาศให้สงั คม และชุมชนรับรู้ว่าเป็น Green Mining อย่างแท้จริง
ที่มา : กพร. เศรษฐกิจปริทรรศน์ เดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๖๑
May-June 2018
29
ธุรกิจเหมืองแร่
อำ�นาจ ปิยะจิตรา ยึดหลัก “ไคเซ็น” บริหารงาน หากกล่าวถึงเครือ่ งจักรกลหนักทีใ่ ช้งานในอุตสาหกรรมต่างๆ ไม่วา่ จะเป็นงานก่อสร้างหรือเหมืองแร่ คงไม่มใี ครไม่รจู้ กั “ฮิตาชิ คอนสตรัคชัน แมชีเนอรี” บริษัทนำ�เข้าและจัดจำ�หน่ายรถขุด รถตัก เครื่องจักรกลหนัก และอุปกรณ์งานวิศวกรรมโยธา งานเหมืองแร่ และงานก่อสร้าง ทีค่ ร่ำ�หวอด อยู่ในวงการนี้มาอย่างยาวนาน ภายใต้ความสำ�เร็จ แน่นอนว่ามีผอู้ ยูเ่ บือ้ งหลังทีช่ อ่ื อำ�นาจ ปิยะจิตรา ประธานเจ้าหน้าทีฝ่ า่ ยปฏิบตั กิ าร บริษทั ฮิตาชิ คอนสตรัคชัน แมชีเนอรี (ไทยแลนด์) จำ�กัด ที่ได้ใช้แนวทางการบริหารงานและการดำ�เนินชีวิต ด้วยหลัก ไคเซ็น (Kaizen) เป็นหลักคิดในการพัฒนาบริษัทและเป็นหัวใจ แห่งความสำ�เร็จของคนญีป่ นุ่ ทีม่ วี ถิ คี วามเป็นเลิศของการบริหารมาตัง้ แต่ สมัยสงครามโลก กลยุทธ์การบริหารแบบไคเซ็น คือ แนวทางของผูบ้ ริหารทีม่ อบความ มัน่ ใจในการทำ�งานไว้ทพ่ี นักงานทุกคนในองค์กร ให้ดแู ลและพัฒนาขีดความ สามารถ ทั้งของตนเองและระบบการผลิตด้วย “แบบแผนในการปฏิบัติ” โดยไม่ปกั ใจมัน่ ใน “ระเบียบปฏิบตั ”ิ หากต้องมุง่ เน้นไปทีก่ ารเปลีย่ นแปลง ปรับปรุงและพัฒนาอย่างไม่หยุดยั้ง นี่คือการยึดแนวคิดที่ทำ�ให้บริษัท เติบโต และเป็นที่ยอมรับตลอดการทำ�งานมากว่า 30 ปี
30
May-June 2018
ทั้ ง นี้ ตลอดระยะเวลาที่ อ ยู่ ใ น แวดวงธุรกิจเครือ่ งจักรหนัก งานก่อสร้างงานเหมืองแร่ ได้รับมอบหมายงานจาก บริษทั แม่ให้ดำ�รงตำ�แหน่งประธานเจ้าหน้าที่ ฝ่ า ยปฏิ บัติก าร กั บ บริ ษัท ในเมื อ งไทย และบริหารงานด้วยแนวคิดของธุรกิจต้อง ยึดหลักการดูแลบริการหลังการขายเป็น หัวใจสำ�คัญ ในการสร้างความพึงพอใจ ให้กับลูกค้า ดังนัน้ ภายหลังเข้าร่วมงานกับฮิตาชิ ในปี พ.ศ. 2558 จึงเริม่ ปรับเปลีย่ นรูปแบบ ขายตรงถึงลูกค้าทัง้ หมด ด้วยเหตุทวี่ า่ การ บริการของเครื่องจักรกลงานก่อสร้างนั้น ผู้ขายจะต้องมีทีมบริการที่สามารถไปให้ บริ ก าร ณ สถานที่ ที่ เ ครื่ อ งจั ก รทำ�งาน (Job Site) อย่างทั่วถึงและรวดเร็ว โดย ไม่มีการผ่านตัวแทนจำ�หน่าย เพื่อบริษัท สามารถดู แ ลลู ก ค้ า ได้ อ ย่ า งดี ทุ ก แห่ ง ที่ ลูกค้าต้องการงานบริการจากบริษทั และ จัดวางทีมขาย แบ่งเป็นภูมภิ าค ไม่ให้ซำ�้ ซ้อน เพื่ อ ให้ แ ต่ ล ะที ม ดู แ ลลู ก ค้ า ในเขตของ ตัวเองได้อย่างเต็มที่ นอกจากนี้ การดูแลลูกค้าอย่างครบ วงจร นับจากวันทีซ่ อ้ื เครือ่ งจักร จนถึงวันที่ เครื่องจักรสิ้นสุดการใช้งาน (Life Cycle Business) เป็นสิ่งสำ�คัญที่สุด ไม่ใช่แต่ เพียงจบการขายเครือ่ งจักรให้ลกู ค้า แต่ยงั ให้คำ�มั่นกับลูกค้าว่าทุกองค์ประกอบต้อง พร้อม ไม่วา่ จะเป็นบริการด้านสินเชือ่ ทีม บริการเฉพาะเพื่อเช็กสภาพเครื่องตาม กำ�หนดเวลา อะไหล่ทกุ ชิน้ ส่วนมีเพียงพอ ในราคาที่ลูกค้าพึงพอใจ ระบบตรวจสอบ รายงานสภาพเครื่องจักรแบบเรียลไทม์
(Con Site) ทำ�ให้ลกู ค้าทราบประสิทธิภาพ การทำ�งานของเครื่องจักรได้ตลอดเวลา พร้อมกันนี้ ยังเริม่ สายด่วนการซ่อม เครื่องจักรในวันหยุด (Hot Line) เพื่อให้ เครื่ อ งจั ก รทำ�งานอย่ า งต่ อ เนื่ อ ง หรื อ ชัว่ โมงหยุดซ่อมน้อยทีส่ ดุ ทำ�ให้มนั่ ใจได้วา่ การซื้อเครื่องจากบริษัทจะได้รับประโยชน์ จากการทำ�งานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ ควบคุมต้นทุนและเพิ่มรายได้ของลูกค้า เครื่ อ งจั ก รฮิ ต าชิ มี มู ล ค่า สู ง เป็ น ที่ ต้องการของตลาด แม้ว่าอายุเครื่องจักร จะถูกใช้งานมาหลายปีแล้วก็ตาม สุดท้าย ธุ ร กิ จ ของลู ก ค้ า และบริ ษั ท จะสามารถ เติบโตควบคูก่ นั อย่างมัน่ คง เป้าหมายหลัก คือการเป็นแบรนด์แรกๆ ที่ลูกค้านึกถึง เพราะฮิตาชิเป็นบ้านของเรา
