De Februaristaking was een daad van hartverwarmende solidariteit
Amsterdam Noord heeft acht begraafplaatsen. Lees meer over de interessante geschiedenis van deze dorpskerkhoven en De Nieuwe Noorder
Wat vindt u van de stad? Doe mee aan de enquête
3
10
11
Amsterdam
Jaargang 3 nummer 2
18|02|16
Uitgave van de gemeente Amsterdam
editie Noord
Dagelijkse geschiedenis Speelplaats van lagere school in Banne Buiksloot (Koopvaardersplantsoen) met op de achtergrond woningen in aanbouw, mei 1968 Jaren zestig Elke periode in de geschiedenis heeft zijn eigen kenmerken. Op foto’s staat de tijd stil, alles en iedereen blijft eruit zien zoals op het moment dat het beeld wordt gemaakt. In de jaren zestig lieten jongens hun haar groeien en droegen ze spijkerpakken of ribfluwelen kleding. Vrouwen konden voor het eerst een maillot of panty dragen, onder hun steeds korter wordende rokjes. De vrije zaterdag werd ingevoerd en de televisie en auto deden langzaam maar zeker hun intrede. Op de Dam sliepen hippies.
In de jaren zestig bestonden er twee opvattingen over Amsterdam. Is de stad vooral een economische eenheid of staat de woonfunctie voorop? De stad groeide en ontwikkelde zich als plek om geld te verdienen. Maar natuurlijk bleef Amsterdam ook een stad om in te wonen. In dat decennium ontstond ook het ideaalbeeld van Amsterdam als
Noord krijgt dit jaar aansluiting op het regionale warmtenet met een pijpleiding van 16 kilometer
woonplaats, ontmoetingscentrum en broedplaats van ideeën. In de stad anno nu blijft het balanceren tussen deze twee visies. Levend houden In 1960 werd het Anne Frankhuis geopend, waar bezoekers anno 2016 nog voor in de rij moeten staan. Het is een
icoon in de dagelijkse herinnering aan de Tweede Wereldoorlog. Dagelijks, maar ook op meer specifieke momenten in het jaar houden we de geschiedenis levend. Door te vieren, of door te herdenken. Soms in kleine kring, als het gaat om bijvoorbeeld een overleden familielid. Lees verder op pagina 2
Duurzame warmte naar woningen Restwarmte Vierduizend woningen in Noord gaan dit jaar de restwarmte van het Afval Energiebedrijf Amsterdam (AEB) gebruiken voor verwarming en warm water. Een pijpleiding van zestien meter zal het AEB met de Waterlandpleinbuurt verbinden. In het project Noorderwarmte worden uiteindelijk 20.000 woningen in Noord aangesloten op dit net van duurzame warmte. Aan de Klaprozenweg zijn spectaculaire boringen gedaan om de pijpleiding aan te leggen. De pijpleiding komt op veertig meter onder het Noordzeekanaal te liggen. In de hele regio is zoveel restwarmte beschikbaar dat de hele stad ermee verwarmd kan worden. De lokale CO2-uitstoot gaat zo met zeventig tot tachtig procent naar beneden. Dat past vanzelfsprekend goed in de ambitie van de stad om de stad duurzaam te maken.
2 Amsterdam | 18 februari 2016
Vervolg van pagina 1 Andere keren herdenken we gebeurtenissen die ons allemaal nog bij staan, die een grote impact op de stad hebben gehad.
Amsterdam is een stad met twee zielen in de borst
De Februaristaking van 1941 is zo’n gebeurtenis die niet alleen toentertijd belangrijk voor de stad was, maar die nog steeds een onvergetelijke mijlpaal in onze geschiedenis is. Daarom is de jaarlijkse herdenking, waarover u meer leest op pagina 3, nog steeds springlevend. Twee zielen De staking was een blijk van medemenselijkheid, zegt burgemeester Van der
Laan in de speciale herdenkingskrant die het Comité Herdenking Februaristaking 1941 uitgeeft. Maar we moeten ook oog houden voor het onbegrip en de desinteresse waarmee de Joodse Amsterdammers die de Tweede Wereldoorlog overleefden te maken kregen.Ook van de gemeente, blijkt uit het rapport ‘Openstaande rekeningen’ van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. De studie toont aan dat de gemeente
zich onnodig kil en formeel heeft opgesteld tegenover Joodse erfpachters die tijdens de oorlog van hun bezit waren beroofd. Dat maakt, zo zegt de burgemeester, Amsterdam een stad met twee zielen in de borst: de Februaristaking en de massale deportaties. Het verzet mág trots stemmen, als het leed van joden in en na de oorlog maar niet in vergetelheid raakt.
Studente Lois en mevrouw Santing bekijken een fotoboek | Foto Anne van Opheusen
‘We raken nooit uitgepraat’ SeniorenStudent Het is een regenachtige woensdagmiddag als studente en vrijwilliger Lois (22) op bezoek gaat bij mevrouw Santing (86). Zij bezoekt mevrouw Santing elke twee weken. Een vriendin attendeerde Lois op het project SeniorenStudent, dat studenten koppelt aan senioren voor hulp en gezelschap. Het is bedoeld voor senioren met weinig budget en een beperkt sociaal netwerk. “Ze vond het echt iets voor mij. Ik heb me direct ingeschreven.” Mevrouw Santing werd via haar huisarts aangemeld. “Lois stond ineens voor de deur. Ik weet niet meer precies hoe dat zo gekomen is, ik ben soms wat vergeetachtig,
maar het was een aangename verrassing.” Meteen een klik De twee hadden meteen een klik. Mevrouw Santing: “De eerste keer hebben we lekker buiten op het bankje zitten kletsen.” Nog steeds raken ze niet uitgepraat. Niet alleen houden ze van lezen en praten ze graag over boeken, ze zijn ook allebei geïnteresseerd in psychologie. In
De dames kletsen graag bij in de tuin | Foto Anne van Opheusen
haar studie specialiseert Lois zich in ouderen: “Over geheugenverlies bij ouderen is bijvoorbeeld nog maar weinig bekend. Daar ben ik in geïnteresseerd.” Mevrouw Santing vertelt dat ze blij is met Lois: “Ik ben altijd vroeg wakker, dus het is fijn als er bezoek komt. Ik heb zelf geen kleinkinderen, maar als Lois mijn kleindochter was, dan was het een goed gelukt product!”, lacht ze. Verhalen vertellen Mevrouw Santing heeft vier kinderen en een pleegkind. Ze heeft met allen goed contact. Haar kinderen hebben drukke levens en reizen veel. Een groot deel van haar leven zette mevrouw Santing zich in voor Ypsilon, een vereniging voor familieleden van psychotische en schizofrene patiënten. Daarnaast werkte ze als geestelijk raadsvrouw in onder andere de Bijlmerbajes. Ze vertelt er met veel passie over. Lois: “Dat vind ik zo mooi aan dit project. Mevrouw Santing heeft veel meegemaakt, dat is voor mij heel leerzaam.” Samen boodschappen doen Het blijft niet alleen bij praten. De dames gaan ook graag wandelen of lekker in de tuin zitten. Toen er veel onkruid in de tuin stond, besloot Lois om dit te wieden. Per keer bekijken ze wat ze gaan doen. Lois: “Ik help ook met de computer en vaak gaan we even samen boodschappen doen. Toen het lekker weer was, hebben we om de hoek een ijsje gegeten.”
Moeder van zangeres Het valt Lois op dat alle winkeliers in de buurt mevrouw Santing kennen. Mevrouw Santing: “Zo gek zie ik er toch niet uit? Misschien komt het wel omdat ik de moeder ben van zangeres Mathilde Santing!” Lois en mevrouw Santing hebben ook al andere uitjes in de planning staan. “De volgende keer gaan we naar een gratis lunchconcert in het Concertgebouw.”
Wilt u ook bezoek of hulp? Bent u of kent u een senior (65+) die wat extra zorg of hulp kan gebruiken? De Amsterdamse stichting SeniorenStudent koppelt studenten aan senioren voor hulp en gezelschap. Het project is bedoeld voor senioren met weinig budget en een beperkt sociaal netwerk. De voorwaarden zijn: de senior moet 65 jaar of ouder zijn en het sociale netwerk en de zelfredzaamheid willen vergroten. De student komt minimaal twee keer per maand op bezoek, zes uur per maand. De bezoektijden zijn in overleg. De eigen bijdrage bedraagt vijf euro per maand. Meer weten? Bel 020 308 0916 of ga naar stichtingseniorenstudent.nl.
3 Amsterdam | 18 februari 2016
Februaristaking
Staakt! Staakt! Staakt! Jubileum Op donderdag 25 februari wordt bij de Dokwerker de Februaristaking herdacht. Een bijzondere bijeenkomst, want het is 75 jaar geleden dat de staking uitbrak en vele tienduizenden burgers het werk neerlegden en opkwamen voor de vervolgde Joodse bevolking. De staking in Amsterdam kreeg direct gevolg in andere plaatsen. Ook in de Zaanstreek, Kennemerland, Utrecht, Hilversum en Weesp werd gestaakt. Voor heel veel Nederlanders was de Februaristaking een inspiratiebron. De Februaristaking van 1941 heeft nationaal én internationaal grote indruk gemaakt. Het was de enige algemene
Het programma van 25 FEBRUARI: ■
■
■
■
■
■
■
11.00 uur: alle voer- en vaartuigen van GVB staan een minuut stil 12.00 uur: Dirk van Nimwegencentrum, Borgerstraat 52, herdenking Februaristaking door stadsdeel West. 12.00-16.00 uur: Mozes en Aäronkerk aan het Waterlooplein, tentoonstelling van zo’n veertig affiches die door de jaren heen gemaakt zijn voor de herdenking van de Februaristaking. 15.00 uur, hoek Amstel/Zwanenburgwal, herdenking van het Joodse verzet bij het daarvoor opgerichte monument. 15.00 uur, Stopera, herdenkingsbijeenkomst voor de Februaristaking, georganiseerd door kaderleden van de FNV, met sprekers en compilatie van theatervoorstelling STAAKT. 16.30 uur, Jonas Daniël Meijerplein, start van herdenking van de Februaristaking bij de Dokwerker. Toespraak van burgemeester Van der Laan; voordrachten van Joost Prinsen en Thomas Spijkerman, in aanwezigheid van de koning. 17.00 uur, Jonas Daniël Meijerplein, start defilé langs de Dokwerker, gelegenheid tot het leggen van bloemen en kransen.
