HAREKET İLETME ELEMANLARI
1.Şekilde görülen hareket iletme elemanı nedir? Tanımlayarak görevlerini yazınız.
Tanımı:Enine kesildikleri zaman daire ve boyları uzun olan, dönme hareketi yapan makine elemanlarıdır. Görevi:Üzerine takıldıkları elemanlar vasıtası ile dönerler veya ilk dönme hareketini yaparak başka elemanlara hareket ve kuvvet iletirler. Genel olarak millerin üzerine kasnaklar, dişli çarklar, volanlar, kamlar … vb. gibi elemanlar takılarak görevlerini yaparlar.
2.Milleri eğilmeye zorlayan kuvvetler nelerdir? Yazınız. Üzerine takılan parçaların ağırlıklarından, kayışların gerilme ve çekme kuvvetlerinden dolayı eğilmeye zorlanırlar. 3.Miller hangi malzemeden nasıl üretilirler ve dayanımı arttırmak için ne gibi işlemler yapılır? Yazınız. Genel olarak kopma direnci 42-50 kg/mm2 olan akma çelik maddeden geçirilerek yapılırlar. Dış yüzeylerinin çok sert ve aşınmaya karşı dayanıklı olması için sementasyon işlemi yapılır veya nitrürlenir. 4.Mil çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Düz miller (Transmisyon milleri)
2. Eğilebilen miller
3.İçi boş miller 4.Krank milleri
5.Kamalı milleri
5.Millerin hesabında kullanılan formüller nelerdir? Yazınız. Miller dönerken burulma söz konusu olduğuna göre, mili çeviren (F) kuvveti, mil yarı çapı (r) ve dakikadaki devir sayısı (n) olursa: Milin 1 sn de aldığı yol: Milde meydana gelen güç: Mili çeviren moment: Mil çapı ise, V = 2.π.r.n / 60 N = F. 2 π . R . n / 60.75 Md = 71620 . N / n kg/cm Md = σ dem . Wp σ dem: milin gerilme emniyeti Md: milin döndürme momenti Wp: polar dayanım momenti İçi dolu daire millerde polar dayanım momenti İçi boşaltılmış daire millerde polar dayanım momenti İçi boşaltılmış daire millerde atalet momenti
Wp = π. D3/16 Wp = π/16. (D4- d4/D) Jp = π/32. (D4- d4)
6.Muylu ne demektir? Nasıl adlandırılırlar? Yazınız. Millerin yatak içinde kalan kısımlarına muylu denir. Muylular kendilerine gelen yüklerin durumlarına göre adlandırılırlar. Eksene dikey olarak yük taşıyan muylulara taşıma muylusu, eksene paralel yük taşıyan muylulara da dayanım muyluları denir.
7.Muylu kısımlar ya sertleştirilir veya burç takılarak çalıştırılması sağlanır. Bunun sebebi nedir? Yazınız. Muylular yatak içerisinde dönerek çalıştıklarından aşınırlar. Bunun için muylu kısımlar ya sertleştirilir veya burç takılarak çalıştırılması sağlanır Burçlar aşınınca yerine yenisi yakılır. Dönen muylu kısımları mutlak yağlanmalıdır yağsız kaldıkları zaman aşınarak yatak sararlar. 8.Muylu çeşitleri nelerdir? Yazınız.
