PNÖMATİK BAĞLANTI TEKNOLOJİSİNDE SON NOKTA Pnömatik sistemlerde tesisat ve bağlantı elemanları çok önemli bir konudur. Gerek sızdırma problemleri, gerek kullanıcıların değişik debi gereksinimleri, ve gerekse de pnömatik sistemlerde kullanılan hortumların stabil olmayan mekanik davranışları tasarımcıları pratik çözümler üretmeye zorlamaktadır. Pnömatik bir sistem tasarlarken belki de bir öncelik olmayan bu husus, teoriden pratiğe dökülürken kendisini hissettirir ve zaman zaman montörleri zorlayan durumların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Bilindiği gibi mühendislik yaklaşımında “derli toplu tasarım”
kavramı başlı başına bir kriterdir. Fakat pnömatikte yukarıda belirttiğimiz husular, bizi, pnömatik tesisatta çok değişik bağlantı elemanları (rakorlar, nipeller, düşürücüler, hat tipi dirsekler, hat tipi ve banjo tip hız ayar valfleri v.s.) ve gene değişik aksesuarlar (akış bölücüler, hortum kelepçeleri v.s.) kullanmaya yönlendirirler. Ve bu da çoğu zaman derli toplu tasarım kavramı ile bağdaşmayan bir durum ortaya çıkartır. Ayrıca yarattığı montaj ve demontaj zorlukları ve görüntü kirliliği de cabasıdır.
PNÖMATİK HORTUMLAR Pnömatik sistemlerde hareketli devre elemanlarını birbirlerine bağlamak amacı ile kullanılır. Hortumların yüksek esneme kabiliyetleri olduğu için, sistem basıncının sık sık değiştiği, titreşimli durumlarda kullanılması uygundur. Hortumlar sentetik kavçuklardan yapılır.
PNÖMATİK HORTUM ÇEŞİTLERİ VE TEKNİK ÖZELLİKLERİ POLİÜRETAN DÜZ HORTUMLAR
TEKNİK ÖZELLİKLER AKIŞKAN ÇALIŞMA BASINCI ARALIĞI VAKUM BASINCI ÇALIŞMA SICAKLIĞI ARALIĞI
HAVA 0-9 kg/cm2 -750 mm. Hg 15 - 60 C
POLİÜRETAN SPİRAL HORTUMLAR
TEKNİK ÖZELLİKLER AKIŞKAN
ÇALIŞMA BASINCI ARALIĞI
VAKUM BASINCI
ÇALIŞMA SICAKLIĞI ARALIĞI
HAVA
0-9 kg/cm2
-750 mm. Hg
15 - 60 C
NAYLON DÜZ HORTUMLAR
TEKNİK ÖZELLİKLER AKIŞKAN ÇALIŞMA BASINCI ARALIĞI VAKUM BASINCI ÇALIŞMA SICAKLIĞI ARALIĞI
HAVA 0-6 kg/cm2 5000 mm. Hg 15 - 40 C
PNÖMATİK RAKORLAR Pnömatik rakorlar boru, hortum gibi bağlantı elemanlarını birbirine ve diğer elemanlara (pompa, valf, silindir,motor v.b) bağlamak için kullanılan devre elemanıdır. Rakorlar genellikle vida ve geçmeli olurlar.
OTOMATİK DEVRE ELEMANI
Tırnaklı
Gövde
Sızdırmaz kilit conta
Yüksük
Naylon ve Polüretan hortum
Başlık O-ring Pirinç gövde
Pnömatik sistem genel çalışması itibari ile sıkıştırılmış havanın iş yapabilmesi özelliğidir.İş makinası vb. sistemlerin çalışması dışında gündelik yaşantımıza bile kullandığımız sıkıştırılmış havayı atelyelerde tezgah ve kıyafet temizliğinde de kullanmaktayız. Kullanılan hava kompresörlerden çıkarak hortum aracılığı ile bulunduğumuz ortama geldiğinde aşağıda resmi bulunan blowguns adlı hava musluğuna kadar gelir.Musluğa basıp basınçlı havanın ortama girmesi ile günlük yaşamımıza taşımız oluruz.
