Wel
12
magazine
België – Belgique P.B. – PP
VlaamsBrabant
3000 Leuven Masspost BC 31991
%PTTJFS t Drugspreventie en -hulpverlening )FU XFSFMEKF XFM t Rechtstreeks toegankelijke hulp CADO t Kleinschalige dagbesteding voor ouderen
Provinciaal informatieblad voor de welzijnssector s juli – augustus – september 2013 Verschijnt vier keer per jaar. P911755 s Dienst Welzijn, Provincieplein 1, 3010 Leuven
1
06
in dit nr 04 kort Nieuwe dossiers: wonen, werken en gelijke onderwijskansen Oproep vernieuwende projecten Renteloze lening voor energie-acties
06 Dossier Wat doet een intergemeentelijke drugspreventiewerker?
10 het Wereldje Wel Groene buitenruimtes voor kinderopvanginitiatieven
2
12 in de kijker Rechtstreeks toegankelijke hulp voor personen met een handicap
13 focus op thuiszorg Elektronisch zorgplan zonder overleg
15 agenda Wat staat er de komende maanden op het programma?
16 als ik baas was Vereniging van ouders met een jongere in de jeugdhulpverlening
“
Een doorgedreven drugs- en alcoholpreventiebeleid met een herkenbaar gezicht is de enige oplossing.
Wim Augustijns, intergemeentelijk preventiewerker
Welkom Beste Vlaams-Brabander, We hebben er lang op moeten wachten, maar de zomer heeft zich eindelijk aangediend. We komen meer en langer buiten, iedereen herleeft. Hoe belangrijk dit ‘buitengevoel’ is, bewijst Stekelbees, een naschools opvanginitiatief in Londerzeel. Zij haalden de natuur in de opvang binnen met een project rond natuurbeleving. Sindsdien spelen de kinderen niet enkel meer buiten als de zon schijnt, maar zelfs als het regent of donker is.
dossier
in de kijker
12
Studiedag: Ouderen en eenzaamheid Op 30 september organiseert de provincie een studiedag over ouderen, eenzaamheid en nabijheid. Uit de ouderenbehoefteonderzoeken in Vlaams-Brabant blijkt dat 18,5% van de thuiswonende ouderen zich ernstig eenzaam voelt. Meestal wordt dit veroorzaakt door een opeenstapeling van verlieservaringen: het wegvallen van partner, familieleden of vrienden, een tekort aan financiële middelen, een haperende fysische of mentale gezondheid... Hoe meer deze elementen aanwezig zijn, hoe minder men in staat is om verlieservaringen zelf te boven te komen. Bij mensen van (zeer) hoge leeftijd vinden we de meeste risicofactoren. Mensen en instanties die dit opmerken kunnen er iets aan doen. Hoe kunnen we sociaal
geïsoleerde ouderen opsporen en tegemoet komen? Wie zijn de mogelijke partners, welke zijn de middelen en methodieken? U ontdekt het op 30 september aan de hand van tal van inspirerende voorbeelden, zoals bezoekprojecten, buurtnetwerken, sociale restaurants of andere zogenaamde nabijheidsprojecten. Alle betrokken actoren zijn welkom op 30 september: seniorenverenigingen en –raden, lokale besturen, ziekenfondsen, lokale dienstencentra, woonzorgcentra, mantelzorgverenigingen, ziekenzorgkernen, welzijnsschakels, buurtcentra, opbouwwerk en vrijwilligers.
Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/ studiedagnabijheid
De provincie steunt zulke (opvoedings)projecten omdat ze inspirerend werken voor anderen en het welzijn verhogen. Een heel ander voorbeeld is Het Veerhuis, dat laagdrempelige hulpverlening aanbiedt aan zware druggebruikers. Zij startten met opvoedingsondersteuning voor drugverslaafde ouders, zodat zij hun rol als ouder beter of opnieuw kunnen opnemen. Zo zijn er tal van projecten die bijdragen tot een warme, solidaire samenleving. En nu maar hopen dat het ook een warme war zomer wordt. d Ik wens u een deugddoende en gezonde vaka vakantie,
Monique Swinnen Gedeputeerde Gedepute voor welzijn w
.
Wel magazine is een driemaandelijkse uitgave van de provincie Vlaams-Brabant met nieuws uit en voor de welzijnssector.¬ s¬ Redactie en realisatie: Jansen & Janssen, www. jaja. be¬s¬Beleidsverantwoordelijke: Monique Swinnen¬s¬Verantwoordelijke uitgever: Marc Collier, provinciegriffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven¬s¬Redactiecontact: wel@vlaamsbrabant.be¬ s Wel.magazine wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier. Etikettering en verzending gebeuren in samenwerking met een beschutte werkplaats. Hebt u ideeën om het blad nog beter te maken? Voorstellen voor een artikel, initiatieven die u in het zonnetje wilt zetten? Laat het ons gerust weten op wel@vlaamsbrabant.be, en we gaan ermee aan de slag!
3
KORT
24
Aangepaste premies voor woningaanpassingen Goed nieuws voor ouderen en personen met een handicap die hun woning willen aanpassen. De provinciale aanpassingspremies die hiervoor kunnen aangevraagd worden, houden niet langer rekening met het kadastraal inkomen, dat in onze provincie gemiddeld hoger ligt. Hierdoor hadden mensen met een laag inkomen geen recht op de premie. De maximum toegestane
Vlaams-Brabant telt
inkomensgrens is 53.110 euro voor een gezin met minimum twee personen en 37.480 euro voor een alleenstaande. De premie kan 50 % of 75 % van de kostprijs van de werken bedragen, met een maximum van 2.500 euro.
op dit moment slechts 24 dagverzorgingscentra voor ouderen. Om nieuwe projecten aan te moedigen, kent de provincie sinds eind 2010 investeringssubsidies toe. Het gaat om een basissubsidie van 20.000 euro, aangevuld
Meer info: www.vlaambsrabant.be/subsidies > wonen
Provincie ijvert voor kwetsbare Recent maakte de Vlaamse overheid bekend dat Asse, Drogenbos, Halle, Liedekerke en Vilvoorde geen middelen meer krijgen voor hun jeugdbeleid ter ondersteuning van kwetsbare jongeren. Op basis van zeven indicatoren zou namelijk blijken dat in deze steden en gemeenten onvoldoende maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren leven om aanspraak te maken op deze subsidies. De beslissing zorgde voor onbegrip bij de lokale besturen in Halle-Vilvoorde, omdat deze regio sterk te kampen heeft met de grootstedelijke invloed van Brussel en wel degelijk ondersteuning nodig heeft om een adequaat antwoord te bieden op de snel evoluerende maatschappelijke achterstelling in heel wat buurten.
