მენეჯერები დაზღვევა
ინტერვიუ ეროვნული ბანკის პრეზიდენტთან, კობა გვენეტაძესთან ავტორი: ელენე კვანჭილაშვილი ფოტო: ხათუნა ხუციშვილი
ა
სეთი აქტიური საქართველოს ეროვნული ბანკი კარგა ხანია, არავის ახსოვს - ასეთია ყველას შეფასება, ვინც განსა კუთრებით ამ ბოლო პერიოდში საქართველოს ეროვნული ბანკის აქტივობას ყურადღებით ადევნებს თვალს. საქმე ის არის, რომ ძალიან მოკლე პერიოდში ქვეყნის ცენტრალუ რი ბანკისგან საკმაოდ ბევრი ახალი რეგულაციის შესახებ გავიგეთ - ნაწილი უკვე ხორციელდება, ნაწილი კი - დაგეგ მილია. კომერციული ბანკების ლიცენზირების პირობები,
ჰოლდინგების მიერ არაპროფილური აქტივების რეგულირება, გამჭვირვალო ბის ახალი სტანდარტების დამკვიდრება, მინიმალური საწესდებო კაპიტალის გაზრდა და ასე შემდეგ - ეს მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია იმ მიდგომებისა, რასაც ეროვნული ბანკი ან უკვე ახორციელებს, ან საერთო თამაშის წესად დამკვიდრებისთვის დროსა და ენერგიას არ ზოგავს. პარალელურად, საქართ ველოს მთავრობასთან ერთად მუშაობს ორ ყველაზე საკამათო რეფორმაზე როგორიცაა დეპოზიტების დაზღვევა და საპენსიო რეფორმა. ამ რეფორმებთან დაკავშირებით, როგორც წესი, აზრი ორად არის გაყოფილი - ზოგი, მათ შორის, ეროვნული ბანკიც ამბობს, რომ ამ რეფორმების გატარება აუცილებელია, ზო გსაც, პირიქით, მიაჩნია, რომ შემოთავაზებული ფორმით არც ერთი ეს რეფორ მა იმ შედეგს არ მოიტ ანს, რაც ჩაფიქრებულია, რადგან მასშტაბი არ ეყოფა - შესაბამისად, მხოლოდ დამსაქმებლისთვის გაზრდის ფინანსურ ტვირთს, რაც ეკონომიკური ზრდისშემაფერხებელი ფაქტორი შეიძლება აღმოჩნდეს. ყველა ამ საკითხზე მსჯელობისას, ეროვნული ბანკის პრეზიდენტი კობა გვენეტაძე პირველ რიგში ეროვნული ბანკის ორი მთავარი ფუნქციიდან ამო დის. ესენია: ფასების სტაბილურობა და ფინანსური სტაბილურობა. ხუმრობს კიდეც, რომ ამ ორ ფრაზას იმდენად ხშირად ახსენებს, რომ ზოგჯერ შეიძლე ბა ეს ვინმესთვის გამაღიზიანებელიც იყოს, მაგრამ „სხვაგვარად არ გამოვა, რადგან სწორედ ესაა ეროვნული ბანკის უპირველესი ამოცანა“. მთავარი კითხვა სწორედ აქ ისმის: როგორი უნდა იყოს რეგულირება, რომ, ერთი მხრივ, სტაბილურობას შეუწყოს ხელი და მეორე მხრივ, ინვესტიციების შემოდინება
ბალანსის ფაქტორი
არ შეზღუდოს? კობა გვენეტაძეს ამაზე მოკლე პასუხი აქვს: „ზომიერი“. თუმცა ბევრ მაგალითზე დაკვირვებით, დანამდვილებით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ამ პასუხის გაცემა გაცილებით უფრო ადვილია, ვიდრე საქმეში გატარება. როგორ აპირებს ამას ეროვნული ბანკი და მისი პრეზიდენტი კობა გვენეტაძე - FORBES Banker-ის ვრცელი ინტერვიუდან შეიტყობთ.
მენეჯერები
დაზღვევა
ბატონო კობა, მოგესალმებით. დიდი მადლობა, რომ მოიც ალეთ FORBES Banker-ისთვის. ჩვენთვის დიდი პა
სურ სექტორს სავალალო შედეგებისგან. ბაზარი აბსოლუტურად ღია და თავისუფალია: ბანკს, რომელიც
ვაპირებთ ასევე, ბაზელ III ჩარჩოს მესამე პილარის დანერ
აქვს პოტენციურ მსესხებელს. გვინდა, რომ საკრედიტო ბიურო
გვას, რომლის ფარგლებშიც კომერციული ბანკები ვალდებული
იყოს ის ორგანიზაცია, რომელიც მთელ ამ ინფორმაციას შეკრებს
ტივია, რომ ამ გამოცემის პრეზენტაცია სწორედ ეროვ
სტანდარტებს აკმაყოფილებს, ამ ბაზარზე თავის დამკვ იდრე
იქნებიან, გამოაქვეყნონ რაოდენობრივი და ხარისხობრივი
და დადებს ზუსტ და ნათელ სურათს ჭარბვალიანობასთან დაკავ
ნულ ბანკში შედგება. მოდი, პირდაპირ გკითხავთ:
ბის არანაირი პრობლემა არა აქვს. მეორე მხრივ, ეს სტანდარ
ინფორმაცია კაპიტალის ელემენტების, რისკის მიხედვით შე
შირებით.
რა სჭირდება დღეს, თქვენი აზრით, საქართველოს
ტები ავტომატურად ფილტრავს რისკის შემცველ მოთამაშეებს:
წონილი აქტივების, უმაღლესი მენეჯმენტის ანაზღაურებისა და
ფინანსურ სექტორს - მეტი თავისუფლება, თუ მეტი რე
მაგალითად, ბევრ ფინანსურ თუ ინდუსტრიულ ჯგუფს ვხვდებით,
სხვა მატერიალური საკითხების შესახებ. ვგეგმავთ ლევერიჯის
რა პრობლემები გვაქვს ამ მიმართულებით. სხვათა შორის, ეს
გულირება?
