De Natuurvriend maart 2013 by Natuurvrienden

Natuurvriend

BelgiĂŤ - Belgique P.B. Antwerpen X 8/2872

magazine voor duurzame en actieve vrije tijd - maart/april 2013

de Inca Trail...

TE VOET NAAR MACHU PICCHU Start2Trek

10 trektocht-flaters And the winner is... Fotowedstrijd 2012 Adem in, adem uit:

verschijnt tweemaandelijks - 83e jaargang nr. 2 maart/april 2013 - P 702093 - Afgiftekantoor Antwerpen X

Fijn stof en buitensport EXT

100 RA B 1 n IJL een acht AG vrie Natu en in E nde urnhu is En verder: Tips voor trips, de grote Avonturathlon, Ecocyclo, Noordwandklimmen, ...

nieuw

Bestel je Natuurvrienden of Natuurvrienden Bergstijgers t-shirt v贸贸r 1 april Klant: Ontwerp: Datum:

nu uitzonderlijk aan 10 euro ipv 15 euro Plaatsing: Formaat: 卤 Kleur: Techniek:

Bestel via www.denatuurvrienden.be/winkel 100% bio-katoen, 100% fair wear vrouwen (grijs) XS tot XXL mannen (grijs) S tot XXXL kinderen (groen) 3-4 tot 11-12 jaar

t-shirts zijn eind april af te halen op de Natuurvriendendag op 27 april of worden thuis bezorgd. (excl. verzendingskosten)

Dit is een sim

ORDERNUMM

FRONT

TEXTIEL

IN DIT NUMMER

8 4

In beeld: Winnaar fotowedstrijd 2012

Standpunt en Kort nieuws

De Inca Trail

De Natuurvriendenfotowedstrijd 2012

10 Flaters bij trektochten

Start 2 trek

Focus: Jenny Cuvelier

Fietsen

Wist je dat?

Op cursus bij de Bergstijgers

De Kluis + inschrijving

Avonturathlon

Kalender Bergstijgers

Kalender mountainbike

Kalender fotografie/telex

Activiteitenkalender /wandelkalender

Natuurvriendendag

Dossier: fijn stof en buitensport

Uitgelezen

WIN! Het wandelboek ‘GR-Stationsstapper’ De Stationsstapper bevat acht wandelingen van station naar station langsheen de mooiste GR-paden. Welke maakt gebruik van de GR 5 ‘Noordzee – Rivièra’? > Sint-Joris-Weert – Leuven > Essen – Heide > Herentals – Tielen Stuur je antwoord met naam en adres naar info@denatuurvrienden.be. Een onschuldige hand loot de winnaar.

IN BEELD

Winnaar fotowedstrijd Guido Van Geertsom mag zich de trotse winnaar noemen van onze fotowedstrijd rond natuurvriendelijk reizen. De jury koos zijn foto, gemaakt tijdens een luchtballonvaart in het Turkse Cappadocië, uit bijna 200 inzendingen. "Voor deze ballonvaart moesten we om 03.30u uit de veren. Normaal gaan er ’s ochtends een 140 ballons tegelijkertijd de lucht in, maar deze ochtend schatte onze gids het totaal op een 90-tal." "Ik had altijd gezegd dat ze mij niet in zo'n ballon zouden krijgen, maar onze gids was zo overtuigend dat de ganse groep van 20 medereizigers, met uitzondering van één, de vaart hebben meegemaakt. Het is zelfs zo dat de mand zodanig groot was dat we met zijn allen in één en dezelfde ballon konden", aldus Guido. Het is eens iets anders dan met een jeep of met motorvliegtuig de regio verkennen. De jury oordeelde het volgende: "Door de lage stand van de zon krijg je mooie slagschaduwen op de rotsen. De luchtballonnen die willekeurig in het landschap hangen geven de foto een leuke dynamiek." Guido wint een overnachting op basis van halfpension in Natuurvriendenhuis De Berk voor 2 personen en het boek 20 X op avontuur in de natuur. De volledige top 10 vind je terug op pagina 12 en 13.

De eerste twee maanden van het nieuwe jaar zijn alweer voorbij. Met een heuse winterprik – die dan weer het debat opgewakkerd heeft of met sneeuwballen gooien wel kan of daarentegen niet bestraft moet worden. Een sneeuwman maken, sleetje rijden, een sneeuwballengevecht houden – het zijn toch zaken die bij sneeuw en winter horen? En natuurlijk moet men voorzichtig zijn, maar heeft de jeugd niet ook haar rechten? Trouwens, niet alleen jeugd – wie komt er niet in verleiding om, als er zo’n pak lekker verse sneeuw ligt, een mooie sneeuwbal te maken en daarmee te gooien? Wie in deze periode op skivakantie vertrekt, zal alleszins van de sneeuw kunnen genieten. En van de mooie uitzichten, want een winters berglandschap heeft toch altijd iets heel speciaals. Maar we kijken in deze De Natuurvriend ook al vooruit, met heel wat informatie over wandelen en trekken. We starten zelfs met een heuse “start 2 trek”. Ook onze fietsliefhebbers zullen hun gading vinden, met een nieuwe kaart over lange afstanden, en met onze eerste Ecocyclo buiten de provincie Antwerpen. Verder ook een brochure over de Natuurvriendenhuizen in Europa. Een typisch natuurvriendenproject kun je dit noemen, want we hebben deze brochure gemaakt in samenwerking met onze Noorderburen (Nivon), en ze bevat een schat aan informatie over de vele Natuurvriendenhuizen die her en der in Europa verspreid zijn.

de natuurvriend

januari 2013

Internationale en Europese samenwerking is trouwens iets wat meer en meer aan de orde is. Ook – en zeker – op vlak van maatschappij en leefmilieu. Twee voorbeelden. Een jaar geleden verwees ik al naar de plannen van Europa om de steun aan voedselbanken te schrappen, en die plannen liggen weer opnieuw op tafel. Men kan wel zeggen dat voedselbedeling niet meer van deze tijd is, maar ik denk dat voor die vele (en jammer genoeg zijn het er steeds meer) mensen die de voedselpakketten krijgen, deze hulp meer dan welkom is. En wat te denken over de ontginning van schaliegassen, een heel actueel thema? Onze internationale Natuurvriendenbeweging heeft daar eerder al standpunt in genomen, om te wijzen op de gevaren die er voor mens en milieu kunnen zijn. Beide dossiers tonen aan hoe belangrijk is om een sterke sociale en milieubewuste vertegenwoordiging in Europa te hebben. En hoe belangrijk ook verenigingen zijn die op die domeinen actief zijn. Zij kunnen mensen immers informeren, mobiliseren. Dat proberen wij ook te doen, zowel op nationaal als op internationaal vlak. En zo hoort het ook.

Hartelijk Berg vrij! Greet van Gool Voorzitter

KORT NIEUWS

STANDPUNT

Beste Natuurvrienden

Duitse Natuurvriendenhuizen in boek Liefst 400 Duitse Natuurvriendenhuizen prijken broederlijk naast elkaar in het nieuwe huizenboek van de Duitse Natuurvrienden. In het boek vind je alle Duitse huizen terug met mooie kleurfoto’s, contactgegevens, bezienswaardigheden in de omgeving en de wegbeschrijving. Handige landkaarten helpen om snel een huis in een bepaalde regio op te zoeken. Het boek kost 5 euro (incl. verzending) en is te bestellen via verlag@naturfreunde.de

////////////////////////////////////////////////////////////////

Jonge Natuurvrienden ontwikkelen Green Tool box De internationale Jonge Natuurvrienden (IYNF) heeft een boek uitgebracht over hoe we ons dagelijkse leven ecologischer kunnen organiseren. In hun ‘Green Toolbox’ lees je tal van tips over onder meer recycleren, energie- en watergebruik op kantoor en in je thuisomgeving. Het belicht zaken als duurzame merchandise, gadgets, ecologisch bankieren en drukwerk. Kortom, Green Toolbox biedt honderd bladzijden inspiratie en praktische tips voor organisaties om hun werking een pak duurzamer te maken. Deze Engelstalige publicatie kan gratis gedownload worden op www.IYNF.org .

////////////////////////////////////////////////////////////////

GPS huren voor een prikje? Groepen en afdelingen die lid zijn van De Natuurvrienden kunnen deze Garmin Oregon 450 huren voor het symbolische bedrag van 5 euro per weekend. Naast de gps kun je bij ons ook terecht voor het uitlenen van Nordic walkingstokken, walkietalkies en een presentatiebeamer. Meer info? 100procentoutdoor@denatuurvrienden.be

////////////////////////////////////

Veel volk op BazaarArriba Bolivia Zo’n 150 man zakte op 27 januari af naar Scoutel in Antwerpen voor onze jaarlijkse reisbeurs Bazaar. Die stond dit jaar volledig in het teken van het jongerenproject Arriba Bolivia. De dag begon met een heerlijke Boliviaanse maaltijd bereid door de jongeren die ginds een klimschool gaan opbouwen. De rest van de dag stonden workshops, lezingen en danslessen op het programma. De opbrengst van de dag gaat naar het jongerenproject. Volg Arriba Bolivia op www.denatuurvrienden.be.

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Uitbreiding klimmuur De Mixx in Herselt De Bergstijgers Kempen zijn gestart met de werken aan fase 3 van de klimmuur in De Mixx in Herselt. Tijdens en na de kerstvakantie werd hard gewerkt aan de realisatie van het nieuwste en laatste stuk van de klimzaal. Het nieuwe stuk wordt een rechte wand met een overhangend deel. Dit creëert de mogelijkheid om nog meer nieuwe en uitdagende routes te plaatsen. De bouw van het geheel kwam opnieuw tot stand dankzij tal van helpende berg stijgerhanden. Naast het vele handwerk werd ook gebruik gemaakt van een volautomatische boor machine, die maar liefst 55 houten platen klaarstoomde voor gebruik. Dit komt in totaal neer op zo een 7040 gaatjes, goed voor 164m² klimmuur! Om de planning en organisatie tot een goed einde te brengen, werd gebruik gemaakt van een heuse “klimmuurhelpersdoodle”. Een “doodle” is een handige online agenda waarmee je gemakkelijk een activiteit kan plannen. Alle deelnemers kruisen aan welke datum of uur lukt, en zo kom je tot een duidelijk overzicht! Met de uitwerking van de derde fase is de klimmuur van de Bergstijgers Kempen zo goed als af! Een knap staaltje clubwerking als je ’t ons vraagt. Proficiat!

Boven-Rijn nieuw Landschap van het Jaar De Internationale Natuurvriendenfederatie (NFI) heeft de regio van de Boven Rijn uitgeroepen tot het nieuwe Landschap van het Jaar. Tot eind 2014 zet de vereniging het grensgebied tussen Duitsland, Frankrijk en Zwitserland in de kijker. Het officiële startschot volgt op 13 en 14 april in het Zwitserse Bazel met een tweedaags Natuurvriendenfestival. In juni nodigt de federatie organisaties en reisbureaus uit voor een begeleide tocht door het gebied tussen de Vogezen en de Jura. Daarnaast staan er tal van activiteiten op stapel: een 3-landenfietstocht, een internationaal jeugdkamp,… Met de titel Landschap van het Jaar wil de Internationale Natuurvrienden een regio economisch en ecologisch stimuleren door middel van duurzaam toerisme. Toeristen geven nu eenmaal geld uit en door te kiezen voor Natuurvriendenhuizen, lokale restaurants en dergelijke komt dat geld terecht bij de plaatselijke inwoners in plaats van bij internationale multinationals. Hetzelfde geldt voor de kwetsbare fauna en flora in een regio. Hoe meer toeristen die op een duurzame manier komen bezichtigen, hoe meer lokale instanties aandacht zullen besteden in het bewaren en beschermen ervan. Elke twee jaar wordt een andere Europese grensregio in de kijker gezet. Door telkens voor een grensgebied te kiezen benadrukt de NFI haar basisprincipe van internationale solidariteit. In het verleden kregen ook al de Maasvallei en het ‘Oude Vlaanderen’ de titel van Landschap van het Jaar. De Boven Rijn volgt het Karstgebied tussen Hongarije en Slovakije op. Meer info op www.nf-int.org.