เรื่องที่มองข้ามไม่ได้สำ�หรับกระแสของคนรุ่นใหม่ ต้องยอมรับว่า กระแสโซเชียลมาแรง สิง่ ทีป่ รับเปลีย่ นมาตัง้ แต่ปี พ.ศ. 2559 คือ ตัง้ แผนก ดูแลด้านนีโ้ ดยเฉพาะ มีทมี งานเฉพาะด้านโซเชียลและเว็บไซต์ เมือ่ ลูกค้า มองหาเครื่องจักรหนัก ต้องเห็นชื่อสินค้า บริการ และประสบการณ์ การทำ�งานของฮิตาชิได้สะดวกรวดเร็ว พร้อมทั้งทีมงานคอยตอบคำ�ถาม และแก้ปัญหาให้ลูกค้า “หั ว ใจสำ � คั ญของการทำ � งานให้ ป ระสบความสำ � เร็ จ ที่ ยึ ด ถื อ มา โดยตลอดคือ ไม่ว่าจะเป็นลูกค้ากลุ่มใด ก็ต้องทำ�งานร่วมกับลูกค้าได้ ทุกรูปแบบ ถ้าลูกค้าทำ�งาน 24 ชั่วโมง บริษัทก็ต้องทำ�งาน 24 ชั่วโมง และถ้าลูกค้าทำ�งานกัน 8 ชั่วโมง บริษัทก็ต้องทำ�งาน 8 ชั่วโมงไปด้วย เพือ่ สร้างความเชือ่ มัน่ เหมือนครอบครัวเดียวกัน และเป็นอันหนึง่ อันเดียว กับลูกค้า” นับได้ว่าแนวทางที่ยึดถือในการบริหารงานตามสถานการณ์โลกที่ เปลีย่ นแปลงไปอย่างรวดเร็ว รวมถึงหลักการทีย่ ดึ มัน่ มาโดยตลอดสำ�หรับ การใส่ใจดูแลลูกค้าและบุคลากรทำ�ให้องค์กรประสบความสำ�เร็จบรรลุ จุดหมายที่วางไว้ May-June 2018
31
เรื่องเล่าจากชาวเหมือง l
รุ่งศักดิ์ อินทร์สิงห์
มือปืน
ประจำ�เหมือง คื
นนั้น ผมนอนนึกคิดอะไรต่างๆ นานา ถึงเรื่องราว ของทรัพยากรแร่ธาตุทผี่ า่ นมา.... ปัจจุบนั โลกได้เจริญ ก้าวหน้าไปมาก ซึง่ ถ้าพิจารณาสืบสาวย้อนกลับไปแล้ว จะทราบ ได้วา่ วิวฒ ั นาการของสิง่ ต่างๆ นัน้ มีตน้ ตอสำาคัญส่วนหนึง่ มาจาก สิ่งที่มีอยู่ในผืนแผ่นดิน หรือที่รวมเรียกกันว่า “ทรัพยากรธรณี” นั่นเอง ทรัพยากรธรณีเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่เกิดขึ้นเอง โดย พลังการเปลีย่ นแปลงภายในโลกและทีผ่ วิ โลก หรือเกิดเนือ่ งจาก กรรมวิธีทางธรณีวิทยาตามธรรมชาติ ประกอบด้วยสิ่งสำาคัญ คือ ดิน หิน แร่ธาตุต่างๆ เชื้อเพลิงธรรมชาติ น้ำาพุร้อนและ น้ำ า บาดาล ทรั พ ยากรธรณี ดั ง กล่ า วมี บ ทบาทสำ า คั ญ ยิ่ ง ต่ อ มวลมนุษย์มานาน นับตั้งแต่มนุษย์เกิดมาในโลก ความจำาเป็น ที่จะต้องมีที่อยู่อาศัย อาหาร เครื่องนุ่งห่ม เครื่องใช้ ตลอดจน ยารักษาโรค ทำาให้มนุษย์ต้องขวนขวายหรือค้นคว้าหาทางที่จะ ให้ได้มาซึง่ สิง่ จำาเป็นนัน้ ๆ ก่อให้เกิดความเจริญก้าวหน้าเรือ่ ยมา โดยอาศัยทรัพยากรธรณีเป็นพื้นฐานสำาคัญ ประเทศต่างๆ ทีเ่ จริญก้าวหน้ามากเพราะได้รจู้ กั สืบเสาะ ค้นหา ศึกษาและวิจัยทรัพยากรธรณีที่มีในแผ่นดิน แล้วนำามา สร้างสรรค์จนเป็นสิ่งที่มนุษย์ได้ใช้ประโยชน์กันอย่างแพร่หลาย ซึ่ ง ทรั พ ยากรธรณี เ หล่ า นี้ ใ นแต่ ล ะประเทศมิ ไ ด้ มี เ หมื อ นกั น มี ไ ม่ เ ท่ า กั น ทุ ก แห่ ง ทุ ก ประเทศ บางประเทศมี น้ำ า มั น มาก บางประเทศมีทองคำามาก บางประเทศอาจมีเพชรมาก เป็นต้น ทรั พ ยากรธรณี ที่ เ ป็ น แร่ ธ าตุ มี ม ากมายหลายชนิ ด ในโลก มนุษย์เรานำามาผลิตเป็นวัตถุอุปกรณ์เครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิต ประจำาวันทุกอย่าง นับตั้งแต่อาคาร บ้านเรือน ถ้วยโถโอชาม วิทยุทวี ี วิดโี อ คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มอื ถือ ยานพาหนะ ไฟฟ้า และน้ำากินน้ำาใช้ ฯลฯ ล้วนเป็นสิ่งที่อำานวยความสุข สะดวก สบาย ให้ความเพลิดเพลินสดชื่นในการดำารงชีวิตอยู่ในโลก 32
May-June 2018
