hageland magazine is een publicatie van toerisme vlaams-brabant
hageland magazine # 5 n a ja a r 2 0 1 3 - f i e t s e n — wa n d e l e n — c u lt u u r — c u l i n a i r — lo g e r e n — g e s c h i e d e n i s
Lekker Buiten
Grand Cru uit Wezemaal Het geheim van de ijzerzandsteen Uit het raam van Jeroen Meus
Wandelen & mountainbiken in het hageland
Met uitneembare wandel- en fietskaart
www.verliefdopvlaamsbrabant.be
PROEF HET HAGELAND # 5 n a ja a r 2 0 1 3
in holle vaart 6 Het geheim van de ijzerzandsteen
8
8 Mountainbiken in het Hageland met Sven Nys
10 Logies en wellness
13 11 Uitneembare wandel- en fietskaart
13 De Facebook van T-Man
14 Grand cru uit Wezemaal
16
18 rock in hageland
16 Het geluid van de stilte, stiltetocht in het Vinne
17 Rockgeschiedenis met Jan Delvaux
uithet raam van Jeroen Meus 18 De bekendste keuken van Vlaanderen
colofon Dit magazine is een initiatief van Toerisme Vlaams-Brabant vzw | juli 2013 | Concept en coördinatie: Gonda Craeninckx Vormgeving: Absoluut | Copywriting: Bart Claes (www.wartaal.be) | Foto's: © Toerisme Vlaams-Brabant, Lander Loeckx, Lou Berghmans, Tiense Suikerraffinaderij, Havas WW, Tijl Vereenooghe – Erf-goed.be, Harrie Spelmans, Marc Artois-Natuurpunt Lubbeek, Joris Jambé Focus, www.straffestreek.be/Luk Collet, Theo Peeters/Toerisme Rotselaar, Ivan Deleus, Ludo Jacobs, VRT Persdienst, Toerisme Leuven, Marco Mertens, Sophie Hoste, Provincie Vlaams-Brabant/dienst cultuur | Cartografie: Elke Feusels | Eindredactie: Jeroen Mertens, Annie Vanderbiest | Druk: Drukkerij Hendrix | Wettelijk depot: D/2013/4058/08 | Deze publicatie is met de grootste zorg samengesteld. Toerisme Vlaams-Brabant vzw is niet aansprakelijk voor eventuele wijzigingen en/of onnauwkeurigheden in de opgenomen gegevens.
Stort je in het Hageland Een zee die zich terugtrekt en enkele miljoenen jaren tijd. Dat is het geheim van de unieke, roestbruine heuvels van het Hageland. Ze geven de streek pit: voor wandelaars en wijnliefhebbers, voor natuurliefhebbers, ruiters en zelfs wereldkampioenen. Vraag maar aan Sven Nijs die als oefening met zijn mountainbike de heuvels van de streek bedwingt. Combineer je fietstocht of wandeling met een weekendje weg. In de hartelijke B&B’s en vakantieverblijven - knappe vierkantshoeves, charmante boerderijtjes, kastelen, verlaten stationsgebouwen… - wacht je een knetterend haardvuur. Het is ook heerlijk eten en drinken. Jeroen Meus plantte zijn keuken in Diest en groeide er uit tot de populairste televisiekok van het land. Bij lekker eten hoort een fris wijntje, dus moet je zeker langs bij het vernieuwde Bezoekerscentrum van de Hagelandse Wijn in Wezemaal. In het Hageland vind je nog stilte, zoals in het wondermooie Provinciedomein Het Vinne. Liever stevige muziek? De streek inspireert rockmuzikanten en dat komt niet alleen door Rock Werchter of Suikerrock. New Beat ging van in Aarschot de wereld rond en The Scabs haalden natte voeten in Rotselaar. Laat je net als hen inspireren en ik zie je binnenkort in het Hageland.
Monique Swinnen
Voorzitter Toerisme Vlaams-Brabant
Museum 'Huize Ernest Claes' Zichem Scherpenheuvel-Zichem
Tremelo Damiaan begijnendijk Aarschot Museum
Basiliek
Kabouterbos
Rotselaar
Plas van Rotselaar Bezoekerscentrum van Hagelandse wijn Wezemaal
Wandelnetwerk Hagelandse Heuvels Tielt-Winge Walenbos en Troostembergbos
Holsbeek Kasteel van Horst
Lubbeek Glabbeek
Boutersem
Bierbeek 't Wit gebrouw Tuinen van Hoegaarden
Hoegaarden Suikermuseum
Open Monumentendag
kalender Korte dagen en lange nachten? Sfeer gegarandeerd in het Hageland. De natuur schakelt wel een versnelling lager, de streek bruist van de oergezellige activiteiten. Noteer deze data alvast in je agenda!
8/9 25/12 6/1 1/9 3/11
DIEST
Begijnhof bij kaarslicht
SCHERPENHEUVEL Kaarskensprocessie
LANDEN WALSBETS WEZEREN WAASMONT
Kerststallentocht
Diest Begijnhof
GROENE GORDEL HAGELAND
Leuven
Provinciedomein Halve Maan
Brussel
VLAAMS-BRABANT
Bekkevoort
Geetbets
tips
Kortenaken
Wandelen in een herfstlandschap, monumenten bezoeken, op adem
Provinciedomein Het Vinne
komen tijdens een wellness-weekend, meestappen in een kerststallentocht, met de slee van een heuvel glijden, mountainbiken, stadjes ontdekken,
Linter
genieten van een streekbier bij de open
Zoutleeuw Historische Grote Markt
haard, je culinair laten verwennen. In het Hageland stap je even uit de drukte van alledag. Deze landelijke streek strekt zich uit in het oosten van VlaamsBrabant, net voorbij Leuven, van Bierbeek tot Diest, van Tremelo tot Landen.