politieke staking in Europa tegen de anti-Joodse maatregelen van de nazi’s in bezet gebied. Als blijk van erkenning en waardering verleende Koningin Wilhelmina de gemeente Amsterdam in 1946 het devies ‘Heldhaftig, vastberaden, barmhartig’. Dit is sindsdien toegevoegd aan het stadswapen. De Februaristaking is nog steeds belangrijk. U wordt dan ook van harte opgeroepen om op donderdag 25 februari 2016 naar het Jonas Daniël Meijerplein te komen en deel te nemen aan het defilé langs de Dokwerker. De herdenking wordt live uitgezonden op de televisie. Dat gebeurt in een uitzending op NPO1, van 16.00 tot 17.50 uur. Fototententoonstelling Op zondag 21 februari opent voormalig burgemeester Job Cohen om 17.00 uur op het Jonas Daniël Meijerplein een fototentoonstelling over de razzia’s die de directe aanleiding vormden voor de staking. Alle GVB-vervoer een minuut stil Bij deze bijzondere herdenking horen ook bijzondere activiteiten. Zo zet het GVB op 25 februari om 11.00 uur trams, bussen, metro en ponten in heel Amsterdam een minuut stil om aandacht te
Dokwerker op Jonas Daniël Meijerplein vragen voor de staking en de betekenis ervan. De herdenking Kransen en bloemstukken kunnen tussen 12.00 en 15.00 uur worden afgegeven in de Mozes en Aäronkerk aan het Waterlooplein. Ophalen is mogelijk tot 16.30 uur. De herdenking bij de Dokwerker begint om 16.30 uur. Om 17.00 uur start het defilé. Koninklijke aanwezigheid Ook bijzonder is de aanwezigheid van Koning Willem-Alexander. Zijne Ko-
ninklijke Hoogheid neemt dit jaar deel aan de jubileumherdenking en het defilé bij de Dokwerker. Met zijn deelname staat de koning in een 70-jarige traditie. In 1946 was koningin Wilhelmina aanwezig bij de eerste officiële herdenking. In 1952 was koningin Juliana bij de onthulling van de Dokwerker en in 1991 was koningin Beatrix bij de herdenking aanwezig. Kijk voor meer informatie over de Februaristaking in 1941, de herdenking en het volledige programma op www.amsterdam.nl/februaristaking.
Twee dagen van strijd en hoop Solidariteit Op dinsdag 25 februari 1941 - ruim negen maanden na het begin van de bezetting - brak in Amsterdam een algemene werkstaking uit. Het tramverkeer kwam tot stilstand, vele fabrieken en winkels liepen leeg. De Februaristaking was een daad van hartverwarmende solidariteit. Al in 1940 begonnen de Duitse bezetters de Joodse burgers te discrimineren. Daardoor gesterkt trokken NSB'ers door de Joodse buurten in Amsterdam; ze mishandelden bewoners en richtten vernielingen aan. Joodse jongens stelden zich ertegen te weer en één van de schermutselingen
leidde tot het overlijden van een NSB'er. In een reactie hierop pakten de bezetters op 22 en 23 februari 1941 willekeurig 427 jonge Joodse mannen op en deporteerden hen naar concentratiekamp Mauthausen. Geen van hen overleefde het. Deze razzia vormde dé aanzet voor de Februaristaking.
Ooggetuigen In de vroege ochtend van 25 februari verspreidde Mien ten Dam de ‘Staakt’-manifesten rondom het Nassauplein. Zij spoedde zich daarna naar het naaiatelier in de Sint Willibrordusstraat en slaagde erin de ongeveer tachtig meisjes en jonge vrouwen tot staken te bewegen. "Iedereen legde het werk neer. Zelfs de cheffin, van wie ik niet wist aan welke kant ze stond. We liepen gezamenlijk richting Jordaan. Het leek of de hele stad op pad was. Overal zag je grote groepen Amsterdammers. Het was geweldig." Harry Verheij, die in 1941 via de Gemeentelijke Arbeidsreserve gedetacheerd werd bij de tram, reageert: “Die razzia in de Jodenbuurt maakte diepe indruk. Dit konden we niet over onze kant laten gaan! Met de staking hebben we de Duitsers een rake klap gegeven. Als je zo'n staking meemaakt, krijg je het vertrouwen weer terug in de mensen.”
De enige algemene politieke staking in Europa tegen de anti-Joodse maatregelen van de nazi’s in bezet gebied Stakende trambestuurders in de Sarphatistraat in Amsterdam. Voor zover bekend de enige foto van de Februaristaking | Foto: Verzetsmuseum Amsterdam, P. Krüger
Remises Bij de ingangen van de tramremises van de Havenstraat en de Lekstraat werd druk gedebatteerd toen het stakingsparool de ronde deed. Sommige trams reden nog uit, maar keerden vrij snel weer terug. Arbeiders van Publieke Werken, Stadsreiniging en het Gemeentelijk Energiebedrijf sloten zich aan. Groepjes ervan
Op deze typemachine is het beroemde pamflet STAAKT!!! STAAKT!!! STAAKT!!! getikt | Foto: Verzetsmuseum Amsterdam namen de pont naar Noord om mee te helpen de stakingsgolf uit te breiden. Op de scheepswerven en bij bedrijven als Kromhout, Fokker en Verschure ging het werk plat. Ben Sijes: “We pakten de fietsen en gingen als de donder de fabrieken uit, want we wisten: straks komt de Grüne Polizei en die mept je er weer uit. Eruit, eruit, naar de ponten, terug naar de stad. Daar op die pont, dat was iets schoons, dat is een van de mooiste taferelen die ik in mijn leven heb meegemaakt. Die ponten stonden hartstikke vol en de Internationale werd gezongen. Het was werkelijk een grote belevenis.” Dit artikel is een bewerking van een stuk dat Jan de Boo schreef voor de speciale Herdenkingskrant die wordt uitgegeven door het Comité Herdenking Februaristaking 1941.
4 Amsterdam | 18 februari 2016
Wat gebeurt er in Noord?
Van badhuis tot museum Vogeldorp Het voormalige badhuis in Vogeldorp kreeg in 2009 een nieuwe bestemming. Het museum van Amsterdam Noord trok erin. Dit museum toont de geschiedenis van Noord en organiseert ook wisselende tentoonstellingen. In Amsterdam stonden 21 badhuizen. Ze werden overbodig toen de Woningwet bepaalde dat elke woning een douche moest hebben. Veel badhuizen werden gesloopt. Het badhuis in Vogeldorp bleef behouden en werd een museum.
Tentoonstelling over het water Op 13 januari 2016 was het precies 100 jaar geleden dat een noordwesterstorm in combinatie met een hoge waterstand de dorpen Buiksloot, Nieuwendam en andere dorpen in Waterland onder water zette. In het museum is tot 1 mei de tentoonstelling ‘Water in Noord: wonen onder de zeespiegel’ te zien, over deze dijkdoorbraken en de gevolgen daarvan. Ook gaat het over goed waterbeheer in deze tijd en rainproof bouwen. Er zijn ook veel activiteiten. Museum Amsterdam Noord, Zamenhofstraat 28A. Open: do t/m zo van 13.00 tot 17.00 uur. Ga naar museumamsterdamnoord.nl.
Sloophamer Vogeldorp is gelukkig overeind gebleven. Het nooddorp werd gebouwd na de eerste wereldoorlog, toen er een groot tekort aan woningen was. Het aantal inwoners in Amsterdam verdubbelde in korte tijd. De gemeente wilde goede woningen voor de arbeiders bouwen. De gemeente besloot toen om in Noord alvast wat nooddorpen te bouwen. Nooddorpen Asterdorp en Ericadorp gingen weer tegen de vlakte, Disteldorp en Vogeldorp ontkwamen aan de sloophamer. Vrijwilligers Net als veel andere woningen in die tijd hadden deze huizen geen sanitair. Baden deden de bewoners in badhuis Vogeldorp. Bij de laatste renovatie van de wijk werd het badhuis overbodig; elk huis kreeg een badkamer. In 1986 werd het badhuis gesloten en het gebouw verkocht aan Stadsherstel. Nu is het een museum, gerund door vrijwilligers. Het museum toont de geschiedenis van Amsterdam Noord, de geschiedenis van Vogeldorp en van het badhuis. Er zijn ook wisselende tentoonstellingen.
Het gemeentelijk badhuis in de Vogelbuurt, toen het nog gebruikt werd als badhuis
... en verder in Amsterdam
Amsterdam Museum
Meer Bijlmer in Bijlmer Meer
Museum Het Schip
Centrum Hét stadsmuseum dat het verhaal van de stad vertelt van toen, nu en straks. Het bestaat sinds 1926, als dependance van het Stedelijk Museum. Vanaf 1975 zit het museum in het pand van het oude Burgerweeshuis. De bezoekersaantallen zijn in 2015 verdubbeld. Kalverstraat 92. www.amsterdammuseum.nl
Zuidoost De permanente, gratis tentoonstelling Bijlmer Meer, Vitrine van Zuidoost neemt u mee door de rijke historie van de Bijlmer. Van het droogleggen van het Bijlmermeer in de 17e eeuw en de toestroom van Surinaamse immigranten tot de florerende tijden van AFC Ajax. De objecten zijn afkomstig van bewoners en van bestaande archieven zoals het Ajax Museum en het Stadsarchief. Bibliotheek Bijlmer, Frankemaheerd 2. www.imagineic.nl
West Museum Het Schip heeft haar museale ruimtes verspreid over verschillende plekken in en rond het prachtige 'Amsterdamse School' gebouw Het Schip. Zo vindt u hier het voormalig Postkantoor. De andere bijzondere binnenruimtes van het museum kunt u bezoeken met de rondleiding. Spaarndammerplantsoen 140. www.hetschip.nl
Foto Stadsarchief Amsterdam
Bezoekerscentrum De Dageraad Buurtmuseum Indische Buurt
Van Eesterenmuseum
Zuid Bezoek de dependance van Museum Het Schip, toegewijd aan de Amsterdamse School. De golvende gevel van dit gebouw vormt een hoogtepunt in deze bouwstijl. Het bezoekerscentrum is open op vrijdag, zaterdag en zondag. Ieder uur (tussen 12.00 en 16.00 uur) vertrekt er een rondleiding. Bezoek ook de gratis expositie over Plan Zuid en de Museumwinkel. Burgemeester Tellegenstraat 128. www.hetschip.nl
Nieuw-West Grijp uw kans en bezoek de museumwoning in de Freek Oxstraat 27-huis in Slotermeer. Elke vrijdag, zaterdag en eerste zondag van de maand. Ervaar de jaren vijftig in een moderne vijftigerjaren gezinswoning. Met kolenkachel, bakelieten telefoon, en Bruynzeelkeuken. Geheel ingericht volgens de principes en idealen van stichting Goed Wonen. www.vaneesterenmuseum.nl/museumwoning
Oost Er was al een boekje met historische wandelingen; nu hangen er ook 23 historische informatieve borden verspreid door de Indische Buurt. Die vertellen het rijke verhaal van de gebouwen (zoals Herberg Zeeburg, het oudste gebouw, uit 1675), straten en pleinen en hoe deze tot stand zijn gekomen, maar ook over de bewoners van de Indische Buurt. www.facebook.com/m.indischebuurt
5 Amsterdam | 18 februari 2016
Straatnamen vertellen de geschiedenis van de stad
Van Eeuwige Jeugdlaan tot Conny Stuartstraat Wegwijzers in de stad Amsterdam heeft ruim 5.100 straat- en pleinnamen. Elk jaar komen er zo’n 50 nieuwe namen bij. In de loop van eeuwen is een fijnmazig netwerk van namen ontstaan, vaak op thema. Dan kunnen bewoners en bezoekers zich goed oriënteren. Hoe komen de straten aan hun naam?