1.Uç muylu 2.Ara muylu 3.Küresel muylu 4.Konik muylu 5.Taraklı muylu
9.Muylu hesabında kullanılan formüller nelerdir? Yazınız. Muylunun yatağı zorlayan yüzeyi S=d.L d = yatak ve muylu çapı cm L = Yatak boyu cm Genel olarak yatak boyu L = 1,5 . d alınır
Yatağın (S) yüzeyine gelen basınç (P) ise, zorlama yükü F= P. S F = P . d . L olur F = Muylunun taşıyabileceği yük kg P = Yatağın iç basıncı kğ/cm2
Genel olarak zorlama yükü F = (6 ≈ 20) d2 alınabilir
Muyluların gösterebilecekleri direnç ise: Eğilme momenti Gösterebileceği direnç Mb = F . L / 2 = kg/cm Wb = π . d3 / 32 cm3
Eğilme gerilmesi b = Mb / Wb kg/cm2
Eğilme momenti Mb = Wb . b kgcm
10.Yatak ne demektir? Tanımlayınız. Dönel ve doğrusal hareket altında kuvvet ve hareket ileten mil, aks ve tabla gibi elemanların eksenel ve radyal yöndeki kuvvetleri taşıyan ve destekleyen elemanlara yatak denir. 11. Yataklar hangi özelliklerine göre gruplandırılırlar? Yazınız. Dönme olayının meydana geldiği kayma yüzeyinin cinsine ve dönme hareketine gösterdiği dirence göre gruplandırılırlar. 12.Yataklar kaç gruba ayrılır? Yazınız. Yataklar iki ana grupta toplanırlar. 1.Kayma dirençli (Kaymalı) Yataklar 2.Yuvarlanma dirençli ( Yuvarlanmalı=Rulmanlı ) Yataklar 13. Kayma dirençli (Kaymalı) yatakları tanımlayarak açıklayınız. Kayma dirençli yataklarda, yatak ile muylu yüzeyi birbirine göre kayarak çalışır. Bu nedenle bu yataklara kaymalı yatak denir. Yatağın gövdesi ve kapağı, dökme demirden veya çelikten yapılır. Yatağın en önemli parçası olan burç, muyluya alıştırılır. Burç, tamamen aşındığında değiştirilerek, yatak gövdesi korunmuş olur. Kaymalı yataklar, sarsıntı ve titreşimli yerlerde uygun ve sürekli yağlama yapıldığı takdirde uzun ömürlü olup çok kullanılır. Bu yataklar ucuzdur ve oldukça sessiz çalışır.
14. Kayma dirençli (Kaymalı) Yataklar nerelerde kullanılırlar? Yazınız. Büyük güç veya kuvvetlerin iletilmesinde tercih edilir. İçten yanmalı motorlarda, krank millerinde, haddehane makinelerinde, takım tezgâhlarında, taşıma iletme, kaldırma makinelerinde, bantlı konveyörlerde, konkasörlerde, helezonlu taşıyıcılarda, kara ve demir yolu taşıtlarında, değirmen makinelerinde ve endüstrinin birçok alanında kullanılır. 15.Millerin yatak içinde kalarak hareket eden kısımlarına…………….MUYLU……………..denir. 16.Burcun çalışan yüzeyinde ısı iletimi ile sürtünmenin dengeli olması ve kayganlığın sağlanması önemlidir. Bu özelliği sağlaması yönünden burç yapımında………. BRONZ…………. çok kullanılır. 17. Yuvarlanma dirençli yatakları tanımlayarak açıklayınız.
Dönen millere desteklik eden, dönmeyi bilye veya makarayla sağlayan standart makine parçalarına yuvarlanma dirençli yataklar denir. Millere desteklik yapar. Kaymalı yataklar gibi millerin dönme ve doğrusal hareketlerinin iletiminde kullanılır. Hareket, kayma yerine yuvarlanma olarak meydana gelir. Bu da kaymaya göre sürtünme direncini azaltır, büyük dönme hızları sağlar. Yuvarlanmalı yataklar, yuva içerisine yerleştirilen dış bilezik, mil üzerine geçirilen iç bilezik, bilezikleri birbirinden ayıran yuvarlanma elamanları ve bu elemanların birbirlerine değmesini önleyen kafesten oluşmuştur.