Tienen
Landen Bezoekerscentrum Rufferdinge
kerststallentocht Een heel bijzondere tocht brengt je naar de mooie Romaanse kerkjes van Waasmont, Walsbets en Wezeren, landelijke dorpjes van Landen, waar de kerststallen elk jaar enkele duizenden wandelaars lokken. Een moment om even stil te staan bij de betekenis van Kerstmis, maar evengoed om van het prachtige landschap te genieten. Met een beetje geluk is dat al gehuld in een licht sneeuwtapijt. users.telenet.be/kerststallen
Kinderactiviteit
Wandelen en fietsen Dankzij het fiets足netwerk Vlaams-Brabant kan je eindeloos knooppunten combineren, en het aantal wandelpaden is amper te tellen. Het is dus onbegonnen werk om alle fiets- en wandelroutes op deze kaart aan te duiden. Op de achterzijde van dit magazine vind je meer informatie.
Bos
Boomgaarden
Kasteel
Museum
Op stap op het Wandelnetwerk Hagelandse Heuvels
Het geheim van de ijzerzandsteen
Demergotiek Kerk in typische
ulpitiuskerk -S t n Si e d n va Het orgel
ijzerzandst een slorpt zonnewar mte op
Grote bergen van chocolade lijken het wel, de roestbruine heuvels van ijzerzandsteen. Ze geven het Hageland niet alleen kleur, maar ook een unieke natuur, mysterieuze dalen en holle wegen, Demergotiek en de beste wijn van het land. 6 — Najaar 2013
Op pad in de Hageland se heuvels
De heuvels liggen als een golvend deken over de streek. Ze zijn een geschenk van de zee: tijdens de jongste ijstijd stond de zee tot in Diest. Toen deze Diestiaanzee zich een vijftal miljoen jaar geleden terugtrok, liet ze grote zandbanken achter. Die versteenden en het glauconiet in de bodem zorgde voor de kenmerkende roestbruine kleur. Wijnbouwer André Goemans van de Hagelandse wijn Uylenbergher is onze gids op het Wandelnetwerk Hagelandse Heuvels dat ons van knooppunt tot knooppunt de mooie plekjes van de streek toont. Warmte vasthouden We vertrekken aan de Moedermeule in Gelrode waar we meteen de Eikelberg op stap-
pen. Ook al heeft de zon haar kracht een beetje verloren, het is er nog aangenaam warm. ‘Het geheim van de ijzerzandsteen’, verklapt André. ‘Die slorpt de warmte van de zon op zodat het ook ’s avonds aangenaam blijft.’ Van dit microklimaat profiteren dieren zoals de levendbarende hagedis en de heidelibel, de schrale ondergrond zorgt voor heidebegroeiing en grasland. ‘Ook de wijnbouw vaart er wel bij’, weet de wijnbouwer. ‘De druiven rijpen ook ’s avonds nog wat na. De complexe bodem van ijzerzandsteen, leem, klei, mergel en zand geeft de wijn haar complexiteit. Dat maakt de Hagelandse wijn zo goed.’ Hij kan het weten, op de Uilenberg in Sint-Pieters-Rode heeft de wijnbouwer 4000
Ga op in de mooiste landschappen Op avontuur in de natuur van het Hageland? Dan moet je de wandelbox ‘Landschapswandelingen Noord-Hageland’ in huis halen. Daarin vind je tien wandelkaarten die je over de kenmerkende Diestiaanheuvels gidsen, door holle wegen, natuurgebieden, bossen en boomgaarden. Je komt door de valleien van de Demer, Winge, Motte en Begijnenbeek, en verkent historische stadjes en pittoreske dorpen. Weg van alle drukte, het avontuur tegemoet. Toerisme Vlaams-Brabant stak de tien kaarten en de wandelingen in een nieuw kleedje. Samen met de natuurbeheerders werd gezocht naar de mooiste trajecten. Onderweg stap je over nieuwe knuppelpaden, door draaipoortjes en langs infoborden. Af en toe stoot je op een schuilhut, een romantische bank of een speelzone. Elk kaartje telt drie of vier trajecten, van 1 tot 12,5 kilometer.
ren n Vlaande a v e n a c s Het To
Mysterieu ze ijzerzan dsteenban ken
ranken staan. Dat levert hem op een goed jaar 5000 flessen wijn op. Groeves De voormalige groeve van de Eikelberg is nog goed te herkennen. ‘De ijzerzandsteen werd al eeuwen geleden gebruikt als bouwsteen. Belangrijke kerken werden ermee gebouwd.’ Enkele voorbeelden: de SintSulpitiuskerk van Diest, de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Aarschot, de Sint-Laurentiuskerk van Betekom en meer steenoude gebouwen. De roestbruine bouwstijl kreeg zelfs een eigen naam, de Demergotiek. Via een holle weg komen we aan de Wijngaardberg in Wezemaal. De hellingen geven het afspoelende water genoeg kracht om
het zand op de paden weg te spoelen zodat ze langzaam verzinken in het landschap. Mooi en mysterieus. In de flanken zien we de ijzerzandsteenbanken liggen. Boven op de Wijngaardberg geven de lange rijen druivelaars de omgeving een heel zuiders tintje. De insnijdingen in de heuvelflank zijn oude groeves. Die aan de noordoostkant van de berg werd in 1965 heropend omdat er ijzerzandsteen nodig was voor de restauratie van de Sint-Martinuskerk in Wezemaal. Een klein ommetje brengt ons daar en aan de voet van de kerk profiteert het terras van herberg Bij Boeres nog van een warme najaarszon. Zoals de ijzerzandsteen zelf. Daar hoort een Hagelands wijntje bij.
