Kom binnen en zet u by Monica De Coninck

KOM BINNEN EN ZET U MONICA DE CONINCK

1 Maak er iets van 9 Werk, werk, werk! 19 Een minimum 27 Gelukkige werknemers zijn goeie werknemers 37 Ooit komt het goed 47 Kom binnen en zet u 55 Samen

1 Maak er iets van

Doorbijten, leven, maar ook overleven, leer je thuis. We woonden in het Volkshuis in Heist-aan-Zee. Ik werd lid van de partij op mijn 14de. Mijn vader maakte me lid. Ik heb mijn ideologische scholing gehad bij de ABVV-kadetten. Mijn moeder opperde: op straat spelen, daar komt niets goeds van. Dus mochten we niet op straat spelen. Maar als veertienjarige wil je wel uitbreken. Ik zocht iets dat door de beugel kon voor mijn ouders. Doordat ik lid was van het ABVV, kreeg ik een tijdschrift met een activiteitenkalender. Ik moest en zou er naartoe gaan. Zo ben ik vanaf KOM BINNEN EN ZET U

De meest pertinente vraag in het leven is: “Wat ben je voor anderen aan het doen” Martin Luther King Jr.

mijn zestiende ongeveer beginnen militeren voor de partij. Het was een bevlogen groep en vanuit heel Vlaanderen kwamen we samen. We voerden ideologische discussies over marxisme, rechtvaardigheid, economie. Het was de tijd van het intensieve vormingswerk, seksuele revolutie en feminisme. Felle discussies over het kapitalisme werden beslecht. In een bepaalde gekende betekenis gaat kapitalisme over geld, over centen. En winst als finaliteit. Mijn vader zei altijd: ‘wil je op tafel kloppen, moet je geld hebben’. Maar er is ook zoiets als emotioneel kapitaal. De – soms onvermoede – rijkdom in jezelf. En er is ook sociaal kapitaal. Dat definieer ik als de kwaliteit van de relaties tussen mensen, die in een samenleving met elkaar moeten overeenkomen en samen-

werken. Elke generatie moet zich de vraag stellen hoe we met dat kapitaal aan het omgaan zijn. En hoe we de toekomst van dat kapitaal zien. Een hoog sociaal kapitaal in de maatschappij betekent dat mensen elkaar kunnen vertrouwen en op elkaar kunnen rekenen, solidair zijn, zich veilig voelen. Met als gevolg dat het samenleven, meer leefbaar en aangenamer wordt. En dat er ruimte komt voor inventiviteit en creativiteit. Ik pleit voor het uitdiepen en inzetten van emotioneel en sociaal kapitaal. Sinds mijn elf jaar sprokkel ik ook zinnetjes, inspiratievolle uitspraken. Ik pikte ze op uit de krant, uit boeken en gesprekken. De idolen van mijn jeugd liet ik aan het woord in mijn plakboek: John F. Kennedy, Martin Luther King, Che Guevara, Ghandi … Die laatste zei: “you must be the change you want to see in the world”. Je moet zelf de verandering zijn, die je wenst te zien in de wereld. Dat blijft hangen, als een citaat, maar ook als een echt levensmotto. Je hebt een engagement in je leven. Als oudste van vijf kinderen weet ik wat het is om een rol op te nemen en verantwoordelijk te zijn. Al is dat voor een kleine gemeenschap. KOM BINNEN EN ZET U

Lang, lang geleden ...

Jij moet de verandering zijn die je in de wereld wil zien Ghandi

Op een bepaald ogenblik voldoet de vrijblijvendheid niet meer. Zeker in een publiek ambt. Je bestaat dan voor en door de grote gemeenschap. Ik neem die verantwoordelijkheid niet licht op. Een gemeenschap heeft werkelijk niets aan mensen die ter plaatste blijven trappelen of enkel met zichzelf bezig zijn. Het moet vooruit. We moeten samen vooruit. We creĂŤerden een welvaartstaat, een verzorgingsstaat waar er vele sociale vangnetten zijn voor zij die het moeilijk hebben. Dat heet solidariteit. Te weinig mensen zijn zich hier nog van bewust. Met als gevolg dat we dat allemaal evident vinden: van studietoelagen tot onderwijs, gezondheidszorg, om maar een paar voorbeelden te geven. Er is hard gevochten en fel geargumenteerd om die solidariteit in onze samenleving te bekomen. We moeten dit blijven doen. We moeten onze systemen, onze sociale zekerheid verdedigen, maar ook blijven actualiseren en moderniseren. Mensen die lang in het buitenland hebben gewoond en buitenlanders die ons land bezoeken en leren kennen zijn het er over eens: nergens is het zo goed georganiseerd als bij ons. Een goed huwelijk en een goede relatie vragen ook constante aandacht. Liefde is een werkwoord zegt men wel eens. Maar dat is solidariteit ook. 6

Met G端ler Turan en Yasmine Kherbache in Antwerpen.

