30th Music Meeting, VPRO Special

vpro gids bijlage

bij #21 van 24 mei t/m 30 mei 2013

proudly presents

YOUSSOU N’DOUR & LE SUPER ÉTOILE DE DAKAR

vr 04 juli MUZIEKGEBOUWEINDHOVEN.NL

4 7 9 In het Pinksterweekeinde (7, 8 en 9 juni) vindt in Nijmegen voor de 30ste keer Music Meeting plaats.

In Park Brakkenstein kunnen bezoekers genieten van muziek uit vele windstreken, van Amerikaanse latinpop tot Frans/Duitse improvisatiejazz, van Indiase soefi-soul tot Amsterdamse ‘brasshouse’.

Naast concerten biedt het festival onder meer interviews, workshops, films en kinderactiviteiten.

In deze VPRO Gids-bijla­ge vindt u een selectie uit het contrastrijke programma.

Colofon Hoofdredactie Hugo Blom Arne Leffring (adj.)

Samenstelling en eindredactie Dieter van den Bergh Beeldredactie Carla van Thijn Vormgeving Roel Siebrand Tekst Ton Maas Elda Dorren Stan Rijven Tim Sprangers Jaïr Tchong Dieter van den Bergh Erk Willemsen Leendert van der Valk

14

Bladcoördinatie Gabrielle Hagedorn Lithografie Sarah Tames Druk Roto Smeets, Weert

Omslagillustratie Leendert Masselink

10 12 14 15 16 17 19 20 21 22

30th Music Meeting

A One-Man-Music-Meeting De blinde zanger en gitarist Raul Midón ontwikkelde een unieke vorm van latin-soul-jazz.

30 jaar Music Meeting Een terug- en vooruitblik.

Braziliaanse innovatie met Afrikaanse wortels Saxofonist, componist en bandleider Letieres Leite en zijn grootse Orkestra Rumpilezz.

De rondreis van de clave Op de Afro-Latin Night de spannende wisselwerking tussen twee continenten.

Wie, wat, waar? Festivalprogrammering, locaties en aanvangstijden.

Music Meeting pur sang Bretagne en Mali versmelten met de viool van Jacky Molard en de felle, verhalende zang van Foune Diarra.

Soefi-soul met extase per frase De Indiase Raza Khan zingt spirituele muziek met de intentie van soul en gospel.

Het herdersjongetje met de groovende fluit Mamar Kassey combineert oude tradities uit Niger met jazz en pop.

Orkestrale en poëtische improjazz Orchestre National de Jazz en Julia Hülsmann in een vertrouwde thuishaven.

Folk met gedurfde twist De zusjes Rachel en Becky Unthank uit Engeland zijn spraakmakend in de internationale folkwereld.

Muzikale uitvinder Meester­ gitarist Fred Frith keert terug naar zijn baanbrekende album Gravity uit 1980.

Bedwelmend snarenspel uit Midden-Oosten De Iraanse top­ muzikant Kayhan Kalhor brengt Perzische en Ottomaanse klank­ domeinen bij elkaar.

Tips & highlights

3

All about the performance Raul Midón is één brok muzikaliteit: de blinde zanger, gitarist en liedjesschrijver zingt en scat, speelt simultaan bas en melodie op zijn gitaar, percussie en geïmproviseerde mondtrompet, en ontwikkelde een unieke vorm van latin-soul-jazz.

4

door Elda Dorren

30th Music Meeting

20

M

idden in de zinderende droogte van de weidse woestijnlandschappen in New Mexico, bij het televisiekijkende publiek inmiddels een bekend beeld dankzij hitserie Breaking Bad, ligt het piepkleine dorpje Embudo.

In die wilde, geïsoleerde omgeving, niet meer dan een paar huisjes aan de oever van de Rio Grande, groeide de blinde musicus Raul Midón op.

Midón (1966) kon die landschappen niet zien, maar voelde wel hun ruimtelijkheid en afgelegen ligging. ‘Het is nog steeds een magische plek voor mij, met een hele specifieke geur,’ vertelt hij vanuit zijn huidige woonplaats in de staat Maryland. ‘Ik herinner me vooral de geur van de aromatische alsem en de wilde olijf.’

De omgeving vergrootte al vroeg zijn hang naar fantasie en creativiteit. ‘Als je in zo’n plaats woont, leer je wel hoe je jezelf moet vermaken. Even in een taxi stappen om naar een restaurant of een muziekoptreden te gaan, zoals ik later in New York zou doen, was er niet bij. Dus leerde ik veel in mijn hoofd te leven en mijn fantasie te gebruiken.’

Raul Midón

14

Maar vooral muzikaal gezien was de omgeving waar hij opgroeide, in de buurt van Santa Fe en Albuquerque, van grote invloed. ‘Het is een triculturele plek: de Indiaanse, de blanke Angelsaksische en de Mexicaanse cultuur bestaan er als drie even belangrijke invloeden naast elkaar.’ Als kind van een Argentijnse vader en een Afro-Amerikaanse moeder studeerde Midón percussie en flamencogitaar, en luisterde - naast klassieke muziek en Zuid-Amerikaanse folklore - naar gitaarhelden als Tuck Andress en Lenny Breau en naar oude soul van Donny Hathaway.

Een goed voorbeeld van zijn karakteristieke geluid is het nummer ‘Tembererana’: gedragen door het speelse Argentijnse carnavalito-ritme gebruikt Midón - die in het Engels zingt - de vertellende zangstijl van Paul Simon. Hier en daar maakt hij uithalen die herinneren aan Stevie Wonder, en aan het einde van het lied breekt hij als een volleerd jazzvocalist in scatten uit. Net als de meeste van zijn songs is ook dit een prettig in het gehoor liggende melange van latin, folk, soul, pop en jazz.

Volgens Midón is het geheim van zijn formule dat hij nooit deel uitmaakte van één hoofdcultuur. ‘Ik ben nooit geworteld geweest in één enkele cultuur: ik maakte geen verschil tussen de Spaanse en Engelse taal, of tussen latin en blues. Onlangs schreef ik bijvoorbeeld een funky soulnummer met een Spaanse tekst. Tegenwoordig, met het internet, is het veel normaler voor muzikanten om allerlei muzieksoorten te vermengen, maar voor mij was dat altijd al gewoon.’

Overrompelende techniek In de jaren negentig werkte Midón in Miami als achtergrondzanger van Julio Iglesias, Shakira, Ricky Martin en vele andere Spaanstalige artiesten. De drang naar een eigen project bracht hem naar New York. Daar ontwikkelde hij een overrompelende techniek waarbij hij zingt, scat, met één hand gitaar speelt, met de andere de bongo, en met zijn lippen het geluid van een trompet nabootst. Naar eigen zeggen uit noodzaak: ‘In New York is zoveel talent aanwezig, je moet je wel onderscheiden.’

Het werkte: zijn spectaculaire, maar tegelijk intieme speelstijl bezorgde de singer-songwriter vrij snel bekendheid en al gauw volgden er muzikale collaboraties met grote artiesten als Stevie Wonder, Herbie Hancock, Jason Mraz,

30th Music Meeting

Raul Midón: ‘Ik ben nooit geworteld geweest in één enkele cultuur’ Richard Bona en Paquito D’Rivera. De beroemde producer Arif Mardin produceerde Midóns succesalbum State of Mind, waarna hij op de grootste jazzfestivals ter wereld terecht kwam en een wereldwijde fanbase veroverde.

Toch is Midón altijd een onafhankelijke ziel gebleven. Na twee platen keerde hij de grote platenlabels de rug weer toe, en nu produceert hij, dankzij speciale software voor blinden, zijn muziek vanuit de kelder van zijn eigen huis. ‘Het is de ultieme vrijheid, thuis schrijven en opnemen, zonder haast, zonder iemands studioklok. Het voelt alsof ik de regie heb, alsof ik zo mijn lot weer in eigen hand neem.’

