SAHİH-İ BUHARİ SEMİNER NOTLARI Kitabu’t-Teheccüd –Kitabu’l-Cenaiz Hadis No: 1120-1394
قراءة متأنية لألحاديث الواردة في وكتاب فضل الصالة في مسجد مكة والمدينة،كتاب التهجد 2211-2211 حديث رقم من صحيح البخاري
Yrd. Doç. Dr. Halil İbrahim KUTLAY Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi Hadis Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
1
* SAFA VAKFI SAHİH-İ BUHARÎ SEMİNERLERİ 2007 yılından bu yana her yıl Ekim-Mayıs aylarında her Cuma 20.00-21.00 arası verilmektedir. Seminerler, halka ve öğrencilere açık olup genellikle İslamî İlimler Fakültesi, İlahiyat Fakültesi Lisasn ve Yüksek Lisans öğrencileri ile İmam Hatip Lisesi mezunları katılmaktadır. Katılım ücretsizdir. Kayıt olma zorunluluğu yoktur. Hanımlar için ayrıca yer bulunmaktadır. Buharî Seminerleri; TV 5 ve DOST TV ve bazı mahallî TV’lerde yayınlanmaktadır. İlgilenen ilim erbabı için not: Seminerlerde hadis açıklamalarında Umdetü’l-Karî ve Fethu’l-Barî kitapları takip edilmektedir.
Adres: Safa Eğitim Yardımlaşma Dayanışma Vakfı Devrişali Mahallesi Uçbey Sokak No:7. Edirnekapı Fatih / İstanbul. Telefon : (0212) 531 11 98 - 631 62 44
2
بسم اهلل الرحمن الرحيم ِ َّه ُّج ِد اب الت َ - 21كتَ ُ 19-KİTÂBUT-TEHECCÜD ) (Teheccüd Namazı
اب الت َ ِ ِ ك) (وِم َن اللَّْي ِل فَ تَ َه َّج ْد بِ ِه نَافِلَةً لَ َ -2بَ ُ َّه ُّجد باللَّْي ِلَ ،وقَ ْولُهُ َع َّز َو َج َّل َ
1.Bab- Geceleyin Teheccüd Namazı Kılmak Aziz ve Celil Olan Allah Buyuruyor ki: “Gecenin bir kısmında uyanıp, sırf sana mahsûs ilâve bir ibâdet olmak üzere Kuran okuyarak gece namazı kıl. Ümid edebilirsin, Rabbin seni Makam-ı Mahmûd’a gönderecektir” (İsrâ: 76).
الَ :ح َّدثَنَا ُسلَْي َما ُن بْ ُن أَبِي الَ :ح َّدثَنَا ُس ْفيَا ُن ،قَ َ َ - 2211ح َّدثَنَا َعلِ ُّي بْ ُن َع ْب ِد اللَّ ِه ،قَ َ اس ر ِ مسلِ ٍمَ ،عن طَاو ٍ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه ض َي اهللُ َع ْن ُه َما ،قَ َ الَ :كا َن النَّبِ ُّي َ سَ ،سم َع ابْ َن َعبَّ ٍ َ ْ ُ ُْ السمو ِ ات َواأل َْر ِ ض ام ِم َن اللَّْي ِل يَتَ َه َّج ُد ،قَ َ ال« :اللَّ ُه َّم لَ َ ْح ْم ُد أَنْ َ َو َسلَّ َم إذَا قَ َ ك ال َ ت قَ يِّ ُم َّ َ َ السمو ِ ات َواأل َْر ِ ور ض َوَم ْن فِي ِه َّنَ ،ولَ َ ك ُمل ُ ْح ْم ُد ،لَ َ َوَم ْن فِي ِه َّن َولَ َ ْح ْم ُد ،أَنْ َ ك ال َ ك ال َ ت نُ ُ ْك َّ َ َ السمو ِ ات َواأل َْر ِ ك َحقٌّ، ْحقَُّ ،ولَِقا ُؤ َك َحقٌَّ ،وقَ ْولُ َ ضَ ،ولَ َ ْح ْم ُد أَنْ َ ْحقَُّ ،وَو ْع ُد َك ال َ ت ال َ ك ال َ َّ َ َ اعةُ َحقٌّ، صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َحقٌَّ ،و َّ الس َ َّار َحقٌَّ ،والنَّبِيُّو َن َحقٌَّ ،وُم َح َّم ٌد َ َوال َ ْجنَّةُ َح ٌّقَ ،والن ُ ك تَ ،وإِلَْي َ تَ ،وبِ َ ْتَ ،وإِلَْي َ تَ ،و َعلَْي َ تَ ،وبِ َ اللَّ ُه َّم لَ َ اص ْم ُ ك أَنَ ْب ُ ك تَ َوَّكل ُ آم ْن ُ َسلَ ْم ُ كأْ ك َخ َ ك َ ت َس َرْر ُ ت َوَما أَخ َّْر ُ ِّم َوأَنْ َ ت ،أَنْ َ ت َوَما أَ ْعلَْن ُ ت ،فَا ْغ ِف ْر لِى َما قَ َّد ْم ُ َحا َك ْم ُ تَ ،وَما أ ْ ت ال ُْم َقد ُ اد َع ْب ُد الْ َك ِر ِيم أَبُو أ َُميَّةَ: ت -أ َْو الَ إِلَهَ غَْي ُر َك ».-قَ َ ِّر ،الَ إِلَهَ إِالَّ أَنْ َ ال ُس ْفيَا ُنَ :وَز َ ال ُْم َؤخ ُ ال ُسلَْي َما ُن بْ ُن أَبِي ُم ْسلِ ٍمَ ،س ِم َعهُ ِم ْن طَ ُاو ٍ س ال ُس ْفيَا ُن ،قَ َ « َوالَ َح ْو َل َوالَ قُ َّوَة إِالَّ بِاللَّ ِه ».قَ َ ِ َع ِن ابْ ِن َعبَّ ٍ ِ ضي اهللُ َع ْن ُه َماَ ،ع ِن النَّبِ ِّي َ َّ سلَّم( .أَط َْرافُهُ ،1441 ،1137 ،7121 صلى اهللُ َعلَْيه َو َ َ اس َر َ
- 1411تحفة )1/72 - 7111 1120- Abdullah b. Abbas radıyallahu anhüma şöyle demiştir: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem gecenin bir kısmında teheccüd namazı kılmak için kalktığında şöyle dua ederdi: “Allahım, her hamd sana mahsûstur. Sen göklerin, yerin, göklerde ve yerde olan herşeyin dâimi müdebbirisin. Yine her hamd sana mahsûstur; göklerin, yerin ve göklerde ve yerde olan her şeyin gerçek mülkiyeti senindir. Yine her hamd sana
3
mahsûstur, Sen göklerin, yerin ve bunlardaki herşeyin nurusun (aydınlatıcısısın). Yine her hamd yalnız senindir. Sen haksın; Senin va’din de hakktır, Sana kavuşmak da hakktır, Senin sözün de haktır. Cennet de haktır, ateş de haktır, Peygamberler de haktır, Muhammed de haktır. Kıyamet gününün kopacağı da haktır. Allahım, kendimi yalnız sana verdim, yalnız sana iman ettim. Yalnız sana güvendim. Yalnız sana döndüm. Yalnız Senin burhanlarına dayanarak mücâdele ettim. Aramızda yalnız seni hakem kıldım. (Yâ Rabb!..) önce işlediğim, sonra işlerim sandığım, gizli yaptığım ve açıktan işlediğim bütün günâhlarımı bağışla!. Öne geçiren, geriye bırakan ancak sensin. İbâdete lâyık senden başka hiçbir ilâh yok, yalnız sen varsın.” Süfyan Sevrî şöyle demiştir: Abdulkerîm Ebu Umeyye: “Velâ havle velâ kuvvete illâ billahi (Hareket ve kuvvet ancak Allah iledir) fıkrasını ilave etti. Yine Süfyan şöyle dedi: Süleyman b. Ebî Müslim, bu hadisi Tâvûs’tan; o da İbn Abbas’tan; o da Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’den işittiğini söyledi.
ض ِل قِيَ ِام اللَّْي ِل ْ َاب ف ُ َ ب-1
2.Bab- Gece (Namazına) Kalkmanın Fazileti Babı
) (ح. أَ ْخبَ َرنَا َم ْع َم ٌر:ال َ َ ق،ام َ َ ق، َح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّ ِه بْ ُن ُم َح َّم ٍد- 2212 َ َح َّدثَنَا ِه:ال ٌش ِ الرز ، َع ْن َسالِ ٍم،ي َ َ ق،َّاق َ َ ق،َو َح َّدثَنِي َم ْح ُمو ٌد ُّ َع ِن، أَ ْخبَ َرنَا َم ْع َم ٌر:ال ِّ الز ْه ِر َّ َح َّدثَنَا َع ْب ُد:ال ِ ِ َّ َكا َن:ال ِ َعن أَبِ ِيه ر صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم إ َذا َرأَى ُرْؤيَا َ َض َي اهللُ َع ْنهُ ق َ الر ُج ُل في َحيَاة النَّبِ ِّي ْ َ ِ ِ صها َعلَى رس ِ ص َها َعلَى ر ُس ول َّ ُت أَ ْن أ ََرى ُرْؤيَا فَأَق ُ فَ تَ َمن َّْي،صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ َّ َق َ ول اللَّه َُ َ ِ ِ ام فِي الْمس ِج ِد َعلَى َع ْه ِد ر ُس ول ُ َوُك ْن،ت غُالَماً َشابًّا ُ وُك ْن،صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ُ َت أَن َ اللَّه َ َْ ِ َّ َكأ،ت ِفي الن َّْوِم فَِإ َذا،َن َملَ َك ْي ِن أَ َخ َذانِي فَ َذ َهبَا بِى إِلَى النَّا ِر ُ ْ فَ َرأَي،صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ اللَّه ِ ِ ِ ِ ُ ُْت أَق ُ أَعُوذ:ول ُ اس قَ ْد َع َرفْ تُ ُه ْم فَ َج َعل ٌ َ َوإِذَا ف َيها أُن، َوإِذَا لَ َها قَ ْرنَان،ه َي َمطْ ِويَّةٌ َكطَ ِّي الْب ْئ ِر ،1113 ،2277 ،441 ُ (أَط َْرافُه.ع َ فَ َق،ك آ َخ ُر َ َ ق- بِاللَّ ِه ِم َن النَّا ِر ٌ َ فَ لَ ِقيَ نَا َمل- ال ْ لَ ْم تُ َر:ال لِي )7117 تحفة- 1111 ،1113 ،1127 ،1141
1121- Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma şöyle demiştir; Peygamberimiz’in hayatında sahabeden biri bir rüya gördüğü zaman, o rüyayı Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem’e anlatırdı. Ben de bir rüya görmeyi ve onu Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem’e. arzetmeyi temenni ettim. O sırada ben yeni yetişen taze bir genç idim ve Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem zamanında âdet olduğu üzere Mescid-I Nebevî’de uyurdum. Bir gece şöyle bir rüya gördüm: İki melek beni tuttular ve beni Cehennem’in yanına götürdüler. Cehennem kuyu duvarı gibi yanlan örülüp durulmuş ve iki tane boynuzu vardı. Bir de gördüm ki, içinde kendilerini yakından tanıdığım bir takım insanlar var. Ben hemen Eûzu billahi mine’n-nâr (Ben Cehennem ateşinden Allah’a sığınırım) demeye başladım. Bu sırada bize başka bir melek yetişti ve bana hitaben: “Sen korkma,” dedi.
4
ِ ِ ص ْت ها ح ْفصةُ َعلَى رس صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َ ول اللَّه َ َ َ َّ فَ َق َُ ِ ام ِم َن ُ َ» فَ َكا َن بَ ْع ُد الَ يَن.صلِّى م َن اللَّْي ِل َ ُلَ ْو َكا َن ي
،َصة ْ ص َ صتُ َها َعلَى َح ْف َ فَ َق- 2211 ،الر ُج ُل َع ْب ُد اللَّ ِه َ فَ َق،َو َسلَّ َم َّ «نِ ْع َم:ال )27317 تحفة- 1112 ،1111 ،1127 ،1142 ،1111 ،2271 ُ (أَط َْرافُه.ًاللَّْي ِل إِالَّ قَلِيال
1122- Ben bu rüyamı (mü’minlerin annesi olan kızkardeşim) Hafsa’ya anlattım. Hz. Hafsa da bunu Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem’e anlatınca; Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem: “Abdullah ne iyi adamdır, keşke gecenin bir kısmında kalkıp da namaz kılsaydı,” buyurmuş. (Oğlu Salim diyor ki:) Bundan sonra babam (Abdullah b. Ömer) geceleri çok az uyurdu.
ِ السج ِ ُاب ط ود فِي قِيَ ِام اللَّْي ِل ُ َ ب-1 ُ ُّ ول
3.Bab- Gece Namazında Secdelerin Uzun Olması
ِ ح َّدثَنَا أَبو الْيم- 2211 َّ أَ ْخبَ َرنِي عُ ْرَوةُ أ:ال َن َ َ ق،ي َ َ ق،ان ُّ َع ِن،ب ِّ الزْه ِر َ ٌ أَ ْخبَ َرنَا ُش َع ْي:ال ََ ُ ِ ِ َ َن رس ِ َ َِعائ صلِّى إِ ْح َدى َ ُصلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َكا َن ي َ ول اللَّه ُ َ َّ أَ ْخبَ َرتْهُ أ،شةَ َرض َي اهللُ َع ْن َها ِ ين َّ يَ ْس ُج ُد،ُصالَتَه ْ َ َكان،ًَع ْش َرةَ َرْك َعة َ ِالس ْج َدةَ ِم ْن ذَل َ ت تِل َ ْك َ ك قَ ْد َر َما يَ ْق َرأُ أ َ َح ُد ُك ْم َخ ْمس ضطَ ِج ُع َعلَى ِش ِّق ِه اْألَيْ َم ِن ْ َ ثُ َّم ي،صالَ ِة الْ َف ْج ِر َ َويَ ْرَك ُع َرْك َعتَ ْي ِن قَ ْب َل،ُآيَةً قَ ْب َل أَ ْن يَ ْرفَ َع َرأْ َسه ِ َحتَّى يأْتِيهُ الْمن - 27411 تحفة- 7121 ،2211 ،2271 ،114 ،717 ُ (أَط َْرافُه. لصالَ ِة َّ ِادي ل ُ ََ َ )1/71
1123- Hz. Âişe radıyallahu anhâ validemiz anlatıyor: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem gece onbir rek’at namaz kılardı. O’nun gece namazı işte bu idi. O namaz içinde öyle secdeler vardı ki, başını kaldırmadan her birinizin elli âyet okuyacağı kadar dururdu ve (sonunda) sabah namazından önce iki rek’at kılar, sonra müezzin (sabah namazının vaktini haber vermek için) O’na gelinceye kadar sağ tarafı üzerine yatardı.
ِ اب تَ ْر ِك ال ِْقيَ ِام لِل َْم ِر يض ُ َ ب-4
4.Bab- Hasta Olan Kimsenin Gece Namazını Terkedebileceği
:ول ُ ت ُج ْن َدباً يَ ُق َ َ ق،َس َوِد َ َ ق، َح َّدثَنَا أَبُو نُ َع ْي ٍم- 2214 ُ َس ِم ْع:ال ْ َع ِن اْأل، َح َّدثَنَا ُس ْفيَا ُن:ال ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم فَ لَ ْم يَ ُق ْم لَْي لَةً أ َْو لَْي لَتَ ْي ،4172 ،4171 ،2217 ُ (أَط َْرافُه.ن َ ا ْشتَ َكى النَّبِ ُّي )1141 تحفة- 4131
5
1124- Cündeb radıyallahu anh şöyle demiştir: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem rahatsızlandı ve bu sebeble bir gece ya da iki gece (namaza) kalkmadı.
ِ َع ْن ُج ْن َد،س ٍ َس َوِد بْ ِن قَ ْي ب َ َ ق، َح َّدثَنَا ُم َح َّم ُد بْ ُن َكثِي ٍر- 2217 ْ َع ِن اْأل، أَ ْخبَ َرنَا ُس ْفيَا ُن:ال ِ ِ بْ ِن َع ْب ِد اللَّ ِه ر ِ احتَب َ َ ق،ُض َي اهللُ َع ْنه َ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َعلَى النَّبِ ِّي َ يل ُصلَّى اهلل َ ُ س ج ْب ِر َ َ ْ :ال ِ َ فَ َقال،َعلَْي ِه وسلَّم ٍ ْت ْام َرأَةٌ ِم ْن قُ َري ُّحى * َواللَّْي ِل إِذَا ْ َ فَ نَ َزل. ُ أَبْطَأَ َعلَْي ِه َش ْيطَانُه:ش َ (والض َ ت َ ََ )1141 تحفة- 4131 ،4172 ،4171 ،2214 ُ (أَط َْرافُه.)ك َوَما قَ لَى َ ُّك َرب َ َّع َ َس َجى* َما َود 1125- Cündeb radıyallahu anh şöyle demiştir: Mekke’de (vahyin ilk yıllarında) Cebrail (aleyhisselâm bir müddet) Peygamberimiz’e görünmemişti. O sırada Kureyş’ten bir kadın: Muhammed’in şeytânı Muhammed’e gelmekte gecikti, demişti. Ardından “Ve’dduhâ. (Kuşluk vaktine, sükûna vardığı an geceye andolsun ki, Rabb’ın seni terketmedi; sana darılmadi da..)” sûresi indi.
ِ يض النَّبِي صلَّى اهلل َعلَي ِه وسلَّم َعلَى َّوافِ ِل ِم ْن غَْي ِر َ َ ِّ ِ اب تَ ْح ِر ُ َ ب-7 َ صالَة اللَّْي ِل َوالن َ ََ ْ ُ ِ َ) وطَر َق النَّبِ ُّي صلَّى اهلل علَي ِه وسلَّم ف131(.اب ٍ يج السالَ ُم َّ اط َمةَ َو َعلِيًّا َعلَْي ِه َما َ َ ِإ َ ََ َْ ُ َ َ .لصالَ ِة َّ ِلَْي لَةً ل 5.Bab- Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’in Vacib Kılmaksızın Gece Namazına ve Nafile Namazlara Teşvik Etmesi Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem bir gece kızı Fâtıma ve Hz. Ali’nin (her ikisine de selâm olsun) gece namaza kalkmalarını teşvik için kapılarını çalmıştır.
ِ َعن ِه ْن ٍد بِْن،ي ت ُّ َع ِن، أَ ْخبَ َرنَا َم ْع َم ٌر، أَ ْخبَ َرنَا َع ْب ُد اللَّ ِه،وم َقاتِ ٍل ْ ِّ الز ْه ِر ُ َح َّدثَنَا ابْ ُن- 2217 ِ ِ ِ ال ِ َّ أ،ضي اهللُ َع ْن َها :ال َ ظ لَْي لَةً فَ َق َ استَ ْي َق ْ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َ َن النَبِ َّي َ َ َع ْن أ ُِّم َسلَ َمةَ َر،ْحارث ِ ب ُ ِ َم ْن يُوق، َماذَا أُنْ ِز َل ِم َن الْ َخ َزائِ ِن، َماذَا أُنْ ِز َل اللَّْي لَةَ ِم َن ال ِْف ْت نَ ِة،« ُس ْب َحا َن اللَّ ِه َ ظ َ ص َواح ِ الدنْ يا عا ِري ٍة فِي ِ ٍ ِ َّ ات؟ يا ر ِ الْحجر ،7344 ،1711 ،227 ُ» (أَط َْرافُه.!اآلخ َرِة َ َ َ ُّ ب َكاسيَة في ُ َ َُ ُ )23111 تحفة- 1171 ،7123
1126- Ümmü Seleme radıyallahu anhâ şöyle demiştir: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem bir gece uyandı da: “Sübhânallâh! Bu gece ne fitneler indirildi ve ne hazineler indirildi!. Şu odalarda kalan arkadaşlarını (gece namazı için) kim uyandıracak? Dünyada nice güzel giyimli kadınlar vardır ki, (amellerinin azlığı sebebiyle) âhirette çıplak kalacaklardır!..” buyurdu.
