Cactatomy by Monaliza Namo

CACTATOMY Art of Cactus Botanical Drawing หนังสือภาพประกอบแคคตัส & áนÇ·า§กาÃÇาดÀา¾ ÃÐºาÂÊี ภาพประกอบทางพÄกษศาสตร์

Bunyanee Sriphochang

บทนÓ

INTRO สมั ย เรÕ ย นมหาวิ ท ยาลั ย ป‚ 1 ดิ ©ั น ต้ อ งอยÙ‹ ห อพั ก ดิ ©ั น ¨Ö ง

อยากปลÙ ก อะไรสั ก อย‹ า ง เปš น ช‹ ว งแรกทÕ่ ส นใ¨เลÕ้ ย งต้ น ไม้ อ ย‹ า ง ¨ริ ง ¨ั ง ดิ ©ั น สนใ¨แคคตั ส หรื อ ทÕ่ ทุ ก คนรÙ้ ¨ั ก ในชื่ อ กระบองเพชร

พื ช ทÕ่ มÕ ลั ก ษณะน‹ า เกลÕ ย ด มÕ ห นามยุ บ ยั บ เต็ ม ไปหมด แต‹ มั น มÕ เ สน‹ ห์ บางอย‹ า งทÕ่ ทÓ ให้ ดิ ©ั น หลงรั ก มั น ไม‹ ว‹ า ¨ะเปš น วิ ¸Õ เ ลÕ้ ย งทÕ่ ดÙ เ หมื อ น

¨ะง‹าย คงเคยได้ยินกันมาบ้างไหมว‹าแคคตัสเลÕ้ยงง‹าย ไม‹ต้องรดน้Ó ก็ อ ยÙ‹ ไ ด้ แต‹ ไ ม‹ ใ ช‹ ว‹ า ทุ ก คน¨ะเลÕ้ ย งแคคตั ส แล้ ว อยÙ‹ ร อด ¨นมาวั น หนÖ่ ง

เมื่อเห็นดอกเล็กæน‹ารัก¨ากต้นแคคตัส มันมÕดอก! เปšนสิ่งทÕ่ทÓให้เรา ประหลาดใ¨ว‹าดอกไม้ทÕ่สวยงามนÕ้เกิด¨ากพืชทÕ่น‹าเกลÕยดได้อย‹างไร บวกกั บ การชอบวาดภาพ ดิ ©ั น เลยคิ ด ว‹ า น‹ า ¨ะวาดสิ่ ง ทÕ่ เ ราชอบ

CACTATOMY เปš น หนั ง สื อ ทÕ่ ¨ ะพาทุ ก คนไปรÙ้ ¨ั ก เรื่ อ งราว

ของแคคตัส ในเชิงของการเรÕยนรÙ้ลักษณะทางกายภาพของแคคตัส

สายพั น ¸ุ์ ต‹ า งæ ทÕ่ เ ปš น ทÕ่ นิ ย มปลÙ ก เลÕ้ ย งในประเทศไทย ประกอบกั บ สอนเทคนิ ค วิ ¸Õ ก ารวาดและลงสÕ สÓ หรั บ ผÙ้ ทÕ่ ส นใ¨อยาก¨ะศÖ ก ษา และลงมือทÓ การได้ลงมือทÓอะไรสักอย‹างในสิ่งทÕ่เรารัก และสนใ¨ ก‹อให้เกิดความสุข ทุกครั้งทÕ่ได้ชื่นชมผลสÓเร็¨

ดิ©ันหวังว‹าทุกคน¨ะค้นพบความสุขของตัวเอง เหมือนกับทÕ่

ดิ©ันพบความสุขในการทÓหนังสือเล‹มนÕ้

ผÙ้¨ัดทÓ

บุญญาณÕ ศรÕâพ¸ิìช้าง

10 11 12 13

สารบัญ

CACTA TOMY

14 16 18 20 21

ลักษณะทั่วไปของแคคตัส หนาม ดอก ฝักและเมล็ด อุปกรณ์วาดภาพ อุปกรณ์ลงสี การให้แสงและเงา พื้นฐานการผสมสี ชื่อแคคตัสทางวิทยาศาสตร์

CACTATOMY

Obregonia denegrii Fric

Astrophytum asterias cv.Super kabuto miracle

Astrophytum myriostigma cv. Fukuryu

Echinocereus rigidissimus v. rubispinus

Gymnocalycium mihanovichii (Variagated)

Lophophora diffusa (Variagated)

Mammillaria muzatlanensis

Melocactus matanzanus Leon

Coryphantha elephantidents Lem. (Variagated)

Lobivia cactus

Stenocactus palmillas

CACTATOMY ดอก

àนÔนหนาม

ตุ‹มหนาม

เนื้อเยื้อ ลÓเลÕยง

เนื้อเยื้อ กลางลÓต้น

Ãาก

แคคตั ส หรื อ กระบองเพชร เปš น พื ช ในวงศ์ cactacea ลั ก ษณะของแคคตั ส ลÓ ต้ น อวบน้Ó

สามาร¶เก็ บ น้í า ไว้ ใ นลí า ต้ น เป็ น ¨í า นวนมาก เพื่ อ ใช้ ต ลอดเวลาทÕ่ แ ห้ ง แล้ ง ผิ ว ของลí า ต้ น เป็ น มั น คล้ า ย ¶Ùกเคลือบด้วยขÕ้ผÖ้ง เพื่อลดการสÙญเสÕยน้Ó

แคคตัสเปลÕ่ยนใบเปšนหนาม เพื่อลดการคายน้Ó แคคตัสประกอบด้วยส‹วนทÕ่เรÕยกว‹า “ตุ‹มหนาม”

เปšนบริเวณทÕ่พบกลุ‹มของหนาม หรือ ขนแข็งขÖ้นเรÕยงตามแนว«Õ่อย‹างเปšนระเบÕยบ อÕกทั้งยังเปšนบริเวณ ทÕ่เกิดตาดอก และทÕ่แตกกิ่งใหม‹ของต้น เปšนส‹วนทÕ่ทÓให้แตกต‹าง¨ากพืชหนามชนิดอื่น