რომელთაც სურთ, საქართველოში გახსნან ბანკი, მაგრამ რო
კოეფიციენტის დანერგვასაც, რაც მთელ მსოფლიოში რისკებზე
პუნქტი ჩადებულია საერთაშორისო სავალუტო ფონდის პროგ
დესაც ჩვენ აუცილებელ მოთხოვნებს ვუხსნით, განსაკუთრებით
დაფუძნებული კაპიტალის ადეკვატურობის შეფასების თანამედ
რამაშიც. ზოგადად, ფონდის პროგრამა საშუალ ებას გვაძლევს
ორ მიმართულებას – ბაზრის ეფექტიანობასა და სტაბილურობას
გამჭვირვალობის თვალსაზრისით, და ისინი ხედავენ, რომ ამ
როვე საშუალებად ითვლება.
შევისწავლოთ საკითხები, შევიმუშაოთ ზომები და სამი წლის მან
შორის. არ დაგვავიწყდეს, რომ საქართველო, თავისი ზომიდან
სტანდარტებს ვერ აკმაყოფილებენ, როგორც წესი, მეორედ
გამომდინარე, ვერასდროს იქნება სისტემური ეკონომიკის ქვე
აღარც მოგვმართავენ.
ელენე, მოდი, ასე შევხედოთ: დღეს უნდა მივაღწიოთ ბალანსს
ყანა. ჩვენი მიზანია, რომ საფინანსო სექტორში შესაძლებელი
ასევე, იცით, რომ უკვე დამტკიცდა და სექტემბრიდან ამოქ
ჩვენ თუ ამას მივაღწევთ, ეს დაგვეხმარება, განვსაზღვროთ,
ძილზე გავწეროთ მათი განხორციელება. ეს ცოცხალი პროცესია,
მედდება ლიკვიდობის გადაფარვის კოეფიციენტი, რაც არის
რაც იმას ნიშნავს, რომ როდესაც პირველი მიმოხილვა დასრულ
თანამედროვე და ეფექტიანი მიდგომა მოკლევადიანი ლიკვი
დება, გავწერთ ნაბიჯებს მომავალი წლისთვის. ასეთი დაგეგმვა
იყოს გრძელვადიანი სესხის ისეთ პროცენტში აღება, რომ ეს
ხომ არ ჩნდება რისკი, რომ ბაზარი ჩაიკეტება და ის
დობის მართვის მიმართულებით. დამატებით, გრძელვადიანი
სასარგებლოა, მათ შორის, კერძო სექტორისთვისაც, რომელსაც
არ იქცეს ფინანსურად ძალიან მაღალ ტვირთად, და პირიქით,
მთლიანად შეზღუდული რაოდენობის მსხვილი მოთა
ლიკვიდობის გასაუმჯობესებლად ვაპირებთ წმინდა სტაბილური
აქვს რეფორმების გაცხადებული ერთგვარი განრიგი, რომლის
დეპოზიტებზე იყოს ისეთი პროცენტი, რომელიც მისაღები იქნება
მაშეების ხელში აღმოჩნდება?
დაფინანსების კოეფიციენტის შემუშავებას. ამის შემდეგ უკვე
მიხედვითაც შეუძლია უკვე დაიწყოს ადაპტაცია და მისთვის სი
შეგვეძლება ვთქვათ, რომ ლიკვიდობის რისკის საზედამხედვე
ურპრიზი არ იქნება ახალი რეგულაციები.
დეპოზიტარებისათვის. ვფიქრობ, რომ განვითარების ამ ეტაპზე
ბაზარზე შემოსვლის ბარიერ ი არავის აქვს. ის, რომ დღეს უფ
ცუდი შედეგი არ გვაქვს. მაგრამ იმისათვის, რომ ბანკებს შორის
რო მაღალი კაპიტალიზებაა საჭირო, დროის მოთხოვნაა - შეუძ
ლო ჩარჩო მთლიანად შესაბამისობაში იქნება საერთაშორისო
იყოს მეტი კონკურენცია, მნიშვნელოვანია, რომ ეს ბანკები იყოს
ლებელია ეს მოთხოვნები და პირობები არ იცვლებოდეს, რადგან
სტანდარტებთან.
ძლიერი და ჯანსაღი.
თვითონ ქვეყნის ეკონომიკა ვითარდება და იზრდება. ამიტომ
რატომღაც აქცენტი ყოველთვის კეთდება ბანკების რაოდენო
დაბოლოს, მათ შორის ბაზარზე კონკურენციის უფრო მეტად დაცვისთვის, უახლოეს მომავალში ვაპირებთ კაპიტალის და
შეუძლებელია, რომ ამას ფეხი არ ავუწყოთ. კიდევ ერთხელ ვი
ბაზე, მაგრამ რაოდ ენობა არ არის კონკურენციისთვის მნიშვ
მეორებ: მთავარია, ბაზარზე იყვნენ მძლავრი ბანკები და ძლიერ
ნელოვანი ერთადერთი ფაქტორი. მაგალითისთვის, შევხედოთ
ბანკებს შორის კონკურენცია მიგვიყვანს საპროცენტო განაკვე
მიკროსაფინანსო სექტორს. ამჯერად ბაზარზე გვყავს 80–ზე
თების შემცირებამდე.
მეტი ორგანიზაცია, მაგრამ საპროცენტო განაკვეთები 2–3–ჯერ მაღალია, ვიდრე საბანკო სექტორში. პრინციპში გვაქვს სექტორი,
ბოლო პერიოდში ეროვნული ბანკის მიერ საკმაოდ
სადაც მოთამაშეთა რაოდენობა საკმაოდ დიდია, მაგრამ საპ
ბევრი დოკუმენტი და აქტი გამოიცა. როგორ ფიქრობთ,
როცენტო განაკვეთების შესამცირებლად მხოლოდ მოთამაშეთა
ხომ არ ჩნდება რისკი, რომ ბევრმა რეგულაციამ სისტე
რაოდენობა არ არის საკმარისი.