6
- 2211ح َّدثَنَا أَبو الْيم ِ ال :أَ ْخبَ َرنِي َعلِ ُّي بْ ُن ي ،قَ َ ان ،قَ َ بَ ،ع ِن ُّ الزْه ِر ِّ َ ال :أَ ْخبَ َرنَا ُش َع ْي ٌ ُ ََ َن رس َ ِ َن َعلِي بْ َن أَبِي طَالِ ٍ س ْي َن بْ َن َعلِ ٍّي أَ ْخبَ َرهُ ،أ َّ س ْي ٍن ،أ َّ ول اللَّه َ صلَّى اهللُ ب أَ ْخبَ َرهُ ،أ َّ َ ُ َن ُح َ ُح َ َ َعلَي ِه وسلَّم طَرقَه وفَ ِ ال« :أَالَ تُصلِّي ِ ان؟» السالَ ُم -لَْي لَةً فَ َق َ ت النَّبِ ِّي َ -علَْي ِه َما َّ اط َمةَ بِْن َ ََ ْ ََ َ َ ُ َ ول اللَّ ِه ،أَنْ ُفسنا بِي ِد اللَّ ِه ،فَِإذَا َشاء أَ ْن ي ب عثَ نا ب عثَ نا ،فَانْصر َ ِ ين قُلْنَا ْت :يَا َر ُس َ فَ ُقل ُ َ َْ َ َ َ َ َ َُ َ فح َ ََ ولَ (« :وَكا َن ب فَ ِخ َذهَُ ،و ْه َو يَ ُق ُ كَ ،ولَ ْم يَ ْرِج ْع إِلَ َّي َش ْيئاً .ثُ َّم َس ِم ْعتُهُ َو ْه َو ُم َو ٍّل يَ ْ ذَلِ َ ض ِر ُ ٍ ج َدالً)( ».أَط َْرافُهُ - 1477 ،1141 ،4114تحفة )21111 سا ُن أَ ْكثَ َر َش ْيء َ ا ِإلنْ َ 1127- Hz. Ali b. Ebî Tâlib radıyallahu anh şöyle haber vermiştir: Allah Rasulü
sallallahu aleyhi vesellem, bir gece bana ve Peygamberimiz kızı Fâtıma’ya geldi de: -“Sizler gece namazı kılmaz mısınız?” dedi. Ben: -Ya Rasulallah, nefislerimiz Allah’ın elindedir. Bizi uyandırmak dilerse uyandırır, dedim Ben bu sözü söylediğim zaman Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem bana hiçbir cevap vermeyerek hemen geri döndü. Bu arada yüzünü bizden çevirirken, kendi uyluğuna vurarak: -“İnsan, ne de çok tartışmacı oluyor!.” (Kehf: 54) meâlindeki âyeti okuduğunu işittim.
ِ كَ ،ع ِن ابْ ِن ِش َه ٍ ابَ ،ع ْن عُ ْرَوَة َع ْن ف ،قَ َ ال :أَ ْخبَ َرنَا َمالِ ٌ وس َ َ - 2213ح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّه بْ ُن يُ ُ ت :إِ ْن َكا َن رس ُ ِ شةَ ر ِ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم لَيَ َدعُ ال َْع َم َلَ ،و ْه َو ض َي اهللُ َع ْن َها قَالَ ْ ول اللَّه َ َُ َعائ َ َ ب أَ ْن ي عمل بِ ِهَ ،خ ْشيةَ أَ ْن ي عمل بِ ِه النَّاس فِي ْفرض َعلَي ِهم ،وما سبَّح رس ُ ِ ِ صلَّى ول اللَّه َ َ ُ َ َ ْ ْ ََ َ َ َ ُ ََْ َ يُح ُّ َ ْ َ َ ِ ُّحى قَ ُّ ح َها( .طََرفُهُ - 2211تحفة )27711 ُسبِّ ُ اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم ُس ْب َحةَ الض َ طَ ،وإِنِّى َأل َ
1128- Hz. Âişe radıyallahu anhâ validemiz şöyle demiştir: Allah Rasulü sallallahu
aleyhi vesellem’in; müslümanlar onunla amel eder de üzerlerine farz kılınır endişesiyle, işlemesini sevdiği bir kısım hayırlı işi (işlemeyip) bırakmak âdeti idi, Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem hiç “Kuşluk Namazı” kılmadı, ama ben Kuşluk Namazını kılıyorum.
ِ كَ ،ع ِن ابْ ِن ِش َه ٍ ابَ ،ع ْن عُ ْرَوَة بْ ِن ف ،قَ َ ال :أَ ْخبَ َرنَا َمالِ ٌ وس َ َ - 2211ح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّه بْ ُن يُ ُ ِ َن رس َ ِ شةَ أ ُِّم الْم ْؤِمنِ ِ صلَّى ُّ الزبَ ْي ِرَ ،ع ْن َعائِ َ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َ ول اللَّه َ ين َرض َي اهللُ َع ْن َها ،أ َّ َ ُ ُ َ ات لَي لَ ٍة فِي الْمس ِج ِد فَصلَّى بِصالَتِِه نَاس ،ثُ َّم َّ ِ ِِ َّاس ،ثُ َّم َذ َ ْ َ َ َ ٌ َْ صلى م َن الْ َقابلَة ،فَ َكثُ َر الن ُ ِ الرابِع ِة ،فَ لَم ي ْخرج إِلَي ِهم رس ُ ِ ِ ِِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم، ْ ول اللَّه َ اجتَ َمعُوا م َن اللَّْي لَة الثَّالثَة أَ ِو َّ َ ْ َ ُ ْ ْ ْ َُ ال« :قَ ْد رأَي ُ ِ يت َصبَ َح قَ َ صنَ ْعتُ ْم َولَ ْم يَ ْمنَ ْعنِي ِم َن الْ ُخ ُر ِ وج إِلَْي ُك ْم إِالَّ أَنِّي َخ ِش ُ فَ لَ َّما أ ْ َْ ت الَّذي َ 7
- 7372 ،1121 ،1122 ،114 ،111 ،111 ُ(أَط َْرافُه
.ضا َن َ ك فِي َرَم َ ِ َو َذل،».ض َعلَ ْي ُك ْم َ أَ ْن تُ ْف َر
)1/71 - 27714 تحفة
1129- Hz. Âişe radıyallahu anhâ validemiz şöyle demiştir: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem bir gece mescidde namaz kıldı. Bazı kimseler O’nun namazına uyup gece namazı kıldılar. Sonra ikinci gece de namaz kıldı. Bu sefer O’na uyan insanlar çoğaldı. Sonra üçüncü ya da dördüncü gecede insanlar toplandılar. Bu defa Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem onların yanına çıkmadı. Sabah olunca: “Yaptığınız işi gördüm. Beni sizin yanınıza çıkmamı, ancak üzerinize farz kılınmaktan endişe etmem engelledi.” buyurdu. Bu, Ramazanda olmuştu.
ِ شةُ ر ِ ْ َ) وقَال431( .ُ باب قِي ِام النَّبِ ِّي صلَّى اهلل َعلَْي ِه وسلَّم حتَّى تَ ِرم قَ َدماه- 7 ض َي َ ُ َ ُ َ َ َ َ َ ََ َ َ ت َعائ َ ُّ :ور .ت ْ (انْ َفطََر،الش ُقو ُق َ ْ ان:)ت ْ ش َّق ُ ُ َوالْ ُفط.ُ َحتَّى تَ َفطََّر قَ َد َماه:اهللُ َع ْن َها 6.Bab- Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’in Geceleyin Ayakları Şişinceye Kadar Gece Namazında Ayakta Durması Hz. Âişe radıyallahu anhâ validemiz de: Peygamberimiz ayakları çatlayıncaya kadar ayakta durdu, demiştir. “Futûr”, yarılmak; “İnfatarat” ise yarıldı anlamındadır.
ِ ٍ ِ ُ س ِم ْع:ال ِ َ َ ق، َح َّدثَنَا أَبُو نُ َع ْي ٍم- 2211 ُت ال ُْمغ َيرةَ َرض َي اهلل َ َ َ عن ِزيَاد ق، َح َّدثَنَا م ْس َع ٌر:ال ِ إِ ْن َكا َن النَّبِ ُّي صلَّى اهلل َعلَي ِه وسلَّم لَي ُق:ول ،ُصلِّ َي َحتَّى تَ ِرُم قَ َد َماهُ أ َْو َساقَاه ُ َع ْنهُ يَ ُق َ ُوم لي ُ َ َ ََ ْ ُ َ )22413 تحفة-7412 ،4317 ُكوراً؟!» (طََرفُه ُ فِي ُق،ُال لَه ُ فَ يُ َق ُ «أَفَالَ أَ ُكو ُن َع ْبداً َش:ول 1130- Mugîre b. Şube radıyallahu anh şöyle diyordu: Peygamberimiz (sallallahu aleyhi vesellem gece) namaz kılmak için iki ayağı ya da iki baldın şişinceye kadar ayakta dururdu. Kendisine: -(Niçin bu kadar zorlukla ibâdet yapıyorsun?) denilirdi de, Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem: -“Ben gerçek anlamıyla şükreden bir kul olmayayım mı?” diye cevap verirdi.
ِ ب-1 صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم اللَّْي َل َ اب قيَ ِام النَّبِ ِّي ُ َ
7.Bab- Peygamberimiz sallallahu aleyh vesellem’in gece ibadeti
َّ أ، َح َّدثَنَا َع ْم ُرو بْ ُن ِدينَا ٍر:ال َن َ َ ق، َح َّدثَنَا ُس ْفيَا ُن:ال َ َ ق، َح َّدثَنَا َعلِ ُّي بْ ُن َع ْب ِد اللَّ ِه- 2212 ِ ِ َن َع ْب َد اللَّ ِه بْن َعم ِرو بْ ِن الْع َّ أ،ُضي اهللُ َع ْن ُه َما أَ ْخبَ َره َّ أ،ُس أَ ْخبَ َره ٍ َع ْم َرو بْ َن أ َْو ول َ َن َر ُس َ ْ َ َ اص َر ِ َّ ب ِ ِ -السالَ ُم َ َصلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ق ُّ َح َّ َعلَْي ِه- صالَةُ َد ُاو َد َ الصالَة إِلَى اللَّه َ اللَّه َ «أ:ُال لَه 8
ِ ِ ،ُام ُس ُد َسه ِّ َ ص ْ ِام ن ُ َوم ثُلُثَهُ َويَن ُ ف اللَّْي ِل َويَ ُق ُ َ َوَكا َن يَن،ام َد ُاو َد ُ َالصيَ ِام إِلَى اللَّه صي ِ ي وماً وي ْف ،2113 ،2111 ،2117 ،2117 ،2114 ،2271 ،2271 ُ» (أَط َْرافُه.ًط ُر يَ ْوما َُ َْ
ب ُّ َح َ َوأ وم ُ ص ُ ََوي
تحفة- 7111 ،7214 ،7211 ،7174 ،7171 ،7171 ،1411 ،1421 ،1423 ،2131 ،2111 )3311 1131- Abdullah b. Amr b. Âs radıyallahu anhüma anlatıyor: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem bana hitaben şöyle buyurdu: “Allah’a en sevimli olan namaz, Dâvud aleyhis-selâm’ın namazıdır. Allah’a en sevimli olan oruç da yine Dâvûd Peygamberimiz’in orucudur. Dâvûd aleyhisselâm, gecenin ilk yarısında uyurdu, gecenin üçte birinde namaz kılardı. Gecenin son altıda birinde yine uyurdu. Dâvûd aleyhis-selâm, bir gün oruç tutar, bir gün de oruç tutmazdı.”
:ال َ َ ق،ت أَبِي َ َ ق، َح َّدثَنِي َع ْب َدا ُن- 2211 َ عن أَ ْش َع،َ عن ُش ْعبَة، أَ ْخبَ َرنِي أَبِي:ال ُ َس ِم ْع،ث ِ شةَ ر ِ ُ سأَل:ال صلَّى ُّ أ:ض َي اهللُ َع ْن َها َّ َح ُ َس ِم ْع َ ب إِلَى النَّبِ ِّي َ َي ال َْع َم ِل َكا َن أ َ َ َ ق،ًت َم ْس ُروقا َ َ ْت َعائ َّ َ ا:ت .الصا ِر َخ َّ وم إِ َذا َس ِم َع ْ َوم؟ قَال ْ َاهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم؟ قال ُ قُل.لدائِ ُم ُ يَ ُق:ت ُ َمتَى َكا َن يَ ُق:ْت ِ عن األَ ْشع،ص ِ َح َو الصا ِر َخ َ َ ق،ث َ َ ق،َح َّدثَنَا ُم َح َّم ُد بْ ُن َسالٍَم َّ إِذَا َس ِم َع:ال ْ أَ ْخبَ َرنَا أَبُو األ:ال َ )21771 تحفة- 7471 ،7472 ُ (طََرفُه.صلَّى َ َام ف َ َق
1132- Eşas’ın babasından yaptığı rivayete gore; Mesrûk diyor ki: Ben Hz. Âişe validemiz’e: -Hangi amel Peygamberimiz’e daha sevimli idi? diye sordum. Hz. Âişe radıyallahu anhâ: -Devamlı olan amel, dedi. Ben: -Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem (gece namazına) ne zaman kalkardı? dedim. Hz. Âişe radıyallahu anhâ: -Horoz sesini işittiği zaman kalkardı, dedi. …………………….. Eş’as kanalıyla gelen bir başka rivayette Mesrûk; Hz. Âişe validemizin; Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem horoz sesini işitince kalkıp namaz kıldı, dediğini rivayet etmiştir.
ِ ِ ِ ِ عن، ذَ َك َر أَبِي:ال َ َ ق،يم بْ ُن َس ْع ٍد َ َ ق،يل َ َح َّدثَنَا ُم- 2211 ُ َح َّدثَنَا إبْ َراه:ال َ وسى بْ ُن إ ْس َماع ِ شةَ ر ِ ِ تَ ْعنِي النَبِ َّي.ًالس َح ُر ِع ْن ِدي إِالَّ نَائِما َّ ُ َما أَلْ َفاه:ت ْ َ قَال،ض َي اهللُ َع ْن َها َ َ َع ْن َعائ،َأَبي َسلَ َمة ِ )21127 (تحفة.سلَّ َم َ َ صلَّى اهللُ َعلَ ْيه َو
1133- Hz. Âişe radıyallahu anh validemiz diyor ki: Seher vakti, mutlaka O’nu -yani Peygamberimiz sallalllahu aleyhi ve sellemi- benim yanımda uyurken bulurdu.
9
الص ْب َح ُّ لى َّ ص َّ اب َم ْن تَ َس َّح َر ثم قام فَ لَ ْم يَنَ ْم َح َ تى ُ َ ب-3 8.Bab- Sahur Yemeği Yiyip De Sabah Namazını Kılıncaya Kadar Uyumayan Kimse
ِ ِ ،اد َة َ َ ق،ح َ َ ق،يم َ َ عن قَ ت، َح َّدثَنَا َس ِعي ٌد:ال ُ َح َّدثَنَا يَ ْع ُق- 2214 ٌ َح َّدثَنَا َرْو:ال َ وب بْ ُن إبْ َراه ِ ِ ِتر ِ ٍِ ٍِ َّ أ،ُضي اهللُ َع ْنه ِ َعن أَن ض َي َ َن نَبِ َّي اللَّه َ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َوَزيْ َد بْ َن ثَاب َ س بْ ِن َمالك َر ِ ِ َّ ِ َّ َ ام نَبِ ُّي اللَّ ِه الصالَ ِة َّ إلى َ َ فَ لَ َّما فَ َرغَا م ْن َس ُحوِره َما ق،س َّح َرا َ َاهللُ َع ْنهُ ت َ صلى اهللُ َعلَْيه َو َسل َم ِ َكم َكا َن ب ين فَ ر: س :ال َ َالصالَ ِة؟ ق َّ اغ ِه َما ِم ْن َس ُحوِرِه َما َو ُد ُخولِ ِه َما فِي َ َف ْ ٍ َ قُلْنَا ألَن.صلَّى َ َ َْ ِ (1/74 - 2231 تحفة- 717 ُ (طََرفُه.ًين آيَة َّ َُك َق ْد ِر َما يَ ْق َرأ َ الر ُج ُل َخ ْمس
1134- Enes b. Mâlik radıyallahu anh anlatıyor, Allah’ın Peygamberi sallallahu aleyhi
vesellem ile Zeyd b. Sabit radıyallahu anh birlikte sahur yemeği yemişler. Sahur yemeğini bitirdiklerinde Allah’ın Peygamberi namaza kalkmış ve namaz kıldırmıştır. (Ravî diyor ki:) Biz Enes’e: -Sahur yemeklerini bitirmeleri ile namaza başlamaları arasında ne kadar zaman vardı? dedik. Enes b. Malik radıyallahu anh: -İnsanın elli âyet okuyabileceği kadar, dedi.
ِ ِ ِ ُ باب ط-1 صالَ ِة اللَّْي ِل َ ول الْقيَ ِام في ُ َ
9.Bab- Gece Namazında Kıyamda Uzun Süre Durmak
ٍ َح َّدثَنَا ُسلَْي َما ُن بْ ُن َح ْر- 2217 ِ عن األَ ْع َم،ُ َح َّدثَنَا ُش ْعبَة:ال ، عن أَبِي َوائِ ٍل،ش َ َ ق،ب ِ عن َع ْب ِد اللَّ ِه ر فَ لَ ْم يَ َز ْل،ًصلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم لَْي لَة َ َ ق،ُض َي اهللُ َع ْنه ُ صلَّْي َ ت َم َع النَّبِ ِّي َ :ال َ ٍ صلَّى َ َت؟ ق ُ َه َم ْم:ال َ َوَما َه َم ْم: قُلْنَا.ت بِأ َْم ِر َس ْوء ُ قَائِماً َحتَّى َه َم ْم َ ت أَ ْن أَقْعُ َد َوأَذَ َر النَبِ َّي ِ )1141 (تحفة.سلَّ َم َ اهللُ َعلَْيه َو 1135- Abdullah b. Mes’ûd radıyallahu anh şöyle demiştir: Bir gece ben Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem ile birlikte namaz kıldım. Peygamberimiz devamlı ayakta duruyordu. Nihayet ben fena bir iş yapmayı kurdum. (Ravî dedi ki:) Biz: -Ne yapmayı düşündün? diye sorduk. İbn Mes’ûd: -Oturmak ve Peygamberimiz’i (ayakta yalnız) bırakmak istedim, dedi.
ِ ِ ِ عن أَبِي،ص ْي ٍن َ َ ق،ص بْ ُن عُ َم َر َ عن ُح، َح َّدثَنَا َخال ُد بْ ُن َع ْبد اللَّه:ال ُ َح َّدثَنَا َح ْف- 2217 10
َن النَبِ َّي صلَّى اهلل َعلَي ِه وسلَّم َكا َن إِ َذا قَ ِ ِ ِ ضي اهللُ َع ْنهُ ،أ َّ َّه ُّج ِد ِم َن ام للت َ َ َ ُ ْ ََ َ َوائ ٍل ،عن ُح َذيْ َفةَ َر َ السو ِ ش ُ ِ اك( .طََرفُهُ - 331 ،147تحفة )1117 اللَّْي ِل يَ ُ وص فَاهُ ب ِّ َ
1136- Huzeyfe b. Yeman radıyallahu anh şöyle demiştir: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem geceleyin teheccüd namazı kılmak için kalktığında ağzını misvak ile fırçalardı.
ِ صلَّى اب َك ْي َ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم؟ وَك ْم َكا َن النَّبِ ُّي َ صالَةُ النَّبِ ِّي َ ف َكا َن َ - 21بَ ُ ِ صلِّى ِم َن اللَّْي ِل؟ ()413 اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم يُ َ ?10- Bab: Peygamberimizin (Gece) Namazı Nasıl İdi Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem, geceleyin ?kaç rek’at namaz kılardı
- 2211ح َّدثَنَا أَبو الْيم ِ ال :أَ ْخبَ َرنِي َسالِ ُم بْ ُن ي ،قَ َ ان ،قَ َ ب ،عن ُّ الز ْه ِر ِّ َ ال :أَ ْخبَ َرنَا ُش َع ْي ٌ ُ ََ َن َع ْب َد اللَّ ِه بْن عُمر ر ِ َع ْب ِد اللَّ ِه ،أ َّ ف ال :يَا َر ُس َ ال :إِ َّن َر ُجالً قَ َ ض َي اهللُ َع ْن ُه َما قَ َ ول اللَّ ِهَ ،ك ْي َ َ ََ َ الصبح ،فَأَوتِر بِو ِ اح َد ٍة( ».أَط َْرافُهُ ،411 صالَةُ اللَّْي ِل؟ قَ َ الَ « :مثْ نَى َمثْ نَى ،فَِإذَا ِخ ْف َ َ ت ُّ ْ َ ْ ْ َ - 117 ،111 ،111 ،411تحفة )7341
1137- Abdullah b. Önıer radıyallahu anhüma anlatıyor: Bir kimse: -Yâ Rasûlallah, gece namazı nasıldır? diye sordu. Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem: -“İkişer ikişerdir. Sabah vaktinin gireceğinden korktuğun zaman, bir tek rek’atla vitir namazı kıl,” buyurdu.
الَ :ح َّدثَنِي أَبُو َج ْم َرَة ،عن ابْ ِن الَ :ح َّدثَنَا يَ ْحيَى ،عن ُش ْعبَةَ قَ َ س َّد ٌد ،قَ َ َ - 2213ح َّدثَنَا ُم َ اس ر ِ ث َع ْش َرَة َرْك َعةً، ض َي اهللُ َع ْن ُه َما ،قَ َ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ثَالَ َ صالَةُ النَّبِ ِّي َ الَ :كا َن َ َعبَّ ٍ َ يَ ْعنِي بِاللَّْي ِل( .تحفة )7717
1138- Abdullah b. Abbas radıyallahu anhüma gece namazını kastederek: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’in namazı onüç rek’at idi, demiştir.