หนาม

หนามแคคตัสมÕประâยชน์หลายอย‹าง ไม‹ว‹า¨ะเปšนการ ป‡องกันตัวเอง¨ากศัตรÙ อย‹างเช‹น หนามชนิดทÕ่มÕลักษณะเปšน ขนสÕขาวเพื่อช‹วยสะท้อนแสงแดด ลดการรับแสงแดด อÕกทั้งยัง รับละอองน้Óค้างให้ไหลมา

หนามตะขอ

หนามแผ‹ตามรัศมี

หนามสั้น

หนามเข็ม

หนาม«Õ่

หนาม·Ã§áหÅม

หนามกÃÐดาÉ

หนามคล้ายเส้นผม

หนาม¢นนก

ดอกแคคตัส เกสรเพศผÙ้

กÅีºดอก

ดอกแคคตัส มÕบริเวณให้

ดอกใกล้กับส‹วนยอด ออก¨าก

กลÕบเลÕ้ยง

àกÊÃà¾ÈàมีÂ

«อกหนาม, »ÅาÂàนÔนหนาม, ตุม ‹

หนาม หรือ กระ¨ุกขนตามยอด

ก้านเกสรเพศเมÕย

รังไข‹

เปš น ดอกสมบÙ ร ณ์ เ พศ

เกสรเพศเมÕยอยÙ‹กÖ่งกลาง ล้อม

รอบด้ ว ยเกสรเพศผÙ้ ไม‹ มÕ ส‹ ว น ก้านดอก

ดอกแคคตัส¨ะบาน

1-4 วัน ทั้งนÕ้ขÖ้นอยÙ‹กับชนิด

รÙปทรงของดอกแคคตัส

ดอกรÙปกรวย

ดอกรÙประ¦ัง

ดอกรÙป¨าน

ดอกเปšนหลอด

ฝัก และ เมล็ด มÕฝักรÙปทรงรÕ หรือทรงกลม

ภายในฝั ก เปš น เนื้ อ นุ‹ ม ประกอบด้ ว ย

หลายเมล็ ด เมื่ อ สุ ก ¨ะเปลÕ่ ย นสÕ เ ปš น สÕ

เข้ม ปริเมล็ด¨Óนวนมากออกมา บาง

ชนิดอา¨มÕขนหรือหนามแหลมปกคลุม

ผลของแคคตั ส ทÕ่ มÕ เ นื้ อ เยอะ

ส า ม า ร ¶ กิ น ไ ด้ แ ล ะ เ ปš น ทÕ่ รÙ้ ¨ั ก คื อ แก้วมังกร (Hylocereus undatus)

รÙ้หรือไม‹? ในประเทศไทย มÕ สลัดได ส้มเช้า ¦้องสามย‹าน พญาไร้ใบ ทÕ่มÕÄท¸ิìเปšนยาสมุนไพรสามาร¶รักษาâรคได้ เปšนพืชมÕหนาม และมÕลักษณะลÓต้นทÕ่อวบน้Ó คนไทยทั่วไป คิดว‹ามันคือพวกเดÕยวกับ cactus แต‹ในความ¨ริงนั้น ¨ัดอยÙ‹ในตระกÙล Euphorbia หรือพวกยางพารา

อุปกรณ์การวาดภาพ

ดÔนÊอ 2B

ใช้ร‹างภาพเบาæ ก‹อนลงสÕ สามาร¶

ลบออกง‹าย ง‹ายต‹อการแก้ใข

ดÔนÊอ 6B

มÕความเข้มมากกว‹า 2B เหมาะสÓหรับ

การแรงเงาทÕ่ ไ ม‹ ต้ อ งการความเข้ ม มาก

ดินสอ EE

สÓหรับการแรเงาทÕ่ต้องการความเข้ม

ของน้Óหนักมาก ยากต‹อการใช้ยางลบแก้ไข

ดินสอสÕไม้

ใช้ในการร‹างภาพ หรือ เปšนอÕกเทคนิค

ในการสร้างสรรค์ผลงาน ใช้เก็บรายละเอÕยดผลงาน

ง‹ายต‹อการ

Âา§Åº

ลบรอยดินสอ¨ากการร‹างภาพ ยางลบทÕ่ดÕ ควรลบได้สะอาด และ ไม‹ทÓให้กระดาษเปšนขุย

ไม้บรรทัด

ไม้บรรทัดทÕ่มÕมาตราฐาน มÕขอบทÕ่เรÕยบ

àÊมอกÑน

เทปกาวย‹น

ใช้ติดตัวกระดาษกับฐานวาดภาพ

เลื อ กเทปกาวย‹ น ทÕ่ ไ ม‹ มÕ ค วามเหนÕ ย วมาก หรือน้อย¨นเกินไป เทปกาวทÕ่เหนÕยวมาก เกินไป¨ะทÓให้กระดาษเสÕยหาย

กระดาษไข

ใช้ลอกลาย¨ากสมุดเสก็ต เพื่อลง

บนกระดาษ¨ริง มÕประâยชน์คือเมื่อต้อง ทÓงานใหม‹

สามาร¶นÓมาลอกลายได้

ไม‹ต้องเสÕยเวลาร‹างภาพใหม‹

สมุดเสก็ตภาพ

เ ส ก็ ต ภ า พ บั น ทÖ ก ข้ อ มÙ ล ล ง ใ น

ส มุ ด ส เ ก็ ต ก่ อ น ล ง ก ร ะ ด า ษ ¨ ะ ทí า ใ ห้ กระดาษ¨ริงไม‹เสÕยหาย

คัตเตอร์ และ กบเหลาดินสอ ใช้คัตเตอร์เหลาดินสอ

แ ต‹ ต้ อ ง ร ะ วั ง เ รื่ อ ง ค ว า ม ส ะ อ า ด ข อ ง เ ศ ษ ดิ น ส อ ทÕ่ อ า ¨ ทí า ใ ห้ ง า น เ ปื้ อ น อา¨ใช้เปšนกบเหลาดินสอแทนก็ได้

