De Natuurvriend november by Natuurvrienden

Natuurvriend

BelgiĂŤ - Belgique P.B. Antwerpen X 8/2872

magazine voor duurzame en actieve vrije tijd - november/december 2011

Met kleine kinderen naar

Zwitserland Sean Villanueva over duurzaam klimmen

verschijnt tweemaandelijks - 81e jaargang nr. 6 november/december 2011 - P 702093 - Afgiftekantoor Antwerpen X

Fietsen in het Meetjesland

En verder: wandelschoenen kopen, het ABK-huis in Nederland, tips voor trips en veel meer... 1

UNIEK AANBOD

G N I D I E L P O R E D I E L E G E B S T E I F O L C Y C O C E Voor al wie gepassioneerd is door ﬁetsen en zin heeft om een groep ﬁetsers te begeleiden. Aanbod:

Deel 1: Prijs: Meebrengen: Informatie: Inschrijven:

Een unieke opleiding tot ﬁetsbegeleider Ecocyclo. Deel 1: Verkenning Ecocyclo & EHBFietsproblemen (in groep) Deel 2: Verkenning Ecocyclotochten (individueel) Deel 3: Stagetocht Deel 4: Fietsherstellingscursus (optioneel) Keuze uit 2 vormingsmomenten: Antwerpen op 24 november 2011 (locatie: EcoHuis) Essen/Kalmthout op 27 november 2011 (locatie: De Berk) Gratis Fiets en picknick. De Natuurvrienden - Griet Veris griet@denatuurvrienden.be of 03/270 02 83. Voor 15 november 2011 via griet@denatuurvrienden.be. Na inschrijving krijg je meer info over locatie en dagverloop.