Nieuwe dossiers
Wonen, Kinderen, Gelijke onderwijskansen De provincie bracht onlangs drie nieuwe dossiers uit. Het eerste, over kinderen en jongeren, onderzoekt waar en hoe onze jeugd opgroeit, wie kwetsbaar is en waar kinderen en jongeren terechtkunnen bij mogelijke problemen. Een tweede dossier, over gelijke onderwijskansen, bevat onmisbare informatie voor al wie bezig is met schoolbeleid of flankerend onderwijsbeleid. Het laatste dossier focust op de woonproblematiek in de provincie, op de
4
GESPOT
STEUNPUN
T S O CSI TAELU N E PP LU AN N T NS IONCG S T I A L EE U N P LPAUNN N T I SNOG CI
OMGEEVING DSA osNsie ALY r SE Ge
U kunt de dossiers gratis downloaden of een gratis papieren versie aanvragen via www.vlaamsbrabant.be/socialeplanning.
PLA
DOSS lijk ijke on o derwW nensnen ijsoka in Vlaam in Vlaa Kin s-dBerabanIER aam mss-Braba 20nt13 ren t
NNI
NG
en in Vla ams-B jongeren raban t 2013
betaalbaarheid van een woning, en op wonen als oudere. Alle dossiers bevatten een omgevingsanalyse: ze brengen de huidige situatie in kaart, wijzen op de grootste knelpunten en duiden mogelijke actiepunten voor het beleid aan.
Meer info:
ALE
Bram
Bram Lousb Lousbergh ergh
en Tine De Rijck
ww w.vlaamsbra
Filip De Mae
sschal alck
en Katrien
Lousbe
rgh, Fili p
De Ma
esscha lck en
Trat saer t
www .vlaam ww w.vvla bant.be amplan sbrab /sociale sbrab ning ant.be/so ant.be cialeplan /social ning eplann
ing
ŠL and
er Loe
ckx
Tine De
Welgeteld met 3.000 euro per plaats. Sinds de start van de subsidies werden al 12 nieuwe dagverzorgingscentra opgericht, goed voor een totaal subsidiebedrag van 560.000 euro. Nu zijn er 271 plaatsen, terwijl er in 2010 nog maar 172 plaatsen waren.
Zorgen voor jezelf en je gezin Werk en gezin
combineren is geen sinecure. Ouders dreigen zichzelf wel eens voorbij te lopen, voelen zich vaak schuldig en verliezen soms de essentie uit het oog. Op 24 september organiseert de provincie een lezing in het Leuvense provinciehuis, met als thema ‘Hoe draag ik zorg voor mezelf én mijn gezin?’ Ouders en professione-
Lezing
len krijgen er inzichten en tips van een ervaringsdeskundige: Inge Rock leidt een team van meer dan 100 mensen en is moeder van vier kinderen.
Meer info: Inschrijven voor de lezing kan via www.vlaamsbrabant.be/zorg.
Oproep vernieuwende projecten
jongeren De provincie Vlaams-Brabant sluit zich hier bij aan, en gelooft dat er een onbedoelde miskenning is gebeurd van de situatie in de getroffen steden en gemeenten. Om dit standpunt kracht bij te zetten, stelde het Steunpunt Sociale Planning een nota op die de reële kwetsbaarheid van kinderen en jongeren in deze regio aantoont met cijfermateriaal. Met deze nota hoopt de provincie de Vlaamse overheid te overtuigen om de situatie in de regio Halle-Vilvoorde van naderbij te bekijken en het beleid voor deze regio te herzien.
Thuis in de Samenleving Werkt u mee aan een vernieuwend zorg- en welzijnsproject? Dan komt u misschien wel in aanmerking voor een subsidie van de provincie Vlaams-Brabant. Volgend jaar werken we rond het thema ‘Thuis in de Samenleving’. Zorgt uw project ervoor dat zorgvragers meer deelnemen aan het maatschappelijke leven en zich meer thuis voelen in hun leefomgeving? Is uw project gericht op nieuwe vormen van wonen, leven of opvang?
Activeert uw project vrienden, buren, familie, mantelzorgers van de zorgvrager? Organiseert u zorg in samenspraak met het netwerk van de zorgvrager? Dien uw dossier dan zeker voor 15 oktober in!
Meer info: www.vlaamsbrabant.be/ vernieuwendeprojecten
Meer info: www.vlaamsbrabant.be/ kwetsbarejongerenHV
G
Met zonnepetjes op kamp Ook tijdens sportkampen
Rijck
en in de opvang is het belangrijk dat kinderen zich beschermen tegen de zon. Daarom deelt de provincie tijdens de zomermaanden gratis leuke zonnepetjes en -hoedjes uit aan provinciale en gemeentelijke sportdiensten, speelpleinwerkingen, kinderopvanginitiatieven en jeugdverenigingen. De actie richt zich tot kinderen van 4 tot 12 jaar.
Voor groepen vanaf 30 kinderen wordt alles verpakt in een handige tas. Hier hoort ook een zonnewijzer bij, die eraan herinnert wat je moet doen telkens je met kinderen in de zon wandelt, speelt, fietst of zwemt.
