ΤΑ ΔΥΟ ΦΥΛΑ
Η γυναίκα και ο άντρας δεν είναι δύο άνθρωποι αλλά ένας άνθρωπος Ιωάννης Χρυσόστομος
•Σύμφωνα με τη διήγηση της Παλαιάς Διαθήκης ο άνθρωπος πλάστηκε άρσεν και θήλυ (Γεν.1,27) •Ο Αδάμ και η Εύα είναι ιδιαίτερα δημιουργήματα του Θεού, πλάστηκαν κατ' εικόνα Του για να φτάσουν στο καθ' ομοίωσιν, δηλαδή στην οριστική τελείωση της φύσης τους
• Η γυναίκα πλάστηκε από το ίδιο το σώμα του Αδάμ, άρα μοιράζονται την ίδια φύση • Πουθενά δε φαίνεται να θεωρείται κατώτερη επειδή πλάστηκε δεύτερη • Στο πρόσωπο της Εύας ο Αδάμ αναγνωρίζει τον εαυτό του (οστούν εκ των οστών και σαρξ εκ της σαρκός του) • Η γυναίκα συμπληρώνει τον άντρα καθώς ου καλον είναι τον άνθρωπον μόνον
• Η σχέση των δύο φύλων ήταν προορισμένη να παραμείνει απολύτως ίση. • Λόγω του προπατορικού αμαρτήματος η γυναίκα υποτάχθηκε στον άντρα και ο ρόλος της υποβαθμίστηκε • Για την Ορθόδοξη Θεολογία ο ανταγωνισμός των δύο φύλων είναι αποτέλεσμα της έκπτωσης της διαπροσωπικής σχέσης των ανθρώπων
• Η Παλαιά Διαθήκη (που αποτελεί τη νομοθεσία του αρχαίου Ισραήλ) ακολουθεί την παράδοση των λαών της Μεσοποταμίας όσον αφορά τη θέση της γυναίκας • Η γυναίκα ορίζεται ως υποδεέστερη του άντρα. Περιορίζεται στους ρόλους της συζύγου και της μητέρας • Δε συμμετέχει επίσημα στη λατρεία και δεν ασκεί το ιερατικό λειτούργημα • Υπάρχουν όμως και κάποιες γυναίκες που διακρίνονται (Σάρρα, Ρεβέκκα, Ραχήλ, Μαριάμ, Ιουδίθ, Εσθήρ, Ρουθ)
• Στην Καινή Διαθήκη η γυναίκα καταξιώνεται ως ύπαρξη καθ' εαυτήν και όχι μόνο μέσα από το γάμο. • Λανθασμένα κάποιοι θεωρούν την Εύα-και κατ' επέκτασιν το γυναικείο φύλο-υπεύθυνη για την έξοδο από τον παράδεισο. • Η καινή Διαθήκη εξισορροπεί τα πράγματα με την εξέχουσα θέση που δίνει στην Παναγία ως μητέρα του Χριστού
• Ο Ιησούς εξαγγέλλει την υπέρβαση των δύο φύλων στη Βασιλεία των Ουρανών (Μτ.22,30) • Από τη χριστιανική παράδοση εκλείπει εξολοκλήρου η καθημερινή ιουδαϊκή προσευχή που ανέφερε : ευλογημένος ο Θεός που δε με έπλασε ούτε ειδωλολάτρη, ούτε γυναίκα, ούτε αμαθή!
• Η στάση του Ιησού απέναντι στις γυναίκες είναι επαναστατική για τα δεδομένα της εποχής Του και ιδίως στο χώρο της Μέσης Ανατολής • Δέχεται γυναίκες ως μαθήτριες (Λκ.8,1-3), ελευθερώνει από το φόβο της ακαθαρσίας που μπορεί να κρύβει το γυναικείο κορμί όταν αφήνει να Τον αγγίξει μια γυναίκα που υποφέρει από μόνιμη αιμορραγία ((Λκ. 8, 43-48), άφησε να Τον φιλήσει και να του αλείψει τα πόδια με μύρο μια γυναίκα αμαρτωλή (Λκ. 37-50)
• Δεν καταδικάζει τη μοιχαλίδα ((Ιω.8,1-11), κάνει μια σοβαρή θεολογική συζήτηση με γυναίκα άλλης φυλής, τη Σαμαρείτιδα (Ιω. 4, 1-42), και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι γυναίκες (οι μυροφόρες) ήταν αυτές που έλαβαν πρώτες το μήνυμα της Ανάστασης (Μτ.28,1-10). • Από κάποιους μάλιστα ο Ιησούς έχει χαρακτηριστεί ως φεμινιστής
• Τα πράγματα όμως στην πορεία άλλαξαν λίγο. Η Εκκλησία αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στις δύο πραγματικότητες, αυτή που δίδαξε ο Χριστός με το παράδειγμά Του και αυτή που ίσχυε στην ελληνορωμαϊκή κοινωνία • Ο Απόστολος Παύλος είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της επιθυμίας αποδέσμευσης από το παρελθόν που όμως δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί εύκολα
• Από τη μία ο Παύλος τονίζει ότι δεν υπάρχει διάκριση ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες (Γαλ.3,28), από την άλλη όμως ακολουθεί το παράδειγμα της εβραϊκής συναγωγής και δεν επιτρέπει στις γυναίκες να κηρύττουν στην εκκλησία, να γίνονται ιερείς και να μην καλύπτουν το κεφάλι τους μέσα στους ιερούς χώρους • Από την άλλη τους δίνει τη δυνατότητα να προφητεύουν και πολλές φορές αναφέρεται σε γυναίκες γνωστές στους χριστιανούς με ιδιαίτερα εγκωμιαστικά λόγια