อุปกรณ์การลงสÕ

พÙ‹กัน

มÕ ห ลายขนาดและหลายประเภท ทÓ ¨าก

ขนสั ต ว์ ห รื อ ขนสั ง เคราะห์ รÙ ป ร‹ า งปลาย

พÙ‹กันทÕ่ใช้บ‹อยคือปลายกลม และปลายแหลม

สÓ หรั บ การเก็ บ รายละเอÕ ย ดภาพ สามาร¶ เลื อ กขนาดให้ เ หมาะสม ตามขนาดของชนิ ด งาน และขนาดของบริเวณทÕ่ลงสÕ

การเก็บรักษาพÙ‹กันทÕ่สÓคัญ ทÕ่มักลืมกัน

คือไม‹วางทิ้งไว้ในภาชนะใส‹น้Ó ¨ะทÓให้ปลาย พÙ‹กันเสÕยรÙปทรงได้

ภาชนะใส‹น้Ó

ควรบรร¨ุน้Óได้อย‹างน้อย 1 ลิตร

ไม‹ ค วรใช้ ภ าชนะทÕ่ ไ ม‹ มÕ ค วามแข็ ง แรง รั่ว หรือ ล้มง‹าย

ตัวกั้นสÕน้Ó

ส‹วนใหญ‹ทÓมา¨ากยางพารา เปšนวัสดุ

ทÕ่สÓคัญ

ทÓให้เว้นพื้นขาวบนกระดาษได้

ง‹ายกว‹าการเว้นไว้เอง

สÕâปสเตอร์สÕขาว

ในกรณÕทÕ่ไม‹ได้ใช้ตัวกั้นสÕน้Ó สามาร¶ใช้

สÕâปสเตอร์สÕขาวเติมได้ เสร็¨แล้ว

หลัง¨ากลงสÕน้Ó

ผ้าสÓหรับเช็ดสÕ

ควรเปšนผ้าสะอาด ใช้เช็ดน้Ó¨ากพÙ‹กัน

หรือเช็ดพÙ‹กันให้สะอาดก‹อนผสมสÕ พÙ‹กัน ทÕ่สะอาด สÕ¨ริง

¨ะทÓให้สÕทÕ่ออกมาตรงตาม

¨านสÕ

มÕหลายขนาด âดยคÓนÖง¶Öงความต้องการ

และการพกพา ควรใช้ ¨ านสÕ ข าวเพื่ อ ง‹ า ยต‹ อ การมองเห็ น และผสมสÕ ไ ด้ ไ ม‹ ผิ ด เพÕ้ ย น เห็ น สÕ ตรงขณะผสมสÕ

สÕน้Ó

เปšนสÕทÕ่ใช้น้ÓเปšนตัวทÓละลาย มÕองค์ประกอบ

¨ากเม็ดสÕ ตัวผสม และตัวเติม สÕน้ÓทÕ่ให้สÕสดคือ

สÕทÕ่มÕเม็ดสÕมาก เมื่อแห้งแล้วสÕâปร‹งใส ไม‹ขุ‹นมัว ¨ัดเปšนสÕเกรดศิลป น

ความชอบส‹วนบุคคล

สามาร¶เลือกได้ตาม

กระดาษสÕน้Ó

กระดาษสÕน้ÓทÕ่ดÕคือกระดาษทÕ่สามาร¶อุ้ม

น้Óได้สÙง

การเลือกกระดาษสÕน้ÓทÕ่ดÕ¨ะทÓให้

สร้ า งสรรค์ ผ ลงานออกมาได้ ง‹ า ยมากขÖ้ น «Ö่งมÕราคาแพง

สÓหรับมือใหม‹อา¨¨ะทดสอบ

กั บ กระดาษสÕ น้í า เกรด¸รรมดาให้ ชิ น มื อ ก่ อ น

การให้แสงและเงา เริ่ม¨ากการลองวาดรÙปทรงพื้นฐานทางเลขาคณิต

สั ง เกตุ ลั ก ษณะแสงเงาของวั ต ¶ุ การวาดแสงเงาทÕ่ ¶Ù ก ต้ อ ง ¨ะช‹วยทÓให้ภาพมÕมิติ เห็นความลÖก ตื้น หนาบาง

highlight

halftone

shadow reflected light

การร‹างภาพดอกไม้

1. สร้างเส้นแกนกลางของดอกไม้ วาดทรงของเกสร และก้านดอก 2. สร้ า งเส้ น วงกลมล้ อ มรอบเกสร กÓ หนดขอบเขตของกลÕ บ ดอก ร‹างเส้น¨ากแกนเกสรไป¨รดเส้นวงกลมทÕ่สร้างไว้

3. วาดกลÕบดอก กลÕบด้านหน้าใหญ‹กว‹ากลÕบด้านหลัง 4. ใส‹แสงเงา และรายละเอÕยดของดอกไม้

การร‹างภาพต้น 2

1. เริ่ม¨ากมองรÙปทรงเปšนทรงพื้นฐาน ลากเส้นแกนกลาง

2. สร้างเส้นรอบนอก¨ากแกนทÕ่สร้างไว้ 3. ค‹อยæ เพิ่มลายละเอÕยด และแสงเงา

การร‹างภาพหนาม สร้างเส้น 2 เส้น ตัดกัน ลาก¨ากâคนหนาม

¨ุดตัดทั้งสองเส้น ¨ะทÓให้เกิดเปšนปลายหนาม ทÕ่มÕความแหลม

งตัว วาดขอ

เอง

บกา ประส

ร ณ์

ิด ‹ อ ใ ห้ เ ก ก ะ าร ¨ ¶Ù ก Õ่ต้องก ง ท อ ง ่ ิ ล ส ทุก ิด อด ลองผ ์ ¶‹ายท อ ื ร า ม ง ก ้ล ลักษณ คือ ก อ เ ญ Õ ั ม ค การได ทÕ่สÓ คุณ Ùก สิ่ง นของ ¶ Õ า ม ‹ ง ์ ม ล ไ ้สไต ไม‹มÕผิด ะทÓให ¨ น ้ ั น มา รออก า ส อ ่ ื ส นอื่น ของค ก า ¨ ‹าง แตกต ไตล์ใ คนมÕส