//////////////////////////////////////////////////

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 7

ONDERWEG

Op zoek naar de Machu Picchu

de natuurvriend

januari mei 2012 2013

5 daagse over legendarische Inca Trail

Door haar grandioze natuur en door de vele overblijfselen van oude Indiaanse culturen en adembenemende Incasteden oefent Peru een grote aantrekkingskracht uit op toeristen. Samen met gids Reinaldo en enkele dragers trokken we gedurende 5 dagen bijna 50 km door de bergen van de Andes op zoek naar de indrukwekkende ‘verloren stad van de Inca’s’: Machu Picchu.

ONDERWEG januari 2013

de natuurvriend 10

Klokslag 10u op onze eerste wandeldag staat Reinaldo aan de hostal om ons te begeleiden naar het busje dat ons in ongeveer 2,5 uur naar Ollantaytambo zal brengen. De dragers worden onderweg opgepikt en tijdens een korte stop op het centrale plein van ‘Ollanta’ kopen we (in ruil voor een wc bezoek) nog wat extra snoepgoed en muggenspray. Daarmee zijn we klaar om de legendarische trek aan te vatten. Aan ons startpunt, wordt een deel van onze bagage (tegen extra betaling) verdeeld onder de dragers en maken we kennis met de kookkunsten van onze kok en zijn helpers. De eerste dag is een inloopdagje. We wandelen langs de rivier Urubamba, soms over de spoorweg en langs oude ruïnes tot aan de officiële startplek van de Trail, waar onze tenten vlakbij een paardenstal worden opgezet voor de nacht. Tot onze verbijstering stellen we vast dat de paarden beter behuisd zijn dan de mensen een eindje verderop. Overal worden we vriendelijk begroet als ‘gringo’ en aan de kraampjes bij de spoorlijn kopen we enkele Cusqueña biertjes (1 van de populairste en lekkerste bieren, gebrouwen in Cusco) als aperitief en een flesje wijn voor bij de maaltijd. We worden ingewijd in het ritueel van de ‘pagos’. Pagos zijn symbolische offergaven aan Pachamama of de ‘apus’ om onheil uit de natuur af te wenden. Daarom is het wenselijk voor het drinken steeds een klein plengoffer te brengen aan moeder aarde. Naast een kerk en een gloednieuw postkantoor is er in het dorp ook een basisschooltje. Reinaldo vertelt ons dat onderwijs voor Peruanen zeer belangrijk is. Vooral de basisscholen worden druk bezocht, ook in de sloppenwijken en landelijke gebieden waar kinderen vaak grote afstanden moeten afleggen om hun school te bereiken. Probleem is wel het gebrek aan leerkrachten die zich ergens in een klein bergdorp willen ‘begraven’.

Coca, chicha en cavia ’s Morgens wekt één van de dragers ons met het rituele kopje “mate de coca”, verse cocabladeren geserveerd in heet water. Cocathee wordt gezien als natuurlijk middel tegen hoogteziekte en zou bovendien verkwikkend werken. De verbouw van coca is in Peru al duizenden jaren oud. Het cocablad vormt de basis voor de productie van cocaïne; maar is voor de boerenbevolking belangrijk in het dagelijks gebruik. Afgezien van de vele geneeskrachtige eigenschappen die eraan toegekend worden, vermindert het kauwen van cocabladeren het gevoel van vermoeidheid en honger. Geen wonder dat de dragers zweren bij hun cocabladeren; ik had er vandaag ook beter op gekauwd. Na de controlepost van km 88 steken we de Urubamba rivier over en voert de wandeling door een bos van eucalyptusbomen. Een groepje schoolkinderen in nette uniformpjes kruist al lachend ons pad. Na een zachte klim bereiken we de archeologi-

sche resten van Pulpituyoc en Llactapata. Overal op de hellingen en in de dalen zien we Incaterrassen, verstevigd met muurtjes van opgestapelde stenen. Ze geven het Andesgebergte haar karakteristieke aanzicht. In de valleien en aan de voet van de bergen worden fruit en bladgroenten verbouwd, op iets grotere hoogte peulvruchten, daarboven verschillende soorten graan en op de hoogste terrassen aardappelen en yuca. Onderweg zien we voor verschillende huizen een rode plastic zak op een stok hangen, een teken dat daar chicha te verkrijgen is, het traditionele roomkleurige maïsbier met laag alcoholgehalte dat overal in de Andes gebrouwen wordt. Na een iets steilere klim bereiken we het boerendorpje Waylabamba, waar we van de ene verbazing in de andere vallen. In de tuin staat de antieken telefoon roodgloeiend, in de slaapkamer worden cavia’s gefokt, in de keuken lopen de kippen rond tot ze geslacht worden en de chicha staat te pruttelen in een grote aarden pot. Een bezoek aan de Andes is niet compleet zonder te hebben genoten van een heerlijke alpacasteak of gefrituurde‘cuy’. Toch konden wij het niet over ons hart krijgen de platgeklopte cavia, die met kop en poo tjes gepresenteerd wordt, te proeven. Na de lunch moeten we nog een flink stuk stijgen door beginnend nevelwoud, over hoge en ongelijke trappen. Door de ijle lucht is de steile klim van de Tres Piedras tot aan Llulluchapampa een ware beproeving. Maar onze inspanning wordt beloond. Het uitzicht op de omringende bergen en Waylabamba is prachtig, ook al is het bitterkoud. In een lamastal, die ook dienst doet als winkeltje, kopen we de laatste 9 biertjes voor de hele ploeg en klinken op een goede afloop van een vermoeiende dag.

Over de hoogste pas De volgende morgen bereiken we na een tweetal uren klimmen door dor landschap de eerste en tevens hoogste pas van de tocht, de Warmiwañuscapas (4241m). Daarna dalen we de Pacaynay-vallei in. Na de lunch begint het te regenen. We houden een korte stop bij de ruïne van Runkuraquy. Als we de tweede pas, de Abra Runkurakay, over zijn begint de afdaling naar Yanacocha, wat in het Quechua zwarte lagune betekent. We komen opnieuw in nevelwoud terecht. Door het slechte weer laten we de stenen trap omhoog, naar de ruïne van Sayacmara, links liggen. Spijtig want nu missen we deze mysterieuze overblijfselen die op een tempel of een astronomische observatiepost zouden wijzen. Op onze volgende kampeerplek wemelt het van de muggen. De met zware wollen vachten getooide lama’s en alpaca’s gedijen hier op de hoge

en koude hellingen van de Andes het best. Ze worden voor hun wol gehouden.

Communiceren met de geesten Dag 4 begint stijgend over een verhard pad dat ons verder door nevelwoud voert. We klimmen over de derde pas, de Abra Puyupatamarca (4000m) en komen door dichtbegroeid woud, waar op de takken van de bomen boomvarens, wilde orchideeën en bromelia’s groeien. Op de grond staan de begonia’s, fuchsia’s en passiebloemen in bloei. Plots spotten we een uiterst klein en beweeglijk kolibrietje. De wilde vegetatie is overweldigend en de gids vertelt over de vele spinnen en slangensoorten die in het jungleachtige gebied wonen. We moeten door een Incatunnel en bereiken uiteindelijk het zeer goed bewaard archeologisch complex, Phuyupatamarca. Dit blijkt de ideale plek voor een meditatie, de omgeving is wonderlijk en al snel is iedereen in gedachten verzonken. In de Andes en het Amazonegebied geloven veel mensen in een verstrengeling van de spirituele en materiële wereld. Geesten zijn alomtegenwoordig en de sjamaan fungeert als medium en doorgeefluik. Van hier dalen we verder af (in totaal 1000m, 3000 treden) naar onze laatste kampeerplek, Wiñaywayna, wat ‘voor altijd jong’ betekent. Na de lunch, een korte siësta en een ijskoude douche, bezoeken we de gelijknamige ruïne. De plek is genoemd naar een prachtige orchidee die het hele jaar bloeit. Na het bezoek wacht ons een ware verrassing; de kok heeft midden in de jungle een afscheidstaart gebakken! Samen

met de gids, kok en dragers smullen we van ons stukje. In het begin was de ploeg eerder timide en gereserveerd; maar naar mate de dag(en) vorderde(n) werden ze zeer openhartig en communiceerden met ons in de tweede officiële landstaal, het Quechua. Deze mensen verdienen alle lof. Met beperkte middelen toveren zij heerlijke en gevarieerde maaltijden uit hun kookpotten en op hun slippers zeulen ze al het materiaal over de immense bergen. De Peruaanse kookkunst is vanwege zijn gevarieerdheid en inventiviteit op z’n minst interessant te noemen. Aardappelen en maïs, aangevuld met exotische groenten en fruit vormen in de Andes vaak de basis voor een groot aantal schotels. Ondanks dat Peru de wereld de aardappel heeft geschonken, wordt er ook veel rijst en de voedzame graansoorten quinoa en kiwicha gebruikt.

dere toeristen nog tot half 6 in de kou tot de controlepost eindelijk open ging om daarna de laatste 8 km in colonne af te leggen. Het pad gaat op en neer, en het allerlaatste stuk brengt ons via uiterst steile treden naar de Inti Punku, de zonnepoort. En daar ligt ze dan; Machu Picchu, de verloren stad van de Inca’s en hoofddoel van onze reis. Gehuld in de optrekkende ochtendmist bezorgt ze me kippenvel, het is een adembenemende en onvergetelijke ervaring. Als we bekomen zijn van alle emotie, wandelen we het lange pad naar beneden, worden door de fris ruikende treintoeristen begroet met ‘hola jungle-people’, krijgen onze ‘diploma’s, geven onze rugzakken in bewaring en na een heerlijk kopje koffie beginnen we aan de ontdekking van één van de nieuwe zeven wereldwonderen: Machu Picchu.

De verloren stad, Machu Picchu De laatste dag moeten we vroeg uit de veren (half 4) want de dragers wilden om 5u de trein terug naar Ollantaytombo nemen. Dit was minder interessant, want zo zaten wij samen met de an-

Een veelgebruikt Peruaans gezegde luidt: “Este es el pais de las maravillas” wat zoveel betekent als “dit is het land van de wonderen” en niets is minder waar!

Cusco, ‘navel van de wereld’ en centrum van het grote Incarijk De meest bezochte stad in Peru is zonder twijfel de oude Incahoofdstad Cusco. Volgens de overlevering werd de plek van de Inca hoofdstad bepaald door de oerouders Manco Càpac en mama Ocllo, kinderen van de zonnegod en geboren uit het Titicacameer. Op de plaats voor het te stichten rijk zou hun gouden staf gemakkelijk in de grond glijden. Die plaats bleek Cusco te zijn. De stad werd gebouwd in de vorm van een poema, het heilige symbool voor kracht en macht. Toen de Spanjaarden Cusco veroverden (1534) werden de Inca tempels en paleizen omgebouwd tot koloniale kerken en herenhuizen en nam Lima haar plaats in als hoofdstad van de Spaanse kolonie. Maar toen de Amerikaanse onderzoeker Hiram Bingham het naburige Machu Picchu ontdekte werd Cusco getransformeerd tot toeristisch centrum en heeft sindsdien haar vroegere glans herwonnen. Vandaag de dag is de sfeer er tegelijkertijd traditioneel en kosmopolitisch. Rondom Cusco en in de hele heilige vallei liggen archeologische complexen uit de Inca cultuur.

Praktisch • We boekten onze vlucht bij KLM en vlogen rechtstreeks van Amsterdam naar Lima, treinticket Antwerpen Amsterdam inbegrepen. Prijs 970 euro per persoon. • Om in Cusco te geraken kozen wij voor de langzame manier over land. We reisden per bus van Lima via Arequipa, door de Colca vallei naar Puno en het Titicacameer. Peru is zeer gemakkelijk individueel te bereizen. We waren in totaal 20 dagen onderweg. • Het is niet meer mogelijk de IncaTrail op eigen houtje te ondernemen. Je bent verplicht je tocht vooraf (!) te reserveren en wordt dan begeleid door een gids, dragers en een kok. Wij boekten op www.cuscoperu.nl en alles was prima geregeld. • De totale afstand van de Inca Trail is 43 km. Normaal wordt de tocht in 4 dagen gelopen. Wij boekten een iets langere private versie en deden er 5 dagen over met de bedoeling zo de ‘massa’ te mijden en in alle rust te genieten van deze wonderbaarlijke trek. Op de laatste dag na is deze strategie wonderbaarlijk gelukt. • De Inca Trail voorziet 5000 gezinnen in hun levensonderhoud.