KOM BINNEN EN ZET U

2 Werk, werk, werk!

“Geef me werk, werk, werk. ‘k Heb twee handen, ‘k voel me sterk.” De Kreuners wisten het al, werk doet iets met een mens. Het zorgt er natuurlijk voor dat je goed kan leven, dat de rekeningen op het einde van de maand betaald geraken. Maar het doet zoveel meer. Werk geeft een gevoel van eigenwaarde, van trots en van zelfstandigheid. Werk zorgt ervoor dat we meetellen in de samenleving, dat we een rol spelen en dat we ons nuttig voelen. Dat ik minister van Werk ben, is geen toeval. Als mijn partij me gevraagd had om minister van Defensie of van de KOM BINNEN EN ZET U

Als je niet kan vliegen, loop dan; als je niet kan lopen, stap dan; als je niet kan stappen, kruip dan. Wat je ook doet, blijf in beweging Martin Luther King Jr.

Noordzee te worden, had ik – ondanks mijn wortels aan de kust – toch wel wat langer bedenktijd gevraagd. Maar werk, dat is mijn zwakke plek. Thuis heb ik geleerd en gezien hoe werk je vooruit stuwt in het leven. Toen ik OCMW-voorzitter was in Antwerpen, heb ik 11 jaar lang als een leeuwin gevochten om zoveel mogelijk mensen aan werk te helpen. Mensen die de maatschappij vaak al had opgegeven. Die mensen boven zichzelf zien uitstijgen dankzij hun job, dingen zien doen die niemand van het verwacht had, talenten zien ontdekken die ze zélf niet eens vermoed hadden, daar doe je het voor. Iedereen die poten en oren heeft, moet werken. Dat heb ik van thuis overgehouden. Doorbijten, niet lanterfanten, uit je pijp komen. Niet zeuren, doén. We mogen van mensen vragen dat ze de kansen grijpen die zich aandienen. We mogen af en toe achter hun veren zitten. En we moeten kansen blijven geven. Maar iedereen die poten en oren heeft, moet ook kunnen werken. Dat vereist allereerst dat er voldoende jobs zijn. Jobs, jobs, en nog eens jobs, dat moet de allereerste prioriteit van elke politieke partij zijn. En voor de groepen KOM BINNEN EN ZET U

Als je één vrouw kan helpen, help je een hele familie Chantal Ifanga

die het moeilijkst aan de bak komen – jongeren met een lage scholing, ouderen, mensen met een migratieachtergrond – moeten we een tandje bijsteken. Het moet goedkoper worden voor werkgevers om hen kansen te geven en te begeleiden. Ondernemers die voor werk zorgen, verdienen extra ademruimte. Lagere lasten. Maar die dienen niet om de bedrijfswinsten op te krikken, we koppelen ze altijd aan het creëren van jobs. Werkgevers moeten hun steentje bijdragen. Bedrijven die geen jongeren aannemen omdat ze geen ervaring hebben, maar tegelijkertijd vertikken om hen ervaring te laten opdoen: wat een verspilling van talent. Bedrijven die hun werknemers afschrijven eenmaal ze de 50 voorbij zijn: wat een verspilling van ervaring. Bedrijven die

een sollicitatiebrief meteen de prullenmand in gooien omdat de kandidaat niet Janssens of Peeters heet, maar een exotisch klinkende naam heeft: pure discriminatie. Ik word daar opstandig van. Vrouwen die nog altijd 7 procent minder verdienen dan mannen, voor krek hetzelfde werk, dat is echt niet meer van deze tijd. Het glazen plafond dat vrouwen tegenhoudt eenmaal de top van het bedrijf in zicht is, dat moeten we eindelijk eens aan diggelen slaan. Aan de mannenclubjes die vrouwen minder betalen en hen weg houden uit hun managementteams en raden van bestuur: welkom in de 21ste eeuw. De arbeiders zijn er eindelijk, in die 21ste eeuw. Tientallen jaren lang behandelden we arbeiders en bedienden op een andere manier. Vaak met rampzalige gevolgen: bedienden waren veel beter beschermd bij een ontslag, nergens in Europa was het zo gemakkelijk en zo goedkoop om een arbeider op straat te zetten dan bij ons. Voor bedrijven als Opel of Ford was de keuze dan snel gemaakt als ze een fabriek wilden sluiten. Aan die ongelijkheid hebben we een einde gemaakt. Het eenheidsstatuut garandeert dat we arbeiders en bedienden op dezelfde voet behandelen. Dat is solidariteit. KOM BINNEN EN ZET U

Een beter statuut voor huisbedienden. Ik werkte eraan, ook op internationaal vlak. Elke vorm van sociale dumping en onrecht wekt verontwaardiging bij me op.

