Toerisme vlaams-brabant Het belang van toerisme in het Hageland en de Groene Gordel
Monique Swinnen
Gedeputeerde - voorzitter Toerisme Vlaams-Brabant
Voorwoord Het toerisme in Vlaams-Brabant is er de laatste jaren sterk op vooruitgegaan. Zowel de vraag als het aanbod zijn de voorbije jaren fors toegenomen. Toerisme is wereldwijd één van de sterkst groeiende economische sectoren en levert ook in Vlaams-Brabant een aanzienlijke bijdrage aan de lokale economie. Het toerisme in Vlaams-Brabant genereert jaarlijks meer dan 1,6 miljoen overnachtingen en is goed voor ongeveer 5% van de totale tewerkstelling. Toerisme Vlaams-Brabant heeft de voorbije legislatuur sterk geïnvesteerd in het aanleggen en onderhouden van de recreatieve routes waardoor nu heel wat bezoekers naar onze regio’s komen om te fietsen, te wandelen of paard te rijden. Verder werd er ook een duidelijke lijn uitgestippeld om de regio’s te profileren en zo de promotie verder uit te bouwen. In deze publicatie geven we een overzicht van het toerisme in Vlaams-Brabant met enkele kerncijfers die het economisch belang aantonen. Deze goede cijfers zijn natuurlijk niet alleen aan Toerisme Vlaams-Brabant te danken, maar wel aan de volledige toeristische sector, door de goede ontvangst bij de diensten voor
toerisme, door de gastvrijheid en kwaliteit van onze logiesuitbatingen, door de aantrekkingskracht van de musea en attracties, door de mooie landschappen en de vele bezienswaardigheden die onze regio’s te bieden hebben, maar vooral door de goede samenwerking en het enthousiasme van alle partners binnen de toeristische sector. Bedankt hiervoor en laat ons samen deze stijgende cijfers de komende jaren verderzetten. Tot binnenkort. Monique Swinnen Gedeputeerde - voorzitter Toerisme Vlaams-Brabant
vragen of meer info? Toerisme Vlaams-Brabant via toerismecijfers@vlaamsbrabant.be
toerisme IS ECONOMIE 0 20
30
40
Hageland
50 2011
10 60
70
20 80
30 90
40
50
60
70
80
90
100
100
2010 Groene Gordel
2011 2010
Hageland gekend Groene Gordel gekend
Hageland gekend Groene Gordel gekend Ongekend
Ongekend
Bron: Imago-onderzoek WES 2010 en 2011
Imago en typerende kenmerken De naamsbekendheid van zowel het Hageland als de Groene Gordel gaan in stijgende lijn. De naamsbekendheid van het Hageland is groter dan de Groene Gordel, niet onlogisch gezien de Groene Gordel een relatief nieuwe regio is.
WIST JE DAT? ECONOMIE
De bruto toegevoegde waarde van de toeristische industrie in Vlaanderen 12,2 miljard is, wat 5% is van de totale economie? 235.465 mensen in de Vlaamse toeristische sector werken? (6,7% van het totaal). Voor Vlaams-Brabant waren dit in 2010 11.389 loontrekkenden en 6.658 zelfstandigen.
typerende aspecten hageland (score op 4)
Wandelen 3,5/4 Landschappen 3,5/4 Fietsen 3,4/4 Bloesems 3,3/4 Historische stadjes 3/4 Wijn 2,9/4
typerende aspecten groene gordel (score op 4)
Fietsen 3,5/4 Parken en tuinen 3/4 Brabants Trekpaard 3/4 Geuze 2,9/4 Kastelen 2,9/4 Bruegel 2,5/4
Toerisme ook enkele neveneffecten heeft? Het is natuurlijk niet alleen economisch, maar het heeft ook een sociale rol: toerisme is laagdrempelig, het brengt mensen samen en het kan zorgen voor zowel een geestelijke als een fysieke verrijking. Toerisme ook een dynamiserend effect heeft? Het is erg identiteitsbevorderend waarbij de positieve uitstraling van een toeristische streek investeringen van andere sectoren aantrekt.
WIST JE DAT?
WIST JE DAT?
DAGTOERISME
digitaal
82% van de Vlamingen minstens 1x per jaar op daguitstap gaat, waarvan 25% minstens 1x per maand?
58% van de Nederlandstalige recreatieve toerist in Vlaanderen zich voor vertrek online informeert, terwijl dit in 2005 nog maar slechts 25% was?
Meer dan 1 op 2 koppels 50+ is en de vriendengroepen gemiddeld jonger zijn?
