Wel. Magazine 04 by Monique Swinnen

Wel

magazine

VlaamsBrabant

België – Belgique P.B. – PP 3000 Leuven Masspost BC 31991

Dossier • Investeren in handicap Het vereffeningsfonds • Nut bewezen Thuiszorg • Vroegdetectie psychose

Provinciaal informatieblad voor de welzijnssector • juli-augustus-september 2011 Verschijnt vier keer per jaar • P911755 • Dienst Welzijn Provincieplein 1, 3010 Leuven

in dit nr 04 kort

12 focus op thuiszorg

Songfest www.dottie.be Vrijwilligers gezocht

Verwenzorg groot succes Mantelzorg investeert in e-communicatie

06 dossier

14 het Wereldje Wel

Buurthuis Ommekaar vecht tegen verdoken armoede

Handicap

09 praktisch Wie krijgt subsidie bijzondere jeugdbijstand?

10 in de kijker

Het vereffeningsfonds

15 agenda 16 als ik baas was... Mensen uit deÂ welzijnssector over hun wensen en dromen

â&#x20AC;&#x153;

Dat we voor sommige diensten op of boven het Vlaamse gemiddelde zitten, betekent niet dat er geen tekorten meer zijn Petra Vanoppen provinciale cel personen met een handicap

Welkom Beste Vlaams-Brabander Dit nummer staat in het teken van personen met een handicap. Een sector waar wij als provincie blijvend op inzetten. De laatste tijd zit er heel wat beweging, met de evolutie naar meer inclusie en meer zorg op maat. Het proefproject met de Diensten Inclusieve Ondersteuning is daar een mooi voorbeeld van.

dossier

verwenzorg

Tateren

met baby’s en peuters In het najaar start “Tatertaal” een reeks vormingen

voor begeleiders van kinderdagverblijven en onthaalouders. Tatertaal is een project waarbij alles draait om het talig prikkelen van kinderen in het kinderdagverblijf of bij de onthaalmoeder. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het Tatertaalhuis, op maat gemaakt spelmateriaal dat kinderen uitnodigt om de wereld via taal te verkennen. In deze vormingsreeks ontdekken begeleiders hoe ze het Tatertaalhuis kunnen gebruiken om baby’s en peuters taalvaardiger te maken. Ze leren tot welk taaltype ze zelf behoren – de ene is een spraakwaterval terwijl een ander introverter is – en ontdekken zo welke taalhouding ze hanteren ten opzichte van kinderen. De deelnemers mogen het materiaal meenemen en zelf uitproberen, waarna een evaluatie volgt van hun bevindingen. De vorming en het lenen van materiaal zijn gratis.

Meer info: www.vlaamsbrabant.be/tatertaal.

Maar er zijn ook uitdagingen. Net als op andere vlakken in de welzijnssector heeft onze provincie een achterstand in te halen op het gebied van infrastructuur en beschik bare plaatsen. De Vlaamse overheid tekent hiervoor een uitbreidingsbeleid uit. Van onze kant moedigen wij investeringen aan. Zo willen we de voorzieningen alle kansen geven om in heel Vlaams-Brabant een evenwichtig zorgaanbod uit te bouwen. Ook de voorzieningen in de bijzondere jeugdbijstand willen we niet vergeten. Meer hierover leest u in de rubriek Praktisch. Voorts hebben we aandacht voor het vereffeningsfonds, dat jongeren die straf bare feiten hebben gepleegd, de kans geeft om het via vrijwilligerswerk goed te maken. We gaan ook langs bij het buurtcentrum Ommekaar, dat al meer dan twintig jaar de strijd voert tegen verdoken armoede. In de thuiszorg gaan we dieper in op de vroegdetectie van psychoses: een techniek die veel onheil kan helpen voorkomen. Ik wens u veel leesplezier.

Monique Swinnen gedeputeerde welzijn

Wel. magazine is een driemaandelijkse uitgave van de

provincie Vlaams-Brabant met nieuws uit en voor de welzijnssector. • Redactie en realisatie: Jansen & Janssen, www. jaja. be • Verantwoordelijke uitgever: Marc Collier, provinciegriffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven • Redactiecontact: wel@vlaamsbrabant.be • Wel.magazine wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier. Etikettering en verzending gebeuren in samenwerking met een beschutte werkplaats. Hebt u ideeën om het blad nog beter te maken? Voorstellen voor een artikel, initiatieven die u in het zonnetje wilt zetten? Laat het ons gerust weten op wel@vlaamsbrabant.be, en we gaan ermee aan de slag!

kort

0800-15045 Voor personen met een handicap en hun omge-

ving heeft de provincie het gratis nummer 0800-15045 in het leven geroepen. Heeft u concrete vragen rond wonen, werk, dagactiviteiten, financiële steun of zorg? De mensen van het 0800-nummer informeren u over de mogelijkheden, brengen u in contact met mensen en diensten die u verder kunnen helpen, en verwijzen u door naar instanties die uw aanvraag registreren. Dat laatste is belangrijk, want registratie is verplicht om op termijn terecht te kunnen in een voorziening erkend door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH).

GRATIS

Als uw vraag wat uitgebreider moet worden bekeken, brengen de 0800-medewerkers u in contact met een dienst Trajectbegeleiding. Indien nodig, komt iemand van die dienst bij u aan huis om samen een oplossing te zoeken. Ook die dienst is volledig gratis.

Meer info: 0800-15045 Nieuwe openingsuren: Elke werkdag van 9 tot 12.30 uur, en op maandag-, dinsdag- en donderdagnamiddag van 13 tot 15.30 uur. E: puzzel@handicap-ambulant.be.