Foto: Eva Van Gelder.

Ik nam ooit het meterschap op voor deze jonge onderneemster, Eva Van Gelder. Fier!

KOM BINNEN EN ZET U

Is de boodschap duidelijk genoeg?

Op campagne in Ekeren, waar ik woon.

KOM BINNEN EN ZET U

3 Een minimum

Op de muur aan het Mechelseplein, waar ik als Antwerps OCMW voorzitter mijn bureau had, is een gedicht van Ramsey Nasr aangebracht. Op vraag van een vereniging waar armen het woord nemen, kwam Nasr als stadsdichter in contact met vele kansarmen. Het is niet enkel mooi en ontroerend, maar ook nog eens een motto, iets dat we niet mogen vergeten. Op zaterdag 15 oktober 2005 werd â&#x20AC;&#x2DC;een minimumâ&#x20AC;&#x2122;, in een ontwerp van Gert Dooreman onthuld. KOM BINNEN EN ZET U

een minimum lees me dan luister dan zacht ik ben de muur en muurvaste man jarenlang zitten mijn lief en ik stil tegen dit plafond van gitzwarte kas en vanaf ons vel begint de bodem en daar is geen rek om haar te omarmen zij zit ertussen ik zit eronder

en ja ik heb niks

meewandelen onder haar

jazeker ik ben niks

met mijn kansarme zon

maar godmiljaar

en rondbazuinen

ik kan overleven hier staan wij ik knok tot nu

klein en fier

de jaren rond van beens af aan

lijk een mens

tot aan mijn dood

op een plein

zal ik tegen u dit plafond

en ik zou met u

en alle ogen

niet willen ruilen

in uw mond opknokken

ik zou er geld voor willen geven

ik zal uit mijn pree tevoorschijn komen

om net als u mezelf te zijn

KOM BINNEN EN ZET U

PoĂŤzie en politiek. Twee werelden. Maar de ene geeft soms een stem en een gezicht aan de andere. Zo is het ook met dit gedicht over armoede. Werkende armen? Kende u die al? Of het nu om werknemers of zelfstandigen gaat, iedereen heeft recht op een eerlijk loon. Geen Duitse toestanden, waar miljoenen mensen werken in zogenaamde mini-jobs. Zonder sociale bescherming (geen ziektegeld, geen vakantie, geen vangnet), zonder maximum op het aantal uren dat ze werken. Bijna 4 miljoen mensen in Duitsland verdienen minder dan 450 euro per maand. Werkende armen dus. De Duitse toestanden zijn ons land al binnen geslopen via het fenomeen van de sociale dumping. Bedrijven zetten werknemers uit Oost- of Zuid-Europa in de bouw, het vrachtvervoer of de schoonmaak aan het werk tegen een hongerloontje. Bij een recente controle hebben we Portugese bouwvakkers aangetroffen die werkten aan 2,06 euro per uur, zonder de minste sociale bescherming. Bedrijven die zich wel aan de regels houden, kunnen de concurrentie gewoon niet meer aan. Ze worden uit de 22

Probeer het juiste te doen. De helft van de mensheid zal u dankbaar zijn. De andere helft zal niet weten wat hen overkomt Madame Curie

Ik ben ervan overtuigd dat de wereld een fijnere plek zou zijn als er meer politici bezig zouden zijn met poëzie en meer dichters met politiek John F. Kennedy

markt geprijsd door bedrijfjes die amper loon betalen, en helemaal géén belastingen of sociale bijdragen betalen. We moeten die sociale dumping keihard aanpakken, want ze maakt bedrijven kapot en ze vernietigt jobs. Werken moet altijd genoeg opbrengen om goed van te kunnen leven. Om zonder al teveel zorgen op het einde van de maand de rekening te kunnen betalen. Loon naar werken. Niet zoals in Duitsland, waar mensen twee onderbetaalde jobs moeten combineren om aan één fatsoenlijk inkomen te geraken. Hier bij ons geen werkende armen.

KOM BINNEN EN ZET U

4 Gelukkige werknemers zijn goeie werknemers

Gelukkige werknemers zijn goede werknemers. Het is een cliché, maar het is wel waar. Puur boerenverstand: wie gelukkig is op zijn werk presteert ook beter. Goeie collega’s, genoeg afwisseling, kansen om door te groeien … dragen er allemaal toe bij dat mensen hun job graag doen en er voldoening uit halen. Arbeidspsychologen zijn het erover eens: geluk op de werkvloer wordt vooral bepaald door de interacties met collega’s, de interessante projecten waaraan gewerkt wordt, en het gevoel van bijdrage, van nuttig te zijn. Maar meer en meer mensen hebben last van stress, burn-outs KOM BINNEN EN ZET U