De box uit stevig karton is in een handig pocketformaat. De tien kaartjes – boordevol informatie over de streek – zijn waterafstotend en scheurvast.
De wandelbox ‘Landschapswandelingen Noord-Hageland’ kost 9 euro en is te koop in de toeristische informatiekantoren van het Hageland, in de boekhandel of via www.toerismevlaamsbrabant.be/publicaties.
De druiven rijpen ‘s av onds nog na
wandelnetwerk HAGELANDSE HEUVELS Ga zelf op zoek naar de Hagelandse ijzerzandsteen op het Wandelnetwerk Hagelandse Heuvels. Vertrek aan de Moedermeule – Hondsheuvel 3 in Gelrode – en volg de knooppunten. 8,5km (Gelrode): 7, 73, 79, 705, 704, 78, 77, 76, 72, 7. 13km (tot Wezemaal): 7, 73, 79, 705, 704, 78, 77, 76, 72, 66, 65, 63, 64, 74, 71, 7. Het handige wandelgidsje met knooppuntenkaart Wandelnetwerk Hagelandse Heuvels kost 9 euro. De kaart apart kost 6 euro. Je kan ze bestellen via www.toerismevlaamsbrabant.be/publicaties.
Najaar 2013 — 7
In volle vaart door holle wegen Mountainbiken in het Hageland met Sven Nys Recht op de trappers van zijn mountainbike duwt Sven Nys zich soepel de Hondsheuvel in Gelrode op. Het gevarieerde landschap van het Hageland is zijn geliefde oefenparcours: ‘de zanderige wegeltjes in Averbode, de velden in Langdorp, de beboste heuveltoppen’. Geen wonder dat het Hageland zo veel mountainbikeen cyclocrosskampioenen telt. 8 — Najaar 2013
Een oefenritje, noemt Sven het, maar geen enkele getrainde amateur kan de kampioen bijhouden. Wandelaars herkennen hem niet: een flits en hij is alweer voorbij. De afdaling van de Liederberg gaat snel, heel snel, maar toch raakt Sven amper zijn remmen aan. Via Aarschot sprint hij door de velden richting Langdorp, nog even in de trappers gaan staan op de Bosberg en zo langs de Demerdijk weer naar zijn thuisdorp Baal. ‘Ik volg de wegwijzers van het mountainbikenetwerk
Je stalen ros vol stof of modder? Met de bike-wash geef je je tweewieler een professionele verwenbeurt. Je vindt ze in de provinciedomeinen Halve Maan in Diest en Het Vinne in Zoutleeuw.
Hageland, maar soms wijk ik van het parcours af op zoek naar wat extremere stukjes’, vertelt hij. ‘De MTB-routes zijn ideaal voor elke mountainbiker. Je
10 MTB Routes "De MTB-routes zijn ideaal voor elke mountainbiker. Je trapt van wegeltje naar bospad door een heel afwisselend landschap."
Grillige heuvels van ijzerzandsteen, smalle bospaden, holle wegen, open veld. Elke mountainbiker haalt zijn hart op in het gevarieerde landschap van het Hageland. De tien routes – goed voor 525 kilometer MTB-plezier – maken deel uit van het Mountainbikenetwerk Dijle- en Hageland, het grootste aaneengesloten mountainbikenetwerk in Vlaanderen. Scherpenheuvel-Zichem Vertrek: Domein De Vijvers, Abdijstraat 5, 3271 Averbode. Of Sporthal, August Nihoulstraat 72, 3270 Scherpenheuvel 18 km
26,8 km
Aarschot Vertrek: Stedelijke Sporthal, Demervallei 8, 3200 Aarschot 17,5 km
22,5km
23 km
Diest Vertrek: Sportcentrum Karteria, Kluisbergstraat z/n, 3290 Diest. Of Provinciedomein Halve Maan, Omer Vanaudenhovelaan 48, 3290 Diest 18 km
29,5 km
Zoutleeuw - Geetbets Kortenaken Vertrek: De Passant, Sint-Truidensesteenweg 1a, 3340 Zoutleeuw. Of Geetbets, Drinkteilstraat, 3454 Geetbets. Of Zaal 'Den Berg', Dorpsstraat 97a, 3470 Kortenaken 16,5 km
35 km
Rotselaar Vertrek: Sporthal De Meander, Vakenstraat 18, 3110 Rotselaar-Heikant 9,5 km
12,5 km
22,5 km
Tielt-Winge Vertrek: Sporthal ’t Solveld, Ralisweg 17, 3390 Tielt-Winge 20 km
26,5 km
Bekkevoort Vertrek: Gemeentehuis, E. Coolsstraat 17, 3460 Bekkevoort 18 km
25,5 km
Holsbeek Vertrek: Sportschuur, SintMaurusstraat 2, 3220 Holsbeek. Of SintLambertuskerk, Dorp, 3270 Nieuwrode
trapt van wegeltje naar bospad door een heel afwisselend landschap zonder op grote wegen te komen.’ Zachte bospaden De bossen, daar houdt hij het meest van. ‘Bospaden zijn net iets zachter. Ik hou van die ondergrond en de bomen zorgen voor afkoeling in de zomer. Voor cyclocross verkies ik de velden van Langdorp. Veldwegen hebben iets venijnigs, de modder maakt de inspanning zwaar en je moet uitkijken
voor verraderlijke tractorsporen. Wat meer naar het noorden, richting Averbode, dienen de zanderige wegeltjes van de Kempen zich aan. Perfect in de winter als het zand het water opslorpt maar een hele uitdaging in de zomer.’ Uitdagingen en hindernissen, daar doen mountainbikers het voor. ‘Mountainbiken vergt meer stijl en techniek dan cyclocross. Als je tijdens een veldrit op een hindernis stoot, gooi je je fiets op de rug. Met een mountainbike blijf je op de trappers.’