และผู้ที่อยู่เบื้องหลังความสำาเร็จของสิ่งต่างๆ เหล่านี้ ส่วนหนึ่งก็มาจากพวกเรา “ชาวเหมือง” ที่ดั้นด้นบุกป่าฝ่าดง ขึน้ เขาลงห้วยเสาะแสวงหา ขุดค้นทรัพยากรแร่ธาตุเหล่านีข้ นึ้ มา ทำาประโยชน์ให้แก่มวลมนุษยชาติอย่างไรล่ะครับ.... ปัง! ปัง! ปัง! เสียงปืนดังขึ้น 3 นัดซ้อน พร้อมกับเสียงตะโกนโวยวาย ดังลั่นใกล้ๆ บริเวณบ้านพักคนงาน ขณะนั้นเป็นเวลาดึกสงัด 2 ยามล่วงเข้าไปแล้ว ความดังของเสียงปืนทำาให้ผมสะดุ้งเฮือก ผุดลุกขึ้นได้ก็คว้า .38 คู่ชีพวิ่งพรวดพราดพร้อมลูกน้องอีก 2 คน รีบรุดตรงไปยังที่เกิดเหตุทันที จะไม่ให้ผมตกใจได้อย่างไร... ก็วนั นีม้ แี ขกพิเศษของเหมือง ซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ราชการจากทางจังหวัดมาพักด้วยหลายคน! ครั้งนั้นเมื่อหลายปีมาแล้ว... ผมได้ทำางานที่เมืองแห่งหนึ่ง ทางภาคใต้ เหมืองที่ทำาเป็นเหมืองแร่ดีบุก ทำาแบบเหมืองสูบ ลักษณะธรณีวิทยาแหล่งแร่เป็นแบบลานแร่ โดยแร่จะสะสมตัว ในทีร่ าบลุม่ แอ่งกระทะ มีชนั้ หินดินทรายปิดทับไว้ตามธรรมชาติ การทำาเหมืองโดยการใช้หวั ฉีดน้าำ แรงดันสูงฉีดแร่ปนหินดินทราย ให้แตกกระจายไหลลงขุมสูบ แล้วทำาการสูบด้วยเครือ่ งสูบทราย ขึ้นรางกู้แร่ที่เรียกว่าพาลอง ที่พาลองจะมีไม้ลูกคั่นคอยดัก เก็บแร่ทหี่ นักไว้ ส่วนมูลดินทรายทีเ่ บาก็จะไหลลงท้ายราง ไหล ไปกักเก็บไว้ที่ทำานบกักเก็บน้ำาขุ่นข้นของเหมือง พืน้ ทีก่ กั เก็บน้าำ ขุน่ ข้นจะต้องเตรียมไว้ให้มากเป็นหลายๆ ไร่ เพราะมูลดินทรายทีไ่ หลออกท้ายรางมีจาำ นวนมากมายมหาศาล ทำานบกักเก็บน้ำาขุ่นข้นจะทำาไว้หลายทำานบ มีระดับต่างกัน เพื่อให้น้ำาขุ่นข้นตกตะกอน แล้วไหลหมุนเวียนนำากลับมาใช้ฉีด ทำาแร่ได้ใหม่อีกต่อไป เรื่องราวปัญหาที่เกิดขึ้นที่เหมืองก็คือ เมื่อไม่นานมานี้ ฝนเจ้ า กรรมได้ ต กกระหน่ำ า อย่ า งบ้ า คลั่ ง ทั้ ง กลางวั น และ
กลางคืนติดต่อกันหลายวัน ยังผลให้ทำานบที่กักเก็บน้ำาขุ่นข้น จากการทำาเหมืองแร่ดีบุกไม่อาจทานแรงดันของกระแสน้ำาที่ ไหลบ่าได้ ก็เลยพังทลายลง ยังผลให้เรือกสวนไร่นาของชาวบ้าน ข้ า งเคี ย งได้ รั บ ความเดือดร้อ น พืช ผลเกษตรกรรมเสี ย หาย เมื่อได้รับคำาร้องเรียนจากชาวบ้านไปยังจังหวัด ทางการจึงมี หนังสือเตือนมาที่เหมืองให้จัดการเรื่องนี้ให้เรียบร้อยโดยเร็ว แล้ววันนีก้ ค็ รบกำาหนดทีท่ างการขีดเส้นตายไว้ จึงได้สง่ เจ้าหน้าที่ มาตรวจสอบว่าทางเหมืองได้จดั การตามทีไ่ ด้แจ้งเตือนมาหรือไม่ ถ้าไม่ปฏิบัติตามก็คงไม่แคล้วอาจถูกลงโทษตามระเบียบทาง ราชการ... ซึ่งมีโทษสูงถึงให้ปิดการทำาเหมืองได้ จะไม่ให้ทางเหมืองวิตกกังวลได้อย่างไร ก็เหมืองข้างเคียง โดนสำาเร็จโทษในกรณีเดียวกันนี้ ถูกสั่งให้ปิดทำาการชั่วคราว ไป 3-4 แห่งแล้ว จากการร้องเรียนของชาวบ้านที่เดือดร้อน จากการกระทำาของบรรดาเจ้าของเหมืองต่างๆ นั่นเอง! ทางจั ง หวั ด เมื่ อ ได้ รั บ การร้ อ งเรี ย นจากชาวบ้ า น ก็ รี บ แต่งตั้งคณะกรรมการที่เกี่ยวข้องเพื่อแก้ไขปัญหาโดยด่วนทันที ด้วยเกรงว่าจะมีมือที่สามฉวยโอกาสยุยงปลุกปั่นชาวบ้านให้ เดินขบวนต่อต้านการทำาเหมือง ทั้งนี้ก็เพื่อรีบระงับเหตุตัดไฟ ตัง้ แต่ตน้ ลม ไม่ให้เรือ่ งราววุน่ วายบานปลายใหญ่โตเป็นไฟลามทุง่ ได้ ทางคณะเจ้าหน้าที่เดินทางถึงเหมืองก็เกือบค่ำา ผมได้ จัดการให้พักที่บ้านรับรองของเหมืองก่อน พรุ่งนี้จึงจะพาไปดู หน้าเหมืองที่มีปัญหาร้องเรียนดังกล่าว หน้ า เหมื อ งที่ ทำ า อยู่ นั้ น อยู่ ห่ า งจากออฟฟิ ศ ประมาณ 5 กิโลเมตร ช่วงนีพ้ อดีฝนตกหนักเนือ่ งจากมีพายุฝนฟ้าคะนอง ทางขาดเข้าไม่ถึง ต้องเดินเท้าเข้าไป ผู้จัดการเหมืองสั่งให้ผม ทำาหน้าที่คอยต้อนรับขับสู้คณะเจ้าหน้าที่ที่มา ส่วนตัวแกเอง เดินทางล่วงหน้าไปก่อนแล้ว