Ik zorgde ervoor dat zeelieden ook recht hebben op vaderschapsverlof. De papa van de kleine Lucas, tweede stuurman, kwam me bedanken. Wie was het meest vertederd?

en andere ziektes van deze tijd. Ze krijgen hun werk en hun gezin amper nog gecombineerd, ze voelen de werkdruk en de prestatiedruk toenemen, ze worden veel meer dan ze zelf zouden willen opgeslorpt door hun job. Deeltijds werk of thuiswerk kan een mouw passen aan die moeilijke combinatie van werk en gezin. Maar niet elke werkgever wil of kan thuiswerk organiseren, en deeltijds werken volstaat niet altijd om de lege batterijen weer op te laden. Ook conflicten op de werkvloer of het gebrek aan verantwoordelijkheid en het verlies van autonomie op de werkvloer zijn oorzaken van burn-out. Toen ik in november 2013 een sensibiliseringscampagne hierrond lanceerde werd ik overspoeld door moedige en open reacties. Op burn-out rust nog steeds een taboe. Het overkomt ook vaak mensen die net erg betrokken zijn en zich uitermate inspannen om het beste werk af te leveren. De druk is groot. Een recent onderzoek toont ook aan dat zelfs schoolverlaters nu al bezig zijn met de combinatie werk/gezin of de balans werk/vrije tijd. De gezonde balans tussen die twee is van de hoofdredenen waarom mensen trouw blijven aan hun job. KOM BINNEN EN ZET U

Democratie is niet enkel het recht om te stemmen, maar het recht om te kiezen hoe we willen samenleven Benazir Bhutto

Soms moeten mensen er echt even uit kunnen stappen, uit die dagelijkse routine. Niet om weg te kwijnen. Maar net om de batterijen op te laden en meer weerbaar opnieuw aan de slag te kunnen. Boulot, mĂŠtro, dodo, zeggen de Fransen. Werk, pendelen, slapen. En dat dag in, dag uit. Wij hebben verschillende systemen die mensen toelaten om even op de rem te gaan staan. Om voor de kinderen te zorgen, om voor zieke ouders of andere familieleden te zorgen. Wij willen al die systemen â&#x20AC;&#x201C; waar een kat nu vaak zijn jongen niet in terugvindt â&#x20AC;&#x201C; bundelen in een loopbaanrekening. Een rekening waar geen geld op staat, maar tijd. Steeds meer professoren en andere slimme mensen vinden dat tijd een van de meest kostbare dingen in onze samenleving is geworden. We

hebben er allemaal te weinig van, we willen er zo graag wat meer van. Een loopbaanrekening lijkt een beetje op de verlofregeling die we elk jaar krijgen, maar dan voor een hele loopbaan. Je kiest zelf wanneer je tijd van je loopbaanrekening haalt. Het geeft mensen de vrijheid, maar ook de verantwoordelijkheid om na te denken wat ze met de tijd willen doen, en wanneer ze iets met die tijd willen doen. Als je kinderen klein zijn. Als je ouders hulp nodig hebben. Als je even een time out nodig hebt om wat op adem te komen. Als je alles eens op een rijtje wil zetten, of die ene opleiding wil volgen om van professionele richting te veranderen. Maakt niet uit. Sommigen dromen van een 24-uurseconomie, die nooit ofte nooit stilstaat. Met winkels en bedrijven die 365 dagen per jaar open zijn, 7 op 7, dag en nacht als het even kan. Met werknemers die altijd en overal bereikbaar en oproepbaar zijn. Met smartphones en tablets die toelaten om elk bericht en elke mail binnen de vijf minuten te beantwoorden. Maar als een economie nooit stopt met draaien, dan wordt economie een doel en geen middel. Economie is een instrument, een waardevol instrument, maar geen doel op zich. KOM BINNEN EN ZET U

Het is niet zo dat mensen stoppen met te dromen omdat ze ouder worden. Mensen worden ouder omdat ze stoppen met dromen. Droom! Isabel Allende

In elk arbeidscontract tussen werkgevers en werknemers zijn de rechten van beide partijen vastgelegd. Ik zou er daar graag eentje aan toevoegen: het recht op onbereikbaarheid. Misschien moeten we er in de 21ste eeuw een mensenrecht van maken om je gsm uit te mogen zetten. Zodat de stress ons niet meer om het hart slaat elke keer dat dat toestel piept of zoemt of trilt. De wereld zal heus niet vergaan als we niet meer met zâ&#x20AC;&#x2122;n allen permanent standby zijn. Rechten en plichten kunnen we vastleggen in regels en wetten. Maar we moeten ook taboes overboord gooien en durven breken met jarenlange tradities. Het stoort me dat we het nog al te vaak als vanzelfsprekend beschouwen dat de vrouw haar plannen en dromen op een lager pitje zet voor de kinderen, zodat de man aan zijn carriĂ¨re kan timmeren. Zijn beide partners het daar over eens, prima! Maar het kan ook anders: Waarom zouden koppels niet kunnen afspreken om elk 4/5de te werken? Zo kan ieder een stukje van de huishoudelijke taken op zich nemen of voor de kinderen zorgen. De mogelijkheden zijn voorzien, de kansen liggen er, durf ze grijpen.