‘Blijf kilometers vreten’ Steeds meer mountainbikers ontdekken het Hageland. ‘Ook wielertoeristen die in het weekend op de baan rijden, wagen zich in de week aan de heuvelachtige MTB-paden. Ik raad hen aan de beide wielerdisciplines te blijven combineren want als je niet genoeg kilometers op je teller hebt, kom je jezelf heel snel tegen op de Hagelandse heuvels’, lacht Sven.
11 km
15 km
27 km
Boutersem-Tienen Vertrek: Sportcentrum Houtemveld, Sporthalstraat, 3300 Tienen. Of Sporthal Boutersem, Kerkomsesteenweg 49, 3370 Boutersem 23,5 km
26,5 km
47,5 km
Lubbeek Vertrek: Gemeentelijke basisschool De Stip, Martelarenplaats 1, Linden. Of Sporthal & gemeentehuis, Gellenberg 14-16, Lubbeek 10,5 km
12 km
24,5 km
Download de gps-tracks van deze tien routes via vlaamsemountainbikeroutes.be lussen
Najaar 2013 — 9
Logies en Wellness
koud buiten warm binnen Terwijl buiten de oktoberwind uitnodigt om volledig uit te waaien, wacht je binnen een knetterend haardvuur en een warme ontvangst.
To B or not to B Molenstede
De Zevenslaper Geetbets
Nokernote Vissenaken
Fiets- en wandelroutes lopen hier zowat voor de deur, en als je na een frisse wandeling of fietstocht op de grens van het Hageland en het Haspengouw je kamer binnenkomt, krijg je het meteen warm. De drie unieke kamers zijn elk volgens een eigen thema ingericht en heten Maghreb, Savanne en Het Hoge Noorden. Elk interieur ademt de sfeer uit van de streek, maar natuurlijk is er wel alle comfort zoals een eigen badkamer en een draadloze internetverbinding. Gastvrouw en -heer Chris en Lode serveren je een supergezond ontbijt met ingrediënten van de bioboerderij wat verderop of landbouwers uit de buurt. Romeinsebaan 55, 3300 Vissenaken +32 (0) 495 58 84 47 | info@nokernote.be www.nokernote.be 10 — Najaar 2013
Rust, relaxatie en genieten! Daar draait het om bij B&B De Zevenslaper. Gastkoppel Lies en Stef richtten de knappe hoeve in het landelijke Geetbets in met 6 comfortabele kamers die elk beschikken over een eigen wellness badkamer met sauna of hamman met relaxatiebad en regendouche. Alle luxe is standaard: kingsize bedden, televisie, dvd-speler, telefoon, een koelkast, draadloos internet, een koffiezet en een kluis. Nestel je aan je eigen sfeervolle gashaard en laat de najaarsstormen buiten maar razen. Glabbeekstraat 142, 3450 Geetbets +32 (0) 485 78 79 50 | info@dezevenslaper.be www.dezevenslaper.be
Geen Shakespeariaanse intriges of tragedie, maar wel een warme B&B met een toetsje Shakespeare in de namen van de drie comfortabele kamers: Romeo en Julia, King Lear en Midsummer Nights Dream. Gracy en Philip heten je welkom in hun typische Kempische langgevelhoeve. Relax in je eigen gastenwoonkamer of geniet van een verwenbeurt in beautycenter en spa La Nostra Vita in de buurt. Een antistressmassage of een gelukzalige saunabeurt? Je gaat herboren naar huis. Kruisstraat 73, 3294 Molenstede +32 (0) 13 32 55 02 | philip.gracy@hotmail.com www.to-be-or-not-to-be.be
8,5 & 11 km
Mountainbikeroute Tielt-Winge
"Over de Hagelandse heuvels en tussen de wijnranken"
Een mooie basistocht voor elke beginnende mountainbiker: beklimmingen en afdalingen, inspanning en recuperatie wisselen mekaar vlot af. Ongeveer de helft van het parcours bestaat uit verharde wegen maar af en toe moet je ook ploeteren, zeker als het net geregend heeft. Je komt voorbij Huize Hageland, het toeristische infopunt van de streek, en even verder wacht je een klim naar het hoogste punt van de gemeente. Boven op de Vlooybergtoren - een zwevende trap - word je getrakteerd op een adembenemend vergezicht helemaal tot Scherpenheuvel en Averbode. Als je in de buurt van de Houwaartse Berg komt, fiets je tussen de wijnranken door.
Sint-Martinus-kerk
Vertrek: Sporthal ’t Solveld, Ralisweg 17, 3390 Tielt-Winge 26,5 km 51% off-road
Adembenemende vergezichten als kers op de taart.
Verharde wegen afgewisseld met het betere ‘off road’ werk.