Zijn nieuwste cd Don’t Hesitate, die dit najaar moet uitkomen, is volgens hem weer een typische Midón-plaat. ‘Een simpel geproduceerd album, akoestisch, met weer veel gastartiesten zoals Bill Withers, Marcus Miller en Lizz Wright.’ De teksten van zijn songs hebben een optimistische toon. Ze zijn geestig op een droge, ironische manier, bevlogen, tegen het filosofische aan.

Vanwege zijn ‘visuele’ stijl wordt Raul Midón gezien als een live-artiest pur sang. Een podiumbeest, over wiens shows men zegt dat je ‘het gezien moet hebben’. Hijzelf zegt daarop laconiek: ‘Ja, onder dat stempel kom ik niet uit. Maar ik vind het prima. We hebben er een paar jaar geleden op ingespeeld door een live-dvd op te nemen in Joe’s Pub in New York, Invisible Chains.’

Het feit dat hij veel in enorme concertzalen speelt, maakt hem niet zenuwachtig. ‘Ik kan het publiek per slot van rekening niet zien,’ zegt hij lachend.

‘Of ik nou voor tienduizend mensen speel of voor honderd, als de show eenmaal is begonnen is, neem ik het hoe het is. Soms heb je tienduizend mensen en geen energie, soms speel je voor honderd man met geweldige vibes. Maar ik heb nooit een verschil gemaakt. Voor mij, als artiest, gaat het om de show die ík neerzet. Het gaat mij allemaal om de performance.’

5

Jazz & Pop Popacademie MediaMusic Klassieke Muziek Muziektheater Muziektherapie Docent Muziek

Kom talent spotten! artez.nl/finals

gerard verschooten

Dertig jaar onbegrensde ontmoetingen

Fernando Lameirinhas, 1992

Music Meeting viert haar 30ste verjaardag.

Een terug- en vooruitblik.

N

iet alles was vroeger beter. De

trouwe bezoeker van de Nijmeegse Music Meeting die tijdens een plotselinge stortbui in Park Brakkenstein bevangen wordt door weemoed naar de theaters aan het Keizer Karelplein, waar het festival zich tot 2004 afspeelde, vergeet maar al te gemakkelijk hoe lastig het was om door te dringen tot de kleine zaal van De Vereeniging, terwijl juist daar vaak de meest bijzondere optredens plaatsvonden. Slechts weinigen hadden in 1996 het geluk het enerverende gelegenheidsduo van de Amerikaanse cellist Tom Cora en de Franse ‘mandoluitist’ Hakim Hamadouche aan het werk te zien. Gelukkig waren de andere festivallocaties toegankelijker, zodat heel wat meer mensen konden genieten van het bevlogen samenspel van bandoneónspeler Dino Saluzzi en basklarinettist Louis Sclavis. Die laatste deed zelfs drie maal Music Meeting aan en werkte in 2009 mee aan de live-soundtrack bij L’Oeil de L’éléphant, een diashow van fotograaf Guy Le Querrec.

Het is verleidelijk om als hoogtepunten van dertig jaar Music Meeting vooral Grote Namen te vermelden. Dat zijn er

14

door Ton Maas

namelijk heel wat. Zo maakten Salif Keïta, Toumani Diabaté en Baaba Maal al in de jaren tachtig - en Youssou N’Dour in 1992 - hun opwachting in Nijmegen. Maar wat Music Meeting vooral onderscheidt, zijn de speciale projecten die jaarlijks worden geïnitieerd. Een geslaagd voorbeeld daarvan is Havana-Paris-London uit 1994 met Alfredo Rodriguez en Jesús Alemañy, die later de groep Cubanismo zou oprichten. Het project Baraná & Co leidde tot blijvende samenwerking tussen de vorig jaar overleden Behsat Üvez en Steven Kamperman. Fernando Lameirinhas, die in 1992 de spil vormde van Oxalá, kreeg de smaak zozeer te pakken dat hij er sindsdien een gewoonte van maakt om andere artiesten uit te nodigen voor gezamenlijke tournees.

Fijnproevers Sinds de nabijgelegen tuin van Hortus Arcadië bij het festival werd ingelijfd, is er weer een podium voor kleinschalige concerten voor fijnproevers. De spontane ontmoetingen die daar plaatsvinden, pakken met regelmaat spectaculair uit, zoals het volledig geïmprovi-

30th Music Meeting

seerde duel tussen pianist Bojan Z. en tubavirtuoos Oren Marshall in 2012.

Festivaldirecteur John van Merriënboer heeft net als iedereen zijn persoonlijke hoogtepunten, met als meest dierbare het ronduit magische optreden van zanger Nusrat Fateh Ali Khan in 1993. Maar ook het concert van saxofonist Steve Coleman en het vorig jaar door de Music Meeting georganiseerde verbond The Bridge van Martin Fondse en zijn jazzorkest met de Braziliaanse zanger Lenine scoorden hoog bij hem.

Van Merriënboer: ‘Die samenwerking bleek voor beide partijen zozeer een schot in de roos, dat ze na de Meeting samen een tournee door Brazilië hebben gemaakt en binnenkort op North Sea Jazz staan.’ Op de vraag hoe de toekomst er voor zijn festival uit ziet, antwoordt de festivaldirecteur: ‘Het is elk jaar weer buffelen, maar als ik kijk naar de waardering en belangstelling van het publiek, de blijvende ondersteuning vanuit de overheden en het Fonds Podiumkunsten, en het enthousiasme van onze partners en sponsoren, dan kunnen we nog heel lang dé ontmoetingsplaats vormen voor de beste muziek die je zelden ziet.’

7

NORTH SEA JAZZ FESTIVAL 11 • 12 • 13 JULI 2014 NORTHSEAJAZZ.COM

PHARRELL WILLIAMS • STEVIE WONDER • OUTKAST • ROBIN THICKE • QUINCY JONES • GREGORY PORTER NILE RODGERS & CHIC • IBRAHIM MAALOUF • DARYL HALL & JOHN OATES • JOHN SCOFIELD ÜBERJAM KELIS • SONS OF KEMET • MAVIS STAPLES • BOOKER T JONES • KAPOK • PHAROAH SANDERS • BALAKO CHRISTIAN MCBRIDE • VIEUX FARKA TOURÉ • MEHLIANA FEATURING BRAD MEHLDAU & MARK GUILIANA KENNY GARRETT QUARTET • SNARKY PUPPY & FRIENDS • DIRTY LOOPS • AL JARREAU • ALLEN STONE BENJAMIN CLEMENTINE • THE INTERNET • SOHN • PHRONESIS • RIVERSIDE QUARTET • NATALIE COLE DR. JOHN ‘SPIRIT OF SATCH’ • BENNY GOLSON QUARTET • GIOVANCA • THE DAPTONE SUPER SOUL REVUE DARCY JAMES ARGUE’S SECRET SOCIETY • TAKUYA KURODA • NENEH CHERRY & ROCKETNUMBERNINE MANU KATCHÉ, RICHARD BONA, STEFANO DIBATISTA, ERIC LEGNINI • DR. LONNIE SMITH • MARTIAL SOLAL SRANAN GOWTU • PRESERVATION HALL JAZZ BAND AND MANY MORE

filipe carta x o

Braziliaanse innovatie met Afrikaanse wortels

Letieres Leite verenigt uitersten in zijn Orkestra Rumpilezz. ‘Dit is niet gewoon muziek van de straat.’

S

axofonist , componist en bandleider Letieres Leite is een uniek figuur in de wereld van de Braziliaanse muziek. Zijn Orkestra Rumpilezz is een twintigkoppig gezelschap dat bestaat uit vijftien blazers en vijf slagwerkers.

Op zich misschien niks ongewoons, maar de podiumopstelling verraadt al meteen een ongebruikelijke rolverdeling. In een halve cirkel rond de leider staan namelijk vooraan op het toneel de percussionisten, terwijl de omvangrijke blazerssectie de achterhoede vormt. Daar, in de achterste gelederen, wordt ook van blad gelezen, terwijl Leite zelf en zijn kring van trommelaars uit het hoofd spelen. Conservatoriumjazz en orale traditie op één podium verenigd.