Songfest-winnaars op Vlaamse Begin mei werd in de Hasseltse Grensland-

hallen de finale gehouden van Songfest, het songfestival voor personen met een verstandelijke beperking en uit de geestelijke gezondheidszorg. 1100 toeschouwers zagen hoe Oost-Vlaming Gregory Platinck de overwinning behaalde met zijn rapnummer ‘Niet alleen’. Op de gedeelde tweede plaats eindigden Special Proud uit Vlaams-Brabant met ‘Leef’ en de Antwerpenaars van Condos met ‘Meisje aan de hand’.

H GEZOC

Youth At Risk zoekt vrijwilligers YAR is een programma voor jongeren tussen 15 en 21 jaar met een combinatie van problemen rond criminaliteit, opleiding en tewerkstelling, relatieopbouw, gedragsproblemen en verantwoordelijkheidsbesef. YAR wil jongeren laten ervaren dat ze vanuit hun eigen verantwoordelijkheid keuzes kunnen maken waardoor nieuwe mogelijkheden zich aandienen. Een belangrijk element van YAR is de inzet van vrijwilligers. Voor de jongeren is het van belang dat ze zien dat er volwassenen zijn die

De organisatoren van dit songfestival streven naar volledige inclusiviteit. Ze willen de kwaliteit van de artiesten naar zo’n hoog niveau brengen dat zij in het reguliere muziekcircuit kunnen doorbreken. Vanuit die ambitie was het Songfest ook deze keer van een professionele omkadering voorzien, met in de jury grote namen als Bart Peeters, Jo Lemaire en Barbara Dex. De komende maanden zullen de drie winnaars alvast te zien zijn op diverse Vlaamse podia,

zich onvoorwaardelijk en belangeloos inzetten voor hen. De vrijwilligers worden hierin begeleid en ondersteund door de professionele hulpverleners. In voorbereiding op hun taak nemen vrijwilligers deel aan een trainingsweekend.

Geïnteresseerd? Ga naar www.yarvlaanderen. be of neem contact op met: Michael Francken, Programmaverantwoordelijke Vlaams-Brabant, michael. francken@yarvlaanderen.be

Gespot

www.dottie Voor personen

met een beperking is het niet altijd makkelijk om nieuwe mensen te leren kennen. Nochtans hebben ook zij, net als iedereen, nood aan liefdevolle relaties en hechte vriendschappen. De nieuwe vriendschapswebsite Dottie kan het ijs sneller helpen breken. Dottie wil een plaats zijn waar mensen met een beperking de kans hebben om andere mensen te leren kennen. Waar ze openhartig kunnen praten met andere leden, die begrijpen hoe zij zich voelen en wat zij ervaren.

Welgeteld

129.000 129.000 van de 1,07 miljoen

Vlaams-Brabanders zijn van nietBelgische origine. Ruim de helft van hen is afkomstig uit een ander EU- land. Dat blijkt uit een studie die de provincie uitvoerde om een beter zicht te krijgen op de minderheden in onze provincie. In het rapport vallen nog meer interessante vaststellingen te lezen. Zo is de bevolking van nietBelgische origine opvallend jonger dan de Vlaams-Brabanders die

als Belg geboren zijn. Bijna 40% van deze 129.000 mensen heeft in de loop van zijn of haar leven de Belgische nationaliteit aangenomen. Bovendien is deze groep geografisch ongelijk gespreid over de provincie.

Meer info: Het volledige dossier en een samenvatting ervan leest u op www.vlaamsbrabant.be/ dossierminderheden

weides waaronder Sphinxfestival en wellicht ook Pukkelpop en Driesrock in Elewijt.

Meer info: www.songfest.be

Subsidie

Hogere subsidies dagopvang voor ouderen

Dagopvang is een waardevolle dienstverlening

.be Dottie is enkel gericht op leden met beperkingen of aandoeningen vanaf 14 jaar. Om de kwaliteit van het forum te garanderen, worden de profielen en foto’s eerst gecontroleerd vooraleer ze worden geactiveerd. Ook wordt een kleine bijdrage gevraagd. Dat moet ervoor zorgen dat alleen mensen die het serieus menen zich registeren.

voor ouderen die nog thuis wonen: het biedt een verzetje aan zowel de oudere als de mantelzorger, haalt de drempelvrees weg voor professionele opvang en voorkomt sociaal isolement van zowel de oudere als de mantelzorger. Daarom heeft de provincie beslist om haar subsidies voor nieuwe dagopvanginitiatieven aan te passen. Nieuwe lokale dienstencentra en dagopvangcentra krijgen een investeringssubsidie voor infrastructuurwerken, uitrustingskosten en/of rollend materieel. De subsidie voor de dagverzorgingscentra is verhoogd sinds 20 juni. Ook kleinschalige buurtgerichte projecten voor 65-plussers, zoals een sociaal restaurant, kunnen projectsubsidies krijgen.

Meer info: www.vlaamsbrabant.be/subsidies, rubriek welzijn en gezondheid.

DOSSIER • Handicap

De achter weg w

ie het dossier diagonaal leest, zou tot de conclusie kunnen komen dat Vlaams-Brabant alvast in het aanbod aan woonondersteuning en dagbesteding voor personen met een handicap niet al te veel problemen heeft. Vooral het aanbod van ambulante diensten als pleegzorg, thuisbegeleiding en begeleid wonen ligt op of boven het Vlaamse gemiddelde. Ook het aanbod voor zelfstandig wonen en tehuiswerkenden ligt hoger dan het Vlaamse gemiddelde.