Veel straatnamen zijn genoemd naar de vroegere functie, de vorm van de straat of iets van de omgeving. Zoals dijk, gouw en wetering. Bijvoorbeeld de Overslaghof, naar het overladen van goederen van zeeschepen in binnenvaartschepen, en de Scheepsbouwweg. Ook kregen straten namen van de nabijgelegen plaats waar de weg heen leidt. Zoals de Buiksloterweg, de weg naar het dorp Buiksloot. Al in de 16e eeuw ging men over tot systematische straatnaamgeving. Dat bleek een goed middel voor het vinden van de weg in nieuwe buurten. Hoe gaat het nu? Hoe gaat het vandaag de dag? Een speciale commissie adviseert het bestuur van de gemeente over namen van straten en pleinen in de stad. Hierin zitten naast ambtenaren ook cultuurkenners en medewerkers van het Meertensinstituut
Buiksloterham krijgt kleinkunstenaarswijk In de Buiksloterham komt een nieuwe wijk en dus moeten daar nieuwe straatnamen komen. Floris Thoolen: “Gekozen is voor namen van kleinkunstenaars. De Conny Stuartstraat, de Leen Jongewaardkade en de Lia Doranastraat zijn al gepland. Ook Wim Sonneveld krijgt waarschijnlijk een straat in de kleinkunstbuurt.” Jordaanprinses Rika Jansen (1924-2016), Zwarte Riek, krijgt hier wellicht ook een vernoeming, maar dat kan pas vanaf 2021, vijf jaar na haar dood.
Hans Tomson, lid van de commissie straatnamen, poseert voor zijn favoriete straatnaam | Foto Lenette van der Plas en PostNL. De commissie raadpleegt het stadsdeel waarin die nieuwe straat ligt en maakt daarna een voordracht voor het college van B en W, die een besluit neemt. Namen van verdienstelijke personen worden op een lijst gezet. Later kunnen deze namen dan gebruikt worden voor nieuwe plekken in Amsterdam. Wie bedenken de namen? Floris Thoolen is de coördinator van de commissie voor de straatnamen. Hij kent Amsterdam goed, hij is geboren en getogen in Amsterdam. Hans Tomson is lid van de commissie als jurist. Hij houdt van de geschiedenis van Amsterdam. Wie bedenken de namen? Thoolen vertelt: “Corporaties, stedenbouwers, ontwikkelaars en bestuurders komen met namen. En de stadsdelen natuurlijk, zij zijn de beheerders van de openbare ruimte en kennen de cultuur van dat ge-
bied. We adviseren om namen te kiezen die passen bij de historie van een buurt of gebied.” Nelson Mandelapark Ook Amsterdammers mogen ideeën indienen. Tomson: “Mensen houden van historische verhalen en van mensen die een uitzonderlijke prestatie voor de stad hebben neergezet. Als het om mensen gaat, moeten ze van onbesproken gedrag zijn en minstens vijf jaar overleden. In heel bijzondere gevallen kan het eerder, zoals bij Nelson Mandela, die op 5 december 2013 overleed.” Het Bijlmerpark, een stadspark in Zuidoost, werd in oktober 2014 hernoemd tot Nelson Mandelapark. Meer vrouwennamen Je ziet steeds meer namen van vrouwen in het stratenplan van Amsterdam. Thoolen: “Vrouwen zijn ondervertegen-
woordigd in de straatnamen. We geven daarom voorrang aan vrouwen. Uit de vroege geschiedenis van de stad zijn weinig namen van vrouwen verzameld. Daar is flink archiefwerk voor nodig.” Stalinlaan ijlings veranderd Tomson: “Een straatnaam is in principe voor de eeuwigheid. Soms komen er pijnlijke feiten naar boven en verandert het beeld van die persoon. Dan neemt de gemeente het besluit om een naam te veranderen. Zo werd de Amstellaan na de Tweede Wereldoorlog Stalinlaan genoemd. Na de Russische inval in Hongarije in 1956 werd de naam ijlings veranderd in de Vrijheidslaan. Naamswijziging heeft grote gevolgen. Denk aan postbezorging en bebording van tramhaltes, en de basisregistraties. Deze wijzigingen zijn ongelooflijk kostbaar.” Eeuwige Jeugdlaan Een naam die tot de verbeelding spreekt, is natuurlijk de Eeuwige Jeugdlaan in Noord, in de wijk Elzenhagen. Ooit was Elzenhagen een speelparadijs voor kinderen, en ook vlakbij ligt de Noorderbegraafplaats. Zou het daar mee te maken hebben? Thoolen: “Dat gaan we nog uitzoeken.” amsterdam.nl, zoek op cnor.
David Bowie en Bob Haarms Komt er een David Bowiestraat? Misschien, de gemeente heeft hiervoor al verzoeken gekregen. Thoolen: “Mijn favoriet is de Bob Haarmslaan op het Zeeburgereiland in Oost. Hij is geboren aan de Middenweg tegenover stadion De Meer. Een iconische speler en assistent-trainer van Ajax. Tomson: “Mijn favoriet is de Onkelboerensteeg. Deze steeg bij de Kloveniersburgwal is in 1605 vernoemd naar de rijke handelsman, ‘bevrachter’ Dirk Honckelboer. Dat is toch leuk, een steeg in de drukke binnenstad met ‘boer’ in de naam?” Impressie van de landelijke Buiksloterdijk
6 Amsterdam | 18 februari 2016
Amsterdammer van het jaar
‘Ik wil graag iets terugdoen voor Nederland’ Gifgas Nasir Higazi groeide op in Iran. Hij werd kolonel in het leger en raakte gewond
in Groningen. Hij kan me dag en nacht bellen en ik zal voor hem tolken. Vrijdag ga ik naar Groningen om hem te helpen.”
door gifgas tijdens de oorlog met Irak (19801988) In 1987 vluchtte hij naar Nederland. Nu helpt hij dag en nacht vluchtelingen en daklozen. In januari werd Nasir uitgeroepen tot Amsterdammer van het jaar 2015. Nasir (69) werkt als vrijwilliger voor stichting De Regenboog Groep. De stichting helpt mensen die het sociaal moeilijk hebben, zoals daklozen en vluchtelingen. Het hoofdkantoor is aan de Droogbak vlakbij het Centraal Station. Daar vindt het interview plaats, om 10.00 uur ’s morgens. Nasir is buitengewoon vriendelijk en bescheiden. Uit zijn houding, zijn blik en zijn woorden spreekt één ding: hij leeft om andere mensen te helpen. Het is nu tien uur in de ochtend. U werkt ook 's nachts. Heeft u vannacht gewerkt? “Ja, ik ben gisterenavond om acht uur begonnen. Ik heb vannacht een jonge vluchteling opgevangen. Een Afghaanse jongen van ongeveer dertien jaar, hij was helemaal alleen. Hij zou uit Afghanistan vertrekken met zijn invalide moeder, maar die ging uiteindelijk niet mee. Misschien had ze niet genoeg geld om de mensensmokkelaars voor twee mensen te betalen. Ik beschouw die mensensmokkelaars als maffia. Hij werd afgezet bij het Centraal Station. Hij reisde met een vrachtauto en vertelde dat de reis dertig dagen duurde. Hij spreekt alleen Pasjtoe, Afghaans, en kan niet lezen en schrijven. Ik spreek die taal ook en daarom kon ik hem helpen. Hij was bang en huilde. Ik zei hem dat hij in Nederland niet bang hoeft te zijn. Hij gaat morgen met de politie naar een opvangcentrum
U had een drukke nacht. Bent u moe? “Ik ben niet moe. Ik heb veel energie en wil doen wat ik kan. Ik slaap vier uur per dag: ik wil en kan niet slapen. Ik moet werken; zonder werk weet ik niet wat ik moet doen. Ik werk vijf dagen per week veertien uur per dag voor de Regenboog. Sinds september help ik er vooral vluchtelingen. Er komen rond de twintig vluchtelingen per nacht aan in Amsterdam.” U bent zelf gevlucht uit Iran. “Ik kom uit Isfahan, uit een grote familie. Ik werd kolonel in het leger en gaf leiding aan tweeduizend soldaten. We vochten in de oorlog tegen Irak, die begon in 1980. Er was een aanval met chemische wapens. Ik deed mijn gasmasker te laat op en raakte vergiftigd. Het gifgas rook naar komkommer, dat vergeet ik nooit. Ik liep daardoor ernstige schade aan mijn nieren op. Ik kon niet leven onder het fundamentalistische regime en vluchtte in 1987 met mijn vrouw naar Nederland. We kwamen aan in Arnhem. Ik ben nooit teruggegaan naar Iran. Als ik terugga krijg ik de doodstraf, omdat ik deserteerde uit het leger. Ik kan pas terug als Iran een democratie is. Naar de buitenwereld toe is Iran nu een vriendelijk land, maar tegen de bewoners is het hard en streng. De doodstraf wordt veel toegepast.” Hoe was het om in Nederland aan te komen? “Ik vind Nederland een gastvrij land met aardige mensen. Het is een mooi land: de koeien, de weilanden, de straten. Ik ben hier blij. Ook met mijn gezin gaat het hier goed.”
‘Het gifgas rook naar komkommer’ Foto De Regenboog Groep
Waarom doet u dit werk? “Nederland heeft mijn familie en mij geholpen. Ik wil graag iets terugdoen. Graag wil ik het volgende zeggen: be-
dankt, Nederland. Bedankt Amsterdam. En de Regenboog Groep extra bedankt! Dat is de waarheid.”
Asielopvang
Van oudsher gastvrij Vier locaties Noodopvang Amsterdam vangt sinds september 2015 tijdelijk vluchtelingen en asielzoekers op. Zij zijn hier in afwachting van hun asielprocedure, die door de grote toestroom uit met name Syrië vertraging heeft opgelopen. In totaal vangt de gemeente ongeveer 1.300 asielzoekers op, in vier locaties verdeeld over Amsterdam. De opvang van vluchtelingen is niets nieuws voor de stad. Amsterdam is altijd een gastvrije stad geweest voor mensen die op de vlucht zijn voor oorlog, of omdat ze in hun thuisland niet zichzelf kunnen zijn. Rond 1700 had bijvoorbeeld ruim tien procent van de inwoners van Amsterdam de Franse nationaliteit. Meer dan 50.000 Franse protestanten vluchtten naar Nederland omdat ze in Frankrijk gedwongen werden om katholiek te worden. In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw moest er vooral noodopvang komen voor mensen uit landen als Chili en Vietnam. In de negentiger jaren waren het Afrikanen, Irakezen, Afghanen en mensen uit
voormalig Joegoslavië die naar Amsterdam kwamen. Inmiddels zijn we een stad waarin we met 180 nationaliteiten samenleven. Divers en gastvrij.
