3 Three Dimensional Design
Paper sculptures paper pop-ups Clay sculpture Mixed media art Recycle sculpture Specialty sculpture
1
Three-Dimensional Design Paper sculptures
Paper sculptures paper pop-ups Clay sculpture Mixed media art Recycle sculpture Specialty sculpture
Fishel, C. (1999). Paper Graphic. Rockport,MA: Rockport. Greco, N. (1995). 3 Dimentional illustration awards annual 5. Rockport, MA: Rockport www.etcserv.pnru.ac.thw
2
Clay sculpture
การออกแบบงานสามมิต ิ ปัจจุบนั มีการออกแบบสามมิตใิ นหลายสาขางาน ไม่เว้นแม้กระทัง่ บนหน้าจอคอมพิวเตอร์ ซึง่ ในอดีตเราจะพบภาพ สามมิตบิ นหน้าจอภาพยนตร์หรือโทรทัศน์เท่านัน้ ส่วนงานสามมิตทิ จี่ บั ต้องได้กอ็ าจนึกถึงเพียงงานประติมากรรม สถาปัตยกรรม อุ ตสาหกรรมศิลป์ประยุกต์ศลิ ป์ หรือหัตถศิลป์เท่านัน้ อย่างไรก็ตามพืน้ ฐานทัง้ หมดไม่ว่าจะ เป็ นงานออกแบบสองมิตหิ รืองานออกแบบสามมิตใิ นศิลปะแทบทุกสาขางาน ย่อมต้องใช้ทศั นธาตุและหลักการ ออกแบบเป็ นแนวทางทัง้ สิน้ ความหมายการออกแบบงานสามมิต ิ งานสามมิต ิ หมายถึง การจัดปริมาตรทีเ่ ป็ นจริงในทีว่ ่างด้วยองค์ประกอบ พลาสติกคือ รูปทรง เส้น ระนาบ ทีว่ ่าง สี และผิวสัมผัส ฯลฯ ให้มคี วามเคลือ่ นไหว และจัดให้องค์ประกอบเหล่านีม้ คี วามเป็ นอันหนึง่ อันเดียวกัน (เลอสม สถาปิ ตานนท์. 2540: 140)มิตมิ คี วามหมายว่า การวัดขนาดต่างๆ เช่น ความกว้าง ความยาว หรือความสูงตรงกับค�ำในภาษาอังกฤษว่า dimensionการวัดเฉพาะความยาวเรียกว่า first dimension การวัดเฉพาะความกว้างเรียกว่า second dimensionการวัดเฉพาะความสูงหรือความหนาเรียกว่า third dimensionแต่การวัดทัง้ ความยาว ความกว้าง และความสูงหรือหนารวมเรียกว่า three dimensionหรือ 3 มิตคิ วามหมายโดยทัว่ ไปของค�ำว่า 3 มิต ิ จึงสามารถครอบคลุมไปถึงวัตถุสงิ่ ของต่างๆ ทีม่ คี วามยาว ความ กว้าง และความสูงหรือความหนาด้วย เช่น คน สัตว์ สิง่ ของอาคารบ้านเรือน ฯลฯในทางศิลปะ ค�ำว่า 3 มิต ิ ตรงกับค�ำว่า ภาพลอยตัว (round relief) ซึง่ หมายถึงภาพทีส่ ามารถมองเห็นได้ทุกๆ ด้าน สามารถกินเนือ้ ที่ ในอากาศและน�้ำ ซึง่ ก็คอื งานประติมากรรมนัน่ เอง (สุวรรณา ศรีเพ็ญ. 2537: 11)ทีว่ ่าง 3 มิต ิ เกิดจาก รูปทรงธรรมชาติทเี่ รารู้จกั ดีว่ามี 3 มิต ิ รูปทรงเหล่านี้ ได้แก่คน สัตว์ สิง่ ของ ทิวทัศน์ ฯลฯ สิง่ เหล่านีแ้ ม้จะ เขียนขึน้ ด้วยเส้นรูปนอกเพียงอย่าง เดียวโดยไม่ต้องแสดงปริมาตรด้วยน�้ำหนักหรือสีผูด้ ูกจ็ ะรู้สกึ ได้เองว่าเป็ น รูปทรงทีม่ ปี ริมาตร เพราะความเคยชินทีไ่ ด้เห็นอยู่เป็ นประจ�ำ (ชลูด นิม่ เสมอ. 2539: 85)ดังนัน้ จึงพอสรุป ได้ว่า งานออกแบบสามมิต ิ หมายถึง การจัดองค์ประกอบทางศิลปะให้เป็ นอันหนึง่ อันเดียวกัน โดยมีมติ ขิ องการ มองได้ทงั้ ความกว้าง ความยาวและความสูง หรือความหนา งานสามมิตกิ นิ บริเวณพืน้ ทีว่ ่างสามมิต ิ งานสาม มิตมิ ที งั้ เคลือ่ นไหวได้และเคลือ่ นไหวไม่ได้ถา้ ผู ศ้ กึ ษาได้ศกึ ษาและฝึ กปฏิบตั ใิ นหลักการออกแบบศิลปกรรมตัง้ แต่ใน บทที่ 1จนถึงบทที่ 13 ซึง่ กล่าวถึงทัศนธาตุและหลักการออกแบบทัง้ หลายตามล�ำดับก็สามารถน�ำมาประยุกต์ ใช้ได้กบั งานออกแบบสามมิต ิ องค์ประกอบพืน้ ฐานทีจ่ ะน�ำมาใช้ในงานออกแบบสามมิตคิ อื รูปทรง เส้น ระนาบ ที่ ว่าง สี พืน้ ผิว จังหวะ เอกภาพ ดุลยภาพ เพราะสิง่ เหล่านีม้ ผี ลโดยตรงต่อดุลยภาพทีเ่ ป็ นจริงและดุลยภาพ ทีว่ ดั ได้ด้วยสายตาการสร้างงานศิลปะสามมิตมิ คี วามซับซ้อนมากกว่าการออกแบบสองมิตติ รงทีง่ านสองมิต ิ น�ำเสนอภายในกรอบภาพเท่านัน้ แต่งานสามมิตนิ ำ� เสนอรูปทรงและพืน้ ทีว่ ่างสามมิตทิ สี่ มั พันธ์ กนั เพือ่ ให้ผูช้ ม สามารถชมความงามได้รอบทิศ ซึง่ ผู ส้ ร้างงานจะต้องเข้าใจมุมมองและระยะของการมองด้วย ในทีน่ จ้ ี งึ ขอกล่าว ถึงงานออกแบบสามมิตเิ ฉพาะเพียงบางส่วนทีไ่ ด้มกี ารพัฒนาขึน้ มาจากการออกแบบสองมิตแิ ละสามารถน�ำไป ประยุกต์ใช้ในงานสิง่ พิมพ์ได้การออกแบบจึงเริม่ ต้นตัง้ แต่วตั ถุประสงค์ของการสร้างงานว่า จะน�ำงานออกแบบ สามมิตชิ นิดนัน้ ไปใช้ทำ� อะไร มีแนวเรือ่ ง และแนวคิดอย่างไร ต้องการให้คงสภาพเหมือนจริงตามธรรมชาติ เพิม่ รูป ลดรูป เป็ นรูปทรงธรรมชาติ รูปเรขาคณิต หรือรูปทรงอิสระ วัสดุและกรรมวิธใี นการท�ำงานเหล่านี้ เป็ นต้น
www.etcserv.pnru.ac.thw
Three-Dimensional
3
CONTENTS
6
Papee sculpture งานประติมากรรมกระดาษ
10 12 Paper pop-ups
งานประติมากรรมดิน
Cclay sculpture
งานภาพยก
4
Three-Dimensional Design
www.etcserv.pnru.ac.thw
งานประติมากรรมจากวัสดุพเิ ศษ
Specialty sculpture
Recycle sculpture
งานศิลปะจากวัสดุเหลือใช้
5
Three-Dimensional Design
www.etcserv.pnru.ac.thw
20 18
Mixed media งานศิลปะสือ่ ผสม
16
Three-Dimensional
6
Fishel, C. (1999). Paper Graphic. Rockport,MA: Rockport. Greco, N. (1995). 3 Dimentional illustration awards annual 5. Rockport, MA: Rockport www.etcserv.pnru.ac.thw
6
งานประติมากรรมกระดาษ
PAPER SCULPTURE
Papee sculpture
ประวัตคิ วามเป็ นมาประติมากรรมกระดาษอัด หรือเปเปอร์มาเช่Posted on เมษายน 23, 2010 by phaiboon01ประวัตคิ วามเป็ นม าของหัตถ กรรมกระดาษอัด หรือเปเปอร์มาเช่ ของประเทศไทย เริม่ ในสมัยอยุธยา ใช้ทำ� หัวโขน และหัวละคร เพือ่ ประกอบการแสดงโขน ต่อมา ในสมัยรัตนโกสินทร์ หลังสงครามโลกครัง้ ที่ 2 ประมาณ ปี พ.ศ. 2485 ได้มกี ารท�ำประเภท ของใช้ ทัว่ ๆ ไป ได้แก่ หมูออมสินทาสีแดง และ ต่อมาใน ปี พ.ศ. 2499 มิชชัน่ นารีอเมริกนั ได้เข้ามาเผยแพร่ศาสนาคริสต์ในเมืองไทย www.etcserv.pnru.ac.thw
ปัจจุบนั วงการโฆษณาและงานพิมพ์นำ� ประติมากรรมกระดาษมากระตุ้นความสนใจแก่ผูบ้ ริโภค ประติมากรรมกระดาษท�ำให้งานดูมมี ติ ิ มีแสงเงาด้วยการพับ โค้ง ม้วนผลงานทีอ่ อกมาจะเป็ น เรือ่ งราวทีน่ ำ� เสนอภาพในชีวติ ประจ�ำวัน หรือเหนือจริงทีอ่ าจเหมือนจริงหรือดูเป็ นนามธรรม บาง ครัง้ มีการเติมเต็มด้วยการวาดภาพระบายสีลงไป เพิม่ เติมภาพประกอบซึง่ สร้างความพึงพอใจ ให้แก่วงการออกแบบนิเทศศิลป์เป็ นอย่างมาก
ได้นำ� หัตถกรรม กระดาษอัดมาเผยแพร่ ใน เมืองไทยในรูปแบบของตุ๊กตา คน สัตว์ต่าง ๆความหมายของ ประติมากรรมกระดาษอัด หรือเปเปอร์มาเช่Posted on เมษายน 23, 2010 by phaiboon01หัตถกรรมกระด าษอัดหรือเปเปอร์ มเช่ หมายถึงกระบวนการ สร้ างสรรค์ งานหัตถกรรมกระดาษอัดทีใ่ ช้ กล วิธใี นการหล่อรูปจาก การฉีกเศษกระดาษ เป็ นชิน้ เล็ก ๆหรือเป็ นแถบๆ แล้วน�ำมาทากาว ปิ ดทับกันหลาย ๆ ชัน้ บนหุ่ น หรือน�ำเศษ กระดาษทีแ่ ช่น้ ำ� จนเปื่ อยยุ่ยวัสดุ อุปกรณ์ใน
การท�ำหัตถกรรมกระดาษอัด หรือเปเปอร์มา เช่Posted on เมษายน 22, 2010 by phaiboon01วัสดุอุปกรณ์ทสี่ ำ� คัญในการท ำ�หัตถกรรมกระดาษอัด หรือเปเปอร์มาเช่ คือ กระดาษชนิด ที่ ใ ช้ แ ล้ ว เช่ น กระดาษ หนัง สือ พิม พ์ ดิน น�้ำ มัน ปู น พลาสเตอร์ ปูนซีเมนต์ น�้ำยาพาราเหลวกาวลาเท็กซ์ แป้ ง เปี ยก จุลสี สีน้ำ� สีน้ำ� มัน แลกเกอร์ วาสลีม ครีม หรือเหนือจริงทีอ่ าจเหมือนจริงหรือดูเป็ น นามธรรม บางครัง้ มีการเติมเต็มด้วยการวาด ภาพระบายสีลงไป Three-Dimensional
7
PAPER
SCULPTURE งานประติมากรรมกระดาษ