2, 6 & 11 km
Landschapswandeling Koebos "Het Hoogste punt van het Hageland"
Vertrek aan het stijlvolle kasteel van de Maurissens in het park van UZ Pellenberg voor een tocht over het hoogste punt van het Hageland. De Pellenberg meet 106 meter boven de zeespiegel en dat levert heel mooie vergezichten op. De donkere bossen, de ontelbare maretakken hoog in de bomen en de holle wegen geven deze wandeling een mysterieus tintje. Aan de educatieve poel kan je speuren naar kikkers en salamanders, heel spannend en leerrijk voor kinderen.
u bent hier
Deze wandelroute bestaat uit drie lussen: 2, 6 en 11km. Ze maakt deel uit van de box ‘Landschapswandelingen in Noord-Hageland. Die kost 9 euro en kan je bestellen via www. toerismevlaamsbrabant/publicaties.
Basiscartografie ©Nationaal Geografisch Instituut Brussel – www.ngi.be – toelating A2611
© Tiense Suiker
De facebook van T-Man Het suikermannetje van Tienen Volg mij voor de zoetste tips, smaakmakende uitstappen en de lekkerste verwennerijen. Info
Vind ik leuk
T-Man 36 minuten geleden
T-Man 2 uur geleden
Mijn thuis? De zoetste stad van ’t land, laureaat van Vlaanderen Lekker Land: Tienen.
Uit eten vandaag! Welke horecazaak verrast me met een originele suikerspecialiteit? Even bladeren door de brochure ‘Sweet Moments in Tienen’ voor inspiratie.
Vind ik leuk . Reageren . Delen
T-Man gisteren Vind ik leuk . Reageren . Delen
Wow, de Suikerwandeling is een fantastische trip door de stad. Langs de Suikerraffinaderij (mijn roots!), het Suikermuseum, ijsboetiek Sweet Art en winkels en horecazaken met lekkere ZOETigheden op de kaart.
T-Man heeft gereageerd op een link. 5 oktober Wie gaat morgen mee op stadswandeling ‘Proeven van Tienen’? Een gids verklapt ons de eetgewoonten door de eeuwen heen. Benieuwd of de Romeinen hier vroeger ook al suikerbieten teelden :)
Vind ik leuk . Reageren . Delen
T-Man 21 september T-man Ik! Ik!
T-Man 6 uur geleden Waarom smaak ik zo heerlijk zoet? Professor Zucchero weet het! FIND OUT in het Suikermuseum: www.erfgoedsitetienen.be. Vind ik leuk . Reageren . Delen Professor Zucchero vindt dit leuk
Fiets? Check! Zoetigheidje voor onderweg? Check! Ik knap helemaal op van een rit langs de Suikerroute. Voor mij betekent dat terrasjes, bietenvelden, historisch Tienen en een Hagelands wijntje. Een hele dag ZOET ;-) Eerst de fietsbrochure halen in de Streekshop op de Grote Markt.
Kwaliteitswijn met gecontroleerde oorsprongsbenaming.
lof voor de heerlijke hagelandse wijnen
Grand cru uit Wezemaal Het najaar vormt het hoogtepunt voor de Hagelandse wijnboeren. Na een jaar van snoeien, rijpen, vertroetelen, oogsten, persen en gisten,
De pastorie van Wezemaal
kunnen ze eindelijk hun wijn bottelen. En proeven, vooral proeven. Jouw verkenningstocht door de wijnstreek begint in het vernieuwde bezoekerscentrum van de Hagelandse wijn in Wezemaal, het wijndorp bij uitstek. Al in de middeleeuwen is de Hagelandse wijn in trek. De eerste wijngaarden duiken in de 12de eeuw op in Leuven en al snel breidt het wijngebied zich uit tot Diest, Aarschot, Hoegaarden en Zoutleeuw. In 1814 geeft de hertog van Ursel toestemming om op zijn Wezemaalse berg een wijngaard aan te leggen. Hij laat hiervoor 2000 wijnstokken aanrukken uit de Franse wijnstreken. Samen met de wijngaard bouwde hij een stenen muur
met schollen ijzerzandsteen, ter bescherming tegen wilde dieren en gure noordenwind. De wijnmuur is vandaag een beschermd monument. Meest noordelijke wijngebied Geen zuiders weertje hier, maar toch zijn de 1500 uren zon per jaar genoeg voor de vooral witte druivensoorten. Het resultaat is een frisse, witte wijn die heerlijk smaakt na een fietstocht of wandeling over de heuvels van de streek. De Hagelandse wijn is een keurmerk geworden, door Europa erkend als kwaliteitswijn met gecontroleerde oorsprongsbenaming. Dat verdien je niet zomaar.
In de tuin van de prachtige pastorie van Wezemaal groeit een heel opmerkelijke wijnstok. Het is een ent van de oudste wijnstok ter wereld. Die is 450 jaar oud en groeit in het Sloveense Maribor. Elk jaar worden enkele enten van de wijnstok verdeeld over heel de wereld. Zo staan er al scheuten van in Parijs, in de tuin van het Vaticaan, in Australië en in Japan, en sinds kort dus ook in Wezemaal.
14 — Najaar 2013
Uitvalsbasis Zo’n monument vraagt een bezoekerscentrum. In het voormalige gemeentehuis van Wezemaal leer je alles, echt alles over de wijn: geschiedenis, geologie en geografie van de streek, het productieproces en veel leuke weet jes. Maar wat ben je ermee zonder te proeven? Dat kan je hier natuurlijk ook, en elke maand staat er een ander wijntje in de kijker. Het bezoekerscentrum van de Hagelandse wijn werd zopas helemaal vernieuwd en is een boeiende, interactieve uitvalsbasis om de wijnstreek te verkennen.