ِ ِ يل ،عن أَبِي الَ :ح َّدثَنَا عُبَ ْي ُد اللَّ ِه ،قَ َ َ - 2211ح َّدثَنَا إِ ْس َحا ُق ،قَ َ ال :أَ ْخبَ َرنَا إ ْس َرائ ُ ْت َعائِ َ ِ حِ اب ،عن مسر ٍ صي ٍن ،عن يَ ْحيَى بْ ِن َوثَّ ٍ صالَ ِة وق ،قَ َ الَ :سأَل ُ شةَ َرض َي اهللُ َع ْنهَُ ،ع ْن َ َ َ ُْ رس ِ ِ تَ :س ْب ٌع َوتِ ْس ٌع َوإِ ْح َدى َع ْش َرةَ ِس َوى َرْك َعتَ ِي صلَّى اهللُ َعلَ ْي ِه َو َسلَّ َم بِاللَّْي ِل ،فَ َقالَ ْ ول اللَّه َ َُ 11
)21774 (تحفة
.الْ َف ْج ِر
1139- Mesrûk anlatıyor: Ben Âişe radıyallahu anhâ validemize; Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem’in geceleyin kıldığı namazını sordum. Hz. Âişe: Sabah namazının iki rek’at sünnetinden başka (bazen) yedi, (bazen) dokuz, (bazen) onbir rek’attır, dedi.
ِ عن الْ َق،ُ أَ ْخب رنَا ح ْنظَلَة:ال ِ عن،اس ِم بْ ِن ُم َح َّم ٍد َ َ َ َ َ ق،وسى َ َح َّدثَنَا عُبَ ْي ُد اللَّه بْ ُن ُم- 2241 ِ ِ شةَ ر ِ ث َ َصلِّى ِم َن اللَّْي ِل ثَال ْ َ قَال،ض َي اهللُ َع ْن َها َ ُصلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم ي َ َكا َن النَّبِ ُّي:ت َ َ َعائ ِ )21443 (تحفة.ج ِر ْ م ْن َها الْ ِوتْ ُر َوَرْك َعتَا الْ َف،ًَع ْش َرةَ َرْك َعة
1140- Hz. Âişe radıyallahu anhâ validemiz şöyle demiştir: Peygamberimiz sallallahu
aleyhi vesellem gecenin bir kısmında onüç rek’at namaz kılardı. Vitr namazı ile sabah namazının iki rek’at sünneti de bu sayı içindedir.
ِ ب- 22 صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم بِاللَّْي ِل َونَ ْوِم ِه َوَما نُ ِس َخ ِم ْن قِيَ ِام اللَّْي ِل َ اب قيَ ِام النَّبِ ِّي ُ َ )433(
ِ ِ ص ِم ْنهُ قَلِيالً * أ َْو ِز ْد ْ ِ(يَا أَيُّ َها ال ُْم َّزِّم ُل * قُ ِم اللَّْي َل إِالَّ قَليالً * ن:َوقَ ْول ِه تَ َعالَى ْ ص َفهُ أَ ِو انْ ُق ِ ِ ِ َك قَ والً ثَِقيالً * إِ َّن ن ِ اشئَةَ اللَّْي ِل ِه َي أَ َش ُّد ْ َ َعلَْيه َوَرتِّ ِل الْ ُق ْرآ َن تَ ْرتيالً * إِنَّا َسنُ لْقى َعلَْي ِ َ ك فِي النَّها ِر سبحاً طَ ِويالً) وقَ ولِ ِه اب َ َاء َوأَقْ َو ُم قِيالً * إِ َّن ل َْ َ ُ (عل َم أَ ْن لَ ْن تُ ْح َ َصوهُ فَ ت ْ َ ً َِوط ِ سر ِمن الْ ُقر ض ِربُو َن ْ َضى َوآ َخ ُرو َن ي َ َعلِ َم أَ ْن َسيَ ُكو ُن ِم ْن ُك ْم َم ْر،آن ْ َ َ َّ َ فَاقْ َرءُوا َما تَ ي،َعلَْي ُك ْم ِ فِي األ َْر ِ ِ َوآ َخ ُرو َن يُ َقاتِلُو َن فِي َسب،ض ِل اللَّ ِه س َر َّ َ فَاقْ َرءُوا َما تَ ي،يل اللَّ ِه ْ َض يَ ْبتَ غُو َن ِم ْن ف ِ ِ َّ ُ َوأَقْ ِر،الزَكا َة َّ َوآتُوا،الصالَ َة ِّموا ألَنْ ُف ِس ُك ْم َّ يموا ُ َوَما تُ َقد،ًسنا ُ م ْنهُ َوأَق َ ضوا اللهَ قَ ْرضاً َح ِ ِ ِ ِ اس ر :ض َي اهللُ َع ْن ُه َما َ َ ق.)ًَجرا ْ م ْن َخ ْي ٍر تَ ِج ُدوهُ ع ْن َد اللَّه ُه َو َخ ْيراً َوأَ ْعظَ َم أ َ ٍ َّال ابْ ُن َعب .َوقَ ْلبِ ِه
ِ ِ ِآن أَ َش ُّد موافَ َقةً ل ِ ِ قَام بِال:"َشأ ِ مواطَأَ َة الْ ُقر:ال ص ِرِه َ َ"ن َ َس ْمعه َوب َ َ ْ َُ َ ُ َ َاء" ق ً َ " ِوط،ْحبَشيَّة َ ِ (لِي و )1/77( . لِيُ َوافِ ُقوا:)اطئُوا َُ
11.Bab- Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’in Geceki İbadeti, Uykusu ve Gece İbadetinden Nesh Edilen (Mikdar) Hakkında Babı
Allah Teâlâ buyuruyor ki: “Ey örtüsüne bürünen (Resulüm)!, Kalk, birazı hariç olmak üzere geceyi; yarısını ibadetle geçir. Yahut bundan biraz eksilt. Yahut buna biraz ekle. Kur’an’ı ağır ağır, tane tane oku. Şüphesiz biz sana (sorumluluğu) ağır bir söz vahyedeceğiz. Şüphesiz gece ibadetinin etkisi daha fazla, (bu ibadetteki) sözler (Kur’an ve dua okuyuşlar) ise daha düzgün ve açıktır. Çünki senin için gündüz vaktinde, uzun bir meşgûliyet vardır.” (Müzzemmil: 1-7)
12
Allah Teâlâ buyuruyor ki: “Şüphesiz Rabbin, senin ve beraberinde bulunanlardan bir topluluğun gecenin üçte ikisinden biraz az, yarısı ve üçte biri kadar vakit içinde kalktığını bilir. Gece ve gündüzü Allah ölçer; sizin bu vakitleri takdir edemeyeceğinizi bildiğinden tevbenizi kabul etmiştir. Artık, Kuran'dan kolayınıza geleni okuyun; Allah, içinizden, hasta olanları, Allah'ın lütfundan rızık aramak üzere yeryüzünde dolaşacak olan kimseleri ve Allah yolunda savaşacak olanları şüphesiz bilir. Kuran'dan kolayınıza geleni okuyun; namazı kılın; zekatı verin; Allah'a güzel ödünç takdiminde bulunun; kendiniz için yaptığınız iyiliği daha iyi ve daha büyük ecir olarak Allah katında bulursunuz. Allah'tan bağışlanma dileyin; Allah elbette bağışlar ve merhamet eder.” (Müzzemmii: 20) İbn Abbas: “Neşee” kelimesi Habeş dilinde “Kalktı” ma’nâsınadır, demiştir. Yine İbn Abbas, “Vatae” kelimesini de: Kur’ân’ın uvâtaasım, “Gece okunan Kur’ân’ın gündüzden ziyâde işitmeye, göze ve kalbe (nüfuzu şiddet ve) uygunluğu vardır” şeklinde tefsir etmiş; sonra bu tefsiri te’yîd ederek: “Li-yuvâtıû” (Tevbe: 37) “uymaları için” anlamındadır, demiştir.
َ َ ق، َح َّدثَنَا َع ْب ُد ال َْع ِزي ِز بْ ُن َع ْب ِد اللَّ ِه- 2242 ُ عن ُح َم ْي ٍد أَنَّه، َح َّدثَنِي ُم َح َّم ُد بْ ُن َج ْع َف ٍر:ال ِ ُ َكا َن رس:ول ِ س ِمع أَنَساً ر َّ صلَّى اهللُ َعلَ ْي ِه َو َسلَّ َم يُ ْف ِط ُر ِم َن الش ْه ِر ُ ض َي اهللُ َع ْنهُ يَ ُق َ ول اللَّه َُ َ َ َ ِ حتَّى نَظُ َّن أَ ْن الَ يص َ َ َوَكا َن الَ ت،ًوم َحتَّى نَظُ َّن أَ ْن الَ يُ ْف ِط َر ِم ْنهُ َش ْيئا ُشاءُ أَ ْن تَ َراه ُ ص ُ َ َوي،ُوم م ْنه َ َُ َ ِ ٍِ عن ُح َم ْي ٍد،َح َم ُر ْ تَابَ َعهُ ُسلَْي َما ُن َوأَبُو َخالد األ.ُصلِّياً إِالَّ َرأَيْ تَهُ َوالَ نَائِماً إِالَّ َرأَيْ تَه َ م َن اللَّْي ِل ُم )731 ،731 ،141 تحفة- 1772 ،2111 ،2111 ُ (أَط َْرافُه. 1141- Enes b. Malik anlatıyor: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem her aydan (o kadar günlerde) oruç tutmaz idi ki, biz O’nu artık o ayın hiçbir gününde oruç tutmayacak zannederdik. Yine Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem her aydan (o kadar günlerde) oruç tutar idi ki, biz O’nu artık o aydan hiçbir gün orucu bırakmayacak zannederdik. Yine Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem’ı gecenin herhangi bir saatinde namaz kılar görmek istediğinde namaz kılar görürdün. Uyur görmek istediğinde onu uyur görürdün. Bu hadisi Süleyman b. Bilâl ile Süleyman ve Ebu Halid el-Ahmer, Humeyd’den rivayet ederek Muhammed b. Ca’fer’i desteklemişlerdir.
)431(
ِ َالش ْيط ِ ْالرأ َّ اب َع ْق ِد .ص ِّل بِاللَّْي ِل َّ ان َعلَى قَافِ ِية َ ُس إِ َذا لَ ْم ي ُ َ ب- 21 12.Bab- İnsan Geceleyin Namaz Kılmadığı Zaman, Şeytanın Onun Ensesine Düğüm Bağlaması Babı
ِ ِ َالزن عن، عن األَ ْع َر ِج،اد َ َف ق ِّ َع ْن أَبِي،ك ٌ ِال أَ ْخبَ َرنَا َمال َ وس ُ ُ َح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّه بْ ُن ي- 2241 ِ َ َن رس ِ َّ «يَ ْع ِق ُد:قال الش ْيطَا ُن َعلَى َ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ ول اللَّه ُ َ َّ أ،ُأَبِي ُه َريْ َرةَ َرض َي اهللُ َع ْنه
ِ سأ ِِ ،يل فَ ْارقُ ْد َ َام ثَال ْ َ ي،ث عُ َق ٍد َ ب ُك َّل عُ ْق َد ٍة َعلَْي َ ََحد ُك ْم إِذَا ُه َو ن ُ ض ِر َ ِ ْقَافية َرأ ٌ ك لَْي ٌل طَ ِو 13
ِ َّ فَِإ ْن تَ َو،ٌت عُ ْق َدة ت َ استَ ْي َق ْ َّصلَّى انْ َحل ْ َّضأَ انْ َحل ْ َّظ فَ َذ َك َر اللَّهَ انْ َحل ْ فَِإن َ فَِإ ْن،ٌت عُ ْق َدة ِ ِ يث النَّ ْف ِ ب النَّ ْف - 1171 ُ» (طََرفُه.ن َ َس َك ْسال َ َِصبَ َح َخب ْ َوإِالَّ أ،س ْ عُ ْق َدةٌ فَأ َ َِّصبَ َح نَشيطاً طَي
)21317 تحفة
1142- Ebu Hureyre radıyallahu anh’den rivayet edildidiğine göre; Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: “Sizin herhangi biriniz (gece) uyuyunca Şeytân onun boyun köküne üç düğüm bağlar. Her düğüme: ‘Senin üzerinde uzun bir gece vardır (rahat uyu’ telkinini) vurur. O kimse, uyanıp Allah’ı anarsa bir düğüm çözülür. Abdest alırsa bir düğüm daha çözülür. Namaz da kılarsa bir düğüm daha çözülür. Artık o (teheccüd sahibi) kimse, düğümü çözük, gönlü hoş ve neş’eli olarak sabaha girer. Fakat Allah’ı anmaz, abdest alıp namaz kılmazsa, gönlü kirli ve uyuşuk halde sabaha girer.”
ِ ِ :ال َ َ ق،ف َ َ ق،يل َ َ ق،ش ٍام ٌ َح َّدثَنَا َع ْو:ال َ َح َّدثَنَا ُم َؤَّم ُل بْ ُن ِه- 2241 ُ َح َّدثَنَا إ ْس َماع:ال ٍ ِ ٍ ح َّدثَنَا سمرةُ بْن ج ْن َد:ال صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َ عن النَّبِ ِّي،ُب َرض َي اهللُ َع ْنه ُ ُ َُ َ َ َ َ ق،َح َّدثَنَا أَبُو َر َجاء ِ ام َ َالرْؤيَا ق ُّ َو َسلَّ َم فَى ُ ِ فَِإنَّهُ يَأْ ُخ ُذ الْ ُق ْرآ َن فِ ْيرف،ْح َج ِر ُ َضهُ َويَن َ «أ ََّما الَّذي يُثْ لَ ُغ َرأْ ُسهُ بِال:ال ،7117 ،4714 ،1174 ،1117 ،1112 ،1137 ،2137 ،347 ُ(أَط َْرافُه
».الصالَ ِة ال َْم ْكتُوبَِة َّ َع ِن
)1/77 - 4711 تحفة1141
1143- Semüre b. Cundeb radıyallahu anh, uzun rüyâ hadisi içinde Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’in şöyle buyurduğunu nakletmiştir: “O başı taş ile yarılıp berelendiğim gördüğün kimseye gelince, Şüphesiz o, Kur’-ân’ı alıyor; Ardından onu (ezberlemeyi ve onunla amel etmeyi) terkediyor, ve farz olan namazdan gafil olarak (bütün gece) uyuyordu.”
)411(
َّ ال .الش ْيطَا ُن فِي أُذُنِِه َ َص ِّل ب َ ُام َولَ ْم ي َ َاب إِذَا ن ُ َ ب- 21
13. Bab: İnsan Derin Uykuya Dalıp Sabah Namazına Kalkmadığı Zaman Şeytan Onun Kulağına Bevleder.
ِ َح َو ، عن أَبِي َوائِ ٍل،ور َ َ ق،ص َ َ ق،س َّد ٌد ْ َح َّدثَنَا أَبُو األ:ال ُ َح َّدثَنَا َم ْن:ال ٌص َ َح َّدثَنَا ُم- 2244 ِ ِ ِ َّ ِ َّ ِ َّ َ ذُكِر ِع ْن َد النَّبِ ِّي:ال ال َ َما َز:يل َ َ َ ق،ُعن َع ْبد الله َرض َي اهللُ َع ْنه َ صلى اهللُ َعلَْيه َو َسل َم َر ُج ٌل فَق َّ ال - 1111 ُ» (طََرفُه.ن فِي أُذُنِ ِه َ فَ َق.الصالَ ِة َ َ «ب:ال َّ ام إِلَى ُ الش ْيطَا ْ نَائِماً َحتَّى أ َ ََصبَ َح َما ق
)1111 تحفة
1144- Abdullah b. Mes’ûd radıyallahu anh şöyle demiştir: Peygamberimiz’in yanında bir adam anıldı ve bu adam sabaha kadar uykuya dalar; namaza kalkmaz denildi. Bunun üzerine Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem: “Öyle ise onun kulağına Şeytân
14
işemiştir,” buyurdu.
ِ الصالَ ِة ِمن ُّ اب .آخ ِر اللَّْي ِل َّ الد َع ِاء َو ُ َ ب- 24 ْ ِ ِ (وبِاألَ ْس َحا ِر ُه ْم َ ََوق ْ ال ( َكانُوا قَليالً م َن اللَّْي ِل َما يَ ْه َجعُو َن) أ َ َي َما يَنَ ُامو َن .)يَ ْستَ غْ ِف ُرو َن )412(
14.Bab- Gecenin Son Saatlerinde Namaz İçinde Dua Babı Azız ve Celîl olan Allah şöyle buyurdu: “Takva Sahipleri, gecenin az bir kısmında uyurlardı ve seher vakitlerinde onlar istiğfar ederlerdi” (Zâriyât: 17-18)
ٍ ِ َعن مال،َ ح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّ ِه بْن مسلَمة- 2247 ٍ َع ِن ابْ ِن ِش َه،ك َع ْن أَبِي َسلَ َمةَ َوأَبِي،اب َ ْ َ َ َُْ ِ َ َن رس ِ ِ ِ :ال َ َصلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ق َ ول اللَّه ُ َ َّ أ،ُ عن أَبِي ُه َريْ َرةَ َرض َي اهللُ َع ْنه،َع ْبد اللَّه األَغَ ِّر
ِ ث اللَّي ِل ِ ُّ اآلخ ُر ْ ُ ُين يَ ْب َقى ثُل َ الدنْ يَا ح ».ُ َم ْن يَ ْستَ غْ ِف ُرنِى فَأَ ْغ ِف َر لَه،ُفَأُ ْع ِطيَه
الس َم ِاء َّ يَ ْسأَلُنِى
«يَ ْن ِز ُل َربُّنَا تَ بَ َار َك َوتَ َعالَى ُك َّل لَْي لَ ٍة إِلَى ِ ْ من ي ْدعُونِى فَأ:ول َم ْن،ُيب لَه َ ْ َ ُ يَ ُق َ َستَج
)27142 ،21471 تحفة- 1414 ،7112 ُ(طََرفُه
1145- Ebu Hureyre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre; Allah Rasulü sallallahu
aleyhi vesellem şöyle demiştir: “Gecenin son üçte biri kaldığı zaman Mübarek ve Âlî olan Rabbimiz her gece (rahmetiyle) dünya semâsına iner ve: “Var mı dua eden; duasına icabet edeyim! Var mı benden bir hacet isteyen; ona dileğini vereyim?! Var mı benden mağfiret dileyen; onun için mağfiret edeyim?!’ buyurur.”
)411(
ِ باب من نَام أ ََّو َل اللَّي ِل وأَحيا- 27 .ُآخ َره َ َْ ُ َ َْ َ ْ
ِ فَ لَ َّما َكا َن ِمن. نَم:ضي اهلل ع ْن هما ِ ِ َّ ال سلمان ألَبِي ال َ َ ق. قُ ْم:ال َ َ ق،آخ ِر اللَّْي ِل َ ََوق ْ ْ َ ُ َ ُ َ الد ْر َداء َر ِ ».ص َد َق سلما ُن َ « :صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َ النَّبِ ُّي 15.Bab- Gecenin Evvelini Uyuyup, Sonunu (Namaz, Kıraat, Zikir Gibi İbadetle) İhya Eden Kimse
Selmân Fârisî, (gecenin ilk saatlerinde gece namazına kalkmak isteyen) din kardeşi Ebu’d-Derdâ’ya: -Uyumaya devam et, demiş; gecenin sonuna doğru: -Şimdi kalk, demiştir. Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem de: “Selmân doğru söylemiştir,” buyurmuştur.
ِ ِ ح َّدثَنَا أَبو الْول- 2247 عن أَبِي،ُ َح َّدثَنَا ُش ْعبَة:ال َ َيد َح َّدثَنَا ُش ْعبَةُ؛ َو َح َّدثَنِي ُسلَْي َما ُن ق َ َ ُ ِ عن اْأل،إِسحا َق ِ شةَ ر ِ ُ سأَل:ال صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َ ض َي اهللُ َع ْن َها َك ْي ْ َ صالَةُ النَّبِ ِّي َ ف َْ َ َ َ ق،َس َود َ َ ْت َعائ 15
ِ َكا َن ي نام أ ََّولَه وي ُق:ت ِ ثُ َّم ي رِجع إِلَى فِر، فَ يصلِّي،ُآخره فَِإ َذا أَذَّ َن،اش ِه ْ ََو َسلَّ َم بِاللَّْي ِل؟قَال َ ُ َ وم ُ َ َ ُ ُ ََ ُ َْ َ ِ َّ َوإِالَّ تَ َو،س َل )27111 (تحفة.ج َ فَِإ ْن َكا َن بِه َح،ب َ ضأَ َو َخ َر َ َال ُْم َؤذِّ ُن َوث َ َاجةٌ ا ْغت
1146- Esved anlatıyor: Ben Hz. Âişe validemize:
-Peygamberimiz’in gece namazı nasıldı? diye sordum. Hz. Âişe radıyallahu anhâ validemiz şöyle cevap verdi: -Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem gecenin ilk saatlerinde uyurdu. Gecenin sonunda da kalkar, namaz kılardı. (Namazdan) sonra da yatağına dönerdi. Müezzin ezan okumaya başlayınca sıçrayıp kalkardı. Eğer kendisine bir ihtiyâç olmuşsa yıkanır, (yıkanmaya ihtiyâç) yoksa abdest alır ve (mescide) çıkardı.