18. Yuvarlanmalı yataklar, kaymalı yataklara göre hangi yönlerden üstünlükleri vardır? Yazınız. Yuvarlanmalı yataklar, kaymalı yataklar gibi dönme ve salınım hareketinin olduğu yerlerde kullanılır. Hareket ve gücün miller aracılığıyla iletilmesi sırasında kaymalı yataklara göre ekonomik ve teknik yönden üstünlükleri vardır. 19. Yuvarlanmalı yatakların kaymalı yataklara göre üstünlükleri nelerdir? Yazınız. 1.Sık sık durdurulup çalıştırılan makineler için elverişlidir. 2.Boyutlarının küçük olması nedeniyle az yer kaplar. 3.Dönen ve yuvarlanan elemanların temas noktaları az olduğu için kullanılacak yağ tüketimi azdır. 4.Kolay merkezlenirler. 5.Bakımı ve değiştirilmeleri kolaydır. 20. Yuvarlanmalı yatakların dezavantajları nelerdir? Yazınız. Yuvarlanmalı yataklar pahalıdır. Sarsıntılı ve darbeli yükler için güvenli değildir. Takılmaları ve sökülmeleri zordur. Bu olumsuzluklara rağmen yüksek devirli orta yüklerin iletilmesinde tercih edilir. 21.Yuvarlanma elemanlı yataklar kaç gruba ayrılır? Yazınız. Yuvarlanma elemanlı yataklar, üzerlerine etki eden kuvvetin yönüne göre temelde iki ana gruba ayrılır. 1.Enine (Radyal) yataklar 2.Eksenel (Boyuna) yataklar 21.Mil eksenine dik yöndeki kuvvetleri karşılayan yataklara….. ENİNE (RADYAL)…….. yataklar denir. 22.Mil eksenine paralel yöndeki kuvvetleri taşıyan yataklara…..EKSENEL (BOYUNA)…….. yataklar denir. 23. Enine yataklar ve eksenel yataklar hangi özelliklerine göre sınıflandırılırlar? Yazınız. Yuvarlanma elemanlarının şekline ve biçimlerine göre bilyeli yataklar ve makaralı yataklar olarak sınıflandırılırlar. 24. Yuvarlanmalı yatak çizelgelerinde yatağa ait hangi bilgiler bulunur? Yazınız. Yuvarlanmalı yatak çizelgelerinde yatağa ait sembollerin satırında boyutlar, yük taşıma kapasiteleri ve devir sayıları bulunur. 25. Seri sembolü 6006 olan yuvarlanmalı yatağın diğer ölçülerini çizelgeden bulunuz. Tablodan önce birinci sütundan seri sembolü 6006 bulunur. Sonra sembolün satırında d=30, D=55, B=l3, r=1,5 değerleri tespit edilir.
26.Yuvarlanma dirençli yatakların sembollerindeki işaretler neyi ifade eder? Yazınız.
27.Rulmanlı yataklar ne ile nasıl ve ne zaman yağlanır? Yazınız. Rulmanlı yatakların yağlanmasında genel olarak özel rulman gresi kullanılır. Gres yağı yatak içindeki boşluğa doldurulur. Tamamen doldurulmaz ise ısınma meydana gelir. Rulmanları yatakları senede bir veya iki defa yağlamak gerekir. Rulmanlı yataklar elde, otomatik, basınçlı ve çarpma sistemlerle yağlanabilir.
28. Yüksek devirlerde çalışan yataklarda nasıl yağlama nasıldır? Yazınız. Yüksek devirlerde çalışan yataklar bir gres nipeli takılarak sık sık yağ basılır. Sıcaklığın düşük olduğu yerlerde ince yağlarla da yağlanır. Bu durumda yağ bir depo içinde doldurulur. 29. Şekilde görülen kayışı tanımlayarak kullanım yönünden kayışlardan beklenen özellikler nelerdir? Yazınız. Kayış; bir kasnaktan diğerine dönme hareketinin iletilmesini sağlayan ve çeşitli profillerde üretilen elastik makine elemanlarıdır. Kullanım yönünden kayışlardan beklenen özellikler: Aşınma direncinin yüksek olması Sürtünme katsayısının yüksek olması Esnek ve kopmaya dayanıklı olması Eksiz yani sonsuz olması Çalışma şartlarından olumsuz etkilenmemesi Yorulma dayanımının yüksek olması Düşük maliyet
30.Kayış çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Düz (yassı) kayışlar 2.V Kayışları
3.Yuvarlak kayışlar
4.Senkronize kayışlar
31.Kayışların kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız. 1.Takım tezgâhlarında 2.Tarım makinelerinde 3.Taşıt motorlarının soğutma sistemlerinde 3.Dikiş makinelerinde 4.CNC tezgâhlarda kullanılır 32. Hemen hemen tüm makinelerde dönme hareketinin ilk olarak kayışlarla aktarılmasının sebebi nedir? Yazınız. Kayışlar genellikle elektrik motorundan alınan hareketin dişli kutusuna aktarılmasında kullanılır. Aşırı yük durumunda kaydıklarından sistemi tahribattan korurlar. Hemen hemen tüm makinelerde dönme hareketi ilk olarak kayışlarla aktarılır. Daha sonra isteğe göre bu dönme hareketinin devri dişli çarklarla değiştirilebilir. 33.Şekilde görülen kasnağı tanımlayarak kısımlarını yazınız.