Kijk voor alle informatie over de noodopvang van vluchtelingen en asielzoekers op www.amsterdam.nl/ vluchtelingen. Hier vindt u ook contactgegevens van de diverse hulporganisaties waar u terecht kunt als u zelf ook iets wilt doen voor de mensen die onze stad opvangt.
7 Amsterdam | 18 februari 2016
Amsterdammers in het nieuws
Het Amsterdammertje van het jaar is… Toby Pérez Vrijwilliger Hij doet niet alleen goed werk, hij is ook nog eens heel erg aardig: Toby Pérez, dit jaar gekozen tot Amsterdammertje van het jaar. We ontmoeten hem samen met zijn vader Joaquin op het Centraal Station, net voordat ze samen met een team van vrijwilligers op pad gaan om vluchtelingen op te vangen. “Ik zag op televisie hoe de mensen vanuit Syrië in bootjes naar Europa vluchtten. Er waren ook kinderen bij. Kinderen die huilden omdat ze het koud hadden en omdat ze gewoon in een ellendige situatie terecht waren gekomen. Ik vond het heel zielig voor ze en ik wilde heel graag gaan helpen.” Zo kwam de veertienjarige Toby terecht bij een groep vrijwilligers die zich inzet voor de vluchtelingen. Toby: “Als vluchtelingen in Amsterdam aankomen hebben ze geen flauw idee waar ze naar toe moeten. Ze hebben een lange en gevaarlijke reis achter de rug. Ze zijn moe en ze hebben honger. Amsterdam zien ze vaak als eindpunt, maar ze kunnen hier hun asielprocedure niet starten. Daarvoor moeten ze naar Ter Apel, een dorp in de provincie Groningen.” Welkom Zodra er internationale treinen op het Centraal Station aankomen, gaan Toby
Toby (links) met de kinderredactie op het Centraal Station en de andere vrijwilligers er op af. Op hun fel oranje gekleurde T-shirts staat in verschillende talen ‘Vluchtelingen welkom’ en ‘Wij zijn hier om jullie te helpen’ Toby: “Wij geven de mensen eten en drinken en als het nodig is, geven we ze extra kleren. Daarna brengen we ze naar inloophuis Blaka Watra aan de Droogbak 1. Daar krijgen ze een warme maaltijd. Ze kunnen er douchen en slapen. De volgende dag worden ze op de trein gezet naar Groningen.” Toby geeft ons een rondleiding op het station. Hij laat ons zien waar de treinen aankomen en waar de vluchtelingen worden opgevangen. We zijn allemaal onder
de indruk van wat hij zegt. Hij vertelt over de dankbaarheid van de vluchtelingen en over de mooie reacties die hij vanuit de omgeving krijgt. Ook vertelt hij hoe sommige mensen hem uitschelden omdat ze tegen de komst van vluchtelingen zijn. Zwaar Toby is tenminste twee avonden in de week op het Centraal Station te vinden. “In het begin hielpen we soms wel dertig of veertig mensen op een avond. Nu is dat iets minder, maar het aantal vluchtelingen kan ook zo weer toenemen.” Hoe lang hij dit werk blijft doen? “Zo
lang het nodig is”, antwoordt Toby. “Het is soms wel zwaar, omdat ik overdag ook naar school ga. Maar ik moet er niet aan denken dat de vluchtelingen in mijn stad aankomen en dat niemand ze helpt. Het minste wat ik dan kan doen is ze een maaltijd en een bed aan te bieden. Dat wil ik nog heel lang blijven doen.”
Dit artikel is gemaakt door kinderen uit Amsterdam Zuidoost. Zij volgen de brede schoolactiviteit ‘Buurtkrant’, onder begeleiding van Ellen Jansen.
Cultuurtempel in Noord
De Buiksloterkerk is springlevend
5
vragen aan Ester Verhoeven Een druk bezocht cultureel programma houdt de historische Buiksloterkerk springlevend. Een bezield bestuur zorgt dat de kerk uit 1609 goed onderhouden wordt en dat de stichting financieel gezond blijft. Ester Verhoeven is programmeur.
Wat heeft de Buiksloterkerk te bieden? “De Buiksloterkerk heeft veel mooie historische details. En we hebben een orgel uit 1858. De beroemde organist Ton Koopman wilde hierop graag een concert geven. De preekstoel dateert uit de achttiende eeuw. Die is wel kwetsbaar en wordt weinig gebruikt. Heel af en toe klimt er een stoute artiest in.”
ting subsidies. Dat samen zorgt voor een gezonde exploitatie van deze ruimte voor cultuur.”
Hoe is deze kerk cultuurtempel geworden? “In 1986 hebben buurtbewoners een stichting opgericht, die de kerk voor één euro kocht, met de belofte dat ze goed voor het monument zouden zorgen. Een enorme verantwoordelijkheid. Een cateraar organiseert hier regelmatig feesten en partijen; zo hebben we structurele inkomsten. Daarnaast ontvangt de stich-
Wat zit er in het programma? “Het bestuur organiseerde elke maand een wereldconcert voor buurtbewoners en vrienden van de kerk. Drie en een half jaar geleden mocht ik dat gaan doen. Ik geef nu het hele programma vorm, ik regel de op- en afbouw en de publiciteit. De kerk krijgt steeds meer naamsbekendheid. Ik breidde het aanbod uit, met ook een jeugdprogramma voor kinderen
Ester Verhoeven maakt een veelzijdig programma voor de Buiksloterkerk | Foto Jitske Schols van twee tot zes jaar. Door de vele jonge gezinnen die in Noord wonen, liep dat vanaf dag één als een speer. Ik koos voor verschillende genres. Wereldmuziek en klassieke muziek lopen het best. Orgelmuziek heeft zeker potentie.” Waar heb je goede herinneringen aan? “Ik heb gratis theatervoorstellingen voor peuterspeelzalen georganiseerd. Dat was zo mooi! De kinderen zagen een abstracte theatervoorstelling, niet ‘ik zet een gekke muts op en doe leuk’, maar mooie dans. Het is spannend om te zien
wat er dan gebeurt op die gezichtjes. De kinderen zaten met open mond te kijken. Zo plant je zaadjes voor de toekomst.” Ervaar je de geschiedenis van de kerk? “De akoestiek is fantastisch. Muzikanten zijn lyrisch. Het bracht me op het pad van akoestische muziek, de kerk laat zo zichzelf spreken. Vol zetten met apparatuur is niet nodig. Iedere stem klinkt hier even prachtig.” buiksloterkerk.nl
8 Amsterdam | 18 februari 2016
Langs de tijdlijn
Amsterdam na de Twee Onze stad ontstond in de dertiende eeuw als een klein vissersdorpje, toen vissers langs de oevers van de rivier de Amstel begonnen met de aanleg van palissades, een omheining van in de grond geslagen palen. Inmiddels is Amsterdam een wereldstad. Een stad met een rijke historie, ook in het jongste deel van onze geschiedenis. Na de Tweede Wereldoorlog veranderde de samenstelling van de Amsterdamse bevolking snel. Veel oorspronkelijke Amsterdammers vertrokken, daartegenover stond de toestroom van Surinamers, Turken en Marokkanen. Inmiddels telt Amsterdam ruim 800.000 inwoners uit 180 verschillende landen, die allemaal Amsterdammer zijn en wonen in een stad vol gebeurtenissen en ontwikkelingen die in ons geheugen staan gegrift.
Stadsuitbreiding
Ajax Europees kampioen 1970 De gouden tijd van Ajax duurde van 1965 tot 1973. 'Voetbal is oorlog' was het motto van trainer Rinus Michels, die dan ook bekend stond als de generaal. Het team speelde het revolutionaire 'totaalvoetbal'. Dankzij de stugge Rinus Michels en het enorme talent van de spelers bereikte Ajax de wereldtop. Het seizoen 1970-1971 was een topjaar voor Ajax. De club had een
bijna onoverwinnelijk team met legendarische spelers als Johan Cruijff, Arie Haan en Piet Keizer. Ajax eindigde in de Eredivisie competitie op een tweede plaats, maar won wel de Europacup I en de KNVB beker. In 1995 floreerde Ajax opnieuw in Europa door onder leiding van Louis van Gaal de Champions League en de Super-Cup te winnen. Foto: Ajax
Foto Stadsarchief Amsterdam 1958 In dit jaar werd de eerste steen gelegd van tuinstad Buitenveldert. In 1959 werden hier de eerste woningen in gebruik genomen. Nu wonen er ongeveer 20.000 mensen, waaronder veel ouderen, en ook een grote Joodse gemeenschap. Deze zuidelijke uitbreiding van Amsterdam was, naast de westelijke tuinsteden, onderdeel van het Algemeen Uitbreidingsplan uit 1935. Door WO II werd dit plan pas in de
jaren '50 uitgevoerd. De westelijke woonwijken zijn ook aangelegd als tuinsteden: stroken met langgerekte flatgebouwen, afgewisseld met groen en sportvelden. Zo verrezen de wijken Slotermeer (1951-1954), Geuzenveld (1953-1958), Slotervaart, (19541960), Overtoomse Veld (1958-1963) en Osdorp (1956-1962). Te midden van deze westelijke tuinsteden kwam de Sloterplas te liggen.
1950
1960
1970
198
Nieuwmarktrellen 1975 De Twintigjarige Stadsoorlog woedde van 1965 tot 1985. Het was een opstand van vrijgevochten jongeren tegen het gezag. Het begon met Provo en eindigde met ingrijpen door de overheid in de Staatsliedenbuurt. De rellen rond de Nieuwmarkt vormden een hoogtepunt. Voor het aanleggen van de metro naar de Bijlmer zou een groot deel van de Nieuwmarktbuurt gesloopt worden. De Weesperstraat zou een snelweg worden naar de Prins Hendrikkade. De gemeente had een 'groot-
schalige' visie op de stad, terwijl de buurtbewoners hun oude kleinschalige buurt wilden behouden. In april 1975 waren er grote rellen tussen bewoners en actievoerders en de politie. De panden werden ontruimd en de metro gebouwd. Maar op de lange duur wonnen de 'kleinschaligen'. De snelweg kwam er niet en de brede weg loopt nu dood bij cafĂŠ Tisfris. De visie van het stadsbestuur veranderde; er kwamen geen nieuwe grote flatwijken, maar de oude buurten werden opgeknapt.
Foto ANP
Provo 1965 Op het Spui was het bronzen beeld Het Lieverdje, een stoer Amsterdams jongetje met een hart van goud, elke zaterdagnacht het middelpunt van een happening met Robert Jasper Grootveld. Hij protesteerde tegen de sigarettenindustrie. Tegelijk werd de anarchistische jeugdbeweging Provo
opgericht. Zij provoceerde het gezag, gekleed in spijkerpakken en met lange haren. Die explosie van jeugdcultuur maakte Amsterdam wereldberoemd. Hippies en rugzaktoeristen kwamen van heinde en verre naar Amsterdam en sliepen in het Vondelpark en zelfs op de Dam, tot dit in 1970 werd verboden.