)411(
ِ ب- 27 .ضا َن َوغَْي ِرِه َ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم بِاللَّْي ِل ِفي َرَم َ اب قيَ ِام النَّبِ ِّي ُ َ 16.Bab- Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’in Ramazan’da ve Diğer Aylarda Gece İbadeti
ِ ٍ يد ب ِن أَبِي س ِع ِِ ِ يد َ َ ق،ف َ وس ْ َع ْن َسع، أَ ْخبَ َرنَا َمالك:ال َ ُ ُ َح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّه بْ ُن ي- 2241 ِ شةَ ر ِ ف ِّ ال َْم ْقبُ ِر َّ عن أَبِي َسلَ َمةَ بْ ِن َع ْب ِد،ي َ َك ْي:ض َي اهللُ َع ْن َها َ َ أَنَّهُ أَ ْخبَ َرهُ أَنَّهُ َسأ ََل َعائ،الر ْح َم ِن ِ ِ ت صالَةُ رس ول اللَّ ِه ُ َما َكا َن َر ُس:ت ْ َضا َن؟ فَ َقال َ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم فَى َرَم َ ول اللَّه ُ َ َ ْ ََكان ِ ِ ،ًصلِّي أ َْربَعا َ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َمي ِزي ُد فِي َرَم َ ُ ي،ًضا َن َوالَ في غَْي ِره َعلَى إِ ْح َدى َع ْش َرَة َرْك َعة َ ِ ِ ِّ َ ُ ثُ َّم ي،فَالَ تَس ْل َع ْن ُح ْسنِ ِه َّن َوطُولِ ِه َّن صلِّى َ ُ ثُ َّم ي،س ْل َع ْن ُح ْسن ِه َّن َوطُول ِه َّن َ َ فَالَ ت،ًصلى أ َْربَعا َ ِ َ ْت يا رس إِ َّن َع ْي نَ َّي،ُشة َ ام قَ ْب َل أَ ْن تُوتَِر؟ فَ َق َ ِ «يَا َعائ:ال َ ِت َعائ ْ َ قَال،ًثَالَثا ُ َ أَتَ ن،ول اللَّه ُ َ َ ُ فَ ُقل:ُشة ِ )1/71 - 21121 تحفة- 1771 ،1121 ُ» (طََرفُه.ام قَ ْلبِي ُ َ َوالَ يَن،تَ نَ َامان
1147- Abdurrahmân b. Avf’ın oğlu Ebu Seleme anlatıyor: Hz. Âişe validemizden Allah
Rasulü sallallahu aleyhi vesellem’in Ramazan ayındaki namazının nasıl olduğunu sordum. O da bana şöyle cevap verdi: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem ne Ramazanda, ne de Ramazan dışındaki gecelerde onbir rekattan fazla namaz kılmazdı. Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem önce dört rek’at namaz kılardı. Sen o rek’atların güzelliğini ve uzunluğunu sorma. Sonra Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem dört rek’at daha kılardı. Bunların da güzelliğini ve uzunluğunu sorma. Sonra üç rek’at kılardı. Hz. Âişe devamla şöyle dedi: Ben: -Ya Rasulallah, vitr kılmadan önce uyur musun? diye sordum. Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem: -“Yâ Âişe, benim iki gözüm uyur, fakat kalbim uyumaz,” buyurdu.
ٍ ح َّدثَنَا يحيى بن س ِع، ح َّدثَنَا مح َّم ُد بن الْمثَنَّى- 2243 أَ ْخبَ َرنِي أَبِي:ال َ َ ق،ش ٍام َ عن ِه،يد َ ُ ْ َْ َ َ ُ ُْ َ ُ َ 16
ِ شةَ ر ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم يَ ْق َرأُ فِي َش ْي ٍء ِم ْن ْ َض َي اهللُ َع ْن َها قَال ُ ْ َما َرأَي:ت َ ت النَبِ َّي َ َ َع ْن َعائ ورِة ثَالَثُو َن أ َْو أ َْربَعُو َن ُّ فَِإ َذا بَِق َي َعلَْي ِه ِم َن،ً َحتَّى إِ َذا َكبِ َر قَ َرأَ َجالِسا،ًصالَ ِة اللَّْي ِل َجالِسا َ َ الس )21113 تحفة- 4311 ،2273 ،2272 ،2221 ،2223 ُ (أَط َْرافُه.ن ثُ َّم رَك َع َ َ ق،ًآيَة َ َّ ام فَ َق َرأ َُه
1148- Hz. Âişe radıyallahu anha validemiz şöyle demiştir: Ben Peygamberimiz
sallallahu aleyhi vesellem’i gece namazından hiçbir rekatta, yaşlanıncaya kadar oturarak okuduğunu görmedim. Yaşlandığı zaman oturarak okurdu. Okuduğu sûreden otuz ya da kırk âyet kaldığında ayağa kalkar, o âyetleri de okur, sonra rükû’ yapardı.
الصالَ ِة َّ ض ِل ْ ََّها ِر َوف ْ َاب ف َ ض ِل الطُّ ُهوِر بِاللَّْي ِل َوالن ُ َ ب- 21 ِ ب ع َد الْو .َّها ِر ُ ُ َْ َ ضوء بِاللَّْي ِل َوالن
17.Bab- Gece ve Gündüz Temizlenmenin Fazileti ve Gece ve Gündüz Abdest Almanın Ardından Namaz Kılmanın Fazileti
عن،َ عن أَبِي ُزْر َعة، عن أَبِي َحيَّا َن،َُس َامة ْ َ َح َّدثَنَا إِ ْس َحا ُق بْ ُن ن- 2241 َ َح َّدثَنَا أَبُو أ،ص ٍر ِ ِ َ ََن النَبِ َّي صلَّى اهلل َعلَي ِه وسلَّم ق ِ ِ َّ أ،ُضي اهللُ َع ْنه «يَا:صالَ ِة الْ َف ْج ِر َ ال لبِالَ ٍل ع ْن َد َ َ ََ ْ ُ َ أَبي ُه َريْ َرةَ َر َّ ت َد ي فِي َّ ك بَ ْي َن يَ َد َ ف نَ ْعلَ ْي ُ فَِإنِّى َس ِم ْع، َح ِّدثْنِى بِأ َْر َجى َع َم ٍل َع ِملْتَهُ ِفي ا ِإل ْسالَِم،بِالَ ُل ِ َّاع ِة لَْي ٍل أ َْو نَ َها ٍر إِال َ َ» ق.ْجن َِّة ُ َما َع ِمل:ال َ ْت َع َمالً أ َْر َجى ع ْن ِدي أَنِّى لَ ْم أَتَطَ َّه ْر طُ ُهوراً فِي َس َ ال ِ ِك الطُّهوِر ما ُكت ِ ُ صلَّي َّ "د ك" يَ ْعنِي َ َ ق.ُصلِّ َي َ ف نَ ْعلَْي َ :ال أَبُو َع ْب ِد اللَّ ِه َْ َ ب لى أَ ْن أ َ ُ َ ت بِ َذل َ )1141 ،24113 (تحفة.ك ُه َما َ تَ ْح ِري 1149- Ebu Hureyre radıyallahu anh anlatıyor: Peygamberimiz sallallahu aleyhi
vesellem sabah namazı sırasında Bilâl radıyallahu anh’e hitaben şöyle buyurmuştur: -“Ya Bilâl!. İslâm içinde işlediğin ve sana gore en faydalı oludğunu ümit ettiğin bir amelini bana söyle. Çünkü ben bu gece Cennet’in içinde, önümde senin terliklerinin sesini işittim”. Bilâl: -Ben kendime göre faydalı şu amelden daha ümitli olan bir amel işlemedim: Ben gece ya da gündüzün herhangi bir saatinde iyice temizlenir ve bu temizlik ile de muhakkak bana kılmam takdîr edildiği kadar namaz kılarım, dedi. İmam Buharî şöyle demiştir: “Deffu na’leyk” nalınlarının hareket ettirilmesi anlamındadır.
)417(
ِ باب ما ي ْكرهُ ِمن التَّ ْش ِد- 23 .اد ِة َ َيد فِي ال ِْعب َ َ ُ َ ُ َ
18.Bab- İbadette Aşırılığın Mekruh Kılınması
17
ِ ِ ٍ ص َه ْي ِ َ عن أَن،ب س بْ ِن ُ عن َع ْبد ال َْع ِزي ِز بْ ِن، َح َّدثَنَا َع ْب ُد ال َْوا ِرث، َح َّدثَنَا أَبُو َم ْع َم ٍر-2271 ِ مالِك ر صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم فَِإ َذا َح ْب ٌل َم ْم ُدو ٌد بَ ْي َن َ َ ق،ُض َي اهللُ َع ْنه َ َد َخ َل النَّبِ ُّي:ال َ َ ِ ال َ فَ َق.ت َ السا ِريَتَ ْي ِن فَ َق َّ ْ فَِإ َذا فَ تَ َر،ب ْ ت تَ َعلَّ َق َ « َما َه َذا ال:ال َ َ َه َذا َح ْب ٌل ل َزيْ ن:ل؟» قَالُوا ُ ْح ْب ِ ِ ». فَِإذَا فَ تَ َر فَ لْيَ ْقعُ ْد،ُشاطَه َ ََح ُد ُك ْم ن َ النَّبِ ُّي َ ُ لي،ُ ُحلُّوه،َ «ال:صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َ ص ِّل أ )2111 (تحفة
1150- Enes b. Mâlik radıyallahu anh anlatıyor:
Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem -mescide- girdi. Mescidin iki direği arasına bir ip çekilmiş olduğunu gördü. - “Bu ip nedir?” diye sordu. Sahabîler: - Bu (hanımınız) Hz. Zeynep bt. Cahş radıyallahu anhâ’nın ipidir. Hz. Zeyneb (namazda ayakta durmaktan) yorulunca bu ipe tutunur, dediler. Bunun üzerine Peygamberimiz: -“Hayır (ibâdette böyle güçlük olnıaz). Bu ipi çözünüz. Sizden biriniz zinde ve kuvvetli oldukça namazı (ayakta) kılsın. Yorulup gevşeyince de hemen otursun (ve oturarak tamamlasın)” buyurdu.
ٍ ِ عن مال،َال َع ْب ُد اللَّ ِه بْ ِن مسلَمة عن، َع ْن أَبِ ِيه،َش ِام بْ ِن عُ ْرَوة َ َ َوق:ال َ َ ق-2272 َ َع ْن ِه،ك َ َ َْ ِ ِ ْ َ َكان:ت ِ شةَ ر ِ ِ ِ ول اللَّ ِه ُ فَ َد َخ َل َعلَ َّي َر ُس،َس ٍد ْ َ قَال،ض َي اهللُ َع ْن َها َ ت ع ْندي ْام َرأَةٌ م ْن بَني أ َ َ َعائ ِ ِ ،صالَتِ َها َ فَ َق،صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ُ « َم ْن َه ِذ ِه؟» قُل:ال َ فَ ُذك َر م ْن.ام بِاللَّْي ِل ُ َ فُالَنَةُ الَ تَ ن:ْت َ ِ َعلَْي ُكم َما تُ ِطي ُقو َن ِمن األَ ْعم، « َم ْه:ال - 41 ُ» (طََرفُه.حتَّى تَ َملُّوا َ فَ َق َ فَِإ َّن اللَّهَ الَ يَ َم ُّل،ال ْ َ َ )1/73 - 21212 تحفة
1151- Hz. Âişe radıyallahu anhâ validemiz anlatıyor: Yanımda Esed oğulları kabilesinden bir kadın vardı. O sırada Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem içeri girdi. Bana: -“Bu kadın kimdir?” diye sordu. Ben de: -Falan hanımdır, geceleri hiç uyumazmış. Geceleri sürekli namaz kıldığı anlatılıyor, dedim. Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem: -“(Bu sözü) bırak, dâima güç yetireceğiniz işleri yapınız. Şüphesiz Allah, siz usan-madıkça usanmaz,” buyurdu.
)417( . ُومه ُ يَ ُق
اب َما يُ ْك َرهُ ِم ْن تَ ْر ِك قِيَ ِام اللَّْي ِل لِ َم ْن َكا َن ُ َ ب- 21
19.Bab- Gece Namaza Kalkmayı Âdet Edinen Bir Kimsenin Gece Namazını
Terketmesinin Mekruh Kılınması
ِ عن األَوَز،شر َو َح َّدثَنِي ُم َح َّم ُد بْ ُن.اع ِّي ْ ُ اس بْ ُن ال ٌ ِّ َ َح َّدثَنَا ُمب،س ْي ِن ُ َّ َح َّدثَنَا َعب- 2271 َ ْح 18
ال :أَ ْخب رنَا عب ُد اللَّ ِه ،أَ ْخب رنَا اْألَوَز ِ ِ الَ :ح َّدثَنِي يَ ْحيَى بْ ُن أَبِي اع ُّي ،قَ َ س ِن ،قَ َ َ َ َ ْ ََ ْ ُم َقات ٍل أَبُو ال َ ْح َ الَ :ح َّدثَنِي َع ْب ُد اللَّ ِه بْ ُن َع ْم ِرو بْ ِن ال َْع ِ اص الر ْح َم ِن ،قَ َ َكثِي ٍر ،قَ َ الَ :ح َّدثَنِي أَبُو َسلَ َمةَ بْ ُن َع ْب ِد َّ ال لِى رس ُ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم« :يَا َع ْب َد اللَّ ِه ،الَ تَ ُك ْن ال :قَ َ رضى اهلل َع ْن ُه َما ،قَ َ ول اللَّه َ َُ ِ ِ ٍ ام اللَّْي ِل( ».أَط َْرافُهُ ،2117 ،2117 ،2114 ،2271 ،2212 وم اللَّْي َل فَ تَ َر َك قيَ َ مثْ َل فُالَنَ ،كا َن يَ ُق ُ ،7214 ،7211 ،7174 ،7171 ،7171 ،1411 ،1421 ،1423 ،2131 ،2111 ،2113 ،2111 - 7111تحفة ) 3172
1152- Abdullah b. Amr b. Âs radıyallahu anhüma anlatıyor: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem bana: -“Yâ Abdullah! Sen gecenin bir kısmında namaza kalkan sonra da gece namazını terkeden falan kimse gibi olma,” buyurdu.
شام :ح َّدثَنا ابن أَبِي ال ِْع ْش ِرين ،ح َّدثَنا اْألَوَز ِ 2271م -وقَ َ ِ الَ :ح َّدثَنِي يَ ْحيَى، اع ُّي ،قَ َ َ َ َ ْ َ ال ه َ ٌ َ َ ْ ُ الَ :ح َّدثَنِي أَبُو َسلَ َمةَ ِمثْ لَهَُ .وتَابَ َعهُ َع ْم ُرو بْ ُن أَبِي َسلَ َمةَ، ْح َك ِم بْ ِن ثَ ْوبَا َن ،قَ َ عن عُ َم َر بْ ِن ال َ ِ ي( .تحفة )3172 عن األ َْوَزاع ِّ
1152- (Mükerrer) Hişâm b. Ammâr şöyle dedi: Bize İbn Ebî Işrîn hadisi nakledereken
şöyle dedi: Bize el-Evzâî şöyle dedi: Bana Yahya (b. Ebî Kesîr), Ömer b. Hakem b. Sevbân’dan şöyle dediğini nakletti: Bana Ebu Seleme bu hadisin benzerini nakletti. Amr b. Ebî Seleme, Bu hadisi Evzâî’den rivayet ederek İbn Ebî Işrîn’i desteklemiştir.
اب -11بَ ٌ
)2o.Bab- (Başlıksız
َ - 2271ح َّدثَنَا َعلِ ُّي بْ ُن َع ْب ِد اللَّ ِهَ ،ح َّدثَنَا ُس ْفيَا ُن ،عن َع ْم ٍرو ،عن أَبِي ال َْعبَّ ِ ال: اس ،قَ َ ضي اهلل َع ْن هما ،قَ َ ِ ِ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم« :أَلَ ْم َس ِم ْع ُ ال لي النَّبِ ُّي َ ت َع ْب َد اللَّه بْ َن َع ْم ٍرو َر َ ُ ُ َ ْت ك .قَ َ ال« :فَِإنَّ َ ْت :إِنِّى أَفْ َع ُل ذَلِ َ أُ ْخبَ ْر أَنَّ َ ك إِذَا فَ َعل َ َّه َار؟» قُل ُ وم الن َ ص ُ وم اللَّْي َل َوتَ ُ ك تَ ُق ُ ص ْم َوأَفْ ِط ْرَ ،وقُ ْم ك َونَِف َه ْ ك َه َج َم ْ ك َحقٌَّ ،وأل َْهلِ َ كَ ،وإِ َّن لِنَ ْف ِس َ سَ ت َع ْي نُ َ ذَلِ َ ك َحقٌّ ،فَ ُ ت نَ ْف ُ
َونَ ْم( ».أَط َْرافُهُ ،2212
،2131 ،2111 ،2113 ،2111 ،2117 ،2117 ،2114 ،2271
- 7111 ،7214 ،7211 ،7174 ،7171 ،7171 ،1411 ،1421 ،1423تحفة )3717 b. Amr radıyallahu anhüma anlatıyor: Peygamberimiz sallallahu
19
1153- Abdullah
aleyhi vesellem bana: - “Senin geceleyin ibâdet ve gündüz oruç tutmakta olduğun bana haber verilmedi mi?” dedi. Ben: -Evet ben bunu yapıyorum, dedim. Peygamberimiz: -“Şüphesiz sen bunu yaptığın zaman gözlerin içeri girer, nefsin yorulur. Şüphesiz nefsinin senin üzerinde hakkı vardır; ailenin senin üzerinde hakkı vardır. Onun için (bazen) oruç tut, (bazen) tutma; (gecenin bir kısmında) namaz kıl, (bir kısmında) da uyu” buyurdu.
ِ َّ ض ِل من تَ ع صلَّى َ َار م َن اللَّْي ِل ف َ ْ َ ْ َاب ف ُ َ ب-12
21.Bab- Geceleyin (Yatağında) Dönüp Uyanan ve Ardından Namaz Kılan Kimse
ِ عن األَوَز، أَ ْخب رنَا الْولِي ُد،ض ِل َح َّدثَنِي عُ َم ْي ُر بْ ُن:ال َ َ ق،اع ِّي ْ ص َدقَةُ بْ ُن الْ َف َ َح َّدثَنَا- 2274 ْ َ ََ ِ ِ ِ َّ ادةُ بْن ِ َ َ ق،َهانِ ٍئ َ َ َح َّدثَنِي ُجن:ال َ َع ِن النَّبِ ِّي،الصامت ُصلَّى اهلل ُ َ َ َح َّدثَني عُب،َادةُ بْ ُن أَبي أ َُميَّة ،ْك َ ار ِم َن اللَّْي ِل فَ َق َ ََعلَْي ِه َو َسلَّ َم ق َّ « َم ْن تَ َع:ال ُ لَهُ ال ُْمل،ُيك لَه َ الَ إِلَهَ إِالَّ اللَّهُ َو ْح َدهُ الَ َش ِر:ال ِ ِ ٍ ُ َواللَّه،ُ َوالَ إِلَهَ إِالَّ اللَّه، َو ُس ْب َحا َن اللَّ ِه،ْح ْم ُد للَّ ِه َ ال. َو ُه َو َعلَى ُك ِّل َش ْيء قَد ٌير،ْح ْم ُد َ َولَهُ ال ِ ْ أَو َد َعا، اللَّ ُه َّم ا ْغ ِفر لِي:ال َّ فَِإ ْن تَ َو،يب َضأ َ َ ثُ َّم ق. َوالَ َح ْو َل َوالَ قُ َّوةَ إِالَّ بِاللَّ ِه،أَ ْكبَ ُر ْ ْ َ استُج )7114 » (تحفة.ُصالَتُه ْ َصلَّى قُبِل َ ت َ َو 1154- Ubâde b. Samit radıyallahu anh anlatıyor: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: “Her kim gecenin bir kısmında dönüp uyanır ve ardından;
. َو ُه َو َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِد ٌير،ْح ْم ُد ُ لَهُ ال ُْمل،ُيك لَه َ الَ إِلَهَ إِالَّ اللَّهُ َو ْح َدهُ الَ َش ِر َ َولَهُ ال،ْك ِ ِِ .ح ْو َل َوالَ قُ َّوةَ إِالَّ بِاللَّ ِه َ ال َ َ َوال، َواللَّهُ أَ ْكبَ ُر،ُ َوالَ إِلَهَ إِالَّ اللَّه، َو ُس ْب َحا َن اللَّه،ْح ْم ُد للَّه
(yani = Allah’tan başka ibâdete layık hiçbir ilâh yoktur, ancak bir Allah vardır. O’nun ortağı yoktur. Mülk sadece O’nundur. Hamd yalnız O’na layıktır. O, herşeye gücü yetendir. Bütün hamd Allah’a mahsûstur. Allah noksan sıfatlardan münezzehtir. Allah’tan başka ibâdete layık hiçbir ilâh yoktur; yalnız Allah vardır. Allah en büyüktür. Allah izni olmkasızın hiçbir hareket ve kuvvet yoktur.) derse ve sonra Allâhummağfir lî (Allahım, beni bağışla) derse ya da dua ederse, duasına icabet edilir. Eğer abdest alıp namaz kılarsa namazı kabul olunur.”