DÖNER BAĞLANTI ELEMANLARI
Döner bağlantı elemanı sabit ortamlardan hareketli ortamlara akışkan transferini sağlayan mekanik parçadır.
Üretimde kullanılmakta olan silindirlerin (tambur) ısıtılması ve soğutulması amacı ile sevk edilen akışkanın enerji kaybına neden olmadan sevkini sağlar.
Örneğin, kağıt endüstrisinde, ıslak kağıdın kurutulması işleminde kullanılan tamburların, ısıtılması gerekmektedir. Tamburları ısıtmak amacıyla içine buhar veya kızgın yağ sevk edilir. Tamburun dönmesine rağmen, buhar veya kızgın yağ sevk eden hortumlar sabittir. Döner bağlantı elamanı; bu sabit hortumdan dönen tambura akışkan sevk edilebilmesi için kullanılmaktadır.
Bir başka örnekte demir-çelik endüstrisinden verilebilir. Sürekli döküm işleminde, çelik levha dönen tamburların arasından geçerken, tamburlar hem içten hem de dıştan soğutulmaktadır. Tamburların içeriden soğutulması işleminde arıtılmış su kullanılmaktadır. Tamburların çelik levhayı daha sonraki işlemlere doğru hareket ettirebilmek amacıyla dönmesine rağmen, suyu tambur içine sevk edebilmek için döner bağlantı elemanları kullanılmaktadır.
DÖNER BAĞLANTI ELEMANLARININ TEMEL TASARIMI
Döner bağlantı elemanlarının tip, şekil, kullanım amaçlarının değişmesine rağmen, temel olarak 4 ana parçadan oluşmaktadır; gövde, şaft, yataklama elemanı ve sızdırmazlık elemanı.
Döner bağlantı elamanının en önemli parçası sızdırmazlık elemanıdır. Bu eleman, çalışmakta olan döner bağlantı elamanının içinden geçen akışkanın, dışarıya sızmasını engellemektedir.
Döner bağlantı elemanlarının ikinci önemli elemanı ise yataklama elemanıdır. Bir döner bağlantı elemanında bir yada daha fazla yataklama elemanı bulunabilir. Başlıca 2 tip yataklama elemanı bulunmaktadır
Bunlardan birincisi rulman (içinde yataklamayı ve dönmeyi sağlayan eleman bulunan), ikincisi ise dönmeyen tip dediğimiz karbon grafitli (içinde dönen yada yataklamayı sağlayan eleman bulunmayan, yerine kendisinin bu görevi yaptığı) yataklama elemanıdır.
Döner bağlantı elemanının içinde sıvının transferini sağlayan eleman şafttır. Bazı uygulamalarda şaft tambur ile beraber döner, bazı uygulamalarda ise özellikle şaftın büyüdüğü ve gövdenin ağırlaştığı uygulamalarda gövdeden flanşlı modellerde, gövde tambur ile beraber dönmekte şaft sabit kalmaktadır.
Gövde diğer bütün elemanları bir arada tutan elemandır. Gövdenin sıvının tambura girişini sağlayan ve genellikle vidalı olarak hortumun monte edildiği giriş bulunmaktadır. Eğer aynı döner bağlantı elemanı üzerinde tambur içindeki sıvının dışarı alınması sağlanacaksa, gövde üzerinde birde çıkış bulunmaktadır.
Ufak tip döner bağlantı elemanlarında gövde sabittir ve şaft tambur ile beraber döner. Büyük ve ağır tip döner bağlantı elemanlarında ise, ister yine şaftın döndüğü ve şaftın flanş yardımı ile tambura monte edildiği model, ister gövdeden flanşlı olan ve tambur ile aynı hızda gövdenin döndüğü model kullanılabilir.