052/47.85.22 info@berghut.be www.berghut.be 11

FOTOGRAFIE

Fotowedstrijd

En de winnaars zijn… De fotowedstrijd 2012 met als onderwerp ‘natuurvriendelijk reizen’ zit er alweer erop. Tijdens onze reisbeurs Arriba Bolivia maakten we de winnaars bekend. Een jury selecteerde ze uit zo’n 200 inzendingen. Het aanwezige publiek en onze facebookbezoekers kozen de publieksprijs. De winnaar van deze editie vind je groot terug op pagina 4. Hier volgt de rest van onze prachtige toptien!

land. Prijs: boekenGool. Fietsen door IJs n Va y Gu . ken. rijs sp ek Bridgedale wandelsok 2 de plaats en publi Altiplano en een paar bij ro eu 50 n va e bon ter waard

4 de plaats. Nathasja De couck. Prijs: een polar n. hartslagmeter en een paar Bridgedale wandelsokke

3 de plaats. He lga Duhou. Een Prijs: Een Polar hooiberg aan M hartslagmeter annekesvere. en een paar Br idgedale wand elsokken.

de natuurvriend

januari 2013 november 2012

5 de plaats. Ann Palmers. El Chaltén Argentinië. Een wieleroutfit van Osmo.

6 de plaats. Tom Robyn. Lago Blu in ItaliĂŤ. Prijs: wieleroutfit van Osmo.

7 de plaats. Gerrit De Wilde. Nepal. Prijs: Een paar Bridgedale wandelsokken.

h Vandendriessche. 9 de plaats. Christop ale. elsokken van Bridged Prijs: een paar wand

8 ste plaats. Anita Van den Broeck. Nederland. Prijs: een paar Bridgedale wandelsokken. 10 de plaats. Filip Van der Schueren. Zweden. Prijs: een paar wandelsokken van Bridg edale.

Met dank aan:

EXCLUSI

k e r T 2 t r a t S

Start 2 Trek

Opleiding bergtrekken aan de voet van de Eiger in Zwitserland Wanneer? Van 8 tot 13 september 2013 in Zwitserland. Voorbereidingsweekend: 24 of 25 en 26 mei 2013 Prijs? 480 euro.

Start 2 Trek 4 Kids

Trektocht voor gezinnen met kinderen door het M端llerthal in Luxemburg Wanneer? 15 tot 17 augustus 2013 (trektocht). Neem een v riendje of Voorbereidingsweekend: 24 of 25 en 26 vriendinne tje mee en krijg mei 2013. allebei een eigen outdo or zakmes van Prijs? 110 euro/persoon. Opinel! Kinderen krijgen 20 % korting.

de natuurvriend

januari 2013

Twijfel je nog aan je deelname? Leer alvast je cursusgenoten en lesgevers kennen op een voorbereidende avond en tijdens een avontuurlijke wandeldag in de Ardennen waar we je al een hoop tips en tricks meegeven. (Inbegrepen in de prijs of 10 euro p.p. voor wie enkel het voorbereidende weekend meedoet.)

Schrijf in via

De Natuurvrienden www.denatuurvrienden.be 100procentoutdoor@denatuurvrienden.be Tel. 03/ 270 02 80

Beleef de bergen als een echte kenner! Leren en doen... voor wie van aanpakken weet. Een organisatie van De Natuurvrienden en De Natuurvrienden Bergstijgers. We gaan voor actieve en duurzame vrije tijd!

op paD

10 Flaters in de bergen Ooit al eens een kameel geschoten op trektocht? Of is het nu een kemel schieten? Soms begin je vol zelfvertrouwen aan een trektocht maar bots je toch tegen de grenzen van je eigen kunnen aan. Missen is menselijk en niet elke trektocht is dezelfde. Geef daarom je zelfvertrouwen een duwtje in de rug door middel van een gepaste opleiding. Start2Trek leert je ervaringsgericht wat een trektocht nu juist inhoudt. De ultieme voorbereiding om zelfstandig te gaan trekken vind je echter in de cursus Hooggebergtetrekker.

7 “Ik kon niet kiezen, dus heb ik maar alles bij…” Het is zeker en vast belangrijk om op alle weersomstandigheden voorbereid te zijn, maar dat wil niet zeggen dat de hele kleerkast mee moet in de rugzak. De algemene regel geldt dat je rugzak tot maximum een kwart van je eigen lichaamsgewicht mag wegen.

1 “Trainen doe ik onderweg…” Onvoldoende getraind aan een trektocht beginnen kan je zuur opbreken. Zelfs de opeenvolging van relatief korte tochten kunnen het lichaam al zwaar op de proef stellen. Probeer indien mogelijk vooraf ook eens op soortgelijk terrein te wandelen.

8 “Mmm, vanavond eten we ravioli uit blik!” Juiste voeding is meer dan alleen maar genoeg eten meenemen op je trektocht. Om genoeg energie te blijven hebben is het belangrijk dat je regelmatig iets eet. Denk vooraf goed na wat je wanneer kunt eten en in welke vorm je het meeneemt. Zo bespaar je heel wat onnodig gewicht en afval.

4 “Ik heb al vaker in de regen gewandeld…” Probeer steeds op de hoogte te blijven van de weersvoorspellingen. Ook een stralende zomerdag kan in de bergen in een mum van tijd overgaan in een stevig onweer.

2 “We zien wel…” Zorg steeds voor een goede tochtvoorbereiding. Stippel op voorhand een haalbare route uit en pas die indien nodig aan met gepast kaartmateriaal en/of GPS.

5 “GPS, set, go!” Wie blindelings vertrouwt op zijn GPS kan wel eens voor verrassingen komen te staan. Zorg er voor dat je kan terugvallen op kaart en kompas. Het beheersen van deze basistechnieken is en blijft een must.

3 “Ik ga wel alleen…” Een wandeling op je eentje kan rustgevend zijn, maar een serieuze trektocht doe je best niet alleen. Een klein ongelukje kan je al snel in de problemen brengen als je zonder gezelschap op pad bent.

6 “Kijk, nieuwe schoenen!” Een goed paar wandelschoenen is op voorhand reeds ingewandeld, is voldoende groot , heeft een passend profiel voor de trektocht en komt pas echt tot zijn recht met een degelijk paar wandelkousen.

9 “Nog even en we zijn er…” Dit moet wel de meest gebruikte aanmoedigingszin voor kinderen zijn. Hou bij het plannen van je tocht extra rekening met de kleinsten. Voldoende afwisseling, leuke rustplaatsjes en een beperkte afstand maakt dat het ook leuk blijft voor de kindjes! 10 “Ik heb die Start2Trek niet nodig…” Te zelfzeker of te onzeker gaat niet samen met een stevige trektocht. Bereid je daarom goed voor en volg een gepaste opleiding. Tekst: Diederik De Wit & Jurgen Dewulf FOTO: shutterstock 15

FOCUS

85 jaar De Natuurvrienden!

Jenny (L) en haar zus Annie.

Jenny Cuvelier, een halve eeuw vrijwilliger

85 jaar bestaan De Natuurvrienden intussen. En dat betekent duizend en één anekdotes en mooie verhalen bij heel wat van onze leden. Eén van die anciens die al bijna een halve eeuw vrijwillig haar schouders onder tal van activiteiten zet, is Jenny Cuvelier. In een notendop doet zij haar 'verenigingscarrière' uit de doeken: van onervaren bergwandelaarster tot medeoprichtster van De Bergstijgers, van wandelreferent tot redactrice van De Natuurvriend.

de natuurvriend

januari 2013

“Sedert 1959 trokken mijn echtgenoot, onze vriend Wim en ik regelmatig naar de bergen. Op één dag naar boven en terug naar beneden vonden we wel een vermoeiende bezigheid en zo ontstond het idee om een huttentocht te ondernemen. Voor onze eerste meerdaagse tocht trokken we naar het Zwitserse Wallis in het hart van de Alpen. Het plan was om de eerste dag naar de ‘Cabanne Des Dix’ te stappen en daar te overnachten; de volgende dag zouden we verder trekken naar de ‘Cabanne De Charion’, daar de nacht doorbrengen om de derde dag af te dalen naar het dorpje Evolène.

We hadden geen enkele ervaring met een hut of huttentocht en internet bestond toen nog niet dus besloten we ons tot in de puntjes voor te bereiden en ons lijstje van wat we zeker moesten meenemen was indrukwekkend: een volledig stel ondergoed, reservesokken, toiletgerief, een linnen slaapzak, regenkledij,… maar ook voor drie dagen eten: 3 grote ronde broden, een pak chocolade voor bij het ontbijt, de nodige doosjes sardienen , citroen en klontjes om de aangesneden citroenen verder uit te zuigen (goed tegen de dorst), een blikken drinkbus, 2 pakken spaghetti , blikjes saus en wat kaas voor het avondmaal. Alles werd mooi verdeeld over onze drie rugzakken (toen nog met metalen draagstel aan de buitenzijde), alles in de auto (van Wim!) geladen en wij naar Zwitserland.

Ik vermoed dat de “huttenwirt” alleen al bij het zien van onze bagage door had dat wij ‘bleukes’ waren want de eerste ochtend stond hij er op ons een eindje op weg te helpen over een kleine afdaling door de sneeuw. Hij gaf tips hoe we in de sneeuw trapjes moesten maken met onze voeten want een pikkel hadden we natuurlijk niet. Ik hoor hem nog steeds roepen: “Madame, fait confiance dans vos pieds”. Oprichting Bergstijgers We zijn nog een paar jaar samen op huttentocht geweest; maar dan zonder zoveel eten mee te sleuren. Mijn man en ik hadden de ‘trektochtenmicrobe’ te pakken, al hadden we behoefte aan meer techniek. Daarom schreven we ons in 1967 in de bergschool van Otmar op Kabling Alm in het Schladminggebergte in. Zo leerden we naast het gebruik van de nodige knopen ook een ijshut bouwen en de toenmalige abseiltechnieken: koord over de linkerschouder, in de hals, over de rug naar je rechterhand waarmee je moest remmen door dit naar voor te brengen. Gevolg: brandwonden in de nek. Ik maakte direct na het verlof voor ons beiden abseilkappen met opstaande kraag! In 1968 ontvingen we een brief van een zekere meneer Jan Flips, een uitnodiging om een vergadering bij te wonen rond het oprichten van een werkgroep bergwandelen bij De

Natuurvrienden. Zo werden de Bergstijgers geboren, waarvan ik in 1970 nationaal secretaresse werd en dat liefst 30 jaar bleef. Begin jaren tachtig werd ik ook wandelreferent voor De Natuurvrienden. Een nieuwe afdeling Berchem In 1989 overleed Jef Willems, toenmalig redacteur van De Natuurvriend. Na problemen met de nieuwe redacteur vroeg Els Willems, (Jef’s dochter) of wij geen zin hadden samen met haar en haar echtgenoot de redactie van het tijdschrift te doen. In 1990 zijn wij gestart en hielden het vol tot in december 1999. In diezelfde periode (1987) sloot mijn zuster Annie zich bij de quizploeg van De Natuurvrienden aan. Ik volgde en daar leerde ik “duivel doe ‘t al” John Bogaerts van afdeling Berchem kennen. Na zijn overlijden in 1993, hield de Berchemse afdeling op te bestaan. Als herinnering aan John staken we met de quizploeg de hoofden bij elkaar en beslisten een doorstart te maken. We startten in 1994 met 23 leden. Ik trok mijn stoute schoenen aan, ging bij de vroegere leden thuis langs om hen terug op te vissen waardoor we in 1995 al 48 leden telden. Toen afdeling Berchem in 2003 de Provinciale wandeldag organiseerde, bleek dat het Provinciaal bestuur gestopt was zodat wij geen financiële steun meer konden krijgen. Samen met enkele leden bliezen we dat bestuur nieuw leven in. En zo genieten wij vandaag in de provincie Antwerpen nog steeds van de wandelen fietsdagen en krijgen de Antwerpse afdelingen meer subsidies dan ze ooit kregen.” Jenny is nog steeds de drijvende kracht van de Natuurvrienden in Berchem. Samen met een vaste kern enthousiastelingen wordt er nog een dagje op uitgetrokken. Tekst: Jenny Cuvelier