Meer info: Interesse? Vraag de petjes aan op gezondheid@vlaamsbrabant.be
5
“
Beginnen als er geen probleem is Intergemeentelijke preventiewerkers over hun job
WAT DOET DE PROVINCIE? Vlnr: Anne De Smet (WezembeekOppem-Wemmel-Kraainem-LinkebeekDrogenbos); Bianca Vanreepinghen (Pajottenland); Wim Augustijns (RotselaarTremelo-Begijnendijk); Katrin Labye (Ternat-Affligem-Roosdaal). Laura Peeters (Zemst-Steenokkerzeel-Kampenhout) kon bij het gesprek niet aanwezig zijn.
6
Inzake alcohol- en drugbeleid staat de provincie vooral in voor coördinatie en netwerkontwikkeling. Naast een projectsubsidie voor intergemeentelijke preventiediensten is ze de drijvende kracht achter het Provinciaal Platform Middelengebruik, dat lokale en regionale preventiewerkers samenbrengt. De provincie stelt voorts sensibiliseringsma-
teriaal ter beschikking, zoals een interactief lespakket voor 12-jarigen met info en oefeningen over verslaving en hoe ermee om te gaan. Er is ook Jongeren en drugs – een brochure voor ouders. Interessant voor welzijnswerkers zijn de verslagen van de Vlaams-Brabantse seminaries rond drugs (1997/2007).
$/33)%2¬¬s¬¬$25'302%6%.4)%¬%.¬ (5,06%2,%.).'
Voorkomen is beter dan genezen: zeker voor een verslaving is dat het credo. Daarom ondersteunt de provincie gemeenten die een samenwerkingsverband oprichten om een intergemeentelijke preventiewerker voor drugs en alcohol aan te nemen. De kern van hun beleid? We vroegen het aan de preventiewerkers zelf.
v
oor kleinere gemeenten is een eigen preventiewerker meestal geen haalbare kaart. Daarom krijgen Vlaams-Brabantse gemeenten van de provincie financiële ondersteuning als ze samen met één of meer omliggende gemeenten een preventiewerker in dienst nemen. Die kan dan een lokaal alcoholen drugbeleid uitbouwen. ‘Dat is ook nodig’, zegt Wim Augustijns. ‘Op het platteland is de problematiek heus niet minder groot dan in de steden. Als je er iets aan wilt doen, kom je er niet met af en toe een actie. Een doorgedreven preventiebeleid met een herkenbaar gezicht is de enige oplossing.’
OOGKLEPPEN In de praktijk is de taak van de intergemeentelijke preventiewerkers ruimer dan alleen alcohol en drugs. ‘We gaan ook in op de noden die de gemeente vaststelt en die we zelf aanvoelen’, zegt Anne Desmet. ‘Als een school bij-
voorbeeld iets wil doen rond tabaksverslaving, kan ze bij ons terecht.’ ‘Recent is er ook aandacht voor nieuwe fenomenen als gameverslaving of internetverslaving’, vult Bianca Vanreepinghen aan. ‘Die zijn misschien minder bekend dan drugverslaving, maar kunnen toch een reëel probleem zijn. We mogen daar geen oogkleppen voor hebben – die houding is precies wat we sommige scholen of gemeenten wel eens durven verwijten.’
“
We willen de drempel een stuk lager leggen voor mensen die erover willen praten.
SNELLE OPLOSSING?
Meer info www.vlaamsbrabant.be/ alcohol-en-drugs Rudi Reyners, Cel gezondheid, T 016-26 73 31, gezondheid@vlaamsbrabant.be.
Nuttige websites www.druglijn.be www.alcoholhulp.be www.cannabishulp.be www.gokhulp.be www.bekijkheteensnuchter.be
Eigenlijk is het geen probleem: dat is de tegenwerping die preventiewerkers inderdaad het meest te horen krijgen. ‘Soms uit angst voor het stigma’, zegt Katrin Labye. ‘Hoewel dat volgens mij volkomen misplaatst is. Ik herinner me nog dat de politie een drugsrazzia hield in een chique school, met alle media-aandacht die daarbij hoorde. Erg vervelend voor het imago, maar na enkele weken is dat vergeten.’ Nog vaker komt het voor dat de verantwoordelijken oprecht menen dat er geen probleem is, of dat het in elk geval sterk wordt opgeblazen. Iemand die experimenteert met joints of xtc – moeten we daar echt een drama van maken? En iedereen heeft in zijn leven al eens te veel gedronken.
‘Maar dat is precies de definitie van preventie’, zegt Wim Augustijns: ‘Beginnen met werken als er nog geen probleem is, en zorgen dat het geen probleem wordt. Vaak merk je dat organisaties plots vaststellen dat er effectief een drugsprobleem is, en dan snel-snel naar ons komen voor een oplossing. Voor preventie is het dan eigenlijk al te laat.’
NETWERK VERSTEVIGEN Hoe zit het beleid van de preventiewerkers precies in elkaar? Katrin Labye: ‘We proberen zoveel mogelijk draagvlak te creëren en ons lokale netwerk te verstevigen. Door op ons eentje met de vlag te zwaaien, zullen we immers niet veel resultaat halen. Afhankelijk van de lokale situatie doen we bijvoorbeeld een beroep op de mediakanalen van de gemeente, werken we samen met scholen of het OCMW, of met organisaties voor opvoedingsondersteuning. Dat werkt drempelverlagend.’ ‘Het is misschien minder bekend dat we organisaties ook sensibiliseringsmateriaal kunnen leveren’, zegt Anne De Smet. ‘Folders bijvoorbeeld, maar ook gekleurde polsbandjes, zodat je op een festival duidelijk kunt zien wie meerderjarig is en wie niet. Of stickers voor in nachtwinkels, met de boodschap dat de verkoop van alcohol verboden is aan minderjarigen. Dat is niet alleen een signaal aan de verkopers, maar ook aan de consumenten, om zelf hun verantwoordelijkheid op te nemen.’