ٍ عن ابْ ِن ِش َه، عن يُونُس،ث ،اب َ َ ق، َح َّدثَنَا يَ ْحيَى بْ ُن بُ َك ْي ٍر- 2277 ُ َح َّدثَنَا اللَّْي:ال َ ٍ ِ ِ و ُهو ي ْقصص فِي قَص،ُضي اهلل َع ْنه ِ ِ ِ ،ص ِه َ ُ َ أَنَّهُ َسم َع أَبَا ُه َريْ َرَة َر،أَ ْخبَ َرني ال َْه ْيثَ ُم بْ ُن أَبِي سنَان ُ ُ َ َ َ 20
ِ َ وهو ي ْذ ُكر رس َّ أ:صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ك َع ْب َد ُ َن أَخاً لَ ُك ْم الَ يَ ُق َّ ول َ َالرف َ ِ يَ ْعنِي بِ َذل.ث َ ول اللَّه ُ َ ُ َ َُ َ ِ :َاحة َ اللَّه بْ َن َرَو ِ وف ِمن الْ َفج ِر س اط ُع ُ َوفِينَا َر ُس َ ْ إِ َذا ان،ُول اللَّ ِه يَ ْت لُو كِتَابُه َ ْ َ ٌ ش َّق َم ْع ُر َّ أ،ات ال َواقِ ُع َ ََن َم ا ق ٌ َ فَ ُقلُوبُنَا بِ ِه ُموقِن،أ ََرانَ ا ال ُْه َدى بَ ْع َد ال َْع َمى ِ ِِ ِ ِ ُ ِيب ِض ِ ْ َاس تَثْ َقل .اج ُع َ ين ال َْم ْ إِذَا،يت يُ َجافي َج ْنبَهُ َع ْن ف َراشه َ َ ت بال ُْم ْش ِرك ٍِ ِ َ َ َوق.تَابَ َعهُ عُ َق ْي ٌل ُّ أَ ْخبَ َرنِي:ي ُّ ال ُّ الز ْه ِر ُّ الزبَ ْي ِد ُ عن أَبِي ُه َريْ َرةَ َرض َي اهلل، عن َسعيد َواألَ ْع َر ِج،ي )1/71 - 21171 ،21171 ،24314 تحفة- 7272 ُ (طََرفُه.َُع ْنه 1155- Ebu Hureyre radıyallahu anh, va’z ederken bazı hatıraları anlatmış, Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem’in; Abdullah b. Revâha’nın şiirini okuduğu sırada: “Şüphesiz kardeşiniz bâtıl söz söylemez,” buyurduğunu haber vermiştir. Ravi İbn Şihab ezZührî: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem “kardeşiniz” sözüyle Abdullah b. Revâha’yı kasdetmektedir, demiştir: “Tan yeri ağarıp fecr yükseldiğinde Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem içimizde Kitab’ını okuyordu. Bize dalâletin ardında hidâyet yolunu gösteriyordu. Kalblerimiz O’na tereddüdsüz inanıyor ki; O’nun söylediği herşey muhakkak meydana gelecektir. Müşriklere yatakları tatlı geldiği bir sırada Peygamberimiz, yatağından kalkıp namaza duruyordu.” . Ukayl b. Halid, bu şiiri İbn Şihâb’dan rivayet ederek Yûnus b. Yezîd’i desteklemiştir. Muhammed bin Velîd ez-Zübeydî ise şöyle demiştir: Bana Zührî, Said b. Müseyyeb ile A’rec’den; bu ikisi de Ebu Hureyre’den bu hadisi haber verdi.
ٍ ِ ُّعم عن ابْ ِن عُ َم َر، عن نَ ِاف ٍع،وب ُ َح َّدثَنَا َح َّم،ان َ ُّ عن أَي،اد بْ ُن َزيْد َ ْ َح َّدثَنَا أَبُو الن- 2277 ِ ِر َ َ ق،ض َي اهللُ َع ْن ُه َما َصلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َكا َن بِيَ ِدي قِط َْعة ُ ْ َرأَي:ال َ ت َعلَى َع ْهد النَّبِ ِّي َ ِ ٍ َّ ت َكأ ادا أَ ْن ْ ْجن َِّة إِالَّ طَ َار ُ ْ َوَرأَي،ت إِلَْي ِه َ َن اثْ نَ ْي ِن أَتَ يَانِي أ ََر َ فَ َكأَنِّى الَ أُ ِري ُد َم َكاناً م َن ال،إِ ْستَْب َرق ،1113 ،2212 ،441 ُ (أَط َْرافُه.ُخلِّيَا َع ْنه َ فَ َق،ك ٌ َاه َما َمل ْ لَ ْم تُ َر:ال َ ،ع ُ فَ تَ لَ َّق،يَ ْذ َهبَا بِي إِلَى النَّا ِر )1724 تحفة- 1111 ،1113 ،1127 ،1141 1156- Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: Ben Peygamberimiz zamanında şöyle bir rüya gördüm: Elimde ipek kumaş vardı. Ben Cennette herhangi bir yere gitmek istersem o kumaş parçası hemen oraya uçardı. Yine şöyle bir rüya gördüm: İki melek bana geldi, beni Cehenneme götürmek istediler. Fakat bunları üçüncü bir melek karşıladı ve onlara: Korkulmasın (yani onun için korku yok), onu serbest bırakınız, dedi. (Ben bu rüyalarımı kızkardeşim Hafsa’ya anlattım.)
21
ِ ال النَّبِ ُّي َ فَ َق،اي َّ فَ َق- 2271 ْ ص ْ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َ صةُ َعلَى النَّبِ ِّي َ ت َح ْف َ َإح َدى ُرْؤي ِ » فَ َكا َن َع ْب ُد اللَّ ِه.صلِّى ِم َن اللَّْي ِل َّ «نِ ْع َم:صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ ُ لَ ْو َكا َن ي،الر ُج ُل َع ْب ُد اللَّه َ ِ ِ تحفة- 1112 ،1111 ،1127 ،1142 ،1111 ،2211 ُ (أَط َْرافُه.ن اللَّْي ِل َ َُرض َي اهللُ َع ْنهُ ي َ صلِّى م )27311
1157- (Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma diyor ki) Kızkardeşim Hafsa bu rüyalardan birini Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’e anlatmış. Bunun üzerine Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem; “Abdullah ne iyi adamdır; bir de geceleri namaz kılsa” buyurmuş. Ondan sonra (kardeşiniz) Abdullah gece namazını hiç bırakmadı.
الرْؤيَا أَنَّ َها فِي اللَّْي لَ ِة ُّ َوَكانُوا الَ يَ َزالُو َن يَ ُق- 2273 ُّ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ صو َن َعلَى النَّبِ ِّي ِ السابِع ِة ِمن الْع ْش ِر اْألَو َت َ فَ َق،اخ ِر ْ «أ ََرى ُرْؤيَا ُك ْم قَ ْد تَ َواطَأ:صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ ال النَّبِ ُّي َ َ َ َّ َ ِ فَمن َكا َن متح ِّري ها فَ لْيتح َّرها ِمن الْع ْش ِر األَو،اخ ِر ِ فِي الْع ْش ِر األَو 7112 ،1127 ُ» (طََرفُه.اخ ِر َ َ َ َ ََ َ ْ َ َ ُ َ َْ َ َ ) أ1771 تحفة-
1158- Sahabîler de Peygamberimiz’e devamlı Kadir Gecesi’nin, Ramazanın yirmi yedinci gecesinde olduğuna dair gördükleri rüyaları anlatıyorlardı. Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem de bunun üzerine şöyle buyurdu: “Ben sizin rüyalarınızın, Ramazanın son on günü için uygun düştüklerini görüyorum. Dolayısıyla Kim Kadir Gecesi’ni araştıracak olursa, onu Ramazanın son on günü içinde arasın.”
اب ال ُْم َد َاوَم ِة َعلَى َرْك َعتَ ِي الْ َف ْج ِر ُ َ ب-11
22.Bab- Sabah Namazının İki Rek’at Sünnetini Kılmaya Devam Etmek
ِ ِ َح َّدثَنِي:ال َ َ ق-وب َ ُّ ُه َو ابْ ُن أَبِي أَي- َح َّدثَنَا َسعي ٌد، َح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّه بْ ُن يَ ِزي َد- 2271 ِ ِ ِ شةَ ر ِ ٍِ ِ :ت ْ َ قَال،ض َي اهللُ َع ْن َها َ َ عن َعائ،َ َع ْن أَبي َسلَ َمة، عن ع َراك بْ ِن َمالك،ََج ْع َف ُر بْ ُن َربِ َيعة ِ ِ ٍ ثُ َّم صلَّى ثَما َن رَكع،شاء ات َوَرْك َعتَ ْي ِن َجالِساً َوَرْك َعتَ ْي ِن ََ َ َ َ صلَّى النَّبِ ُّي َ َ َ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم أَلْع )21117 تحفة- 721 ُ (طََرفُه.ًك ْن يَ َدعُ ُه َما أَبَدا ُ َ َولَ ْم ي،بَ ْي َن النِّ َداءَيْ ِن
1159- Hz. Aişe radıyallahu anha anlatıyor: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem yatsı namazını kıldı. Sonra sekiz rek’at daha namaz kıldı. İki rek’at da oturarak kıldı.
22
Sabah namazının ezanı ile ikamet arasında da iki rek’at (nafile) kıldı ki, o, bu iki rek’atı hiçbir zaman terk etmedi.
ِّ َّج َع ِة َعلَى الش ِّق اْألَيْ َم ِن بَ ْع َد َرْك َعتَ ِي الْ َف ْج ِر ْ اب الض ُ َ ب-11
23.Bab- Sabah Namazının İki Rek’at Sünnetinden Sonra Sağ Yanı Üzerine Yatmak
ِ ِ ،َس َوِد َ َ ق،وب ْ َح َّدثَنِي أَبُو اْأل:ال َ ُّ َح َّدثَنَا َسعي ُد بْ ُن أَبِي أَي، َح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّه بْ ُن يَ ِزي َد- 2271 ِ شةَ ر ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ُّ عن عُ ْرَوَة بْ ِن ْ َ قَال،ض َي اهللُ َع ْن َها َ َكا َن النَّبِ ُّي:ت َ َ عن َعائ،الزبَ ْي ِر ِ ضطَ َج َع َعلَى ِش ِّق ِه األَيْ َم ،2211 ،2211 ،114 ،717 ُ (أَط َْرافُه.ن ْ صلَّى َرْك َعتَ ِى الْ َف ْج ِر ا َ إذَا )1/11 - 27117 تحفة- 7121
1160- Hz. Aişe radıyallahu anha: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem sabah namazının iki rek’at sünnetini kıldığı zaman sağ yanı üzerine yatardı, demiştir.
ضطَ ِج ْع َ اب َم ْن تَ َح َّد ْ َالرْك َعتَ ْي ِن َولَ ْم ي َّ ث بَ ْع َد ُ َ ب-14
24.Bab- Sabah Namazının İki Rek’at Sünnetinin Ardından Yatmayarak Konuşan Kimse
عن أَبِي،ض ِر َ َ ق، َح َّدثَنَا ُس ْفيَا ُن،ْح َك ِم ْ َّ َح َّدثَنِي َسالِ ٌم أَبُو الن:ال َ َح َّدثَنَا بِ ْش ُر بْ ُن ال- 2272 ِ ِ َ ِ عن َعائ،َسلَمة َّ أ،َضي اهللُ َع ْنه َصلَّى ُسنَّة َ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َكا َن إِذَا َ َن النَبِ َّي َ َ َ شةَ َر ،2223 ُ (أَط َْرافُه.الصالَ ِة َّ ِضطَ َج َع َحتَّى يُ ْؤذَ َن ب ْ َوإِالَّ ا،ت ُم ْستَ ْي ِقظَةً َح َّدثَنِي ُ فَِإ ْن ُك ْن،الْ َف ْج ِر )21122 تحفة- 4311 ،2273 ،2243 ،2221
1161- Hz. Aişe radıyallahu anha şöyle demiştir: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem sabah namazının iki rek’at sünnetini kıldığı zaman eğer ben uyanık bulunursam, benimle konuşurdu. Uyanık değilsem, namaza çağrılıncaya kadar yan üstü yatardı.
)711(
.اء فِي التَّطَُّو ِع َمثْ نَى َمثْ نَى ُ َ ب- 17 َ اب َما َج
ِ ِّ الز ْه ِر ٍ َ َوأَن، َوأَبِي ذَ ٍّر،ك عن َع َّما ٍر ُّ َو،َ َو ِع ْك ِرَمة، َو َجابِ ِر بْ ِن َزيْ ٍد،س َ َِويُ ْذ َك ُر ذَل ُي َرض َي اهلل ٍِ ِ ِ َ ت فُ َق َه سلِّ ُمو َن فِي ُك ِّل َ َ َوق.عنهم ُّ صا ِر ُ َما أَ ْد َرْك:ي َ ْال يَ ْحيَى بْ ُن َسعيد األَن َ ُاء أ َْرضنَا إالَّ ي ِ .َّهار َ اثْ نَتَ ْي ِن م َن الن 23
25.Bab- Nafile Namazlarında İkişer İkişer Kılınacağı Konusunda Gelen Hadisler Nafile namazlarda iki rek’atta bir selâm verileceği hususu, sahabeden Ammâr b. Yasir, Ebu Zer, Enes b. Mâlik ve Câbir b. Zeyd radıyallahu anhüm ile, İkrime ve Zührî’den naklediliyor. Yahya b. Saîd el-Ensârî: “Ülkemizde yetiştiğimiz fakihler, gündüz kılınan nafile namazlarda mutlaka iki rek’atta bir selâm veriyorlardı” demiştir.
عن ُم َح َّم ِد بْ ِن،الر ْح َم ِن بْ ُن أَبِي ال َْم َوالِي َ َ ق،ُ َح َّدثَنَا قُتَ ْيبَة- 2271 َّ َح َّدثَنَا َع ْب ُد:ال ِ ُ َكا َن رس:ال ِ عن جابِ ِر بْ ِن َع ْب ِد اللَّ ِه ر،الْم ْن َك ِد ِر صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َ َ ق،ض َي اهللُ َع ْن ُه َما َ ول اللَّه َ َُ َ ُ ِ ِ السورَة ِمن الْ ُقر ِ ِ َح ُد ُك ْم ُ آن يَ ُق َ «إِ َذا َه َّم أ:ول ْ َ َ ُّ َك َما يُ َعلِّ ُمنَا،َو َسلَّ َم َيعلِّ ُمنَا اال ْست َخ َارَة في األ ُُموِر ِ ِ َ بِاألَم ِر فَ لْي رَكع رْكعت ي ِن ِمن غَي ِر الْ َف ِري ك َوأَ ْستَ ْق ِد ُر َك َ َستَ ِخ ُير َك بِ ِعل ِْم ْ ْ ْ ََ َ ْ ْ َ ْ ْ اللَّ ُه َّم إِنِّى أ: ثُ َّم ليَ ُق ِل،ضة ِ ت َعالَّ ُم ْ َك ِم ْن ف َ َّ فَِإن،ك ال َْع ِظ ِيم َ ِضل َ َُسأَل َ بِ ُق ْد َرت َ ْ َوتَ ْعلَ ُم َوالَ أَ ْعلَ ُم َوأَن،ك تَ ْق ِد ُر َوالَ أَق ِْد ُر ْ َوأ،ك ِ َن ه َذا األَمر َخي ر لِى فِي ِدينِي ومع ِ ُالْغُي أ َْو- اشى َو َعاقِبَ ِة أ َْم ِري َ اللَّ ُه َّم إِ ْن ُك ْن،وب َ َّ ت تَ ْعلَ ُم أ َََ ٌْ َْ ِ اج ِل أ َْم ِري و ِ َع:ال َّ ت تَ ْعلَ ُم أ َن َه َذا َ َق ِّ َ فَاقْ ُد ْرهُ لِى َوي-آجلِ ِه َ َوإِ ْن ُك ْن،س ْرهُ لِى ثُ َّم بَا ِر ْك لِى فِ ِيه َ ِ األَمر َش ٌّر لِى فِي ِدينِي ومع ِ اج ِل أ َْم ِري و ِ فِي َع:ال - آجلِ ِه َ َ أ َْو ق- اشى َو َعاقِبَ ِة أ َْم ِري َََ َ َْ ِ ث َكا َن ثُ َّم أَر س ِّمي َ َ ق- ضنِي ُ َواقْ ُد ْر لِي الْ َخ ْي َر َح ْي،ُاص ِرفْنِي َع ْنه ْ اص ِرفْهُ َعنِّي َو ْ َف ْ َ ُ َوي- ال )1177 تحفة- 1111 ،7131 ُ» (طََرفُه.ُاجتَه َ َح 1162- Câbir b. Abdillah radıyallahu anhüma şöyle demiştir: Allah Rasulü sallallahu
aleyhi vesellem bizlere Kur’ân’dan sûre öğretir gibi, işlerin hepsinde istihâre’yi öğretirdi, ve şöyle buyurdu: “Biriniz bir işe niyetlendiği zaman, farz olmayarak iki rek’at namaz kılsın, sonra şu duayı okusun: “Allahım, bildiğin için Senden hayırlısını dilerim. Kudretinle ban güç vermeni dilerim. Senin büyük lutfunu isterim. Çünkü Senin her şeye gücün yeter; benim ise gücüm yetmez. Sen her şeyi bilirsin; ben ise bilemem. Sen bütün gaybları gayet iyi bilensin!. Allahım, senine ezelî ilmine göre; benim şu işim; dinim, hayatım ve âhiretim hususunda benim için hayırlı ise; bunu bana takdir eyle ve bunu bana kolaylaştır. Sonra müyesser kıldığın bu işte bana bereketler ihsan eyle!. Allahım, senine ezelî ilmine göre; benim şu işim; dinim, hayatım ve âhiretim hususunda benim için kötü bir iş ise; bu işi benden; beni de o işten çevir. Ve hayır her nerede ise, onu benim için takdir eyle ve kolaylaştır. Sonra da beni bu hayrdan razı kıl.” Hadisi rivayet eden Câbir: İstihare eden kimse, duanın “hâzel-emr / bu iş” lâfzı yerinde, kendi ihtiyacını ifade eder, demiştir.
ٍ عن َعب ِد اللَّ ِه ب ِن س ِع، ح َّدثَنَا الْم ِّك ُّي بن إِب ر ِاهيم- 2271 عن َع ِام ِر بْ ِن َع ْب ِد اللَّ ِه بْ ِن،يد ْ َ َ ْ َ َْ ُ ْ َ 24
ِ ِي ر ،ُض َي اهللُ َع ْنه ُّ عن َع ْم ِرو بْ ِن ُسلَْي ٍم،الزبَ ْي ِر ُّ َ َ َس ِم َع أَبَا قَ ت،الزَرقِ ِّي َ ْاد َة بْ َن ِربْع ٍّى األَن َ َّ صا ِر ِ ِ ِ َحتَّى،س َ َ ق:ال َ َق َ ال النَّبِ ُّي َ «إِذَا َد َخ َل أ:صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم ْ َح ُد ُك ُم ال َْم ْسج َد فَالَ يَ ْجل )21211 تحفة- 444 ُ(طََرفُه
».صلِّ َي َرْك َعتَ ْي ِن َ ُي
1163- Ebu Katâde diyor ki: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurdu: “Sizin biriniz mescide girdiği zaman, iki rek’at namaz kılmadıkça oturmasın,”
ِ َع ْن إِ ْس َحا َق بْ ِن َع ْب ِد اللَّ ِه بْ ِن،ك َ َ ق،ف ٌ ِ أَ ْخبَ َرنَا َمال:ال َ وس ُ ُ َح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّه بْ ُن ي- 2274 ِ ُ صلَّى لَنَا رس:ال ِ ٍِ ِ َ عن أَن،َْحة صلَّى اهللُ َعلَ ْي ِه َ ول اللَّه َ َ َ ق،ُس بْ ِن َمالك َرض َي اهللُ َع ْنه َ أَبِي طَل َُ )1/12 - 111 تحفة- 314 ،312 ،371 ،111 ،131 ُ (أَط َْرافُه.ف َ ص َر َ َْو َسلَّ َم رْك َعتَ ْي ِن ثُ َّم ان
1164- Enes b. Mâlik: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem bize iki rek’at namaz kıldırdı, sonra yüzünü bize döndü, demiştir.
ٍ عن ابْ ِن ِش َه، عن عُ َق ْي ٍل،ث :ال َ َ ق،اب ُ َح َّدثَنَا اللَّْي، َح َّدثَنَا يَ ْحيَى بْ ُن بُ َك ْي ٍر- 2277 ِ ِ ت مع رس ِ عن َع ْب ِد اللَّ ِه بْ ِن عُمر ر،أَ ْخب رنِي سالِم صلَّى َ َ ق،ض َي اهللُ َع ْن ُه َما َ ول اللَّه َ :ال ُ َ َ َ ُ صلَّْي َ ََ ٌ َ ََ ِ َوَرْك َعتَ ْي ِن،ْج ُم َع ِة ُ َوَرْك َعتَ ْي ِن بَ ْع َد ال، َوَرْك َعتَ ْي ِن بَ ْع َد الظُّ ْه ِر،اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم رْك َعتَ ْي ِن قَ ْب َل الظُّ ْه ِر ِش ِ بَ ْع َد ال َْمغْ ِر )7331 تحفة- 2231 ،2211 ،111 ُ (أَط َْرافُه.اء َ َوَرْك َعتَ ْي ِن بَ ْع َد ال ِْع،ب
1165- Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma şöyle demiştir: Ben Allah Rasulü
sallallahu aleyhi vesellem ile birlikte öğle namazının farzından önce iki rek’at, öğle namazının farzından sonra iki rek’at, Cuma namazının farzından sonra iki rek’at, akşam namazının farzından sonra iki rek’at, yatsı namazının farzından sonra da iki rek’at namaz kıldım.