คงจะร้อนใจเรื่องทำานบมาก กลัว จะไม่เรียบร้อยนั่นเอง จากเสียงปืนที่ดังขึ้น ผมพร้อมลูกน้องก็ไม่รีรอ วิ่งไปได้ สักครู่ก็ถึงบ้านพักคนงาน เห็นไอ้แก้วกำาลังเมาแอ๋ ในมือถือปืน เดินโซซัดโซเซ ตะโกนโหวกเหวกอาละวาดท้าทายคนอื่นเขา ไปทัว่ ... โดยไม่พดู พร่าำ ทำาเพลง ผมและลูกน้องก็เข้าไประงับเหตุ รุ ม สกรั ม ยำ า ใหญ่ ไ อ้ แ ก้ ว โดนทั้ ง อั ด ทั้ ง ว่ า ไอ้ แ ก้ ว สร่ า งเมา หน้าซีดเผือด ก้มหน้านิ่งไม่ยอมสบตา คงจะสำานึกในความผิด ของตัวเอง “ผมเตื อ นเอ็ ง หลายครั้ ง ว่ า ห้ า มยิ ง ปื น ในเขตของ ประทานบัตร มัน ผิดระเบียบเหมือง ไม่เชื่อฟังกันแล้วจะอยู่ ด้วยกันได้อย่างไร ผมจำาเป็นต้องเสนอผูจ้ ดั การพิจารณาโทษเอ็ง” ยิ่งพูดผมยิ่งบันดาลโทสะ ครั้งนี้ผมถือว่าเป็นเรื่องใหญ่ ต้องเอาเรื่องให้ได้ ผมให้ความสำาคัญแคร์เรื่องแขกของเหมือง มาก หลังจากระงับเหตุไอ้แก้ว... คืนนัน้ ทัง้ คืนผมนอนไม่คอ่ ย
หลับ กระสับกระส่าย จิตใจกังวลว้าวุ่นกับปัญหาของเหมือง ห่วงใยเรือ่ งทำานบจนเครียดปวดหัว นึกโมโหหมัน่ ไส้ไอ้แก้วทีเ่ มา แล้วทำาซ่ายิงปืนขึน้ ฟ้า ทำาตกอกตกใจใหญ่... เสียชือ่ เสียงเหมือง หมด พรุง่ นีผ้ มจะมองหน้าคณะเจ้าหน้าทีไ่ ด้อย่างไร เขาจะดูถกู เอาได้ว่าที่นี่ปกครองกันยังไง มีแต่นักเลงเต็มเหมืองไปหมด ถ้าเรื่องรู้ถึงหูผู้จัดการผมโดนจวกอีก เพราะเรื่องยิงปืนในเขต ประทานบัตรของเหมืองแกถือมาก อะไรๆ ก็ไม่สาำ คัญเท่าเรือ่ งทำานบน้าำ ขุน่ ข้นเป็นอย่างไรบ้าง ก็ ไ ม่ รู้ เมื่ อ 2-3 วั น ที่ ผ่ า นมาฝนก็ ต กหนั ก เสี ย ด้ ว ย ถ้ า ไม่ เรี ย บร้ อ ย เจ้ า หน้ า ที่ เ ขาเกิ ด ไม่ พ อใจ หาว่ า เหมื อ งบิ ด พลิ้ ว ไม่ปฏิบัติตามคำาสั่งของจังหวัด เกิดอารมณ์เสียพาลพาโลสั่ง ปิดเหมืองขึ้นมา... มีหวังซวยกันหมดเท่านั้นเอง เราต้องยอมรับความจริงกันว่า ทำานบน้ำาขุ่นข้น ต่อให้ สร้างมั่นคงแข็งแรงสักเพียงใด ถ้ามีฝนตกหนักมากๆ น้ำาป่า ไหลหลาก มันก็ทนแรงปะทะที่ทะลักเอ่อล้นไม่ไหวเหมือนกัน ใช่ว่าทางเหมืองจะปล่อยปละละเลยเมื่อไร เหมืองข้างเคียงที่ โดนปิดกันก็เพราะเหตุสดุ วิสยั จากภัยธรรมชาตินห้ี ลายรายแล้ว... ผมเผลอหลับไปเมือ่ ไหร่ไม่รู้ มารูส้ กึ ตัวอีกทีกส็ ว่างโร่แล้ว อาบน้าำ แต่งตัวเสร็จสรรพ ก็ก้าวอ้าวๆ ตรงไปที่บ้านพักรับรองทันที โผล่ เ ข้ า ไปในบ้ า น เห็ น คณะเจ้ า หน้ า ที่ เ ตรี ย มข้ า วของ กระเป๋าเดินทางไว้พร้อมแล้ว ทางเจ้าหน้าที่ได้แจ้งผมว่า จะขอ เดินทางกลับก่อน เนื่องจากได้ยินเสียงปืนเมื่อคืนนี้ เกรงว่า จะไม่มีความปลอดภัยเพียงพอ รอให้สถานการณ์ดีขึ้นกว่านี้ แล้วจะแจ้งกำาหนดการเข้ามาตรวจใหม่ ผมพยายามพูดเหนีย่ วรัง้ ขอร้องให้อยู่รอพบผู้จัดการก่อน แต่ก็ไม่ได้ผล ทางคณะเขา ยืนกรานจะกลับกันท่าเดียว รถวิ่งลับตาจากไป ผมเดินกลับออฟฟิศด้วยความหัวเสีย นึกยัวะไอ้แก้วตะหงิดๆ ขึ้นมาในใจ ทำาอะไรชุ่ยๆ โดยไม่ยั้งคิด แบบนี้ ทำ า ให้ ผู้ ใ หญ่ เ สี ย งานเสี ย การหมด ที่ สำ า คั ญทำ า ให้ ผ ม เสียหน้าไปด้วย ผมต้องเสนอผูจ้ ดั การเอาโทษมันให้ได้ เป็นอะไร ก็เป็นกันแล้ว ในอดีตที่ผ่านมา ได้มีวิกฤติการณ์ที่ร้ายแรง สยองขวัญ สั่นสะเทือนวงการเหมืองแร่ดีบุกของประเทศไทยใหญ่ๆ ถึง 2 ครัง้ ด้วยกัน สร้างความเสียหายต่อเศรษฐกิจของประเทศชาติ อย่างใหญ่หลวงเหลือคณานับ! เหตุการณ์แรก... ได้แก่ การบุกรุกของกลุ่มมวลชนเข้า แย่งชิงขุดแร่ในเขตประทานบัตรเหมืองแร่ และอาชญาบัตร ผู ก ขาดสำ า รวจแร่ ข องผู้ อื่ น ทั้ ง ในทะเลที่ จั ง หวั ด พั ง งาและ เขตติ ด ต่ อ กั บจั ง หวั ด ภู เ ก็ ต และบนบกที่ เ ขาศู น ย์ ใ นจั ง หวั ด นครศรีธรรมราช ดอยหมอกในจังหวัดเชียงราย และดอยโง้ม ในจังหวัดแพร่ ซึ่งเหตุการณ์เหล่านี้ได้เกิดขึ้นในระหว่างปี พ.ศ. 2512-2521 May-June 2018