VROEGINTERVENTIE Tot slot doen de preventiewerkers ook aan vroeginterventie. ‘Ouders die zich ongerust maken of leerkrachten die iemand met drugs betrappen, kunnen die jongeren bij ons sturen voor een gesprek. Niet om ze te culpabiliseren, wel om te kijken of het inderdaad gaat om experimenteergedrag – of gaat het toch om problematisch gebruik? In dat geval helpen we de jongere om tot een begin van probleembesef te komen, en eventueel verwijzen we ook door naar hulpverlening.’ ‘We gaan dus zeker het probleem niet van a tot z oplossen: het blijft bij een eerste adviesgesprek op vrijwillige basis. Daardoor willen we de drempel een stuk lager leggen voor mensen die erover willen praten. Wie vermoedt dat zijn kind te veel drinkt, zal niet meteen de stap zetten naar een behandelingscentrum als De Spiegel. Maar naar ons hopelijk wel.’
7
$/33)%2¬¬s¬¬$25'302%6%.4)%¬%.¬ (5,06%2,%.).'
“Moeilijk maar niet onmogelijk Hulpverlening voor zware druggebruikers wordt vaak gezien als dweilen met de kraan open, maar dat hoe" niet zo te zijn. Dat zegt Bert Joosen van hulpverleningscentrum Het Veerhuis. Sinds twee jaar loopt daar het project opvoedingsondersteuning voor drugverslaafde ouders.
h
et Veerhuis concentreert zich op laagdrempelige ambulante hulpverlening voor zware druggebruikers. Dat zijn voornamelijk heroïneverslaafden, maar ook gebruikers van alcohol en medicatie. ‘Mensen die, zeker ambulant, nergens anders terechtkunnen’, zegt Bert Joosen. ‘Vzw De Spiegel heeft een dagcentrum in Asse, maar
DE PROVINCIE STEUNT Het Veerhuis kreeg van de provincie 24.750 euro in 2009 in het kader van de vernieuwende projecten om opvoedingsondersteuning bij jonge kinderen van verslaafde ouders op te starten.
8
daar houdt het in onze provincie ongeveer op. Ook in residentiële instellingen zijn onze cliënten vaak niet welkom. Het is niet meteen de gemakkelijkste doelgroep.’
400 KINDEREN Om de leemte te vullen, werd in 1995 vzw Het Veerhuis-Siddartha opgericht. ‘We hebben nu laagdrempelige centra in Leuven, Diest, Vilvoorde en Tienen. Het hulpaanbod is ruim: je kunt er gebruikte spuiten ruilen voor steriel materiaal, een methadonprogramma volgen, psychosociale ondersteuning ontvangen. Maar ook samen koken of sporten behoort tot het aanbod. We hebben een eigen zaalvoetbalploegje.’ Sinds 2011 is daar ook opvoedingsondersteuning bijgekomen. ‘Niet voor de ouders van onze cliënten, zoals wel eens wordt gedacht, maar voor de cliënten zelf. We merken dat de gemiddelde leeftijd van onze cliën-
tenpopulatie jaar na jaar stijgt tot momenteel ongeveer 29 jaar. Een derde heeft intussen zelf kinderen. Op ongeveer 800 cliënten gaat het over meer dan 400 kinderen.’ ‘Uiteraard wonen die kinderen niet allemaal bij de ouders zelf. Vaak zijn ze geplaatst in een pleeggezin of een instelling. Maar zelfs als de band heel zwak is: ze blijven toch ouders die de kans moeten krijgen om die rol zo veel mogelijk op te nemen. Druggebruik bemoeilijkt het ouderschap, maar maakt het niet onmogelijk.’
NETWERK Wat houdt de opvoedingsondersteuning precies in? ‘In de eerste plaats proberen we van onze cliënten te weten te komen of ze kinderen hebben – vaak lopen ze daar niet mee te koop – en zo ja, of er een band met hen is. Vervolgens proberen we geval per geval een netwerk te creëren om rond die opvoedingssituatie te werken.’ ‘We doen dat zeker niet op ons eentje. Opvoedingsondersteuning is niet onze core business. Anderzijds weten de diensten die helpen bij zwangerschap of opvoeding meestal niet goed hoe ze met druggebruikers moeten omgaan. Zwangere vrouwen worden door hun gynaecoloog soms aangeraden om radicaal af te kicken van heroïne. Dat moet je juist niet doen: een cold turkey kan de foetus veel meer schade toebrengen dan een lage maar stabiele dosis methadon. Na de geboorte kan de baby dan langzaam ontwennen.’
praktisch.
$/33)%2¬¬s¬¬88888
Liefde is... Wat is een gezonde relatie? Hoe kun je voorkomen dat relatieproblemen ontsporen in relationeel geweld? Ook jongeren zitten met dergelijke vragen. De provincie stelt hen (en de hulpverleners die met hen in contact komen) een aantal middelen ter beschikking om waar nodig actie te ondernemen.
Bert Joosen
“
Het is belangrijk dat ook drugsgebruikers hun rol als ouders kunnen opnemen.
De bewustmakingscampagne heeft een positieve invalshoek. Ze gaat uit van de slogan Liefde is… en focust op een wedstrijd via facebook. Van 15 juli tot en met 8 oktober kan iedereen eigen afbeeldingen, foto’s, slogans of liedjes posten van wat liefde is. De inzending met de meeste ‘vind ik leuks’ krijgt een tablet, de rest van de top-10 een filmticket of iTunecard ter waarde van 15 euro.
De Jongeren Advies Centra (JACs) in Vlaams-Brabant maken de facebookpagina en de wedstrijd bekend met een infostand op lokale festivals en in een aantal provinciale domeinen. Jongeren kunnen er deelnemen aan de wedstrijd, en wie bevriend wil worden met de facebookpagina krijgt een button of condoom met de slogan Liefde is… en de naam van de facebookpagina.