De slagwerkers van het Orkestra Rumpilezz komen alle vijf uit families die al drie- tot vierhonderd jaar in de Braziliaanse deelstaat Bahia leven, ooit als slaven en maar al te vaak nog steeds in armoedige omstandigheden. Met de Afro-Braziliaanse ritmes zijn ze van

14

Na zijn terugkeer naar Brazilië kindsbeen af vertrouwd, maar door werkte Leite samen met groothier is meer aan de hand. Leite Ton heden als Nana Vasconcelos, daarover: ‘Dit is niet gewoon Maas Gilberto Gil en Hermeto Pascomuziek van de straat, capoeira al en met Amerikaanse jazzmuof samba, maar ook candomblé sici als Stanley Jordan en Joshua met religieuze elementen. Mijn amRedman. In 2006 richtte hij het Orkesbitie is de Afro-Braziliaanse traditie tra Rumpilezz op en sleepte daarmee verder te ontwikkelen en beter te prebinnen de kortste keren de Prêmio da senteren.’

Música Brasileira (een belangrijke Braziliaanse muziekprijs) in de wacht in Uniek klankamalgaam Geen enkel ander Braziliaans ensemble twee categorieën: beste nieuwkomer weet Afro-Braziliaanse ritmes zo overen beste instrumentale groep. tuigend te combineren met eigentijdse In 2012 vond een bijzondere ontmoeting plaats tussen Leites band en pop en jazz als Letieres Leite met zijn jazzsaxofonist Joshua Redman met orkest. Leite is afkomstig uit Salvador vier gezamenlijke concerten. Redman de Bahia, waar ooit de eerste blocos afros (zwarte carnavalsdrumbands annex over die samenwerking: ‘Ik had nooit buurtverenigingen) ontstonden. Daar eerder gespeeld met een band waarin smeedde hij zijn unieke klankamalalle harmonische elementen afkomgaam. Om zich verder te bekwamen in stig zijn van blazers. Dat is heel uitcompositie en de kunst van het arranzonderlijk en ik stond versteld van de geren, bezocht hij gedurende enkele mate van perfectie die Leite had bejaren het conservatorium van Wenen. reikt. Het is niet alleen een geweldig ‘In Europa heeft men heel andere idee- concept, maar het is ook tot in de ën over hoe je muziek studeert dan in kleinste details uitgewerkt en tot een Brazilië. Het voornaamste verschil is de esthetisch geheel gesmeed. Door de Afro-Braziliaanse oralidade, de orale diepe en rijke traditie uit Bahia te traditie. Het was die studie in Wenen voorzien van een eigentijds vocabulaidie me op het idee bracht om de wereld re, ontleend aan jazz en klassieke muvan de conservatoriummuziek en de ziek, heeft Leite een uniek muzikaal oralidade met elkaar te verbinden.’ universum gecreëerd.’

30th Music Meeting

9

De rondreis van Zonder afro geen latin.

Maar zonder latin zou ook veel moderne Afrikaanse muziek niet bestaan. Op de Afro-Latin Night de spannende wisselwerking tussen twee continenten: van de Caribische invloeden bij Senegalees Cheikh Lô en Boulpiks Afro-Haïtiaanse klanken tot de ‘Afrikaanse’ salsa en timba van de Cubaanse topgroepen Los Van Van en Alexander Abreu y Havana D’Primera.

I

n de flamenco bestaat een

Alexander Abreu y Havana D’Primera

door Elda Dorren

genre dat cantes de ida y vuelta heet - ‘gezangen van heen en terug’.

Liederen die door Spaanse kolonisten naar de nieuwe wereld werden meegenomen en enige tijd later, verrijkt met heupwiegende ritmes en een milder

karakter, naar Europa terugkeerden.

Iets vergelijkbaars, zij het langduriger en intensiever, maakte de Centraal- en West-Afrikaanse muziek door in Latijns-Amerika.

Het verhaal van de ida, de ‘heenweg’

youri lenquette

Cheikh Lô

10

van de Afrikaanse muziek naar de andere kant van de Atlantische Oceaan, begint op een zwarte bladzijde in de geschiedenis: die van de slavernij.

In de Spaanse koloniën versmolt de muziek van de slaven met zowel de inheemse als Europese culturen, met als resultaat een wonderlijk amalgaam van rijke en swingende muzieksoorten met een sterk anker in Afrika.

Want net zoals de bonen in het Caribisch gebied nog steeds op dezelfde manier worden bereid als in West-Afrika, en de vrouwen in Haïti op identieke wijze hun hoofddoek omknopen als hun Afrikaanse voorouders, zo vindt ook de clave, een ritmisch patroon van vijf slagen dat onder meer de son, salsa en latinjazz dicteert, zijn oorsprong in de West-Afrikaanse Yoruba-cultuur.

Los Van Van, een absoluut icoon van de Cubaanse populaire muziek, opgericht door de in mei overleden Juan Formell, is een groot vernieuwer van ritmes en instrumentaties. Maar ook hun geluid rust sterk op de funderingen van de salsa, zoals de eveneens op de clave gebaseerde guaguancó - een zang, dans-

30th Music Meeting

20

en percussieritueel van Afrikaanse oorsprong, waarvan de dans erg lijkt op de moderne salsadans.

Hetzelfde geldt voor Havana D’Primera, de Cubaanse band van trompettist en zanger Alexander Abreu. Hun salsa had niet kunnen bestaan zonder de versmelting van de polyritmiek en de repetitieve vraag- en antwoordkoren van de slaven enerzijds en de Spaanse folklore en de Franse salonmuziek - die de harmonieën aantrekkelijker maakten voor westerse oren - anderzijds.

In de Cubaanse muziek en poëzie is het niet ongewoon de Afrikaanse voorouders te bezingen. Zo staan ook de bekendste Van Van-nummers bol van de referenties naar de Midden- en WestAfrikaanse culturen van herkomst. ‘Esto te Pone la Cabeza Mala’ (zie kader) bezingt trots elk volk met naam en toenaam. En ‘Soy Todo’ verwijst naar de goden en gebruiken van de santería, de grootste Afro-Cubaanse religie.

In buurland Haïti zijn voor een deel muzikale invloeden te vinden van andere Afrikaanse stammen en van kolonisator Frankrijk. Maar ook zijn er dezelfde invloeden als in Cuba. De muziek van Boulpik bijvoorbeeld, de konpa lakay, heeft veel weg van rustige Cubaanse stijlen als de son montuno - niet geheel toevallig afkomstig uit het oosten van het eiland, op luttele kilometers van Haïti.

len. Later zouden er op grote schaal uitwisselingen plaatsvinden tussen Afrikaanse en latinmuzikanten, zoals door het succesvolle project Africando en vrij recent nog AfroCubism en Mali Latino.

Op jonge leeftijd al speelde de Sene­ ga­lese zanger en liedjesschrijver Cheikh Lô percussie bij een van die oude variété-bands: het Orchestre Volta Jazz uit Burkina Faso, waar hij is geboren en opgroeide. Zo sijpelden er, naast invloeden van reggae en soukous, ook latin- en zelfs flamencoklanken in Lô’s unieke mbalax door. De Senegalese mbalax, die volgens etnomusicologen bij zijn ontstaan al putte uit allerhande bronnen, waaronder salsa en rock.

En zo is de cirkel rond: zonder de Afrikaanse muziek was er geen latin zoals we die kennen, en op hun beurt zouden de hedendaagse West-Afrikaanse muzieksoorten als mbalax en soukous

De vuelta Minder bekend is echter de vuelta, oftewel de ‘terugkeer’ van de clave naar Afrika. In de jaren veertig van de vorige eeuw ontstond daar de soukous, ofwel Congolese rumba, een Afrikaanse interpretatie van Cubaanse muziek die klonk als aangenaam kabbelende, met elektrische gitaar verrijkte son. De clave - oorspronkelijk dus een Afrikaans ritme - keerde zo terug uit de overzeese koloniën en bepaalde nu de Congolese muziek.

Daar bleef het niet bij: in de jaren zeventig ontstonden er door heel WestAfrika zogenaamde variété-orkesten, groepen die een internationale mix speelden van salsa, pop en lokale stij-

14

30th Music Meeting

Boulpik

thomas simoens / lusafrica

de clave niet klinken zoals ze nu klinken zonder de invloed van de Caribische muziek.