De website van Toerisme Vlaams-Brabant online is sinds begin juli 2010? Sindsdien werd onze webstek 612.300 keer bezocht en stijgt het aantal bezoeken jaar na jaar.
18% van de daguitstappen in groep gebeurt? 3/4 met de auto en 14% met de trein vertrekt? 1/3 op voorhand geen info raadpleegt?
Het webbezoek piekt na specifieke marketingacties en na uitgifte van fiets- en/of wandelpublicaties?
De gemiddelde besteding € 37,9 is per persoon per daguitstap?
Er in 2012 gemiddeld 25.820 bezoeken waren per maand? Ongeveer 8% van de bezoekers via een mobiel platform surft (tablet, smartphone,…)?
Bron: Pilootonderzoek naar de daguitstappen van de Belg
Evolutie aantal bezoekers website www.toerismevlaamsbrabant.be
De populairste pagina’s wandelen, fietsen, publicaties en logeren zijn?
40 000
Aantal bezoekers
35 000 30 000
9% onze url rechtstreeks intypt, 22% onze site vindt via een link op andere sites 69% op onze site Totaal bezoekerskomt 2011 terecht via zoekmachines (Google, Yahoo, AlTotaal bezoekers 2010 tavista,…)?
25 000
Totaal bezoekers 2012
20 000 15 000 10 000
evlaamsbrabant.be 5 000
Totaal bezoekers 2012 Totaal bezoekers 2011
December
Oktober
Totaal bezoekers 2010
December
Oktober
November
September
Juli
Augustus
Mei
Juni
April
Maart
Januari
Februari
0
November
September
Elke bezoeker gemiddeld 4,6 pagina’s bekijkt per bezoek?
Dat Nederlanders met 12.751 unieke bezoekers de grootste groep buitenlanders zijn die onze site bezoeken? Op ruime afstand volgen Duitsers (2.140) en Britten (1.270).
VERBLIJFSTOERISME IN HET HAGELAND
Evolutie overnachtingscijfers Hageland 50 000
Aantal overnachtingen
45 000 40 000 35 000 30 000
2009
25 000 20 000
2010
15 000
2011
10 000
2012
5 000 0
Duidelijke toeristische bestemming met een piek in het hoogseizoen. Constante stijging sinds 2009 (30.000 extra overnachtingen sinds 2009 wat een toename is van bijna 28%, terwijl Vlaanderen ‘slechts’ met 8,5% stijgt over dezelfde periode). Aandeel zakelijke overnachtingen stijgt jaarlijks, tot 11% in 2011 wat duidt op een stijgend belang van de meetingindustrie voor Vlaams-Brabant. 2012 bijna het topjaar van 2011 evenaart.
December
November
Oktober
September
Augustus
Juli
Juni
Mei
April
Maart
Februari
Januari
Bron: Voorlopige cijfers FOD Economie
Het aantal logiesuitbatingen in het Hageland is gestegen van 84 in 2007 naar 117 in 2011 (stijging van 39%) door de komst van een aantal nieuwe hotels, vakantiewoningen en gastenkamers.
VERBLIJFSTOERISME IN DE GROENE GORDEL
Evolutie overnachtingscijfers Groene Gordel Aantal overnachtingen
160 000 140 000 120 000 100 000 2009
80 000
2010
60 000
2011
40 000
2012
20 000 0 December
November
Oktober
September
Augustus
Juli
Juni
Mei
April
Maart
Februari
Januari
Bron: Voorlopige cijfers FOD Economie
Duidelijk een vlakkere curve wat duidt op een combinatie van zakelijke en recreatieve toeristen.
In de Groene Gordel zijn er 13 ondernemers bijgekomen die een logiesuitbating hebben opgestart. Dit is een stijging van 160 in 2007 naar 173 in 2011 (+8%). Ook hier zijn dit vooral hotels, gastenkamers en vakantiewoningen.
Het zakentoerisme zorgt voor een goede bezetting tijdens minder toeristische periodes, wat een spreiding van het toeristisch seizoen betekent. Constante stijging sinds 2009 (112.000 extra overnachtingen sinds 2009 wat een toename is van meer dan 10%, terwijl Vlaanderen ‘slechts’ met 8,5% stijgt over dezelfde periode). 2012 is voor de Groene Gordel het beste jaar tot op heden. De Groene Gordel heeft een groter aantal overnachtingen dan het Hageland, mede dankzij de meetingindustrie waarvan het aandeel ondertussen is gestegen tot 37% in 2011. De nabijheid van Brussel, Leuven en de luchthaven maakt de Groene Gordel extra aantrekkelijk als congreslocatie.