De facebookpagina is de rode draad doorheen de campagne. Op www.facebook.com/ doenwehetgoed vinden jongeren een wedstrijd, een relatietest met tips om de relatie fijn te houden (lovemakers) en wat je best niet doet (lovebreakers). En er is een link met het Jongeren Advies Centrum waar men terecht kan als het fout gaat.
Als welzijnswerker die met jongeren in contact komt, kunt u de brochure gebruiken om te werken rond gezonde relatievorming. In elk geval is het een goed idee om de wedstrijd onder de aandacht te brengen van jongeren die u kent. Het kan hun relaties alleen maar sterker maken!
Meer info: ‘Daarom hebben we een draaiboek ontwikkeld rond zwangerschap. We hebben onder meer ook leesboekjes voor de kinderen van gebruikers, om de problemen van papa of mama met hen bespreekbaar te kunnen maken.’
De brochure Van elkaar houden zonder geweld is het papieren pendant. Ze kan welzijnswerkers (en uiteraard ouders en leerkrachten) helpen om dingen bespreekbaar te maken. De brochure is te vinden in de Jongeren Advies Centra en gratis te bestellen via www.vlaamsbrabant.be/jongeren-en-partnergeweld.
www.vlaamsbrabant.be/ jongeren-en-partnergeweld www.facebook.com/doenwehetgoed
BAND OPBOUWEN Het project streeft zeker niet naar fulltime ouderschap als enige mogelijkheid. ‘We zijn ook niet blind. Soms maakt druggebruik ouderschap wel degelijk onmogelijk. Onze stelregel: Ouders hun kinderen onrecht laten aandoen is ook slecht voor de ouders.’ ‘Maar het is wel belangrijk dat ook druggebruikende ouders hun rol kunnen opnemen. Zo zouden ze bijvoorbeeld als ouder kunnen worden gehoord, ook als hun kind geplaatst is. Zelfs als ouders hun plichten niet kunnen nakomen hebben ze nog bepaalde rechten, zoals het recht om te weten wie van de andere familieleden bezoekrecht heeft. Soms kunnen ze tijdens goed omkaderde bezoeken opnieuw kansen krijgen om een band met hun kinderen op te bouwen.’
9
IN DE KIJKER
“
Buitenspelen is nu van Kinderopvang Stekelbees uit Londerzeel werkte een heel
Vorig jaar lanceerden ze bij Landelijke Kinderopvang ‘Buitenspelen is nooit vervelen’, een initiatief waarmee ze medewerkers wilden stimuleren om meer naar buiten te trekken met de kinderen. De collega's van Stekelbees uit Londerzeel lieten het zich geen twee keer zeggen.
e
erst volgden ze een reeks vormingen over natuurbeleving, georganiseerd door het pedagogisch tijdschrift Kiddo. ‘Dat heeft ons enorm geprikkeld‘, zegt verantwoordelijke Katrien Sonck. ‘We leerden er weer aandacht te hebben voor de geuren en kleuren van de natuur, wat er eetbaar is en wat niet... Het was alsof we de natuur uit onze jeugd herontdekten.’ Ze schaften zich ook een paar boeken aan met natuuractiviteiten. De beste? ‘Ongetwijfeld “Ga buitenspelen” van Fiona Danks en Jo Schofield, en “De boom in!” van David Parfitt.’
EINDELOZE MOGELIJKHEDEN En toen waren de medewerksters, boorde-
10
vol inspiratie, klaar om met de kinderen aan de slag te gaan. Een heel jaar lang exploreerden ze weiden en bossen, organiseerden ze activiteiten in de tuin en trokken ze de natuur naar binnen. Op het einde van het werkjaar resulteerde dat in een overzichtstentoonstelling en een fotoboek dat ze met trots tonen: ‘Kijk’, zegt Sigrid, ‘hier hebben we ijsfossielen gemaakt, en toen hebben we een hele week rond bijen en honing gewerkt. Andere keren hebben we themaweken over groentjes of sorteren gehouden... Femke wijst op een andere foto: ‘Dat was toen we een insectenhotel hebben gemaakt, dit zijn kunstwerken met voorwerpen die we in de natuur hebben
gevonden...’ Zo gaat het bladeren nog een tijdje door. Nochtans was de tijd die ze hadden voor buitenactiviteiten eerder beperkt: Stekelbees is een initiatief voor buitenschoolse opvang (IBO) voor 2,5- tot 12-jarigen. Kinderen kunnen er na school terecht en ook in alle vakanties. ‘We kwamen dan ook niet enkel buiten als de zon scheen’, verklaart Suzy. ‘Licht of donker, nat of droog, niks hield ons tegen.’ Zag ook de ouders dat zitten? Katrien knikt: ‘We hebben hen op voorhand een brief gestuurd, met de boodschap dat het wel eens kon zijn dat zoon- of dochterlief nat of vuil zou thuiskomen. Van een aantal ouders hebben we daar in de loop van het jaar opmerkingen over gekregen, maar de meesten vonden het juist fantastisch dat hun kind eens goed vuil thuis kwam. Het herinnerde hen aan hun eigen kindertijd.’
GRENZEN VERLEGD Intussen zit het themajaar erop. Hoe kijken ze erop terug? Heeft het hun werking veranderd? ‘Absoluut’, zegt Hilde. ‘De grootste verdienste van dit project is dat we onze grenzen hebben verlegd. Een aantal dingen zijn vanzelfsprekend geworden: buitenspelen in de regen bijvoorbeeld. De kinderen mogen nu
zelfsprekend jaar rond natuur ook met stokken spelen, wat vroeger niet het geval was. En de potjes in de zandbak hoeven ze niet meer op te ruimen. De afspraak is dat ze ze rechtop zetten, zodat ze regenwater kunnen opvangen. We geven de kinderen veel meer de mogelijkheid om zelf dingen te ontdekken.’ Met positieve gevolgen, heeft Carine vastgesteld. ‘Door meer buiten te spelen konden
ze hun energie beter kwijt, het maakte hen rustiger en minder prikkelbaar, waardoor ze ook minder ruzie maakten.’