Op de Afro-Latin Night, zondagavond in Park Brakkenstein, valt er vooral veel te genieten en te dansen. Maar wie oplet, hoort ook de muzikale verwantschap tussen de luchtige konpa lakay van Boulpik, de fijne Afro-fusion van Cheikh Lô, de stomende salsa van Havana D’Primera en de vette timba van Los Van Van. Luister met frisse oren, oren van ‘heen en terug’.

Vengo de Nigeria, yoruba, arará y carabalí Nigeria y Congo son mi tierra Mozambique y Angola soy de allí

Ik kom uit Nigeria, yoruba, arará en carabalí Nigeria en Congo zijn mijn bakermat Mozambique en Angola, dat ben ik van origine

Esa musica que heredamos Hijos y nietos de los Africanos La que mezclamos con la Española Con la Francesa y la Portuguesa La que fundimos bien con la Inglesa Por eso decimos que es una sola

Die muziek die wij erfden, Wij, nazaten van de Afrikanen Die we vermengden met de Spaanse, Met de Franse en de Portugese, Die we goed versmolten met de Engelse, Daarom noemen we haar één muziek

11

Park Brakkenstein, Nijmegen Zaterdag 7 juni

Zondag 8 juni

Park open om 14.30 uur

Park open om 13.00 uur

Apollo

Apollo

Raul Midón

Gending & Daisy Bell: Year without a summer

VS

NL

Niger

Mamar Kassey

Frankrijk

ONJ / Orchestre National de Jazz

VS/Groot-Brittannië

Fred Frith’s Gravity Groot-Brittannië

India

The Unthanks

Raza Khan Senegal

Mondo

Cheikh Lô

NL

Kapok meets KO Brass Brazilië

Renata Rosa

Cuba

Los Van Van

Compleet tickets programma, : en meer info .nl g n musicmeeti

Mondo

Macedonië

Foltin & Guests – Foltin met Vasko Atanasovksi en Natalio Sued

Korea

Jambinai Frankrijk

Jacky Molard Quartet Haïti

Mezzo MIXED MEDIA LOUNGE INTERVIEWS & MINICONCERTEN, SILENT DISCO EN ELKE DAG EEN SLOTCONCERT

Haïti

Boulpik

VANAF 23.00 UUR CLUBAVOND IN DOORNROOSJE

NL

Gallowstreet Brass Band

Apollo Interviews

Cuba

Alexander Abreu y Havana D’Primera

Mezzo

Club ¡mm…!

Mezzo

Boulpik

Mondo

Concerten Mini-concerten

Mixed Media Lounge

MIXED MEDIA LOUNGE INTERVIEWS & MINICONCERTEN, SILENT DISCO EN ELKE DAG EEN SLOTCONCERT

Centraal-Afrikaanse Republiek

Ndima

Hortus VANAF 10.30 UUR INTIEME BRUNCHCONCERTEN IN ARCADISCHE TUIN EN VERTREKPUNT GEHEIME WANDELING EN GEHEIME FIETSTOCHT

Vietnam/NL

Hanoi Gipsy Project Mali

Foune Diarra Trio

De beste muziek die je zelden ziet Maandag 9 juni

Movie Meeting

Park open om 12.30 uur

Apollo

Frankrijk/Mali

N’Diale - Jacky Molard Quartet & Foune Diarra Trio Duitsland/Nieuw-Zeeland/VS

Julia Hülsmann & Theo Bleckmann & Hayden Chisholm & Moritz Baumgärtner

Korte films

Camping

Muziekdocumentaires

Hortus

Brunchconcerten Markt

Geheime wandeling

Iran/Turkije

Kayhan Kalhor & Erdal Erzincan met Ali Bahrami Fard Brazilië

Letieres Leite e Orkestra Rumpilezz

Mondo

NL/Zuid-Afrika

Soul’Afrique – Van Kemenade, Faku, Mnisi, Mhlanga & band Réunion

Christine Salem

Geheime fietstocht

Club ¡mm…!

Intro

Workshop(band)s

#mm30

MIXED MEDIA LOUNGE INTERVIEWS & MINICONCERTEN, SILENT DISCO EN ELKE DAG EEN SLOTCONCERT

Lula Pena

Kinderprogramma

Masterclasses

Mezzo Portugal

@Doornroosje

Mini Meeting

NL/België/Ivoorkust/Nieuw-Zeeland

Azalai featuring Aly Keita & Hayden Chisholm

Lekker eten

@ArtEZ

Partners

Hortus VANAF 10.30 UUR INTIEME BRUNCHCONCERTEN IN ARCADISCHE TUIN EN VERTREKPUNT GEHEIME WANDELING EN GEHEIME FIETSTOCHT

Portugal/Nieuw-Zeeland

Lula Pena & Hayden Chisholm Ivoorkust/Brazilië

Aly Keita & Rumpilezz Percussão Baiana

Balans Boekhoudbureau • Bimhuis • Bosjuweel • De Markies • Doornroosje • Ecolicht • Hortus Arcadië • LantarenVenster • Lindenberg Huis voor de Kunsten • MixedWorldMusic.com • Moers Festival • One for the Road • OptimaForma • Radboud Universiteit Nijmegen • Radio6 • ROC Nijmegen • Stijn Audio

myriam jegat

Foune Diarra (l) en Jacky Molard

Music Meeting pur sang S

De viool van Jacky Molard klinkt meeslepend en feestelijk. De felle, verhalende zang van Foune Diarra bedwelmt. Bretagne en Mali versmelten. Als vanzelf.

oms zijn er muziekstijlen die ogenschijnlijk mijlenver van elkaar af staan, maar bij elkaar gebracht blijken te passen als een handschoen.

Twee jaar geleden brachten veteraan Jacky Molard uit Bretagne, Frankrijk, en de jonge Foune van de folk uit Bretagne, sterk door Diarra uit Wassoulou, Mali, het Angelsaksisch georiënteerd, Erk album van hun project N’Diale met viool en diatonische acWillemsen uit, gevolgd door een tournee. cordeon als meest in het oor Daarna zijn het Jacky Molard springende karakterinstrumenQuartet en het Foune Diarra Trio ieten. Molard, die naam opbouwde als der hun eigen weg gegaan. Op Music oprichter van (folkrock)bands als Meeting kruisen hun paden weer. Ze Gwerz en Pennoù Skoulm, laat zijn vitreden ieder apart op met hun eigen ool dansen en springen, legt begeleiformaties, maar ook samen. Het gezadende strijkerstapijten neer, en soleert menlijke concert van kwartet en trio, in regelmatig dat het een lieve lust is. De de van zitplaatsen voorziene Apolloaccordeon of trekharmonica geeft net tent, kan zomaar eens het hoogtepunt dat andere tintje aan de volkstraditie van het festival worden. van Bretagne, maakt het jazzy en soms Het felle geluid van de kamele n’goni‘balkanesk’. De contrabas ondersteunt harp, de heldere slagen op de djembé, en de sax versiert. begeleid door de diepe bassen van de kalebas, en de voor Malinese zangeAftasten ressen zo typerende scherpe vocalen Toen de groepen van Molard en Diarra van Foune Diarra kenmerken het geluid in april 2009 voor het eerst bij elkaar van het trio dat de muziek van de Was- kwamen, in de hitte van Bamako, Mali, soulou-provincie in het zuidwesten was het aftasten geblazen. In mei in van Mali als uitgangspunt heeft.

Zuid-Frankrijk werden de contouren Het Jacky Molard Quartet vertrekt van- van een succesvolle samenwerking al uit een heel andere muziekcultuur, die zichtbaar. In november 2009 werd uit-

14

gebreid opgenomen, resulterend in het briljante album N’Diale.

Molard blikt terug: ‘De Malinese basis van djembé en kamele n’goni is ritmisch extreem rijk, en wij slaagden erin daar heel rake melodieën mee te laten versmelten. Ik was echt onder de indruk van onze samenwerking, zeker omdat we elkaar de allereerste keer niet helemaal begrepen. Maar opeens wás het er.’ Foune Diarra, zangeres én danseres, voegt eraan toe: ‘We klikken geweldig, zijn één grote familie.’