ت َجابَِر بْ َن َ َ ق، أَ ْخبَ َرنَا َع ْم ُرو بْ ُن ِدينَا ٍر،ُ أَ ْخبَ َرنَا ُش ْعبَة:ال َ َ ق، َح َّدثَنَا آدم- 2277 ُ َس ِم ْع:ال ِ ِ ُ ال رس ِ َع ْب ِد اللَّ ِه ر «إِ َذا:ب َ َ ق،ض َي اهللُ َع ْن ُه َما َ ول اللَّه ُ َ َ َ ق:ال َ ُ ُصلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َو ُه َو يَ ْخط ِ ص ِّل َرْك َعتَ ْي تحفة- 112 ،111 ُ» (طََرفُه.ن َ ُ فَ لْي،ب أ َْو قَ ْد َخ َر َج ُ َح ُد ُك ْم َوا ِإل َم َ اء أ ُ ُام يَ ْخط َ َج )1741
1166- Câbir b. Abdillah radıyallahu anhüma şöyle dedi: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem hutbe okurken şöyle buyurdu: “Herhangi biriniz imam hutbe okurken ya da hutbeye çıkmış iken mescide geldiği zaman hemen iki rek’at namaz kılsın.”
ِ ت مج ِ َ َ ق، َح َّدثَنَا أَبُو نُ َع ْي ٍم- 2271 ًاهدا ُ َح َّدثَنَا َس ْي:ال َ ُ ُ َسم ْع،ف بْ ُن ُسلَْي َما َن ال َْم ِّك ُّي 25
ِ ُ ه َذا رس:ُ فَِقيل لَه،ضي اهلل َع ْن هما فِي م ْن ِزلِ ِه ِ ِ ُ ي ُق صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َ ول اللَّه َ َ َُ َ َ َ ُ ُ َ أُت َي ابْ ُن عُ َم َر َر:ول ِ َ َج ُد رس ِ ُ فَأَقْب ل:ال ،صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم قَ ْد َخ َر َج َ َ ق،ََو َسلَّ َم قَ ْد َد َخ َل الْ َك ْعبَة َ ول اللَّه َ ُ َ ْت فَأ ِ ِ ُ صلَّى رس، يا بِالَ ُل:ْت ِ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم فِي َ ول اللَّه ُ ََوأَج ُد بِالَالً ع ْن َد الْب َ ُ فَ ُقل،ًاب قَائما َُ َ صلَّى َرْك َعتَ ْي ِن َ َ فَأَيْ َن؟ ق:ْت َ َالْ َك ْعبَ ِة؟ ق ُ قُل. نَ َع ْم:ال ْ بَ ْي َن َهاتَ ْي ِن األ:ال َ َ ثُ َّم َخ َر َج ف.ُسطَُوانَتَ ْي ِن ِ ِ أَو:ُضي اهلل َع ْنه َ َ ق:ال أَبُو َع ْب ِد اللَّ ِه َ َ ق.فِي َو ْج ِه الْ َك ْعبَ ِة َ صانى النَّبِ ُّي َ ْ ُصلَّى اهلل ُ َ ال أَبُو ُه َريْ َرةَ َر ِ ُ غَ َدا َعلَ َّي رس:ال ِع ْتبا ُن ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َوأَبُو َ ول اللَّه َ َ َ َوق.ُّحى َ َعلَْيه َو َسلَّ َم بَِرْك َعتَ ِي الض َُ ِ ب ْك ٍر ر ِ اءهُ فَ َرَك َع َرْك َعتَ ْي ،473 ،111 ُ (أَط َْرافُه.ن َ ض َي اهللُ َع ْنهُ بَ ْع َد َما ْامتَ َّد الن َ َو،ار ُ َّه َ َ َ ص َف ْفنَا َوَر )1411 ،1111 تحفة4411 ،4131 ،1133 ،2711 ،2713 ،717 ،717 ،714
1167- Mücahid anlatıyor: Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma’nın evine gidildi. Ona: -Allah Rasulü Ka’be’ye girdi mi? (orada namaz kıldı mı)? diye soruldu. Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma: -Ben Kâbe’ye geldiğimde Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem’ı Ka’be’den çıkmış buldum. Bilâl’i de Ka’be’nin kapısı yanında ayakta buldum. Ona: -Yâ Bilâl, Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem Ka’be’nin içinde namaz kıldı mı? diye sordum. Bilâl: -Evet (kıldı), dedi. Ben: -Nerede kıldı? dedim. Bilâl: -Şu iki direğin arasında kıldı. Sonra dışarı çıktı ve Ka’be’ye doğru (yânı Makamı İbrahim’de) iki rek’at kıldı, dedi. İmam Buharî şöyle dedi: Ebu Hureyre radıyallahu anh: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem bana iki rek’at kuşluk namazını tavsiye etti, demiştir. Itbân b. Mâlik radıyallahu anh ise şöyle demiştir: Güneş yükseldikten sonra Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem ile Ebu Bekr bana geldiler. Biz Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem’m arkasında saf olduk; o da bize iki rek’at namaz kıldırdı.
ِ باب الْح ِد-26 يث بَ ْع َد َرْك َعتَ ِي الْ َف ْج ِر َ ُ َ
26.Bab- Sabah Namazının İki Rek’at Sünneti ile Farzı Arasında Konuşmak
عن،َ عن أَبِي َسلَ َمة،ض ِر َ َ ق، َح َّدثَنَا ُس ْفيَا ُن، َح َّدثَنَا َعلِ ُّي بْ ُن َع ْب ِد اللَّ ِه- 2273 ْ َّ أَبُو الن:ال ِ ِ َ َِعائ َّ أ،ضي اهللُ َع ْن َها ت ُ فَِإ ْن ُك ْن،صلِّى َرْك َعتَ ْي ِن َ ُصلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َكا َن ي َ َن النَبِ َّي َ شةَ َر ِ ُ قُل.ضطَجع ِ ِ ال َ َ ق.ض ُه ْم يَ ْر ِو ِيه َرْك َعتَ ِي الْ َف ْج ِر َ فَِإ َّن بَ ْع:س ْفيَا َن َ َ ْ ُم ْستَ ْيقظَةً َح َّدثَني َوإِالَّ ا ُ ْت ل )21122 تحفة- 4311 ،2272 ،2243 ،2221 ،2223 ُ (أَط َْرافُه.اك َ ُه َو َذ:ُس ْفيَا ُن
1168- Hz. Âişe radıyallahu anha şöyle demiştir: Peygamberimiz sallallahu aleyhi
vesellem sabah namazının iki rek’at sünetini kılardı. Eğer ben uyanık isem benimle konuşur; uyanık değilsem yan üstü uzanırdı.
26
(Ali b. Abdillah dedi ki:) Ben, Süfyan b. Uyeyne’ye: -(İmam Mâlik gibi) Bazıları bunu sabah namazının (farzından önceki) iki rek’at sünnet diye rivayet ediyorlar? dedim. Süfyan b. Uyeyne: -Bu iki rekat, odur, dedi.
-72باب تَع ِ اها تَطَُّوعا اهد َرْك َع ََِت الْ َف ْج ِرَ ،وَم ْن ََسَّ َ َ ُ َُ
27.Bab- Sabah Namazının İki Rek’at Sünnetine Önem Verilmesi ve Bu İki Rek’ata Tatavvu’ Adını Veren Kimse
- 2271ح َّدثَنَا ب يا ُن بن َعم ٍرو ،ح َّدثَنَا يحيى بن س ِع ٍ يدَ ،ح َّدثَنَا ابْ ُن ُج َريْ ٍج ،عن َعطَ ٍاء، َ ََ ْ ُ ْ َ َ َْ ْ ُ َ ِ شةَ ر ِ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه ض َي اهللُ َع ْن َها ،قَالَ ْ ت :لَ ْم يَ ُك ِن النَّبِ ُّي َ عن عُبَ ْيد بْ ِن عُ َم ْي ٍر ،عن َعائ َ َ ِ وسلَّم َعلَى َشي ٍء ِمن الن ِ جر( .تحفة )1/11 - 27112 َّواف ِل أَ َش َّد م ْنهُ تَ َع ُ اهداً َعلَى َرْك َعتَ ِي الْ َف ْ ْ َ َ ََ َ 1169- Hz. Aişe radıyallahu anha: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem nafileler-
den hiçbir namaza sabah namazının iki rek’at sünnetine önem verdiği kadar önem vermezdi, demiştir.
اب َما يُ ْق َرأُ فِي َرْك َعتَ ِى الْ َف ْج ِر. - 13بَ ُ
()717
?28. Bab- Sabah Namazının İki Rek’at Sünnetinde Ne Kadar Okunacak
ِ ش ِام بْ ِن عُ ْرَوَة ،عن أَبِ ِيه، ف ،قَ َ كَ ،ع ْن ِه َ ال :أَ ْخبَ َرنَا َمالِ ٌ وس َ َ - 2211ح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّه بْ ُن يُ ُ ِ تَ :كا َن رس ُ ِ شةَ ر ِ ِ صلِّى بِاللَّْي ِل ض َي اهللُ َع ْن َها ،قَالَ ْ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم يُ َ ول اللَّه َ َُ عن َعائ َ َ ِ الص ْب ِح َرْك َعتَ ْي ِن َخ ِفي َفتَ ْي ِ ن( .أَط َْرافُهُ ،114 ،717 اء بِ ُّ ثَالَ َ ث َع ْش َرَة َرْك َعةً ،ثُ َّم يُ َ صلِّى إِ َذا َسم َع النِّ َد َ - 7121 ،2271 ،2211تحفة )21271
1170- Hz. Aişe radıyallahu anha şöyle demiştir: Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem geceleyin onüç rek’at namaz kılardı. Sonra sabah ezanını işitince hafîf iki rek’at sabah namazının sünnetini kılardı.
َ - 2212ح َّدثَنَا ُم َح َّم ُد بْ ُن بَ َّ الَ :ح َّدثَنَا ُم َح َّم ُد بْ ُن َج ْع َف ٍرَ ،ح َّدثَنَا ُش ْعبَةُ ،عن شا ٍر ،قَ َ ِِ شةَ ر ِ ِ تَ :كا َن النَّبِ ُّي ُم َح َّم ِد بْ ِن َع ْب ِد َّ ض َي اهللُ َع ْن َها ،قَالَ ْ الر ْح َم ِن ،عن َع َّمته َع ْم َرَة ،عن َعائ َ َ ِ سَ ،ح َّدثَنَا ُزَه ْي ٌرَ ،ح َّدثَنَا يَ ْحيَى ُ -ه َو ابْ ُن صلَّى اهللُ َعلَ ْيه َو َسلَّ َم( .ح) َو َح َّدثَنَا أ ْ َ َح َم ُد بْ ُن يُونُ َ س ِع ٍ شةَ ر ِ ِ تَ :كا َن يدَ -ع ْن ُم َح َّم ِد بْ ِن َع ْب ِد َّ ض َي اهللُ َع ْن َها ،قَالَ ْ َ الر ْح َم ِن ،عن َع ْم َرَةَ ،ع ْن َعائ َ َ ول: الص ْب ِحَ ،حتَّى إِنِّي ألَقُ ُ صالَ ِة ُّ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم يُ َخ ِّف ُ ف َّ الرْك َعتَ ْي ِن اللَّتَ ْي ِن قَ ْب َل َ النَّبِ ُّي َ 27
)21121 (تحفة
ِ !اب؟ ُ ََه ْل قَ َرأَ بِأ ُِّم الْكت
1171- Hz. Âişe radıyallahu anhâ anlatıyor: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem sabah namazının farzından önceki o iki rek’at sünneti o kadar hafif kılardı ki, ben (gönlümden): Acaba Allah Rasulü sallallahu aleyhi vesellem Fâtiha Sûresi’ni okudu mu? derdim.
اب التَّطَُّو ِع بَ ْع َد ال َْم ْكتُوبَِة ُ َ ب-11
29. Bab- Farz Namazdan Sonra Nafile Kılınması
ٍ ح َّدثَنَا يحيى بن س ِع:ال ، أَ ْخبَ َرنَا نَافِ ٌع:ال َ َ ق، عن عُبَ ْي ِد اللَّ ِه،يد َ ُ ْ َ ْ َ َ َ َ ق،س َّد ٌد َ َح َّدثَنَا ُم- 2211 ِ عن ابْ ِن عُمر ر صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َس ْج َدتَ ْي ِن قَ ْب َل َ َ ق،ض َي اهللُ َع ْن ُه َما ُ صلَّْي َ ت َم َع النَّبِ ِّي َ :ال َ ََ ِ َو َس ْج َدتَ ْي ِن بَ ْع َد ال َْمغْ ِر، َو َس ْج َدتَ ْي ِن بَ ْع َد الظُّ ْه ِر،الظُّ ْه ِر ،ش ِاء َ َو َس ْج َدتَ ْي ِن بَ ْع َد ال ِْع،ب ِ ِ ِ َ وسج َدتَ ي ِن ب ع َد الْجمع ِة؛ فَأ ََّما الْمغْ ِرب وال ِْع ِ ِّ ال ابن أَبِي وسى َُ ُ َْ ْ ْ َ َ َ عن ُم،الزنَاد َ ُ َ ُ ْ َ َ ق.شاءُ فَفي بَ ْيته ِ ٍ ِ ِ ِ ِ َ ب ع َد ال ِْع: عن نَافِ ٍع،َب ِن عُ ْقبة ِ ُ (أَط َْرافُه. عن نَاف ٍع،وب َْ ُ ُّ تَابَ َعهُ َكث ُير بْ ُن فَ ْرقَد َوأَي.شاء في أ َْهله َ ْ )1714 ،3171 ،3433 ،3274 تحفة- 2231 ،2277 ،111
1172- Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem ile birlikte ogle namazının farzından önce iki rekat, öğle namazının farzından sonra iki rekat, akşam namazının farzından sonra iki rekat, yatsı namazının farzından sonra iki rekat, Cuma namazının farzından sonra iki rekat kıldım. Akşam ve yatsı namazlarından sonraki nafile namazı evinde kılıyordu. Musa b. Ukbe’nin Nafi’den rivayetinde; “yatsıdan sonar ailesi içinde” ifadesi geçmektedir.
ِ ِ ِ َّ أ،ُصة صلِّي َس ْج َدتَ ْي ِن َ ُصلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َكا َن ي َ َن النَبِ َّي َ َو َح َّدثَ ْتني أُ ْختي َح ْف- 2211 صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ْ َ َوَكان،َخ ِفي َفتَ ْي ِن بَ ْع َد َما يَطْلُ ُع الْ َف ْج ُر َ ت َس َ اعةً الَ أَ ْد ُخ ُل َعلَى النَّبِ ِّي ِ ٍ ِ ِ ِّ ال ابن أَبِي ِ عن،َوسى بْ ِن عُ ْقبَة ُ ُّ تَابَ َعهُ َكث ُير بْ ُن فَ ْرقَد َوأَي.ف َيها َ عن ُم،الزنَاد ُ ْ َ َ َوق. عن نَاف ٍع،وب ِ َ ب ع َد ال ِْع:نَافِ ٍع ،3171 ،1714 ،3433 ،27312 تحفة- 2232 ،723 ُ (طََرفُه.َهلِ ِه ْ شاء فِي أ َْ )3274
1173- Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: Bana kızkardeşim Hafsa radıyallahu anhâ anlattı: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem ile birlikte fecrin doğmasından sonra iki hafi rekat nafile kılardı. Bu saat; Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’in yanına girmediğim bir saatti.
28
ع بَ ْع َد ال َْم ْكتُوبَِة ْ اب َم ْن لَ ْم يَتَطََّو ُ َ ب-11
30. Bab- Farz Namazdan Sonra Nafile Kılmayan Kimse
ت أَبَا َ َ ق، عن َع ْم ٍرو، َح َّدثَنَا ُس ْفيَا ُن:ال َ َ ق، َح َّدثَنَا َعلِ ُّي بْ ُن َع ْب ِد اللَّ ِه- 2214 ُ َس ِم ْع:ال ِ ِ ت مع رس ِ اس ر َّ صلَّى َ َ ق،ُض َي اهللُ َع ْنه َ َ ق،ًالش ْعثَ ِاء َجابِرا ُ َس ِم ْع:ال َ ول اللَّه َ :ال ُ َ َ َ ُ صلَّْي َ ٍ َّت ابْ َن َعب ِ َّ يا أَبا: قُلْت.ًاهلل علَي ِه وسلَّم ثَمانِياً ج ِميعاً وسبعاً ج ِميعا َّر الظُّ ْه َر َو َع َّج َل َ َ ُ َ َْ َ َ َ َ ََ َْ ُ َ أَظُنُّهُ أَخ،الش ْعثَاء - 7111 تحفة- 771 ،741 ُ (طََرفُه.ُ َوأَنَا أَظُنُّه:ال َ َ ق.ب َ َو َع َّج َل ال ِْع،ص َر ْ ال َْع َ َّر ال َْمغْ ِر َش َ اء َوأَخ )1/11
1174- Abdullah b. Abbas radıyallahu anhüma anlatıyor: Allah Rasûlü sallallahu aleyhi vesellem ile beraber sekiz rekati (öğle ile ikindiyi) birlikte ve yedi rekatı (akşam ile yatsıyı) birlikte kıldım. Amr diyor ki: Ben dedim ki:: Ey Ebu Şa’sâ!. Öyle zannediyorum ki öğle namazını ertelemiş ve ikindiyi vaktinde kılmıştır. Diğerinde ise akşamı erteleyip yatsıyı ilk vaktinde kılmıştır, diye zannediyorum.
ِ باب-12 الس َف ِر َّ ُّحى فِي َ ُ َ َ صالَة الض 31. Bab- Yolculukta Kuşluk Namazı
ْت َ َ ق، عن ُم َوِّر ٍق،َ عن تَ ْوبَة،َ َع ْن ُش ْعبَة، َح َّدثَنَا يَ ْحيَى:ال َ َ ق،س َّد ٌد ُ قُل:ال َ َح َّدثَنَا ُم- 2217 ِ فَأَبُو:ْت َ َ فَ عُ َم ُر؟ ق:ْت َ َُّحى؟ ق ُ قُل.َ ال:ال ُ قُل.َ ال:ال َ ُ أَت:ِالبْ ِن عُ َم َر َرض َي اهللُ َع ْن ُه َما َ صلِّي الض )1477 (تحفة.ُخالُه َ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم؟ ق َ َبَ ْك ٍر؟ ق َ ِ الَ إ:ال ُ قُل.َ ال:ال َ فَالنَّبِ ُّي:ْت
1175- Müerrık diyor ki: Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma’ya:
-Kuşluk Namazı kılıyor muusn? diye sordum. -Hayır, dedi. Ben: -Ya Ömer kılıyor mu? diye sordum. -Hayır, dedi. Bu defa: -Peki, Ebubekir kılıyor mu? diye sordum. -Hayır, dedi. Son defa: -Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem kılıyor muydu? diye sordum. -Zannetmiyorum, dedi.
الر ْح َم ِن بْ َن َ َ ق، َح َّدثَنَا َع ْم ُرو بْ ُن ُم َّرَة،ُ َح َّدثَنَا ُش ْعبَة، َح َّدثَنَا آدم- 2217 َّ ت َع ْب َد ُ َس ِم ْع:ال ِ ُّحى غَْي َر ُ يَ ُق،أَبِي لَْي لَى َ ُصلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم ي َ َح ٌد أَنَّهُ َرأَى النَبِ َّي َ صلِّى الض َ َما َح َّدثَنَا أ:ول َّ ِ َّ َ إِ َّن النَبِ َّي:ت َّ س َل ْ َ فَِإنَّ َها قَال،أ ُِّم َهانِ ٍئ َ َ فَا ْغت،َصلى اهللُ َعلَْيه َو َسل َم َد َخ َل بَ ْيتَ َها يَ ْوَم فَ ْت ِح َمكة 29
ُ(طََرفُه
ٍ ِ ُّ َصالَ ًة ق َّ ط أَ َخ .ود ُّ وع َو ُّ غَْي َر أَنَّهُ يُتِ ُّم،ف ِم ْن َها َ الس ُج َ الرُك َ فَ لَ ْم أ ََر،صلَّى ثَ َمان َي َرَك َعات َ َو )23111 تحفة- 4111 ،2211
1174- Abdurrahamn b. Ebî Leylâ anlatıyor: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’in kuşluk namazı kıldığını Ümmü Hani’den başkası bize anlatmadı. Ümmü Hani’ şöyle diyordu: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem Mekke’nin fethedildiği gün benim evime girdi, gusletti ve sekiz rekat namaz kıldı. O’nun o namaz kadar hafif bir namaz kılarken görmedim. Ancak rükû ve secdeleri tam yapıyordu.