นการ

1 3

พื้นฐานของการผสมสÕ 1. แม‹สÕพื้นฐาน สÕแดง (magenta) สÕเหลือง (yellow)

สÕน้Óเงิน (cyan) 2. ผสมแม‹สÕ

แดง

+ เหลือง = ส้ม

เหลือง + น้Óเงิน = เขÕยว

น้Óเงิน + แดง 3. 1 + 2

ผสมสÕคÙ‹ตรงข้าม ผสมสÕคÙ‹ตรงข้ามของวงล้อสÕ เช‹น สÕเหลือง สÕแดง

สÕน้Óเงิน

+ สÕม‹วง

+ สÕเขÕยว

+ สÕส้ม

¨ะได้สÕเงาของวัต¶ุ

มาลงมือทÓกันเ¶อะ!

ระบายสÕกลÕบดอกไม้ ¨ากการผสม

สÕคÙ‹ตรงข้าม ในตัวอย‹างใช้สÕแดง ระบาย

ชั้ น แรกบางæ ผสมสÕ แ ดง กั บ สÕ เ ขÕ ย ว ระบายในส‹วนเงา

= ม‹วง

การเรÕยกชื่อแคคตัสทางวิทยาศาสตรì เนื่ อ ง¨ากแคคตั ส ส่ ว นใหญ่ เ ป็ น พั น ¸ุì ไ ม้ ทÕ่ มÕ ¶ิ่ น กí า เนิ ด อยÙ่ ใ นต่ า งประเทศ

มÕ เ พÕ ย งไม่ กÕ่ ช นิ ด ทÕ่ ¶Ù ก นí า มาปลÙ ก เลÕ้ ย งในเมื อ งไทยมาตั้ ง แต่ อ ดÕ ต ¨นมÕ ชื่ อ เรÕ ย ก

เปšนภาษาไทย เรา¨ÖงมักเรÕยกชื่อแคคตัส ด้วยชื่อวิทยาศาสตร์เปšนภาษาอังกÄษ

ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ ชื่อทÕ่¶ÙกบัญญัติขÖ้นเปšนชื่อสากล ใช้สÓหรับเรÕยกชื่อ

สิ่งมÕชÕวิตต‹างæ เพื่อให้เข้าใ¨ตรงกัน ประกอบด้วย 2 ส‹วน คือ ชื่อสกุล (genus) และ ชื่อชนิด (species)

แคคตัสแต‹ละสกุล อา¨¨ะมÕเพÕยงชนิดเดÕยว เช‹น สกุล Obregonia มÕเพÕยง

Obregonia denegrii ชนิดเดÕยว หรืออา¨¨ะมÕหลายชนิด ตั้งแต‹ 2 ชนิด¨น¶Öง ร้อยกว‹าชนิด

ชื่ อ สกุ ล (genus name) ขÖ้ น ต้ น ด้ ว ยตั ว อั ก ษรพิ ม พ์ ใ หญ‹ ตั ว เดÕ ย ว ตามด้วยตัวอักษรพิมพ์เล็ก ส‹วน ชื่อชนิด (specific name หรือ species name) เขÕยนเว้น¨ากชื่อสกุล âดยไม‹ต้องมÕตัวอักษรพิมพ์ใหญ‹ ทั้งชื่อสกุลและ ชื่อชนิด¨ะเขÕยนด้วยอักษรตัวเอÕยง หรือขÕดเส้นใต้

ตัวอย‹าง เช‹น Astrophytum asterias ชื่อชนิดย‹อย หรือสายพัน¸ุ์ย‹อย (subspecies หรือ varieties name)

เขÕ ย นตามหลั ง อั ก ษรย‹ อ ssp. หรื อ var. âดยใช้ ตั ว เอÕ ย งหรื อ ขÕ ด เส้ น ใต้ เ ©พาะ

ชื่ อ subspecies หรื อ ชื่ อ varieties เท‹ า นั้ น อั ก ษรย‹ อ ssp. หรื อ var. ไม‹ต้องใช้ตัวเอÕยงหรือขÕดเส้นใต้

ตัวอย‹าง เช‹น Astrophytum asterias var. nudum

การร‹างภาพ

ศÖกษาแคคตัสต้นแบบ

วัดเส้นรอบนอก ความกว้าง ความสÙง

วาดเส้นรอบนอก ( outline )

เติมรายละเอÕยดภาพ

บันทÖกมาตราส‹วนภาพ ตัวอย‹าง

ร‹างเบาæ ด้วยดินสอ 2B

1 : 1 ( เท‹า¨ริง )

นับ¨Óนวนเนินหนาม

ลากเส้นขอบหนามเปšนแ¶ว

กÓหนดตุ‹มหนาม

¨ากด้านหนÖ่งไปอÕกด้านหนÖ่ง

แรเงาแต‹ละเนินหนาม

âดยเริ่ม¨ากน้ÓหนักทÕ่อ‹อนทÕ่สุด

เพื่อง‹ายต‹อการแรเงาน้Óหนัก

ค‹อยæ เติมน้Óหนักเข้มขÖ้น ในส‹วนของเงา

Obregonia denegrii Fric ob ตั้งชื่อตามอดÕตประ¸านา¸ิบดÕ เพื่อเปšนเกÕยรติแก‹ alvaro Obregon

ประ¸านา¸ิ บ ดÕ ข องประเทศเม็ ก «ิ â ก ประเทศ¶ิ่ น กÓ เนิ ด ใกล้ สÙ ญ พั น ¸์ุ เนื่ อ ง¨าก