De dynamische Diarra zingt in de traditie van de Wassoulou, waarin ook zangeressen als Oumou Sangaré en Fatoumata Diawara geschoold zijn. Als ze alleen met haar trio is, klinkt de muziek intiem en breekbaar. Samen met het kwartet van Molard stoomt het, is het ritmisch onweerstaanbaar. De folk van het kwartet, gestoeld op de traditionele Bretonse muziek, vormt bij sommige songs het vertrekpunt, maar meestal zijn zij het die de muziek van het trio een extra laag geven, naadloos aansluitend, prettig solerend, ook individueel een genot om naar te luisteren.

Soms sluiten twee totaal verschillende culturen naadloos op elkaar aan: Music Meeting pur sang.

30th Music Meeting

20

Raza zingt soefi-soul met extase per frase De Indiase Raza Khan zingt met een unieke falsetstem qawwali.

Spirituele muziek met de intentie van soul en gospel.

Trance-ervaring En net als de Amerikaanse gospel is qawwali bedoeld als een ‘uplifting experience’, als een trance-ervaring die je middels muziek en tekst naar innerlijke verlossing leidt.

Het bijzondere aan Raza Khan, geboren in de provincie Punjab, op de grens van India en Padoor kistan, is zijn christelijke Stan achtergrond. Een combinaRijven tie van syncretisme en soefisoul die ook de legendarische Nusrat Fateh Ali Khan moet hebben aangesproken. In het laatste interview voor zijn dood (maart ‘97) vertelde hij: ‘Het is de taak van een qawwal om de afstand tot de Schepper te verkleinen. ie er bij was zal het concert van Wie zich van de bron voelt afgesneden Nusrat Fateh Ali Khan op Music wordt via qawwali aan zijn roots herinMeeting van 1993 nimmer vergeten. nerd. Wanneer ik een tekst zing - om Subliem in balans met zijn opzwepend het even wie er in geprezen wordt ensemble serveerde hij trance in caneemt die bezit van me en wordt ondans. De even omvangrijke als charisderdeel van mijn wezen. Het kenmerk matische zanger liet er met zijn zielvan een goede qawwali-zanger, en van snijdende stem het publiek uitgeteld elke andere goede muzikant, is zijn taachter. Raza Khan is geen familie maar behoort wel, althans qua stem en inRaza Khan tensiteit, tot dezelfde gewichtscategorie. Gesecondeerd door vermetele vocalisten die hem van repliek dienen moduleert Raza even moeiteloos van een laag register naar falset, vet voorzien van ritmisch handgeklap en stuwende harmoniums.

Met respect mag je het Aziatische gospel noemen. Wat in het zuiden van de Verenigde Staten tot ver in de jaren ’50 werd gepraktiseerd, gemeenschappelijk beleefde odes aan de Schepper, is tot vandaag in het soefigeloof van Noord-India en Pakistan nog vitaal aanwezig.

Ook al transformeerde in Amerika de religieuze gospel via Aretha, James en Ray tot wereldse soulmuziek, de grondtoon bleef gehandhaafd. Dat gospelschema keert in de qawwali terug met een voorzanger, in de call & response-techniek en via de ondersteuning van orgel (harmonium) en minimale percussie (tabla’s en handgeklap). banjara studio ’ s

W

lent de luisteraar volledig te betrekken in de essentie van zijn boodschap. Een goede qawwal bestaat niet meer wanneer hij optreedt: hij wordt simpelweg een voertuig van die boodschap.’ (bron: The Rough Guide to Worldmusic, 2009).

Het wereldse bewijs leverde Nusrat onder meer op het elektronische album Mustt Mustt (Real World, 1990) en in het bloedstollend duet ‘The Face of Love’ met Pearl Jam-zanger Eddy Vedder (voor de film Dead Man Walking, 1995).

Als tweecomponentenlijm verbindt qawwali op deze manier religies en muziekculturen. In Sufi Soul - The Mystic Music of Islam (2008) zegt documentairemaker William Dalrymple dat ‘de boodschap van soefi-muziek misschien wel belangrijker dan ooit is in de gepolariseerde wereld van nu. Soefi-muziek is vredelievend, pluralistisch en tolerant’. En biedt extase per frase.

Raza Khan, die zingt in het Urdu en Punjabi, levert het zingende bewijs.

14

30th Music Meeting

15

Het herdersjongetje met de groovende fluit Mamar Kassey combineert oude tradities uit Niger met jazz en pop. Met een fluit die schuurt als woestijnzand.

H

ij kon urenlang rondzwerven met zijn geiten. Langs de randen van de woestijn klonk dan een klaaglijke fluitmelodie, om de tijd te doden. Maar toen Yacouba Moumouni negen jaar oud was, overleed zijn vader en hielden zijn kinderjaren als geitenhoeder plotseling op. Na een conflict met zijn oudere broer verliet hij het dorp van zijn familie. In zes dagen liep hij eenzaam door de woestijn naar Niamey, de hoofdstad van Niger, 200 kilometer verderop.

Het is een opmerkelijke stap voor een klein jongetje in een samenleving waarin familie en tradities het kleine beetje veiligheid bieden dat er is.

Yacouba Moumouni (1970) is dan ook geen gewoon jongetje. Van een straatschoffie zou hij met zijn groep Mamar

eric legret

Mamar Kassey met Yacouba Moumouni (m)

Kassey uitgroeien tot een van in de woestijn, maar hij kan die door de meest gerespecteerde muook laten grooven. De sound Leendert zikanten van Niger. slaat aan in eigen land en omvan der In Niamey werd hij het huisliggende landen, ze spelen Valk hulpje van zangeres Absatou samen met Afrikaanse sterren Danté. Haar fluitist gaf hem heials Oumou Sangaré en Ali Farka melijk les in de verloren uurtjes.

Touré. Aan het begin van het nieuOp een dag ziet Moumouni zijn kans we millennium verovert het voormalige schoon en speelt het repertoire van de herdersjongetje zelfs Europa. Nu is er groep mee alsof hij nooit anders heeft het nieuwe album Taboussizé-Niger, iets traditioneler dan voorheen, maar vingedaan. Vanaf die dag is hij muzikant. tage Mamar Kassey. Een nieuwe groep In 1995 formeert hij zijn eigen band, ontstond: zanger Moumouni zelf op Mamar Kassey, vernoemd naar een vijftiende-eeuwse keizer uit het mach- fluit en op het grote snaarinstrument kamele n’goni, twee danseressen aan tige Songhai-rijk. zijn zij, en achter hen gitaar, bas, de Mamar Kassey combineert oude tradikleine n’goni en flink wat percussie. ties van Nigerese volkeren als Fula, Peul, Songhai en Hausa met jazz- en Eerbetoon Mali popinvloeden. Moumouni kan zijn Hoewel de muziek van Niger niet zo Fula-fluit nog altijd laten zingen zoals bekend is als het Malinese geluid, zijn de invloeden grotendeels overeenkomstig. Ook hier tokkelt de n’goni-harp een springerige melodie terwijl de kalebas er een hobbelende beat achter legt. Toch is zelfs het nummer ‘Mali’, een eerbetoon aan het getroebleerde buurland, onderscheidend met een Nigerese invloed. De neuriënd aangeblazen fluit van Moumouni schuurt als woestijnzand, zijn zang verraadt sterke Arabische invloeden.

Zoals Moumouni muzikaal de traditie gebruikt om zich te ontwikkelen, zo beziet hij ook de sociale problemen van zijn land en het continent. Op het nieuwe album staat een lied tegen het gearrangeerde huwelijk. De titel ‘Taboussizé-Niger’ verwijst naar Nigerese emigranten die te sterk aan oude tradities hangen.

Voor Moumouni zijn tradities een manier om verder te komen, daar moet je niet in blijven hangen. Daarom ook is hij trots op zijn nieuwe, jongere band. ‘Maar,’ zegt hij, ‘ooit neemt iemand ook mijn plek over in de band, want Mamar Kassey kent geen begin of einde.’