Miller arasındaki mesafenin uzun olduğu durumlarda döndüren mildeki güç ve hareketi bir veya birkaç kayış yardımıyla döndürülen mile iletmeye yarayan makine elemanlarına kasnak denir. Bir kasnağın genel olarak üç ana kısmı bulunmaktadır. İspit: Kayışın temas ettiği çember kısmına denir. Göbek: Kasnağın mile takılmasını sağlayan kısımdır. Gövde: İspitle göbeği birleştiren kısımdır.
34. Gövde kısmı kollardan meydana gelen kasnakların böyle yapılma sebebi nedir? Yazınız. Bunun nedeni kasnağın ağırlığını azaltmaktır. Küçük çaplı kasnakların gövdeleri dolu olarak imal edilir.
35. Piyasada kullanılan kasnak çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Düz kayış kasnakları 2.V-kayış kasnakları 3. Halat kasnakları 4. Poly V kasnakları 5. Gergi kasnakları 6. Kademeli kasnaklar 7.Yuvarlak kasnaklar 8. Avara kasnaklar 9. Kılavuz kasnaklar 10. Otomatik ve ayarlanabilir kasnaklar 11. Senkronize kasnaklar
36.Kasnak kullanılan yerleri nerelerdir? Yazınız. Kasnaklar takım tezgâhlarında, dikiş makinelerinde, tarım aletlerinde, benzinli ve dizel motorlarda, tekstil makinelerinde, vinçlerde, kaldırma ve taşıma makinelerinde kullanılmaktadır. 37.Kayış kayması ne demektir? Hangi oranlarda olması istenir. Senkronize kayış kasnak sistemleri hariç olmak üzere diğer sistemlerde kasnak dönerken üzerinde çalışan kayış bir miktar kayar. Buna kayış kayması denir. Kayış kayması 0,01 ile 0,05 arasında olabilirse de 0,02’yi geçmesi istenmez. Çünkü gereğinden fazla kayan bir kayış sistemde istenmeyen ısınmalara sebebiyet verir. 38. Kasnak çaplarıyla dönme sayıları……….. TERS……………… orantılıdır. 39. Kayış kasnak sisteminde, çap ve devir hesabı formülü nedir? Yazınız.
dm/Dm=n2/n1
dm→ Döndüren kasnağın ortalama çapı Dm→ Döndürülen kasnağın ortalama çapı n1→ Döndüren kasnağın devir dayısı n2→ Döndürülen kasnağın devir sayısıdır.
40. Bir elektrik motoruna bağlı kasnak çapı 80 mm, elektrik motoru 1500 dev/dak ile dönmektedir. Döndürülen kasnağın 750 dev/dk ile dönmesi için döndürülen kasnağın çapı neolmalıdır? Yazınız. VERİLENLER dm=80 mm dm/DM=n2/n1→ Dm=dm.n1/n2 olur. n1=1500 dev/dk Dm=80.1500/750→Dm=160 mm bulunur. n2=750 dev/dk Dm=? 41. Hareket ve güç iletiminde kullanılan, üzerinde eşit aralıklı ve özel profilli girinti ve çıkıntıları bulunan silindirik veya konik yüzeyli elemanlara……………. “dişli çark”…………………….. denir. 42. Aşağıdaki resimlerde mil eksenleri aynı düzlemde olan dişli çarklar görülmektedir.Bu çarkların isimlerini nelerdir? Yazınız. Eksenleri kesişen dişli Eksenleri paralel olan dişli çarklar çarklar
DÜZ DİŞLİ
HELİS DİŞLİ
KRAMAYER DİŞLİ
OK DİŞLİ
KONİK DİŞLİ
43. Aşağıdaki resimlerde mil eksenleri ayrı düzlemde olan dişli çarklar görülmektedir.Bu çarkların isimlerini nelerdir? Yazınız.