მის შეჩერება ან გადაწვა გამოიწვიოს?
ვგეგმავთ გამჭვ ირვალობის კიდევ უფრო გაზრდას: კომერციულ ბანკებს მოუწევთ დღეს არსებული საზედამხედველო ანგარიშები ევროკავშირში აპრობირებულ ანგარიშგების ფორმის შესაბამი სად მოამზადონ, რაც ხელს შეუწყობს გამჭვ ირვალობას და იმავდ როულად ზედამხედველობის ეფექტიანობის ზრდას“.
საბანკო სექტორს რომ დავუბრუნდეთ, ამ სექტორს ახასია
მეც გეთანხმებით იმაში, რომ მაშინ, როცა ნაკლებ რეგუ
თებს მაღალი ფიქსირებული ხარჯები – ამ ხარჯების შემცირებით
ლაციებს მივყავართ ფინანსური სტაბილურობის რისკებამდე,
შესაძლებელია ეფექტიანობის გაზრდა და როდესაც ეფექტიანო
ზედმეტმა რეგულაციებმა შეიძლება გამოიწვიოს სისტემის განვი
ბა მაღალია, შესაბამისად, დაბალია საპროცენტო განაკვეთი.
თარების შენელების რისკი. სწორედ ამიტომაა მნიშვნელოვანი
ბის - კერძოდ, სესხის სტანდარტული მომსახურების კოეფიციენ
რად მნიშვნელოვანი ბანკებისათვის. ასევე ვგეგმავთ სისტემურ
ბალანსის დაცვა - რეგულაციები უნდა იყოს ოპტიმალური და უნდა
ტის კრიტერიუმების შემოღებას, რაც გამსესხებელს დამატებით
ბანკებში მორალური რისკის შემცირების სისტემების დანერგვას.
ჰქონდეს მიზანი.
ინსტ რუმენტებს შეუქმნის, რომ მან უფრო ზუსტად შეაფასოს, თუ
ვფიქრობ, რომ სისტემური ბანკებისათვის დამატებითი წესების
რამდენად შეძლებს მსესხებელი თანხის გასტუმრებას.
შემოღება მნიშვნელოვანი დამცავი ბერკეტი იქნება საბანკო სის
ამ შემთხვევაში, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ამ სექტორში გამსხვილებამ და სინერგიამ შეიძლება კონკურენციაზე დადები თად იმოქმედოს, თუმცა აქვე უნდა ვთქვა: არ ვიცი, რამდენი ბანკი იქნება ხვალ თუ ზეგ, ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რომ ბანკები იყვნ ენ ძლიერნი და ერთმანეთთან უკეთ კონკურენცია შეძლონ.
თქვენს შემთხვევაში, რა არის ეს მიზანი? მთავარი ზედამხედველობის ფუნქციაა, რომელიც აქვს ეროვ
ამავე დროს, გვინდა და ვგეგმავთ საკრედიტო სტანდარტე
მიგვაჩნია, რომ არასაბანკო საფინანსო სექტორი არ არის
მატებითი ბუფერების შემოღების წესის განსაზღვრას სისტემუ
ტემაში არსებული მაღალი კონცენტრ აციის გამო.
სათანადოდ რეგულირებული და შეიძლება აქაც დაგროვდეს
მხოლოდ ამ პირობებში შევძლ ებთ შევინარჩუნოთ და გავაგრძე
ნულ ბანკს. გვინდა, ეს ფუნქცია საერთაშორისო სტანდარტებს
რისკები, ამიტომ ვმუშაობთ,რომ ეროვნულ ბანკს ჰქონდეს მათი
გაქვთ თუ არა წინასწარ გათვლილი ის ეფექტები, რაც
ლოთ სპრედის შემცირების ტრენდი.
დავუახლოოთ. ჩვენი თანამშრომლები ბაზელის მუდმივმოქმედი
ზედამხედველობის უფლებაც. საკმაოდ დიდი საკანონმდებლო
ამ ტიპის რეგულაციებმა და დამატებითმა მოთხოვნებ
კომიტეტის წევრები არიან. ამ კომიტეტის სტანდარტებს განვიხი
პაკეტი შემუშავდა ამ მიმართულებითაც.
მა შეიძლება გამოიწვიოს?
ძლიერში რას გულისხმ ობთ? ბანკს არ უნდა სჭირდებოდეს რისკიანი გადაწყვეტილების მიღება იმისთვის, რომ ბაზარზე თავი დაიმკვიდროს. ამისთვის კი
ლავთ და ვაანალიზებთ: რა შეიძლება გავითვალისწინოთ საქარ
ასევე, სასურველია, ჩვენს ხელთ იყოს საკრედიტო ბიუროს
ველოს რეალობის პირობებში, რადგან პირდაპირი კოპირება, რა
ზედამხედველობაც. საკრედიტო ბიურო მნიშვნელოვანი სტრუქ
ფასების პროგრამა FSAP, რომელიც დაახლოებით შვიდ წელიწად
თქმა უნდა, არ იმუშავებს.
მოგეხსენებათ, რომ არსებობს ფინანსური სტაბილურობის შე
ტურაა, რომელმაც უნდა დააგროვოს ინფორმაცია, ვის რამდენი
ში ერთხელ ტარდება ქვეყანაში. ეს არის მსოფლიო ბანკისა და
მისი კაპიტალიზაცია უნდა იყოს მაღალი. ბოლოს საქართველოში
ვგეგმავთ გამჭვირვალობის კიდევ უფრო გაზრდას: კომერ
სესხი აქვს მიღებული. ჩვენი ანალიზის მიხედვით, მევახშეების,
სავალუტო ფონდის ერთობლივი პროექტი, რომელიც მთლიანად
12 მილიონ ლარად იყო შესაძლებელი საბანკო ლიცენზიის მიღება.