FIETSEN

Ecocyclo Oostende Op zondag 21 april 2013 is het zover en fietsen we onze nieuwste Ecocycloroute aan de kust in. We maken er een ontspannen dagje aan zee van en hopen dat de weergoden ons die dag goed gezind zijn. Het programma ligt nog niet helemaal vast, maar we willen toch al een voorsmaakje geven. We verzamelen aan het station en rijden samen langs de Visserskaai naar de veerpont. We fietsen voorbij het museumschip Amandine, de laatste Ijslandvaarder, die op een interactieve manier het leven aan boord zo authentiek en realistisch mogelijk weergeeft. Ter hoogte van het aquarium nemen we één van de veerboten die ons in een wip naar de Oosteroever brengt. Hier wachten tal van bezienswaardigheden om ontdekt te worden. Over de Spinoladijk fietsen we richting Bredene en houden halt bij het natuurgebied d’Heye. Onder leiding van een gids van Natuurpunt maken we kennis met dit mooie stukje natuur; een unieke kans, want voor individuele wandelaars is het natuurgebied niet toegankelijk. De normale route loopt verder langs de duinbossen tot in De Haan, maar wij korten de tocht in om in alle rust een bezoekje te brengen aan de geitenboerderij en kaasmakerij ’t Reigershof, waar Renaat en zijn vrouw dit jaar precies 15 jaar biologisch boeren. Dat mogen we natuurlijk niet zomaar voorbij laten gaan. Vandaar fietsen we langs de Spuikom en het mooie Maria-Hendrikapark terug naar het station van Oostende. Breng zelf je fiets en ook je picknick en drank voor onderweg mee. Bij de fietsuitleendienst van de stad Oostende kun je ook een fiets lenen voor een dag. Het gedetailleerd programma wordt later aan de deelnemers bezorgd. Inschrijven vóór 15 april 2013 per mail: Heidi@denatuurvrienden.be of telefonisch: 03/270 02 84.

Ga mee op begeleide Ecocyclotocht (gratis) Tijdens een leuke dagtocht koppel je de mooiste plekjes van een regio aan ecovriendelijke bezienswaardigheden en initiatieven rond duurzame ontwikkeling. Ecocyclo is sportief, ontspannend, leerrijk, milieuvriendelijk en eenvoudig! Op onderstaande data kan je samen met een fietsgids op stap langs een Ecocycloroute. Deelnemen is in principe gratis. Enkel wanneer een bezoek gebracht wordt aan een project dat betalend is, vragen we om de toegangsprijs zelf te betalen. ►► INFO

Wanneer? Er zijn begeleide Ecocyclotochten op volgende data: • Zondag 17 maart 2013 in Antwerpen • Zondag 21 april 2013 lancering nieuwe Ecocyclo Oostende • Zondag 28 april 2013 in Merksplas (org. gemeente Merksplas) • Zondag 26 mei 2013 in Merksplas/Turnhout • Zaterdag 15 juni 2013 in Herentals • Zondag 25 augustus 2013 lancering nieuwe Ecocyclo in Leuven • Zondag 13 oktober 2013 in Kalmthout Meer info? Voor up-to-date info en inschrijvingen kijk op www. ecocyclo.org of mail info@denatuurvrienden.be. Extra? Wil je graag met een groepje een begeleide Ecocyclotocht fietsen, maar passen bovenstaande data niet? Neem dan contact op met ons en wij maken graag een tocht op maat van jouw wensen.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Langeafstandsfietsroutes en Groene Wegen in België. Grote Routepaden heeft in samenwerking met het NGI (Nationaal geografisch Instituut) en haar Waalse zusterorganisaties Rando Vélo, RAVeL en Chemins du Rail een vernieuwde LF-overzichtskaart uitgebracht: ‘Langeafstandsfietsroutes en Groene Wegen in België’. Behalve de nieuwe titel kreeg ook de layout van de kaart een make-over. Aan de ene zijde zie je een topografische kaart van België en de grensregio’s op een schaal van 1:300 000. Hierop staan alle Vlaamse LF-routes en groene wegen aangeduid, plus alle Rando Vélo’s en RAVeLs in Wallonië. Goed voor zo’n 28 routes en 4800 km bewegwijzerde Belgische fietstrajecten. Op de kaart wordt ook een beperkte selectie van logiesmogelijkheden meegegeven, meer bepaald jeugdherbergen, trekkershutten, bivakzones, Natuurvriendenhuizen en gîtes d’étapes. Ook in de zichtbare grensregio’s worden de langeafstandsfietsroutes, groene wegen en logies weergegeven. Op de achterzijde van de kaart vind je informatie over de routes, de betrokken organisaties, de bewegwijzering, actuele route-informatie en het Europese fietsnetwerk. En dit in 4 talen: Nederlands, Frans, Duits en Engels. Kortom deze kaart is een ideale leidraad en inspiratiebron voor het plannen van je volgende fietsavontuur. //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

De nieuwe GR-Stationsstapper(s) Wandelen en openbaar vervoer, redenen genoeg om er een perfect huwelijk van te maken. Grote Routepaden vzw en Trein-Tram- Bus sloegen daarom de handen in elkaar en ontwikkelden samen acht Stationsstappers, wandelingen van station naar station langs de mooiste GR-paden. De lengte varieert van 15 tot 26 km, maar telkens worden verschillende verkortingsmogelijkheden in combinatie met openbaar vervoer meegegeven. De trein die stopt aan het station, de zogenaamde ‘Groene Halte’, heeft een frequentie van minimaal één keer per uur, ook in het weekend en op vakantiedagen. Elke wandeling wordt gedetailleerd beschreven en uitgetekend op een topografische kaart op schaal 1:25 000. Per wandeling krijg je ook een overzichtskaart op schaal 1:80 000, plus info over het openbaar vervoer, achtergrondinformatie over de streek en tips voor een leuke picknickplek onderweg. De acht dagtochten: Sint-Joris-Weert – Leuven (GR 128 / GR 512 / Streek-GR Dijleland), Gontrode - Munkzwalm (GR 122), Sint-MariaLierde - Munkzwalm (GR 122 / Streek-GR Vlaamse Ardennen), Brugge - Beernem (GR 129 / GR 5A Noord), Halle – Groenendaal (GR 12 / GR 512 / Streek-GR Groene Gordel), Bilzen -Tongeren (GR 128), Essen - Heide (GR 5) en Herentals – Tielen (GR 565 / Streek-GR Kempen). Gpx-tracks vind je op www.groteroutepaden. be. Een handige gids om het hele jaar door op het juiste spoor te blijven! 17

WIST JE DAT?

Wist je dat? gokkers

Veel vissoo rten dreigen uit Gokkantoor Ladbrokes he te sterven door ove rbevissing. eft er in het nieuwe tren Veren d in op het uitste gezien. Gokkers kunnen igd Koninkrijk een rven van vi nu hun geld ssoo door dierenb in eschermers rten. Toen makreel vo zetten rige week van de lijst werd gehaa met ld, o over de toek pende Ladbrokes met vissen om te eten een een wed omst van d e viss denschap geld inzetten op de overlev oort. Eerder konden g okkers al ĂŠĂŠn van de ingskansen soorten die van de blauw het meest b bevissing. edreigd word vintonijn, t door over-

Trevifontein sinds de e krijgt de grondigste facelift

ploitatie oud leeft, is olie-ex doraanse regenw xploitalk, dat in het Ecua olie-e

de natuurvriend

januari 2013

Het Kichwa-vo hermen tegen hun land te besc arbij een eed vastberaden om chap leggen da ns ee m ge Het de n va n en tot de dood. tie. De 400 lede zullen verdedig m den riu le to De rri t. te n oo ctare gr af dat ze hu zo'n 70.000 he teis en ed m bi ne ge op en n ig te te verded llen het moe zu ap ch se ns an ee ra m do ge or de Ecua van de Kichwaoliebedrijf dat do t idhe m , el as Ve on r. az raanse lege gen Petroam kte , en het Ecuado ui dt br or ge w en nd M . eu st staat ge te verdedigen h zic om geet ni de n am . Leden va delen heeft de st nog blaaspijpen n de inle tg ge on s de tie ra poging om er twee gene n laatste legale itse ee Br nu n ee en or do do ap meensch bij gesteund Ze worden daar het dorp. ning te stoppen. de sjamaan van et m is d uw tro ge e di zakenvrouw,

De Trevifontein in Rom eren, zullen de kalkaanslag verwijd voltooiing in 1762. Experts ers ank len sta hun van kte de ster de beelden schoonmaken, en kom er r waterdicht maken en controleren, het bekken wee de ens Tijd . gen nin ende voorzie nieuwe pompen en duivenwer t zich het aan edig voll it tein noo werkzaamheden wordt de fon trahet d Zo kunnen toeristen altij van bezoekers onttrokken. or De bezoekers maken daardo ien. goo en ditionele muntje blijv s een nog t ooi om s kan grotere volgens een oud bijgeloof een jaar elk ien goo en rist Toe . ken ma een reis naar Rome te mogen de fontein. ongeveer 1 miljoen euro in

nectarkruikenfesti

ker drones drones a zetten steeds va en in AziĂŤ en Afrik rvaat dat

Dierenreservat te nieuwe rese sporen. Het laats te op rs Kenia, een pe ro st in om Conservancy in ta je Pe Ol t he ar zwar te en witte drones inzet, is oot reservaat wa gr er en et om kil te paarden, leeuwen 364 vierkan ast olifanten, lui na 09 n 20 ne s wo nd Si . ns or ns neusho 0 neushoor lijke het park leven 11 de In or s. no e ee nd ns zij pa im en ch g in lev r van de negen no arschijnwonen er ook vie ze ondersoort wa de is ld wi t he In . ns ee manor tw ho en us witte ne ee wijfjes De vier dieren, tw n. niaanse ve Ke t or st he ge ar uit na lijk ergevlogen ov hiĂŤ jec 90 Ts uit r patrouilles van netjes, werden elke dag drie of vie l n za va e d on bie dr ge De n t. reservaa t toestel ee Op die tijd kan he . en er vo uit n te minu g houden. ometer in het oo 130 vierkante kil

De voorbije maande val n bezochten in totaa l 88 miljoen hindoes Kumbh Mela, of he t nectarkruikenfestiv al. Milieubewegingen waarschuwden bij het begin van de gro otste bedevaar t ter wereld voor het tradit ionele bad in het zw aar vervuilde water van de rivier Ganges . De pelgrims zijn vo or deze editie van he festival naar Allahab t ad afgezakt. Vlak bij die Noord-Indiase stad stromen Gang es, Yamuna en de en kel in de mythologie bestaande rivier Sa raswati samen. Do or zich in de rivier baden willen de hindo te es zich van zonden reinigen en zich bevrijden uit de eeuwige cyclus van wederge boor tes. Volgens de hindoeĂŻs tische mythologie ho udt Kumbh Mela verband met de strijd tus sen goden en demo nen. Zij vochten om een kruik (Kumbh) met nectar die hen onsterfelijk helpt ma ken. Restjes van he t elixir vielen daarbij op vier verschillende plaatsen, waar nu om de drie jaar het festiv al gehouden wordt.

nt energie pla n nucleaire op zee ter va n e rd o windmolenpark ark k te w r afhankelij grootste windmolenp e beruchte Om minde t ij d e h kb n a vl va g e w ou il eno Japan de b mplex zal ironisch g en worden. Japan w okk t co in tr e e r H g . te p e o ld m re a e lo w shim 6 ki le van Fuku windturbines zo'n 1 norme park kerncentra 3 e 4 1 et 0 in totaal kushima. H rdt tegen 202 kust van Fu igawatt. Daarmee wo e d r o vo n g e ark 1 ts p a n la te va p ts n e o ze ebbe t gro apaciteit h menteel he moet een c de London Array, mo an gehet groter d de bodem . es niet in structie die w in u o rb b tu n a e a in norm con is dat de e ar op een drijvende lleen Opvallend ma , t is niet a a n e D rd t. o rd w o n w lle n e zu d t u n geho plaats r tege aard ter plaatse t de turbines ook bete rs ke n a t e m herm maar besc goedkoper, unami's. n ts bevingen e

BERGSPORT

Cursussen bij De Bergstijgers: “Niet voor watjes en platte kazen”

De Natuurvrienden Bergstijgers bieden ook dit jaar een hele resem cursussen en reizen aan van alpinisme tot klettersteig, van Italië tot in onze eigen Ardennen. Toffe ervaringen waarop je nieuwe vrienden maakt. Sarah Denys nam deel aan de opleiding Noordwandklimmen in Italië:

de natuurvriend

januari 2013

“We vertrokken op zondagmiddag 1 juli met drie Bergstijgers van de sectie Kempen en twee van de sectie Deinze richting Italiaanse zijde van de Mont-Blanc om deel te nemen aan de initiatie Noordwandklimmen. Organisatie en begeleiding van deze stage was in handen van Wilfried Meulenbergs. Het is maandagmiddag als ons zestal, na verdeling van het proviand, klimmateriaal en twee tenten, met de kabelbaan “Funivie Monte Bianco” in Entrèves (Courmayeur – It) naar hogere oorden vertrekt. Via de “Mediante Scala Interna”, een overdekte trap met meer dan 200 treden, gaat het tot in de Rifugio Torino Nuovo (3.375 m), in de onmiddellijke omgeving van de Pointe Helbronner. Hier starten we onze tochtvoorbereiding en het (droog, dus binnen) inoefenen/herhalen van een aantal elementaire beveiligingstechnieken.