ief zich actzacht van ging die vereni promoten heid met de den het den io-culturele door verbon deel uit van vrienis een socwik De Natuurvrienden keling leving en akt ienden me ont Natuurbe ienden main Wenen. De Natuurvrienden is een socio-culturele vereniging die zich actief rvr tuurvr duurza 5 tie. eniging voor een duurzame ontwikkeling door het promoten van zacht De Na r een iale recrea l. De Natuu ht in 189 De verinzet voo traa lijk ook leden. opgeric inzet e en soc joen en natuur toerisme en sociale recreatie. Natuurbeleving en verbondenheid met rbij cen ienden, rism mil hie toe elkaarige staan hierbij centraal. De Natuurvrienden maakt deel uit van de staan Natuurvr een half led Fi Etsussen FIETSTOCHT LANGS ale vol elkaar tionECOVRIENDELIJKE ruim PLEKJES Internationale Natuurvrienden, opgericht in 1895 in Wenen. pen, cur stoc op het reldwijden, uitstap Interna ting we oo IN HERENTALS, OLEN, HERENTHOUT EN GROBBENDONK telt reiz eds kor ht laDe organisatie telt wereldwijd ruim een half miljoen leden. De vereniging k in JE S anisatie er meer gt ste cyclo. ng s dEzE PL EK De org eert ond ls deze Eco ienden krij organiseert rEEk JK E in Ec onder meer reizen, uitstappen, cursussen en natuurlijk ook van delenkafietstochten organis hten zoa Natuurvr DE LIs: UT Ecoc rideze lm th ov zoals Ecocyclo. yclo RI EN En dE envoor den.be Here HO fietstoc is van De d. ntals OV of led urvrien Wie lid is ou van De LS n li krijgt steeds korting op het volledige EC lid HU t &Natuurvrienden atu eite S Wie eitenaanbo activit activiteitenaanbod. Es sE jk E pl Ek www.n ELT EN LA NG activit andere l even op Ecoc n jE s CH T ER LO, HE RS yclo naar sne k West TO ar erlo op zoe den, kijk Ben je Ma op zoek naar andere activiteiten of ledenvoordelen van FIE TS IN WE ST hip is. Ben je tuurvrien ktische l erg Natuurvrienden, kijk snel even op www.natuurvrienden.be Ecoc n we d De van prafietstocht yclo De Na Antw han e gste jare erpen de jon je aan de ens dez e deelord datleggen we chure. Tijd tsen. Wi pen geen wo lo d is een ? Dat bro ktijk toe Ecocyclo deze de Kem Ecocyc precies uit in de pra heid in Duurzaamheid aamhei kanis een woord dat de jongste jaren wel erg hip is. Maar Je Duurz ekent hettal van tips teen aan duurzaam t. ets me wat hetg precies? Dat leggen we je aan de hand van praktische n gefibetekent wat bet elden en theorie zien dat eleidin wordevoorbeelden fiets er beg een talervan tips uit in deze brochure. Tijdens deze fietstocht voorbe meteen de tochten zal uel groep je ond kanind je ivid meteen dezelf theorie meteen aan de praktijk toetsen. Wie deell als in ht waarbij t. Als ook kan je aan onze enst ividuee neemt letter is. zowel ind ige dagtocden bezoekindneemt ien gewaan onze tochten zal zien dat duurzaamheid in de Kempen geen dode tocht kan r een volledswaardighe groep of dode letter is. een Deze tocht kan zowel individueel als in groep worden gefietst. Je kan Deze ken voo ele bezien ten bij ook boeken voor een volledige dagtocht waarbij je onder begeleiding ook boe gids enk a aanslui dat van een gids enkele bezienswaardigheden bezoekt. Als individuele fietser van eenop vaste nen. ensaansluiten bij een groep of indien gewenst ook zelf kan je op vaste data kan je oekjes plan telk en weplannen. je bez je bezoekjes nen. n, gev het aandoe goed plande info in en? ht etstoc je tocht je enkel te wandel raf t de fi : ga extra binnen we me kan je vooje plannen Praktisch tisch aan ergens om nog wat . Zo po en Prakde plekken die en tot De Na n omVan de bezienswaardigheden op het traject geven we telkens adres en gsuren nog zin der fiets tuurvr Van en openin t je fietstemook stoppe ienopeningsuren. Provinci ook aan waar je kan kiezen tussen een kortere s nad meter ver We geven ienden een estraat adres ening me je som . Heb je 2018 r zelfvan deze tocht. Zo kan je vooraf je tocht goed versie wil tal kiloof een langeredaa rek 53 Ant Hou lezen of 34 km lang een tien hier en je info@de werpen plannen. is kje en kan cht boe unt natuur isto  etsen, www.d vriende knoopp De bas ters te fi enatuu n.be van de Hou alleszins goed rekening met je fietstempo en je plannen. Ga je www.e rvri kilome C. basis it laten. cocyclo. enden.b op de of wil soms ook stoppen om een enkel de info in het boekje of lezen e Tel. 03/2 org Kamp ard kan je ien of eru pijlers 70 02 duurzaam plekje basistocht is 30,9 km. Er zijn twee Uitera eraan bre grotete bezoeken? De 80 alle omweg gaat langs Olen-centrum drie van eerste uitbreidingsmogelijkheden. sen stukje en De en, icht tus bestrijdtocht . arm De tweede loopt langs Herenthout-centrum. Deze evenw (+12,3 km). r het voor bijv dicap, heid t naa heeft ecocylcotocht dus eenhan maximum lengte van 46,2 km. Uiteraard zaam t omP’s:het kansen t een verwijs WAARDEBON die kan Duuraamheid gaa je opjke basis van me de fietsknooppunten er hier en daar zelf een stukje else pijler: ing, naar geli personen verDuurz te - Eng sociale breien en, of uit laten. eerlijke luit aanold een ondersteu drie gro ple, of de sociale uits gescho Geef deze©Metbon afning aan de kassa van Hidrodoe naar wijst oede. • Peo men van heden, laag oud en ver TPA 2011 van en geniet van eenkaartkorting van 1 euro per toegangsticket. beh vor r: die van arm r natuur minder pijle Duurzaamheid Bon maximum geldig voor 4 personen. zieken, en, enz. nomische bestrijden wijst naa gaat om hetweevenwicht van een tussen drie grote pijlers of de v.u.: Greet die ver vrouw of de eco rt en het Duurzaamheid drier: grote -eke P’s:n Van Gool, ﬁt, lvaa e pijle men. - Engelse rs, spr Provincies • Pro ing van we logisch pro•blePeople, pijle of de sociale pijler: die verwijst naar het bestrijden van alle eco milieu traat 53, drie del de e of 2018 van et, Antwerpen sen dezvormen van sociale uitsluiting, naar gelijke kansen voor bijv. armen, • Plan bestrijden is tus - uitga zieken, minderheden, laaggeschoolden, personen met een handicap, ve 2011 het evenwicht pij. vrouwen, enz. hap een Als er me maatsc • Proﬁt, of de economische pijler: die verwijst naar een eerlijke verduurza deling van welvaart en het bestrijden van armoede. 2:15 • Planet, of de ecologische pijler: die verwijst naar natuurbehoud en afstan 11 10:3 d: 39 het bestrijden van milieuproblemen. 16/05/20 Met ondersteuning van tot 46 Als er een evenwicht is tussen deze drie pijlers, spreken we van een km © kaart TPA 2007 N duurzame maatschappij. DE DE NATUURVRIENDEN De Natuurvrienden Provinciestraat 53 2018 Antwerpen info@natuurvrienden.be www.natuurvrienden.be 03/270 02 80