16

30th Music Meeting

20

I

n de Hilversumse Wisseloord-studio

zit een opnametechnicus geconcentreerd te werken aan de eindmix van Orchestre National de Jazz’s nieuwe cd Europa. Op enkele eerbiedige meters afstand luistert componist, gitarist en dirigent Olivier Benoit aandachtig naar hoe het ruwe materiaal, allemaal van zijn hand, zijn definitieve vorm krijgt.

Sinds 1 januari is Benoit artistiek leider van het prestigieuze Franse jazzorkest Orchestre National de Jazz (ONJ). Een nationaal orkest voor zoiets onstuimigs als jazz mag tegenstrijdig klinken. Die indruk wordt gelogenstraft door wat in deze studio op indrukwekkende wijze begint op te klinken. Hevig groovende stukken die doen denken aan het ritmisch universum van de New Yorkse jazzsaxofonist Steve Coleman worden afgewisseld met serene, haast klassieke passages die meer doen denken aan Europese minimal music. Het stuk heet ‘Paris’ en is het eerste deel door van de suite Europa.

Jaïr ONJ werd in 1986 door de toenTchong malige minister van cultuur Jack Benoit kwam binnen de radar Lang opgericht, vanuit een erkenvan het ONJ door zijn project ning van jazz als kunstvorm en Feldspath, een orkest van 32 musici uit daarmee: als een kunstvorm die even jazz en geïmproviseerde muziek, waarveel inhoud kan hebben als de van mee hij werkt aan een vermenging van oudsher flink gesubsidieerde klassieke verschillende muzikale werelden. muziek. De indruk van keurige ‘Sinds ik me kan herinneren luister ik ‘staatsjazz’ wordt bij ONJ snel weggedoor de genres heen, van Schönberg en nomen, vooral het recente album The Party bevat schitterende stukken, waarWebern via Paul Motion en Henry onder een opvallend effectieve Talking Threadgill tot minimal music en pop.’

Heads-cover.

Benoit: ‘Voor deze positie moest ik een Ritmische poëzie projectvoorstel indienen dat werd bePianiste Julia Hülsmann kreeg van het oordeeld door een commissie. Fransen Duitse Moers Festival (waarmee Music zijn niet heel erg open minded, het ONJ Meeting structureel samenwerkt) carte speelt overal ter wereld, maar van echte blanche voor een nieuw ensemble: Not artistieke samenwerkingen was voorFast Enough. Ze koos vocalist Theo heen niet echt sprake. Dat koos ik dus Bleckmann, saxofonist Hayden Chisals uitgangspunt voor mijn project, de holm en drummer Moritz Baumgärtner. suite Europa, waarmee ik deze positie Bleckmann (geboren in Dortmund, heb verworven. Tijdens Music Meeting woonachtig in New York) is een veelgespelen we het eerste deel, ‘Paris’.’ vraagd improviserend vocalist, bekend

14

volker benshausen

Music Meeting in een vertrouwde thuishaven voor avontuurlijke improvisatie­ muzikanten. Dit keer: Orchestre National de Jazz en Julia Hülsmann.

30th Music Meeting

Julia Hülsmann

van het wat wildere jazz-idioom. Saxofonist Hayden Chisholm (die ook met Azalai en Lula Pena zal optreden) is prachtig te zien in de Duitse talkshow Anke Hat Zeit: tussen zijn saxpartijen door zingt Chisholm een aardig potje met de boventoontechniek, zichzelf begeleidend op een mini-harmonium.

Het gemak waarmee hij deze drie activiteiten afwisselt is verbijsterend.

Voor Not Fast Enough liet Hülsmann zichzelf inspireren door de gedichten van Emily Dickinson en Margaret Atwood. Hülsmann: ‘De kleurrijke taal en de sterke, evocatieve beelden van Dickinson spraken me altijd al aan, ik gebruik haar poëzie vaak bij het componeren. Daarnaast is vooral Margaret Atwood een grote inspiratiebron: haar bijtende poëzie heeft een sterk ritme dat even complex als uitdagend is.’

17

Openluchttheater 26 editie 5 - 6 juli Hertme e

Les Ambassadeurs met Salif Keita, Cheick Tidiane Seck en Amadou Bagayoko (van Amadou & Mariam), Mamar Kassey, Fendika & Circus Debre Berhan, Black Bazar, The Ghana Bigshots (EU debuut !), Aziz Sahmaoui & University of Gnawa, Habib Koité, Debademba, BKO Quintet, Teta, Nancy Vieira

www.afrikafestivalhertme.nl

Wie door één bril kijkt, wordt vroeg of laat bijziend 5x voor €10,–

360 magazine biedt elke twee weken het beste uit de internationale pers.

Wilt u kennismaken met 360? Dat kan.

U betaalt voor 5 nummers slechts 10 euro!

Ga nu naar 360magazine.nl/vpro

photography by pip

De zusjes Rachel en Becky Unthank uit het noordoosten van Engeland zijn in de Britse en internationale folkwereld spraakmakend.

Klassieke folk die met een innovatieve twist wordt gebracht.

I

n HP/De Tijd verscheen enige tijd geleden een groot interview met The Unthanks. Daarin een mooie typering van de zussen. Verslaggever Ruud Meijer zag ze live in Engeland en schreef: ‘Tijdens een show geeft Becky aan het einde van de song ‘Lucky Gilchrist’ een nummertje ‘clog dancing’ ten beste. Ook hier valt weer op hoe wars de band is van iedere vorm van flitsende showbizz. Becky neemt alle tijd om haar pumps uit, en haar clogs áán te doen. Ondertussen wordt er door de bandleden wat heen en weer gekletst, vliegen de vileine door grappen met enige regelmaat in Jaïr het rond. Het is alsof je bij hen Tchong wen hebben geklonken.’ thuis, of bij een informeel conDaarna ging het snel. Here’s the cert in de kroeg om de hoek bent.

Tender Coming werd in 2009 gekoWanneer de klompen eindelijk aan de zen tot folkalbum van het jaar. The voeten zitten, ploft Rachel maar even songs of Robert Wyatt and Antony and the op haar stoel en gaat Becky - klikkerJohnsons betekent de doorbraak buiten deklikkerdeklak - helemaal los.’ de wereld van de folk aficionados. al De zegetocht van de twee zussen beeerder waagden ze zich aan binnen de gon in 2007, toen het album The Bairns werd genomineerd voor de Mercury folk ongebruikelijke artiesten, zoals Music Prize, de belangrijkste muziekTom Waits en de legendarische proprijs van Engeland. Overigens niet als gressieve rockgroep King Crimson. De The Unthanks, maar nog als Rachel muziekpers in Engeland is laaiend, zoUnthank & The Winterset. Het Nederals alleen de Britse muziekjournalistiek landse magazine Kindamuzik schreef laaiend kan zijn. over deze plaat: ‘De zusjes laten weinig hedendaagse invloeden horen en Straf statement Songs from the shipyards (Diversions, Voluzoeken verder geen aansluiting bij de me 3), met een sterk aan The Smiths hippe folk van nu waar meestal free of herinnerende hoes, is een straf statefreak voor staat. In deze vijftien numment voor de sceptici die folk nog mers schuilt een zekere klassieke steeds associëren met archaïsche herschoonheid. Zo moet een moderne dermuziek. Met een harmonische verfijgroep als CocoRosie in de middeleeu-

14

30th Music Meeting

Rachel en Becky Unthank

ning die onmiddellijk doet denken aan de folkplaten die de legendarische producer Joe Boyd in de jaren zeventig uitbracht, is het een fraaie update van een genre met een imagoprobleem.

Als je The Unthanks online volgt, valt al snel op hoe gemoedelijk de zussen met hun fanbase omgaan. Regelmatig organiseren zij voor hen Singing Weekends in de streek Northumberland.

The Unthanks spelen in diverse bezettingen, onder andere met een brassensemble op de fraaie live-plaat Diversions: Volume 2. Tijdens Music Meeting speelt men in quintetvorm, met naast de Unthank-zusters Niopha Keegan op viool, Chris Price op gitaar en Adrian McNally op piano. Het laatste concert van die dag in de Apollo belooft met de tijdloze stemmen en pastorale composities van The Unthanks heel bijzonder te worden.