wandelen 3 wandelnetwerken: • • • • • •
1.200 km eind 2013 gerealiseerd 2010-2013 naar schatting 12.000 bordjes (10 per km) 2.000 houten palen 198 peters en meters 500 meldingen per jaar i.v.m. bewegwijzering
175 Wandellussen • • • • • •
1.500 km gerealiseerd voor 2006 naar schatting 7.500 bordjes (5 per km) 1.500 metalen palen (1 per km) 330 peters en meters 100 meldingen per jaar i.v.m. bewegwijzering
Aantal km wandelroutes in Vlaams-Brabant 3 500 3 000 2 500 2 000 Aantal km lussen
1 500
Vlaams-Brabant
Aantal km netwerk
1 000
Totaal aantal km wandelroutes
500 0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Aantal km lussen Aantal km netwerk Totaal aantal km wandelroutes
2008 2009 2010 2011 2012
Totaal aantal km ruiterroutes 800
PAARDRIJDEN
700 600 500
• • • • • •
670 kilometer 13 ruiter- en menroutes Totaal aantal km ruiterroutes 24 overzichtsborden 800 13 vergunde logies waar paarden welkom zijn 13 cafeetjes uitgerust met bindbalk voor paarden 700 3.574 downloads van ruiterroutes in 2012 600 500
400
Totaal aa
300 200 100 0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
400 300 200 100 0
Totaal aantal km ruiterroutes
GROENE GROENE GORDEL GORDEL LEUVEN
HAGELAND
FIETSEN fietsnetwerk: • • • • • •
1.800 km bewegwijzerd netwerk gerealiseerd 2006-2010 18.000 bordjes (10 per km) 3.600 metalen palen (2 per km) 111 peters en meters 740 meldingen per jaar i.v.m. bewegwijzering
Fietslussen • • • • • • •
23 fietslussen gerealiseerd voor 2006 1.050 km naar schatting 3.150 bordjes (3 per km) 1.050 metalen palen (1 per km) 80 peters en meters 660 meldingen per jaar i.v.m. bewegwijzering
Aantal km fietsroutes in Vlaams-Brabant 3 000 2 500 2 000 1 500 Aantal km lussen Aantal km netwerk
1 000
Totaal aantal km fietsroutes 500 0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
dagtoerisme Dagtoerisme zorgt voor een belangrijke economische meerwaarde en een spreiding van het toeristisch seizoen. Hieronder de belangrijkste activiteiten die Belgische dagtoeristen ondernemen in onze regio’s. 0%
10%
0%
Groene Gordel Hageland
15 10% 17 15
Groene Gordel
17
Hageland
20%
30%
9 20%
9
40%
21 30% 16
21
16
40% 14
50%
60%
13 50%
13
70%
60% 21
14
19
19
70%
21
cultuur- en erfgoedzoeker
natuurliefhebber
funattractiebezoeker actieve wandelaar
funshopper actieve fietser
stadsbezoeker cultuur- en erfgoedzoeker
kustbezoeker natuurliefhebber
stadsbezoeker
100%
14 90%
75
16
actieve fietser
funshopper
7 80%
16 4
actieve wandelaar
funattractiebezoeker
90%
80% 4
3
5
100%
147 3
7
bezoeker evenement
bezoeker evenement
kustbezoeker
Activiteiten in de groene gordel Ontspannen via wellness Wandelen Bezoeken van groene recreatieve domeinen Bijwonen muzikaal evenement (concert)
Activiteiten in het hageland Bijwonen muzikaal evenement (festival) Wandelen Bezoeken van stadjes Bezoeken van religieuze gebouwen Bekijken van erfgoed en monumenten Bezoeken van groene, recreatieve domeinen Fietsen
Bron: Pilootonderzoek naar de daguitstappen van de Belg
Gastronomische uitstap Fietsen Bezoeken van parken en tuinen
verblijfsTOERISME Verblijfstoeristen kiezen vaak voor dezelfde activiteiten als dagtoeristen. Hieronder de voornaamste activiteiten van de recreatieve verblijfstoerist in het Hageland en de Groene Gordel.
Activiteiten in de groene gordel Activiteiten in het hageland
Wandelen Fietsen Wellness (massage, sauna,‌)
Fietsen Wandelen Streekgastronomie Relaxen
Natuurbeleving Bezoeken van erfgoed en musea Bezoeken van vrienden en familie Bezoeken van terras/cafĂŠ
Bezoeken van erfgoed en musea Natuurbeleving Bezoeken van vrienden en familie
Bron: Onderzoek naar de recreatieve verblijfstoerist in Vlaanderen
WAT ALS? Er 17.689 fietskaarten werden verkocht in 2012. En ‘slechts’ 37% van de fietsers een fietskaart hebben. En een fietskaart minstens 3 jaar meegaat. En 85% van de netwerkfietsers minstens 5 keer per jaar gaan fietsen. En ze dat doen met gemiddeld 2 personen. En ze € 9,94 per persoon uitgeven per dag.