Tekorten

Het steunpunt sociale planning van de provincie heeft een dossier handicap uitgebracht dat de volledige sector in kaart brengt. Het dossier geeft knelpunten en uitdagingen, en biedt ook een overzicht van de provinciale beleidsimpulsen.

‘Toch kunnen we niet op onze lauweren rusten’, zegt Petra Vanoppen van de provinciale cel personen met een handicap. ‘Dankzij het uitbreidingsbeleid van de Vlaamse overheid zijn er de voorbije jaren inderdaad nieuwe plaatsen bijgekomen. Maar het werk is zeker nog niet af: in heel Vlaanderen is er nog altijd nood aan extra plaatsen. Dat we voor sommige diensten op of boven het Vlaamse gemiddelde zitten, betekent niet dat er geen tekorten meer zijn.’ Voor de residentiële sector, met vooral de dagcentra en de semi-internaten, blijft

DOSSIER • Handicap

standen werken “

onze regio bovendien ver onder het Vlaamse gemiddelde. ‘De laatste jaren is er weliswaar een trend om zoveel mogelijk naar ambulante zorg te gaan, maar bijvoorbeeld nursingtehuizen voor de zwaar zorgbehoevenden zullen nodig blijven. Als provincie hebben we zelf ook een provinciaal impulsprogramma ontwikkeld om de sector te ondersteunen.’

Dat we voor sommige diensten op of boven het Vlaamse gemiddelde zitten, betekent niet dat er geen tekorten meer zijn.

Regionale verschillen De noden zijn overigens niet voor de hele provincie dezelfde. ‘Het arrondissement Halle-Vilvoorde blijft ver onder het Vlaamse gemiddelde voor nursing en heeft ook voor OBC-plaatsen (Observatie- en Behandelingscentra) een duidelijke achterstand. Voor het arrondissement Leuven is er dan weer geen specifiek aanbod van kortopvang.’ Tot slot blijkt niet alleen het aanbod, maar ook de zorgvraag ongelijk verdeeld over de provincie. ‘Voor elke zorgvorm heeft

Halle‑ Vilvoorde minder zorgvragen dan Vlaanderen. Speelt het een rol dat Franstaligen misschien minder geneigd zijn om een beroep te doen op de Vlaamse voorzieningen? Of trekt het beperkte aanbod ook de vraag naar beneden, bijvoorbeeld doordat mensen weten dat er in de buurt sowieso geen residentiële opvang is? Dat zal verder onderzoek vergen.’

Provinciale impulsen De provincie is in elk geval niet bij de pakken blijven zitten en voert een actief impulsbeleid om de achterstand van het zorgaanbod gericht weg te werken. ‘Er is natuurlijk het Vlaamse beleid met de VIPA-subsidies, maar die zijn niet gekoppeld aan de grond- en woningprijzen. Omdat die in Vlaams-Brabant vaak erg hoog liggen, komt de provincie tussen met een extra subsidie voor verbouwingen of nieuwbouw, en met een subsidie voor uitrustingskosten.’ Boven op de investeringssubsidie geeft de provincie een impulssubsidie van 30.000 euro voor infrastructuurwerken aan (semi)residentiële voorzieningen die zich op een nieuwe locatie vestigen. Zo wil de provincie een goed verspreid zorgaanbod stimuleren, dat beter aansluit bij het sociale netwerk van cliënten. Ook de subsidiebedragen zelf werden verhoogd en de indienmogelijkheden zijn uitgebreid. Tot slot zet de provincie ook in op ‘sociale campussen’. ‘Dat zijn plaatsen waar minimaal 3 à 4 organisaties de koppen bij elkaar steken om gezamenlijk, via een aparte beheersstructuur, infrastructuur aan te kopen en/of te verbouwen. Op die manier kunnen de beheers- en secretariaatskosten worden gedeeld.’

Steunpunt sociale planning Het dossier Investeren in handicap is een publicatie van het provinciale steunpunt sociale planning. Dat ondersteunt lokale besturen en organisaties uit de verschillende welzijns sectoren met cijfermateriaal en methodologische ondersteuning, bijvoorbeeld voor ouderenbehoefteonderzoeken. Het steunpunt heeft een statistische databank met een breed gamma van sociaal-economische statistieken op gemeentelijk niveau en brengt regelmatig dossiers uit over specifieke doelgroepen en thema’s in de welzijnssector. Werden vorig jaar onder meer gepubliceerd: • het dossier Minderheden, • het dossier Personen met een handicap in Vlaams-Brabant, • het dossier Ouderen in Vlaams-Brabant, • omgevingsanalyse voor een sociaal beleid in Vlaams-Brabant. De dossiers zijn bijzonder nuttig referentie materiaal. Lokale besturen kunnen ze gebruiken als basismateriaal voor hun beleid en professionelen kunnen er hun strategische beslissingen op baseren voor de toekomst van hun organisaties.

Meer info: Een overzicht van de dienstverlening van het steunpunt is te vinden op www.vlaamsbrabant.be/socialeplanning. U kunt de dossiers downloaden of bestellen via www.vlaamsbrabant.be/publicaties.

DOSSIER • Handicap

Naar meer inclusie In de gehandicaptenzorg is inclusie een hot item: personen met een handicap moeten zoveel mogelijk functioneren in de maatschappij en zoveel mogelijk ‘gewone’, niet-specifieke zorg krijgen. De Diensten Inclusieve Ondersteuning zijn een van de middelen om dat te bereiken.

e term inclusie wordt vaak geassocieerd met mensen die niet langer in een tehuis wonen, maar in een eigen huis, in een gewone woonwijk. Toch volstaat dat op zichzelf niet om van inclusie te spreken. Inclusie betekent ook dat de ondersteuning van de persoon met een handicap een verantwoordelijkheid is geworden van de hele samenleving, en niet alleen van gespecialiseerde diensten of voorzieningen.