ชาวบ้านนิยมขุดลักลอบมา¨Óหน‹ายเปšนไม้ประดับ และเปšนสมุนไพรพื้นบ้านรักษา âรคไขข้อ ¨ากการวิ¨ัยพบว‹าในต้นมÕสารอัลคาลอยด์ เช‹นเดÕยวกับ lophophora ลักษณะทั่วไป เปšนทรงกลมอวบน้Ó ประกอบไปด้วย เนินหนามรÙปสามเหลÕ่ยมทÕ่

พั²นาเปšนกลÕบ«้อนขÖ้นไปเปšนชั้น ดอกออก¨ากปุยสÕขาวบริเวณยอด ไม‹แตกหน‹อ

ขยายพัน¸ุ์âดยวิ¸Õเพาะเมล็ดเท‹านั้น

Obregonia denegrii Fric 13 x 13.5 cm

กาÃÅ§ÊีดอกกÅีººา§ ต้นทÕ่เลือกมาวาดเปšน ดอกแบบชินâชวะ ทÕ่มÕลักษณะกลÕบเปšนเส้นเล็ก ฝอย 1. ขั้นตอนแรก ใช้ดินสอ 2B ร‹างภาพดอก ร‹างเบาæ เพื่อสะดวกต‹อการแก้ไข 2. ใช้สÕน้Ó permanent yellow light ผสมเ¨ือ¨างในอัตราส‹วน 1 ต‹อ 3 ใช้พÙ‹กันเบอร์ 1 ระบายลงพื้นกลÕบดอกไม้ ระหว‹างทÕ่สÕยังไม‹แห้งสนิท ระบายสÕ bright rose + permanent yellow light ระบายสÕ olive green ทÕ่กลÕบเลÕ้ยง 3. ใช้สÕไม้ สÕเหลืองระบายสร้างน้Óหนักให้กลÕบดอก สÕชมพÙระบายอ‹อนæ บริเวณปลาย กลÕบดอก และâคนกลÕบดอก ใช้สÕเขÕยวระบายร‹องâคนกลÕบ เพื่อคัดให้เกิดมิติ

1 + permanent yellow light

water

permanent yellow light bright rose olive green

3 pink color pencil orange color pencil yellow color pencil green color pencil

สÕไม้เปšนอÕกหนÖ่งเทคนิคทÕ่ง‹ายสÓหรับมือใหม‹ ข้อดÕของสÕไม้คือสามาร¶ควบคุมน้Óได้ง‹าย ไม‹ต้องกังวลเรื่องการควบคุมน้Ó มือใหม‹สามาร¶ลงสÕอย‹างมั่นใ¨ได้มากกว‹า

Astrophytum asterias cv. Super kabuto miracle

Astrophytum asterias cv. Super kabuto miracle 11 x 13 cm

มÕ ลั ก ษ ณ ะ รÙ ป ท ร ง ก ล ม ป ก ติ มÕ 8 พ ลÙ ไม‹มÕหนามตามลÓต้น มÕ¨ุดสÕขาวเปšนลายทั่วลÓต้น แต‹ ล ะพลÙ มÕ ตุ‹ ม ดอกสÕ ข าว âดยปกติ มÕ ด อกสÕ เ หลื อ ง ปั ¨ ¨ุ บั น มÕ ก ารพั ² นาสายพั น ¸ุ์ ข อง Astrias ให้ มÕ ลั ก ษณะต‹ า งออกไป ไม‹ ว‹ า ¨ะเปš น รÙ ป ทรง ทÕ่ เ ริ่ ม มÕ ส‹ ว นเว้ า ให้ เ ปš น ขาคล้ า ยปลาดาว หรื อ แคคตั ส ปกติ เ วลาâตขÖ้ น ลí า ต้ น ¨ะสÙ ง ขÖ้ น พั ² นา ให้ขยายออกข้าง ลÓต้นก็¨ะแบน

ลักษณะหนามมุมต‹างæ

การใช้ตัวกั้นสÕน้Ó

ใช้พÙ้กันเบอร์ 0 อันเก‹าæ ¨ุ‹มตัวกั้นสÕน้Ó วาดลงบนหนามทÕ่ร‹าง

รอ¨นตัวกั้นสÕน้Óแห้ง สามาร¶ลงสÕน้Óทับบนตัวกั้น สÕน้Óได้เลย

เมื่อลงสÕเสร็¨เรÕยบร้อย ใช้ยางลบสะอาดลบ ตัวกั้นสÕน้Óออก

ใช้สÕ raw umber ผสมน้Óลงระบาย ชั้นแรกบางæ

ผสมสÕ quina cridone red กับสÕ burnt umber ลงสÕส‹วนเงา

ใช้พÙ‹กันปลายแหลมเบอร์ 0 ลงส‹วนปลายหนาม สÕ burnt umber

ดินสอไว้แล้ว

Coryphantha Elephantidents Lem. (Variagated) permanent yellow light sap green hooker green

raw umber burnt umber light red bright rose pink yellow light permanent yellow light yellow color pencil violet color pencil

Coryphantha Elephantidents Lem. (Variagated) 26 x 30 cm

มา¨ากภาษาละติน แปลว‹า ¿ันช้าง มา¨าก ลักษณะของหนามทÕ่ใหญ‹ เหมือนกับเขÕ้ยวช้าง ลÓต้น ใหญ‹ ผิวเปšนมันสÕเขÕยว ออกดอกด้านบนของลÓต้น สามาร¶ขยายพัน¸ุ์âดยวิ¸Õแตกกอได้ ดอกมÕขาดใหญ‹ ดอกออกทÕ่ตุ‹มหนามด้านบนสุดของต้น