2000 SERİSİ DÖNER BAĞLANTI ELEMANI
2000 Serisi döner bağlantı elemanları, tek hatlı ve 90 derece radyal bağlantılı olarak imal edilmektedir. Alüminyum gövde ile hafif yapı sağlanır. Standart çelik şaftlı olarak imal edilmenin yanı sıra, zor uygulamalar için paslanmaz çelik şaftlı opsiyonu da vardır.
Kullanılan Akışkanlar: Hava, Hidrolik Ölçü: 1/8" (DN06) - 1 1/2" (DN40) Çalışma Koşulları:Maks. Hava Basıncı: 10 bar (150 PSI)Maks. Vakum: 6,7 kPA (28" HG)Maks. Hidrolik Basıncı: 70 bar (1000 PSI) Maks. Sıcaklık: 120ºC (250ºF)Maks. Devir: 250 dev/dak (250 RPM)
3000 SERİSİ DÖNER BAĞLANTI ELEMANI
3000 Serisi genel maksat döner bağlantı elemanları, dengelenmiş sızdırmazlık çiftine sahiptir. Kullanılan sızdırmazlık grupları, düşük su kalitesinde güvenli kullanım sağlar. 3000 Serisi dövme pirinç gövdeye ve paslanmaz çelik şafta sahiptir. 3000 Serisi tek ve çift hatlı olarak imal edilirler. Akışkan: Su, Buhar, Kızgın Yağ, Hava,Vakum, Hidrolik Ölçü: 1/4" (DN08) - 2" (DN50) ÇALIŞMA KOŞULLARI Maks. Su Basıncı
: 50 bar (750 PSI)
Maks. Su Sıcaklığı
: 150ºC (300ºF)
Maks. Buhar Basıncı
: 9 bar (130 PSI)
Maks. Buhar Sıcaklığı
: 150ºC (300ºF)
Maks. Kızgın Yağ Basıncı
: 7 bar (100 PSI)
Maks. Kızgın Yağ Sıcaklığı
: 150ºC* (300ºF) : 200ºC** (395ºF)
Maks. Devir
: 3500 dev/dak (3500 RPM)
3000 PASLANMAZ SERİSİ DÖNER BAĞLANTI ELEMANI
Maks. Su Basıncı:50 bar (750 PSI) Maks. Su Sıcaklığı:160ºC Maks. Buhar Basıncı:8 bar (120 PSI) Maks. Buhar Sıcaklığı:160ºC Maks. Kızgın Yağ Basıncı:7 bar (100 PSI) Maks. Kızgın Yağ Sıcaklığı:160ºC Maks. Devir: 3500 dev/dak
YÜKSEK HIZLI DÖNER BAĞLANTI ELEMANLARI
Yüksek hız gerektiren çalışma ortamları içi hazırlanmış olan ve yan tarafta görülen yüksek hızlı döner dirseğin D çapı 0412mm, R 01-04mm ve M5M6 ölçülerinde imal edilmektedir.
<<< Yüksek hız ortamları içi hazırlanmış olan ve yan tarafta görülen yüksek hızlı döner nipelin R1 çapı 01-04mm, R2 0104mm ölçülerinde imal edilmektedir.
Yüksek hız ortamları içi hazırlanmış olan ve yan tarafta görülen yüksek hızlı dişi döner nipelin R1 çapı 01-04mm, R2 0104mm ölçülerinde imal edilmektedir. >>>
PNÖMATİK REKOR ÇEŞİTLERİ VE TEKNİK ÖZELLİKLERİ
Yan tarafta görülen rekor bağlantı elemanı ayrı iki tane pnömatik devre elemanını birleştirme de aracılık yapar.D çapı ölçüleri 04-16 mm arasındadır.R girişi ise genel olarak M5 ölçüsünde bulunmaktadır.
Yandaki düz nipel 04-16 mm çap ölçülerinde mevcuttur.
Yan tarafta görülen dişi döner dirseğin D çapı 04-10 mm,R ölçüsünde M5 ve M6 olarak imal edilmektedir.