Leer de typische wijnaroma's kennen
Het bezoekerscentrum van de Hagelandse wijn Openingsuren: Van begin april tot en met de eerste week van november: di-vr: 13-17u, za-zo: 14-18u In het winterseizoen enkel open op zondag van 13u tot 17u Kerkstraat 16, 3111 Wezemaal +32 (0) 16 61 64 40 toerisme@rotselaar.be www.rotselaar.be
Het bezoekerscentrum van de Hagelandse wijn
1500 uren zon per jaar volstaan voor een rijke oogst.
wijnen met streken Wijn moet je proeven, een wijnstreek moet je ontdekken!
De laatste zaterdag van augustus: Wijnfeesten in Wezemaal!
Het toppunt van het bezoek: proeven van de Hagelandse wijn.
Wijngaardbergwandeling De Wijngaardbergwandeling leidt je tussen de wijnranken door naar de top van de Wijngaardberg. Vraag de gratis wandelbrochure in het bezoekerscentrum van de Hagelandse wijn. De Steenen Muur Proef een selectie Hagelandse wijnen onder het bezoekerscentrum van de Hagelandse wijn. De vzw De Steenen Muur baat er een heuse wijnkelder uit met proeverijen en cursussen. www.steenenmuur.be
wijnfietsroutes Verschillende fietsroutes gaan naar wijndomeinen en wijngaarden. Print je gratis route af in het bezoekerscentrum. B&B Room 48 B&B Room 48 verwent je met een wijnarrangement, met wijnbezoekjes, wijnproeverijen en een lekker Hagelands menu in de dorpsherberg Bij Boeres. Klik naar www.room48.be. Wijnfeesten De laatste zaterdag van augustus barsten de Wijnfeesten los in het centrum van Wezemaal.
Op een drafje door het Hageland Draven over zachte boswegen, over hellingen vol wijnranken, door holle wegen en langs middeleeuwse kastelen. Dat is het echte ruiterleven en je vindt het alleen in het Hageland. Sinds 1814 wordt wijn verbouwd in het Hageland
De ruiterroute ‘Op een drafje door het Hageland’ heeft het allemaal. Je vertrekt aan de magnifieke waterburcht in Horst – Sint-PietersRode – en niet veel later beklim je de Houwaartse Berg waar de wijndruiven rijpen in de zon. De Hagelandse wijn is al vermaard sinds de middeleeuwen. Het is de meest noordelijk geteelde witte wijn. De hellingen van ijzerzandsteen zorgen voor het microklimaat dat dit mogelijk maakt. Via het dorpje Houwaart kom je in het Walenbos, een natuurreservaat van 500 ha met het grootste elzenbroekbos van Vlaanderen. Blaas even uit aan de kapel van de Roeselberg en geniet van het prachtige uitzicht. Terug beneden lonkt het terras van De Gempemolen, een originele brasserie waar steevast heerlijke streekgerechten op de kaart staan.
Draaf verder door de velden via de Uilenberg naar de beboste Beninksberg, tot je opnieuw de donjon van het Kasteel van Horst in de verte ziet opdoemen. Klik naar toerismevlaamsbrabant.be/ paardentoerisme en download de routekaart en gps-bestand van deze ruiterroute of van een van de vele andere mooie ruiter- en menroutes door het Hageland. Je vindt er ook ruiter- en paardvriendelijke logeeradresjes.
Najaar 2013 — 15
Het geluid van de stilte
Denk je bij een provinciedomein aan gejoel aan het openluchtzwembad, luide attracties en kwetterende ijsjesventers? Dan ben je nog nooit in het Provinciedomein Het Vinne geweest. Dit grootste binnenmeer van Vlaanderen vormt een prachtig natuurdomein met watervogels, rietvelden, knuppelpaadjes en schuilhutten. Maar stil? Neen, dat is het hier niet. Wandel maar eens rond het meer – je bent een uurtje onderweg -, sluit af en toe je ogen en leg je oren te luisteren. Er is zo veel te horen. Het ruisen van 16 — Najaar 2013
Stiltetocht in Het Vinne
Kan je stilte horen? Zeker en vast. In Provincie domein Het Vinne word je overrompeld door geluiden waar je helemaal stil van wordt. de wind die met het riet speelt. Het gezoem van de bijen die zich gretig op de gevallen appels in de hoogstamboomgaard hebben gestort. Het gekwetter van de troep spreeuwen die zich bij valavond als een gigantische dansende wolk boven het water beweegt. Het plonsje van de vis die ademt hapt en kringen
op het wateroppervlak trekt. Een langgerekte loei van een galloway rund in een weide in de verte. En nog verder de beiaard van de middeleeuwse SintLeonardustoren in Zoutleeuw. Open je ogen en al dat geluid vloeit samen in een vreedzaam achtergrondwijsje, het wondermooie geluid van de stilte.
Niet bang voor wat avontuur? Dan moet je eens paalkamperen in Provinciedomein Het Vinne: met je tent in de vrije natuur! En er zijn nog toffe activiteiten te doen zoals geocaching, zoektochten, een Olympisch pad en meer.
Provinciedomein Het Vinne Ossenwegstraat 70, 3440 Zoutleeuw +32 (0) 11 78 18 19 provinciedomein.zoutleeuw @vlaamsbrabant.be vlaamsbrabant.be/zoutleeuw
Aarschot New Beat
rock in hageland
rotselaar The Scabs
scherpenheuvel Dave Grohl
tienen Marcel Vanthilt
Rockgeschiedenis met Jan Delvaux Hoe rustig het kan zijn in het Hageland, zo luid kan de streek ook klinken. Niet alleen tijdens Rock Werchter, Suikerrock, Boerenrock of een ander festival. Belpopkenner Jan Delvaux duikt in de Hagelandse rockgechiedenis. erotic dissidents Vanuit Aarschot lieten Maurice Engelen en Roland Beelen met hun plantenlabel Subway Records een nieuw geluid los op het Hageland: New Beat. Het nummer ‘Move your ass and feel the beat’ van het project Erotic Dissidents werd een grote hit. ‘Te obsceen’, vond de BRT, maar het haalde de Top 30 en moest dus gespeeld worden op de radio.
foo fighters Voor het grote succes van Nirvana en Foo Fighters, drumde Dave Grohl als tiener bij de minder bekende band Scream. De jongeren van Scherpenheuvel zagen wel wat in de Amerikaanse rockgroep en zetten haar halverwege jaren 1980 op de affiche van hun jaarlijkse festival. Grohl had Scream toen al verlaten. Maar het verhaal leeft rustig verder.