การลงสÕพื้นผิวย‹น

1. ใช้ตัวกั้นสÕน้ÓระบายทÕ่สันสÕขาวของต้น 2. ลงสÕดอกก‹อน เมื่อลงสÕกลÕบดอกเสร็¨แล้ว ผสมสÕ sap green เ¨ือ¨าง ใช้พÙ‹กันเบอร์ใหญ‹ ระบายชั้นแรก ระหว‹างทÕ่กระดาษยังไม‹แห้ง 3. ลงสÕ hooker’s green ส‹วนทÕ่เปšนเงาใช้สÕ payne’s grey ผสมกับสÕ hooker’s green 4. ใช้พÙ‹กันเบอร ì1 ลงสÕ payne’s grey เข้มข้น ตามร‹องสัน เพื่อทÓให้เกิดความลÖก 5. ลบตัวกั้นสÕน้Óออก ลงสÕ indigo บางæ ทÕ่สันสÕขาว 6. เมื่อกระดาษและสÕแห้งแล้ว ใช้ดินสอไม้สÕเขÕยว ทÕ่ใกล้เคÕยงกับสÕต้น ระบายพื้นผิวย‹นæ ของต้น

Astrophytum myriostigma cv. Fukuryu มÕ ชื่ อ เรÕ ย กในภาษาไทยว‹ า หมวกสั ง ¦ราช มÕลักษณะลÓต้นสÙง เห็นสันชัดเ¨น ผิวมÕเกล็ดขาว ปกคลุ ม áÅÐมี ผิ ว ย‹ น ( fukuryo ) เว้ า เข้ า เปš น ร‹ อ ง สามาร¶ออกดอกได้ บ ริ เ วณสั น พÙ ทÕ่ แ ทรก ออกมา ปั ¨ ¨ุ บั น มÕ ก ารพั ² นาสายพั น ¸ุ์ ใ ห้ เ ตÕ้ ย áÅÐ »‡อม

sap green olive green payne’s grey hooker green green color pencil

lemon yellow hue sap green lemon yellow hue + sap green permanent yellow light indigo

burnt umber light red color pencil

Astrophytum myriostigma cv. Fukuryu

26 x 30 cm

การลงสÕหนามสÕรุ้ง

1. ใช้พÙ‹กันเบอร์ 0 ¨ุ‹มตัวกั้นสÕน้Ó วาดหนามตามทÕ่ร‹างดินสอไว้ 2. รอ¨นตัวกั้นสÕน้Óแห้ง ระบายน้Ó ลงสÕ sap green + payne’s grey ตอนกระดาษยังไม‹แห้ง 3. อ¨นกระดาษแห้ง ใช้ยางลบลบตัวกั้นสÕน้Óออก ลงตัวกั้นสÕน้Ó อÕกครั้งทÕ่กลางตุ‹มหนาม 4. ใช้สÕ permanent yellow light ลงหนามด้านล‹าง ไล‹ตรงกลางของต้น คัดร‹องหนามด้วยสÕ permanent yellow light + brilliant orange และลงส‹วนหนามด้านบน คัดร‹องหนามด้วยสÕ quine cridone red + crimson lake ไล‹สÕต้น¨ากอ‹อนไปเข้ม 5. ลงสÕเน้นหนามส‹วนยอดด้วยสÕ bright rose 6. ใช้ยางลบ ลบตัวกั้นสÕน้Óออก

Echinocereus rigidissimus v. rubispinus มÕลักษณะต้นเดÕ่ยว หรือ แตกกอ ทรงกระบอก ดอกมÕขนาดใหญ‹ ออกดอกบริเวณใกล้ยอด ก้านดอก มÕหนามปกคลุม เมื่อâตขÖ้นหนาม¨ะเปšนสÕชมพÙเข้ม

flower bright rose

crimson lake permanent yellow light raw umber

body olive green sap green payne’s grey spines permanent yellow light brilliant orange scarlet lake quina cridone red bright rose crimson lake

Echinocereus rigidissimus v. rubispinus 14 x 16.5 cm

การลงสÕต้นยิมâนด‹าง

1. ใช้ตัวกั้นสÕน้Óกันบริเวณตาหนาม รอ¨นตัวกั้นสÕน้Óแห้ง 2. ระบายสÕ scarlet lake ผสม quina cridone red เ¨ือ¨างบางæ 3. ใช้พÙ‹กันแห้งวาดทับบริเวณร‹องนÙน สÕน้ÓทÕ่ยังไม‹แห้ง¨ะ¶ÙกดÙดขÖ้นมา ใช้ผ้า«ับ พÙ‹กันให้แห้ง ¨ะสามาร¶ดÙดสÕน้ÓขÖ้นต‹อได้ 4. ใช้สÕ quina cridone red ทÕ่ผสมข้นขÖ้น ทับสันทÕ่ทÓให้เกิดมิติของต้น 5. ใช้สÕ hooker’s green และสÕ payne’s grey ลงทับเพื่อให้เห็นร‹องสันของต้น มากขÖ้น 6. เมื่อสÕน้Óแห้งสนิท ใช้สÕไม้สÕเขÕยว ลงทับบริเวณด‹างต้น และตามร‹อง

Gymnocalycium mihanovichii (Variagated) scarlet lake quina cridone red crimson lake hooker green hooker green payne’s grey+

green color pencil

sap green lemon yellow hue light red

raw umber permanent yellow light

yellow color pencil

Gymnocalycium

mihanovichii (Variagated) 18 x 16 cm

มÕชื่อเรÕยกในไทยเรÕยกสั้นæ ว‹า ยิมâน ปรับปรุงพัน¸ุ์มานานแล้ว ¨นได้ ลÙ ก ผสมทÕ่ แ ตกต‹ าง¨ากเดิ ม ¨นไม‹ เ หลื อ คลอâร¿ ล ล์ ห ลงเหลื อ อยÙ‹ ลÓต้นมÕสÕส้มแดง ข้อเสÕยคือไม‹สามาร¶สังเคราะห์แสงสร้างอาหาร ได้เอง ต้องอาศัยต‹อยอด¨ากแคคตัสอื่นæ คนไทยเรÕยกว‹า ยิมâนหัวสÕ ลักษณะลÓต้นเดÕ่ยว หรือแตกหน‹อ¨ากตุ‹มหนาม ดอกออก ¨ากตุ‹มหนาม บริเวณใกล้ยอด 33