ციულ ბანკებს მოუწევთ დღეს არსებული საზედამხედველო ან
ლომბარდებისა და ონლაინსესხების აქტივობის მიხედვით, ამ
ფინანსურ სექტორს აფასებს და ახდენს იდენტიფიცირებასაც,
ასეთი დაბალი კაპიტალიზაციის მქონე ბანკი უფრო რთულად უმ
გარიშები ევროკავშირში აპრობირებულ ანგარიშგების ფორმის
სექტორებიდან აღებულ სესხს საკმაოდ დიდი წილი უჭირავს.
თუ რა არის სამომავლოდ გასათვალისწინებელი სისტემის უფრო
კლავდება საგარეო შოკებს - იმ პირობებშიც კი, როცა ეროვნული
შესაბამისად მოამზადონ, რაც ხელს შეუწყობს გამჭვირვალობას
ამიტომ ბანკს ან მიკროსაფინანსო ორგანიზაციას უნდა ჰქონდეს
გამართულად მუშაობისთვის.
ბანკი თავისი ზედამხედველობით მაქსიმალურად იცავს ფინან
და იმავდროულად, ზედამხედველობის ეფექტიანობის ზრდას.
ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ რეალურად რა რაოდენობის ვალი
საქართველოში ასეთი შეფასება ბოლოს 2014 წელს გაკეთ
მენეჯერები
დაზღვევა
აქვს ცხელი ხაზი, სადაც გვირეკავენ, პრეტენზიებს გამოთქვამენ,
რომ იმასთან დავიჭირო საბოლოოდ საქმე, ვინც საუკეთესო პი
ჩვენ კი შემდეგ ამ ინფორმაციას ვაანალიზებთ. ვუკავშირდებით
რობებს შემომთავაზებს.
საფინანსო ორგანიზაციას და ვარკვევთ კერძო შემთხვევებს.
მეორე მხრივ, მომხმ არებელთა უფლებების დაცვისას არ უნდა
სწორედ დაგროვილი გაანალიზებული მასალის საფუძველზე შე
დაგვავიწყდეს, რომ მომხმ არებელთა უფლებებზე ზრუნვისას
ვიმუშავეთ ახალი რეგულაციები და ჩავდეთ ისინი ახალ წესებში.
უნდა გავითვალისწინოთ საფინანსო ორგანიზაციების უფლებე
ამის საფუძველზე ვამბობთ, რომ არ შეიძლება, ასეთი მიდგომით
ბიც. ბალანსის მიღწევა აქ მხოლოდ მკაფიო, არაორაზროვანი
მიღებულმა რეგულაციამ გაუმჯობესება არ მოიტანოს.
წესებით შეიძლება.
ორ მაგალითს მოვიყვან: მომხმარებელმა არ დახურა ძველი ანგარიში. იცის, რომ თანხა აღარ უდევს, თუმცა საერთოდ არ იყენებს ამ ანგარიშს. უკავ
მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადავდგით მომხმარებელთა უფლებების დაცვის კუთხით, თუმცა ამ მიმართულებით მუშაობა კიდევ გაგრძელდება, მათ შორის იმ ევროდირექტივების გან
შირდებიან და ეუბნებიან, რომ მას დავალიანება აქვს, რადგან
ხორციელების გზით, რაც ასოცირების ხელშეკრულებით გვაქვს
არიცხავდენენ მომსახურების თანხას. ჩვენ ვამბობთ, როცა თან
დაგეგმილი.
ხა აღარ რჩება ანგარიშზე, აღარ მოხდეს მომსახურების საკომი სიოს და/ან ჯარიმების დარიცხვა. დავუშვათ, ბანკმა შეცვალა ეფექტური განაკვეთი. უმრავლეს ქვეყნებში ბანკს აქვს უფლება, სხვადასხვა მიზეზის გამო პირო
მე მაინც გკითხავთ: ამ მოთხოვნებს, ამ გამჭვირვალო ბას ხომ არ ჩათვლის კომერციული ბანკი დამატებით რისკად და ხომ არ გააძვირებს კრედიტს, ან ძალიან
ბები შეცვალოს, მაგრამ მას იმის ვალდებულებაც უნდა ჰქონდეს,
ხომ არ გაამკაცრებს მისი გაცემის მოთხოვნებს, რამაც
რომ ეს ინფორმაცია გააგებინოს უშუალოდ მსესხებელს - მხო
შეიძლება სესხებზე ხელმისაწვდომობა, პირიქით, უფ
ლოდ ვებგვერდზე კი არ დადოს ჩუმად, არამედ ჰქონდეს იდენ
რო შეზღუდოს?
ტიფიცირებული კონკრეტული წყარო, რომლითაც მსესხებელს შეატყობინებს ამ ცვლილების შესახებ.
რატომ? ბაზარზე არაერთი ბანკია და არჩევანი არსებობს. ერთს ვიტყვი მხოლოდ: ამ ცვლილებებით ნამდვილად არ იყვნენ
მეორე მიმართულება ფინანსურ განათლებაზე მუშაობაა,
ბედნიერები არც კომერციული ბანკები და არც მიკროსაფინანსო
რადგან შეიძლება მაქსიმალურად ნათელი გავხადოთ მოთხოვ
ები და სწორედ ეს იყო ჩემთვის იმის მტკიცებულება, რომ სწორი
ნები, მაგრამ თუ არ გაიზარდა ფინანსური განათლების დონე,
მიმართულებით მივდივართ. ინფორმირებული მომხმარებელი
შეიძლება ყველაფერი გაწერილი და გამჟღავნებული იყოს, მაგ
უფრო ნაკლებად რისკიანია და ეს ბანკის ხარჯებს ამცირებს.