KOM BINNEN EN ZET U

Ik ben moraalfilosofe van opleiding. En heb les gegeven. Misschien zie je of voel je dat als ik aan het speechen ben. Ik gebruik ook erg vaak mijn handen om dingen uit te leggen. Zegt men mij.

Ik ontspan me in de keuken. Goede, eerlijke producten gebruiken gaat bij mij boven de ingewikkelde moleculaire keuken. Maar ik vind het al even belangrijk om samen met mensen te eten. Ik kook ook jaarlijks voor ruim 100 personen op de vooravond van 1 mei.

KOM BINNEN EN ZET U

5 Ooit komt het goed

Jongeren betalen de zwaarste prijs voor de crisis. In de werkloosheidscijfers valt vooral de forse stijging van de jongerenwerkloosheid op. We zitten gelukkig niet aan de duizelingwekkende cijfers van landen als Spanje of Griekenland, maar ook bij ons moeten we erover waken dat we geen hele generatie talent verspillen. Vooral jongeren met een lage en korte scholing hebben het bijzonder moeilijk op de arbeidsmarkt. Lees er de vacatures in de kranten of op websites maar eens op na, hét toverwoord in al die zoekertjes is ‘ervaring’. Daar knelt het KOM BINNEN EN ZET U

schoentje. Eenmaal ze werkervaring hebben opgedaan, zijn veel van die jongeren definitief vertrokken. Maar dan moeten ze natuurlijk de kans krijgen om ervaring op te doen, om hun talenten te ontwikkelen, om te tonen wat ze in hun mars hebben. Liefst zo snel mogelijk. Want hoe langer dat vakje â&#x20AC;&#x2DC;ervaringâ&#x20AC;&#x2122; in hun CV leeg blijft, hoe verder ze uit beeld geraken bij werkgevers. Daarom moeten we er alles aan doen om de bal aan het rollen te houden. Werkplekleren, waar jongeren wat ze leren op school meteen in de praktijk brengen op de werkvloer. Betaalde stages, waar ze minstens de kans krijgen om werkgevers van hun kunnen te overtuigen. Werkcheques, die het bedrijven eenvoudiger en goedkoper maken om snel jonge krachten aan te werven. Voor jonge mensen is werk de sleutel om aan hun volwassen leven te beginnen. Om hun vleugels uit te slaan, weg van Hotel Mama. Werk geeft hen zelfstandigheid, werk maakt hen weerbaar, werk laat hen dromen. We kunnen die dromen niet in hun plaats waarmaken, maar we kunnen er wel voor zorgen dat ook voor de generaties na ons the sky the limit blijft. 38

En er hangt naar mijn mening nog teveel een taboesfeertje rond, maar waarom laten we jongeren in het begin van hun carriĂ¨re niet wat meer verdienen, om het dan later met een beetje minder te doen? Een klimmende startverloning en een wat vlakkere verloning in het tweede deel van de loopbaan. Een patroon dat we kennen in het onderwijsveld. Nu gaan onze lonen pertinent in stijgende lijn. Een laag loon als we beginnen werken, een hoog loon als we met pensioen gaan. Het verschil kan bijzonder groot zijn. Maar is het niet zo dat vooral jonge mensen op korte tijd voor veel kosten staan: ze kopen een eigen huis, ze brengen jonge kinderen groot, goedkoop is anders. Maar op het einde van hun carriĂ¨re is dat huis afbetaald en zijn de kinderen het huis uit, en kunnen ze het KOM BINNEN EN ZET U

Jullie toekomst hangt helemaal af van wat jullie vandaag doen Ghandi

ook met een beetje minder doen. In mijn voorstel blijft over de hele loopbaan het loon hetzelfde. Het wordt alleen wat evenwichtiger verdeeld in functie van wat mensen echt nodig hebben, en wanneer ze het echt nodig hebben. Het is een idee dat bespreekbaar moet worden als we het over een modern loopbaandenken willen hebben. Leeftijd is een onrechtvaardig criterium om te bepalen wanneer iemand op pensioen mag. Een vloerder die op zijn zestiende begint te werken, is op zijn 60ste helemaal kapotgewerkt. Een professor die tot zijn 28ste heeft gestudeerd, is op zijn 60ste waarschijnlijk nog altijd behoorlijk goed bij de les. We moeten af van die vaste pensioenleeftijd, laat ons liever kijken naar hoeveel en hoe hard iemand gewerkt heeft. Daarom nemen we de loopbaanduur als maatstaf. Na 42 jaar werken mag iedereen op pensioen. MĂĄg, niet moĂŠt. Wie graag langer aan de slag blijft, hou u vooral niet in! Maar de regel moet zijn dat iedereen na 42 jaar recht heeft op een pensioen. Een volwaardig pensioen, dat drie kwart van uw gemiddeld loon bedraagt. Voor sommigen betekent die 42 jaar werken dat ze in de toekomst sneller op pensioen kunnen. Voor velen betekent 40