Dan kom je op € 8.598.021,5 die fietsers uitgeven in Vlaams-Brabant. En 87% van deze uitgaven gaat naar de horeca op en langs het netwerk. Dit is dan natuurlijk alleen maar van diegenen die gebruik maken van de knooppunten…
Attractie top 10 Vlaams-Brabant
WAT ALS?
1. Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw, Scherpenheuvel
Er in 2011 1.589.607 overnachtingen waren in Vlaams-Brabant, waarvan 756.567 met ontspanning als doel (dus geen zakentoeristen).
2. Provinciedomein Huizingen, Huizingen
En 451.749 daarvan Nederlandstalig zijn (Nederland en België).
3. Provinciedomein Kessel-Lo, Kessel-Lo
En de Nederlandstalige, recreatieve verblijfstoerist gemiddeld € 75,52 spendeert per nacht en per persoon.
4. Huis van de toekomst (Living Tomorrow), Vilvoorde 5. Koninklijk Museum Midden-Afrika, Tervuren 6. Nationale Plantentuin van België, Meise 7. Provinciedomein Halve Maan, Diest 8. Museum M, Leuven 9. Provinciedomein Het Vinne, Zoutleeuw 10. Kasteel van Gaasbeek, Gaasbeek Bron: Attractiebarometer Toerisme Vlaanderen
Dan kom je op € 34.116.084 die in 2011 werd gespendeerd, waarvan • € 18.106.100 (54%) gaat naar de logiessector • € 11.262.103 (33%) gaat naar maaltijden en drank • € 2.276.815 (7%) gaat naar shopping • € 1.147.442 (3%) gaat naar transport op de bestemming • € 323.625 (3%) gaat naar recreatie en andere uitgaven
Tevredenheid toeristen Het toerisme in Vlaams-Brabant neemt niet alleen toe, ook de tevredenheid bij de toeristen is zeer hoog.
Gemiddelde tevredenheid toerisme in Vlaams-Brabant (score op 10) 8,1
Toeristische informatie
8,0
Restaurants en cafĂŠs 7,2
Ruiternetwerk
8,2
Wandelnetwerk
8,0
Fietsnetwerk
8,1
Ontvangst Vlaams-Brabanders 7,6
Recreatiemogelijkheden
8,0
Culturele bezienswaardigheden
8,4
Landschap en natuur
8,3
Algemene tevredenheid 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Bron: Online opiniepeiling Toerisme Vlaams-Brabant
“Gastvrije streek met vriendelijke mensen! Ook de fietspaden voldeden aan onze wensen! Culinair kwamen we volledig aan onze trekken, zodat we tegen onze zin veel te vroeg moesten vertrekken...”
“Een streek waar we zeker teruggaan! Veel groen, mooie landschappen, gastvrije en vriendelijke mensen, lekker eten...”
“Een groene streek met veel afwisseling: waterlopen, steden, bossen, weiden, holle wegen, velden... En een stukje cultuur is nooit ver weg!”
“Verscheiden. Afwisselend. Van algehele stilte tot studentenrumoer. Brede waaier van culturele mogelijkheden. En gastronomisch zeker niet te onderschatten met speciale pluspunten voor de biervariëteit.”
“Prachtige landschappen, vriendelijke mensen, uitzonderlijk wandelnetwerk en gastronomisch een hoogvlieger.”
Trends binnen toerisme
Internet neemt toe en is nu ook mobiel Toeristen zoeken en boeken online Toeristen zijn op zoek naar een betekenisvolle beleving Stijgende aandacht voor gezondheid / wellness Toenemende verstedelijking zorgt voor een grotere nood aan ontstressen Groeiend consumentenbewustzijn omtrent duurzaamheid Belang van themavakanties (fietsen, wandelen, gastronomie, wellness..) neemt toe
Onderhoud en kwaliteitsbewaking van recreatieve routes Bestaande toeristische producten versterken en economisch valideren Ontwikkelen van nieuwe toeristische producten met een bovenlokale aantrekkingskracht Verder promoten van verblijfstoerisme Versterken van de meetingsector Versterken van de band met de toeristische sector (logies, attracties, musea, restaurants en cafĂŠs, toeristische infokantoren, gemeenten en anderen) Focus op het economisch belang door het aantrekken van externe bezoekers
Uitdagingen Toerisme VlaamsBrabant
Hageland en Groene Gordel in een nieuw kleedje
www.toerismevlaamsbrabant.be