HELİS DİŞLİ ÇARK
SONSUZ VİDA VE KARŞILIK DİŞLİSİ
44. Aşağıdaki resimlerde çalışma durumlarına göre dişli çarklar görülmektedir.Bu çarkların isimlerini nelerdir? Yazınız.
DIŞTAN ÇALIŞAN DİŞLİ ÇARK
İÇTEN ÇALIŞAN DİŞLİ ÇARK
45.Dişlilerin açıldığı yüzeylere göre dişli çark çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Silindirik yüzeyli dişli çarklar.. 2.Konik yüzeyli dişli çarklar. 3.Düzlem yüzeyli dişli çarklar. 46.Diş profil eğrisine göre dişli çark çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Evolvent eğrili dişli çarklar 2.Sikloit eğrili dişli çarklar 3.Zincir dişlileri 47.Dişli çarkın ölçü sistemine göre çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Metrik ölçülü dişli çarklar: Modül esasına göre 2.Inches ölçülü dişli çarklar: Pitch esasına göre (a.Diametral pitch (çap pitch)
b. Circular pitch (çevre pitch))
48.Eksenleri paralel olan miller arasında kuvvet ve hareket iletiminde kullanılan, dişleri mil eksenlerine paralel açılmış dişlilere ……DÜZ DİŞLİ …… , …SİLİNDİRİK DÜZ DİŞLİ…veya…..ALIN DİŞLİ……çark denir. 49.Dişeri kesik koni şeklindeki parçanın yanal yüzeyine açılmış olan çarklara ….KONİK….dişli çark denir.
50.Eksenleri birbirine yakın olan paralel, dik veya herhangi bir açıda çalışan millerde hareketi veya kuvveti bir milden diğer mile aktaran, dişleri dönme eksenine paralel olmayan makine elemanlarına….HELİS…… dişli çark denir. 51. Dişler düz bir çubuk üzerine açılan,yarı çapı sonsuz büyüklükte olan ve bir nevi içten teğet dişli gibi kabul edilen dişlilere …………KREMAYER……. dişli denir.
52.Eksenleri kesişmeyen ve dik konumda bulunan miller arasında tek yönlü hareket iletimini sağlayan sistemlere………SONSUZ VİDA VE KARŞILIK DİŞLİ…sistemi denir.
53. Düz dişli çarklar nerelerde kullanılır? Yazınız. Düz dişli çarklar genellikle, eksenleri birbirine paralel millerde hareket ve güç iletiminde kullanılır. 54. Kremayer dişli çarkların kullanıldığı belli başlı yerler nerelerdir? Yazınız. Matkap tezgahlarında milin aşağı yukarı hareket ettirilmesi, torna tezgahlarında arabanın kayıtlar üzerinde sağa sola hareket ettirilmesi ve krikolarda yük kaldırmak için, ayrıca bağlama kalıplarında ve çeşitli raylı vinçlerde de kullanılır.
55. Silindirik helis dişli çarkların kullanıldığı belli başlı yerler nerelerdir? Yazınız. Silindirik helis dişli çark dönme eksenlerinin paralel, dik veya açılı olduğu millerde ve büyük kuvvetlerin yüksek devirde iletilmesinde kullanılır. Araç vites kutularında yaygın olarak kullanılır. 56. Konik dişli çarkların kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız. Konik dişli çark oldukça büyük kuvvetlerin taşınmasında, kuvvet makinelerinin ve taşıtların dişli kutularında çok kullanılır. 57.Sonsuz vida ve karşılık dişlisinin kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız. Vinç, hız kutuları, asansörler, elevatörler, tekstil makineleri, dümen mekanizmaları, takım tezgâhları (divizör ve döner tablalarda), pompalar ve taşıma araçlarında çok kullanılır. 58.Şekilde görülen dişli çark nedir? Tanımlayarak açıklayınız.
Eksenleri birbirine paralel, aralarındaki mesafenin orta uzaklıkta olduğu bir milden diğer mile zincirler vasıtasıyla ve kayma olmadan hareket ve güç iletmek için kullanılan dişli çarklara zincir dişli çark denir.
59. Kullanıldığı yerlere göre zincir dişli çark çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Güç (transmisyon) zincir dişliler
2.Kuvvet-yük (kaldırma, taşıma) zincir dişlileri.
60.Diş profiline göre zincir dişli çark çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.İnce profili 2.kalın profilli 3.Seyrek profilli 4.Trapez profilli 61.Diş sırasına göre dişli çark çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Tek sıralı, 2.Çok sıralı 62.Gövde yapısına göre dişli çark çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Tek parçalı 2.Çok parçalı 63.Zincir tipine göre dişli çark çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Makaralı (roleli) 2.Eklemli (sessiz) 3.Baklalı 64. Zincir dişli çarkların diğer dişli çarklara olan üstünlükleri nelerdir? Yazınız. 1.Zincir dişli çarklar sessiz çalışır. 2.Mil eksenleri arası mesafe orta uzaklıktadır. 3.Kayma olmadan hareket ve güç iletir. 4.Çevresel hızları 20 m/sn‟ ye kadar çıkabilir. 5.Aynı anda değişik millere hareket ve güç iletilebilir.