Wees realistisch, ga voor het onmogelijke! Ernesto Guevara

het dat ze langer aan het werk blijven dan nu het geval zou zijn. Dat is een noodzaak als we ons pensioensysteem willen behouden en verder versterken. Als we iedereen een zeker en volwaardig pensioen willen blijven garanderen. Onze samenleving vergrijst, er komen heel wat 65-plussers bij, we kunnen het ons niet meer permitteren om mensen te vroeg af te schrijven. Die vergrijzing is een succes, we leven langer en we blijven langer gezond. We kunnen ook langer blijven werken. Maar dan moeten werkgevers wel afstappen van het vooroordeel dat hun werkkrachten waardeloos worden eenmaal ze de 55 gepasseerd zijn. Het is een beetje ironisch: de werkgeverskoepels roepen om ter luidst dat we allemaal langer moeten werken, maar ze denken er niet aan om 50-plussers aan te nemen. Het is het een of het ander. Eieren of joeng, zoals ze in Antwerpen zeggen. Als we verwachten dat mensen langer aan de slag blijven, moeten we hen ook de kans geven om aan het werk te blijven. Soms betekent dat een andere jobinvulling. Een fabrieksarbeider van 58 kan misschien niet meer hetzelfde tempo aan als toen hij 18 was. Maar hij draagt wel een schat aan ervaring mee, die van goudwaarde kan zijn voor jongere 42

collegaâ&#x20AC;&#x2122;s. Waarom die werknemer niet een versnelling lager laten schakelen? Hem bijvoorbeeld halftijds in de fabriek laten meedraaien, en de andere helft van de week jonge nieuwkomers in het bedrijf laten opleiden? Elk bedrijf is gebaat bij een goeie mix op de werkvloer. Een bedrijf met alleen jonge honden zal misschien door die jonge overmoed tegen de muur knallen, een bedrijf met alleen vijftigers zal misschien te weinig innoveren. Jong en oud versterken mekaar, vullen mekaar aan.

KOM BINNEN EN ZET U

Luisteren en vertellen in Cafe De Reisduif.

Jonge mensen zijn de toekomst en daar drinken we eentje op.

KOM BINNEN EN ZET U

6 Kom binnen en zet u

Als politicus moet je je afvragen wie je vertegenwoordigt. Mensen kiezen voor jou. Ik denk dat ik een groep mensen vertegenwoordig die ervoor willen zorgen dat er een relatief aangename maatschappij wordt opgebouwd. Aangenaam betekent kwaliteitsvol. In elk aspect en in elke fase van het menselijk leven. Dat men zich veilig voelt, niet enkel in de politionele zin van het woord, maar geborgen. Dat men het warm heeft als het koud is, dat men een woonst heeft, kleding, gezonde voeding. Dat er zorg is, als men zorg nodig heeft. Tegen een aanvaardbare prijs. Voor het individu en voor de gemeenschap. KOM BINNEN EN ZET U

Leiderschap en leren kunnen niet zonder elkaar John F. Kennedy

Dat zijn geen abstracte wensen, maar concrete uitgangspunten. Het eerste jaar van mijn voorzitterschap in het OCMW van Antwerpen bezocht ik in de weekends al onze instellingen, bijna 180 activiteitencentra. Dat was een intensieve, leerrijke ontdekkingsreis. En als minister mag ik dan wel koninklijke besluiten, wetteksten en amendementen opgesteld hebben, mijn credo is: kom binnen en zet u. Ik wil beleid voeren door de mensen te zien en te spreken die de rechtstreekse gevolgen dragen van dat beleid. Ik leer nog altijd het meest van mijn directe contacten met mensen: bedrijfsleiders, vakbondsafgevaardigden, migranten, studenten, kunstenaars, huismoeders, patiĂŤnten, kinderen, arbeiders en bedienden â&#x20AC;Ś Zo leer je verschillen detecteren, je empathisch inleven in