19

Muzikale uitvinder

Legendarisch meestergitarist Fred Frith grijpt op Music Meeting terug op zijn baan­brekende elpee Gravity uit 1980, een bezopen mengelmoes aan stijlen.

V

elen zullen even de mentalist, die zo intens de hele door wenkbrauwen hebben wereld bereist op zoek naar Tim gefronst bij de aankondiging nieuwe inspiraties, culturen en Sprangers van Fred Friths ‘nieuwste’ instrumenten? Natuurlijk, de project. Voor iemand als Frith, muziek van Gravity, een doolhof van dansgenres, van klezmer tot die zich te allen tijde vernieuwt en voor wie geen enkele klank, ritme of Noord-Afrikaanse muziek en bossa nova, is oneindig spannend. In al die melodie vanzelfsprekend is, lijkt een revisited project tegenstrijdig. Het jaren groeide het uit tot een befaamd album Gravity (1980) is weliswaar zijn album door de bezopen mengelmoes populairste album en heeft een cultsta- aan stijlen, ritmes, maten en melodietus bereikt, maar om deze muziek op ën in combinatie met humoristische Europese en Amerikaanse podia nogklankexplosies en dwars gitaarwerk. maals te spelen... Dat heeft verdacht Herinterpretaties kunnen spannend veel weg van een tourtje voor de cash. zijn. Maar toch, Frith is een uitvinder, Foei, wat een foute dwaalgedachte. De een creator. geboren Brit Frith (1953) behoort tot de ‘Eigenlijk dacht ik nooit meer na over grootste, eigengereide avant-gardemu- dat album,’ zegt Frith vanuit Amerika.

Al zijn de herinneringen aan die tijd zikanten van de afgelopen decennia. fijn. Het is zijn eerste soloalbum met Samen met tegendraadse vrienden als eigen composities nadat zijn progresJohn Zorn en Arto Lindsay vormde hij sieve rockband Henry Cow stopt. Hij de frontlinie van de o zo boeiende New komt aan in New York en vindt gelijk York downtown-scene die zich rond de jaren tachtig licht ontvlambaar opdien- een nieuwe energie die hem inspireert. de. Vol kunstzinnige, linkse en op oorFrith is verliefd, begint een nieuw leven spronkelijkheid beruste idealen. Nooit, vol verse ideeën en voelt al het muzimaar dan ook nooit zal Frith zich laten kale op zijn plek vallen. Dit alles leidt, leiden door commerciële belangen. na ook jarenlang onderzoek van dansMaar wat is dan wel de motivatie van muziek van over de hele wereld, tot de deze gitarist, of beter: multi-instrueclectische weelde op Gravity.

20

Opnieuw verliefd Een belletje vanuit de levendige Bay Area (San Francisco), enkele jaren terug: de jonge muzikanten Aaron Novik en Dominique Leone, twee belangrijke figuren daar, willen het album opnieuw uitvoeren, mét Frith. Hij weet zich geen raad. Het zijn goede muzikanten en hun enthousiasme raakt hem. Maar oef, gewetenskwesties rijzen en wat te denken van de praktische moeilijkheden. Hebben hij en de bands van Aaron en Dominique het wel in zich om met overtuiging én originaliteit de behoorlijk gecompliceerde muziek te herinterpreteren?

Frith laat zich overhalen om een week te repeteren en hij voelt iets speciaals groeien. ‘They totally kicked my ass.’

Frith begint de muzikale mogelijkheden te horen en begint te componeren.

Gravity 2.0 leunt niet nostalgisch op vroegere tijden, maar refereert aan het nu en deze muzikanten. Doel is om de energie van het 35 jaar geleden opgenomen album in nieuwe vorm naar het podium te brengen. Frith verklaart zijn op het eerste gezicht merkwaardige stap kort en krachtig: ‘Ik ben opnieuw verliefd geraakt.’

30th Music Meeting

20

De Iraanse topmuzikant Kayhan Kalhor boorde met een uniek instrument een nieuwe sonoriteit aan.

Bedwelmend snarenspel uit Midden-Oosten M

et zijn druipsnor en duis-

arif sag / ecm records

hij niet alleen muzikaal doordoor tere blik, die deels aan schemeren, ook thematisch.

Ton het zicht wordt onttrokken Zo droeg hij het beklemmende Maas Silent City op aan de slachtofdoor een sluik hangende haarfers van de gifgasaanval die dos, oogt Kayhan Kalhor als de Saddam Hoessein in maart 1988 spreekwoordelijke somberman. liet uitvoeren op het Koerdische stadje Maar wie hem ooit aan het werk heeft Halabja in noordelijk Irak. gezien, weet wel beter. Zodra hij zijn kemancheh (penvedel) ter hand neemt, Fijnbesnaarde raakvlakken ontvlamt de ogenschijnlijk introverte Sinds enkele jaren vormt Kalhor een Iraniër in een furie die zijn strijkstok duo met de Turkse baglama-speler over de snaren laat razen alsof zijn leErzin Erzincan, waarin de heren al strijven er van af hangt. kend en tokkelend de fijnbesnaarde Hij mag dan tot de absolute top van de klassieke Perzische muziek worden ge- raakvlakken verkennen tussen twee klassieke tradities, de Perzische en rekend, het weerhoudt Kalhor er niet Ottomaanse. Tot voor kort was de van om voortdurend grenzen te slechkemancheh Kalhors instrument of ten en nieuwe uitdagingen op te zoechoice, maar tegenwoordig bespeelt hij ken. Dat begon al in de jaren negentig met Night Silent Desert, een door hem gecomponeerde suite waarin oude lokale Iraanse tradities werden vervlochten met westers klassieke invloeden.

Erdal Erzincan Samen met sitarvirtuoos Shujaat Husain Khan en tablaspeler Swapan Chaudhuri vormde Kalhor de groep Gazel, als een soort herbevestiging van het feit dat de antieke wortels van de klassieke Indiase muziek in het Perzische rijk lagen. Sinds Kalhor in de VS woont en werkt, initieerde hij ook projecten met het bekende Kronos Kwartet en het jeugdige strijkkwartet Brooklyn Rider en hij is lid van Yo-Yo Ma’s project The Silk Road Ensemble.

Dat hij van Koerdische afkomst is, laat

14

30th Music Meeting

ali boustan / ecm records

Kayhan Kalhor

ook de shah kaman, een nieuw instrument dat door de Australiër Peter Biffin speciaal voor Kalhor werd ontwikkeld.

De mannen ontmoetten elkaar tijdens het Tanz und Folkfest in Rudolstadt, dat in 2002 in het teken stond van de knievedel in al zijn verschillende gedaanten. Biffin bespeelde er het door hemzelf ontworpen snaarinstrument dat hij ‘tarhu’ had gedoopt, verwijzend naar enerzijds de Turkse tanbur (langhalsluit) en anderzijds de Chinese er-hu (knievedel), de twee instrumenten die als inspiratie hadden gediend. Kalhor was dermate gecharmeerd van de diepe, sonore klank van de tarhu, dat hij Biffin verzocht om voor hem een variant te ontwikkelen met vijf speelsnaren en zeven resonantiesnaren. Met deze shah kaman, die zich tot de kemancheh verhoudt als de cello tot de viool, beschikte Kalhor over een alternatief voor de ijle, metalige klank van de kemancheh. Samen met Ali Bahrami Fard, bespeler van een basvariant van de Perzische santur (gehamerde citer), vormt Kalhor een duo dat deze nieuw aangeboorde sonoriteit volledig uitbuit.

Speciaal voor de 30ste editie van Music Meeting voegt Kayhan Kalhor beide duo-projecten nu voor het eerst samen in een triobezetting die het van huis uit lichtvoetige getwinkel van dunne metalen snaren voorziet van een diep gonzend en warmbloedig fundament.