ALLESBEHALVE TRADITIONEEL Eén fase van het themajaar is nog niet helemaal afgelopen. De tuin van de pastorie, vanaf volgend jaar hun nieuwe locatie, is momenteel nog volop in heraanleg. ‘Die
hebben we in samenwerking met Good Planet Belgium (vroeger Green vzw) en de gemeente uitgetekend’, zegt Katrien. ‘Het wordt een ecologische ontdekkerstuin met een wilgentunnel en -hut, veel bomen, struiken en heuvels, een vertelhoek, een kruidentuin... Allesbehalve de traditionele speeltuigen eigenlijk. We kijken er ongelooflijk hard naar uit. En de kinderen ook.’
DE PROVINCIE STEUNT In veel initiatieven voor kinderopvang wordt nog te weinig aandacht besteed aan de buitenruimte. Met projectoproepen wil de provincie stimulansen bieden om buitenruimtes creatiever en ecologischer in te richten. ‘De eerste projectoproep, “Fun in de kinderopvang”, dateert van twee jaar geleden’, vertelt provinciemedewerker Myriam Philips. ‘Verschillende instellingen gingen op die oproep in. We brachten hen samen en liet hen begeleiden door vzw Green (inmid-
dels Good Planet Belgium). Bij de uitvoering van het project kregen ze ook nog eens financiële steun van de provincie.’ Om ook anderen op ideeën te brengen, bracht de provincie vervolgens het inspiratieboek “Vitamine Groen” uit, gecombineerd met een nieuwe projectoproep. ‘Op basis van dat boekje hielpen we nog eens 25 projecten met de uitvoering. Daarnaast organiseerden we lezingen rond vergroening van de buitenruimte voor de kinderopvang en onthaalouders.’ Het resultaat van
die twee eerste projectoproepen is eind dit jaar te zien op een overzichtstentoonstelling die als doel heeft om, opnieuw, zoveel mogelijk te inspireren. En opnieuw zal er dan een projectoproep gelanceerd worden. Het einde van dit mooie verhaal lijkt dus nog lang niet in zicht, besluit Myriam Philips. ‘Zeker niet omdat het boekje ‘Vitamine Groen’ intussen ook zijn weg naar de andere provincies heeft gevonden. Zo is ondermeer Limburg er onlangs mee aan de slag gegaan...’
11
HET WERELDJE WEL
“
Denise Castro, Mirella Busschodts en Nele Durnez
We bereiken cliënten die we vroeger misten
De Vlaamse regering hee" bepaald dat een aantal voorzieningen ondersteuning mag bieden aan personen met een handicap, zonder VAPH-statuut. Begeleid Wonen Leuven is één van de Vlaams-Brabantse voorzieningen met zo’n erkenning. Hoe gaan ze te werk?
b
egeleid Wonen Leuven biedt ambulante en mobiele ondersteuning aan volwassen personen met een handicap. De medewerkers begeleiden bij het budgetteren, zoeken mee naar een vrijetijdsbesteding of hulp in het huishouden en verwijzen door naar reguliere (CAW, OCMW, Gezinszorg, CGGZ,…) of VAPH-diensten, indien nodig. Ze kunnen opvoedingsadvies
verlenen, contacten leggen met andere organisaties, het hulpaanbod coördineren...
DREMPELS VERLAGEN Sinds vorig jaar biedt de voorziening ook rechtstreeks toegankelijke hulp. Het nieuwe aanbod is bestemd voor personen die nog geen beroep doen op andere VAPH-diensten, maar na een intakegesprek een concrete hulpvraag blijken
VIER SOORTEN RTH Naast voorzieningen voor mobiele en ambulante begeleiding kunnen ook voorzieningen die dagopvang of verblijf voorzien, rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH) bieden. Een persoon kan er gedurende maximum 24 dagen dagopvang of 12 dagen verblijf, of een combinatie, aangeboden krijgen binnen de rechtstreeks toegankelijke hulp. De persoon kan ook verblijf, dagopvang, mobiele en ambu-
lante begeleiding combineren tot het maximale aantal begeleidingen en dagen per jaar. Mensen met vragen over RTH kunnen zich wenden tot voorzieningen of diensten erkend door het VAPH in onze regio. Indien de voorziening zelf geen aanbod aan RTH kan aanbieden, kunnen ze de persoon wel verwijzen naar een voorziening met een aanbod.
te hebben. Voorwaarde is wel dat de hulpvraag beperkt is in duur, frequentie en intensiteit. Meer bepaald gaat het om maximum 48 contacten gedurende de eerste twee jaar en maximum 12 contacten vanaf het derde jaar. Een contact duurt minimum 1 en maximum 2 uur. De doelstelling van de nieuwe dienstverlening is tweeërlei, zegt Denise Castro, directeur van Begeleid Wonen Leuven: ‘Enerzijds voorkomen we dat mensen onnodig of te vroeg gebruik maken van intense en dure ondersteuning. We geven de zelfredzaamheid van mensen met een handicap dus maximale kansen. Anderzijds verlagen we de drempel naar het hulpverleningsaanbod.’
OUTREACHEND WERKEN Volgens teamcoördinator An Van Brussel slaagt het nieuwe aanbod in beide doelstellingen. ‘We bereiken mensen die vroeger onder de radar bleven’, zegt ze. ‘Meestal leven zij al behoorlijk zelfstandig, maar kunnen ze wel wat wegwijs gebruiken in het hulpaanbod. Samen met de cliënten zoeken we naar een antwoord op de specifieke zorgvraag.’ Daarnaast hebben voorzieningen die rechtstreeks toegankelijke hulp aanbieden de opdracht om outreachend te werken. ‘We helpen eerstelijnsdiensten uit niet-VAPH-sectoren om deskundigheid te verwerven in handicapspecifieke materies’, legt Denise Castro uit. ‘We doen dat met behulp van presentaties, didactisch materiaal... En hoewel het aanbod nog maar in de steigers staat, merken we dat er toch gretig gebruik van gemaakt wordt.’