33
ปัญหาหนึ่งที่หนักอกของทางราชการในครั้งนั้น ได้แก่ การลักลอบนำาแร่ดีบุกออกนอกประเทศโดยหลีกเลี่ยงกฎหมาย ไม่ ชำ า ระค่ า ภาคหลวงและภาษีอ ากร โดยเฉพาะอย่ างยิ่ ง ใน บริเวณเขตจังหวัดพังงาต่อเนื่องกับจังหวัดภูเก็ต ซึ่งการป้องกัน และปราบปรามเป็นไปได้ยาก ทั้งนี้เนื่องจากประเทศไทยมี ฝั่งทะเลที่ยาวเหยียดนั่นเอง เมือ่ บุกรุกทำาแร่กนั มากๆ เข้าโดยไม่มกี ารควบคุมการผลิต ผลสุดท้ายแร่ดบี กุ ล้นตลาด ราคาแร่ตกต่าำ ทำาไปก็ไม่คมุ้ ในทีส่ ดุ กลุ่มชาวบ้านที่บุกรุกลักลอบการทำาเหมืองโดยผิดกฎหมาย เหล่านีก้ ส็ ไู้ ม่ไหว ขาดทุนล่มจมเจ๊งหมดเนือ้ หมดตัวกันเป็นแถว จนต้องยุติเลิกราการทำาเหมืองกัน เหตุ ก ารณ์ ที่ 2... ได้ แ ก่ การเผาโรงถลุ ง แทนทาลั ม ที่ เกาะภูเก็ตในปี พ.ศ. 2529 แร่แทนทาลัมเป็นผลพลอยได้จาก การทำาเหมืองแร่ดีบุก เพราะเกิดร่วมกัน แม้เป็นแร่พลอยได้ แต่ราคาแพงกว่าดีบกุ หลายเท่า เหตุการณ์เผาโรงถลุงแทนทาลัม ครั้งนั้นได้ทำาความตกตะลึงพรึงเพริดให้แก่คนไทยเกือบทั่ว ประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนในวงการเหมืองแร่ ซึ่งนับถือ ยกย่องกันว่าชาวภูเก็ตเป็นพลเมืองชั้นยอดของประเทศ จนคน เขาพูดกันว่าตั้งแต่นมนานที่ผ่านมา ไม่มีนักโทษในเรือนจำา จังหวัดภูเก็ตเลย คราใดทีท่ างราชการต้องการใช้แรงงานนักโทษ ครานั้ น เรื อ นจำ า จั ง หวั ด ภู เ ก็ ต ต้ อ งขอยื ม นั ก โทษจากเรื อ นจำ า จังหวัดใกล้เคียง แต่น่าเสียดายและช่างเป็นฝันร้ายเหลือเกิน ที่ชาวภูเก็ต ไม่สามารถรวมกำาลัง ร่วมมือร่วมใจกันยับยั้งกลุ่มมวลชนที่ได้ เผาโรงถลุงแทนทาลัม โดยไม่เคารพกฎหมายนี้ได้ นั่งคอยผู้จัดการด้วยความกระวนกระวายใจ จิตใจก็หวน ประหวั่นพรั่นพรึงนึกไปถึงเหตุวิกฤติในวงการเหมืองแร่ดีบุก ในอดีตที่ผ่านมา ด้วยเกรงว่าจะเกิดเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ ซ้ำารอย... สักพักใหญ่ผู้จัดการแกก็ก้าวเข้ามาในห้องด้วยสีหน้า เคร่งเครียดบึ้งตึง ถอนหายใจเฮือกใหญ่ออกอาการอ่อนระโหย โรยแรง “เฮ้อ... ปวดหัว พวกเจ้าหน้าที่พร้อมหรือยัง” “กลับไปหมดแล้วครับ” “ฮ้า! อะไรกัน” แกอุทานออกมาอย่างลืมตัว เห็นท่าทางแกตกอกตกใจ ผมก็ชักเครียดพูดไม่ค่อยออก “ก็ไอ้แก้วสิครับ เมื่อคืนเมา งัดปืนออกมายิงเล่น พวก เจ้าหน้าที่เขาตกใจกลัวกันยกใหญ่ เขาเกรงว่าจะมีเหตุการณ์ ไม่ดีเกิดขึ้น รุ่งเช้าก็เลยขนของกลับกันหมด เขาบอกว่าไว้ให้ สถานการณ์ดีขึ้นกว่านี้แล้วเขาถึงจะมาตรวจใหม่ ไอ้เวรแก้วนี่ แสบทำาขายหน้า ผมขอเสนอตัดเงินเดือนมัน ลงโทษมันซะบ้าง” ผมฟ้องผู้จัดการทันที “เฮ้ย... ไม่ตอ้ ง คุณจะทำาอย่างนัน้ ได้อย่างไร” แกรีบยกมือ ห้าม “เออนี่... ผมขอขึ้นเงินเดือนให้ไอ้แก้วมัน 50 เปอร์เซ็นต์ เริ่มตั้งแต่เดือนนี้เลย ปาฏิหาริย์มีจริงหรือวะนี่ ฮ่ะ...ฮ่ะ...ฮ่า” 34
May-June 2018
พูดเสร็จผูจ้ ดั การแกปล่อยหัวเราะออกมาด้วยความร่าเริง ดี ใ จ ทิ้ ง ให้ ผ มยื น เซ่ อ งงเป็ น ไก่ ต าแตก ไม่ รู้ เ รื่ อ ง ไม่ เ ข้ า ใจ อะไรทัง้ สิน้ มันอะไรกันนี่ หรือว่าแกเครียดจนเพี้ยนสติสตางค์ ไม่ค่อยอยู่กับเนื้อกับตัวแล้ว “ขึ้นเงินเดือนด้วยเหตุผลอะไรไม่ทราบ” “ก็ด้วยเหตุผลที่มันเมายิงปืนเมื่อคืนนี้น่ะสิ” “ผมงงจริงๆ ครับผูจ้ ดั การ ไอ้แก้วมันทำาผิดระเบียบนะครับ ขืนทำาอย่างนี้เจ้าหน้าที่ด่าเราตายเลย ทำาอะไรไม่ยั้งคิดแบบนี้ ชื่อเสียงเหมืองเสียหายหมด” ผมติงด้วยความสงสัย “ใจเย็นๆ น่ะคุณ” ผู้จัดการพูดอย่างอารมณ์ดี ทำาเฉยเมย