DIO Het pilootproject Diensten Inclusieve Ondersteuning (DIO) moet een antwoord bieden op die doelstellingen. De DIO’s zijn een samenvoeging van het vroegere beschermd en geïntegreerd wonen. Ze bieden dus ondersteuning aan mensen met een lage ondersteuningsnood, tot en met cliënten die nu nog opvang krijgen in een tehuis. Voor de eerste groep komt de begeleider meestal eens per week langs, voor de tweede groep is er soms 24-uursondersteuning. De DIO-cliënten wonen in een eigen huis, al dan niet in groep. Ze krijgen niet alleen ondersteuning van opvoeders, maar ook van familie en buurtbewoners en diensten als poetshulp, maaltijddiensten, enzovoort.

Siddharta ‘In de praktijk maakt het DIO-project het mogelijk dat sommige cliënten van onze

leefgroep de stap naar meer zelfstandigheid kunnen zetten’, zegt Liselotte Gijsels van Leefgemeenschap Siddartha. Vroeger zouden de cliënten van Siddharta immers te zorgbehoevend zijn om de stap naar een zelfstandige woonvorm te zetten, nu is het mogelijk om hen meer zorg op maat te bieden. ‘Al moet ik er wel bij zeggen dat het aantal uren dat we aan onze gasten mogen

praktisch.

“

DOSSIER • xxxxx

Mijn cliënten merken het soms zelf niet, maar ze kunnen en durven al veel meer dan vroeger.

besteden, volgens mij te krap is. Het is niet omdat ze niet meer in een leefgroep wonen, dat hun ondersteuningsnood plots gaat dalen. Maar goed, het is nog een proefproject.’ ‘Voor de 4 cliënten die in DIO zijn gestapt, is het in elk geval een hele stap. Ze hebben jarenlang in een leefgroep van 8 mensen samengeleefd en zijn nu op weg naar meer zelfstandigheid. Voorlopig zijn ze wel nog gehuisvest in een gebouw naast de leefgroep, dus in de praktijk zijn de begeleiders nog altijd vlakbij. Maar binnen een paar jaar zullen ze effectief in een huis verderop in het dorp wonen, en dat wordt een hele reis. Misschien goed dat de overgang op die manier wat geleidelijker gaat.’

Opengebloeid Intussen is het project al meer dan een half jaar aan de gang, en de eerste resultaten zijn alvast goed, vindt Liselotte. ‘Mijn cliënten merken het soms zelf niet, maar ze kunnen en durven al veel meer dan vroeger. Als we samen de doelen bekijken die we hadden gesteld, zoals uit winkelen gaan of een uitstapje naar het dorp maken: daar hebben ze vaak al veel van gerealiseerd. Wonderen moet je natuurlijk niet verwachten. Maar de evolutie is in elk geval positief.’

Meer info: www.siddartha.be

Investeringssteun voor de bijzondere jeugdbijstand

Subsidie

Net als andere welzijnssectoren kampt ook de bijzondere jeugdbijstand in Vlaams-Brabant met plaatstekort en een gebrekkige infrastructuur. Door financiële ondersteuning te bieden aan voorzieningen die investeren in meer en betere accommodatie, wil de provincie uitbreiding stimuleren.

e provincie doet dat door verschillende initiatieven in de bijzondere jeugdzorg subsidies te geven. Het gaat om voorzieningen voor residentiële opvang of ambulante begeleiding die een accomodatie aankopen, laten bouwen of verbouwen. Ook voor de eerste inrichting van die ruimte, kan een voorziening rekenen op een financieel ruggensteuntje.

Wie komt in aanmerking? • erkende private voorzieningen, gehuisvest en werkend in Vlaams-Brabant. • door de Vlaamse Gemeenschap gesubsidieerde projecten bijzondere jeugdbijstand • of een samenwerkingsverband vormen met één van bovenstaande initiatieven.

SubsidiEs voor 2011 Voor dit jaar heeft de provincie drie projecten goedgekeurd:

• De Wissel uit Leuven heeft subsidies gekregen (85.000 euro) om het dagcentrum Rizsas in Wezemaal aan te kopen en te verbouwen. Rizsas is een samenwerkingsverband van diverse voorzieningen uit de welzijnssector. • het Onthaal-, Orientatie en Observatiecentrum ‘t Pasrel gebruikt het geld (90.125 euro) om een woning te renoveren voor een nieuwe afdeling in Halle, waar 10 jongeren terecht kunnen; • Sporen vzw uit Heverlee zet een nieuwbouw waar drie afdelingen gehuisvest worden (272.372,50 euro);

Meer informatie Het volledige reglement voor de investeringssubsidie voor voorzieningen in de bijzondere jeugdbijstand vindt u op www.vlaamsbrabant. be/ subsidies.