Foto ANP
9 Amsterdam | 18 februari 2016
ede Wereldoorlog Geen woning geen kroning
Homohuwelijk
1980 Op 30 april 1980 werd prinses Beatrix in Amsterdam beëdigd en ingehuldigd tot Koningin der Nederlanden. De grote ceremonie was in de Nieuwe Kerk op de Dam. Dit vormde voor de kraakbeweging en anarchistische groepen aanleiding om protesten en rellen te organiseren. 'Geen woning geen kroning' was het motto. Bij de Blauwbrug over de Amstel was een grote confrontatie tussen actievoerders en de politie. De actievoerders gooiden stenen en de politie achtervolgde hen te paard op het Waterlooplein. Aan het eind van de dag veranderde het Rokin in een ongekend slachtveld. Er vielen vele gewonden, maar tot ieders grote opluchting geen doden. Ongeveer twee maanden eerder, op 3 maart, hadden tanks de barricaden bij een kraakpand in de Vondelstraat omver gereden. 1980 was het hoogteen dieptepunt van de rellen in Amsterdam.
80
2001 Op 1 april 2001 waren de ogen van de wereld gericht op Amsterdam. Op die dag werd in onze stad het eerste homohuwelijk ter wereld gesloten. Vier stellen stapten die dag in het huwelijksbootje. Zij werden in het stadhuis in de echt verbonden door toenmalig burgemeester Job Cohen. Het homohuwelijk was een volgende bevestiging van Amsterdam als Gay Capital, na de eerste Amsterdam Gay
Pride in 1996 en de Gay Games, waarvan de stad in 1998 gastheer was. De gemeente wil nog steeds dat Amsterdam een veilige, open en internationaal aantrekkelijke roze stad is. Een stad waarin iedereen zichzelf mag zijn, een stad waarin iedereen in vrijheid kan leven: een zogenaamde gay destination. Daarom is in april 2015 de roze agenda gepresenteerd. www.amsterdam.nl/rozeagenda
Foto ANP
1990
2000
2010
Koning ingehuldigd 2013 Op 30 april 2013 zijn wederom alle ogen op Amsterdam gericht, want er wordt een koning ingehuldigd. Na 33 jaar doet Koningin Beatrix afstand van de troon in het paleis op de Dam. Enkele uren later wordt de nieuwe Koning ingehuldigd in de Nieuwe Kerk. De sfeer in de stad is compleet anders dan in 1980: nu is
Bijlmerramp 1992 Zondagavond, 4 oktober 1992. Het bord lag bij velen nog op schoot toen de uitzending van Studio Sport werd onderbroken door het bericht dat er in de Bijlmermeer een vliegtuig was neergestort. Een Boeing van de Israëlische luchtvaartmaatschappij EL AL boorde zich om 18.36 uur in de flats Groeneveen en Kruitberg. 43 mensen overleefden de ramp niet.
In de dagen, maanden en jaren na de ramp bleven er vragen over de lading van het vliegtuig, de mannen in witte pakken en het aantal slachtoffers. De Bijlmerramp wordt elk jaar herdacht bij ‘De boom die alles zag’. Tijdens deze herdenking vliegen er geen vliegtuigen over de Bijlmer, normaal gesproken een drukke aanvliegroute voor Schiphol.
Amsterdam trots en viert de stad uitbundig feest. Overal zijn festiviteiten, zoals op het Museumplein. De dag eindigt met de Koningsvaart op het IJ. De stad ontvangt die dag zo’n 700.000 bezoekers. In totaal maken 1.500 journalisten gebruik van het perscentrum, waarvan 70 tot 80 procent internationale pers is.
10 Amsterdam | 18 februari 2016
Geschiedenis van de begraafplaatsen
Zeven kerkhoven en een begraafplaats in beeld IJsvogel Noord heeft maar liefst acht begraafplaatsen. In Buiksloot, Durgerdam, Holysloot, Nieuwendam, Ransdorp, Schellingwoude en Zunderdorp liggen de oude dorpskerkhoven. In 1931 kwam daar de Noorderbegraafplaats bij, nu De Nieuwe Noorder. Waterland is door de tijd heen vaak getroffen door overstromingen. De watersnoodramp in 1916 was enorm. De zelfstandige gemeenten Buiksloot, Nieuwendam en Ransdorp konden de kosten voor herstel niet zelf opbrengen. Zij vroegen de stad Amsterdam om hulp. In ruil voor de geboden hulp werden de gemeenten in 1921 ingelijfd bij Amsterdam. Door deze gebiedswinst kon Amsterdam op de dorpskerkhoven begraven en een nieuwe begraafplaats aanleggen. In 1931 werd de aanleg van de Noorderbegraafplaats voltooid. Architectuurprijs De Nieuwe Noorder is met zeven hectare grond de grootste begraafplaats in Noord. De begraafregisters van Amsterdam voeren terug tot 1660. Bijzonder is het gedenkpark met ossuaria, beenderkuilen, van verschillende Amsterdamse kerken en begraafplaatsen. Het startsein voor renovatie en uitbreiding kwam in 2010. De nieuwe kantoorgebouwen, aula, crematorium en gedenkpark kregen een nominatie voor de Amsterdamse Architectuurprijs 2013. Onder leiding van Dick Devente is de begraafplaats uitgebreid met een natuurgebied, compleet met bijenkasten en ‘kraamkamers’ voor ver-
Eén gulden Vroeger kon men voor één gulden een eeuwigdurend recht op een begraafplaats kopen. De grafbestanden worden nog altijd goed bijgehouden zodat nog steeds op de dorpskerkhoven wordt begraven. Algemene begraafplaatsen zijn bestemd voor alle mensen, ongeacht hun religieuze, culturele of sociale achtergrond.
Dick Devente is sinds 2009 de manager van De Nieuwe Noorder en de dorpskerkhoven schillende vogelsoorten waaronder de ijsvogel. Met succes! Noord is nu ijsvogelhoofdstad van Nederland met ongeveer honderd ijsvogels. Deze vogel is ook het beeldmerk van De Nieuwe Noorder. Buiksloot De begraafplaats in het voormalige poldergebied Buiksloot stamt uit 1829. Met de laatste uitbreiding in 1905 werd het aantal graven 357. De kerk van de Hervormde Gemeente sloot in 1984 haar deuren. Het gebouw werd overgedragen aan de door buurtbewoners opgerichte stichting Buiksloterkerk. Deze stichting zorgde voor de restauratie van de kerk in 1992. Sindsdien wordt de kerk gebruikt voor bijeenkomsten en evenementen. Kijk op pagina 7. Durgerdam Van oorsprong is Durgerdam het dijkdorp bij IJdoorn of IJoord. Overledenen werden begraven op het kerkhof in de buitenpolder van het naburige Doorni-
kerdam. De eerste vermelding dateert uit 1374. Nadat de overstroming van 1825 al het zand onder de graven had weggespoeld, legde Durgerdam in 1829 een eigen kerkhof aan met 116 graven. In 1902 kwamen daar nog eens 20 graven bij. Holysloot Met 150 vierkante meter is Holysloot het kleinste kerkhof van Noord. Het kerkhof uit 1829 telde 55 graven en raakte snel vol. Dit dwong de dorpelingen om tot 1841 haar doden in het portaal van de kerk te begraven, het zogeheten binnenkerkhof. Bij de bouw van de huidige kerk in 1846 bleven deze graven behouden. Nieuwendam De eerste kerk met kerkhof in Nieuwendam dateert uit 1643. De huidige kerk is van 1849. Het aantal graven op het kerkhof is in 1693 en 1879 uitgebreid tot 212. Tegen de tijd van inlijving door Amsterdam was de begraafplaats vol. De aanleg van de Noorderbegraafplaats bood uitkomst.
Ransdorp Als hoofddorp van Waterland waren de kerk en het kerkhof de grootste in de omgeving. Een eerste vermelding van Ransdorp dateert uit de dertiende eeuw. De begraafplaats uit 1829 telde 84 graven. Na de inlijving door Amsterdam kreeg het kerkhof nieuwe poortpalen. Nog altijd vormen ze de toegang tot het grote kerkhof. Vanaf 1960 gaf De Nieuwe Noorder vanwege vanwege te hoge grondwaterstanden geen nieuwe graven meer uit in Ransdorp. Inmiddels wordt op dit dorpskerkhof weer begraven. Schellingwoude De eerste vermelding van Schellingwoude voert terug naar 1273. Meer dan een nederzetting was het niet, met in het midden een kerkhof. In 1829 kreeg het dorp een nieuwe begraafplaats met slechts 44 graven. Het aantal plaatsen werd later uitgebreid tot ruim honderd. In 1993 nam Stadsherstel het beheer van de kerk over. Nog altijd wordt op zondag een dienst gehouden. Daarnaast biedt de kerk ruimte voor evenementen. En het is een trouwlocatie. Zunderdorp Begin 1400 vormde Zunderdorp een zelfstandige parochie. Waarschijnlijk is dit het enige kerkhof van de zeven dorpen in Noord dat nog op zijn oorspronkelijke plaats ligt. De watersnoodramp van 1825 spaarde kerk en toren, maar niet het kerkhof. Vier jaar na de ramp kregen de 270 bewoners een nieuwe begraafplaats met ruimte voor 64 graven. In 1854 werd het aantal uitgebreid naar 87.
Lekker fietsen Mooie fietstocht maken langs Amsterdamse kerken en kerkhoven? Ga naar denieuwenoorder.nl en zoek op fietsroute. De fietstocht begint bij De Nieuwe Noorder, Buikslotermeerdijk 83 of bij één van de andere begraafplaatsen op de route.