8
Three-Dimensional Design
www.etcserv.pnru.ac.thw
Paper Sculpture เรือ่ งราวของประติมากรรมกระดาษ
ผู ท้ ถี่ ู กบันทึกว่าเป็ นผู น้ ำ� กระดาษมาประดิษฐ์เป็ นงานประติมากรรม คนแรก คือ ออกัสติน วอล์คเกอร์ ผลงาน 2 ชิน้ แรกของเขาเป็ น เรือกระดาษทีท่ ำ� ขึน้ ราวปี 1760 ซึง่ ขณะนีถ้ ูกเก็บไว้ทพี่ พิ ธิ ภัณฑ์ เรืองแห่งชาติท ี่ เมืองกรีนวิช ประเทศอังกฤษ ผลงานของ ออกัสติน วอล์คเกอร์ เป็ นรูปเรือใบขนาดเล็กทีม่ รี ายละเอียดครบถ้วน ในยุคเดียวกันนีย้ งั มี เจ้าของผลงานทีไ่ ด้รบั การยกย่องอีกคนคือ เอ. วอน โอเมริงห์ ผลงานของ โอริงห์ต่างจาก ออกัสติน เพราะเขาน�ำ ทิวทัศน์มาไว้ในประติมากรรมกระดาษ งานของ เอ.วอน โอริงห์ ถูก เก็บไว้ในห้องศิลปะ เมืองแมนเชสเตอร์ และทีพ่ พิ ธิ ภัณฑ์เรือแห่งชาติ เมืองกรีนวิช ประเทศอังกฤษ
Paper Art ศิลปะกระดาษ
เป็ นศิลปะเก่าแก่ทมี่ กี ำ� เนิดจากจีนมาแต่ครัง้ โบราณ เช่นงานศิลปะการ ตัดกระดาษทีล่ ะเอียดงดงามหรือศิลปะการพับ กระดาษเงินกระดาษทองทีใ่ ช้ไหว้เจ้า และพัฒนามาเป็ นการพับกระดาษแบบอืน่ ๆ อย่างเช่นโอริงามิของญีป่ ุ่น รวมทัง้ งาน ปิ ดกระดาษบนโครงไม้ไ้ ผ่ทที่ ำ� เป็ นรูปคนและสิง่ ของทีใ่ ช้ในพิธกี รรมต่างๆ ทีไ่ ด้รบั การพัฒนาต่อยอดแพร่หลายไปทัว่ โลก งานกระดาษทีร่ ู้จกั กันดีคอื เปเปอร์มาเช่ ของชาวยุโรป ความมหัศจรรย์ของกระดาษ ( PaperMagic) ทีเ่ กิดจากสมองของมนุษย์ทนี่ ำ� กระดาษมาท�ำกิจกรรมสร้างสรรค์ใน งานศิลปะ นอกเหนือจากใช้เป็ นกระดาษเขียนภาพ เขียนโคลงกลอน ท�ำบัตรอวยพร นามบัตร ท�ำพัด ท�ำตุ๊กตา โคมไฟ ร่ม และดอกไม้ ซึง่ สามารถแบ่งประเภทได้ดงั นี้ ศิลปะกระดาษตัด Chinese paper art เป็ นกระดาษแกะหรือกระดาษ ตัดลาย (Paper Cutting) โอริงามิ หรือออริกามิ )ORIGAMI) เป็ นภาษาญีป่ ุ่นแปลตรงตัวว่าการพับกระดาษ(Paper Folding( เปเปอร์มาเช่ Paper Mache) เป็ นภาษาฝรัง่ เศษหมายถึงกระดาษทีฉ่ กี เป็ นชิน้ เล็กๆ ทากาวปิ ดซ้อนกันเป็ นรูปทรง ศิลปะกรรมกระดาษ PaperCraft) เป็ นการน�ำกระดาษมาประดิษฐ์ให้เป็ นรูปทรงทัง้ สองมิต ิ และ สามมิต ิ ประติมากรรม กระดาษ Paper Sculpture) เป็ นศิลปะการประดิษฐ์ - ขึน้ รูปด้วยกระดาษ มีทงั้ แบบภาพนูนต�่ำ ภาพลอยตัว และ สือ่ ผสมทีใ่ ช้วสั ดุทที่ ำ� มาจากกระดาษเป็ นหลัก ซึง่ มีทงั้ งานเปเปอร์มาเช่ และงาน 3D Papaer art ทีม่ ลี กั ษณะของ มิตทิ สี่ มจริงความหลากหลายของศิลปะกระดาษ เริม่ จากการพับกระดาษง่ายๆ ทีท่ ำ� เล่นกันตัง้ แต่เด็กๆ เช่นการ พับั นก การพับ เครือ่ งบิน ไปจนถึงการพับกระดาษทีต่ ้องใช้จนิ ตนาการ ทีม่ คี วามสลับซับซ้อนเกิดเป็ นรูป ร่างต่างๆ จากกระดาษแผ่นบางๆ กลายเป็ นรูปทรงสามมิต ิ ทีเ่ ลียนแบบธรรมชาติได้อย่างน่ามหัศจรรย์ กระดาษสิง่ มหัศจรรย์ ทีถ่ ่ายทอดประวัตศิ าสตร์ศลิ ปะวัฒนธรรม วิทยาการและความก้าวหน้าของมนุษยชาติมาหลายพันปี และจะคงความ มหัศจรรย์ต่อไปในอนาคต แม้ปจั จุบนั โลกได้เปลีย่ นแปลงมาใช้การ สือ่ สารผ่านทางอินเตอร์เน็ตมากขึน้ ศิลปะรูปแบบ ใหม่ๆ ทีส่ ร้างสรรค์ ด้วยอุ ปกรณ์ดจิ ติ อลบนเครือ่ ง คอมพิวเตอร์หลากหลายขึน้ แต่ทา้ ยสุดก็มาจบลงบนแผ่นกระดาษ โดยเฉพาะความคลาสิกของศิลปะ กระดาษทีส่ ร้างขึน้ ด้วยสมองและสองมือธรรมดาๆ นีเ่ อง www.etcserv.pnru.ac.thw
Three-Dimensional Design
9
Three-Dimensional
10 Fishel, C. (1999). Paper Graphic. Rockport,MA: Rockport. Greco, N. (1995). 3 Dimentional illustration awards annual 5. Rockport, MA: Rockport www.etcserv.pnru.ac.thw
10
งานภาพยก
PAPER POP-UPS