In de Kijker

“ Positief voor

alle betrokkenen Vereffeningsfonds was Vlaams-Brabantse primeur

Wat als een jongere schade aanricht, maar niet de middelen heeft om de schade te vergoeden? Om die jongeren een kans te geven om hun fouten zelf recht te zetten, is het vereffeningsfonds opgericht. Dat fonds bestaat nu in alle provincies, maar Vlaams-Brabant is de pionier.

et vereffeningsfonds past binnen de procedure van de herstelbemiddeling’, zegt Liesbeth Eggen van de Bemiddelingsdienst Arrondissement Leuven (BAL). ‘Die bemiddeling is niet verplicht: zowel slachtoffer als dader nemen er vrijwillig aan deel. Ze kunnen dan bijvoorbeeld overeenkomen dat de dader de schade, of een deel ervan, vergoedt.’ De schade kan de dader met zijn eigen zakgeld betalen, of door vakantiewerk. Vaak komen de ouders tussenbeide. ‘Maar sommige jongeren hebben die mogelijkheden niet, bijvoorbeeld omdat ze maar moeilijk aan een job kunnen geraken – soms zijn ze daar nog te jong voor – of omdat de familie financiële problemen heeft. In sommige gevallen wil de jongere de schade zelf terugbetalen en niet via de ouders. In dat geval kan het bemiddelingskantoor dat de bemiddeling heeft opgestart, een aanvraag indienen bij het comité vereffeningsfonds. Dat vereffeningsfonds wordt door de provincie en de Vlaamse Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gefinancierd.’

Alle partijen tevreden Als het vereffeningsfonds tussenkomt, kan de jongere een aantal uren vrijwilligerswerk uitvoeren in een non-profitorganisatie met een

humanitair karakter, of een overheidsdienst. Per uur keert het vereffeningsfonds 6,19 euro uit dat naar het slachtoffer gaat. De voordelen zijn duidelijk. ‘Het slachtoffer krijgt zijn schade terugbetaald. Vaak is hij of zij ook tevreden dat de jongere zelf een inspanning wil doen om het goed te maken en dat niet pa of ma betaalt. Het is een vorm van erkenning: er wordt naar het slachtoffer geluisterd.’ ‘Ook voor de jonge daders is het vrijwilligerswerk een goede ervaring. Ze kunnen tonen dat ze hun verantwoordelijkheid niet uit de weg gaan. En ook het vrijwilligerswerk zelf is nuttig: ze kunnen bewijzen dat ze wel degelijk iets in hun mars hebben. Voor de jongere is het soms de eerste ‘werk’ervaring, wat verrijkend is.’

Vrijwilligerswerk Terugbetalen via het vereffeningsfonds is geen gezondheidswandeling, benadrukt Liesbeth. ‘Die 6,19 euro per uur is minder betaald dan een vakantiejob. Soms vindt het slachtoffer het voldoende als de jongere één symbolische dag vrijwilligerswerk doet, maar het kan ook een paar vakanties na elkaar duren voor de schadevergoeding is afbetaald. ’ Welk vrijwilligerswerk ze doen, kunnen de jongeren zelf kiezen. ‘Vaak kiezen ze voor

werk in een dierenasiel. Maar ook een bejaardentehuis, speelpleinwerking, kringloopwinkel of de groendienst van een gemeente komen in aanmerking. Zo hebben we een jongere gehad die een vuurtje had gestookt waardoor een bushokje in de vlammen was opgegaan. Die is gaan werken bij de groendienst van de gemeente en stond erop om na afloop het geld ook zelf aan de burgemeester te gaan overhandigen. Dat werkte louterend voor beide partijen.’ Het gaat dus niet alleen om de zwaardere misdrijven? ‘Het hele spectrum komt in aanmerking. Soms is het iemand die de zijspiegel van een auto heeft afgebroken, en de ouders staan erop dat het kind zelf de schade vergoedt. Maar ook slagen en verwondingen of diefstal komen geregeld aan bod.’

Pionier In Vlaams-Brabant werd het vereffeningsfonds al eind 1991 opgericht. Toen was het nog een plaatselijk project van vzw Oikoten en was het beperkt tot de bemiddelingsdienst Leuven. Zes jaar later werd het fonds overgedragen aan de provincie Vlaams-Brabant en werd het werkingsgebied uitgebreid tot de hele provincie. Ook Nederlandstalige jongeren uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kunnen sindsdien een beroep doen op het fonds. In januari 2000 trad vervolgens de provincie Limburg in het voetspoor van Vlaams-Brabant. Antwerpen volgde in 2002, en een jaar later richtte ook West-Vlaanderen een provinciaal vereffeningsfonds op. Oost-Vlaanderen volgde in 2006, zodat nu elke Vlaamse provincie een vereffeningsfonds heeft. ‘VlaamsBrabant is dus echt wel een pionier!’

Meer info: www.vlaamsbrabant.be/vereffeningsfonds.

De Brief De weg naar het vereffeningsfonds is zeker geen automatisme: de meeste dader-slachtofferbemiddelingen kiezen voor andere manieren om de schade te vergoeden. ‘Bovendien wordt niet elke aanvraag bij het vereffeningsfonds goedgekeurd’, zegt Liesbeth Eggen. ‘Een van de voorwaarden is dat de dader oprecht gemotiveerd is.’ Om dat te bewijzen, moet de dader een brief schrijven naar het comité dat de aanvragen beoordeelt. ‘Sommigen schrijven een epistel van verschillende bladzijden, anderen een kattenbelletje van een paar regels. Maakt niet uit, zolang maar duidelijk hun motivatie blijkt.’

De dader moet die brief ook zelf hebben geschreven, zonder hulp van bijvoorbeeld de ouders. Daarom vraagt het comité ook dat hij handgeschreven is. Is dat eigenlijk nog van deze tijd? ‘Eerlijk gezegd zien we het meestal door de vingers als de brief op de computer getypt is. Maar we krijgen toch nog regelmatig handgeschreven brieven. En dat is niet altijd schoonschrift: soms zitten ze dan met het hele comité over die brief gebogen om toch maar te kunnen ontcijferen wat er precies staat.’