FOCUS OP THUISZORG
Kleinschalige dagbesteding dicht bij huis Collectieve Autonome Dagopvang Veel zorgbehoevende ouderen willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Het aantal dagverzorgingscentra is echter beperkt. Sinds vorig jaar kunnen diensten gezinszorg lokaal een kleinschalige dagopvang oprichten. Ondertussen telt onze provincie al vier CADO's.
CADO’S IN VLAAMSBRABANT Via Familiehulp:
e
en gezellig salon, een ruime eetkamer, een ingerichte keuken: in een CADO (Collectieve Autonome Dagopvang) is alles erop gericht om een huiselijke sfeer te creëren. Ouderen gaan gewoon naar een huis, waar ze leuke dingen kunnen doen in een klein gezelschap. Een film kijken, cupcakes bakken, een potje scrabbelen, koken, en nog zo veel meer. Of gewoon rusten in de zetel, en wat genieten van het samenzijn. Naast de activiteiten is er ook tijd voor verzorging. De verzorgenden geven de bezoekers bijvoorbeeld een handmassage, een nagelverzorging of helpen ze in de douche.
IN GOED GEZELSCHAP Elke dag kunnen vier tot tien thuiswonende zorgbehoevende personen terecht in een CADO. Vooral het gezelschap doet de bezoekers deugd. Het geeft hen energie en verjaagt de verveling. Vaak gaat het immers om mensen die alleen wonen en (een beetje) hulpbehoevend zijn. Een verzorgende komt dan
langs om hen te wassen, aan te kleden en/ of om te helpen in het huishouden. Maar een verzorgende kan natuurlijk niet de hele dag blijven. De dagopvang is dan een gedroomde remedie tegen eenzaamheid. Andere bezoekers krijgen thuis veel zorg van hun partner of hun kinderen. In dat geval biedt de dagopvang de mantelzorgers wat ademruimte. Ze kunnen boodschappen doen, vrienden opzoeken, of wat tijd voor zichzelf nemen. En terwijl ze dat doen hoeven ze zich geen zorgen te maken over hun partner of ouder. De CADO’s vullen het huidige zorglandschap met andere woorden perfect aan: ze zijn laagdrempelig en lokaal ingebed. Een uur opvang kost minimum 3,17 euro per uur. De meeste bezoekers komen twee of drie dagen per week. Het idee is gelanceerd door minister Vandeurzen, die er ook subsidies voor toekent. Op termijn zou elke gemeente over een dergelijke dagopvang moeten kunnen beschikken.
s WERCHTER Werchterplein 21 s KAMPENHOUT Zuurhage 2
Via Landelijke Thuiszorg: s TIELT-WINGE Leuvensesteenweg 206, bus 8 s VILVOORDE Guido Gezellestraat 44
Meer info: www.familiehulp.be, T 016-29 81 30 www.landelijkethuiszorg.be, T 070-22 88 78
13
FOCUS OP THUISZORG
Rouwgroep Panal In een rouwgroep kunnen nabestaanden die een dierbare hebben verloren, elkaar ontmoeten. Tijdens de bijeenkomsten kunnen mensen hun verhaal kwijt, ervaringen delen en luisteren naar die van anderen, in een sfeer van veiligheid en respect. Panal organiseert een rouwgroep voor nabestaanden die een ouder, broer, zus of partner verloren na een ziekte. Een rouwgroep bestaat uit maximum 10 deelnemers. Er zijn 6 bijeenkomsten, waarbij het in elke bijeenkomst over een bepaald thema zal gaan. Thema’s die aan bod komen, zijn: verdriet, angst, boosheid, gedachten, verbondenheid, de invloed van verlies op de zin van het leven, afscheid nemen, verdergaan met het leven. De 6 bijeenkomsten vinden plaats in Heverlee.
Meer info T 016-23 91 01, kdemeerleer@panal.be
Vlot communiceren met e-zorgplan Het elektronisch zorgplan is het digitale draaiboek voor een goed georganiseerde thuiszorg. Waar tot voor kort de organisatie en de planning van een multidisciplinair overleg rond de patiënt centraal stond, kan het e-zorgplan vanaf nu enkel gebruikt worden voor communicatiedoeleinden onder
zorgverleners binnen het zorgteam, zonder een overlegmoment te voorzien. Voor de aanmaak van een nieuw zorgplan worden minimaal de gegevens van de patiënt en de verklaring van de patiënt ingevoerd. Indien op dat ogenblik het zorgteam rond de patiënt nog niet aangevuld wordt, zal auto-
matisch enkel de invoerder opgenomen worden. Alle andere gegevens kunnen dan later aangevuld worden.
Meer info: karel.beliën@vlaamsbrabant.be
Ruggensteun voor thuisverzorgers van personen met NAH Een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) treft niet alleen de patiënt, maar ook de directe omgeving van de patiënt. Veel mantelverzorgers weten niet waar ze terechtkunnen met vragen zoals: ‘Mijn zoon is verdrietig om de dingen die hij niet meer kan’; ‘Mijn partner is zo veel veranderd. Hoe moet het verder met onze relatie?’; ‘Er komen zo veel hulpverleners aan huis. Hoe krijgen we de neuzen in dezelfde richting?’ Vijf organisaties leggen hun expertise samen in een supportteam, dat ondersteuning biedt aan mantelverzorgers en eerstelijnshulpverleners van mensen met NAH. Dat gaat van het samenleven na een hersenletsel, organisatie en communicatie, hulpmiddelen, tot onderwijs, werk en vrije tijd. Het support-team houdt gesprekken rond vragen, organiseert overleg tussen de hulpverleners en werkt vormingen op maat uit. Vernieuwend is vooral de samenwerking tussen de vijf partners (BW Tienen, BW Leuven, Brabantse Dienst voor Thuisbegeleiding, Open Therapeuticum Leuven en Sint-Kamillus Bierbeek). Ook de ondersteuning van verzorgenden is nieuw voor deze problematiek. De provincie ondersteunde dit project met 18.000 euro.