Verhoogde bloeddruk en polsslag Dinsdagochtend (5u) ging het praktijkgedeelte van de stage effectief van start. Zwaar bepakt, ieder met twee rugzakken, vertrekken we via de Col des Flambeaux tot in de Cirque Maudit. Daar vlakken we op ong. 3500 m met sneeuwschoppen de gletsjer af om de twee tentjes te installeren. Nadat de slaap- en keukeninfrastructuur voor de volgende dagen was geïnstalleerd, ging de tocht verder tot in de Col de la Fourche richting Bivouac de la Fourche/ A. Borgna. En hier begon het echte alpinistenwerk pas: de inklim zoeken, de rimaye oversteken en dan in een steeds wisselend, steil tot zeer steil terrein, in sneeuw, over losse stenen en tussen rotsen altijd maar hoger klimmen.

Zeker niet eenvoudig als eerste kennismaking met de noordwanden. Voorklimmen zorgt bij sommige deelnemers voor een verhoogde bloeddruk en een versnelde pols, af en toe is zelfs een krachtterm nodig om lichaam en geest vooruit te dwingen. In de vroege namiddag staat de hele groep dan uiteindelijk in het bivak (3.675 m). Seba en Dimitri uit Deinze, die hun portie avondeten hebben meegesleurd, zouden die nacht in het bivak blijven. Wilfried en de drie Kempenaren rappellen en stappen terug naar de tenten in de Cirque Maudit. Daar loopt het klaarmaken van de slaapplaatsen en kokkerellen uit tot bijna 23 u. De temperatuur in de tent (0°C om middernacht) schoot de volgende morgen bij het opkomen van de zon pijlsnel de hoogte in. De twee mannen van het bivak zijn vroeg en vermoedelijk aan een hoog tempo uit hun slaapplaats vertrokken, want om half acht staan ze na een tocht van toch ongeveer twee en halfuur opnieuw in het basiskamp. Die woensdag staat de beklimming van de Aiguille de Toule (Face N – AD) op het programma. Ook nu weer geen eenvoudige opdracht: een steile sneeuw-/ijswand, een sneeuwgraat, een korte rotsgraat, enz. Alle alpiene ingrediënten zijn aanwezig om ook deze tocht fysiek, en voor sommige deelnemers, mentaal zwaar te maken. Sneeuw smelten en thee zetten Eens terug op de gletsjer trekt de groep in twee cordées verder naar de tenten. Een beetje eten, vooral veel drinken, vroeg gaan

slapen en de wetenschap dat de volgende dag zou gevuld worden met diverse praktijkoefeningen op de gletsjer waren motiverende elementen om de volgende ochtend opnieuw fris aan de start te staan. Donderdagmorgen waren de weersomstandigheden duidelijk slechter dan de voorbije dagen: mist, veel wind en sneeuwval. Geen weer om een hond door te jagen. De tent werd omgetoverd in een ontbijtzaaltje. Sneeuw smelten en theezetten in de voortent, boterhammen smeren en dan alles aan een rustig tempo naar binnenwerken. We hadden toch tijd genoeg. En inderdaad de ganse voormiddag zouden we vastzitten in onze tenten. Dankzij de moderne communicatiemiddelen (telefoontje met GSM naar het thuisfront, waar dan PC-gewijs onmiddellijk de weersvoorspelling voor Chamonix en wijde omgeving werden opgezocht) kwamen we aan de weet dat de volgende 48 uur allesbehalve schitterend zouden zijn: très nuageux, orageux, précipitations,... enfin, alle kenmerken eigen aan rotweer in de bergen. Prachtige momenten Aanvankelijk werden de geplande gletsjer oefeningen nog uitgesteld, waardoor uren en uren in een tent blijven zitten het troosteloze vooruitzicht was. Daar de volgende uren (eerder dagen) geen noemenswaardige weersverbeteringen mochten verwacht worden werd na overleg besloten de stage onmiddellijk te stoppen, het basiskamp op te ruimen en terug richting vallei te trekken.

In de late namiddag reden we al terug door de tunnel onder de Mont-Blanc richting België. Het was nog zeer vroeg toen we vrijdagmorgen (4 uur) terug op de parking aan de Mixx arriveerden. Uiteindelijk mag gezegd worden dat deze initiatie niet voor watjes of platte kazen bedoeld is. De fysieke conditie moet in orde zijn, een gezonde portie doorzettingsvermogen en een totaal gebrek aan hoogtevrees zijn welgekomen hulpmiddelen om de fameuze noordwanden met genot en succes te beklimmen. In ruil voor de inspanning beleef je wel prachtige momenten in een overweldigend berglandschap!”

Cursusoverzicherst Natuurvrienden Bergstijg (Data en prijzen op www.bergstijgers.org)

(Berg) wandelen) Klimsport Niveau Start 2 Trek 4 Kids Start2 Climb- KVB1 Start2 Start 2 Trek 2013 Indoor voorklimmen- Oriëntatie Opleiding Winterbergwandelen/ KVB2 Rotsklimmen – KVB3 toerski Jeugdklimmen Verbeteren Vervolmaking klimtechnieken Clinic Bijscholing tot en Clinic VTS voor begeleiders VTS

Bergsport Start2 Klettersteig (workshop) Klettersteig (stage) Alpinisme – KVB4 Jeugdalpinisme (KVB4) Alpien klimmen Clinic VTS

r voorklimmen - KVB3 = Alpine klimmen KVB1: Indoor toprope klimmen – KVB2: indoo

tekst: Sarah Denys

BASE CAMP Bevelsesteenweg 42 2560 Nijlen 03 481 76 76 www.basecamp.be

10 % korting

op vertoon van lidkaart

SINDS MEER DAN 30 JAAR EXPERTEN IN OUTDOOR-UITRUSTING 21

AVONTURATHLON

Daan en Ki-vif heten je welkom op de Natuurvriendendag/ Avonturathlon

Daan in actie!

“Buitensport op het tempo van de bomen” Ruim 10 jaar zijn ze bezig met het begeleiden van buitensportactiviteiten, Daan Delvaux, zijn broer Tim en een team van enthousiaste begeleiders. In april verwelkomen ze je graag in hun thuisbasis het scoutsdomein De Kluis in Sint-Joris Weert, voor onze allereerste Avonturathlon, een avontuurlijk duoparcours voor telkens een meerder- en een minderjarige. Wat je daar allemaal kan verwachten, legt Daan alvast even uit.

de natuurvriend

januari 2013

Wat begon met het organiseren en begeleiden van wintersportvakanties is na tien jaar uitgegroeid tot het beheer van alle buitensportactiviteiten in en rond De Kluis in SintJoris Weert. Het 1900 ha grote gebied herbergt een Hopper Jeugdverblijf en ligt in het grootste gemengde loofbos van Vlaanderen: het Meerdaalwoud en Heverleebos. “We zijn hier gestart in 2008”, zegt Daan Delvaux, oprichter van buitensportbedrijf Ki-vif. “In eerste instantie verzorgden we de begeleidingen op het hoog touwenparcours van de scouts." Niet veel later bouwde Ki-vif zijn eigen touwenparcours Charlepoegn, genoemd naar een verzetsstrijder uit de buurt die eind 19de eeuw de Franse bezetter het vuur aan de schenen bond. Het touwenparcours hangt zo’n 6 meter hoog tussen de kruinen van de bomen en overbrugt lengtes van 5 tot 13 meter lang. Voor de durvers dus.

Erkende parcoursbouwers Het team van Daan verwelkomt een heel divers publiek van souts- en vriendengroepen, scholen, families en bedrijven. Het mooie aan Ki-vif en De Kluis is dat er bewust wordt gekozen voor een aanpak met respect voor het omliggende bos. “We organiseren tal van activiteiten, maar altijd op het tempo van de bomen”, klinkt het. “Geen van onze activiteiten mag in conflict komen met de ontwikkeling van het bos. Dat betekent dat we altijd samenwerken met erkende parcoursbouwers en dat we zo boomvriendelijk mogelijk te werk

gaan. Al onze begeleiders hebben ook een Europees erkend certificaat. “ Intussen biedt Ki-vif een brede waaier aan activiteiten aan. Zo kun je gaan kanovaren op de Dijle die vlakbij de Kluis stroomt. Wie wil kan voor de afvaart nog een wandeling of fietstocht maken doorheen de prachtige Dijlevallei en Meerdalwoud. Voor wie het liever rustiger houdt, zijn er de trage bossporten. “Naar analogie van de slowfoodbeweging”, lacht Daan. “Wie hiervoor kiest, krijgt een pakket van onder meer bosgolf, boogschieten en bosbiljart voorgeschoteld.” Een avontuurlijk pakket Tijdens de Avonturathlon op 27 april wordt het meer avontuurlijke pakket naar voor geschoven. Elk duo dat zich inschrijft (telkens een meerder- en minderjarige) kan zich verwachten aan een stukje boogschieten, een mountainbike- en bmx-parcours, een oriëntatietocht en het touwenparcours Charlepoeng. Last but not least wordt er nog een stukje boomklimmen aangeboden. “Daarvoor hebben we drie stevige eiken uitgerust met klimgrepen!”, aldus Daan. Inschrijven is dus de boodschap! Wie niet kan op 27 april kan ook altijd op eigen houtje een afspraak maken met Daan voor een dagje buitensportplezier. Info: daan@ki-vif.be. Tel +32 477 34 52 86

Tekst: Luc van Bakel FOTO'S: KI-VIF

Natuurvriendendag/ Avonturathlon met barbeque Op 27 april 2013 verwelkomen we je graag op onze jaarlijkse Natuurvriendendag. Die vindt dit jaar plaats in het prachtige bosrijke domein De Kluis in Sint-Joris Weert. De hele dag door ben je welkom op begeleide wandelen fietstochten en spelletjes. Uiteraard voorzien we ook een Natuurvriendencafé. Als klap op de vuurpijl organiseren we dit jaar een barbeque waarop we jou ook uitnodigen. De inschrijvingsstrook vind je hieronder. We hopen minstens 100 deelnemers te hebben! De bbq start om 16.30u. Daarnaast staat ook onze allereerste Avonturathlon op het programma. Dat is een uitdagend duoparcours in de mooie bossen van de Kluis. (Bbq is inbegrepen voor deelnemers) Inschrijven dus!

Reuzenbarbeque aan dwergprijzen!

Schrijf je snel in voor onze barbeque op de Avonturathlon/ Natuurvriendendag 2013 Volwassenen: 12 euro (3 stukken vlees of veggie + groentenbuffet) Kinderen: 6 euro (1 BBQ worst of veggie + groentenbuffet) Mail je naam en aantal personen door naar info@denatuurvrienden.be of bel naar 03/270 02 80. Maak het juiste bedrag voor 15 april over op het rekeningnummer van: ‘Natuurvriendensportfederatie’: BE82 2200 6234 5168

AVONTURATHLON lijke r u u t n o v a De oor v g n i g a d uit het gezin

Volg in duo een uitdagend traject met onder meer een hoogteparcours, boogschieten, oriëntatie, BMX en boomklimmen.