Vroegdetectie van psychose kan levens redden 10% van de mensen bij wie schizofrene psychose vastgesteld wordt, overlijdt binnen de 10 jaar aan zelfmoord. De kans op een zelfmoordpoging ligt tot 40 keer hoger dan bij andere psychiatrische diagnoses. Sprekende cijfers. Door deze aandoening in een vroeg stadium op te sporen, kunnen we levens redden.

l in 2002 werd tijdens de Vlaamse Gezondheidsconferentie gesteld dat we meer zouden moeten inzetten op vroegdetectie, vooral bij doelgroepen waarvan we weten dat het zelfmoordpercentage vrij hoog ligt. Mensen met schizofrene psychose zijn zo’n doelgroep. In Scandinavische en Angelsaksische landen werkt men al jaren met patiënten die een hoog risicoprofiel vertonen voor psychose. Behandelingen door laagdrempelige en multidisciplinaire teams verlagen de kans op een transitie naar psychose significant. Daarom werd in 2004 voor de regio Halle-Vilvoorde het eerste VroegDetectie en InterventiePsychose (VDIP) - team boven de doopvont gehouden. Ondertussen hebben ook Antwerpen, Sint-Niklaas, Leuven, Roeselare/Ieper en Brugge hun VDIP-team.

Eerste lijn vangt veel op In de vroegdetectie van een hoog risicopro-

fiel heeft de eerste lijn een zeer belangrijke taak. Vaak gaat het over jongeren en jongvolwassenen met een zware ontregeling op sociaal, relationeel en/of professioneel vlak, en dat zowel op gedragsmatig als emotioneel gebied. Een psychose begint immers vaak niet van het ene op het andere moment, maar ontwikkelt zich geleidelijk. Dat geeft ons de mogelijkheid om er eerder bij te zijn en dus preventief te werken. Een moeilijkheid is wel dat verschijnselen of veranderingen die mensen ervaren voorafgaand aan een psychose absoluut niet specifiek zijn. Deze verschijnselen/veranderingen komen ook in normale omstandigheden of bij andere aandoeningen voor. Je weet bij deze symptomen van tevoren ook nooit zeker of er een psychose zal ontstaan. De bijgevoegde checklist is dan een handig hulpmiddel. Een totaalscore van 20 of meer, kan een indicatie zijn en is voldoende reden om contact op te nemen met het VDIP-team uit uw regio.

Snelle behandeling is altijd beter Uit onderzoek wordt steeds duidelijker dat elk uitstel van een adequate behandeling van iemand met een hoog risico op psychose grote gevolgen heeft voor de behandelresultaten op korte, middellange en lange termijn. Zelfs wanneer er geen spontane transitie naar psychose gebeurt, zijn het vaak mensen die op verschillende levensvlakken moeilijkheden ondervinden. Enkele gevolgen: • een mogelijke transitie naar psychose • minder snel en volledig herstel na psychose • een verhoogd risico op depressie en suïcide • een negatieve invloed op de psychologische en sociale ontwikkeling • problemen binnen het gezin en de relaties • negatieve invloed op studie en professionele activiteiten • drugsmisbruik en -verslaving • crimineel en gewelddadig gedrag • onnodige ziekenhuisopnames Tot slot nog dit: iedereen kan aan detectie doen. Niet alleen de huisarts of een professionele begeleider, maar ook de thuiszorg en de directe omgeving. Een tijdige detectie kan immers heel wat lijden voor de betrokkene en zijn omgeving besparen.

Meer info: www.vdip.be Bart De Saeger, 0497/43.86.97

focus op THUISZORG

Verwenzorg Checklist Psychoserisico De familie is bezorgd Overmatig alcoholgebruik Druggebruik (ook cannabis) Ruziën met vrienden en familie Meer tijd alleen doorbrengen

1 1 1 1 1

1 PUNT ELK: subtotaal

Slaapproblemen Weinig eetlust Depressieve stemming Slechte concentratie Rusteloos Gespannen of nerveus Minder plezier beleven aan dingen

2 2 2 2 2 2 2

2 PUNTEN ELK: subtotaal

Het gevoel dat mensen je bekijken Dingen voelen of horen die anderen niet kunnen voelen of horen

3 PUNTEN ELK: subtotaal

Betrekkingsideeën (overmatig idee dat zaken met jou te maken hebben) Bizarre overtuigingen Bizarre manier van denken of spreken Ongepaste gevoelsuiting Bizar gedrag of voorkomen Psychose bij familielid (1e graad) plus verhoogde stress of achteruitgang in functioneren

!5 !5

Cliënten keren tevreden terug Thuiszorgers kunnen in hun dagelijkse

hulp heel wat comfortzorg realiseren, maar hoe goed ze het ook willen doen, de verzorging van zwaar zorgbehoevende personen thuis kent ook zijn beperkingen. De accommodatie of de tijd zijn vaak te beperkt. Verwenzorg kan dan een welgekomen oplossing bieden. Hoe werkt het? Lut Huveners van Landelijke Thuiszorg: ‘De verzorgende biedt de cliënten verwenzorg aan en motiveert hen om de mantelzorger mee in het verhaal te betrekken. Belangrijk is dat de thuiszorger met hen meegaat, alles regelt voor hen en er voor zorgt dat ze nadien weer veilig thuis geraken. Inmiddels hebben ruim 600 cliënten al kunnen genieten van een verwendag. De meesten zijn enthousiast en kiezen er na een eerste proefsessie voor om regelmatig naar het, inmiddels vertrouwde rusthuis te gaan om zich eens goed te laten verwennen. De verzorgers spelen hierin een belangrijke rol. Zij weten als geen ander voor welke cliënt de verwenzorg een echte deugddoener is.’