65.Dişli çark hesaplarında kullanılan resimdeki harflerin anlamları nedir? Yazınız. (d) : Bölüm dairesi çapı (da) :Diş üstü çapı (m) :Modül (p) : Adım (df) :Diş dibi çapı (s) : Diş kalınlığı (e) : Diş boşluğu (h) : Diş yüksekliği (ha) :Diş başı yüksekliği (hf) : Diş dibi yüksekliği (a): Dişli merkezleri arası
66.Resimde görülen hareket iletme elemanı nedir? Tanımlayınız.
Yandaki resimde hareket ve güç iletiminde kullanılan zincirler görülmektedir. Dişli çarklarla birlikte kullanılarak hareket ve güç ileten makine elemanlarıdır. Hareket iletiminde kullanılan bu tip zincirlere transmisyon zincirleri denir. Ayrıca yük kaldırma ve taşıma işlerinde kullanılan zincirler de vardır ve bunlara yük zincirleri denir.
67. Mafsallı zincirlerin malzemesi nedir? Yazınız. Alaşımlı çeliklerden (Çe 60 kg/mm2) yapılırlar. 68. Kullanım yerlerine göre zincir çeşitleri nelerdir? Yazınız. 1.Transmisyon zincirleri 2.Yük zincirleri 69. İmal ediliş şekillerine göre zincir çeşitleri nelerdir? Yazınız.
1.Gal zincirleri 4.Lamelli (fleyer) zincirler
2.Dişli zincirler 3.Baklalı (rotary) zincirler 5.Menteşeli zincirler 6.Yuvarlak baklalı zincirler
70.Gal zincirlerin kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız. Hafif işlerde kullanılırlar. Tek, çift veya üç sıralı olarak yapılırlar. Kötü şartlarda çalışmaya elverişli değillerdir. Yük kaldırmada, yük taşıma işlerinde, ayar işlerinde kullanılırlar. 71.Dişli zincirlerin kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız.
Büyük güçlerin iletilmesinde kullanılır. Yan yana sıralanmış bir çok baklalardan meydana gelir. 72.Baklalı (rotary) zincirlerin kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız.
Tozdan etkilenmeyip, petrol ve sondaj makineleri, inşaat makineleri, madencilikte ağır şartlarda çalışırlar. Plastikten de yapılabilirler. 73.Lamelli (fleyer) zincirlerin kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız.
Kaldırma makinelerinde yön değişikliği istenen yerlerde sessiz çalışırlar. Tekstil makinelerinde, debriyajla çalışan yerlerde, iş makinelerinde kullanılır. 74.Menteşeli zincirlerin kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız. Şişe ve konserve yıkama işlerinde transport (geçiş) olarak kullanılır. 75.Bilezikli zincirlerin kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız.
Oldukça yaygın kullanılan bu zincirler, perno, bilezik, makara ve bakladan meydana gelir. 76.Yuvarlak baklalı zincirlerin kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız.
Yüksek dayanımlı yuvarlak baklalı zincir ve dişlisiyle, dönme momenti az, yükün fazla olduğu yerlerde hareket ve kuvvet iletiminde gemilerin demirlenmesinde, konveyör işlerinde kullanılır. 77. Zincir hesabında kullanılan en önemli etmen nedir? Yazınız. Zincir hesabında eksenler arası mesafe önemli yer tutar. Zincir çok uzun ise bir defa dolanıncaya kadar küçük çarkı birçok defa, zincir kısa ise küçük çarkı ancak bir defa çevirir. Bu ise aşınmayla ilgili olarak çalışma şartlarını etkilemektedir.
78. Zincir boyunu ve eksen mesafesini hesaplamak için kullanılan aşağıdaki formüldeki harflerin neleri ifade ettiklerini yazınız.
X=Zincir mafsal (bakla) sayısı p=Zincir(diş) adımı a=Eksenler arası mesafe z1=Küçük dişli diş sayısı z2= Büyük dişli diş sayısı
79.Eksenler arası a=360 mm, z1=22 ve z2= 64 adımı p=12,7 mm olarak verilen dişli çark sisteminde zincir uzunluğunu bakla sayısı cinsinden hesaplayınız.
Zincirlerde bakla sayıları daima çift alınmalıdır.Nedeni,boyunlu baklanın kullanılmaması içindir.Boyunlu bakla zincir gücünü %20 zayıflatmaktadır.