Paper pop-ups หลากหลาย ปีทผี่ า่ นมาอยู่ในโรงเรียนมัธยมเธอสวมเสือ้ สี งานภาพยกมีหลากหลาย รูปแบบ กรรมวิธี อาทิ การเจาะกรุ เจาะพับให้เกิดการ ยกระดับ และการออกแบบโดยใช้ความหลาก หลายของรู ป ร่ า ง เพือ่ ให้เ กิด ภาพยกทีน่ ่ า สนใจ เทคนิคนีถ้ ูกน�ำไปใช้ในงานออกแบบนิเทศ ศิลป์อย่างกว้างเพราะดึงดูดความ สนใจได้ ดีภาพและ เป็ นวิศวกรกระดาษออกแบบนัก เขียนสวน, เครือ่ งชงและมือสมัครเล่นนักเคมี เธอได้ทำ� งานให้กบั ธนาคารสวิสความลับและ อ�ำนวย การสร้ างภาพยนตร์ ลบั อย่างเท่ า เทียมกัน Woody Allen เธอใช้ใน การปลอม เครือ่ งมือของเธอเอง ท�ำให้ภาพยนตร์ ศลิ ปะ กับการ ถ่ายภาพเวลาล่วงเลยเน่าผลไม้และเป่า แก้ว เธอใช้ในการแก้ไขวิดโี อ งานแต่งงานและ
www.etcserv.pnru.ac.thw
ขาว กระโปรงและรอตารางทีร่ ้ านอาหารเม็ก ซิกนั ในเจนีวาสวิตเซอร์ และ ทุกคนสามารถ เรียนรู้วธิ กี ารท�ำบัตรป๊ อปอัพโดยท�ำตามรูป แบบ กวดวิชานีจ้ ะสอนวิธกี ารทีจ่ ะเข้าใจการ์ ด ป๊ อปอัพเพือ่ ให้คุณสามารถออกแบบของคุณ เอง มีหลายประเภทของป๊ อปอัพ แต่ เพือ่ ให้ สิง่ ทีจ่ ากการได้รบั ความซับซ้อนเกินไป และ ระยะยาวในการกวดวิชานีฉ้ นั จะหารือเกีย่ วกับ รูปแบบทีเ่ รียกว่าโอเอ (ส�ำหรับ O rigamic rchitecture) และ จ�ำกัด ตัวเองกับบัตรซึง่ จะดูดที สี่ ุดเมือ่ พวกเขาจะเปิ ดทีม่ ุม 90 องศา จะเป็ นวิศวกรกระดาษมีหลาย ตัวเลือกหนังสือ งานฝี มือให้เลือกและแม้ว่าฉันมีก ี่ ของพวกเขา
ในห้องสมุดของฉันฉันพบว่ามันมีประโยชน์อนื่ ๆ อีกมากมายทีจ่ ะเรียนรู้โดยการท�ำ - เพือ่ ให้ชน้ ิ แรกของค�ำแนะน�ำคือการดาวน์โหลดไม่ กีข่ องฉัน pop-up บัตรให้พวกเขาแล้วกลับ มาอ่านส่วนทีเ่ หลือของการกวดวิชานี้ ผมขอ แนะน�ำให้เริม่ ต้นด้วยบางส่วนของ เหล่านีป้ ๊ อ ปอัพหลายแห่งซึง่ มีอสิ ระ แม้ว่าคุณสามารถ ใช้กรรไกรส�ำหรับ การ์ดป๊ อปอัพบางสมมาตร คุ ณ จะพบมีด ผ่า ตัด (มัก เรีย กโดยใช้ ช อื่ แบรนด์ X-ACTO เป็ นสิง่ ล�้ำค่า. นอกจาก นีค้ ุณยังจะต้องอุ ปทานของ ใบมีดทีค่ มชัด รักษาด้วยตนเองตัดเสือ่ เช่นนีเ้ ป็ นทีส่ มบูรณ์ แบบส�ำหรับการตัดด้วยมีดผ่าตัด แม้ว่าคุณ จะสามารถปกป้ องตารางของคุณโดยการตัด
Three-Dimensional
11
Three-Dimensional
12 Fishel, C. (1999). Paper Graphic. Rockport,MA: Rockport. Greco, N. (1995). 3 Dimentional illustration awards annual 5. Rockport, MA: Rockport www.etcserv.pnru.ac.thw
12
งานประติมากรรมดิน
CLAY SCULPTURE
Clay sculpture ดินเหนียว ดินส�ำเร็จรูป หรือแป้ งสามารถน�ำมาสร้างงานประติมากรรมเพือ่ น�ำเสนอแนวคิดและการ สร้างสรรค์ได้อย่างอิสระไร้ขดี จ�ำกัดด้วยสีทเี่ ป็ นเนือ้ แท้ของดิน หรือสีทผี่ สมเข้าไปในเนือ้ ดิน รูปทรง ทีท่ ำ� ได้ตามจินตนาการเป็ นทางเลือกหนึง่ ทีจ่ ะดึงดูดความสนใจของผู ช้ มได้ งานปัน้ ดิน ซึง่ ได้ทำ� ขึน้ เป็ นงานปัน้ แบบไทยประเพณี ด้วยโบราณวิธี ตามความรู้ของช่างปัน้ แต่ก่อนนัน้ อาจ จ�ำแนก งานปัน้ และ วิธกี ารปัน้ ดินออกเป็ นแต่ละประเภท คืองานปัน้ ดินดิบ งานปัน้ ประเภทนีใ้ ช้ดนิ เหนียว งานปัน้ ดินดิบ และ งานปัน้ ดินเผา ในลักษณะ งานปัน้ แบบไทยประเพณี ช่างปัน้ อาศัยเครือ่ ง มือร่ วมด้ วยกับการปัน้ ด้ วยมือของช่ างปัน้ เองด้วย เครือ่ งมือ ส�ำหรับงานปัน้ ดินอย่าง โบราณวิธี มีดงั นีไ้ ม้ขูด ใช้สำ� หรับขูด ควักดิน ไม้เนียนใช้สำ� หรับปัน้ แต่งส่วนย่อยๆไม้กวด ใช้ ส�ำหรับกวดดินให้เรียบไม้กราด ใช้สำ� หรับขูด ผิวดิน อนึง่ งานปัน้ ดินเผา ก็ด�ำเนินขัน้ ตอนการ ปัน้ เช่นเดียวกับการปัน้ ดินดิบก่อน แล้วจึง จัดการเผาให้รูปปัน้ ดินนัน้ ให้สุก ด้วยความ ร้อนทีใ่ ช้ถ่านไม้ หรือ แกลบเป็ นเชือ้ เพลิงตาม ความเหมาะสมแก่ช้นิ งานงานปัน้ ดิน เผาบาง ประเภทเมือ่ เผาสุ ก ได้ ท แี่ ล้ว น�ำ ไปใช้ง านใน สภาพทีช่ ้นิ งานนัน้ มีสตี ามธรรมชาติของ เนือ้ ดิน มีตวั อย่างเช่น พระพุ ทธพิมพ์ พระ พุ ทธปฎิมากรรม ลวดลายต่ างๆ ส�ำหรับ ประดับ งานสถาปัต ยกรรม หางกระเบื้อ ง กาบกล้วย เป็ นต้นงานปัน้ ดินเผาบางประเภท ต้องการตกแต่ งเพิม่ เติม ด้วยการระบายสี และ เขียนส่วนละเอียดให้สวยงามตามความ นิยม และ ความต้องการใช้เช่น ตุ๊ กตาเจ้า พราหมณ์ ตุ๊กตาชายหญิงท�ำเป็ นข้ารับใช้ตาม ศาลพระภูม ิ ตุ๊กตารูปช้างม้าส�ำหรับ ถวาย แก้บนเจ้าและพระภูม ิ ตุ๊กตารูปเด็กท�ำเป็ นของ เล่นส�ำหรับเด็ก ตุ๊กตารูปสัตว์ต่างๆ ท�ำเป็ น ของเล่น เป็ นต้น เป็ นงานช่างไทย แขนงหนึง่ ในงานช่างสิบหมู่ www.etcserv.pnru.ac.thw
งานขึน้ รูป คือ การก่อตัวด้วยดิน ขึน้ เป็ นรูป ทรงเลาๆ อย่างทีเ่ รียกว่า “รูปโกลน” ลักษณะ เป็ นรูปหยาบๆ ท�ำพอ เป็ นเค้ารูปทรง โดยรวม ของสิง่ ทีจ่ ะเพิม่ เติมส่วนละเอียดให้ชดั เจนต่อไป งานปัน้ รูป คือ การน�ำดินเพิม่ เติม หรือ ต่อ เติมขึน้ บนรูปโกลน หรือ รูปทรงโดยรวมทีไ่ ด้ขน้ ึ รูปไว้แต่ต้นปรากฏ รูปลักษณะทีช่ ดั เจน หรือ เหนือจริงทีอ่ าจเหมือนจริงหรือดูเป็ นนามธรรม
งานปัน้ ดินดิบนัน้ เมือ่ ชิน้ งานส�ำเร็จ ก็มกั ผึง่ ให้ แห้งสนิท แล้วจึงน�ำไปใช้งานตามความประสงค์ ต่างๆ บางอย่างทีต่ ้องการตกแต่งด้วยการ ระบาย หรือ เขียนสีเพิม่ เติมให้สวยงามตาม ความนิยม และ ความต้องการใช้งาน จะเขียน ระบายด้วยสีฝ่ ุ นผสมน�้ำกาวทับลงบนรูปปัน้ ดินดิบ ทัง้ ในส่วนพืน้ ของรูป และ ส่วนทีแ่ สดง รายละเอียดง
Three-Dimensional
13
CLAY SCULPTURE งานประติมากรรมดิน
ประติมากรรม (อังกฤษ: sculpture) เป็ นงานศิลปะทีแ่ สดงออกด้วยการปัน้ แกะสลัก หล่อ และการจัดองค์ประกอบความงามอืน่ ลงบนสือ่ ต่างๆ เช่น ไม้ หิน โลหะ สัมฤทธิ์ ฯลฯ เพือ่ ให้เกิดรูปทรง 3 มิต ิ มีความลึกหรือนูนหนา สามารถสือ่ ถึงสิง่ ต่างๆ สภาพสังคม วัฒนธรรม รวมถึงจิตใจของมนุษย์โดยชิน้ งาน ผ่านการสร้างของประติมากร ประติกรรมเป็ นแขนงหนึง่ ของทัศนศิลป์ ผู ท้ ำ� งานประติมากรรม มักเรียกว่า ประติมากร งานประติมากรรม แบ่งเป็ น 3 ประเภท ตามมิตขิ องกความลึก ได้แก่ ประติมากรรมนูนต�่ำ ประติมากรรมนูนสูง ประติมากรรมลอยตัว ประติมากรรมลอยตัว ( Round – Relief ) ได้แก่ ประติมากรรม ทีป่ นั้ หล่อ หรือแกะสลักขึน้ เป็ นรูปร่างลอยตัวมองได้รอบด้าน ไม่มพี น้ ื หลัง เช่น รูปประติมากรรมทีเ่ ป็ นอนุสาวรีย์ประติมากรรมรูปเหมือน และ พระพุ ทธรูปลอยตัวสมัยต่าง ๆ ตลอดไปจนถึงประติมากรรมส�ำหรับ ประดับตกแต่ง เป็ นต้น ประติมากรรมประเภทลอยตัวของไทยทีร่ ู้จกั กัน ดี คือ พระพุ ทธรูปสมัยต่าง ๆ โดยเฉพาะพระพุ ทธรูปสมัยสุโขทัย ซึง่ ถือว่าเป็ นพระพุ ทธรูปคลาสิคของไทยนัน้ นับเป็ นประติมากรรมลอยตัว ทีส่ มบูรณ์แบบทีส่ ุดของไทย ประติมากรรมประเภทนีส้ ร้างมากในสมัย ปัจจุบนั คือ อนุสาวรีย์และรูปเคารพหรือพระบรมรูปของเจ้านายชัน้ สูง เช่น อนุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระพุ ทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เชิง สะพานพุ ทธยอดฟ้า กรุงเทพ ฯ อนุสาวรีย์พระเจ้าตากสินมหาราช ที่ วงเวียนใหญ่ กรุงเทพ ฯ อนุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้า อยู่หวั ทีส่ วนลุมพิน ี กรุงเทพ ฯ อนุสาวรีย์ในจังหวัดต่าง ๆ มากมาย เป็ นต้น ประติมากรรมประเภทนูนต�่ำ ( Bas – Relief ) ได้แก่ งาน ประติมากรรมทีม่ ลี กั ษณะคล้ายคลึงกับประติมากรรมประเภทนูนสูง แต่ จะแบนหรือบางกว่าประติมากรรมประเภทนี้ ไม่ปรากฏมากนักในอดีต ซึง่ มักจะได้แก่ ประติมากรรมทีเ่ ป็ นลวดลายประดับตกแต่ง เช่น แกะ สลักด้วยไม้ หิน ปูนปัน้ เป็ นต้น ในปัจจุบนั มีทำ� กันมากเพราะใช้เป็ นงาน ประดับตกแต่งได้ด ี ซึง่ อาจจะปัน้ เป็ นเรือ่ งราวทีเ่ กีย่ วกับประวัตศิ าสตร์ ตามวัตถุประสงค์ของสถาปัตยกรรมทีน่ ำ� ประติมากรรมนัน้ ไปประกอบ นอกจากนี้ ประติมากรรมประเภทนีย้ งั ใช้ได้ดใี นการปัน้ เหรียญชนิดต่าง ๆ รวมถึงการปัน้ เครือ่ งหมาย ตรา เครือ่ งหมายต่าง ๆ กันอย่างแพร่ หลาย