Aşağı tarafta görülen T’enin D çapı 04-16mm ölçülerinde imal edilmektedir.
Yukarı tarafta görülen orta bacak T’enin D çapı 04-16mm,R ölçüsünde M5 olarak imal edilmektedir.
Aşağı tarafta görülen Y’enin D çapı 0412mm ölçülerinde imal edilmektedir.
Yukarıda görülen hortum giriş boru çıkış redüksiyonun D1 çapı 06-12mm,D2 ölçüsünde 04-10 olarak imal edilmektedir.
Aşağı tarafta görülen boru girişli redüksiyonun D1 çapı 06-12mm,D2 ölçüsünde 04-10 olarak imal edilmektedir.
Yukarıda görülen düz boru bağlantı D çapı 04-16mm ölçülerinde imal edilmektedir.
Aşağı tarafta görülen boru girişli redüksiyonlu dirseğin D1 çapı 0612mm,D2 ölçüsünde 04-10 olarak imal edilmektedir.
Yukarıda görülen boru girişli dirseğin D çapı 04-16mm ölçülerinde imal edilmektedir.
Aşağıda görülen ikili döner dirseğin D çapı 04-12mm,R ölçüsü 01-04mm ve M5 olarak imal edilmektedir.
Yukarıda görülen ara kısa döner dirseğin D1 çapı 0412mm,R1 ölçüsü 01-04mm,R2 ölçüsünde M5 ve M6 olarak imal edilmektedir.
Aşağı tarafta görülen üçlü kısa dirsek tipi dağıtıcı D çapı 0412mm,R ölçüsü 01-03mm olarak imal edilmektedir.
Yukarıda görülen altılı kısa dirsek tipi dağıtıcı D çapı 0412mm,R ölçüsü 01-04mm olarak imal edilmektedir.
Aşağı tarafta görülen kruvanın D çapı 04-12mm ölçülerinde imal edilmektedir.
Yukarıda görülen dişli çoklu dağıtıcı D1 çapı 06-10mm,D2 04-08mm,R ölçüsü 01-03mm olarak imal edilmektedir.
Aşağı tarafta görülen dişli dörtlü Y’e D1 çapı 0406mm,R ölçüsü 01-02mm olarak imal edilmektedir.
Yukarıda görülen metal perde geçiş nipeli D çapı 04-12mm olarak imal edilmektedir.
Aşağı tarafta görülen dişi kör tıpanın D çapı ölçüsü 04-12mm olarak imal edilmektedir.
Yukarıda görülen metal perde geçiş nipeli (dişi) D çapı 0412mm,R çapı 01-04 mm olarak imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen kartuşun D çapı 04-12mm olarak imal >>> edilmektedir.
<<< Yan tarafta görülen soket rekorun D çapı 04-16mm olarak imal edilmektedir.
<<< Yan tarafta görülen plastik susturucunun D çapı 01-04mm olarak imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen dişi rekorun D çapı 01-04mm olarak imal edilmektedir. >>>
Yan tarafta görülen yan bacak T’enin D çapı 04-12mm,R 0104mm ve M5 olarak imal edilmektedir. >>>
<<< Yan tarafta görülen döner dirsek bağlantının D çapı 0416mm,R 01-04mm ve M5 olarak imal edilmektedir.
<<<Yan tarafta görülen orta bacak dişli Y’nin D çapı 04-08mm,R 0103mm olarak imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen iki taraflı erkek uçlu bağlantının D1 çapı 06-16mm,D2 0412mm olarak imal edilmektedir. >>>
Yan tarafta görülen rediksiyon tipi Y’nin D1 çapı 06-12mm,D2 04-10mm olarak imal edilmektedir. >>>
<<<Yan tarafta görülen rediksiyon tipi nipelin D1 çapı 06-16mm,D2 04-12mm olarak imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen boru girişli uzun dirseğin D çapı 04-16mm olarak imal edilmektedir. >>>
<<< Yan tarafta görülen rediksiyon tipi nipelin D çapı 0412mm olarak imal edilmektedir.