11 Amsterdam | 18 februari 2016
Schone lucht
Op weg naar een uitstootvrij 2025 Gezond In de nabije toekomst krijgen Amsterdammers alleen nog een parkeervergunning als hun auto de lucht in de stad niet ontoelaatbaar vervuilt. Het is één van de maatregelen die de stad neemt om de lucht schoon te maken. Ook worden de milieuzones uitgebreid. De Amsterdamse lucht moet zo schoon en gezond mogelijk worden, met zo min mogelijk stikstofdioxide, fijnstof en roet. In een Amsterdam met schone lucht kunt u prettig wonen, wandelen en fietsen. Kinderen spelen lekker buiten, zonder dat u zich zorgen hoeft te maken over uw gezondheid. Te veel luchtverontreiniging heeft impact op de kwaliteit van leven en belemmert daarnaast. Op sommige plekken mogen nu geen scholen of woningen gebouwd worden omdat de luchtkwaliteit daar te slecht is. Dat moet anders. Eerste Europese stad Amsterdam is enorm ambitieus. In 2025 moet het verkeer schoon zijn en is onze stad uitstootvrij. Amsterdam is de eerste stad in Europa waar deze ambitie is vast-
Meer informatie De weg naar een uitstootvrij 2025 maakt onderdeel uit van de Agenda Duurzaamheid van de gemeente. De besluiten die zijn genomen gaan nu het inspraaktraject in. Wilt u meer weten over wat de gemeente aan duurzaamheid doet, én wat u zelf kunt bijdragen aan een schone en gezonde stad? Kijk voor alle informatie op www.amsterdam.nl/duurzaam
Openbaar vervoer, vracht- en bestelvervoer worden allemaal uitstootvrij gelegd. Daarom worden er niet in de toekomst, maar nu al maatregelen genomen. Het gemeentebestuur heeft een aantal belangrijke besluiten genomen, waarmee een grote bijdrage wordt geleverd aan de leefbaarheid van onze stad. De gemeente neemt haar verantwoordelijkheid en stimuleert u om dat ook te doen. Schone lucht is voor iedereen belangrijk, en bereiken we alleen door allemaal onze bijdrage te leveren. Schoon parkeren Benzineauto’s die voor 1992 zijn gebouwd krijgen straks geen parkeervergunning meer. Voor auto’s die op diesel rijden ligt de grens op 2005. De bedoe-
ling is dat deze regel rond september wordt ingevoerd. Het geldt alleen voor nieuwe aanvragen, of als u het kenteken op een bestaande vergunning wilt aanpassen. Amsterdam Elektrisch Onze stad is koploper op het gebied van elektrisch rijden en wil dat ook blijven. Daarom wordt het aantal elektrische oplaadpunten uitgebreid van 1.000 naar 4.000. Onlangs zijn ook de eerste twee snellaadpunten geplaatst bij de taxistandplaats op het Centraal Station. Op nog een aantal plekken in de stad verrijzen dit jaar punten waar elektrische voertuigen razendsnel kunnen worden
Twee jaar langer leven met schone lucht Luchtvervuiling Een belangrijke motivatie voor de grote schoonmaak van de Amsterdamse lucht is uw gezondheid. “Luchtverontreiniging scheelt in Nederland gemiddeld twee jaar op de levensverwachting”, zegt dr. Van der Zee, longarts in het OLVG. “Het is niet alleen slecht voor de longen, maar luchtverontreiniging heeft vooral ook effect op het hart- en vaatstelsel. Wanneer ergens een piek in de luchtvervuiling wordt geme-
ten, dan merken ziekenhuizen dat er binnen 24 tot 48 uur meer mensen worden opgenomen met hartinfarcten. Het betreft dan vaak oudere mensen, die al klachten hebben.” De lucht is tegenwoordig al een stuk schoner dan dertig jaar geleden. “We stoken niet meer op kolen bijvoorbeeld”, aldus dr. Van der Zee. “Auto’s zijn nu ook minder vervuilend dan vroeger. Maar er is nog steeds te veel verontreiniging,
waardoor kinderen een vergroot risico hebben op astma of allergieën. Ook het verlies van de longfunctie gaat sneller en het gevaar van longkanker is groter.” Hoewel een groot deel van de luchtverontreiniging in Nederland letterlijk komt overwaaien uit het buitenland, hebben de maatregelen van Amsterdam wel degelijk zin, volgens dr. Van der Zee. “Juist lokaal merk je het effect van schone lucht direct.”
Enquête
Wat vindt u van de stad? De gemeente Amsterdam werkt aan een gastvrije stad. Een stad die leefbaar en duurzaam is, niet alleen voor toeristen en bezoekers, maar vooral voor bewoners en ondernemers. We willen dan ook graag van u weten hoe u de stad ervaart. Uw mening willen wij gebruiken om maatregelen te treffen om van de stad een plezierige woon-en werkplek te maken. Uiteraard willen we de goede dingen behouden. En wat volgens u beter kan, nemen we graag mee in onze maatregelen. U kunt tot eind februari meedoen aan de enquete. Kijk op www.amsterdam.nl/stadinbalans
Onderzoek: Wat volgens u beter kan, nemen we graag mee
opgeladen, wat vooral voor het beroepsmatige verkeer belangrijk is. Uitbreiding milieuzones Voor het vrachtvervoer geldt al sinds 2013 een milieuzone. Dit betekent dat vrachtwagens die voor oktober 2005 zijn gebouwd, de stad niet meer in mogen. Zij moeten hun vracht aan de rand van de stad afleveren, waarna het met kleinere, schone voertuigen de stad in wordt gebracht. De komende jaren wordt de milieuzone uitgebreid. Volgend jaar, in 2017, worden er ook voorwaarden gesteld aan het bestelvervoer. Bestelauto’s die voor 2000 zijn gebouwd wordt dan de toegang tot Amsterdam ontzegd. En in 2018 wordt een volgende stap gezet in het verschonen van de lucht door vervuilende taxi’s. Met zowel de bestel- als de taxibranche zijn afspraken gemaakt. Brom- en snorfietsen van vóór 2011 dragen zo ernstig bij aan de luchtvervuiling dat de gemeente ook deze voertuigen uit de stad wil weren. Openbaar vervoer Om in 2025 alleen schoon verkeer in de stad te hebben, wordt ook het openbaar vervoer uitstootvrij. Het GVB gaat ervoor zorgen dat de bussen uitstootvrij gaan rijden en er wordt ook gekeken hoe bijvoorbeeld de veerponten schoon kunnen worden gemaakt.
12 Amsterdam | 18 februari 2016
Stadspas
loop binnen met de stadspas aanbiedingen maart Van deze aanbiedingen kunt u alleen gebruik maken als op de achterzijde van uw Stadspas het woord “aanbiedingen” in de kleur paars gedrukt staat.
100 Highlights Cruise
Carré Gratis
Heb je je eigen stad wel eens bekeken vanaf het water? Niet voor niets maken jaarlijks vele bezoekers een rondvaart door het UNESCO Werelderfgoed: de grachtengordel. Vanaf de boot kun je ontspannen genieten van het uitzicht op de grachtenpanden uit de Gouden Eeuw, de vele bruggen en andere highlights. Amsterdam is het mooist vanaf het water, kom varen met de Canal Company! Geldig: van 1 maart t/m 24 maart Stadspasprijs: gratis (normaal € 14,50) Kaartverkoop: pas laten scannen aan de kassa’s van Canal Company (zie website voor verkoopadressen) Meer info: www.canal.nl
Allard Pierson Gratis
Koninklijk Theater Carré presenteert Broadway aan de Amstel met PIPPIN, een duizelingwekkende musical vol buitengewone acrobatiek. De voorstelling vertelt het verhaal van Pippin die op zoek is naar zichzelf en de zin van het leven. Deze ‘eye-popping razzle dazzle’ is met originele Amerikaanse cast, slechts 5 weken te zien in Nederland. 9 maart tot en met 10 april, exclusief in Koninklijk Theater Carré. Geldig: 9 maart, 11 t/m 31 maart op dinsdag, woensdag en donderdag Stadspasprijs: € 5, exclusief € 1 restauratietoeslag per kaart en boekingskosten (éénmalig € 4,50 per boeking). Alleen geldig op de tweede rang (normale prijs € 59,50) Kaartverkoop: aan de kassa van Carré (dagelijks geopend van 16.00 tot 18.00 uur en vanaf 1,5 uur voorafgaand aan een voorstelling). Niet geldig i.c.m. andere aanbiedingen of op reeds gekochte kaartjes. Zolang de voorraad strekt
€5
Foto Terry Shapiro Adres: Koninklijk Theater Carré, Amstel 115-125 Meer info: www.carre.nl/pippin
Bijlmer Parktheater In maart kunt u voor € 2 naar een voorstelling in het Bijlmer Parktheater. Met (bekroonde) jeugdvoorstellingen in de voorjaarsvakantie zoals AaiPet en Pokon. En ons paradepaardje: het In The Picture Festival waar jong talent uit Zuidoost laat zien wat het kan! Bekijk het hele aanbod van maart op bijlmerparktheater.nl en koop snel uw tickets! Geldig: 1 t/m 31 maart Stadspasprijs: voor € 2 naar een voorstelling naar keuze (normale prijzen variëren van € 7 tot € 18,50)
€2
Kaartverkoop: aan de kassa Reserveren: 020 311 3933 Adres: Anton de komplein 240 Meer info: www.bijlmerparktheater.nl
De FilmHallen De FilmHallen vertonen dagelijks de beste films in 9 mooie filmzalen. Van de beste Hollywood films tot kleine arthouse cinema, in de FilmHallen is altijd iets te zien voor jong en oud. In de maand maart mag je voor € 1 één film naar keuze bezoeken.
Kom je met de Stadspas naar het DWDD Pop-Up Museum dan ontvang je gratis het boek dat bij de tentoonstelling is uitgegeven. Vanaf 1 maart liggen er 200 boeken klaar voor iedereen die zich meldt met de Stadspas. Maar wees er snel bij, want als ze op zijn, zijn ze op. Geldig: vanaf 1 maart, dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur Stadspasprijs: gratis (normale prijs € 10) Kaartverkoop: aan de kassa Adres: Oude Turfmarkt 127 Meer info: www.allardpiersonmuseum.nl
Geldig van: 1 t/m 31 maart Stadspasprijs: € 1 (normale prijs € 11) Kaartverkoop: aan de kassa Reserveren: kosteloos reserveren op www.filmhallen.nl en uiterlijk een halfuur voor aanvang van de film uw Stadspas tonen bij de kassa Adres: Hannie Dankbaarpassage 12 (in de Hallen-Amsterdam) Meer info: www.filmhallen.nl of 020 820 8122
€1
13 Amsterdam | 18 februari 2016
Stadspas
loop binnen met de stadspas
Gratis
Bounz Springen bij Bounz. Bij Bounz gaat trampolinespringen een stapje verder. Lekker een uur lang springen op een veld dat bestaat uit 32 aaneengeschakelde trampolines en een meterslange tumblingbaan. In de maand maart mag u 2 keer (!) een uur komen springen. In verband met piektijden staan hieronder de beschikbare periodes. Reserveren is verplicht. Op maandagen is Bounz gesloten.
Gratis
Geldig: van 1 maart t/m 31 maart (van dinsdag t/m vrijdag) Stadspasprijs: gratis (normaal € 7) Kaartverkoop: aan de kassa Reserveren: 020 611 4481 of per e-mail via amsterdam@bounz.nl Adres: Willinklaan 5 Meer info: www.bounz.nl
Wilt u weten waar u nog meer korting krijgt met uw Stadspas, kijk dan in de Stadspas Kortingsgids 2015/2016. Stadspas, Antwoordnummer 47197, 1070 WB Amsterdam Telefoon: 020 252 6000 (8.30-17.00 uur). Aan deze informatie kunnen geen rechten ontleend worden. Wijzigingen voorbehouden.
Foto Mark Okoh Camera Press London
Joods Historisch Museum Amy Winehouse, een van de meest succesvolle artiesten van de afgelopen tijd, staat centraal in Amy Winehouse: A Family Portrait. Deze persoonlijke tentoonstelling, samengesteld door Amy’s broer Alex Winehouse en The Jewish Museum Londen, belicht Amy’s passie voor muziek en mode, haar joodse familiegeschiedenis en schooltijd. Ook is er aandacht voor Camden Town waar Amy lange tijd woonde.