14
www.etcserv.pnru.ac.thw
Three-Dimensional Design
ประติมากรรมประเภทนูนสูง ( High – Relief ) ได้แก่ ประติมากรรมทีไ่ ม่ลอยตัว มีพน้ ื หลัง ตัวประติมากรรมจะยืน่ ออกมาจากพืน้ หลังค่อน ข้างสูง แต่มพี น้ ื เป็ นฉากหลังประกอบอยู่ ประติมากรรมประเภทนีม้ กั ใช้ตกแต่งอาคารสถาปัตยกรรมพุ ทธศาสนาฐานอนุสาวรีย์อาคารทัว่ ไป เป็ น ประติมากรรมทีน่ ยิ มสร้างขึน้ เพือ่ ประดับตกแต่งอาคารสถาปัตยกรรมพุ ทธศาสนาแต่อดีต เช่น ประติมากรรมตกแต่งกระวิหารวัดไลย์ อ�ำเภอ ท่าวุ้ง จังหวัดลพบุรี ซึง่ เป็ นประติมากรรมปูนปัน้ แบบนูนสูง กล่าวกันว่าเป็ นศิลปะสมัยอู่ทอง สร้างขึน้ ราวพุ ทธศวตวรรษที่ 17 โดยด้านหน้า วิหารปัน้ เป็ นเรือ่ งปฐมสมโพธิแ์ ละทศชาติด้านหลังเป็ นเรือ่ งการแบ่งพระบรมสารีรกิ ธาตุ ประติมากรรมปูนปัน้ พระพุ ทธรูปปางลีลาทีว่ ดั เจดีย์ เจ็ดแถว อ�ำเภอศรีสชั นาลัย จังหวัดสุโขทัย ประติมากรรมปูนปัน้ ทีว่ หิ ารทรงม้า วัดมหาธาตุ จังหวัดนครศรีธรรมราชและประติมากรรมปูนปัน้ ประดับเจดีย์เจ็ดยอด วัดเจดีย์เจ็ดยอดอ�ำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ เป็ นต้น ประติมากรรมประเภทนูนสูงทีใ่ ช้สำ� หรับตกแต่งนีค้ วรจะรวมถึง ประติมากรรมทีเ่ ป็ นลวดลายประดับตกแต่งด้วย เช่น ประติมากรรมปูนปัน้ ประดับกระจกหน้าบ้าน พระอุ โบสถและวิหารต่าง ๆ ตลอดจนถึงการ ประดับตกแต่งสถาปัตยกรรมในปัจจุบนั เช่น ประติมากรรมทีป่ นั้ เป็ นเรือ่ งราวหรือเป็ นลวดลายประดับตกแต่งอาคาร ตกแต่งฐานอนุสาวรีย์ ตกแต่งสะพาน และสิง่ ก่อสร้างต่าง ๆ เป็ นต้น
www.etcserv.pnru.ac.thw
Three-Dimensional Design
15
Three-Dimensional
16 Fishel, C. (1999). Paper Graphic. Rockport,MA: Rockport. Greco, N. (1995). 3 Dimentional illustration awards annual 5. Rockport, MA: Rockport www.etcserv.pnru.ac.thw
16
งานศิลปะสือ่ ผสม
MIXED MEDIA
Mixed media สื่อ ผสม (อัง กฤษ: mixed media) เป็ นวิจติ รศิลป์ ในการน�ำ สือ่ มากกว่ าสองสือ่ หรือศิลปะ มากกว่าสองแขนงมารวมกันขึน้ ไปมาสร้างเป็ นงานชิน้ เดียวกัน โดยนิยมใช้สอื่ ที่ แตกต่างกัน มาน�ำ จุดเด่นของแต่ละสือ่ มาใช้ร่วมกัน เช่น การสร้างภาพชุดชีวติ ของ นักบุญฟรังซิสแห่งอัสซีซตี าม โบสถ์นอ้ ยต่าง ๆ ขึน้ มา ผู ส้ ร้างงาน สือ่ ผสมต้องเป็ นผู ้ มีประสบการณ์ในการสร้างสรรค์ มีความเชีย่ วชาญเกีย่ วกับลักษณะ เฉพาะของวัสดุ สามารถน�ำสิง่ ที่ แตกต่ างมาท�ำ ให้เกิดควากลม กลืนผสมผสาน ให้เกิดดุลยภาพ งานสือ่ ผสม ทีด่ จี ะ ดึงดูดความ สนใจจากผู ช้ มได้มากขึน้ ถ้าสือ่ นัน้ แสดง การผสมผสานได้ทงั้ ใน ความนึกคิดและทีป่ รากฏจริงต่อ สายตาผู ช้ ม ศิลปะสือ่ ผสม (Mixed Media Art)ค�ำว่า ศิลปะสือ่ ประสม หรือ ศิลปะสือ่ ผสม หมายถึง ผล งานทีม่ นุษย์ สร้างสรรค์ขน้ ึ โดยใช้ เทคนิคและวิธกี ารของศิลปะ ทาง ด้านทัศนศิลป์หลาย ๆ แขวงมา ผสมผสาน ท�ำให้เกิดผลงานที่ อยู่ ในชิน้ เดียวกัน เน้นหลัก การ จัดองค์ประกอบศิลป์ แสดงออก ถึงอารมณ์ สะเทือนใจของผู ส้ ร้าง www.etcserv.pnru.ac.thw