Collega-verwenverzorgenden kunnen de eerste keer heel wat tips geven om van deze dag een echte verwendag te maken. Wat de cliënt echt graag wil, dat weet de verzorgende beter dan wie ook. Zo gaat Gerda na de verwendag als afsluiter steeds een ijsje eten met haar cliënt, terwijl Francka er altijd aan zal denken een weegschaal voor rolstoelgebruikers aan te vragen in De Edelweis. En als Anne met haar cliënt naar St Rochus gaat, springt ze steevast even binnen bij de broer van de cliënt die in het rusthuis verblijft. Allemaal kleine dingen die de verwendag speciaal maken!

Meer info Voor meer info of om een afspraak te maken voor verwenzorg in VlaamsBrabant kunt u terecht bij : www.landelijkethuiszorg.be Lut Huveners Verantwoordelijke Comfortzorg Remylaan 4b, 3018 Wijgmaal T 016 24 49 23

5 5 5

5 PUNTEN ELK: subtotaal

TOTAAL Bij minstens 20 punten of minstens één !-item (ook als < 20 punten): overweeg verwijzing naar gespecialiseerde hulpverlening in jouw regio

Checklist Psychoserisico Naar French, P., Morrison, A.P. (2004)

Provincie ondersteunt e-communicatie voor mantelzorgers Een belangrijke opdracht van

de mantelzorgverenigingen is om mantelzorgers zo goed mogelijk te informeren over alle mogelijke zorgondersteuning. Hoe langer hoe meer gebeurt dat via nieuwe, maar dure informatiekanalen zoals websites en elektronische nieuwsbrieven. Drie mantelzorgverenigingen dienden daarom een project in dat hen in staat moet stellen om websites of elektronische

nieuwsbrieven aan te maken of te verbeteren, of de mogelijkheden te onderzoeken van een online forum. De provincie besliste om deze projecten financieel te ondersteunen.

Meer info: www.onszorgnetwerk.be www.okra.be www.ziekenzorg.be

Het wereldje Wel

Het buurtcentrum Ommekaar in Buizingen (Halle) bestaat al meer dan 20 jaar. In al die jaren zijn de doelstellingen niet veranderd: een laagdrempelig inloophuis bieden om iets te doen aan de vaak verdoken armoede van veel mensen.

luisterend “ Een oor is vaak al veel o

mmekaar werd in 1988 opgericht door de bekende priester Rik Devillé. Sindsdien is het buurtcentrum uitgegroeid tot een indrukwekkend samenwerkingsverband van 50 tot 60 vrijwilligers. Een daarvan is Greta Wellens. ‘Het opzet is eenvoudig’, zegt Greta. ‘We hebben een tweedehandswinkel voor kledij, speelgoed en babygerief, een bibliotheekje, een praatcafé en een verkooppunt van de Wereldwinkel. Op die manier willen we de drempel verlagen om hier binnen te stappen: je kunt hier gewoon iets komen drinken, een babbeltje slaan of iets van de Wereldwinkel kopen – of je kunt hier langsgaan om je hart te luchten als je in de problemen zit.’

Luisteren helpt ‘We richten ons tot iedereen: oud en jong, arm en rijk – het is niet omdat je geld hebt, dat je geen problemen kunt hebben. Iedereen is hier welkom, en alleen maar eens praten kan voor veel mensen al een opluchting zijn. We hebben geen professionele opleiding, maar goed kunnen luisteren is meestal al veel. En de

mensen weten dat we discreet zijn: we gaan niets verdervertellen.’ Praten helpt, maar ook hulpverlening is mogelijk. De bedoeling van het buurtcentrum is immers niet alleen om drempelverlagend te werken, maar ook om iets aan de armoede te doen. De sociaal assistente van Ommekaar staat altijd paraat om mensen te helpen en door te verwijzen. Mensen weten immers vaak niet waar ze recht op hebben of waar ze hulp kunnen vinden. ‘Of ze durven niet direct de stap naar de sociale assistent te zetten. Via Ommekaar kan dat wat makkelijker gebeuren.’

Verdoken armoede Daarnaast biedt Ommekaar ook directe hulp. Gezinnen met een begrenzer op hun elektriciteitsmeter kunnen er de wasmachine gebruiken of een warme douche nemen. ‘En er is natuurlijk de toonzaal. Mensen kunnen daar kleren en allerhande spullen krijgen aan heel democratische prijzen, soms maar 10 cent – maar nooit gratis. Het is ook kwaliteit: de meeste vrijwilligers werken in het sorteer centrum van Ommekaar waar alles gecontro-

“

Als je voorbij de gevels wandelt, zou je het niet zeggen, maar er zijn veel mensen die onze voedselpakketten of kinderkleertjes echt nodig hebben.

leerd wordt wat binnenkomt. Van elke puzzel wordt nagekeken of alle stukjes er nog zijn, en van elk stuk speelgoed wordt getest of het nog werkt.’ Door haar werk aan de kassa en in het praatcafé van Ommekaar heeft Greta in elk geval gemerkt dat er nog altijd heel veel verdoken armoede is. ‘Als je voorbij de gevels wandelt, zou je het niet zeggen, maar er zijn veel mensen die onze voedselpakketten of kinderkleertjes echt nodig hebben. Mensen uit de buurt, en van ver daarbuiten.’