რამ მსესხებელმა სათანადოდ მაინც ვერ განსაზღვროს ფულის
დაცული კლიენტი კი უფრო თამამად მიმართავს ბანკს ფინანსუ
სესხებასთან დაკავშირებული რისკები.
რი სერვისის მისაღებად. ამიტომ მომხმარებელთა უფლებების
და და შესაბამისი ანგარიში 2015 წელს გამოქვეყნდა. დღეს ჩვენ
მივაღწიოთ იმას, რომ მომხმარებელთა უფლებები იყოს დაცული.
სწორედ ამ რეკომენდაციებს ვითვალისწინებთ. აქვე განვმარ
შესაბამისად, შეუძლებელი იქნება, ყველას შეხედულება გავითვა
ტავ, რომ როდესაც ვამბობ რეკომენდაცია, არ უნდა ჩავთვა
ლისწინოთ.
ლოთ, თითქოს ეს რეკომენდაცია იმპერატიულად ფონდისა და
მომხმარებელთა უფლებები ახსენეთ და მაშინ აქვე
მომხმარებელს ექნება კონტრ ოლის უფრო მეტი ბერკეტი. მა
მსოფლიო ბანკის მოსაზრებაა: ეს არის განხილვების, ანალიზის
გკითხავთ. დააანონსეთ, რომ ამ მიმართულებითაც
გალითად, პირველი ივლისიდან ამოქმედდება ნორმა, რომლის
ბაზარზე კონკურენციის გაზრდის კონტექსტში მოიხსე
და დისკუსიის შედეგი შეფასების მისიასა და ეროვნული ბანკის
აპირებთ გააქტიურებას, უფრო კონკრეტულად რა შეიძ
მიხედვითაც მომხმარებელს ეძლევა უფლება, შინ წაიღოს ხელ
ნიება ყოველთვის საქართველოში კაპიტალის ბაზრის
თანამშრომლებს შორის და აქედან გამომდინარე იბადება ის
ლება ითქვას ამ ეტაპზე?
შეკრულების პირველადი ვარიანტი, დეტალურად გაეცნოს მას, თუ
განვითარებაც. ამ მიმართულებით რამდენად ხართ
სურვილი ექნება, წაიღოს ის სხვა ბანკში და უკეთესი პირობების
ჩართულები?
რეკომენდაციებიც, რომლებიც ამ ორგანიზაციებს აქვთ. ჩვენ გვაქვს ფინანსური სტაბილურობის კომიტეტი: ყველაფ
ერთ რამეზე შევთანხმ დეთ: კარგად ინფორმირებული მომხმა რებელი ნიშნავს სესხის მომსახურებაზე ნაკლებ პრობლემას ან
დაცვა გრძელვადიან პერიოდში სწორედ ფინანსური ორგანიზა რა ეფექტს ელოდებით ამ ყველაფრისგან?
მოპოვებას შეეცადოს.
ციებ ის ინტერესშია.
როგორც იცით, სტრატეგია უკვე შემუშავებულია. ჩვენ ჩვენი მი
რის დეტალური განხილვა თავდაპირველად კომიტეტის ფარგ
დეფოლტს. აქტივობის უკეთესი ხარისხი ნიშნავს უკეთეს შედე
ახალ წესებში საკმაოდ ბევრი მსგავსი ნორმაა გათვალისწი
ლებში ხდება და შემდეგ ვიწყებთ მოქმედებას, ცხადია, საერთა
გებს კომერციული ბანკებისთვის, რაც, თავის მხრივ, ახალგაცე
ნებული. კარგი იქნება, მომხმარებლებმა დეტალურად წაიკითხონ
ბაზარზე ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესების კუთხით. მოგეხსე
შორისო ორგანიზაციების ანალიზის გათვალისწინებით.
მულ სესხებზე საპროცენტო განაკვეთების შემცირების შესაძლებ
ეს ცვლილებები, რომ იცოდნენ, რის მოთხოვნის უფლება აქვთ.
ნებათ, რომ ცოტა ხნის წინ ერთ–ერთ მაღალი საერთაშორისო
ლობაა.
ეს, ერთი მხრივ, დაეხმარება კონკურენციას და, მეორე მხრივ,
რეპუტაციის მქონე საერთაშორისო კომპანიასთან ხელი მოეწერა
კომერციული ბანკების სიჯანსაღესაც, რადგან მათ ეყოლებათ
ხელშეკრულებას, რომლის მიხედვითაც ამ კომპანიამ ფასიანი
დამატებით, გვაქვს ე.წ. საბანკო სექტორის ზეგავლენის რა ოდენობრივი შეფასება (quantitative impact study) და, როგორც
მართულებით აქტიურად ვმუშაობთ: განსაკუთრებით, კაპიტალის
წესი, როდესაც სიახლე შემოგვაქვს ან რეგულაციებს ვცვლით,
რასაც ამბობთ, ლოგიკურია, მაგრამ დღეს მომხმარე
ინფორმირებული მსესხებლები, რომლებიც მეტი პასუხისმგებლო
ქაღალდების ყიდვა-გაყიდვის სისტემა მთლიანად უნდა განაახ
ამას ეტაპობრივად ვნერგავთ. ამისთვის ვამზადებთ სექტორის
ბელს არ აქვს შესაძლებლობა ინფორმირებული იყოს?
ბით მოეკიდებიან თანხის სესხებას.