het feitelijk probleem en vooral concreet oplossingsgericht werken. Drie voorbeelden. Eén. Bij de onderhandelingen van het eenheidsstatuut dat het onderscheid tussen hoofd – en handenarbeid afschafte is mijn bereidheid tot dialoog goed van pas gekomen. De pers schreef over de pendeldiplomatie waarbij ik met de vrouwelijke onderhandelaars nu eens naar vakbonden luisterde, dan weer naar de werkgevers. Om tot een finaal resultaat te komen. Twee. Mijn voorstel rond de werkcheques voor jongeren is niet anders tot stand gekomen. In ontmoetingen met mensen uit dienstenchequebedrijven werd ik attent gemaakt op het succes van die cheques door de praktische eenvoudigheid van het systeem. Intussen waren ook een aantal werkgevers komen vertellen dat de administratieve rompslomp bij de aanwerving van laaggeschoolden jongeren een drempel was. Van twee maakte ik één. Een werkcheque biedt net als de dienstencheque een administratieve vereenvoudiging. De soepele toegang naar meer werk voor laaggeschoolde jongeren is daardoor een feit. En zoals het misschien wel voorspelbaar was dat de dienstenchequeKOM BINNEN EN ZET U

Een rode roos en een kus van collega Meryame Kitir bij de officiĂŤle goedkeuring van het eenheidsstatuut. Ik doe gewoon mijn werk. Maar daar af toe een schouderklop voor krijgen doet deugd.

sector vooral vrouwen tewerkstelt, zou de werkcheque wel eens hĂŠt instrument kunnen zijn om jongens aan de slag te krijgen. Drie. Er zijn ook mensen die kunnen werken, maar niet ten volle kunnen werken. Ik ben van het principe dat we niemand mogen afschrijven of in de steek laten. Ik praatte met een aantal patiĂŤntenverenigingen en toen kreeg dat principe een wel heel concreet gezicht. Er zijn nogal wat mensen die moedig een lange kankerbehandeling doorlopen en zich feitelijk fit genoeg voelen om te werken, tussen de behandelingen door. Niet elke dag. Misschien ook niet het werk dat ze voor de uitval door ziekte deden. Maar ze willen zich toch graag terug wat op de werkvloer begeven. Vergeten we ook niet dat werk meer is dan een loonbriefje, KOM BINNEN EN ZET U

We mogen nooit onderhandelen vanuit angst, maar we mogen nooit angst hebben om te onderhandelen John F. Kennedy

Na intensief sociaal overleg realiseerden we het eenheidsstatuut. Ik ben nu minister van arbeiders ĂŠn bedienden.

Te gast bij de creatieve nieuwsmakers van De Ideale Wereld.

maar ook sociaal contact inhoudt en eigenwaarde geeft. Dat kan in een fysiek en mentaal genezingsproces helend zijn. Vandaar mijn ferm pleidooi voor het herinschakelen van langdurig zieken. Visie en overtuiging. Daar geraak je al een eind mee als je iets wil aanpakken in de wereld. Durf en lef zijn aan te bevelen. Als je dit combineert met feitelijke cijfers en meetbare gegevens, dan heb je de basisbeginselen om te besturen. Maar de laatste tijd worden we via de mediakanalen overspoeld met studies. Soms goedbedoeld, soms rechtmatig qua methodologie, soms louter paginavulling, en soms ook ronduit quatsch. De ene dag eten we gezond, de andere dag moeten de vetten drastisch verminderen. De ene studie zegt dat de jeugd te conservatief is, de andere dag kapittelt de krant dat jongeren hypercreatief zijn. Op maandag voelt de Belg zich verbonden met de wereld, op vrijdag is hij alweer anti-Europa. Er is een studie nodig om de schizofrenie van die studies te bestuderen. Geef mij maar visie en overtuiging, een handvol onderbouwd cijfermateriaal, een lik durf en veel menselijke contacten. Kom dus alstublieft binnen. En zet u. KOM BINNEN EN ZET U

7 Samen

Onze samenleving is complex geworden waardoor veel mensen soms niet mee kunnen. Dat is ook het gevolg van alles te veel in teveel regeltjes te willen vatten. Leven is risicoâ&#x20AC;&#x2122;s nemen en risicoâ&#x20AC;&#x2122;s lopen. Alleen verzekeringsmaatschappijen verzekeren alles. Ik word een beetje gek van mensen, vaak politici trouwens, die zeggen dat er iets niet mag of iets niet kan, omdat deze wet of dit reglement het zegt. En het allerergste wat men mensen kan aandoen is ze de indruk geven dat ze ook niet meer mogen nadenken. Het is gemakkelijk om 37 redenen te vinden waarom iets niet zou kunnen: te duur, te goedkoop, te omslachtig, KOM BINNEN EN ZET U