ِ باب من لَم يص ِّل الضُّحى ورآهُ و-11 ًاسعا َ ُ ْ َْ ُ َ َ ََ َ
32. Bab- Kuşluk Namazı Kılmayan ve bunu caiz gören kimse
ِ شةَ ر ِ ٍ ْ َح َّدثَنَا ابْ ُن أَبِي ِذئ:ال ض َي َ َ ق، َح َّدثَنَا آدم- 1 ُّ عن،ب ِّ الزْه ِر َ َ عن َعائ،َ عن عُ ْرَوة،ي ِ ِ َ ت رس َوإِنِّى،ُّحى ْ َاهللُ َع ْن َها قَال َ ول اللَّه َ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َسبَّ َح ُس ْب َحةَ الض ُ َ ُ ْ َما َرأَي:ت )27712 تحفة- 2213 ُ(طََرفُه
.ُسبِّ ُح َها َ أل
1174- Hz. Âişe diyor ki: Allah Rasûlü sallallahu aleyhi vesellem’in kuşluk namazı kıldığını hiç görmedim. Ama ben ( O tavsiye ettiği için) kılıyorumm
ِ باب صالَ ِة الض- 11 .ض ِر َ ْح َ ُ َ َ ُّحى في ال َ ِ ِ .صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ َع ِن النَّبِ ِّي،قَالَهُ ع ْتبَا ُن بْ ُن َمالك )721(
26.Bab- Seferîlik Dışında Kuşluk Namazı Bunu Itban b. Malik radıyallahu anh Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’den nakletmiştir.
ِ ِ ِ ُه َو ابْ ُن- ي ُّ ْج َريْ ِر ُ اس ال ٌ َّ َح َّدثَنَا َعب،ُ أَ ْخبَ َرنَا ُش ْعبَة،يم َ َح َّدثَنَا ُم ْسل ُم بْ ُن إبْ َراه- 2213 ِ عن أَبِي ُهريْ رَة ر،ي صانِى َخلِيلِي َ َ ق،ُض َي اهللُ َع ْنه ِّ َّه ِد ْ َع ْن أَبِي عُثْ َما َن الن-فَ ُّرو َخ َ أ َْو:ال َ ََ ِ و، صوِم ثَالَثَِة أَيَّ ٍام ِمن ُك ِّل َش ْه ٍر:وت ٍ َونَ ْوٍم َعلَى،ُّحى َ َ َ صالَة الض ْ ْ َ َ الَ أ ََدعُ ُه َّن َحتَّى أ َُم،بِثَالَث )21723 تحفة- 2132 ُ (طََرفُه.ِوتْ ٍر 1178- Ebu Hureyre radıyallahu anh şöyle demiştir: Bana çok sevgili dostum üç şeyi tavsiye etti. Ölünceye kadar bunları terk etmeyeceğim: Her ay üç gün oruç tutulması, Kuşluk Namazı ve vitir kılıp uyumak
ِ ِ ِ َ عن أَن،ُ أَ ْخبَ َرنَا ُش ْعبَة،ْج ْع ِد س َ َ ق،ين ُ َس ِم ْع:ال َ َح َّدثَنَا َعل ُّي بْ ُن ال- 2211 َ س بْ ِن سي ِر َ َت أَن 30
ِ ِ ٍِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َ َ ق:ال َ َ ق،ي َّ صا ِر َ َوَكا َن- صا ِر َ للنَّبِ ِّي-ًض ْخما َ ْال َر ُج ٌل م َن األَن َ ْبْ َن َمالك اْألَن ِ ِ إِنِّي الَ أ:وسلَّم فَ َد َعاهُ إِلَى،ًصلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم طَ َعاما َّ يع َ الصالَ َة َم َع ْ َ صنَ َع للنَّبِ ِّي َ َك؟ ف ُ َستَط َ ََ ٍ ِِ ٍ ال فُالَ ُن بن فُالَ ِن ب ِن جار ِ َ ضح لَهُ طَر ود َ َ َوق.صلَّى َعلَْي ِه َرْك َعتَ ْي ِن َ َف َحصي ٍر بِ َماء ف َُ ْ َ َ َ َون،بَ ْيته ُْ َ ِ ِ ٍ َألَن َ ُّحى؟ فَ َق ُ َما َرأَيْ تُه:ال َ ُصلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم ي َ أَ َكا َن النَّبِ ُّي:ُس َرض َي اهللُ َع ْنه َ صلِّى الض )1/14 - 114 تحفة- 7131 ،711 ُ (طََرفُه.ك الْيَ ْوِم َ ِصلَّى غَْي َر ذَل َ 1179- Enes b. Malik radıyallahu anh anlatıyor: Ensardan –iri yapılı- bir kimse Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’e: -Ben seninle birlikte namaz kılamıyorum, dedi. Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem için yemek hazırladı ve O’nu evine davet etti. Bir hasırı su ile ıslattı ve üzerinde iki rekat namaz kıldı. Carud’un torunu Enes’e dedi ki: - Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem kuşluk namazı kılıyor muydu? diye sordu. Enes: -Bugünden başka bir gün O’nun kuşluk namazı kıldığını görmedim, dedi.
الرْك َعتَ ْي ِن قَ ْب َل الظُّ ْه ِر َّ اب ُ َ ب-14
34.Bab- Öğle Namazının Farzından Önce İki Rekat Kılınması
ٍ ٍ َح َّدثَنَا ُسلَْي َما ُن بْ ُن َح ْر- 2231 ، عن نَافِ ٍع،وب َ َ ق،ب ُ َح َّدثَنَا َح َّم:ال َ ُّ عن أَي،اد بْ ُن َزيْد ِ َ َ ق،ضي اهلل َع ْن هما ٍ ْت ِمن النَّبِ ِّي صلَّى اهلل َعلَْي ِه وسلَّم َع ْشر رَكع ِ :ات ََ َ َ ََ َ ُ َ ُ ُ َ عن ابْ ِن عُ َم َر َر َ ُ َحفظ:ال ِ َورْك َعتَ ْي ِن بَ ْع َد ال َْمغْ ِر، َورْك َعتَ ْي ِن بَ ْع َد َها،رْك َعتَ ْي ِن قَ ْبل الظُّ ْه ِر ش ِاء َ َوَرْك َعتَ ْي ِن بَ ْع َد ال ِْع،ب فِي بَ ْيتِ ِه َ َ َ َ ِِ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه ُّ صالَ ِة ْ َالص ْب ِح؛ َوَكان َ ت َس َ اعةً الَ يُ ْد َخ ُل َعلَى النَّبِ ِّي َ َوَرْك َعتَ ْي ِن قَ ْب َل،في بَ ْيته ِ ) 1714 تحفة- 2211 ،2277 ،111 ُ (أَط َْرافُه.يها َ َو َسلَّ َم ف 1180- Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: Ben Peygamberimiz sallallahu
aleyhi vesellem’den on rekat (ravatib sünnet) ezberledim: İki rekat öğle namazının farzından önce, iki rekat öğle namazının farzından sonra, iki rekat akşam namazının farzından sonra, iki rekat yatsı namazının farzından sonra evinde, iki rekat sabah namazının farzından once. Bu saat Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’in yanına girilmeyen saatti.
ُ(طََرفُه
ِ .صلَّى َرْك َعتَ ْي ِن َ أَنَّهُ َكا َن إِذَا أَذَّ َن ال ُْم َؤذِّ ُن َوطَلَ َع الْ َف ْج ُر،ُصة َ َح َّدثَ ْتنى َح ْف- 2232 )27312 تحفة- 2211 ،723
1181- Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma anlatıyor: Bana ablam Hafsa radıyallahu anhaMüezzin ezan okuduğu ve fecr vakti doğduğu zaman iki rekat namaz kılardı.
31
ِ ِ يم بْ ِن ُم َح َّم ِد بْ ِن َ َ ق،س َّد ٌد َ عن إبْ َراه،َ عن ُش ْعبَة، َح َّدثَنَا يَ ْحيَى:ال َ َح َّدثَنَا ُم- 2231 ِ َ ِ عن َعائ، عن أَبِ ِيه،الْم ْنتَ ِش ِر َّ أ،ضي اهللُ َع ْن َها ُصلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َكا َن الَ يَ َدع َ َن النَبِ َّي ُ َ شةَ َر (تحفة.َش ْعبَة ٍّ تَابَ َعهُ ابْ ُن أَبِي َع ِد.أ َْربَعاً قَ ْب َل الظُّ ْه ِر َوَرْك َعتَ ْي ِن قَ ْب َل الْغَ َد ِاة ُ عن،ي َو َع ْم ٌرو )21711
1182- Hz. Âişe radıyallahu anhâ’dan nakledidiğine göre; Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem ogle namazının farzından önceki dört rekat ile sabah namazının farzından önceki iki rakatı hiç terketmezdi. Bu hadisi İbn Ebî Adiy ve Amr Şube’den naklederek yahya’yı desteklediler.
ِ الصالَ ِة قَ ْبل ال َْمغْ ِر ب َّ اب ُ َ ب-17 َ
35.Bab- Akşam Namazının Farzından Önce Nafile Namaz Kılınması
ِ :ال َ َ ق،َ عن ابْ ِن بُ َريْ َدة،س ْي ِن ُ عن ال، َح َّدثَنَا َع ْب ُد ال َْوا ِرث، َح َّدثَنَا أَبُو َم ْع َم ٍر- 2231 َ ْح ِ ِ ِ صالَ ِة َ ،صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ عن النَّبِ ِّي،َح َّدثَني َع ْب ُد اللَّه ال ُْم َزن ُّي َ صلُّوا قَ ْب َل َ « :قال ِ ِ ِ ِ َ َ» ق.ب ِ ِ ِ ال َْمغْ ِر - 1173 ُ (طََرفُه.ًسنَّة ُ َّاس ُ َك َراهيَةَ أَ ْن يَتَّخ َذ َها الن،»اء َ «ل َم ْن َش:ال في الثَّالثَة
)1771 تحفة
1183- Abdullah el-Müzenî radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre; Peygamberimiz sallalllahu aleyhi vesellem iki defa; “Akşam namazından önce namaz kılın,” buyurdu. Üçüncü defasında insanların bunu sünnete edinmelerinden çekinerek; “Dileyen kimse kılsın,” buyurdu.
ِ َح َّدثَنِي يَ ِزي ُد:ال َ َ ق،وب َ َ ق، َح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّ ِه بْ ُن يَ ِزي َد- 2234 َ ُّ َح َّدثَنَا َسعي ُد بْ ُن أَبِي أَي:ال ٍ ِبْ ُن أَبِي َحب ت عُ ْقبَةَ بْ َن َع ِام ٍر َ َ ق،ت َم ْرثَ َد بْ َن َع ْب ِد اللَّ ِه الْيَ َزنِ َي َ َ ق،يب ُ أَتَ ْي:ال ُ َس ِم ْع:ال ِ َ أَالَ أُ ْع ِجب:ت ِ صالَ ِة ال َْمغْ ِر :ُال عُ ْقبَة َ فَ َق.ب ُ فَ ُق ْل،ْج َهنِ َّي َ ك م ْن أَبِي تَ ِم ٍيم يَ ْرَك ُع َرْك َعتَ ْي ِن قَ ْب َل ُ ُ ال ِ ِ إِنَّا ُكنَّا نَ ْفعلُهُ َعلَى َع ْه ِد رس :ال َ َك اآل َن؟ ق َ ُْت فَ َما يَ ْمنَ ع ُ قُل.صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ ول اللَّه َ َُ ُّ )1172 (تحفة.ل ُ ْالشغ
1184- Mersed b. Abdillah el-Yezenî anlatıyor: Ukbe b. Âmir el-Cühenî radıyallahu
anh’ın yanına gittim. Ona: -Ebu Temim’in akşam namazının farzından önce iki rekat kılması hoşuma gidiyor. dedim. Ukbe: -Biz Rasulullah sallallahu aleyhi vesellem zamanında akşam namazından önce
32
nafile kılyorduk, dedi. Mersed: -Şu anda size mani olan nedir? deyince; Ukbe: -Meşguliyet, diye cevap verdi.
- 17باب ِ اعةً. َّوافِ ِل َج َم َ َ ُ َ صالَة الن َ
()721
ذَ َكرهُ أَنَس و َعائِ َ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم. شةُ َرض َي اهللُ َع ْن ُه َماَ ،ع ِن النَّبِ ِّي َ َ ٌ َ 36.Bab- Nafilelerin Cemaatle Kılınması Bunu Enes b. Malik ve Hz. Âişe radıyallahu anhüma Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’den nakletmiştir.
ِ ِ ِ ال: يمَ ،ح َّدثَنَا أَبِي ،عن ابْ ِن ِش َهاب ،قَ َ َ - 2237ح َّدثَني إِ ْس َحا ُقَ ،ح َّدثَنَا يَ ْع ُق ُ وب بْ ُن إبْ َراه َ ي ،أَنَّهُ َع َقل رس َ ِ صلَّى اهللُ َعلَ ْي ِه َو َسلَّ َمَ ،و َع َق َل صا ِر ُّ ود بْ ُن َّ أَ ْخبَ َرنِي َم ْح ُم ُ ول اللَّه َ الربِي ِع األَنْ َ َ َُ ت فِي َدا ِرِه ْم( .أَط َْرافُهُ - 7411 ،7174 ،311 ،231 ،11 َم َّجةً َم َّج َها فِي َو ْج ِه ِه ِم ْن بِْئ ٍر َكانَ ْ
تحفة )22117
1185- Mahmud b. Rabi’ el-Ensarî radıyallahu anh (üç-dört yaşlarında iken) Allah Rasûlü sallallahu aleyhi vesellemi hatırladığını; O’nun evlerinde bulunan bir kuyudan su alıp yüzüne serptiğini hatırladığını ifade etti.
ِ يرِ ٍِ ض َي اهللُ َع ْنهَُ ،وَكا َن ِم َّم ْن - 2237فَ َز َع َم َم ْح ُمو ٌد ،أَنَّهُ َس ِم َع ع ْتبَا َن بْ َن َمالك األَنْ َ صا ِر َّ َ َش ِه َد ب ْدراً مع رس ِ ِ ُصلِّي لَِق ْوِمي بِبَنِي َسالِ ٍم، صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ،ي ُق ُ ولُ :ك ْن ُ تأَ ول اللَّه َ َ ََ َُ ول ب ْينِي وب ْي نَ ُهم و ٍاد ،إِ َذا ج ِ ازهُ قِبَ َل َم ْس ِج ِد ِه ْم، ار فِي ُ اجتِيَ ُ ش ُّق َعلَ َّي ْ اءت األ َْمطَ ُ َوَكا َن يَ ُح ُ َ َ َ ْ َ ََ ت رس َ ِ ِ ِ ي الَّ ِذي ْت لَهُ :إِنِّي أَنْ َك ْر ُ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم فَ ُقل ُ ت بَ َ ول اللَّه َ فَج ْئ ُ َ ُ ص ِرىَ ،وإِ َّن ال َْواد َ ب ْينِي وب ْين قَ وِمي ي ِسيل إِذَا ج ِ ت أَنَّ َ ِ صلِّى ار فِي ُ ازهُ ،فَ َوِد ْد ُ اجتِيَ ُ ش ُّق َعلَ َّي ْ ك تَأْتى فَ تُ َ اءت األ َْمطَ ُ َ ََ َ ْ َ ُ َ َ ال رس ُ ِ ِ ِ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َمَ « :سأَفْ َع ُل ».فَ غَ َدا ول اللَّه َ م ْن بَ ْيتى َم َكاناً أَتَّخ ُذهُ ُم َ صلًّى .فَ َق َ َ ُ ول اللَّ ِه صلَّى اهلل َعلَْي ِه وسلَّم وأَبو ب ْك ٍر ر ِ ار، َعلَ َّي َر ُس ُ ض َي اهللُ َع ْنهُ بَ ْع َد َما ا ْشتَ َّد الن َ َ ُ َّه ُ ََ َ َُ َ َ ِ فَاستَأْذَ َن رس ُ ِ ب س َحتَّى قَ َ ال« :أَيْ َن تُ ِح ُّ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ،فَأ َِذنْ ُ ْ ول اللَّه َ َُ ت لَهُ فَ لَ ْم يَ ْجل ْ ِِ ت لَهُ إِلَى الْم َك ِ ول اللَّ ِه ام َر ُس ُ ان الَّ ِذي أ ُِح ُّ ك؟» فَأَ َش ْر ُ ُصلِّ َي ِم ْن بَ ْيتِ َ ُصلِّ َي فيه ،فَ َق َ ب أَ ْن أ َ أَ ْن أ َ َ ِ ِ ين َسلَّ َم، اءهُ ،فَ َ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم فَ َكبَّ َر َو َ َ صلَّى َرْك َعتَ ْي ِن ،ثُ َّم َسلَّ َم َو َسلَّ َمنَا ح َ ص َف ْفنَا َوَر َ الدا ِر رس َ ِ صنَع لَهُ ،فَ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم فَى بَ ْيتِى ول اللَّه َ سم َع أ َْه ُل َّ َ ُ فَ َحبَ ْستُهُ َعلَى َخ ِزي ٍر يُ ْ ُ َ 33
ِ ال فِي الْب ْي ٌ اب ِر َج َ فَ َق.ت ُ الر َج َك؟ ال ِّ َحتَّى َكثُ َر،ال ِم ْن ُه ْم ٌ ِ َما فَ َع َل َمال:ال َر ُج ٌل ِم ْن ُه ْم َ َفَ ث َ ِ ُ ال رس صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َ فَ َق.ُأ ََراه َ َذ:ال َر ُج ٌل ِم ْن ُه ْم ُّ الَ يُ ِح،اك ُمنَافِ ٌق َ ول اللَّه ُ َ َ فَ َق.ُب اللَّهَ َوَر ُسولَه َ » فَ َق.ك َو ْجهَ اللَّ ِه َ َ أَالَ تَ َراهُ ق،اك َ «الَ تَ ُق ْل َذ:َو َسلَّ َم َ ِ يَ ْبتَ ِغىي بِ َذل،ُال الَ إِلَهَ إِالَّ اللَّه ُ اللَّه:ال ِِ ِ ِ ول اللَّ ِه ُ ال َر ُس َ َ ق.ين َ أ ََّما نَ ْح ُن فَ َواللَّه الَ نَ َرى ُودَّهُ َوالَ َحديثَهُ إِالَّ إِلَى ال ُْمنَافق.َوَر ُسولُهُ أَ ْعلَ ُم ك َ َ «فَِإ َّن اللَّهَ قَ ْد َح َّرَم َعلَى النَّا ِر َم ْن ق:صلَّى اهللُ َعلَ ْي ِه َو َسلَّ َم َ ِ يَ ْبتَ ِغي بِ َذل،ُ الَ إِلَهَ إِالَّ اللَّه:ال َ ِ فَح َّدثْ ت ها قَ وماً فِي ِهم أَبو أَيُّوب:ال محمو ٌد ِ ِ احب رس ِ َ ول اللَّه َ َ ُصلَّى اهلل ُ ْ َُ ُ ص ْ َُ َ ُ ْ َ َ َ» ق.َو ْجهَ اللَّه ِ َويَ ِزي ُد بْ ُن ُم َعا ِويَةَ َعلَْي ِه ْم بِأ َْر،َعلَْي ِه َو َسلَّ َم فَى غَ ْزَوتِِه الَّتِى تُ ُوفِي فِ َيها فَأَنْ َك َرَها َعلَ َّي،الروِم ُّ ض ِ َ واللَّ ِه ما أَظُ ُّن رس:ال ُّ َْت ق فَ َكبُ َر.ط َ َصلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ق َ ال َما قُل َ ول اللَّه َ ُّأَبُو أَي َ َ َ َ ق،وب َُ ِ ِ ِ ُ ك َعلَ َّي فَجعل َسأ ََل َع ْن َها ِع ْتبَا َن بْ َن َ ِذَل ْ ْت للَّه َعلَ َّي إِ ْن َسلَّ َمنِي َحتَّى أَقْ ُف َل م ْن غَ ْزَوتِي أَ ْن أ ََ ِكر ٍِ ثُ َّم،ْت بِ َح َّج ٍة أ َْو بِعُ ْم َرٍة ُ ْت فَأ َْهلَل ُ فَ َق َفل،ض َي اهللُ َع ْنهُ إِ ْن َو َج ْدتُهُ َحيًّا ِفي َم ْس ِج ِد قَ ْوِم ِه َ َمال ِ ِ ِ ُ فَأَتَ ي،َت الْم ِدينَة ِ فَ لَ َّما،صلِّى لَِق ْوِم ِه ُ ِس ْر ْ َ ُ فَِإ َذا ع ْتبَا ُن َش ْي ٌخ أَ ْع َمى ي،ت بَني َسال ٍم َ ُ ت َحتَّى قَد ْم ِ ِ ِ ُ الصالَ ِة سلَّم ِ ك الْح ِد فَ َح َّدثَنِ ِيه َك َما،يث َ َ ثُ َّم َسأَلْتُهُ َع ْن َذل،ت َعلَْيه َوأَ ْخبَ ْرتُهُ َم ْن أَنَا ْ َ َّ َسلَّ َم م َن ،7411 ،7412 ،4121 ،4111 ،341 ،313 ،737 ،771 ،417 ،414 ُ (أَط َْرافُه.َو َل َم َّرٍة َّ َح َّدثَنِ ِيه أ )1/17 - 1/17 - 1171 تحفة- 7113
1186- Mahmud b. Rabi’ anlatıyor: Bedir mücahitlerinden Itban b. Malik radıyallahu anh şöyle demiştir: Kabilem Salim Oğullarına namaz kıldırıyordum. Benimle onlara arasında bir vadi vardı. Yağmur yağdığı zaman onların mescidine geçmek bana zor geliyordu. Allah Rasûlü sallallahu aleyhi vesellem’e gittim. Ona: -Ya Rasûlallah Gözlerimi kaybettim. Yağmur yağdığı zaman benimle kabilem arasındaki vadiden geçmek bana zor geliyor. Bize gelseniz benim evimde bir yerde namaz kılsanız da ben orasını mescid edinsem diye arzu ediyorum, dedim. Allah Rasûlü sallalllahu aleyhi vesellem: -Peki, gelirim, dedi. Gündüz sıcak şiddetlendikten sonar Ebubekir radıyallahu anh ile birlikte bana geldiler. Allah Rasûlü sallallahu aleyhi vesellem içeri girmek için izin istedi. Ona izin verdim. Oturmadan bana: -“Evinde nerede namaz kılmamı istersin?” diye sordu. Namaz kılmak istediğim yeri işaret ettim. Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem kalkıp tekbir getirdi. Bizde arkasında saf tuttuk. İki rekat namaz kıldırdı. Sonra selâm verdi. O selâm verince biz de selâm verdik. O’nun için yapılan bir yemek sebebiyle O’nu biraz beklettim. O civarda bulunanlar Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem’in benim evimde olduğunu duydular. Onlardan bir kısmı hemen geldiler. Evde birkaç kişi oldular. Gelenlerden biri: -Malik ne yaptı? Onu göremiyorum, dedi. Bir başkası: -O münafıktır. Allah ve Rasûlünü sevmez, dedi. Allah Rasûlü sallallahu aleyhi vesellem:
34
-Böyle deme. Görmüyor musun, o Allah rızasını arzu ederek lâilâahe illallah diyor, dedi. Adam: -Allah ve Rasûlü daha iyi bilir. Amma biz vallahi onun münafıkları sevdiğini ve sadece onlarala görüştüğünü biliyoruz, dedi. Allah Rasûlü buyurdu ki: -Allah, Allah rızasını arzu ederek lâilâahe illallah diyen kimseye cehennemi haram kılmıştır, buyurdu. Mahmud b. Rabi’ diyor ki: aralarında sahabî Ebû Eyyub’un da bulunduğu bir cemaat arasında, Ebu Eyyub’un vefat ettiği gazâda bunu anlattım. O sırada Yezid b. Muaviye Rum diyarında İslam ordusunun başında komutandı. Ebu Eyyub bunu Kabul etmedi ve şöyle dedi: -Ben, Allah Rasûlünün senin söylediğin şeyi söylediğini zannetmiyorum, dedi. Bu söz bana ağır geldi. Allah için bana bi vazife olsun bu gazadan salimen dönersem Itban b. Malik kabilesinin mescidinde sağ ise ona soracağım diye ahdettim. O gazadan döndüm. Hac veya umre yaptıktan sonar Medine’ye gittim. Salim oğulları kabilesine giyttim. Baktım ki, Itban b. Malik yaşlı âma bir zat.. kabilesine namaz kıldırıyor. Namzada selâm verince ben de ona selâm verdim. Kim olduğumu bildirdim. Sonra bu hadsi sordum. Bana bu hadisi aynen ilk defa naklettiği gibi nakletti.