Geldig: t/m 4 september Stadspasprijs: gratis, (normale prijs € 15). Op vertoon van de Stadspas bij de Museumshop ontvangt u een poster van de tentoonstelling (1 per Stadspas en zolang de voorraad strekt) Kaartverkoop: aan de kassa Adres: Nieuwe Amstelstraat 1 Meer info: www.jck.nl/amy-winehouse
hulpverlener weten of uw aanvraag wordt goedgekeurd. Het hele traject kan een paar weken in beslag nemen.
de hulp die wordt aangeboden in het kader van armoedebestrijding, maar ook regelingen die daarbuiten vallen. Bijvoorbeeld de kwijtschelding van de gemeentebelasting, het jeugdsportfonds en woonlastentoeslag.
Schone lucht
Apparaat te leen Witgoedregeling Kunt u zich een dag zonder koelkast voorstellen? Een week zonder wasmachine of gasfornuis? Als een van deze apparaten stuk gaat, komt dat altijd ongelegen. We hebben ze elke dag nodig, kunnen niet zonder. Als u een laag inkomen hebt is het extra vervelend, omdat u niet zomaar eventjes een nieuwe koelkast kunt kopen. Als u de vervanging niet kunt betalen, kan de witgoedregeling van de gemeente uitkomst bieden. De witgoedregeling is een noodvoorziening. Een speciaal fonds (Fonds Bijzondere Noden Amsterdam) regelt voor u de vervanging van een kapotte wasmachine, koelkast of gasfornuis. Amsterdammers die geen andere mogelijkheden hebben om aan het apparaat te komen, kunnen van de regeling gebruik maken. U krijgt het apparaat in bruikleen. Hoe werkt het? U kunt de witgoedregeling niet zelf aanvragen. Dit doet een hulpverlener voor u. Gaat uw wasmachine, koelkast of gasfornuis stuk en kunt u de kosten echt niet zelf betalen? Ga dan bijvoorbeeld naar een hulpverlener van de Maatschappelijke Dienstverlening in uw stadsdeel of naar een financieel spreekuur.
Het financieel spreekuur Op veel plekken in Amsterdam zijn financiële spreekuren. U kunt hier terecht met al uw vragen over geldzaken. De medewerkers helpen u ook met het aanvragen van extra’s. Zoals geld voor schoolkosten en gratis openbaar vervoer voor ouderen. De locaties bij u in de buurt vindt u op www.amsterdam.nl/pakjekans
U moet kunnen aantonen dat u recht heeft op de witgoedregeling. Neem uw bankafschriften, bewijzen van schulden en/of een afwijzing van de gemeentelijke Kredietbank mee. Hiermee kun u laten zien dat u een laag inkomen en weinig vermogen heeft. Vervolgens krijgt u een huisbezoek. Daarna hoort u of uw hulpverlener een aanvraag kan doen. Het fonds laat uw
Meer weten? Kijk voor meer informatie en voor alle voorwaarden op www.amsterdam.nl/ pakjekans. Op deze site zijn alle regelingen verzameld. U vindt daar niet alleen
U kunt ook contact opnemen via telefoonnummer 020 252 6000.
14 Amsterdam | 18 februari 2016
Europese Unie
Het verdrag van Amsterdam Grondlegger De eerste helft van 2016 is Nederland voor de twaalfde keer voorzitter van de Europese Unie. Vrijwel alle vergaderingen vinden plaats in Amsterdam, op het Marineterrein. Ook wordt er dertien keer een ministeriële vergadering met vakministers georganiseerd in het Scheepvaartmuseum. Nederland is een van de grondleggers van het huidige Europa. Na de Tweede Wereldoorlog werd in 1951 het Verdrag van Parijs getekend. Nederland ondertekende met Frankrijk, West-Duitsland, Italië, België en Luxemburg dit verdrag, dat als doel had de vrede in Europa te verzekeren. Voor dat doel werd de productie van kolen en staal, die toen golden als de belangrijkste middelen voor de productie van oorlogswapens, onder het gezag geplaatst van een gemeenschappelijke Hoge Autoriteit. De EGKS (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) geldt als de eerste aanzet tot de Europese Unie. Het verdrag van Amsterdam In de eerste helft van 1997 was Nederland ook voorzitter van de Europese Unie. Op 2 oktober van dat jaar, tijdens het voorzitterschap van Luxemburg, ondertekenden de ministers van Buitenlandse Zaken van de vijftien lidstaten het Verdrag van Amsterdam. In dit verdrag zijn afspraken gemaakt over het openen van de grenzen voor personen, en een Europees beleid voor asiel en immigratie. De afspraken van het Akkoord van Schengen zijn met het Verdrag van Amsterdam binnen de
Europese Unie ondergebracht. Onderwerpen die ook tijdens het huidige voorzitterschap actueel zijn. Anno nu Europa is al eeuwenlang enorm belangrijk voor Amsterdam. En omgekeerd speelt de stad ook al heel lang een belangrijke rol op het continent. Amsterdam is tenslotte een internationale, open en bruisende stad en kent een lange geschiedenis wat betreft handel en ondernemen. De ambitie van de stad is om haar positie als Europese vestigingsregio en economische motor te versterken. Qua handelspositie valt Amsterdam in de categorie Brussel, Frankfurt en Chicago. En als vestigingslocatie van internationale hoofdkantoren staat Amsterdam op de vierde plaats binnen de EU. Van oudsher is de welvaart van Amsterdam en de regio verbonden aan de positie als internationaal zaken- en handelscentrum. Dit maakt de stad in Europa en de rest van de wereld interessant als toegangspoort en verbindende schakel tussen internationaal werkende bedrijven, organisaties en steden. Dat is goed voor de stad én goed voor Europa.
Ter ere van het voorzitterschap is de stad aangekleed met onder andere deze vlaggen Meer weten? De Europastrategie van Amsterdam vindt u op www.eu2016.amsterdam. Op deze pagina is ook alle informatie over het huidige voorzitterschap te vinden,
zoals de kalender en het culturele programma. Ook als u meer wilt weten over de eeuwenlange relatie tussen Amsterdam en Europa kunt u op deze site terecht.
Vernieuwing
Het verleden en de eeuwigheid Erfpacht 2016 is een belangrijk jaar voor de Amsterdamse erfpacht. De gemeente wil eeuwigdurende erfpacht invoeren, als eerste voor nieuwbouw. Voor mensen die nu al erfpachter zijn, wordt de waarde van de grond nog maar één keer bepaald na vaststelling van de Overstapregeling. Grote prijsstijgingen horen dan tot het verleden. De erfpachtvernieuwing moet zorgen voor meer zekerheid en duidelijkheid voor de erfpachter. Maar waar komt erfpacht vandaan en waar gaat het precies naartoe?
Al in het oude Egypte en in het Romeinse rijk werd staatsgrond in erfpacht uitgegeven. In Amsterdam dateren de eerste uitgiften in erfpacht uit de 15e en 16e eeuw. De grond binnen de vestingwerken was volledig benut. Het stadsbestuur onteigende landbouwgronden
rond de stad om verder te kunnen uitbreiden. Het bestuur slaagde er echter niet in alle grond ook weer te verkopen. Een deel werd daarom in erfpacht uitgegeven voor tuinbouwdoeleinden. Zo ontstond in de zeventiende eeuw de Plantagebuurt.
In de zeventiende eeuw ontstond de Plantagebuurt dankzij erfpacht
Erfpacht voor de gemeenschap Tussen 1850 en 1896 werden terreinen voornamelijk aan ondernemers in erfpacht uitgegeven. Zij wilden vaak liever hun kapitaal in hun bedrijf investeren, dan in grond. Het raadslid mr. M.W.F. Treub - later wethouder en uiteindelijk minister - diende in 1890 een motie in om enkele percelen bouwgrond niet te verkopen. Hij wilde ze ‘in opstal uitgeven‘. Eind 1896 leidde dit tot de invoering van erfpacht. Het ging om een erfpachtstelsel met erfpacht op langere termijn (75 jaar), met een vaste canon (vergoeding voor gebruik). De uitvoering ging langzaam. Bezwaren leidden in 1915 tot herziening. Voortaan werd grond uitgegeven in voortdurende erfpacht, met de mogelijkheid om de canon en de bepalingen na 75 jaar te verande-
ren, en daarna telkens na 50 jaar. We hebben vandaag de dag nog voortdurende erfpacht. Door de jaren heen zijn de Algemene Bepalingen (de spelregels van het stelsel) gewijzigd om aan de eisen van de tijd te voldoen. Eeuwigdurende erfpacht: meer weten? De gemeente wil voortdurende erfpacht veranderen in eeuwigdurende erfpacht. Binnenkort kunt u inspreken op de Algemene Bepalingen van dit nieuwe stelsel. Daarna kan bij nieuwbouw eeuwigdurende erfpacht ingaan. Vervolgens komt er een overstapregeling. Daarin staat op welke manier mensen die nu al erfpachter zijn, kunnen overstappen naar het nieuwe stelsel. Ook hierop kunt u reageren. Meer weten? Kijk dan op www.amsterdam.nl/erfpacht.
15 Amsterdam | 18 februari 2016
Beste zorg
Slachtoffers seksueel geweld 0800 0188 Het Centrum Seksueel Geweld Amsterdam-Amstelland (CSG) biedt dag en nacht hulp aan iedereen die kort geleden een aanranding of verkrachting heeft meegemaakt. Om goede zorg te bieden, wordt door verschillende hulpverleners samengewerkt. Het CSG heeft geen locatie die u kunt bezoeken, maar is een samenwerkingsverband van organisaties met expertise op medisch, psychisch en forensisch gebied. Het Centrum Seksueel Geweld is 24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar via het gratis telefoonnummer 0800 0188. Iedereen kan slachtoffer worden van seksueel geweld. U verdient na zo’n vreselijke gebeurtenis de best mogelijke zorg. Daarom werken artsen, verpleegkundigen, politie, psychologen, maatschappelijk werkers en seksuologen nauw samen. Alle professionals houden zich aan hun beroepsmatige geheimhoudingsplicht. Als u dat wilt, brengt het CSG u in contact met de politie. U krijgt dan een gesprek waarin wordt uitgelegd hoe de procedure
zakelijke zorg nu ook beschikbaar voor slachtoffers die zich niet bij de politie melden. Dit is belangrijk, omdat lang niet iedereen na een verkrachting of aanranding contact wil met de politie. Naar schatting wordt in slechts 10% van de verkrachtingen of aanrandingen aangifte gedaan.
mensen aangifte gedaan van een verkrachting of aanranding. Daarvan was 97% vrouw. De daders waren in 54% van de aangiften een onbekende. Een onbekende dader betekent meestal dat de identiteit van de dader wel bekend is, maar dat het slachtoffer en de dader elkaar korter dan 24 uur kennen.