ซึ่ง นิย ามของ ค�ำ ว่ า ศิล ปะนัน้ เป็ นการน�ำสิง่ ทีม่ ี อยู่มาประยุกต์ ผสมผสานกันเพือ่ ให้เกิดเป็ นผล งานทางด้ า นศิล ปะ ทีม่ รี ู ป แบบ ออกมาเป็ น รู ป เป็ น ร่ า งเพือ่ ให้ คนดู ได้สามารถ รับรู้ถงึ ความ หมายของ ผลงานศิล ปะทีเ่ รา สร้างขึน้ มานัน่ เองครับ ซึง่ การ ถ่ายทอดเรือ่ งราวหรือว่าการเล่า เรือ่ งเหตุการณ์ต่างๆนัน้ ถ้าเรา สามารถ ถ่ายทอด เรือ่ งราวเป็ น แบบ สามมิตไิ ด้ ก็จะท�ำให้ผูท้ ชี่ ม ผลงานนัน้ สามารถ ทีจ่ ะซึมซับ ข้อ มู ล ได้ เ ร็ว ขึ้น และ ได้ เ ห็น ถึง ความแตกต่างระหว่าง เรือ่ งเล่า กับเหตุการณ์ ทีเ่ ป็ นจริง ซึง่ ด้วย เหตุนจ้ ี งึ ได้ม ี การน�ำความรู้ ทาง ด้านศิลปะแขนงต่าง ๆมาผสมกัน จน เรียกว่า ศิลปะสือ่ ผสม ซึง่ สือ่ ผสม เป็ นผลงานศิลปะ ในด้าน
วิจติ รศิลป์ ในการน�ำสือ่ มากกว่า สองสือ่ หรือศิลปะมากกว่าสอง แขนงมารวมกันขึน้ ไปมาสร้างเป็ น งานชิ้นเดียวกัน โดยนิยมใช้สอื่ ที่ แตก ต่างกัน มาน�ำจุดเด่น ของ แต่ ล ะสือ่ มาใช้ร่ ว มกัน เช่ น การ สร้ างภาพ ชุ ดชีวติ ของนักบุญ ฟรานซิส แห่ ง อาซิซ ิใ นชาเปล ต่ างๆ ทีภ่ ูเขาศักดิส์ ทิ ธิแ์ ห่งพีด มอนต์ และลอมบาร์ ดที าง ตอน เหนือของ ประเทศอิตาลีทใี่ ช้ทงั้ ประติมากรรม และ จิตรกรรม มาผสมผสานเข้าเป็ น การงาน ชิ้นเดียวกัน ทีท่ ำ� ให้เป็ นงาน ทีม่ ี ลักษณะเป็ นสามมิต ิ ซึง่ ในภาพ สามมิตนิ เี่ องทีส่ ามารถ มองได้ หลายมุมมอง ทัง้ ได้เห็นส่วนลึก ส่วนเว้านัน่ เองครับ ซึง่ นัก ออกแบบหลายๆท่านได้ พยายาม ศึกษาข้อมูลเกีย่ ว กับ ศิลปะสือ่
ผสมเพือ่ ทีจ่ ะน�ำมา ออกแบบผล งานของตัวเองให้ม ี จุ ดเด่ นและ ดึงดู ดคนดู ให้ม ี ความน่าสนใจ ในผลงาน ของเขา ให้มากทีส่ ุ ด ปัจจุบนั นีศ้ ลิ ปะทางด้านสือ่ ผสม มีการน�ำแนวความคิดทางด้านนี้ มาใช้กนั มากในด้านธุรกิจ เพราะ สามารถทีจ่ ะผลิต ผลงานสามมิต ิ ออกมา ดึงดูดคนดูนนั้ เอง ซึง่ ที่ เราเห็นการโดยส่วนใหญ่ทุกวันนีก้ ็ อย่างเช่น ภาพยนตร์ 3 มิต ิ และ มิกซ์มเี ดีย สือ่ ผสม หรือ Mixed Media เป็ นวิจติ รศิลป์ ในการน�ำ สือ่ หรือศิลปะ มากกว่าสองชนิด มารวมกัน และสร้าง ออกมาเป็ น งานชิน้ เดียว โดยมักจะใช้สอื่ หรือ ชนิด ของงานศิลปะทีต่ ่างกัน และ น�ำจุดเด่ นของสือ่ ท�ำให้เกิดผล งานทีอ่ ยู่ ในชิน้ เดียวกัน เน้นหลัก การจัดองค์ประกอบศิลป์ Three-Dimensional
17
Three-Dimensional
18 Fishel, C. (1999). Paper Graphic. Rockport,MA: Rockport. Greco, N. (1995). 3 Dimentional illustration awards annual 5. Rockport, MA: Rockport www.etcserv.pnru.ac.thw
18
งานศิลปะจากวัสดุเหลือใช้
RECYCLE SCULOTURE
Recycle sculpture การน�ำวัสดุเหลือใช้มาสร้างสรรค์ความงามทางศิลปะเป็ นเรือ่ งท�ำได้ยาก วัสดุใหม่ๆดูเหมือนจะท�ำได้ง่ายกว่า แต่ในปัจจุบนั นักออกแบบได้นำ� วัสดุ เหลือ ใช้มาสร้างงานสามมิตไิ ด้อย่าง สวยงามและเป็ นการช่วยสงวน ทรัพยากร สิง่ ทีน่ ำ� เสนอเป็ นแนวคิดใหม่ทสี่ ดใส ความแปลกใหม่จากวัสดุ ทีเ่ รา คุ้นเคยกับประโยชน์ใช้สอยหรือรูปลักษณ์เดิมท�ำให้มคี วามน่าสนใจ เกิดขึน้ วัสดุ หมายถึง วัตถุทนี่ ำ� มาใช้ในงานต่างๆ ซึง่ มีระยะการใช้งาน ไม่มากนัก เช่น กระดาษ ดินสอเศษวัสดุ หมายถึง เศษวัตถุทเี่ หลือจาก การใช้ เช่น กระป๋องน�้ำอัดลม แกนกระดาษช�ำระ หลอดกาแฟวัสดุในท้อง ถิน่ หมายถึง วัตถุตามธรรมชาติทมี่ ใี นท้องถิน่ เช่น ผักตบชวา ใบตาล กระบอกไม้ไผ่การประดิษฐ์สงิ่ ของจากวัสดุและเศษวัสดุเป็ นการส่งเสริม ความคิด สร้างสรรค์ในด้านการออกแบบฝึ กฝนให้เรารู้ จักวางแผน การท�ำงาน มีความอดทนต่องานทีท่ ำ� สามารถแก้ปญั หาจากการปฏิบตั ิ
www.etcserv.pnru.ac.thw