ლოს. ვმუშაობთ საგადასახადო გარემოს დახვეწის მიმართულე
წარმომადგენლებს და აქტიურად მიმდინარეობს მათთან კონ
როდესაც ამას ვაანალიზებდით, ორი მიმართულება გამოჩ
რიცხვებში ამ ეფექტების დათვლა რთულია, მაგრამ ლოგიკას
ბითაც: ფინანსური ბაზრის ექსპერტებისგან და იურისტებისგან
სულტაციები. თუმცა, როდესაც ვამბობ, რომ ეს კონსულტაციები
ნდა. მომხმარებელთა უფლებების დაცვას ვერ განვიხილავთ
მიმდინარეობს, ეს არ ნიშნავს, რომ ყოველთვის გავითვალის
ფინანსური განათლების გარეშე. ჩვენ ვთხოვთ საბანკო ორგანი
ცხადია, მესმის, რომ ფული კომერციული ბანკებისგან მოდის,
წინებთ იმას, რასაც სექტორის წარმომადგენლები გვირჩევენ,
ზაციას, დაიცვას თამაშის წესები და ამას ბანკებთან ერთად ვავ
მაგრამ მეც, როგორც მომხმარებელს, უნდა მქონდეს საშუალება
როგორი სტრუქტურა ჯობია იმისთვის, რომ ეს ბაზარი განვითარ
რადგანაც ჩვენ ვუყურებთ ფართო სურათს და გვაქვს ჩვენი
რცელებთ უკვე მიკროსაფინანსოებსა და საკრედიტო კავშირებ
გამოვიყენო ჩემი უპირატესობები. მაგალითად, ის, რომ თუ კარგი
დეს და უცხოელი ინვესტორები მოიზ იდოს.
მიზნები - შევინარჩუნოთ ფინანსური სტაბილურობა ქვეყანაში და
ზეც, როგორც ფიზიკურ, ისე იურიდიულ პირებზეც. ეროვნულ ბანკს
გადამხდელი ვარ, უნდა მქონდეს შესაძლებლობა და არჩევანი,
თუ მივყვებით, არ შეიძლება, რომ ამან შედეგი არ მოგვცეს.
დაკომპლექტებული სავალუტო ფონდის მისია გვეხმარება განვ საზღვროთ, თუ კაპიტალის ბაზრის ინსტრუმენტების დაბეგვრის
ვმუშაობთ დერივატივების კანონზეც, რომელიც თითქმის დას
მენეჯერები
დაზღვევა
რულებულია და იმედი მაქვს, რომ მალე პარლამენტსაც წარედგი
ორ ყველაზე საკამათო რეფორმაზე მინდა გკითხოთ:
ვესტიცია შემოვიდეს - რამდენად დროულია ამ ტიპის
თავისი მიკერძოებული დამოკიდებულებით. ამიტომ ვამბობთ,
ნება. საინვესტიციო ფონდების შესახებ კანონპრ ოექტზეც მიდის
დეპოზიტების დაზღვევა და საპენსიო რეფორმა. რო
გამიჯვნებზე საუბარი?
რომ ეროვნულ ბანკს კანონი უნდა აძლევდეს საშუალებას, ჰქონ
მუშაობა. გარდა ამისა, რეგულარულად ტარდება ტრენინგები
გორია თქვენი დამოკიდებულება ამ რეფორმებთან
ბაზრის მონაწილეთა ცოდნის ამაღლების მიზნით.
მიმართებით?
ხშირად გვესმის, რომ კაპიტალის ბაზრის განვითა
თუ შევხედავთ ზოგადად ფინანსური სტაბილურობის სტრუქტუ
შედის ბანკიც და სხვა არაპროფილური ორგანიზაციებიც. ეს იმას
BGEO-ს გარდა არის დღეს ვინმე ბაზარზე, ვისაც ეს შეე
რება რთული იქნება იმ პირობებში, როდესაც ბირჟას
რას, დეპოზიტების დაზღვევა აუცილებლად არის მისი შემადგე
ნიშნავს, რომ ისინი დარწმ უნდნენ, რომ საქართველოში ინვეს
ხება?
კომერციული ბანკები ფლობენ. ასეა?
ნელი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილი. ხშირად მესმის ასეთი
ტირებაკარგია: ინვესტიცია ჯერ ბანკში ჩადეს, შემდეგ - სხვა
დეპოზიტების დაზღვევასთან დაკავშირებით, ვფიქრობ, რომ,
ეს ნამდვილად მნიშვნელოვანი და ძალიან ფაქიზი თემაა. ქვეყანაში შემოდის კაპიტალი, ინვესტიციები, ჰოლდინგის აქცი
დეს წვდომა ჰოლდინგების დონეზე, რომ ვიცოდეთ, რეალურად რა სიტუაცია გვაქვს და შესაბამისი რეაგირება მოვახდინოთ.
ების მფლობელები ფლობენ ჰოლდინგის აქციებს, რომლებშიც
დღეს BGEO-ა ერთადერთი.
ბირჟის 56%–ია მხოლოდ კომერციული ბანკების ხელში. რაც
მოსაზრება, რომ დღეს საბანკო სექტორს არა აქვს დეპოზიტების
სექტორებში. უნდა გვახსოვდეს, რომ მათ აქვთ არჩევანი, როდე
იმას ნიშნავს, რომ ინსტიტუციონალური გადაწყვეტილებების ერთ
მოზიდვის პრობლემა და რატომ არის ეს აუცილებელი. ჩემი პასუ
საც ამ დივიდენდს მიიღებენ - ან ქვეყნიდან გაიტანონ ეს ფული,
და მაინც, რატომ მხოლოდ საბანკო სექტორი, როცა
პიროვნულად მიღება შეუძლებელია.
ხი ასეთია: შეიძლება არსებობდეს თანხები, რომლებიც არის აკუ
ან კიდევ ისევ ქვეყანაში, იმავე ან სხვა სექტორში დააბანდონ.
არასაბანკო სექტორში - იმავე მშენებლობაში, უფრო
მულირებული სადღაც და არა საბანკო სისტემაში, დეპოზიტების
ამიტომ მიდგომა უნდა იყოს ფრთხილი – არ უნდა მივიღოთ ისე
დიდი პრობლემები გვინახავს?