Cijfers in Amsterdam Vanaf 2012 tot mei 2015 hebben 260
Wilt u meer informatie, kijk dan op www.centrumseksueelgeweld.nl
bij de politie werkt. Slachtofferhulp Nederland of gespecialiseerde advocaten kunnen u helpen bij het juridische traject. Ook als u geen aangifte wil doen in Amsterdam werken de verschillende organisaties al langer samen om goede zorg te bieden aan slachtoffers van seksueel geweld die zich bij de politie melden. Met de komst van het Centrum Seksueel Geweld, per 1 januari 2016, is deze nood-
Openbare ruimte in Noord
Verbeter de buurt, doe een melding Geef het door Ligt een stoeptegel scheef? Staat het fietsenrek vol wrakken? Ervaart u overlast? Meld dit graag bij de gemeente, dan gaan we er wat aan doen.
■
■
Of gebruik het digitale formulier Meldingen Openbare Ruimte op amsterdam.nl/mor. Let op: voor openbare verlichting en klokken is er het formulier Melding openbare verlichting. Met uw smartphone via de app ‘Verbeter de buurt’. Kijk op amsterdam.nl/mor.
Als u op straat ziet dat er iets gemaakt of opgeruimd moet worden, kunt u dat melden bij de gemeente. Denk bijvoorbeeld aan niet-opgehaald afval, volle prullenbakken, verwaarloosde fietsen, losse stoeptegels en een verstopte riolering. Soms zijn er situaties die u ergens anders moet melden.
Kaart Alle meldingen openbare ruimte staan op de kaart ‘Waar wordt al aan gewerkt?’. Staat uw bericht er al bij? Dan hoeft u geen melding meer te doen.
Melden? Zo doe je dat ■ Bel 14 020, op werkdagen van 8.00 tot 18.00 uur. Voor overlastmeldingen van horeca en bedrijven is 14 020 24 uur per dag bereikbaar. Lokaal tarief.
Hoe lang duurt het? De afhandeling hangt af van het soort melding. De gemeente houdt u daarvan op de hoogte. Meer weten? Ga naar amsterdam.nl/mor of bel 14 020.
Zit er een stoeptegel los? Struikel niet en doe een melding!
Colofon
Stadsdeel Noord - contact en openingstijden Stadsloket Voor burgerzaken, vergunningen,parkeren en meer Buikslotermeerplein 2000 ma t/m vr: 8.00 - 18.00 uur Telefoon 14 020 (ma t/m vr 8.00 - 18.00 uur) amsterdam.nl/stadsloket Afspraak maken: amsterdam.nl/afspraak Digitale dienstverlening: amsterdam.nl/veelgevraagd Bekendmakingen: amsterdam.nl/bekendmakingen Nieuws gemeente Amsterdam: amsterdam.nl/actueel
Sociaal loket Stadsdeelhuis tel. 020 252 9177 Buikslotermeerplein 2000 ma, di, wo, do, vr van 9.00 tot 13.00 uur Doras tel. 020 751 0610 ■ Beverwijkstraat 9D ma, di, do en vr van 9.00-12.00 uur
■
■
■
Aldebaranplein 2C ma, di, do en vr van 9.00-12.00 uur Hagedoornplein 1B ma, di, do en vr van 13.30-16.30 uur Banne Buikslootlaan 135 ma, di, do, vr van 13.30-16.30 uur sociaalloket@noord.amsterdam.nl
Meldingen en hulpvragen Meldingen openbare ruimte: bel 14 020 of ga naar amsterdam.nl/mor ■ Meldingen horeca-overlast: bel 14 020 (24 uur per dag) ■ Overlast te water: bel 0900 9394 (24 uur per dag) ■ Veilig Thuis, voor advies of hulp: bel 0800 2000 ■ Milieuklachten: bel 14 020 ■ Zorg en Woonoverlast: bel 020 255 2914 van 8.00 tot 18.00 uur Inloopspreekuur ma, di, do vrij van 9.00 tot 12.00 uur, Buikslotermeerplein 2000. Afspraak maken via meldpuntzorgenoverlast.sdn@amsterdam.nl
Grofvuil Afvalpunt Papaverweg, ingang Struisgrasstraat Open: ma t/m za 8.00-17.00 uur Grofvuilherinnering ontvangen: noord.amsterdam.nl/grofvuilherinnering
Stadsdeel Noord Buikslotermeerplein 2000 Postbus 37608, 1030 BB Amsterdam Telefoon 14 020 Twitter @noord020 facebook.com/ stadsdeel.amsterdam.noord info@noord.amsterdam.nl amsterdam.nl/noord
Digitale nieuwsbrief Op de hoogte blijven van al het nieuws van Noord? Neem een abonnement op NoordMail, de tweewekelijkse digitale nieuwsbrief. Ga naar amsterdam.nl/nieuwsbrief-noord.
Jaargang 3, nummer 2, 18 februari 2016 ■ Amsterdam is een uitgave van de gemeente Amsterdam ■ Amstel 1 ■ Postbus 202, 1000 AE Amsterdam ■ E-mail: krant@amsterdam.nl ■ Internet: www.amsterdam.nl ■ Telefoon: 14 020 (Ingesprektoon of geen toon? Bel 020 624 1111) ■ Hoofdredactie: Djoe Lan Tan ■ Eindredactie: Jeroen Nan ■ Beeldredactie: Edwin van Eis ■ Coördinatie: Thea Bielsma ■ Fotografie, tenzij anders aangegeven: Edwin van Eis, Marjolijn Pokorny en Alphons Nieuwenhuis Aan dit nummer werkten mee: Thijs de Bruijn (Movement), Truke Fortuin (eindredactie), Magda Jobses, Emmeke van der Laan, Lenette van der Plas en Fieke van Wengerden Vormgeving: Floppy Design (Amsterdam) Productie: Movement (Amsterdam) ■ Druk: Koninklijke Drukkerij Vorsselmans BV Zundert ■ Verspreiding: Post NL ■ In deze krant staat informatie van de gemeente Amsterdam ■ De volgende editie van Amsterdam verschijnt op 24 maart ■ De krant wordt huis aan huis verspreid, ook bij brievenbussen met een JA-NEE of NEE-NEE sticker omdat het om overheidsinformatie gaat ■ Klachten over de bezorging? Bel Post NL via tel. 0900 0990 (€ 0,45 per minuut) ■ ■
16 Amsterdam | 18 februari 2016
Cultureel Noord
Kinderen wanen zich even circusartiest Voorjaarsvakantie Bij Circus Kristal wanen kinderen zich even echte circusartiesten. Zij kunnen spelen en oefenen met al het circusmateriaal. In de voorjaarsvakantie kunnen kinderen daarvoor op twee zondagmiddagen terecht bij Pllek. Hoe voelt het om op een bal te lopen, op een eenwielfiets te fietsen of over een koord te dansen? Alle begin is moeilijk, maar de kinderen worden natuurlijk geholpen door de circusartiesten van Circus Kristal! Zij laten hen zien hoe je makkelijk kunt beginnen en hoe je jezelf steeds kunt blijven uitdagen. Circus is goed oefenen. De artiesten zeggen tegen de kinderen: “Niemand kan alles, maar iedereen kan iets!” De kinderen kunnen ook kunstjes leren met diabolo’s en hoepels en slimme goocheltrucs leren die niemand begrijpt. En ze leren schminken en hoe ze de allergrootste zeepbellen kunnen blazen. De artiesten van Circus Kristal leren de kinderen jongleren en nog meer Hoog geëerd publiek Aan het eind van de middag geven de kinderen een echte voorstelling. Vaders, moeders, opa’s en oma’s kunnen dan zien wat ze allemaal hebben geleerd. Pllek, TT Neveritaweg 59. pllek.nl
Kinderen kunnen zelf circus spelen op zondag 28 februari en
Elke zondag bij Pllek: ruige rakkers, een kinderprogramma
zondag 6 maart. Inloop vanaf 13.45 uur, aanvang 14.00 uur.
voor bezige bijtjes, nieuwsgierige aapjes en creatieve
Presentatie voor (groot)ouders om 16.00 uur.
duizendpoten. Er is iedere week iets anders te doen,
Toegang: vijf euro inclusief limonade. Reserveren kan tot
bijvoorbeeld kidstheater, kinderyoga, knutselateliers en
vrijdag 26 februari 17.00 uur via circus@pllek.nl.
circusworkshops.
Meer activiteiten
Blazersfestijn
Het Amsterdam-Noord boek
Improvisatietheater Nachtgasten
Woorden worden zinnen
Zaterdag 20 februari Vier concerten van topmusici en aankomend talent. Met het Amstel Quartet, Fie Schouten, Ludwig en Duo Ab Baars en Joost Buis. Presentator: Koen Schouten. Concertgemaal, Landsmeerderdijk 213. concertgemaal.nl
Donderdag 25 februari 20.oo uur. Feestelijk gala met boekpresentaties van Stephan van Steinmetz, Bas Kok, Tom Tossijn en Isa Maron. Presentator: John Jansen van Galen. Muziek door Het Nieuwe Trio. Buiksloterkerk, Buiksloterkerkpad 10. € 12,50 / € 10,met OBA-pas. buiksloterkerk.nl
Zaterdag 5 maart 20.oo uur. Improvisatietheater Nachtgasten waarbij het publiek meer weet dan de acteurs. Zij kruipen in de huid van personages die ze nog niet kennen en verliezen zich in verhalen. Het Zonnehuis, Zonneplein 30. € 16. zonnehuis-amsterdam.nl
Zondag 6 maart 19.30 uur. Programma met muziek, poëzie, performances en beeldende kunst. Met onder meer zanger, dichter en songwriter Liza Garza (foto). Tolhuistuin, Tolhuisweg 5. € 7,50 voorverkoop / € 10,deurverkoop / € 12.50 combiticket met eten. tolhuistuin.nl
Powertoolrace
Bewegen met de Wapperkids
Lunchconcert Stadsdeelhuis
Schoon je buurt op
Zondag 13 maart 12.30 uur. De Powertoolrace is een wedstrijd met zelfgemaakte racewagens. Deze racewagens rijden met gebruik van met handgereedschap. Je hoort er gierende haakse slijpers en vonkende zaagmachines, en muziek van een rock-’n-rollbandje. NDSM-werf, TT Neveritaweg 61. powertoolracing.nl
Woensdag 16 maart 10.30 uur. Kinderen van nul tot twee jaar laten met hun handen vlinders en rupsen uit de kinderboeken kruipen. Voor (groot)ouders met hun kinderen. OBA Molenwijk 21. Gratis. Reserveren: molenwijk@oba.nl of 020 631 4212. oba.nl
Woensdag 16 maart 12.oo uur. In het Stadsdeelhuis treedt het Nederlands Kodály Koor (NKK) onder leiding van Takashi Mizumoto op. Het koor bestaat geheel uit vrouwen. Zij zingen a capella of met pianobegeleiding. Stadsdeelhuis, Burgerzaal, Buikslotermeerplein 2000. Inloop: 12.00 uur. Gratis. kodalykoor.nl
19 maart De bezem erdoor! Op de landelijke Opschoondag organiseren bewoners in het hele land acties om samen hun buurt of straat schoon te houden. Ook in uw buurt kunt u meedoen met schoonmaken. Of start zelf een actie. Doet u ook mee? Fijn! amsterdam.nl/afval