21

Music Meeting 2014

Renata Rosa

Azalai

Arabische invloeden in de Braziliaanse muziek? Bij zangeres en violiste Renata Rosa wel. Haar instrument is de uit Noord-Afrika afkomstige rebeca, die als een volkse fiedel over de linker onderarm wordt bespeeld. Tijdens een verblijf bij de Kariri-Xocó-indianen raakte Rosa in de ban van hun wonderlijke polyfone zangkunst en ging in de leer bij een sjamaan annex meesterzanger. Vanuit die traditie ontwikkelde ze door toevoeging van elementen uit samba de coco, ciranda, toadas en forró haar unieke eigen idioom.

De legendarische karavaan die onder de naam Azalai door de Sahara trok, symboliseert de culturele uitwisseling tussen Afrika en Europa. De muzikale leiding van het project Azalai is - na de succesvolle tour van vorig jaar - wederom in handen van gitarist Mark Tuinstra. Speciale gasten zijn saxofonist Hayden Chisholm en balafoonspeler Aly Keita. De Belgisch/ Nederlandse band omvat onder meer drummer Satindra Kalpoe, percussionist Ebou Gaye Mada, bassist Bobby Jacobs en zanger Omar Ka.

Gending & Daisy Bell Hoewel het er qua weersverwachting bepaald niet naar uitziet, brengt grensverleggend Nederlands pop­trio Daisy Bell samen met het al even ruimdenkende gamelan­ gezelschap Gending de compositie Darkness - A Year Without a Summer.

Die duisternis werd veroorzaakt door de grootste vulkaanuitbarsting

uit de recente geschiedenis, die van de Tambora in het huidige Indonesië in 1815. In plaats van magma en as spuwen deze artiesten een minstens zo vurig mengsel van elektronische popsongs en galmend brons uit. Het resultaat is bepaald geen duisternis, maar een regelrechte muzikale openbaring.

jean - no ë l enilorac

Tips & highlights

Christine Salem Christine Salem is een van de schaarse vrouwelijke vertolkers van de maloya, muziek van de creoolse afstammelingen van slaven die ooit de suikerplantages van La Réunion bewerkten. Nog maar dertig jaar geleden was deze opzwepende combinatie van vraag- en antwoordzang met begeleiding van percussie op het eiland verboden. Danyel Waro mag dan te boek staan als dé ambassadeur van de maloya, Christine Salem staat met haar diep reikende contra-alt te trappelen om die fakkel over te nemen.

Kapok meets KO Brass Tot de meest aanstekelijke jonge honden van de vaderlandse jazzscene behoort zonder twijfel het Utrechtse trio Kapok, met de ongebruikelijke bezetting van slagwerk, gitaar en hoorn. Morris Kliphuis is een van de zéér weinige jazzhoornisten ter wereld. Kapok gaat de muzikale strijd aan met de stadsgenoten van KO Brass (de blazers van het welbekende The Kyteman Orchestra), die in plaats van op de vuist gaan liever oorvijgen uitdelen met hun genadeloos schetterende koper.

22

30th Music Meeting

20

Ndima

samenstelling: Ton Maas en Dieter van den Bergh

Het zeskoppige Foltin uit Macedonië mijdt hokjes en omschrijft de eigen stijl als ‘pseudo emigrantencabaret’.

Ooit bestonden hun liedteksten vooral uit betekenisloze klankrijm, maar tegenwoordig bezingen ze hoe Woody Allen zo innig de liefde bedrijft met zijn ‘little clarinette’, dat ze het uitschreeuwt van plezier. De band behoort in eigen land onbetwist tot de absolute top. In een gezamenlijk project van Music Meeting met festivals in Skopje en Ljubljana treedt Foltin op met speciale gasten, de Sloveense saxofonist Vasko Atanasovski en de Argentijnse tenorist Natalio Sued.

bastien bron

Foltin & Guests

De Pygmeeën van het Aka-volk leiden een nomadisch bestaan in de regenwouden van Centraal-Afrika.

Hun bijzondere meerstemmige samenzang en polyritmiek bleven lang onopgemerkt, totdat de groep Ndima in 2003 optrad tijdens een pan-Afrikaans festival. Met steun

Soul‘Afrique Altsaxofonist en Boy Edgar Prijs-winnaar Paul van Kemenade onderhoudt al lang een warme band met ‘jazzland’ Zuid-Afrika. In 1994 - net nadat Mandela president was geworden - toerde hij

Jambinai Jambinai ontstond in de indiescene van Seouls hippe wijk Hongdae en maakt avontuurlijke (post-) rock. Op elektronica, rockgitaren en drums én archaïsche instrumenten als haegum-viool, geomungociter en piri-fluit. Het resultaat is afwisselend meditatief en opzwepend, maar altijd uitdagend.

14

30th Music Meeting

van de Unesco werden daarna de liederen van de Aka voor het eerst opgenomen en gedocumenteerd. Nu trekt Ndima de wereld rond om de cultuur van de Aka uit te dragen en bovendien op te roepen tot eco-solidariteit, om het regenwoud te helpen beschermen. met gereputeerde musici: trompettist Fezile ‘Feya’ Faku, tenorsaxofonist Sydney Mnisi en gitarist/zanger Louis Mhlanga. Ze bleven samenspelen en maakten twee cd’s, waarop Zuid-Afrikaanse kwela samensmelt met jazz. In Soul‘Afrique komen ze opnieuw samen, aangevuld met Van Kemenades eigen kwintet.

Club ¡mm...! met Gallowstreet Brass Band

Mezzo/Hortus Arcadië/ Movie en Mini Meeting

Na een dag Park Brakkenstein kan er zaterdag afgedanst worden in Club ¡mm..! in concertzaal Doornroosje. Met verschillende wereld-dj’s en de Gallowstreet Brass Band uit Amsterdam. De jonge tienkoppige formatie blaast je van je sokken met een explosieve melange van hiphop, house, jazz, afrobeat, New Orleans-brass, funk en nog veel meer. En dit zonder ook maar een snufje elektronica.

Op podium Mezzo worden in de Mixed Media Lounge live-interviews gehouden en vinden bijzondere mini-concerten plaats van festivalartiesten, afgewisseld door een silent disco.

Ook is er ter afsluiting dagelijks een volwaardig concert.

In de schitterende botanische tuin Hortus Arcadië vinden op zondag- en maandagochtend bijzondere brunchconcerten plaats. In een speciale tent op het festivalterrein worden door­ lopend korte films en documentaires gedraaid die aansluiten op de festivalprogrammering: de Movie Meeting.

Tijdens de Mini Meeting geven festivalmusici muziekworkshops aan kinderen.

Ook zijn er workshops en masterclasses voor volwassenen. Sommige deelnemers mogen aansluitend hun kunsten tonen op het Intro Podium.

Eten/drinken/markt Music Meeting staat niet alleen bekend om haar grensverleggende muziek: ook haar grote wereldse markt en keuken is een begrip.

Beiden zijn Pinksterweekend nadrukkelijk aanwezig in Park Brakkenstein.

23

Complete uit-agenda, nieuws en (p)reviews op nijmegencultuurstad.nl.

culturele zomeragenda

za 24.05 drIFt FeStIVal: Ben SImS, JoY orBISon, Ben uFo e.a. za 31.05 & zo 01.06 romeInenFeStIVal

za 31.05 FortarocK: Iron maIden, SlaYer, alter BrIdge e.a. zo 01.06 nIJmeegS muzIeKFeStIVal & ValKHoF KlaSSIeK

za 07.06 t/m ma 09.06 30tH muSIc meetIng: raul mIdÓn, loS Van Van e.a. za 14.06 KIdS ‘n’ BIllIeS FeStIVal: FIFtY Foot comBo e.a. za 12.07 t/m Vr 18.07 VIerdaagSeFeeSten | ValKHoF FeStIVal Vr 01.08 t/m zo 17.08 nJo muzIeKzomer: andrea VaSI e.a.

Vr 15.08 t/m zo 24/08 oddStream FeStIVal t/m 24.08 KracHt In Kleur – muSeum Het ValKHoF Vr 29.08 t/m zo 31.08 geBroederS Van lImBurg FeStIVal za 20.09 & zo 21.09 HerdenKIng oPeratIon marKet garden za 27.09 nIJmeegSe KunStnacHt

www.nijmegencultuurstad.nl