กาÃÅ§ÊีกÅีºดอก

ระบายน้Óด้วยพÙ‹กัน

ให้ทั่วดินสอทÕ่ร‹างภาพไว้

เพื่อให้น้Ó«Öมเข้าไปในเนื้อกระดาษ ควรระบายน้Óให้สม่Óเสมอ เพื่อ เวลาระบายสÕ¨ะทÓให้แห้งช้าลง

ให้สÕ permanent yellow light ผสมน้Óเ¨ือ¨างลงชั้นแรกอ‹อนæ

ใช้สÕ brilliant orange ลง บริเวณปลายกลÕบดอกไปâคน ดอก ¨ากเข้มไปอ‹อน

ขณะทÕ่สÕยังไม‹แห้ง ใช้พÙ‹กันเบอร์ 1 แตะสÕquina cridone red ข้นæ âดยลากพÙ‹กัน¨ากปลายกลÕบ ลากเร็วæ กดลงน้ÓหนักทÕ่มือ แล้วค‹อยæเบามือ

permanent yellow light brilliant orange scarlet lake quina cridone red sap green hooker green

หลัง¨ากลงสÕลÓต้นเสร็¨แล้ว ใช้ สÕ â ปสเตอร์ สÕ ข าว + สÕ เ หลื อ ง วาด ใ น ส‹ ว น ข อ ง ห น า ม ใ ช้ พÙ‹ กั น เ บ อ ร์ 0 âดยลาก¨ากตุ‹ ม หนามออกมาค‹ อ ยæ เบามือ เพื่อให้ปลายหนามแหลม

white poster yellow poster white poster yellow poster

Lobivia cactus ชื่อมา¨ากการสลับคÓชื่อประเทศ ทÕ่ พ บคื อ ประเทศâบลิ เ วÕ ย ลั ก ษณะ คล้ า ยæ Echinopsis บางตí า รา ¨ั ด ให้ อ ยÙ‹ ใ นประเภทเดÕ ย วกั น ส‹ ว นมาก ¨ ะ เ ลÕ้ ย ง เ พื่ อ ดÙ ด อ ก ปั ¨ ¨ุ บั น มÕ ก า ร ผสมปรั บ ปรุ ง พั น ¸ุ์ ให้ ด อกมÕ สÕ สั น สวยงาม หลากหลายสÕ ลั ก ษณะ ลÓต้นกลมแป‡น แตกกอเมื่ออายุเยอะ หนามชÕ้ดอกออก¨ากตุ‹มหนาม

Lobivia cactus 16 x 14 cm

การลงสÕต้นâลâ¿ด‹าง

1. ใช้พÙ‹กันเบอร์เล็ก¨ุ‹มตัวกันสÕน้Ó ลงตรงตุ‹มขนต้น

2. รอตัวกั้นสÕน้Óแห้ง ใช้พÙ‹กันเบอร์ใหญ‹ ระบายน้ÓลงบนภาพทÕ่ร‹างไว้

3. ผสมสÕ sap green เ¨ือ¨าง ชั้นแรกบางæ

4. ลงสÕ permanent yellow light ในขณะท่Õ กระดาษยังไม‹แห้ง ส‹วนทÕ่ด‹างเหลืองของต้น

5. หากกระดาษแห้งให้รอ¨นแห้งสนิท

และค‹อยใช้พÙ‹กัน¨ุ‹มน้ÓลÙบบนกระดาษเบาæ รอกระดาษหมาดæ เติมเงาด้วยสÕ

hooker’s green áÅÐ payne’s grey

ส‹วนต้นทÕ่มÕสÕเขÕยว สÕ raw umber ในส‹วน ต้นทÕ่มÕสÕเหลือง

6. ใช้พÙ‹กับเบอร์ 1 คัดร‹องของต้นด้วย Êี payne’s grey

7. ลบตัวกั้นสÕน้Óออก ผสม indigo กÑº raw umber ผสมน้Óให้เ¨ือ¨าง

ลงเปšนเงาทÕ่ตุ‹มขน permanent yellow light bright rose

sap green

indigo

hooker’s green

permanent yellow light

grey and yellow color pencil

raw umber light red color pencil

Lophophora diffusa (Variagated) ชื่อเดิม ( Peyote ) ต‹อมา¨ÖงเปลÕ่ยน เปš น Lophophora ขÖ้ น ชื่ อ เรื่ อ งสารอั ล คาลอยด์ทÕ่อยÙ‹ในลÓต้น หากกินเข้าไป ก็¨ะ มÕ อ าการมÖ น เมาเกิ ด ภาพหลอน ลั ก ษณะ รÙ ป ทรงกลมเตÕ้ ย ผิ ว เรÕ ย บ เปš น แคคตั ส อÕ ก พั น ¸ุ์ ทÕ่ ไ ม‹ มÕ ห นาม ขน¿Ù ปุ ย เล็ ก บริ เ วณ ตาหนาม ดอกสÕขาว สÕชมพÙ