არ არსებობს. თუმცა ისიც უნდა ვთქვათ, რომ სასამართლო პრო
დაზღვევა კი მათ საბანკო სექტორში მოქცევას შეუწყობს ხელს.
თი გადაწყვეტილება, რომელიც გამოიწვევს იმას, რომ ეს ფული
ცესები, რომლებსაც დღეს ვაკვირდებით, არანაირად არ უწყობს
აქვე ვიტყვი, რომ ამ რეფორმის დანერგვა სწორედ მაშინ უნდა
ქვეყანაში არ შემოვიდეს ან სხვა ქვეყანაში გავიდეს.
ხელს იმას, რომ ბირჟა ნორმალურად განვითარდეს.
მოხდეს, როცა სისტემა ჯანსაღია. დღეს ჩვენ ამის შესაძლებლო
რა თქმა უნდა, ბირჟა გამართული უნდა იყოს. ამაზე ორი აზრი
უფრო მთავარი კი ის არის, დაინტერესდებიან თუ არა ინვეს ტორები საქართველოს კაპიტალის ბაზრით და იქნება თუ არა ფასიანი ქაღალდები.
ბა ნამდვილად გვაქვს. არის საუბარი იმასთან დაკავშირებითაც, რომ ეს დამატებითი ტვირთია, მაგრამ მოდი, გულახდილად ვთქვათ: ჩვენ თუ შევადა
„ჩვენ ჩვენი მიმართულებით აქტიურად ვმუშაობთ: განსაკუთრებით, კაპიტალის ბაზარზე ინფრასტრუქტურის გაუმჯობესების კუთხით“.
ეს საკითხი სიღრმისეულად შევისწავლეთ. ამდენად, ჩვენი ხედვით, აქ არის რამდენიმე ეტაპი. პირველი – არაპროფილური აქტივების ბუღალტრულად გამიჯ
ფულის დაბანდების ალტერნატიული საშუალ ება ჩნდება. აქცი ების საფუძველზე შესაძლებელი იქნება კომპანიების შეფასება
მაგრამ ჩვენ ვერანაირად ვერ ვიქნებით რეგულატორი სამშენებ ლო სექტორში, ფარმაცევტულ სექტორში და ა.შ. ამისათვის არსე ბობს კონკურენციის სააგენტო. ჩვენ ჩვენი ფუნქციის ფარგლებში
ვნა მოხდა 2015 წლის ბოლოს. რადგან ეროვნულ ბანკს თავად არ
გვინდა შევისწავლოთ, რა ურთიერთობები არსებობს ჰოლდინ
აქვს კანონის ინიცირების უფლება, ჩვენ ვთავაზობთ მთავრობას
გის კომპანიებს შორის, რომელთა შორის ერთ-ერთია ბანკი და
და პარლამენტს, კანონით გაამყაროს ეს გამიჯვნა. ბანკებს კანო
გადაწყვეტილებების მიღების დროს ხომ არ ხდება რაიმე ისეთი,
ნის დონეზე აკრძალული უნდა ჰქონდეთ არაპროფილურ აქტივებ
რაც ჰოლდინგის გარეთ არსებულ კომპანიებს ჩააყენებდა არა
ში ინვესტირება, რაც დღეს რეგულირებულია მხოლოდ ეროვნული
კონკურენტულ მდგომარეობაში.
ბანკის ნორმატიული აქტით. მეორ ე - მნიშვნელოვანი იქნება, რომ კანონმდებლობამ მოგ ვცეს შესაძლებლობა, საბანკო ჯგუფისა და ჰოლდინგის დონეზე
რატომ?
ჩვენ ვართ საბანკო სექტორის რეგულატორი და ახლა გვინდა, რომ რეგულატორი ვიყოთ არასაბანკო საფინანსო სექტორშიც,
დაბოლოს, ისევ პირდაპირ გკითხავთ: რაში გვჭირდე ბა ეროვნული ბანკი?
რებთ ბანკების მოგების წლიურ მაჩვენებელს იმას, რაც მათ დას
მოვახდინოთ ანალიზი იმისთვის, რომ ზუსტად დავინახოთ, თუ რა
ჭირდებათ დამატებით, წლიური შენატანების სახით ამ რეფორ
ფინანსური ურთიერთობებია დღეს ამ ჯგუფში შემავალ ორგანი
ბისთვის. ხშირად რიგითი მოქალაქეებისთვის ეს მოცემულობა
მის ფარგლებში, ძალიან მცირე თანხაზე ვსაუბრობთ.
ზაციებს შორის. ბანკთან პირდაპირ თუ არაპირდაპირ დაკავ
უბრალოდ გარანტირებულია და ისინი ვერ ამჩნევენ, ამას რამხე
შირებულ კომპანიას არ უნდა ჰქონდეს შესაძლებლობა, რაიმე
ლა ძალისხმევა სჭირდება. მე მესმის, რომ სხვადასხვ ა მიდგო
საპენსიო რეფორმას რაც შეეხება, ესეც მნიშვნელოვანია, რო
ფასების სტაბილურობისთვის და ფინანსური სტაბილურო
და მათში ფულის ჩადება. ამით გავცდებით მხოლოდ კომერციულ
გორც დანაზოგების აკუმულირების, ისე გრძელი ლარის გაჩენის
უპირატესობით ისარგებლოს სხვა კომპანიებთან შედარებით.
მები არსებობს - იგივე, სავალუტო საბჭო, სისტემის რომელიმე
ბანკებში დეპოზიტების დაგროვების სქემას და გავზრდით მთლი
თვალსაზრისით.