ِ باب التَّطَُّو ِع فِي الْب ْي-11 ت ُ َ َ
37.Bab- Evde Nafile Kılınması
ٍ ، عن نَافِ ٍع،وب َوعُبَ ْي ِد اللَّ ِه َ ُّ عن أَي،ب ٌ َح َّدثَنَا ُو َه ْي، َح َّدثَنَا َع ْب ُد األَ ْعلَى بْ ُن َح َّماد- 2231 ِ ِ ُ ال رس ِ َع ِن ابْ ِن عُمر ر اج َعلُوا فى َ َ ق،ض َي اهللُ َع ْن ُه َما ْ « :صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم َ ول اللَّه ُ َ َ َ ق:ال َ ََ ِ ِ ِ ِ » تَابَ َعهُ َع ْب ُد ال َْوه.ًوها قُبُورا -411 ُ(طََرفُه.وب َ َوالَ تَ تَّخ ُذ،صالَتِ ُك ْم َ ُّ عن أَي،َّاب َ بُيُوت ُك ْم م ْن
(8130 ،1711 تحفة
1185- Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma’dan rivayet edildiğine göre; Allah Rasûlü sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: “Namazlarınızdan bir kısmını evlerinizde kılın. Evlerinizi kabir edinmeyin.”
35
بسم اهلل الرحمن الرحيم
ِ الصالَ ِة فِي َم ْس ِج ِد َم َّكةَ َوال َْم ِدينَ ِة َّ ض ِل ْ َاب ف ُ َ كت- 11
MEKKE VE MEDİNE MESCİDİ’NDE NAMAZ KILMANIN FAZİLETİ
الصالَ ِة فِي َم ْس ِج ِد َم َّكةَ َوال َْم ِدينَ ِة َّ ض ِل ْ َاب ف ُ َ ب-2
1.Bab: Mekke ve Medine Mescidi’nde Namaz Kılmanın Fazileti
ِ ِ أَ ْخب رنِي َع ْب ُد الْمل:ال عن،ك بْ ُن عُ َم ْي ٍر ُ َح َّدثَنَا َح ْف- 2233 َ َ َ َ َ ق،ُ َح َّدثَنَا ُش ْعبَة،ص بْ ُن عُ َم َر ِ ُ س ِمع:ال ٍِ ِ يد ر صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َ َ ق،َقَ َز َعة ُ ال َس ِم ْع ْ َ َ َض َي اهللُ َع ْنهُ أ َْربَعاً ق َ ت م َن النَّبِ ِّي َ ت أَبَا َسع ،2211 ،737 ُ (أَط َْرافُه.ش َرةَ غَ ْزَو ًة ْ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ثِْنتَ ْي َع َ وَكا َن غَ َزا َم َع النَّبِ ِّي،َو َسلَّ َم )4111 تحفة- 2117 ،2111 ،2374
1188- Ziyad’ın azadlı kölesi Tabiîn alimlerinden Kazea anlatıyor: Ebu Said el-Hudrî radıyallahu anh’den dört şey işittim. Ebu Said el-Hudrî, Bunları Hz. Peygamber sallallahu aleyhi vesellem’den işittim, demişti. Ebu Said el-Hudrî, Hz. Peygamber sallallahu aleyhi vesellem'le birlikte oniki gazvede bulunmuştu. (Bu dört husus 1197 no.lu hadiste şöyle açıklanacaktır: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur: “Eşi veya mahremi kendisiyle beraber bulunmayan kadın, iki günlük mesafeye yalnız yolculuk yapmamalıdır. Ramazân bayramının ilk günü ile Kurban bayramının dört gününde oruç tutulmamalıdır. Sabah namazından sonra güneş doğup yükselinceye kadar, ikindi namazından sonra güneş batıncaya kadar namaz kılınmamalıdır. (Özel olarak namaz kılmak için) Şu üç mescidden başka hiçbir mescide yolculuk yapılmamalıdır: Mescid-i Haram, Rasûlullah’ın Mescidi, Mescid-i Aksa.”)
ٍِ ِ ُّ عن، َح َّدثَنَا ُس ْفيَا ُن، َح َّدثَنَا َعلِ ٌّي- 2231 ِّ الزْه ِر ُ عن أَبِي ُه َريْ َرَة َرض َي اهلل، عن َسعيد،ي ِ ال إِالَّ إِلَى ثَالَثَِة مس :اج َد ُ الر َح َ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ِّ ش ُّد َ ُ «الَ ت:قال َ عن النَّبِ ِّي،َُع ْنه ََ ِِ ِ ِِ ِ الر ُس » (تحفة.ْصى َّ َوَم ْس ِج ِد،ْح َر ِام َ وم ْسجد األَق َ ول َ ال َْم ْسجد ال َ ،صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم )21211
1189- Ebû Hureyre radıyallahu anh 'den rivayet edildiğine gore; Peygamberimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: "(Özel olarak namaz kılmak amacıyla) Şu üç mescidden başkasına yolculuk yapılmaz: Mescid-i Haram, Allah Rasûlü sallallahu aleyhi vesellem’nün Mescidi ve Mescid-i Aksâ."
36
ِ اح َوعُبَ ْي ِد اللَّ ِه بْ ِن َ َ ق،ف ٍ َ َع ْن َزيْ ِد بْ ِن َرب،ك ٌ ِ أَ ْخبَ َرنَا َمال:ال َ وس ُ ُ َح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّه بْ ُن ي- 2211 ِ َّ ِ ِ ِ َّ ِ ِ ِ ِ َّ أ،ُضي اهللُ َع ْنه صلَّى َ َن النَبِ َّي َ عن أَبي ُه َريْ َرَة َر، عن أَبي َع ْبد الله اْألَغَ ِّر،أَبي َع ْبد الله اْألَغَ ِّر ِ ٍ ِ صالَةٌ فِي مس ِج ِدي َه َذا َخ ْي ر ِمن أَل َّيما ِس َواهُ إِال َ اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ ْف َ « :قال ْ ٌ َ صالَة ف َْ ِ )21474 » (تحفة.ام َ ْح َر َ ال َْم ْسج َد ال 1190- Ebû Hureyre radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre; Peygamberimiz
(sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Bu mescidimde (Mescid-i Nebevî’de) kılınan bir namaz, Mescid-i Haram müstesna, bir başka mescidde kılınan bin namazdan daha hayırlıdır.”
اب َم ْس ِج ِد قُبَ ٍاء ُ َ ب-1 2.Bab: Kuba Mescidi
ِ َّ هو- ح َّدثَنَا ي ع ُقوب بن إِب ر ِاهيم- 2212 عن،وب ُ ُّ أَ ْخبَ َرنَا أَي،َ َح َّدثَنَا ابْ ُن عُلَيَّة-الد ْوَرق ُّي َُ َ َْ ُ ْ ُ ْ َ َ ِ ِ َّ أ،نَافِ ٍع ُّحى إِالَّ فِي يَ ْوَم ْي ِن يَ ْوَم يَ ْق َد ُم َ َُن ابْ َن عُ َم َر َرض َي اهللُ َع ْن ُه َما َكا َن الَ ي َ صلِّى م َن الض ِ َويَ ْوَم،ْف ال َْم َق ِام ُ ُ فَ يَط،ض ًحى َ صلِّى َرْك َعتَ ْي ِن َخل ُ فَِإنَّهُ َكا َن يَ ْق َد ُم َها،ََم َّكة َ ُ ثُ َّم ي،وف بِالْبَ ْيت ٍ فَِإنَّهُ َكا َن يأْتِ ِيه ُك َّل س ْب،يأْتِي مس ِج َد قُب ٍاء فَِإ َذا َد َخ َل ال َْم ْس ِج َد َك ِرَه أَ ْن يَ ْخ ُر َج ِم ْنهُ َحتَّى،ت َ َ َ َْ َ ِ ِ َ َن رس َ َ ق.صلِّ َي فِ ِيه ُ َوَكا َن يُ َحد:ال ًورهُ َراكِبا َ ول اللَّه َ ُي ُ َ َّ ِّث أ ُ صلَّى اهللُ َعلَْيه َو َسلَّ َم كا َن يَ ُز ِ وم )1711 تحفة- 1117 ،2214 ،2211 ُ (أَط َْرافُه.ًاشيا ََ 1191- İmam Nafi’ anlatıyor: Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma , kuşluk namazını sadece iki gün kılardı: Biri Mekke’ye gittiği gün kılardı. Kuşluk vaktinde Mescid-i Harama gelir, Beytullah’ı tavaf eder, sonra Makam-ı İbrahim’de iki rekat namaz kılardı. Diğeri Kuba Mescidi’ne gittiğinde kuşluk namazı kılardı. Abdullah b. Ömer, Kuba’ya her cumartesi gider, mescide girdiğinde namaz kılmadan çıkmayı hoş karşılamazdı. Nafi’ şöyle devam etti: Abdullah b. Ömer, Allah Rasûlü sallallahu aleyhi vesellem’nün Kuba’yı hem binekli hem de yaya olarak ziyaret ettiğini anlatırdı.
َحداً أَ ْن ُ َوَكا َن يَ ُق:ال َ َ ق- 2211 ُ َْصنَ ُع َك َما َرأَي ْ ََص َحابِي ي ْ تأ ْ إِنَّ َما أ:ول َ َوالَ أ َْمنَ ُع أ،صنَ عُو َن ِ َي ساع ٍة َش ِ ِ الش ْم َّ وع .س َوالَ غُ ُروبَ َها َ ُ غَْي َر أَ ْن الَ تَ تَ َح َّرْوا طُل،اء م ْن لَْي ٍل أ َْو نَ َها ٍر َ ُي َ َ َ ِّ صلِّ َي في أ
)1/11 - 1711 تحفة- 1111 ،2711 ،731 ،737 ،731 ُ(أَط َْرافُه
1191- İmam Nafi’ devamla şöyle diyor: Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma şöyle
diyordu: Sahabî arkadaşlarımın nasıl davrandıklarını görmüşsem, ben de o şekilde davranırım. Gece veya gündüz herhangi bir saatte namaz kılan bir kimsenin namaz
37
kılmasına engel olmam. Ancak güneşin doğuş ve batış vakitlerinde namaz kılmayı özellikle tercih etmemeliler.
ٍ باب من أَتَى مس ِج َد قُب ٍاء ُك َّل س ْب-1 ت َ َ ْ َ َْ ُ َ
3.Bab: Her Cumartesi Günü Kuba Mescidi'ne Gide Kimse
ِ ِ عن َع ْب ِد اللَّ ِه بْ ِن، َح َّدثَنَا َع ْب ُد ال َْع ِزي ِز بْ ُن ُم ْسلِ ٍم،يل َ َح َّدثَنَا ُم- 2211 َ وسى بْ ُن إ ْس َماع ِ عن ابْ ِن عُمر ر،ِدينَا ٍر صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم يَأْتِي َم ْس ِج َد َ َ ق،ض َي اهللُ َع ْن ُه َما َ َكا َن النَّبِ ُّي:ال َ ََ ِتم ِ وَكا َن َع ْب ُد اللَّ ِه ر.ًاشياً وراكِبا ٍ قُب ٍاء ُك َّل س ْب ،2214 ،2212 ُ (أَط َْرافُه.ُضي اهللُ َع ْن ُه َما يَ ْف َعلُه َ َ َ َ َ َ َ َ )1111 تحفة- 1117
1193- Abdullah b. Dinar anlatıyor: Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma : Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem her cumartesi günü yaya ya da binekli olarak Kubâ Mescidi'ne gelirdi, demiştir. Abdullah ibn Ömer radıyallahu anh de Kuba’yı aynı şekilde ziyaret ederdi.
ِ ان مس ِج َد قُب ٍاء م ِ ًاشيًا َوَراكِبا ُ َ ب-4 َ َ ْ َ َاب إِتْ ي
4.Bab: Kuba Mescidi'ne Yaya ya da Binekli Olarak Gitmek
عن ابْ ِن عُ َم َر، َح َّدثَنِي نَافِ ٌع:ال َ َ ق، عن عُبَ ْي ِد اللَّ ِه،ح َّدثَنَا يَ ْحيَى،، َ س َّد ٌد َ َح َّدثَنَا ُم- 2214 ِ َكا َن النَّبِ ُّي صلَّى اهلل َعلَي ِه وسلَّم يأْتِى قُباء راكِباً وم:ال ِر اد ابْ ُن َ َض َي اهللُ َع ْن ُه َما ق َ َز.ًاشيا َ ََ َ ً َ َ َ ََ ْ ُ ِ ِ ِ صلِّي فِ ِيه َرْك َعتَ ْي تحفة- 1117 ،2211 ،2212 ُ (أَط َْرافُه.ن َ ُ فَ ي: َع ْن نَاف ٍع، َح َّدثَنَا عُبَ ْي ُد اللَّه:نُ َم ْي ٍر )3243 ،1142
1194- İmam Nafi’ analtıyor: Abdullah b. Ömer radıyallahu anhüma : Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem Küba’ya bazan binekli, bazan da yaya giderdi, demiştir. İbn Nümeyr rivayetinde bize Ubeydullah kanalıyla Nafi’de şu ifadeyi nakletti: Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem Kuba Mescidi’nde iki rekat namaz kılardı.
)721(
.ض ِل َما بَ ْي َن الْ َق ْب ِر َوال ِْم ْنبَ ِر ْ َاب ف ُ َ ب- 7
5.Bab: Peygamberimiz’in Kabri İle Minberi Arasındaki Yerin Fazileti
ِ ِ ِ َّ َعن َعب، َعن َعب ِد اللَّ ِه ب ِن أَبِي ب ْك ٍر،ك اد َ وس ْ ْ ٌ أَ ْخبَ َرنَا َمال،ف ْ ْ َ ُ ُ َح َّدثَنَا َع ْب ُد اللَّه بْ ُن ي- 2217
38
ِ َ َن رس ٍ ِ ِ ِ ِ ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم َ ول اللَّه ُ َ َّ أ،ُ َع ْن َع ْبد اللَّه بْ ِن َزيْد ال َْما ِزن ِّي َرض َي اهللُ َع ْنه،بْ ِن تَم ٍيم ِ َ «ما ب ين ب يتِي وِم ْنب ِري رو:قال ِ اض الْجن )7111 » (تحفة.َّة َ ِ َضةٌ م ْن ِري َْ َ َ َْ َ َْ َ َ
1195- Abdullah b. Zeyd el-Mazinî radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore; Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem: “Evimle minberim arasındaki (Ravza denilen) yer, Cennet bahçelerinden bir bahçedir,” buyurmuştur.
ِ ب بْ ُن َع ْب ِد َ َ ق، عن عُبَ ْي ِد اللَّ ِه، عن يَ ْحيَى،س َّد ٌد ُ َح َّدثَني ُخبَ ْي:ال َ َح َّدثَنَا ُم- 2217 ِ ِ ِ عن َح ْف،الر ْح َم ِن صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َّ َ عن النَّبِ ِّي،ُ عن أَبِي ُه َريْ َرَة َرض َي اهللُ َع ْنه،ص بْ ِن َعاص ٍم ِ َ «ما ب ين ب يتِي وِم ْنب ِري رو:قال ِ وِم ْنب ِري َعلَى،اض الْجن َِّة ُ» (أَط َْرافُه.ح ْوضي َ َ َ ِ َضةٌ م ْن ِري ْ َ َ َ ْ َ َ ْ َ َ َ َو َسلَّ َم َ )21171 تحفة- 1117 ،7733 ،2333
1196- Ebu Hureyre radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine göre; Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem: “Evimle minberim arasındaki yer, Cennet bahçelerinden bir bahçedir. Minberim (Cennetteki Kevser) havuzumun üzerindedir,” buyurmuştur.
ِ باب مس ِج ِد ب ْي-7 ِ ت ال َْم ْق ِد س َ َْ ُ َ
6.Bab: Beytü’l-Makdis Mescidi
ِِ ٍ ت قَ ز َعةَ مولَى ِزي ِ ِِ ِ :ال َ َاد ق َ ْ َ َ ُ َسم ْع، عن َع ْبد ال َْملك،ُ َح َّدثَنَا ُش ْعبَة، َح َّدثَنَا أَبُو ال َْوليد- 2211 ٍ ت أَبا س ِع ِ يد الْ ُخ ْد ِري ر ِ صلَّى اهللُ َعلَْي ِه َو َسلَّ َم ُ ض َي اهللُ َع ْنهُ يُ َحد َ َع ِن النَّبِ ِّي،ِّث بِأ َْربَ ٍع َ َ ُ َسم ْع َ َ :ال َ َ ق،فأَ ْع َج ْب نَنِي َوآنَ ْقنَنِي .سافِ ِر ال َْم ْرأَةُ يَ ْوَم ْي ِن إِالَّ َم َع َها َزْو ُج َها أ َْو ذُو َم ْح َرٍم َ ُ«الَ ت.ض َحى ْ َ ال ِْفطْ ِر َواأل:ص ْوَم ِفي يَ ْوَم ْي ِن َ َ َوالَّ الص ْب ِح َحتَّى تَطْلُ َع .ب ُّ بَ ْع َد:صالَتَ ْي ِن ْ َوبَ ْع َد ال َْع،س َ صالَةَ بَ ْع َد َ َ َوالَ ص ِر َحتَّى تَ غْ ُر ُ الش ْم ِِ ِِ ِ ال إِالَّ إِلَى ثَالَثَِة م ».ْصى َوَم ْس ِج ِدي ُ الر َح ِّ ش ُّد َ ُ َوالَ تَ ْح َر ِام َوَم ْسجد األَق َ َم ْسجد ال:ساج َد ََ )4111 تحفة- 2117 ،2111 ،2374 ،2233 ،737 ُ(أَط َْرافُه
1197- Ziyad’ın azadlı kölesi Tabiîn alimlerinden Kazea anlatıyor: Ebu Said el-Hudrî
radıyallahu anh’in Peygamberimiz sallallahu aleyhi vesellem’den şu dört hususu naklettiğini işittim. Bu dört mesele beni hem hayrete düşürdü hem de sevindirdi. -Eşi veya mahremi kendisiyle beraber bulunmayan kadın, iki günlük mesafeye yalnız yolculuk yapmamalıdır. -Ramazan bayramının ilk günü ile Kurban bayramı günlerinde (Kurban bauyramının dört gününde) oruç tutulmamalıdır.
39
-Sabah namazından sonra güneş doğup yükselinceye kadar, ikindi namazından sonra güneş batıncaya kadar namaz kılınmamalıdır. -(Özel olarak namaz kılmak için) Şu üç mescidden başka hiçbir mescide yolculuk yapılmamalıdır: Mescid-i Haram, Rasûlullah’ın Mescidi, Mescid-i Aksa.)
40