ไม่ทุกข์ร้อนเหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น ผมยิ่งงงใหญ่ “มันเย็นไม่ไหวสิครับ เย็นจนแข็งแล้ว รู้ทั้งรู้ว่ามัน ผิด ระเบียบ... แถมผู้จัดการยังจะขึ้นเงินเดือนให้มันอีกนี่ซิ ตัวผม ไม่เสียหน้าใหญ่หรือ เพราะลัน่ วาจากับมันไว้วา่ จะเอาโทษให้ได้ ผู้จัดการขืนทำาอะไรไม่มีเหตุผลแบบนี้ เหมืองเราจะปกครอง กันได้อย่างไร” ผมเริ่มเถียงอารมณ์ขุ่นมัวขึ้นมา “คุณว่าผมไม่มเี หตุผลหรือไง ฟังนะ... ฟังเหตุผลของคน ทีค่ ุณว่าไม่มีเหตุผลบ้าง ผิดถูกคิดดูเอาเองก็แล้วกัน” ผูจ้ ดั การเปลีย่ นจากยิม้ หัวเราะเมือ่ ครู่ กลายเป็นหน้าบูดบึง้ ทันที “ครับ” ผมตอบเสียงอ่อย “เมือ่ คืนน้าำ ไหลบ่ามาจากไหนก็ไม่รู้ ทำานบทีผ่ มบอกให้คณ ุ ซ่อมแซมและคุณก็บอกว่าจัดการเรียบร้อยแล้วนั้น รู้หรือเปล่า เมื่ อ คื น มั น พั ง โครมลงมาแล้ ว ผมระดมคนงานช่ ว ยกั น ซ่ อ ม ทั้ ง คื น ไม่ ไ ด้ ห ลั บ ไม่ ไ ด้ น อนเลย เวลามั น น้ อ ย ฉุ ก ละหุ ก ซ่ อ มไม่ ทั น เมื่ อ เช้ า ตอนที่ อ อกมาเพื่ อจะรั บ พวกเจ้ า หน้ า ที่ เข้าไปดู ผมปลงอนิจจังปล่อยตามบุญตามกรรมแล้ว นึกว่ายังไง เหมืองโดนปิดแน่ๆ” ผู้จัดการเล่าไปก็ยัวะไป สังเกตน้ำาเสียงที่พร่าแหบแห้ง และมือไม้ที่สั่นเทา ก่อนที่จะตะเบ็งเสียงที่ผมคิดไม่ถึงขึ้นว่า “การกระทำาโดยรูเ้ ท่าไม่ถงึ การณ์ของไอ้แก้ว พวกนัน้ เลย กลับกันหมด ทำาให้เรามีเวลาซ่อมทำานบต่อ เดีย๋ วคุณรีบจัดคน ไปช่วยกันทำาหน่อย เร่งให้เสร็จวันนี้เลย คุณเห็นความดีของ ไอ้แก้วมันหรือยัง เหมืองเรารอดตัวไม่โดนปิด คุณ ผมและ ลูกน้องอีกเกือบร้อยไม่ตอ้ งตกงานกันอย่างนี้ คุณยังจะมีหน้า มาหาเรือ่ งตัดเงินเดือนมันอีกหรือ เชอะ... จ้างผมก็ไม่เล่นด้วย ขืนคุณพูดมาก ผมนี่แหละจะตัดเงินเดือนคุณเอง” พูดเสร็จแกก็สะบัดหน้าพรืดเดินจากไปอย่างไม่สบอารมณ์ พร้อมกับตะโกนทิ้งท้ายว่า “ไอ้แก้วมันทำาไม่ถูกระเบียบก็จริง แต่มันทำาถูกใจผมโว้ย” จากเหตุการณ์พลิกล็อกที่เกิดขึ้นในวันนั้น ทำาให้ผม ฉุกคิดได้ว่า... บางครั้งปาฏิหาริย์ก็มีจริง เกิดขึ้นได้กับทุกคน ทุกที่และทุกเวลา อ๊ะ... อ๊ะ... ไม่เชื่ออย่าลบหลู่ครับ!
บทความพิเศษ
“ โอมาน คู่แข่งสำ�คัญของไทย
บุญญวัฒน์ ขุนอินทร์
“
l
ในการส่งออกแร่ยิปซัม
สถานการณ์การส่งออกแร่ยปิ ซัมของไทยในปี พ.ศ. 2560 พบว่า ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมามีแนวโน้มการส่งออกลดลง โดยมี สาเหตุสำ�คัญ 2 ประการ คือ (1) นโยบายการบริหารจัดการ แร่ยิปซัมของภาครัฐที่พยายามควบคุมและจำ�กัดการส่งออก และ (2) โอมานมีนโยบายเร่งผลิตและส่งออกแร่ยปิ ซัมเพือ่ เป็น ผูส้ ง่ ออกแร่ยปิ ซัมรายใหญ่ของโลก ทำ�ให้โอมานกลายเป็นคูแ่ ข่ง สำ�คัญที่สามารถช่วงชิงส่วนแบ่งตลาดในตลาดส่งออกหลักไป จากไทยได้
1. การผลิตแร่ยิปซัมของโอมาน
1.1 แหล่งแร่ยิปซัมของโอมาน แหล่ ง แร่ ยิ ป ซั ม ของโอมานส่ ว นใหญ่ พ บในตอนใต้ ข อง ประเทศ ใน Shuwaymiyah, Thakabayat, Thumrait, Suddah และตอนเหนือของประเทศ ใน Ghaba (ภาพที่ 1) ภาพที่ 1 แหล่งแร่ยิปซัมของโอมาน
คือ ท่าเรือ Salalah ส่วนแหล่งแร่ใน Shuwaymiyah, Thakabayat และ Suddah ยังไม่มกี ารดำ�เนินการ เนือ่ งจากอยูไ่ กลจากท่าเรือ และจะมีความเป็นไปได้ในเชิงพาณิชย์เมื่อมีการพัฒนาระบบ ขนส่งทางราง สำ�หรับแหล่งแร่ใน Ghaba มีการดำ�เนินการ แต่ เป็นแหล่งแร่ขนาดเล็ก จึงไม่มีการส่งออก ตารางที่ 1 ปริมาณสำ�รองและความบริสุทธิ์ ของแหล่งแร่ยิปซัม แหล่งแร่
ปริมาณสำ�รอง1 ความบริสุทธิ์ ท่าเรือที่ ใกล้ที่สุด
Shuwaymiyah
>500
>90%2
3
Thakabayat
>100
>90%2
3
Thumrait
>450
>90%2
75 กม.
Suddah
>100
>90%2
>350 กม.