Waar? Domein De Kluis, Sint-Joris-Weert, Leuven Wanneer? 27 april 2013 Voor wie? Teams van 2 personen, volwassene (+ 18) en kind (-18) Info en inschrijving? 100procentoutdoor@denatuurvrienden.be Prijs? 80 euro/team Inbegrepen? Deelname, verzekering, geschenk voor elke deelnemer, BBQ, kampeerplaats DE NATUURVRIENDEN VOOR ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD

Inschrijvingsformulier en algemene voorwaarden: www.denatuurvrienden.be/activiteit/2013/avonturathlon. Na het overschrijven van het inschrijvingsgeld en het akkoord met de Algemene Voorwaarden is jullie inschrijving deﬁnitief. Gelieve de som van 80 euro over te schrijven op het volgend rekeningnummer: 220-0623451-68 op naam van de Natuurvriendensportfederatie met vermelding van “Avonturathlon en naam van de ploeg“.

ETEN VOOR ARRIBA BOLIVIA Heb je honger na een dagje klimmen of wandelen? Kook voor één keer niet zelf op het clubweekend van de Bergstijgers, maar eet en drink mee ten voordele van Arriba Bolivia! Praktisch: 8 euro p.p., inclusief ají de lentejas (typisch Boliviaans gerecht) en één drankje (frisdrank of pils) Eten vanaf 19u.

a i v i ol

Ter plaatse te betalen Heel de avond Arriba Bolivia Bar

B a b i r r A

Inschrijven vóór 14/3 op arribabolivia@denatuurvrienden.be

13 0 2 art stin a u L m 16 eekend d) n u o B w b d u r l a C tw u O (Huis

DE NATUURVRIENDEN VOOR ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD

TWEEDEHANDS BEURS KLIMMATERIAAL

Heb je klimmateriaal in goede staat en gebruik je het zelf niet meer? Breng het mee naar Lustin. Je kan het schenken aan Arriba Bolivia of verkopen aan de klimmers en alpinisten in spe. Doe zeker mee!

BERGSTIJGERS

Rotsklimmen Deze cursus is gericht op cursisten die de initiatie sportklimmen volgden en volledig zelfstandig willen leren klimmen op uitgeruste klimmassieven. De cursus staat even goed open voor klimmers met ervaring in zaal en/of op de rotsen en die hun touwtechnieken willen uitbreiden. We kiezen voor een praktijkgerichte aanpak waarbij de nodige theoretische kennis wordt aangeleerd. Topics die zeker aan bod komen: gebruik dubbel touw, opbouw standplaats, rappel, expres-takel, meerdere touwlengtes klimmen. Wie slaagt in het examen, krijgt het klimvaardigheidsbewijs 3. ►► INFO

Waar? 6 april in Buggenhout, weekends in Ardennen (zie op www.bergstijgers.org voor massieven). Wanneer? 6 april, 20-21 april, 16-17 juni en 21-22 september 2013. Voorwaarde? In bezit zijn KVB2 of elders verworven competenties en lid zijn van De Natuurvrienden Bergstijgers (verzekering bergsport). Prijs? 185 euro. Inbegrepen? Begeleiding, gebruik klimmateriaal (uitgezonderd klimschoenen) en syllabus. Info? koenverellen@gmail.com (tel. 0472/886944) of ronny-cindy@hotmail.com Inschrijven? Voor 27 maart en via www.bergstijgers.org, lees ook de algemene voorwaarden. Extra? min. 4, max. 12 deelnemers.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Paaskamp 2013 – Sainte Victoire (Frankrijk) De paashaas gaat dit jaar klimmen in Sainte Victoire. Dit prachtig klimgebied kent oneindig veel mogelijkheden. Van sportklimroutes tot routes waarbij je meerdere touwlengtes klimt. De ‘Grand Parcours’ beklimmen, is een must voor elke geoefende klimmer. Hierbij klim je over de ganse lengte van de berg (1011 m). Maar er is meer… de schilder Cézanne had een voorliefde voor de berg Sainte Victoire. Met andere woorden we zitten midden in een schilderachtig landschap dat ook ontelbare mogelijkheden biedt voor wandelaars en fietsliefhebbers. Op een rustdag kunnen we cultuur opsnuiven in Aix-en-Provence. ►► INFO

Wanneer? 31 maart tot 7 april 2013 Waar? Camping Sainte Victoire in Beaurecueill (Frankrijk) Voor wie? Leden De Natuurvrienden Bergstijgers met verzekering bergsport en die zelfstandig kunnen klimmen. Wie wil klimmen, moet zorgen voor zijn eigen materiaal. Wandelaars en fietsers kunnen mee, mits lid te zijn van De Natuurvrienden Bergstijgers. Prijs?: Overnachting op de camping (zie vanaf maart op de site voor meer info). Inschrijven? Via Tom Robyn: tom.robyn@telenet.be of 0478/326 827. Inschrijven kan tot 10 maart 2013. Klim- en wandelvierdaagse Fontainebleau De Natuurvrienden Bergstijgers trekken op vakantie naar het Franse Fontainebleau. Dat is een middeleeuws stadje te midden van het Fôret de Fontainebleau, een van de grootste bossen van Europa. Fontainebleau ligt op een goede 65 kilometer van Parijs en is ideaal gebied om te klimmen, te boulderen of lange wandeltochten te maken.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Klim- en wandelvierdaagse Fontainebleau De Natuurvrienden Bergstijgers trekken op vakantie naar het Franse Fontainebleau. Dat is een middeleeuws stadje te midden van het Fôret de Fontainebleau, een van de grootste bossen van Europa. Fontainebleau ligt op een goede 65 kilometer van Parijs en is ideaal gebied om te klimmen, te boulderen of lange wandeltochten te maken. ►► INFO

Wanneer? 9 tot 12 mei 2013 Waar? We overnachten op camping “La Mussardière” nabij Mily-la-Fôret. Voor wie? Voor leden die houden van kamperen, boulderen, wandelen en gezellig samen zijn. Prijs? Overnachting. Enkel leden met de juiste verzekering kunnen mee. Inschrijven? Voor 2 mei 2013 via www.bergstijgers.org. Vanaf maart vind je er ook meer info over de prijzen.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

MOUNTAINBIKE

Mountainbike

in binnen en buitenland! Vier dagen mountainbikeplezier in Hoog Sauerland (Winterberg-Duitsland) Winterberg staat bekend voor puur outdoorplezier. Niet verwonderlijk dat De Natuurvrienden een vierdaagse mountainbiketocht aanbiedt in dit prachtig stukje natuur. We slapen in het Natuurvriendenhuis Mollseifen vanwaar we elke dag een mountainbiketocht maken. Elke mountainbiker kan fietsen op eigen tempo aangezien we uitgepijlde parcours volgen en iedereen ook het nodige kaartmateriaal meekrijgt. Neem je graag je partner mee die niet fietst? Dat kan! Er zijn prachtig uitgestippelde wandelingen, musea en steden in de buurt.

De Belgische Ardennen zijn een prachtige mountainbikeregio. De vier Natuurvriendenhuizen die verscholen liggen tussen de heuvels zijn dan ook ideale uitvalsbasissen voor enkele dagen puur mountainbikeplezier. Tijdens deze tocht verbinden we twee huizen met elkaar via brede bospaden, singeltracks en een spectaculaire downhill met heel wat ‘rivercrossings’. Deelnemers vervoeren tijdens deze tocht zelf hun bagage. Het eten wordt gezamenlijk klaar gemaakt en iedereen helpt mee bij de afwas. Een echte low-budget tocht over prachtige routes.

►► INFO

////////////////////////////////////////////////////////////////

///////////////////////////////////////////////////////////////

Wanneer? 15 tot 18 augustus 2013 Prijs? Leden met verzekering outdoor: 145 euro; niet-leden: 185 euro (inclusief lidgeld en verzekering). Bij douche/WC op de kamer surplus van 3 euro/persoon/nacht. Inbegrepen? • Volpension van donderdagavond tot zondagmiddag; aan de ontbijttafel kan je zelf een lunchpakket samenstellen. • 2 tot 6 persoonskamers • Kaartmateriaal en begeleider • Opbergruimte voor je fiets • Materiaal om aan je fiets te sleutelen ter plaatse Extra? Meer info over het bikepark: www.bikepark-winterberg.de. Info en inschrijven? Tot 30 juni 2013 op 100procentoutdoor@denatuurvrienden. be of 03/270 02 83.

Mountainbikeweekends Ardennen Tijdens de clubweekends van De Natuurvrienden Bergstijgers met als uitvalsbasis Lustin zijn heel wat mountainbikemogelijkheden. Is deze streek voor jou als biker nog onbekend? Schrijf dan zeker in voor dit Ardeens mountainbiketweeluik. Op zaterdag verzamelen we om 10u in Lustin. Onder leiding van een mountainbikebegeleider duiken we via een leuke route de Maasvallei in. Afhankelijk van je niveau en de vorm van de dag kies je zelf een route tussen de 10 en 50 kilometer. Ook zondag wordt er opnieuw onder begeleiding afgezakt naar de boorden van de Maas. Deze keer trekken we noordelijk richting Namen. Bovenop de Citadel ligt het startpunt van een mooi parcours waar ieder volgens zijn niveau opnieuw een route kan uitkiezen.

de natuurvriend

januari 2013

►► INFO

Mountainbiken tussen Natuurvriendenhuizen

Wanneer? 16/17 maart & 19/20 oktober 2013 Waar? Lustin Prijs? 20 euro Voorwaarde? Lid zijn van De Natuurvrienden met verzekering outdoor. Inbegrepen? Overnachting op een zespersoonskamer, tochtbegeleiding, bikewash. Dagafstanden? 40 tot 80 km Extra? Maaltijden en bevoorrading zijn zelf te voorzien. Info en inschrijven? 100procentoutdoor@denatuurvrienden.be of tel. 03/270 02 83.

///////////////////////////////////////////////////////////////

Wanneer? 7 tot 9 juni 2013 Plaats van afspraak? Natuurvriendenhuis Hurlevent, Sur Les Bruyères 663, Fraipont. Prijs? 35 euro (leden) /55 euro (niet-leden) incl. twee overnachtingen en tochtbegeleiding. Maaltijden en drank zijn niet inbegrepen. Wie met het openbaar vervoer komt, krijgt 10 euro korting! Budget? Reken op nog 20 euro extra voor de aankoop van gezamenlijke maaltijden en dranken. Info en inschrijven? Tot 15 mei 2013 via 100procentoutdoor@denatuurvrienden.be of tel. 03/270 02 83.