Meer info: www.debodt.be/ommekaar

agenda. 30 juni en 1 juli

Vrijwilligersbeurs Herne Info en inschrijvingen: connie.vandevelde@herne.be

18-22 juli

Speelpleinwerking voor kinderen met een handicap Kessel-Lo Info en inschrijving: griet.reyniers@kvg.be

4 september

DOSSIER • xxxxx

14 september

Scheidingsproces en ex-partnerschap Infosessie Leuven Info en inschrijven: www.descheidingsschool.be

18 september

Vrijwilligersbeurs Steenokkerzeel Info en inschrijvingen: l.g.meeus@skynet.be

De Gordel voor personen met een beperking

19 september

Zaventem Info en inschrijving: alexander.leysen@vlaamsbrabant.be

Sensibiliseringssessie voor leerkrachten rond het thema ‘armoede’ Halle Info en inschrijving: ine.marck@ond.vlaanderen.be

9 september BouJaBaise

Projectendag Bijzondere jeugdbijstand Leuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant. be/ boujabaise

10 september ‘Georges’

Lopke

19 en 20 september Panda

Toneelvoorstelling rond drugpreventie voor leerlingen van de tweede graad secundair onderwijs Asse-Zellik Info en inschrijvingen: gezondheid@vlaamsbrabant.be

Toneelstuk over ouderenmis(be)handeling Boutersem Info en inschrijvingen: ouderen@vlaamsbrabant.be

22 september

11 september

Toegankelijke Open monumentendag Breendonk - Asse Info en inschrijvingen: alexander.leysen@ vlaamsbrabant.be

12, 15, 19, 22, 26 en 29 september Tatertaal

Vorming voor begeleiders in kinderdagverblijven of onthaalouders 12 september: Kortenberg 15 september: Aarschot 19 september: Halle 22 september: Asse 26 september: Bekkevoort 29 september: Geetbets Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/tatertaal

Info en inschrijvingen: www.cavaria.be

25 september ‘Georges’

Toneelstuk over ouderenmis(be)handeling Tienen Info en inschrijvingen ouderen@vlaamsbrabant.be

Najaarsaanbod voordrachten kindbeleid

Panda

3 oktober

26 en 27 september

Vrijwilligers over de grenzen heen

28 september

6 oktober

Trajectbegeleiding voor personen met een handicap Symposium Leuven Info en inschrijvingen: vrijetijd. vlaams-brabant@kvg.be

29 september

Anders ouder worden

Seniorenbeurs

Roosdaal Info en inschrijvingen inge.vanderstappen@roosdaal.be

29 september

LAGO

Voorstelling van het Leuvens Adolescenten en Gezinnen Onderzoek Studiedag Leuven Info en inschrijvingen: http://soc.kuleuven.be/lago

23 september

Therapeutisch werken met cliënten met een beperking Startweekend en 10 opleidingsdagen Landen www.lerenoverleven.org

24 september

Start Roze belweek

Verschillende locaties Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/ opvoedingsondersteuning

Toneelvoorstelling rond drugpreventie voor leerlingen van de tweede graad secundair onderwijs Wemmel Info en inschrijvingen: gezondheid@vlaamsbrabant.be

Panelgesprek Leuven Info en inschrijvingen: www.cera.be

22 september

secundair onderwijs Herent Info en inschrijvingen: gezondheid@vlaamsbrabant.be

Kinderen en echtscheiding Infosessie Leuven Info en inschrijven: www.descheidingsschool.be

29 en 30 september Panda

Toneelvoorstelling rond drugpreventie voor leerlingen van de tweede graad secundair onderwijs Tienen Info en inschrijvingen: gezondheid@vlaamsbrabant.be

Studiedag Leuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/ vrijwilligers

Te Gek

Optocht Karavaan Leuven Info en inschrijvingen: www.sad.be

13 oktober

Van de schoolbank naar de werkbank Provinciale netwerkdag Leuven Info en inschrijvingen: sociale.economie@ vlaamsbrabant.be

20 oktober

De cliënt en zijn netwerk: een present en krachtig samenspel? Studiedag Begeleid wonen Leuven Info en inschrijvingen: anne.bongaerts@ begeleidwonenleuven.be

Surf naar

www.vlaamsbrabant. be/kalender

10 en 11 oktober

voor een uitgebreide agenda met meer informatie over de komende evenementen.

Toneelvoorstelling rond drugpreventie voor leerlingen van de tweede graad

Of surf naar

Panda

www.uitmettoegang.be 15

als ik baas was …

“ Waardering voor de mantelzorg Didier Borremans, mantelzorger

ls ik de baas was zou ik mantelzorgers een kleine vergoeding geven voor de duizenden zorguren die zij vrijwillig op zich nemen. Zes en een half jaar geleden kreeg mijn vriendin een hersenbloeding. Ze hield er er een zware fysieke handicap aan over. Van de ene dag op de andere werd ik verantwoordelijk voor haar welzijn. Toch heb ik er geen seconde aan gedacht om haar in een instelling te plaatsen. Voor mij gaat er niets boven de zorg en de liefde die je in de huiselijke kring vindt. Bovendien… ik zou mijn vriendin geen dag kunnen missen!

Het neemt niet weg dat de honderdduizenden mantelzorgers in Vlaanderen nog meer waardering kunnen gebruiken. Mijn voorstel is om mantelzorg voor alle partijen aantrekkelijker te maken: de overheid kan, als onkostenvergoeding en verlies van inkomsten, mantelzorgers een stukje uitkeren van het budget van professionele opvang. De gebruikers krijgen de persoonlijke aandacht en verzorging van diegene die het dichtst bij hen staat. En de mantelzorgers krijgen erkenning, een sociaal statuut en een compensatie voor de zware financiële, sociale en emotionele belasting.