Ghaba4
-
-
-
ที่มา: Ramachandran (2016) 1 เป็นปริมาณสำ�รองบ่งชี้ (Probable Resources) ในหน่วยล้านตัน 2 สามารถใช้ในอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์ ยิปซัมบอร์ด และอื่นๆ ได้ 3 จะมีความเป็นไปได้ในเชิงพาณิชย์เมื่อมีระบบขนส่งทางราง 4 เป็นแหล่งขนาดเล็กจึงไม่มีข้อมูล
ที่มา: Ramachandran (2016)
ปัจจุบนั แหล่งแร่ขนาดใหญ่ทม่ี กี ารดำ�เนินการในเชิงพาณิชย์ เพื่อการส่งออกมีเพียงแหล่งแร่ใน Thumrait เนื่องจากอยู่ใกล้ กับท่าเรือขนาดใหญ่ทมี่ คี วามพร้อมด้านเครือ่ งจักรและอุปกรณ์
1.2 การผลิตแร่ยิปซัมของโอมาน แหล่งแร่ใน Thumrait มีแร่ยิปซัมจำ�นวนมาก กระจายตัว อยู่ตามฝั่งตะวันออกของถนน Salalah-Thumrait Highway โดยแหล่งแร่บางส่วนอยู่ในพื้นที่ของ Ministry of Defence ซึ่งหลังจากพิจารณาข้อกำ�หนดด้านสิ่งแวดล้อมและข้อกำ�หนด อื่นๆ ของหน่วยงานภาครัฐแล้ว จะพบว่ามีปริมาณสำ�รองแร่ ยิปซัมทีส่ ามารถดำ�เนินการเชิงพาณิชย์ได้ประมาณ 200 ล้านตัน ในปัจจุบนั มีผปู้ ระกอบการลงทุนทำ�เหมืองแร่ยปิ ซัมใน Thumrait ประมาณ 10 ราย (ตารางที่ 2)
May-June 2018
35
ตารางที่ 2 ผู้ประกอบการทำ�เหมืองแร่ยิปซัมใน Thumrait ผู้ประกอบการ
ลักษณะการประกอบธุรกิจ
Zawawi Gypsum
ร่วมทุนกับ USG Corporation (U.S.A.) และ Boral (Australia)
DM Minerals
ผู้ประกอบการในประเทศ
Global Mining
ผู้ประกอบการในประเทศ
Rawas & Salalah Mining
ผู้ประกอบการในประเทศ
Saint-Gobain Ruffah
ร่วมทุนกับ Saint-Gobain (France)
Dhofar Cement
ผู้ประกอบการในประเทศ
Al Ketab
ผู้ประกอบการในประเทศ
Dhofar Marines
ผู้ประกอบการในประเทศ
Al Ruwiah
ผู้ประกอบการในประเทศ
Awam Ventures
ร่วมทุนกับ Birla Group (India)
2. การส่งออกแร่ยิปซัมของโอมาน
2.1 ภาพรวมการส่งออกแร่ยิปซัมของโอมาน โอมานเริม่ ส่งออกแร่ยปิ ซัมในปี พ.ศ. 2553 โดยมีปริมาณ การส่งออก 0.3 ล้านตัน และส่งออกเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง จนสามารถส่งออกได้สูงถึง 7.4 ล้านตัน ในปี พ.ศ. 2560 ซึง่ เพิม่ ขึน้ ถึงเกือบ 25 เท่าตัวในช่วงเวลาเพียง 7 ปี ทำ�ให้โอมาน กลายเป็น ผู้ส่งออกแร่ยิปซัมรายใหญ่ท่ีสุดของโลก แทนที่ไทย ได้สำ�เร็จ (แผนภูมิที่ 2) แผนภูมทิ ่ี 2 ปริมาณการส่งออกแร่ยปิ ซัมของไทยและโอมาน ปี พ.ศ. 2553-2560 (หน่วย : ล้านตัน)
ที่มา: Ramachandran (2016)
ตั้ ง แต่ ปี พ.ศ. 2553 การผลิ ต แร่ ยิ ป ซั ม ของโอมานมี แนวโน้มเพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด โดยเฉพาะ หลั ง จากการเปิ ด ดำ�เนิ น การของ Zawawi Gypsum ในปี พ.ศ. 2557 ทำ�ให้การผลิตแร่ยปิ ซัมเพิม่ ขึน้ อย่างมาก จาก 3.39 ล้านตัน ในปี พ.ศ. 2557 เป็น 6.25 ล้านตัน ในปี พ.ศ. 2558 และ 7.86 ล้านตัน ในปี พ.ศ. 2559 ซึ่งมีอัตราการเติบโตใน แต่ละปีมากถึงร้อยละ 85 และ 26 ตามลำ�ดับ (แผนภูมิที่ 1) แผนภูมิที่ 1 ปริมาณการผลิตแร่ยิปซัมของโอมาน ปี พ.ศ. 2551-2559 (หน่วย : ล้านตัน)
ที่มา: National Center for Statistics & Information (2017)
36
May-June 2018
ที่มา: จากการรวบรวม ดังนี้ 1. ข้อมูลของโอมานปี พ.ศ. 2553-2558 จาก Ramachandran (2016) 2. ข้อมูลของโอมานปี พ.ศ. 2559 จาก Businessgateways.com 3. ข้อมูลของโอมานปี พ.ศ. 2560 จาก Omanobserver.om 4. ข้อมูลของไทยปี พ.ศ. 2553-2560 จาก Global Trade Atlas
2.2 ตลาดส่งออกแร่ยิปซัมของโอมาน ในปี พ.ศ. 2560 โอมานมีการส่งออกแร่ยิปซัมไปยัง 15 ประเทศทั่วโลก โดยตลาดส่งออกที่ใหญ่ที่สุดของโอมาน คือ อินเดีย มีปริมาณการส่งออก 2.45 ล้านตัน ตลาดส่งออกสำ�คัญ รองลงมา ได้แก่ เวียดนาม 1.43 ล้านตัน, บังคลาเทศ 0.874 ล้านตัน, ญี่ปุ่น 0.861 ล้านตัน, อินโดนีเซีย 0.728 ล้านตัน และออสเตรเลีย 0.248 ล้านตัน ตามลำ�ดับ (แผนภูมิที่ 3) ส่วนตลาดส่งออกอืน่ ๆ ได้แก่ จีน เกาหลีใต้ ฟิลปิ ปินส์ มาเลเซีย สหรัฐอเมริกา แอฟริกาใต้ โมซัมบิก เคนยา และศรีลังกา
แผนภูมิที่ 3 สัดส่วนปริมาณการส่งออกของโอมาน ในตลาดส่งออกหลัก ปี พ.ศ. 2560
ที่มา: Omanobserver.om
3. แนวโน้มการส่งออกแร่ยิปซัมของโอมาน การส่งออกแร่ยิปซัมของโอมานน่าจะมีแนวโน้มขยายตัว ได้อย่างต่อเนื่อง ซึ่ง CEO ของ Public Authority for Mining (PAM) คาดหวังว่าโอมานจะส่งออกแร่ยิปซัมได้มากกว่า 10 ล้านตัน ในปี พ.ศ. 2561 โดยมีตลาดส่งออกหลัก ได้แก่ อินเดีย เวียดนาม บังคลาเทศ ญี่ปุ่น และอินโดนีเซีย ภาพที่ 2 เหมืองแร่ยิปซัมในประเทศโอมาน