งานและปลูกฝั งให้ รู้จกั การใช้เวลาให้เป็ นประโยชน์ การประดิษฐ์สงิ่ ของมี ทัง้ ของเล่น ของใช้ และของประดับตกแต่ง การฝึ กปฏิบตั เิ กีย่ วกับงาน ประดิษฐ์ การประดิษฐ์ของใช้ ของประดับตกแต่งเป็ นการสร้างสรรค์ผล งานทีม่ คี ุณค่า และมีเอกลักษณ์เฉพาะของผู ป้ ระดิษฐ์แต่ละคน โดยเลือก ใช้วสั ดุต่างๆกัน เช่น เศษวัสดุเศษวัสดุเหลือใช้ วัสดุทมี่ อี ยู่ในท้องถิน่ สามารถน�ำมาประดิษฐ์ให้เป็ นผลงาน เป็ นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ สร้างความภาคภูมใิ จ มีความสนุกสนาน อีกทัง้ เป็ นการพัฒนาทักษะ ฝี มือ สามารถน�ำไปประกอบอาชีพเพือ่ เสริมสร้างรายได้ให้กบั ครอบครัว อีกทางหนึง่ การประดิษฐ์ของใช้ ของใช้เป็ นสิง่ ของทีน่ ำ� มาช่วยในการ ท�ำงาน โดยใช้งานได้มากน้อยแตกต่างกัน ซึง่ เราสามารถท�ำขึน้ ใช้ได้เอง เป็ นการช่วยประหยัดค่าใช้จา่ ยให้แก่ตนเองและครอบครัว ท�ำให้เกิดความ ภาคภูมใิ จในผลงาน จักวางแผนการท�ำงาน มีความอดทนต่องานทีท่ ำ�
Three-Dimensional
19
Three-Dimensional
20
Fishel, C. (1999). Paper Graphic. Rockport,MA: Rockport. Greco, N. (1995). 3 Dimentional illustration awards annual 5. Rockport, MA: Rockport www.etcserv.pnru.ac.thw
20
งานประติมากรรมจากวัสดุพเิ ศษ
SPECIALTY SCULPTURE
Specialty sculpture
งานศิลปะประเภทนีส้ ร้างโดยผู ม้ คี วามคิดสร้างสรรค์ และจินตนาการทีไ่ ร้ขอบเขตวัสดุนานา ชนิดถูกน�ำมาใช้ในการออกแบบ อาทิ พลาสติก โลหะ ไม้ อาหาร และอืน่ ๆ อีกมากมายอาจ เป็ นวัสดุ ทหี่ าได้ง่ายโดยทัว่ ไป หรือเป็ นวัสดุ ทหี่ าได้ยาก ทุกสิง่ ล้วนน�ำมาสร้ างเพือ่ ให้เกิด สุนทรียภาพได้ทงั้ สิน้
www.etcserv.pnru.ac.thw
Three-Dimensional
21
สรุป งานออกแบบสามมิต ิ หมายถึง การจัดองค์ประกอบทาง ศิลปะให้เป็ นอันหนึง่ อันเดียวกัน โดยมีมติ ขิ องการมองได้ ทัง้ ความกว้าง ความยาว และความสูงหรือความหนา งานสามมิตกิ นิ บริเวณพืน้ ทีว่ ่างสามมิต ิ งานสามมิตมิ ี ทัง้ เคลือ่ นไหวได้และเคลือ่ นไหวไม่ได้การออกแบบงานสาม มิตมิ ดี ้วยกันหลายวิธี แต่ได้เลือกมาเฉพาะงานสามมิตทิ ี่ พัฒนาขึน้ มาจากงาน 2 มิต ิ ประยุกต์ใช้และสามารถน�ำไป ประยุกต์ใช้ในงานสิง่ พิมพ์ได้อกี ด้วยการออกแบบสามมิต ิ มีลกั ษณะเช่นเดียวกับการออกแบบงานสองมิตแิ ต่ซบั ซ้อน กว่าเพราะต้องออกแบบให้เหมาะสมกับมุมมองและระยะของ สายตาทีช่ มงาน หลักเบือ้ งต้น คือต้องเลือกวิธใี ห้เหมาะ สมกับงานโดยเริม่ ตัง้ แต่วตั ถุประสงค์ แนวเรือ่ ง แนวคิด วัสดุ และวิธกี ารงานออกแบบสามมิตมิ มี ากมายหลายชนิด แต่ทเี่ ลือกมาเสนอในบทนีม้ ี 6 ชนิด คือ งานประติมากรรมกระดาษ ซึง่ ท�ำให้เกิดมิต ิ แสงเงา ด้วย การพับ โค้ง ม้วนงานภาพยก ท�ำให้เกิดมิตไิ ด้โดยการ เจาะกรุ เจาะ พับ ให้เกิดการยกระดับงานประติมากรรม ดิน สามารถท�ำให้เป็ นรูปทรงได้โดยอิสระงานศิลปะสือ่ ผสม เป็ นการน�ำสิง่ ทีแ่ ตกต่างมาสร้างความประสานกลมกลืน งานศิลปะ จากวัสดุเหลือใช้ เป็ นการท�ำวัสดุเหลือใช้มา สร้างให้ดูแปลกใหม่กว่าทีเ่ คยเห็น ในประโยชน์ใช้สอยหรือ รูปลักษณ์เดิมงานประติมากรรมจากวัสดุพเิ ศษ ศิลปะ ประเภทนีท้ ำ� ให้เกิดการสร้างสรรค์ และจินตนาการได้อย่าง อิสระไร้ขอบเขต เพราะใช้วสั ดุได้ทุกชนิดให้เหมาะสมตรง ตาม วัตถุประสงค์ของงาน
22
Three-Dimensional
www.etcserv.pnru.ac.thw
Fishel, C. (1999). Paper Graphic. Rockport,MA: Rockport. Greco, N. (1995). 3 Dimentional illustration awards annual 5. Rockport, MA: Rockport www.etcserv.pnru.ac.thw www.etcserv.pnru.ac.thw
Three-Dimensional
23
24