te simpel, te laat, te vroeg, niet afgesproken, bestaat al in andere vorm, nog niet berekend, al te berekend, te weinig uitgewerkt, al te uitgewerkt, ongezien, gekend â&#x20AC;Ś Ik heb het geduld gevonden om ernaar te luisteren, als ik daarna mijn 5 goede redenen maar kwijt kan waarom iets wel zou kunnen of lukken. Met het oog op resultaat, probeer ik de dingen constructief en in dialoog aan te pakken. Het vereenvoudigen van regelgeving hoort daarbij. Neem nu de organisatie van een fuif van een jeugdorganisatie in Vlaanderen. Dan komen we tegen: de wet op de ambulante handel, de eetwareninspectie, het bosdecreet, verplichte en niet verplichte verzekeringen, de arbeidswetgeving, Vlarem, de billijke vergoeding en Sabam â&#x20AC;Ś Ik verwoord het soms met een metafoor. Ik heb een kameel voor ogen. Maar na veel overleg en gediscussieer en het aftoetsen rechts en links, komt er iets dat op een dromedaris lijkt. Van ver. Neem het systeem van onze dienstencheques. Een bejubeld initiatief en een aanhoudend succes zowel wat de tewerkstelling als wat het gebruik betreft door de klanten. Het succes is zeker te danken aan de eenvoud en de gebruiksvriende56

@ work.

KOM BINNEN EN ZET U

En den ene staat in ’t donker, en den andere staat in ’t licht, die in ‘t licht die ziede zitten, die in ‘t donker ziede niet. Ervoor zorgen dat onze mensen gezien worden: dat is mijn missie! Reinhilde Decleir

lijkheid van het systeem. Maar elk systeem kent achterpoortjes en misbruik. Vervolgens komen er extra regeltjes om dat misbruik er uit te filteren. En nieuwe, aangepaste regeltjes om het systeem bonafide te houden. Dit proces herhaalt zich een paar keer en vervolgens eindigen we – ik speel even Nostradamus – in een complexiteit waardoor de initiële eenvoud bedreigd wordt en dus ook het succes niet meer gegarandeerd is. Alles met mate, denk ik dan. Zeker die regulitis die niet enkel een dynamische en creatieve samenleving fnuikt, maar ook een beetje in gaat tegen het gezond verstand. Iedereen vraagt een vereenvoudiging toch? En vaak terecht: ondernemers vinden dat er te veel inefficiënte steunmaatregelen zijn voor de KMO’s; er lijken soms meer paritaire comités te bestaan

dan werknemers; de diverse banenplannen zijn noodzakelijk maar complex … Maar het is soms ook goed in eigen boezem te kijken. Want laat ons niet vergeten: de meest gestelde vraag is de vraag naar de uitzondering op de regel. Ik las ooit de vergelijking dat de burger de overheid in huis haalt alsof het de meteropnemer van de energiemaatschappij is. En de overheid die van haar kant al dan niet aangekondigd binnenkomt, iets eigengereid regelt en weer buitenwandelt. Het lijkt op een scheiding van tafel en bed waarbij de geïndividualiseerde samenleving tegenover een bureaucratische overheid staat. Ik ben bijlange niet zo pessimistisch. Mensen blijven zich verenigen en elkaar opzoeken. Meer dan ooit. De sociale restaurants zitten vol. De repair cafés hebben succes. Het community denken zet zich ook in architecturale middens door met de creatie van gemeenschapstuinen. Er waren nog nooit zoveel vrijwilligers in de zorgsector. Ons democratisch model is een model van overleg, van sociaal overleg ook. Een model van ‘samen’. Het principe van solidariteit is geen hol beginsel maar vertrek- en eindpunt KOM BINNEN EN ZET U

van de onderhandelingen. Dat vraagt tijd, geduld en een zekere vorm van maat houden. Voor mij is het forum van de democratie belangrijk; de plek waar het algemeen belang gestalte zou moeten krijgen. Traditioneel noemen we de mensen die deelnemen aan dit forum het middenveld. Een levendige democratie is dus veel meer dan de parlementen en de regeringen die een formele bovenbouw zijn. Democratie is ook een gezindheid die tot in alle uithoeken van de samenleving moet doordringen. En mensen moeten zich rond deze gezindheden verenigen. In dat sociale overlegmodel worden dan belangen geformuleerd en oplossingen bereikt. En daarom: verenig u. Voor 2014 had ik een nieuwjaarswens. Het zijn drie dingen die zonder twijfel interessanter en aangenamer zijn om ze samen te doen. Ik wens ze u vandaag en voor alle dagen opnieuw:

Werk,

alsof je het niet enkel voor het geld doet

Dans,

alsof niemand naar je kijkt

Bemin,

alsof je nog nooit gekwetst werd

Mark Twain

V.U.: Alain AndrĂŠ, Grasmarkt 105/37, 1000 Brussel Verkiezingsdrukwerk Verkiezing van Kamer, Gewest- en Gemeenschapsparlementen en Europees Parlement van 25 mei 2014 Niet op de openbare weg gooien.

MONICA DE CONINCK

leidde ruim 10 jaar lang het OCMW van Antwerpen. Ze was er ook schepen voor Sociale Zaken en Diversiteit. Sinds 2011 is ze minister van Werk.