สำ�หรับปัจจัยทีช่ ว่ ยสนับสนุนการขยายตัวของการส่งออก แร่ยิปซัมของโอมาน มีดังนี้ (1) โอมานมีนโยบายลดการพึ่งพาการส่งออกน้ำ�มันดิบ และก๊ า ซธรรมชาติ ใ นการขั บ เคลื่ อ นเศรษฐกิ จ ของประเทศ จึงเร่งพัฒนาอุตสาหกรรมอื่นๆ ซึ่งรวมถึงการผลิตและส่งออก แร่ยิปซัมเพื่อเป็น ผู้ส่งออกแร่ยิปซัมรายใหญ่ของโลก ทำ�ให้ โอมานกลายเป็นคู่แข่งสำ�คัญที่สามารถช่วงชิงส่วนแบ่งตลาด ในตลาดส่งออกหลักไปจากไทยได้ (2) โอมานยั ง มี ป ริ ม าณสำ�รองแร่ ยิ ป ซั ม เหลื อ อยู่ เ ป็ น จำ�นวนมาก ในขณะทีไ่ ทยมีปริมาณสำ�รองแร่เหลืออยูไ่ ม่มากนัก โดย CEO ของ PAM ให้ขา่ วเมือ่ เดือนตุลาคม 2560 ว่าโอมาน มีปริมาณสำ�รองแร่ยิปซัมประมาณ 1 พันล้านตัน ซึ่งส่วนใหญ่ อยู่ในตอนใต้ของประเทศและในบางพื้นที่ทางตอนเหนือ (3) การรวมตัวกันของผู้ประกอบการทำ�เหมืองแร่ยิปซัม โดยผู้ ป ระกอบการรายใหญ่ ไ ด้ ต กลงร่ ว มกั น จั ด ตั้ ง สมาคม OMAN Gypsum Association (OGA) และรับรองกฎระเบียบ ใหม่ที่ออกโดย PAM ซึ่งกำ�หนดให้มีราคาส่งออกขั้นต่ำ�สำ�หรับ แร่ ยิ ป ซั ม ดิ บ โดยกำ�หนดราคาส่ ง ออกขั้ น ต่ำ� FOB สำ�หรั บ แร่ยิปซัมดิบที่ 12.50 เหรียญสหรัฐฯ ต่อตัน และเริ่มใช้ตั้งแต่ เดือนธันวาคม 2559 เป็นต้นไป (4) ปัจจุบนั โอมานอยูใ่ นระหว่างการพัฒนาเส้นทางรถไฟ ที่จะเชื่อมโยงระบบขนส่งจากท่าเรือไปยังแหล่งแร่ ซึ่งจะทำ�ให้ แหล่ ง แร่ ที่ ยั ง ไม่ มี ค วามเป็ น ไปได้ ใ นเชิ ง พาณิ ช ย์ ส ามารถ ดำ�เนินการได้ และคาดว่าจะช่วยทำ�ให้ความสามารถในการ ส่งออกแร่ยปิ ซัมในระยะยาวของโอมานจะเพิม่ ขึน้ จากประมาณ 10-12 ล้านตันต่อปี เป็นเกือบ 20 ล้านตันต่อปี
อ้างอิง
1. Businessgateways.com Oman Clinches Crown as World’s Top Gypsum Exporter. November 2017. 2. Globalgybsum.com. Gypsum Exports from Oman Forecast to Exceed 10Mt/yr in 2018. October 2017. 3. Global Trade Atlas. March 2018. 4. National Center for Statistics & Information of Oman. Statistical Year Book 2017. August 2017. 5. Omanobserver.om. Oman Becomes World’s Largest Gypsum Exporter. March 2018. 6. Ramachandran. Gypsum Resourses in Sultanate of Oman and Potential Opportunities. May 2016. ที่มา: Omanobserver.om
May-June 2018
37
แนะนำ�ผลิตภัณฑ์
เครื่องร่อนคัดแยกวัสดุอัจฉริยะ
รุ่น RM-70GO!2.0
บริษทั วัตคินสัน คอนสตรัคชัน่ อิควิปเมนท์ จำ�กัด ตัวแทนจำ�หน่ายและให้บริการเครื่องจักรหนักสำ�หรับงาน ก่อสร้างและเหมืองแร่ครบวงจร แนะนำ� เครื่องบดวัสดุ ขนาดกะทั ด รั ด แบบเคลื่ อ นที่ ไ ด้ ห รื อ RM Mobile Compact Crusher และเครือ่ งร่อนคัดแยกวัสดุอจั ฉริยะ รุ่น RM-70GO!2.0 และ CS3600/2 ระบบอัจฉริยะ ซึ่งเป็นเทคโนโลยีใหม่ ภายใต้แบรนด์ RM จากประเทศ ออสเตรี ย และนั บ เป็ น ครั้ ง แรกที่ บ ริ ษั ท ฯ ได้ นำ�เข้ า มา จำ�หน่ายในประเทศไทย สำ�หรั บ ประสิ ท ธิ ภ าพเครื่ อ งบดและคั ด แยกวั ส ดุ เพื่อการก่อสร้างและเหมืองแร่ รุ่น RM 70GO!2.0 นี้ เปรียบเสมือนโรงโม่เคลื่อนที่ ที่มีระบบปั่นกระแสไฟในตัว ส่งผ่านไปยัง “เครื่องร่อนวัสดุ” ที่เป็นอุปกรณ์เสริมช่วยใน การร่อนคัดกรองและแยกขนาดของวัสดุที่ต้องการได้ถึง 3 ขนาดพร้อมกัน ไม่ว่าจะเป็นหินธรรมชาติ คอนกรีต
ยางมะตอย สามารถดีดแยกเหล็กเส้นออกเป็นสัดส่วน และยัง สามารถรีไซเคิลซากเศษวัสดุมาใช้เป็นชั้นปูสำ�หรับงานเตรียม รองพื้นชั้นล่างๆ ทำ�ให้ช่วยประหยัดต้นทุนด้านน้ำ�มัน การขนส่ง ลดการใช้ทรัพยากร
Mavic Air
โดรนรุ่นล่าสุดขนาดพกพา พร้อมทุกการผจญภัย บริษทั ซินเน็ค (ประเทศไทย) จำ�กัด (มหาชน) หรือ SYNNEX ผู้นำ�เข้าจัดจำ�หน่ายสินค้าเทคโนโลยีชั้นนำ� ระดั บ โลก และตั ว แทนจำ�หน่ า ยผลิ ต ภั ณ ฑ์ จ าก DJI เปิดตัว Mavic Air โดรนรุ่นล่าสุดที่ DJI ผลิตออกมาเพื่อ ตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์ของลูกค้าในกลุ่มคอนซูเมอร์โดรน มี ขนาดเล็ก น้ำ�หนักเพียง 430 กรัม พกพาสะดวก ความจุ เครื่อง 8 GB กล้องถูกออกแบบให้มีระบบป้องกันภาพ สั่นไหวแบบ 3 แกน มีกล้องวิดีโอแบบ 4K ที่ 30 เฟรม ต่อวินาที ด้วยรายละเอียดขนาด 100 Mbps มีระบบ
38
May-June 2018
รองรับการถ่ายภาพนิง่ ด้วยความละเอียดที่ 12 ล้านพิกเซล และ ภาพเคลื่อนไหวแบบ Multiple Panorama ที่สามารถเก็บภาพ มุมกว้างได้ทั้งแนวตั้ง แนวนอน และแบบ 180 องศา ฟีเจอร์ Sphere Panorama สั่งการให้โดรนหมุนรอบตัวเพื่อถ่ายภาพ 25 ภาพติดต่อกัน ให้เกิดเป็นภาพมุมกว้างที่มีความละเอียด 32 ล้านพิกเซลได้ภายใน 1 นาที มีระบบช่วยบินหลบหลีก สิ่งกีดขวางอัตโนมัติ (Advanced Pilot Assistance Systems) สามารถบินได้นานถึง 21 นาทีด้วยแบตเตอรี่ 1 ก้อน โดย สามารถบินนิ่งๆ ในกระแสลมแรงได้ 36 กิโลเมตรต่อชั่วโมง และบินขึน้ ในแนวดิง่ ได้สงู ถึง 5,000 เมตร มี 3 สีให้เลือก ได้แก่ Onyx Black, Arctic White และ Flame Red