Mountainbiken onder de Eiger Aan de voet van de majestueuze Eiger in Zwitserland logeren we in het Natuurvriendenhuis van Grindelwald. Dat is onze uitvalsbasis voor een week mountainbikeplezier over hoge passen, langs spectaculaire watervallen, grootse meren en steeds met zicht op vele vierduizenders. Gaat het even wat minder? Geen probleem, er is altijd wel een lift in de buurt die je over de moeilijkste passages kan helpen. Naast afwisselende dagtochten voorzien we ook een heuse tweedaagse. Over je bagage hoef je je geen zorgen te maken: die wordt gebracht met de bergtrein. ►► INFO

Waar? Jungfrauregio in Zwitserland Wanneer? Van 8 tot 13 september 2013 Voorwaarde? Een beetje overweg kunnen op de mountainbike en lid zijn van De Natuurvrienden (verzekering outdoor) Inbegrepen? Overnachtingen op basis van halfpension met uitgebreid ontbijtbuffet in het Natuurvriendenhuis en tijdens de tweedaagse tocht, bagagevervoer tijdens tweedaagse tocht, begeleiding en kaartmateriaal. Prijs? 360 euro Info? 100procentoutdoor@denatuurvrienden.be Inschrijven? Kan tot 15 augustus 2013

///////////////////////////////////////////////////////////////

FOTOGRAFIE

Praktijkdag: Sport- en natuurfotografie Nieuwe fotografische uitdaging nodig? In de voormiddag fotograferen we een groep mountainbikers in een bosrijke omgeving. De groep fietst op een kort, maar technisch parcours. Zo krijgen de fotografen de kans om de fietsers uit verschillende standpunten te fotograferen. In de namiddag trekken we verder de bossen in en kunnen we mooie beelden maken rond het Zwart Water, een prachtig stukje natuur beschermd door Natuurpunt. ►► INFO

Wanneer? 4 mei 2013 van 10 uur tot 16 uur Waar? Camping Floreal te Lichaart Prijs? - 5 euro leden De Natuurvrienden - 15 euro voor niet-leden - gratis voor elke mountainbiker die wil gefotografeerd worden Inschrijven? griet@denatuurvrienden.be of via 03/270 02 83 Extra? Eigen fotomateriaal en picknick meebrengen.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Praktijkdag: Fotograferen i.f.v. een montage Trek jij veel foto’s, maar heb je moeite om ze nadien samen te brengen om een mooie reportage te maken. Wel dan is deze cursus iets voor jou. In de voormiddag krijg je een korte theoretische uiteenzetting. In de namiddag gaan we naar een attractieve locatie. Op de archeologische site in Aubechies gaan de jaarlijkse inleefdagen door. Een heel schouwspel uit het leven van de Gallo Romeinen. Een hele uitdaging om daar een mooi verhaal van te brengen. ►► INFO

Wanneer? 25 augustus 2013 van 10 uur tot 17 uur Waar? 10 uur De Fiertel te Ronse; 14 uur Aubechies Prijs? - 15 euro leden De Natuurvrienden - 25 euro voor niet-leden - inkom archeologische site niet inbegrepen Inschrijven? griet@denatuurvrienden.be of via 03/270 02 83 Extra? Eigen fotomateriaal en picknick meebrengen. Drank af te nemen in De Fiertel Vrienden: Breng je vrienden mee. Tussen 10 en 12 uur kunnen zij wandelen in het mooie Muziekbos naast De Fiertel. In de namiddag kunnen zij genieten van het spektakel in Aubechies!

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Cursus Monteren tot een fotoverhaal Heb je veel foto’s van een reis, een activiteit, een speciale gebeurtenis en zou je die graag aan je vrienden laten zien? Wel, dan is het aangewezen een montage te maken. Op deze dag leer je verschillende programma’s kennen waarmee je foto’s kan monteren. Betalende software en gratis software worden besproken. ►► INFO

Wanneer? 12 oktober 2013 van 10 uur tot 16 uur Waar? Zaal Molter, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen Prijs? - 5 euro leden De Natuurvrienden - 15 euro voor niet-leden Inschrijven? griet@denatuurvrienden.be of via 03/270 02 83 Extra? Picknick en indien mogelijk eigen laptop meebrengen. Aanbod? Boek deze activiteit in jouw afdeling.

Telex Een vinger aan de afdelingspols... ►► Maurice Fiers, jarenlang de trouwe boekhouder op het nationaal secretariaat van De Natuurvrienden, is met pensioen gegaan. Wij danken Maurice voor zijn inzet en aanwezigheid. Spring gerust nog eens binnen! ►► Afdeling Edegem start in maart met een nieuwe cursus nordic walking. Wie interesse heeft, houdt onze website best in de gaten voor de juiste data... ►► De Facebookpagina van De Natuurvrienden telt bijna 500 volgers. Neem ook vlug een kijkje op www.facebook. be/natuurvrienden :-) ►► Nog meer internetnieuws. Van op het nationaal secretariaat zijn we bezig met de ontwikkeling van afdelingswebsites. Elke afdeling kan – indien gewenst – dit jaar nog een eigen uitgebreide pagina krijgen in de natuurvriendenwebsite. Elke afdeling kan hier zijn foto’s en activiteiten posten. Meer in de volgende afdelingsnieuwsbrief. ►► Guido Van Geertsom van afdeling Hoevenen mag zich de gelukkige winnaar van onze grote fotowedstrijd noemen. Zijn winnende foto vind je terug op pg 4. ►► Wie dit leest en reageert wint het boek 20x op avontuur in de natuur. (de eerste mailer naar info@denatuurvrienden. be heeft prijs!) ►► G-klimmen: klimmen voor mensen met een beperking! De G-klimclub van de Bergstijgers Kempen telt al 9 leden! Helpende handen zijn nog steeds welkom. Wie interesse heeft om mee te begeleiden op woensdagnamiddag van 14u tot 16u, neem gerust contact op met jurgen@denatuurvrienden.be. Ook nieuws uit je afdeling

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Mail naar info@denatuurvrienden.be 27

KALENDER

Kasteel “Lust en Rust” te Boechout

Wandelkalender

In de buurt van het nieuwe station van Boechout richtten stedelingen vanaf het einde van de 19de eeuw een groot aantal zomerverblijven op. De landhuizen, met hun 'landscape gardens' en gietijzeren straathekken, zijn typisch voor de eclectische villabouw die rond de eeuwwisseling in Boechout tot stand kwam. Drie landhuizen aan de Alexander Franckstraat en de Dr. Theo Tutsstraat werden in 1993 beschermd als dorpsgezicht. De bakstenen villa 'Lust en Rust', in 1897 gebouwd in neo-Vlaamse renaissancestijl met enkele ornamenten met barokinslag, werd ook als monument beschermd.

Fietsvaarvakantie in Nederland

januari 2013

de natuurvriend 28

13u30. Afdeling Turnhout. Ray.elst@skynet.be • 3 maart: Tielt, West-Vlaamse stad op de hoogte. Afdeling Antwerpen. Luc.cremelie@gmail.com

decock.etienne@telenet.be • 10 maart: Wandeling Stalhille. Afdeling Lendelede. Willy.albrecht1@telenet.be • 16 maart: Halve dagwandeling Klein-Zundert. Vertrek 12u45. Afdeling Kapellen. Willy.roovers@telenet.be • 17 maart: Wandeling De Laks in Oud-Turnhout. Vertrek 13u30. Afdeling Turnhout. Ray.elst@skynet.be • 17 maart: Een wandeling naar Lint. Vertrek 14u00.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Afdeling Edegem. mariette.van.elsen@telenet.be • 17 maart: Verrassingswandeltocht. Afdeling Antwerpen. Luc.cremelie@gmail.com

BIJNA T VOLZE

Ontdek per schip en per fiets de mooiste plekjes langs de Nederlandse Rivieren-Zuid Route. Nederland is hét fietsland bij uitstek en bovendien een uitgestrekt waterland. Duizenden kilometers fietspaden en waterwegen staan garant voor een onvergetelijke belevenis. Varend en fietsend; over groene fietsknooppunten routes, door mooie landschappen, langs schilderachtige rivieren en pittoreske steden ontdek je Nederland op een unieke en verrassende manier. Je drijvend hostel ‘Christina’ volgt je tijdens je reis. Zo overnacht je iedere avond in een andere stad, maar wel in hetzelfde bed. Welkom aan boord! ►► INFO

Wanneer? 12 tot 14 april 2013 Wat en waar? 3 dagen fietsen met 2 overnachtingen in het Natuurvriendenhuis van Arimont, 7 rue drî l’Corti, 4891 Malmedy. Prijs? Iedereen betaalt zijn uitgaven ter plaatse. Lidmaatschap vereist; maak gebruik van je gratis overnachtingsbon. Info & inschrijven? Laat iets weten voor 15 februari, er zijn voorlopig 6 plaatsen gereserveerd. Jan Leysen: janleysen55@hotmail.com of 014/51 66 06. Voorwaarden? Goede conditie + fiets die in orde is met inbegrip van de remmen. Valhelm verplicht.

Wanneer? Zaterdag 22 tot vrijdag 28 juni 2013 Wat en waar? De Rivieren-Zuid Route neemt je vanuit Amsterdam via de rivieren Vecht en Linge mee naar Vianen, Gorinchem, Heusden, Biesbosch, Gouda en Alphen a/d Rijn. Dagelijks fietstochten van 45 à 55 km, ook stukken varend overbruggen is mogelijk. Prijs? 430 euro p.p. (tweepersoonshut) of 440 euro p.p. (tweepersoonsbezetting in driepersoonshut) Inbegrepen? Verblijf aan boord (6 nachten) van het schip Christina op basis van volpension, bedlinnen en handdoeken, begeleiding fietstochten door een ervaren begeleider, sportverzekering fietsen. Programma, info & inschrijven? Tel. 03/270 02 84 of heidi@denatuurvrienden.be Het schip Christina? 10 kleine, maar functionele hutten met lavabo (warm/koud stromend water), 2 douches en 2 wc’s (gemeenschappelijk), gezellig salon, groot zonnedek. Uitstekend gastheerschap en eten. Democratische drankprijzen. Airco in hutten en salon. Zeer goede prijs/kwaliteit verhouding.

/////////////////////////////////////////

►► INFO

• 3 maart: Wandeling Gewestbossen Ravels. Vertrek

Vertrek 13u00. Afdeling Willebroek.

Wanneer? Zaterdag 16 maart 2013, bijeenkomst om 14u aan kasteel “Lust en Rust”, Alexander Franckstraat 20 te Boechout centrum (aan de kerk) Prijs per persoon? 8 euro p.p. incl. koffie en gebak; niet-leden betalen 2 euro p.p. extra Wie? Natuurvrienden Berchem Wat? Rondleidingen van ca. 2u in groepjes van 6 p., aansluitend koffie met huisgemaakte taart Bereikbaarheid? Neem om 13.13u op perron 11 in busstation Berchem bus 51 richting Vremde. Je bent dan om 13.41u aan de kerk van Boechout en wandelt in enkele minuten naar het kasteeltje. Wie met de auto komt (carpooling) kan parkeren op de parking van Delhaize naast het kasteeltje. Bijkomende info en inschrijven? Max. 18 deelnemers, dus snel maar minstens 5 dagen vooraf inschrijven bij cuvelier.jenny@telenet.be, Tel. 03/238 06 42.

De fietspaden op de vroegere spoorweglijnen en Ardeense rivierdijken, RAVeL genoemd, kennen een groeiend succes, vooral in de streken met een heuvelachtig reliëf. Hoogste tijd dus om op ontdekking te gaan doorheen de mooiste decors van de Oostkantons. We fietsen vooral over rustige en landelijke wegen, we volgen hoofdzakelijk het fietsknooppuntennetwerk en de RAVeL fietsroutes. De touren zijn niet vlak en de tochten zijn gemiddeld een 100-km lang. Laat je bekoren door de charme en de prachtige natuur in deze regio en vergeet vooral op dag 2 je ‘fietsklimvaardigheidsbewijs’ niet.

Afdeling Kapellen. Willy.roovers@telenet.be

• 10 maart: Wandeling Molenpad te Westmalle.

►► MEER INFO

Paastrektocht met de fiets

• 2 maart: Dagwandeling in Wilrijk. Vertrek 8u45.

• 24 maart: Nordic walking Sint-Annekeplage wandeling. Vertrek 10u00. Afdeling Edegem. mariette.van.elsen@telenet.be • 24 maart: Zondagwandeling. Vertrek 9u15. Afdeling Oostende. patrickenmarianne@telenet.be • 24 maart: Geleide zondagwandeling In en rond Honegem. Vertrek 9u00. Afdeling Aalst. herman.van.extergem@telenet.be • 25 maart: Wandeling in Postel. Vertrek 13u30. Afdeling Turnhout. Ray.elst@skynet.be • 31 maart: Van Zandvliet naar Putte. Afdeling Antwerpen. Luc.cremelie@gmail.com • 7 april: Bernissart: les marais d’Harchies. Afdeling Antwerpen. Luc.cremelie@gmail.com • 14 april: Wandeling Waarmaarde. Afdeling Lendelede. Willy.albrecht1@telenet.be • 14 april: De Dender: van Ninove tot Aalst. Afdeling Antwerpen. Luc.cremelie@gmail.com • 21 april: Bertemboswandeling te Bertem. Vertrek 13u00. Afdeling Willebroek. decock.etienne@telenet.be • 21 april: Wandeling Wortel Kolonie Hoogstraten. Vertrek 13u30. Afdeling Turnhout. Ray.elst@skynet.be • 28 april: Brecht (Sint-Job-in’t-Goor). Afdeling Antwerpen. Luc.cremelie@gmail.com • 28 april: Geleide zondagwandeling Moorsel Baardegem. Afdeling Aalst. herman.van.extergem@telenet.be Het volledige overzicht van onze wandelingen vind je in onze activiteitenkalender op www.denatuurvrienden.be

Kom naar de Natuurvriendendag! 27 april 2013 van 10u tot 19u Scoutsdomein De Kluis Sint-Joris Weert

Wandelen Fietsen

Nieuw!