80.Kavrama nedir? Açıklayınız. Aynı eksen üzerindeki milleri birbirine sıkı, hareketli, esnek veya çözülebilir şekilde kuvvet ve hareket iletimine aracılık yapan, milleri birleştiren makine elemanlarıdır. 81.Kavramaların kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız. Motor mili durdurulmadan diğer milin istenildiği anda durdurulması, döndürülmesi kavramalı birleşmeler vasıtası ile olur. En çok kullanıldığı alan ise taşıtlarda debriyaj vasıtası ile arka tekerlek hareketlerinin durdurulması ve kavratılmasıdır. 82.Kavramaların dengeli çalışması niçin önemlidir? Yazınız. Kavramaların dengeli çalışması önemlidir. Dengesiz çalışması halinde mil uçlarını bozarlar. Randımansız çalışırlar. Kavramalar, standart mil çaplarına uygun ölçüde hazır bulunabilirler. 83. Kavrama çeşitleri nelerdir? Yazınız.
1.Sıkı kavramalar 2.Hareketli kavramalar 3.Esnek kavramalar 4.Çözülebilen kavramalar 84.Sıkı kavramaları tanımlayarak çeşitlerini yazınız. Bir milden diğer bir mile hareket iletilirken çözülemeyen kavramalardır.: 1.Bilezikli kavramalar 2. Kovanlı kavramalar 3.Çanaklı (manşonlu) kavramalar 5.Sellers kavraması 6.Alın kavraması 7.Hidrolik-ok kavraması
4.Flanşlı kavramalar
85. Hareketli kavramaları tanımlayarak çeşitlerini yazınız. Millerin enine, boyuna ve açısal hareketlerine müsaade eden kavrama türleridir. 1.Genleşmeli kavrama 2.Oldhan kavraması 3.Kardan kavraması 4.Mafsallı kavrama 86. Esnek kavramaları tanımlayarak çeşitlerini yazınız. Makineler çalışırken çeşitli darbe ve vuruntulara, sistemdeki montaj hatalarına karşı esnekliği sağlamak maksadı ile düşünülen esnek kavramalar, esnek gereçlerden (deri, yay, lastik..) yapılarak hareketleri düzenli iletmeye yararlar. 1.Periflex kavraması 2.Elastik bilezikli kavrama 3.Bibby kavraması 4.Voith mourer kavraması 5.Serbest elastik ara parçalı kavrama 87. Çözülebilen kavramaları tanımlayarak çeşitlerini yazınız. Makinalarda, döndüren eleman ile döndürülen bölüm ya da bölümler arasındaki güç iletiminin kontrolü amacıyla kullanılan kavramalar çözülebilen-bağlanabilen kavramalardır. 1.Tırnaklı kavramalar 2.Sürtünmeli kavramalar 3.Lamelli kavramalar 4.Hidrolik lamelli kavramalar 5.Pnömatik kavramalar 6.Hidrodinamik kavramalar 7.Otomatik kavramalar 88. Kavramaların kullanıldığı yerler nerelerdir? Yazınız.
1.Döndüreni durdurmadan döndürülen tarafa enerji akışını kesmek, istenildiğinde ise yeniden sağlamak. Buna örnek otomobillerdeki debriyaj kavramasıdır. 2. Döndüreni durdurmadan ve dönüş yönünü değiştirmeden uygun bir kombinasyonla döndürülene enerji akışını kesmek, ya da dönüş yönünü değiştirmek. En az iki kavrama ve dişli çarklar gibi başka elemanların da bir arada kullanılmasıyla bu gerçekleştirilebilir. Bu tür sistemlere genel olarak tornistan mekanizmaları denir. 3.Döndüren ve döndürülen arasında çeşitli hız dönüşümleri (çevrim oranları) elde etmek. Çeşitli vites (hız) kutuları bunlara örnektir. (Otomatik vites kutuları, ağır iş makinalarında kullanılan ve çoğunlukla İngilizcedeki adı ile Power Shift Transmission diye bilinen vites kutuları, endüstriyel vites kutuları gibi) 4.Tek döndüren eleman (örnek olarak tek dizel motoru) ile sistemin birbirinden farklı bölümlerine hareket iletmek, istenildiğinde kesmek. (Örnek olarak hareket edebilen, döner kuleli kepçeli vinçler) 5. Çeşitli basit ya da karmaşık sistemlere kumanda edebilmek