Arbeid Adelt! Oe-oe-oe-ruik aan de taalgrens, oe-oe-oe-kijk hoe de suiker spint, oh Tienen! Op stevige elektronische dreunen zingt Marcel Vanthilt met Arbeid Adelt zijn bizarre ode aan Tienen. Al klinkt de titel niet echt vrolijk: ‘Te pletter te Tienen’. Te horen op het album Des Duivels Oorkussen uit 1991.
the scabs Doorwinterde Hagelander Guy Swinnen wilde de reünie van The Scabs met een knipoog in de verf zetten: voor het verzamelalbum The Singles uit 2010 doken de vier bandleden de Plas van Rotselaar in. In 1983 stonden ze al eens tot hun midden in het water voor de hoes van hun eerste mini-lp ‘Here’s to you, gang’ uit 1983.
Muziekjournalist Jan Delvaux is zowat de levende encyclopedie van de Belpop, kort voor Belgische popmuziek. Hij werkte onder meer voor Knack, VRT en werkte mee aan de Canvasreeks Belpop over de Belgische popscene. Zijn boek ‘Belpop: de eerste vijftig jaar’ is een terugblik vol boeiende anekdotes, foto’s, verhalen en memorabilia.
Najaar 2013 — 17
Uit het Raam van Jeroen Meus ’s Lands bekendste kok verhuist naar de Groene Gordel ...
De bekendste keuken van Vlaanderen? Dat is natuurlijk die van Jeroen Meus. De culinaire lieveling schaart de Vlaamse Televisiesterren achter zijn naam en zijn kookboeken staan in zowat elke Vlaamse 18 — Najaar 2013
keuken. Over zijn pruttelende kookpotten kijkt hij uit over het groen van Bertembos in het Dijleland. Met het raam open hoort hij de klokken van de robuuste Sint-Pieterskerk in Bertem in de verte, een duizend jaar oud kerkje in Maasromaanse stijl. En als hij tussen twee kooksessies door een ommetje maakt, komt hij aan de pittoreske Sint-Veronakapel in Leefdaal. De oudste delen ervan dateren van rond het jaar 900. Volgens de legende is de kapel de begraafplaats van de heilige Verona, een Duitse keizerin uit de negende eeuw. Je kan je de verbazing van de onderzoekers voorstellen die in 1951 onder de fundamenten op
"De bekendste keuken van Vlaanderen? Dat is natuurlijk die van Jeroen Meus." een stenen sarcofaag uit die tijd stootten. Was de legende toch waar? De sarcofaag bleek leeg, het mysterie nog groter. Autoluwe wegen Je ontdekt de beide kerkjes het best tijdens een wandeling op het Wandelnetwerk Zuid-Dijleland. Dit kluwen van bewegwijzerde, autoluwe wegen toont
je de mooiste plekken van de verrassend groene streek tussen Leuven en Brussel. Niet ver van Bertem, in Neerijse, kom je aan het prachtige natuurgebied de Doode Bemde, de belangrijkste natuurparel van de hele vallei. Dit lappendeken van biotopen heeft een overweldigende natuur: van natte en droge graslanden tot bossen, ruigten en open waterpartijen.
Vraag het nieuwe Groene Gordel Magazine in je toeristisch infokantoor of via www.toerismevlaamsbrabant.be/ publicaties.
… vanuit Het Hageland Tot vorig jaar kookte Jeroen zijn potje Dagelijkse Kost in een mooi herenhuis aan de Refugiestraat in Diest, op een steenworp van de Grote Markt. Hij liet de kijkers graag meegenieten van de –soms romantische - straattaferelen die zich voor zijn raam afspeelden. Als het kon zwenkte de camera uit naar de gezellige winkelstraten of het marktplein met de gotische Sint-Sulpitiuskerk zodat iedereen een vleugje kon meepikken van de sfeer in de eeuwenoude maar levendige Oranjestad.
De groene gordel heeft zijn naam niet gestolen. Hier vind je de mooiste parken en tuinen met onder meer de beroemde Nationale Plantentuin, het adellijke Warande-park van Tervuren en het Provinciedomein Huizingen. Verken de streek te voet en volg de routes van de Wandelnetwerken Zuid-Dijleland en Pajottenland. Fietsers zitten met de Fietsnetwerkkaart Vlaams-Brabant altijd op de juiste weg. Wil je het liever origineler, kies dan voor een ritje in een huifkar, getrokken door sterke Brabantse trekpaarden.
Nog meer kookkunsten vind je in het feeërieke begijnhof van Diest – Unescowerelderfgoed! – waar die andere topkok Felix Alen het Vlaams Centrum voor Eet- en Tafelcultuur Xaverius leidt. Zijn kruidentuin jaagt frisse geuren door de eeuwenoude kasseistraatjes. Elke eerste zondag van de maand kan je hier snuisteren tussen tweedehandsboeken en een Diestse Cruydtcoeck proeven. Ook het stadsbier van huisbrouwerij De Loterbol moet je zeker proeven, of het traditionele Gildenbier.
publicaties Zin om te wandelen?