• Βλέποντας ο Παύλος ότι η οικογενειακή ιεραρχία της εποχής δεν αντέχει τη ριζοσπαστική ισότητα του Ευαγγελίου συμβουλεύει οι σύζυγοι να υποτάσσονται ο ένας στον άλλον, κυρίως όμως οι γυανίκες να δίνουν το προβάδισμα στους άντρες όπως η Εκκλησία στο Χριστό • Απαιτεί και από τους άντρες να αγαπούν τις γυναίκες τους μιμούμενοι το παράδειγμα του Χριστού που έδωσε τη ζωή Του για την Εκκλησία
• Στους επόμενους αιώνες δυστυχώς εμφανίστηκαν ουκ ολίγες παρανοήσεις ως προς τη θεολογία της σχέσης των δύο φύλων • Ακραίοι μοναστικοί και εγκρατιτικοί κύκλοι (που καταδικάστηκαν αλλά επηρέασαν τη θεολογία της εποχής τους) ταύτισαν από πολύ νωρίς τη γυναίκα και την ερωτική σχέση με την αμαρτία
• Στη Δύση κατά το Μεσαίωνα υπήρξε έντονος προβληματισμός για το αν οι γυναίκες έχουν ψυχή! • Σε σύνοδο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας η καταφατική απάντηση σε αυτό το ερώτημα δόθηκε με μόνο μία ψήφο διαφορά!
• Κάποιοι άγιοι και Πατέρες της Εκκλησίας έβαλαν τα πράγματα στη θέση τους • Ο Παφνούτιος λέει : τη συνομιλία με τη σύζυγο ονομάζω σωφροσύνη • Ο Γρηγόριος Νύσσης τον 4ο αιώνα εντόπισε σε κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης ότι ο Θεός αποκαλείται εκεί (Άσμα Ασμάτων ) αντί για Πατέρας Μητέρα. • Τονίζει ότι δεν πρέπει να είμαστε σχολαστικοί με τα ονόματα που δίνουμε στο Θεό καταλήγοντας : το θείο δεν είναι ούτε αρσενικό ούτε θηλυκό • Τα δύο φύλα έχουν την ίδια τιμή, αξία και δόξα
• Ο Μέγας Βασίλειος γράφοντας στο βίο της αγίας Ιουλίττας βάζει στο στόμα της λίγο πριν το μαρτύριο τα παρακάτω λόγια : από το ίδιο φύραμα με τους άντρες είμαστε. Κατ' εικόνα του Θεού πλαστήκαμε, όπως και οι άντρες από το Θεό γίναμε...ώστε στερεές, δυνατές και υπομονετικές όπως οι άντρες οφείλουμε να είμαστε στο Δεσπότη μας
• Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στηλιτεύει τη νομοθεσία της εποχής : δεν δέχομαι αυτή τη νομοθεσία και ούτε επαινώ αυτή τη συνήθεια. Άντρες έφτιαξαν τους νόμους και γι' αυτό στρέφεται κατά των γυναικών η νομοθεσία • Σύμφωνα με τη νομοθεσία οι ηθικές παρεκτροπές των γυναικών τιμωρούνται αυστηρά ενώ οι απιστίες των αντρών μένουν στο απυρόβλητο!
• Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος συμβουλεύει τους συγχρόνους του να απευθύνονται με λόγια αγάπης στις γυναίκες τους. Να τους συμπεριφέρονται με λεπτότητα και τρυφερότητα, να τις επαινούν για την ομορφιά και τη νοικοκυροσύνη τους, να τους αφιερώνουν χρόνο και να δηλώνουν ότι τα παιδιά τα αγαπούν επειδή αγαπούν εκείνες • Τονίζει ότι η ερωτική ορμή είναι δοσμένη από το Θεό, είναι μυστήριο αγάπης, οι σύζυγοι αποτελούν μικρή εκκλησία και όταν συνέρχονται ερωτικά αποτελούν τύπο του ίδιου του Θεού
• Άγιοι και κυρίως αγίες αγωνίζονται να αποδείξουν ότι η διαφορετικότητα των φύλων φανερώνει την ισοτιμία και την αλληλοσυμπλήρωσή τους • Η παρουσία των αγίων γυναικών στην ιστορία της Εκκλησίας και οι πολλαπλοί ρόλοι που αυτές διαδραμάτισαν κάνουν πολλούς θεολόγους να μιλούν για πνευματική μητρότητα • Αρκετές φορές σήμερα, ιδίως σε γυναικεία μοναστήρια, στο τέλος της Θείας Λειτουργίας ακούγεται το Δι' ευχών των Αγίων Πατέρων και Μητέρων ημών...
ΓΑΜΟΣ
Τίποτα δε συγκροτεί τόσο αρμονικά τη ζωή μας όσο ο έρωτας του άντρα και της γυναίκας Ιωάννης Χρυσόστομος