Avo avont nturathlon: uur voor o lijk parcou rs uder e n k i n Voora d f inschr

ijven

verpli c

ht.

Met een gids in het bos Kubb spel Natuurvrienden CafĂŠ Barbecue

Rij mee bus! met de

n 9u30 aa Vertrek - 8 euro p.p. rchem Piva Be tie: Reserva lenet.be @ y jenn te cuvelier.

DOSSIER

Fijn stof en buitensport: “Kwestie van gezond verstand”

2013 Europees jaar van de luchtkwaliteit De voorbije maanden was het weer enkele keren raak: fijn stof alarm! Maar wat is fijn stof juist en – nog belangrijker - zijn er ook gevolgen voor de buitensporter tijdens te hoge concentraties? Dat de problematiek niet min is blijkt al voldoende uit de beslissing van de Europese Unie om 2013 tot jaar van de luchtkwaliteit te bombarderen. Een jaar lang gaat bijzondere aandacht naar maatregelen om de luchtkwaliteit in Europa te verbeteren. Maatregelen zijn nodig: slechte luchtkwaliteit is naar verluidt de oorzaak van 500.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar, zorgt voor allergieën en ademhalingsziektes en levert ons extra medische kosten en verloren werkdagen. Ook de kwaliteit van onze natuur gaat er door achteruit en biodiversiteit neemt af.

de natuurvriend

januari 2013

Impact bij ‘normaal’ vervuilde lucht

Chinese toestanden kennen we hier –gelukkig maar – niet meer. Maar zelfs ‘normaal’ vervuilde lucht heeft een impact op de buitensporter. Dat blijkt uit recent onderzoek van de Vlaamse onderzoeksorganisatie, VITO. Samen met de VUB nam VITO 26 sporters onder de loep. Die namen deel aan Start 2 Run. Elf van hen liepen rondjes op een piste in Mol, ver van luchtvervuiling, de rest liep in Brussel. Bij aanvang ondergingen alle proefpersonen een medisch onderzoek. Wat bleek na 12 weken training? Niemand had klachten, maar bij de Brusselse lopers trof men ontstekingsreacties in het bloed aan. De Brusselaars ademden ook meer stikstofmonoxide uit, wat wijst op licht ontstoken luchtwegen. Nog opmerkelijker: De Molse lopers scoorden na twaalf weken beter op onder meer reactiesnelheid,

terwijl bij de Brusselaars hoegenaamd geen verbeteringseffect werd waargenomen. Betekent dit dat we dan maar beter niet sporten bij hoge fijn stofconcentraties? “Neen”, benadrukt onderzoeker Luc Int Panis van VITO. “Laat alsjeblief het gezond verstand zegevieren. Dat er veranderingen optreden bij blootstelling aan ‘normale’ concentraties fijn stof staat vast. Maar, dat betekent niet dat die verschijnselen onmiddellijk ziekmakend zijn. Niet sporten is nog altijd erger dan sporten in een omgeving met hoge concentraties fijn stof. Niet sporten veroorzaakt eveneens cardiovasculaire aandoeningen. Sporten blijft de beste remedie om de risico’s daarop te verminderen.” “Blijf vooral sporten” Toch sport je volgens Int Panis beter niet op dagen met uitzonderlijke hoge concentraties in de lucht. “Al is het moeilijk een grens te trekken. Beleidsmakers gebruiken nu de grens van 70 µg/m³. Maar in feite maakt het wetenschappelijk geen verschil of het 69 of 70 is”, klinkt het. Wie op de hoogte wil blijven, bekijkt daarom best de recente metingen van de Intergewestelijke Cel voor het leefmilieu (www.irceline.be) Op die website vind je de metingen per gemeente terug van zowel ozon als fijn stof. Gemiddeld zitten we in Vlaanderen tussen de 20 en 30 µg/m³. Stijgen de waarden sterk, sport je beter minder intensief of bouw je best rust in. De boodschap is dus duidelijk: “Blijf vooral sporten! Doe het alleen niet naast een autosnelweg en niet bij te hoge concentraties. Hetzelfde geldt trouwens bij ozonalarm.” Soms hoor je wel eens de raad om binnen te sporten. “Daar zijn inderdaad minder ver-

keerspolluenten. Als men enkel daarnaar kijkt, heeft men dus gelijk. Maar, binnenlucht kent ook andere polluenten afkomstig van bouwmaterialen en dergelijke. Dus ook daar vind ik een genuanceerde boodschap belangrijk. Daarom benadruk ik ook altijd dat er duidelijke verbetering in fijn stofvervuiling zit in vergelijking met de jaren vijftig en zestig. Al kan het natuurlijk altijd beter. “, besluit Luc Int Panis van VITO. Tekst: Luc van Bakel foto: shutterstock

Wat is fijn stof? Fijn stof is een vorm van luchtvervuiling. Tot fijn stof worden in de lucht zwevende deeltjes kleiner dan 10 micrometer gerekend. Die deeltjes kunnen verschillend in samenstelling zijn en verschillende vervuilingsbronnen kennen (vb. dieselmotoren, metaalindustrie, houtverbranding, ...). Bij mensen met luchtwegaandoeningen en hart- en vaatziekten verergert chronische blootstelling aan fijn stof hun symptomen en het belemmert de ontwikkeling van de longen bij kinderen. De normen voor fijn stof worden in Europa op veel plaatsen overschreden, vooral langs drukke wegen. Europa hanteert momenteel een veiligheidgrens van 40 µg/m³. In Vlaanderen wordt smogalarm afgekondigd wanneer twee opeenvolgende dagen de grens van 70 µg/m³ overschreden wordt. Dat betekent dat er op die momenten minstens 70 microgram fijn stof per kubieke meter lucht rondzweeft.

UITGELEZEN

In het oog van de storm:

Een les in klimaatsgeschiedenis In dit boek schetsen auteurs Luc Goeteyn en Chris Jacobson een uitvoerig beeld van onze eeuwenlange strijd tegen het klimaat. Wat zijn de verbanden tussen schommelingen in ons klimaat en bijvoorbeeld het ontstaan van de landbouw, het groeien van onze steden en allerlei innovaties op wetenschappelijk of technologisch gebied? En ja, een geschiedenisles zegt soms meer dan honderd onheilspellende toekomstberichten: Wie de curve van de klimaatschommelingen naast die van de menselijke geschiedenis legt, ziet wel degelijk een patroon, betogen Luc Goeteyn en bioloog Chris Jacobson in hun boek. Klimaatveranderingen, hoe minimaal ook, hebben verscheidene keren een verwoestend effect gehad op de bestaande orde. Vanuit een biologische schets van de mens neemt het boek je in een sneltreinvaart mee doorheen de wereldgeschiedenis, van de eerste jager-verzamelaars tot de klimaatoorlog in Darfur. Continenten en culturen passeren de revue met steevast de alomtegenwoordige invloed van klimaatverandering op de heersende beschaving. Een voorteken van wat onze beschaving te wachten staat? De mens durft zijn geschiedenis wel eens te vergeten. ‘In het oog van de storm’ helpt je om dat vooral niet te doen. In het oog van de storm van Chris Jacobson en Luc Goeteyn is uitgegeven door ASP editions. 286 blz. Prijs: 24,95 euro.

COLOFON

Overleven op je eigen km²:

De Natuurvriend verschijnt tweemaandelijks en is een gezamenlijke uitgave uitgave van ATB De Natuurvrienden vzw en de Natuurvriendensportfederatie vzw.

Op weg naar een duurzame levensstijl Vader en zoon Strawbridge hebben jaren geleden een boerderij gekocht in Cornwall, op minder dan één kilometer van zee. De verhuizing werd gefilmd door de BBC en uitgezonden als serie It’s Not Easy Being Green. De verhuizing sloot aan bij hun interesses (natuur, tuin, duurzame ontwikkeling). Intussen werken beiden voor tv en besloten hun ervaring te bundelen in een boek. Het boek is vooral handig voor wie bewuster wil leven, en op zoek is naar een praktische handleiding. Hoe begin je eraan? Het resultaat is een leuk doorbladerboek waarin je kunt grasduinen op zoek naar informatie die jou interesseert. Je vindt er tal van tips in met veel foto’s en tekeningen over allerlei: energiezuinig verbouwen, een kruidentuin aanleggen, wijn of bier brouwen, vee houden, groentjes kweken, manden vlechten, kaas maken, zelf schoonmaakmiddelen fabriceren en ga zo maar even verder. Niet alles is even toepasbaar. Weinig mensen gaan bijvoorbeeld thuis een koe slachten of zelfstandig een windturbine in elkaar boksen. En weinig mensen beschikken effectief over 1 vierkante kilometer ruimte. Toch staan er heel bruikbare tips in het boek. Als teaser alvast deze: Maak je eigen handscrub. Strooi 5cm steenzout in een kleine pot. Meng het zout met gedroogde calendulabloemen en bedek het geheel met calendulaolie. Voila, propere handen verzekerd! Overleven op je eigen km² - Stap voor stap naar een duurzame levensstijl, Dick en James Strawbridge, Fontaine Uitgevers en Uitgeverij Lannoo, 304 p., 29,99 euro.

Dagelijks Bestuur Natuurvriendensportfederatie Raymond Brys, Adolf Claes, Lieven Heuten, Eric Kussener

Redactieadres De Natuurvriend, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen. Tel.: 03/270 02 80 e-mail: info@denatuurvrienden.be

Algemeen coördinator Lieven Heuten (lieven@denatuurvrienden.be)

Verantwoordelijk Uitgever Greet Van Gool, p/a Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen

Redactie Griet Veris, Heidi Van Deuren, Jurgen Dewulf, Martine Deweirt en Diederik Dewit

Dagelijks Bestuur De Natuurvrienden Greet Van Gool, Raymond Brys, François Aerts, Adolf Claes

Werkten mee aan dit nummer Sarah Denys en Jenny Cuvelier

Hoofdredacteur Luc van Bakel (luc@denatuurvrienden.be)

Coverfoto Shutterstock Reclameregie Uitgeverij Baeté, Stationsstraat 42, 2870 Puurs. Tel.: 03/889 00 51, info@baetedrukkerij.be Layout en drukwerk Collectief De Wrikker cvba, Patriottenstraat 29, 2600 Berchem. Tel.: 03/218 56 74, info@dewrikker.be www.dewrikker.be Gedrukt met vegetale inkten op een alcoholvrije Heidelberg EcoColor Printmaster Papier: Cyclusprint 90 gr. 100% gerecycleerd. 31

e j t e e g r Ve p a h c s t a a m lid niet! v Je bent al lid vanaf 19 euro! v Fiets- wandelen joggingverzekering krijg je er gratis bij! v Geniet van vele ledenvoordelen Meer info via www.denatuurvrienden.be/lidworden ct Conta De Natuurvrienden

Provinciestraat 53 2018 Antwerpen 03/270 02 80 info@denatuurvrienden.be

DE NATUURVRIENDEN

Onze tarieven blijven ongewijzigd: De Natuurvrienden: O Ik ben alleen en word lid voor 30 euro. O Ik ben jonger dan achttien of ouder dan zestig en word lid voor 19 euro. O Ik ĂŠn mijn gezin worden lid tegen het voordeeltarief van 40 euro. O Ik en/of iemand van gezin is +60. Wij worden lid aan het voordeeltarief van 29 euro.

VOOR ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD

De Natuurvrienden Bergstijgers Wie lid wordt van de Bergstijgers moet kiezen voor een extra outdoorverzekering of een uitgebreide bergsportverzekering. Om het juiste tarief te berekenen tel je 10 euro p.p (outdoor) op bij bovenvermelde bedragen. Voor de bergsportverzekering is dat 17 euro p.p. Voor andere voordelige verzekeringen (wielrennen, wintersport, pisteski en snowboard) kijk je best even op www.denatuurvrienden.be/lidworden.