Wandelen in de
PROVINCIEVLAAMS-BRABANT VLAAMS-BRABANT PROVINCIE GROENE GORDEL
Demervallei
HAGELAND
DEMERVALLEI LEUVEN BRUSSEL
Kronkelend tussen de zandsteenheuvels door, bepaalt de Demer het uitzicht van dit noordelijke stukje Hageland. Op haar weg vindt de rivier ongerepte natuurgebieden, populieraanplantingen en natte broekbossen met kruidrijke trilvenen. Ze vloeit uiteindelijk in Werchter samen met de Dijle.
op stap in het hageland
20 wandelingen
Deze wandelgids bundelt twintig wandellussen die je langs de mooiste plekjes in Tremelo, Begijnendijk, Aarschot, Rotselaar, Scherpenheuvel-Zichem, Diest en Bekkevoort voeren. Trek er voor een halve of een hele dag op uit om deze prachtige streek, op de scheidingslijn tussen het Hageland en de Zuiderkempen, te ontdekken.
demervallei
Plan alvast je bezoek aan het hageland!
Het Hageland heeft een waaier aan prachtige, uitgestippelde wandelingen. Koop onze wandelboekjes tegen een kleine vergoeding in onze toeristische infokantoren.
20 wandelingen
Aarschot Begijnendijk Bekkevoort Diest Rotselaar Scherpenheuvel Tremelo
toeristische diensten
V.u. Toerisme Vlaams-Brabant vzw, Provincieplein 1, 3010 Leuven, ondernemingsnummer: 0422.667.404, T 016 26 76 20, toerisme@vlaamsbrabant.be, www.toerismevlaamsbrabant.be
Toerisme Vlaams-Brabant Provincieplein 1, 3010 Leuven T +32 (0) 16 26 76 20 E toerisme@vlaamsbrabant.be www.toerismevlaamsbrabant.be Toerisme Leuven Stadhuis Naamsestraat 3, 3000 Leuven T +32 (0) 16 20 30 20 E toerisme@leuven.be www.visitleuven.be Dienst toerisme Aarschot Elisabethlaan 103, 3200 Aarschot T +32 (0) 16 56 97 05 E toerisme@aarschot.be www.toerismeaarschot.be Toerisme Diest Koning Albertstraat 16A, 3290 Diest. T +32 (0) 13 35 32 74 E toerisme@diest.be www.toerismediest.be Bezoekerscentrum Rufferdinge Molenbergstraat 4, 3400 Landen T +32 (0) 11 88 34 68 E diensttoerisme@landen.be www.landen.be Bezoekerscentrum Hagelandse wijn Kerkstraat 16, 3111 Wezemaal T +32 (0) 16 61 64 40 T +32 (0) 16 61 64 15 (Vrijetijdscentrum Mena) E toerisme@rotselaar.be www.rotselaar.be
Dienst Toerisme Scherpenheuvel-Zichem Basilieklaan 16, 3270 Scherpenheuvel-Zichem T +32 (0) 13 77 20 81 E toerisme@scherpenheuvel-zichem.be www.scherpenheuvel-zichem.be Dienst Toerisme Tienen Grote Markt 4, 3300 Tienen T +32 (0) 16 80 56 86/87 E toerisme.tienen@skynet.be www.tienen.be
Zin om te fietsen? Dankzij de fietsnetwerkkaart Vlaams-Brabant kan je eindeloos knooppunten combineren.
Gratis gidsen Gratis publicaties te verkrijgen in de toeristische infokantoren.
Dienst Toerisme Zoutleeuw Lakenhalle Grote Markt, 3440 Zoutleeuw T +32 (0) 11 78 12 88 E toerisme@zoutleeuw.be www.zoutleeuw.be Bezoekerscentrum Horst en Hageland Kasteel van Horst Horststraat 28, 3220 Sint-Pieters-Rode T +32 (0) 16 62 33 45 E kasteel.horst@herita.be www.herita.be De Tuinen van Hoegaarden Houtmarkt 1, 3320 Hoegaarden T +32 (0) 16 76 78 43 E detuinenvanhoegaarden@telenet.be www.gemeentehoegaarden.be Toerisme Hageland T +32 (0) 16 31 18 60 E info@toerismehageland.be www.toerismehageland.be
www.meetingleuven.be Meeting Leuven, uw aanspreekpunt voor meetings, incentives, congressen en events in Vlaams-Brabant.
online enquête
OP STAP IN VLAAMS-BRABANT, WAT VIND JIJ ERVAN?
ee doe min en w ng nachti
een over twv.
150 €
Toerisme Vlaams-Brabant wil graag weten hoe je je verblijf of uitstap in Vlaams-Brabant hebt ervaren. Heb je ervan genoten of denk je aan concrete verbeterpunten? Deel ons je bevindingen en/of tips mee via: www.toerismevlaamsbrabant.be/peiling
De online enquête neemt slechts 5 minuten van je tijd in beslag en bovendien maak je maandelijks kans op een cadeaubon t.w.v. 150 euro voor een verblijf in Vlaams-Brabant.
Scan deze code en surf naar de mobiele website. Wil je geen nummer missen van het Hageland en Groene Gordel Magazine? Teken dan in op toerismevlaamsbrabant.be/abonnement
Alle publicaties zijn ook verkrijgbaar via www.toerismevlaamsbrabant.be/publicaties
www.verliefdopvlaamsbrabant.be