Meer info: nah.vlabra@gmail.com of T 0491 56 12 22. 14
agenda.
$/33)%2¬¬s¬¬88888
27 Juni
5 – 9 Augustus
12 september
24 september
Studiedag agressie begeleid
G-Sportkampen
Mist. Mijn moeder en ik
Leuven Info en inschrijvingen: www.weliswaar.be
Voor personen met een verstandelijke beperking Gooik Info en inschrijvingen: dirk.heylen@vlaamsbrabant.be 016-26 76 62
Toneelvoorstelling rond dementie Sint-Pieters-Leeuw Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
Hoe voelt de jonge persoon met dementie zich?
1 – 5 juli G-Sportkampen Voor personen met een verstandelijke beperking Meise Info en inschrijvingen: carine.moens@vlaamsbrabant.be 016-26 76 66
1 – 5 juli G-Sportkampen Voor personen met een verstandelijke beperking Pepingen Info en inschrijvingen: dirk.heylen@vlaamsbrabant.be 016-26 76 62
1 juli – 30 augustus
12 – 16 Augustus G-Sportkampen Voor personen met een verstandelijke beperking Pepingen Info en inschrijvingen: dirk.heylen@vlaamsbrabant.be 016-26 76 62
18 augustus Sportevenement voor personen met een handicap Bierbeek Info en inschrijvingen: linda.rottiers@vlaamsbrabant.be
‘t Gansspel Inclusieve speelpleinwerking voor kinderen en jongeren met en zonder handicap Huldenberg Info en inschrijvingen: tgansspel@gmail.com
16 – 18 juli
19 – 23 Augustus G-Sportkampen Voor personen met een verstandelijke beperking Zaventem Info en inschrijvingen: leen.cox@vlaamsbrabant.be 016-26 76 60
G-Sportkampen Voor personen met een verstandelijke beperking Steenokkerzeel Info en inschrijvingen: leen.cox@vlaamsbrabant.be 016-26 76 60
22 – 26 juli
26 – 30 Augustus G-Sportkampen Voor personen met een verstandelijke beperking Bierbeek Info en inschrijvingen: leen.cox@vlaamsbrabant.be 016-26 76 60
27 juli Zwemmen voor jongeren tussen 12 en 21 jaar met een handicap Asse Info en inschrijvingen: zjoef@live.be
29 juli – 2 augustus
3 september Basiscursus palliatieve zorg 8 lesnamiddagen voor professionelen Heverlee Info en inschrijvingen: www.panal.be
Moeder is weg
24 september
Praatcafé dementie Zaventem Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
Hoe draag ik zorg voor mezelf en mijn gezin?
12 september
Lezing Leuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/zorg
Wat als praten en begrijpen moeilijk wordt?
25 september
Familiegroep Alzheimer Liga Melsbroek Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
Mist. Mijn moeder en ik Toneelvoorstelling rond dementie Aarschot Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
16 september Wat betekent dementie voor de persoon zelf – hoe gaat zijn directe omgeving hiermee om? Praatcafé dementie Dilbeek Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
26 september Juridische aspecten bij dementie Praatcafé dementie Wolvertem Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
30 september 16 september
Veranderde relaties
Wat betekent dementie voor de persoon zelf – hoe gaat zijn directe omgeving hiermee om?
Praatcafé dementie Asse Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
Familiegroep Vlaamse Alzheimer liga Dilbeek Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
30 september Studiedag ouderen Leuven, Provinciehuis Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/nabijheid
Moeilijk hanteerbaar gedrag bij mensen met dementie
3 oktober Cursus palliatieve zorg
Praatcafé dementie Overijse Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
4 lesnamiddagen voor vrijwilligers en geïnteresseerden Heverlee Info en inschrijvingen: www.panal.be
17 september
3 oktober 2013
8 september
Zorg en stress bij familie
Toegankelijke Open Monumentendag
Praatcafé dementie Heikruis Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
Palliatieve zorg bij personen met een mentale beperking
Leuven Info en inschrijvingen: linda.rottiers@vlaamsbrabant.be
Minisymposium Tienen Info en inschrijvingen: www.panal.be
17 september
G-Sportkampen Voor personen met een verstandelijke beperking Tervuren Info en inschrijvingen: gretekind@hotmail.com 0497-45 51 85
12 september
17 september
G-Sportkampen Voor personen met een verstandelijke beperking Tienen Info en inschrijvingen: sport@tienen.be 016-80 48 88
Praatcafé jongdementie Leuven Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
Communicatie met mensen met dementie
16 oktober
Veranderde relaties Praatcafé dementie Affligem Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
Praatcafé dementie Leuven Info en inschrijvingen: www.wingerd.info
Toneelvoorstelling Leuven Info en inschrijvingen: wendy.broos@vlaamsbrabant.be
11 september
Heb jij ze wel alle vijf?
15
als ik baas was …
“
Beter naar ons luisteren Linda Kempeneers, pleegmoeder en lid van Ouder-Werking
a
ls ik baas was, zou ik ervoor zorgen
dat er meer wordt geluisterd naar ouders en pleegouders van kinderen. Bijvoorbeeld door een vertrouwenspersoon aan te stellen die de zaken ook vanuit hun perspectief kan zien. Zelf zit ik in Ouder-Werking Vlaams Brabant, een platform voor (pleeg)ouders van kinderen en jongeren die begeleid worden in voorzieningen van de Bijzondere Jeugdzorg. Via gespreksgroepen kunnen we aangeven wat volgens ons goed loopt in de hulpverlening en wat beter kan. Een eerste stap naar een beter wederzijds begrip, maar er moeten er nog veel volgen!’
16