Lophophora diffasu variagated 28 x 25 cm

การลงสÕดอกมงกุ®

1. ใช้ตัวกั้นสÕน้Óวาดลงบนหนาม และเกสร กลางดอก ทÕ่ใช้ดินสอร‹างไว้

2. ใช้พÙ‹กันเบอร์ใหญ‹ระบายน้Óให้ทั่ว

3. ผสมสÕ bright rose เ¨ือ¨าง ระบาย

ลงบริเวณดอก ระหว‹างทÕ่กระดาษยัง

ไม‹แห้งสนิท ลงสÕ ทÕ่เข้มข้นขÖ้นวาดกลÕบดอก เน้นกลางดอกให้เห็นความลÖก

4. ใช้พÙ‹กันเบอร์ 1 ¨ุ‹มสÕ quina cridone red เข้มข้น ลง«้Óตรงกลางดอก

5. ลบตัวกั้นสÕน้Óด้วยยางลบ

6. ลงสÕ permaent yellow light บริเวณ เกสรของดอก เปšนเกสรตัวเมÕย

7. ลงทับสÕแดงทÕ่ลงไว้ก‹อน¨ะทÓให้สÕผสมกันเปšน สÕเหลืองอมส้ม เปšนเกสรตัวผÙ้

Mammillaria muzatlanensis

Mammillaria muzatlanensis 9 x 6 cm

bright rose

hooker’s green

quina cridone red

payne’s grey

permanent yellow light

burnt umber

ม า ¨ า ก ภ า ษ า ล ะ ติ น ว‹ า m a m m i l a แปลว่ า เนิ น หนามลí า ตั น หั ว เดÕ่ ย ว หรื อ แตกเปšนกอ ทรงกลม หรือทรงกระบอก เนินหนามนÙนเด‹น หนามมÕลักษณะเหมือน ตะขอไว้ ป‡ อ งกั น ศั ต รÙ ดอกออกระหว‹ า ง ตุ‹มหนามใกล้ยอด บางครั้งออกพร้อมกัน ล้อมรอบเปšนมงกุ® ดอกสÕชมพÙอมแดง 39

การลงสÕเ«¿าเลÕยม

1. ระบายน้Óให้ทั่วกระดาษบริเวณเ«¿าเลÕยม

ระหว‹างทÕ่น้Óยังไม‹แห้ง ลงสÕ scarlet lake ผสมในอัตราส‹วนเ¨ือ¨าง ระบายรอบนอก และฐานของเ«¿าเลÕยม

2. ผสมสÕ scarlet lake เ¨ือ¨าง ใช้พÙ‹กันเบอร์ 0 ลงหนามรอบนอกทÕ่อยÙ‹ด้านหลัง และด้านใน

âดยเว้นระยะสÕขาวไว้ ใช้ scarlet lake เข้มข้น

วาดหนาม ในส‹วนหนามทÕ่เห็นชัด

3. ใช้สÕ burnt umber ลงเงาด้านล‹างฐาน

ของเ«¿าเลÕยม ไล‹ระดับความเข้ม ทÓให้เกิดมิติ

4. ลงสÕ quina cridone red ทÕ่ฝัก ระหว‹าง ทÕ่กระดาษยังไม‹แห้งสนิท คัดเงาขั้วฝักด้วย สÕ scarlet lake และ burnt umber

bright rose

scarlet lake

sap green

permanent violet

quina cridone red

payne’s grey

burnt umber

hooker’s green

bright rose permanent violet

Melocactus matanzanus Leon มา¨ากภาษากรÕก แปลว‹า ก ล ม แ ป‡ น ต า ลั ก ษ ณ ะ ข อ ง ลÓ ต้ น เลÕ้ ย งง‹ า ย แต‹ น าน¶Ö ง ¨ะมÕ ด อก สามาร¶ติ ด ฝั ก ใน ต้นได้เอง ลักษณะต้นกลมแป‡น ลí า ต้ น เดÕ่ ย ว เมื่ อ âตเต็ ม ทÕ่ ¨ ะมÕ เ«¿าเลÕ ย มขÖ้ น ตรงส‹ ว นยอด ของลÓ ต้ น ดอกออกบริ เ วณ เ«¿าเลÕยม เ«¿าเลÕยม¶ือเปšนลักษณะ เด‹นของแคคตัสชนิดนÕ้

Melocactus matanzanus Leon 28 x 25 cm

การลงสÕต้นคลื่นสมอง

1. ลงตัวกั้นสÕน้ÓทÕ่หนาม รอ¨นตัวกั้นสÕน้Óแห้ง 2. ลงสÕ hooker’s green เ¨ือ¨าง ให้ทั่ว ¨ินตนาการแสงเปšนทรงกลม 3. เติมสÕ hooker’s green เข้มข้น ทÕ่ร‹องของสัน อา¨ใช้เทคนิคพÙ‹กันแห้ง ดÙดสÕน้าทÕ่ยังไม‹แห้งขÖ้นมา 4. ใช้สÕ sap green ลงบริเวณทÕ่âดนแสงมาก 5. ผสมสÕ hooker’s green กับ สÕ prussian blue ลงบริเวณร‹องสัน 6. ลบตัวกันสÕน้Óออก ใส‹สÕ raw umber เ¨ือ¨างลงทÕ่หนาม เมื่อสÕแห้งสนิท ลงสÕไม้สÕน้Óตาลคัดเงาหนาม

Stenocactus palmillas Stenocactus นิยมเรÕยกว‹า คลื่ น สมอง มา¨ากลั ก ษณะของ พÙ ¶Õ่ และเปš น สั น ชั ด เ¨น บิ ด ไปมา หนามมÕ ลั ก ษณะบางเรÕ ย วยาว เหมือนกระดาษ ดอกสÕขาว ม‹วง ออกบริเวณยอด

Stenocactus palmillas 28 x 25 cm

permanent violet

sap green

payne’s grey

color pencil

bright rose

hooker’s green

raw umber

permanent violet color pencil

permanent yellow light

prussian blue

indigo

bright rose color pencil

บรรณานุกรม Cactiquide.com [Internet]. California; c 2002-2017. Available

from; http://www.Cactiguide.com/article/?article=article.php

Mariem Varone, Corinnede Montalembert. editors, Learning

to draw. 2nd ed. London: A&C Black Publishers; 2009.

ภวพล ศุภนันทนานนท์. ลักษณะทั่วไป. กรุงเทพ: อมรินทร์พริ้นดิ้งแอนด์ พับลิชชิ่ง; 2559.

พิมพ์ครั้งทÕ่3. กรุงเทพ: เครือข‹ายวิทย์สานศิลปŠ ภาควิชาพÄกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2559.