<<<Yan tarafta görülen kısa döner dirseğin D çapı 04-12mm,R 01-04 mm ve ayrıca M5-M6 ölçülerinde imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen ikili döner dirseğin D çapı 04-12mm,R 01-04 mm ve ayrıca M5 ölçülerinde olarak imal edilmektedir. >>>
Yan tarafta görülen dörtlü kısa dirsek tipi dağıtıcının D çapı 04-12mm,R 01-04 mm ölçülerinde imal edilmektedir. >>>
<<<Yan tarafta görülen ikili kısa dirsek tipi dağıtıcının D çapı 04-12mm,R 01-03 mm ölçülerinde imal edilmektedir.
<<<Yan tarafta görülen çoklu hortum dağıtıcının D1çapı 06-10mm,D2 04-08 mm ölçülerinde imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen boru girişli çoklu dağıtıcın D1 çapı 06-10mm,D2 04-08 mm ölçülerinde olarak imal edilmektedir. >>>
Yan tarafta görülen plastik perde geçiş nipelinin D çapı 04-12mm ölçülerinde olarak imal edilmektedir. >>>
<<< Yan tarafta görülen hortum girişli dörtlü Y’nin D1çapı 06-08mm,D2 04-06 mm ölçülerinde imal edilmektedir.
<<<Yan tarafta görülen erkek kör tıpanın D çapı 04-16mm ölçülerinde imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen ailen kısa döner dirseğin D çapı 04-16mm,R 01-04mm ve M5 ölçülerinde olarak imal edilmektedir. >>>
<<<Yan tarafta görülen dişi boru bağlantının D çapı 04-16mm, R 01-04mm ve M5 ölçülerinde imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen uzun döner dirseğin D çapı 04-12mm,R 01-04mm ve M5 ölçülerinde olarak imal edilmektedir. >>>
ÇABUK BAĞLANTILAR TEKNİK ÖZELLİKLER
AKIŞKAN
HAVA, VAKUM
MALZEME
ÇELİK
ÇALIŞMA BASINCI
15 kgf/cm2
MAX.BASINÇ
15 kgf/cm2
STOP BAĞLANTILAR
Yan tarafta görülen stop nipelin D çapı 04-12mm ölçülerinde imal edilmektedir.
<<< Yan tarafta görülen stop rekorun D çapı 06-12mm,R 01-03mm ölçülerinde imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen stop dirseğin D çapı 04-12mm,R 01-04mm ve ayrıca M5-M6 ölçülerinde imal edilmektedir. >>>
ÇEK VALF BAĞLANTI ELEMANLARI
Yan tarafta görülen rekor tipi çek valfin D çapı 0412mm,R 01-04mm ve ayrıca M5-M6 ölçülerinde imal edilmektedir.
<<< Yan tarafta görülen hortum girişli çek valfin D çapı 04-12mm ölçülerinde imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen uzun döner dirseğin R1 boyutu 01-04mm R2 01-04mm ölçülerinde olarak imal edilmektedir. >>>
EL KONTROLLÜ BAĞLANTI ELEMANLARI TEKNİK ÖZELLİKLER -> Hava Akışının elle kontrol edilmesini sağlar -> Hava eksozu, el kumanda düğmesinin altındadır -> Valf Kapatıldığında, 3/2 valf gibi görev yapar
<<< Yan tarafta görülen kayar valfin R ölçüleri 1/2,1/4,1/8,3/4,3/8 standardına göre imal edilmektedir.
<<< Yan tarafta görülen hand valfin (dişli+dişli) R1 ölçüleri 01-04mm ve R2 ölçüleri 01-04mm olarak imal edilmektedir.
Yan tarafta görülen hand valfin (hortun+dişli) R ölçüleri 01-12mm ve D ölçüleri 03-10mm olarak imal edilmektedir. >>>