კომერციული ბანკი ვალდებულია, ყველას თანაბარი პირობები
ვალუტაზე მიბმა და ა.შ. - და ცხადია, ამ მიმართულებითაც უნდა
შესთავაზოს და მომხმარებელს არ უნდა ჰქონდეს იმის განცდა,
იყოს მსჯელობა და ეს განსხვავებული აზრებიც უნდა გამოითქ
ან ბაზარზე კონკურენციას. ამავე დროს, ვისაც ახალი ბიზნესის დაწყება უნდა, ისიც აღარ იქნება სესხზე დამოკიდებული - ბიზნეს
სახელმწიფო რამდენად უნდა იყოს ჩართული ამ თან
რომ მისი კომერციულ ი ინფორმაცია არ არის სათანადოდ და
ვას - ოღონდ ამ ყველაფერთან ერთად, ასევე უნდა შევისწავლოთ
გეგმას დაწერს და შეეცდება, ამ გეგმით მოიზიდოს ფული ინვეს
ხების მართვის პროცესში?
ცული ან არაკონკურენტულ პირობებშია ბანკთან აფილირებულ
ის კონკრეტული შედეგებიც, რაც ამ ტიპის გადაწყვეტილებებს
კომპანიასთან შედარებით.
ახლავს თან.
ტორებისგან. ეს არის სწორედ ალტერნატივა. მეორე მხრივ, თუ არ გვექნება გამართული და ნათელი კანონი,
სანამ ძალიან დიდ მასშტაბებს არ მიაღწევს, ამ თანხებს რთული მენეჯმენტი არ დასჭირდება. ეროვნული ბანკიც იქნება
მე მხოლოდ ერთი ფაქტის მოყვანა მინდა და ვისაც ესმის, ამ
ვერც ინვესტორი და ვერც ბიზნესგეგმის მფლობელი ვერ გააანა
ამაში ჩართული და ჩვენც ჩვენს გამოცდილებას მოვახმართ: მო
რაც ხშირ შემთხვევაში შესწავლილი არ არის და დასკ
ფაქტის მნიშვნელობა, აუცილებლად მიხვდება ამ მოვლენაში
ლიზებენ, რის გადახდა მოუწ ევთ, თუკი ამ ფორმით დააბანდებენ
გეხსენებათ, ეროვნული ბანკი მართავს ქვეყნის საერთაშორისო
ვნები მხოლოდ დაკვირვებებს ეფუძნება...
ეროვნული ბანკის როლსაც: 25 მაისს საქართველოს ბანკმა საერ
და მოიზიდავენ ფულს. სწორედ ამ ნაწილში ვართ ჩართულები.
რეზერვებს და ამ მხრივ დიდი გამოცდილება გვაქვს დაგროვილი.
ნამდვილად. ეს დაკვირვებები შეიძლება არც კი იყოს ზუსტი.
თაშორისო ბაზარზე 500 მილიონი ლარის მოცულობის ობლიგა
ეს ყველაფერი, თავის მხრივ, კაპიტალის ბაზრის განვითარებასაც
როდესაც დიდ ჰოლდინგზეა საუბარი, სადაც ბანკს ყველაზე დიდი
ციებ ი განათავსა. ეს პირველი შემთხვევაა, როდესაც ქართული
შეუწყობს ხელს.
წილი უჭირავს, ბუნებრივია, ჩვენც - ეროვნულ ბანკს - გვჭირდება
საფინანსო ინსტიტუტის მიერ გამოშვებული ლარში ნომინირე
ვიცოდეთ, ჰოლდინგის დონეზე ხომ არ მიიღება ისეთი გადაწყვე
ბული ობლიგაციები საერთაშორისო ბაზარზე გაიყიდა. საერთა
კიდევ ერთი საკამათო თემა მინდა წამოვწიო თქვენ
ტილებები, რამაც შეიძლება დააზიანოს კომერციულ ი ბანკი - მაგა
შორისო ინვესტორები იმდენად ენდობიან ამ ბანკს და ქვეყანას
თან: არაპროფილური აქტივების ჰოლდინგების დო
ლითად, ააღებინოს ისეთი რისკი, რასაც ბანკი სხვა შემთხვევაში
პირველ რიგში, რომ თავიანთი დანაზოგების მართვას საქართვე
არის მხოლოდ ბირჟა. ბირჟა კაპიტალის ბაზრის მნიშვნელოვანი
ნეზე გამიჯვნა. როდესაც საერთაშორისო სავალუტო
არ აიღებდა. ჩვენ, როგორც კომერციული ბანკის ზედამხედველმა,
ლოსნაირ პატარა ქვეყანას ანდობენ მის ადგილობრივ ვალუტაში.
შემადგენელი ნაწილია, მაგრამ ბაზარი უფრო ფართოდ უნდა გან
ფონდი პირდაპირ ამბობს, რომ იმისთვის, რომ წელს
ასეთ ფაქტებს განსაკუთრებული ყურადღება უნდა დავუთმოთ.
რა თქმა უნდა, ჯერ კიდევ ბევრი რამ გასაუმჯობესებელია, მაგრამ
ვითარდეს და შესაბამისი კანონმდებლობის გარეშე ამ მიზნის
საქართველომ 3.5%-იან ეკონომიკურ ზრდას მიაღწი
მეორ ე მხრივ, შეუძლებელია მხოლოდ დაკვირვებით ვიცოდეთ,
წინსვლაც გვაქვს, და ეს აუცილებლად უნდა აღინიშნოს. ამაში
მიღწევა შეუძლებელი იქნება.
ოს, აუცილებელია, ქვეყანაში რაც შეიძლება მეტი ინ
რომელი კომპანია და სექტორი როგორ შეავ იწროვა ჰოლდინგმა
ეროვნული ბანკის დიდი წვლილია და ეს მხოლოდ დასაწყისია.
ალბათ, ქვეყნის ფინანსური კულტურაც უნდა გაით ვალისწინოთ: დღეს მომხმარებელი უფრო მეტია ამ ბაზარზე, ვიდრე ინვესტორი. დიახ. სწორედ ამიტომ ვამბობთ, რომ კაპიტალის ბაზარი არ