tuur Herentals Ecocyclo De Na

Ecoc

yclo

esterl clo W

Ecocy

Kalm

thout

FIETST

OCHT IN HERENTA LANGS LS, OLEN, ECOVR HERENT IENDEL IJKE HOUT EN GROBBEPLEKJE S NDONK

Meer op www.ecocyclo.org

FIETST

LANGS

ECOVR

LO, HERSELT IENDEL IJKE EN HULSHO PLEKJE S UT

FIETST

OCHT

LANGS IN ANTWER ECOVR PEN, KRUIBEKIENDEL IJKE E EN BURCHT PLEKJE

DE NATUUR

VOOR

ACTIEVE

VRIEND

EN DUURZAME

VRIJE

TIJD

DE NATUUR

VOOR

ACTIEVE

VRIEND EN VRIJE

EN DUURZAME

TIJD

DE NATUU

VOOR

ACTIEVE

RVRIEN

EN DUURZAME

DEN

VRIJE

Ecocyclo… ﬁetsen langs ecovriendelijke plekjes! Ontdek Ecocyclo in Antwerpen, Herentals, Westerlo, Kalmthout en binnenkort ook in Oostende, Leuven, Essen, Maasmechelen en Turnthout.

OCHT

IN WESTER

TIJD

nden uurvrie 53 De Nat straat Provincie erpen be 2018 Antw vrienden. tuur den.be info@na uurvrien www.nat

w w w. t p a . b e

v.u.: Greet Van Gool, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen - uitgave 2010

TIJD VRIENVRIJE ACTIEVE EN DUURZAME VRIJE TIJD TUURDUURZAMEVOOR DE NA EVE EN DE NA R ACTI VOO TUUR VOO R ACT

IEVE

kaft herentals 2.indd 1

VRIEN

EN DUU

RZA

DEN

ME VRIJ

E TIJD

w w w.

van steuning Met onder TPA 2007 © kaart ciestraat

v.u.: Greet

Provin Van Gool,

d 1

Westerlo

kaft 1.ind

53, 2018

tpa.b

e - uitgav Antwerpen

2010

16/05/2011 10:34:42

IN DIT NUMMER

In beeld

Standpunt

Kort nieuws

Gezinsvakantie in Zwitserland

Wist je dat?

Minervafietstocht in het Meetjesland

NV-huis: ABK in Nederland

Duurzaam klimmen met Sean Villanueva

10 tips bij het kopen van wandelschoenen

Lid worden?

Vlaamse gidst bij Nederlandse Natuurvrienden

Kalender

Gastcolumn

Fotowedstrijd

WIN! Bas De Wit is met deze inzending ĂŠĂŠn van de winnaars van een leuk kinderboek. Ook nu maken zijn er weer prijzen! Vijf lezers zaar kans op een inkomticket voor Ba op (zie affiche middenin). Antwoord volgende vraag: ge Hoe heet het project dat enkele jon ngt? Natuurvrienden naar Senegal bre n naar (Antwoord, naam en adres maile info@denatuurvrienden.be)

IN BEELD

Wat een prachtige herfstkleuren op deze foto van Barre des Ecrins. De foto komt uit het nieuwe boek ‘The Image of Nature’ van natuurfotograaf Wouter Pattyn. Het fotoboek neemt je mee op ontdekkingstocht doorheen de mooiste natuurplekjes terwijl de fotograaf leuke anekdotes en interessante weetjes toevoegt. Wouter Pattyn doorkruist al jaren Europa op zoek naar de meest fascinerende natuur en landschappen. Zijn boek is een absolute aanrader voor natuurliefhebbers. ‘The image of Nature’ door Wouter Pattyn, werd uitgegeven bij Lannoo, 176p pagina’s. Prijs 29,99 euro. Meer info: www.naturalight.be

Op 30 september en 1 oktober ging in Graz (Oostenrijk) het driejaarlijkse congres van de Internationale Natuurvrienden (NFI) door. Zoals ook in België was het in Graz prachtig zomerweer. Het was dan ook vreemd om het in zo'n omstandigheden over wintersport te hebben, maar dat was wel degelijk het onderwerp van de conferentie die op vrijdag werd georganiseerd. Meer bepaald de vraag wat de gevolgen van de klimaatswijziging zijn op wintersport en hoe we ook daar duurzamer kunnen werken. Dat het klimaat wijzigt is inderdaad ook merkbaar in de wintersport. Zo schuift de sneeuwlijn elk jaar hoger en brokkelen de gletsjers af. Een opmerkelijke vaststelling was ook dat bijvoorbeeld in Oostenrijk ruim 60 procent van de skigebieden besneeuwd wordt met sneeuwkanonnen. Ongelooflijk hoeveel water daarvoor gebruikt wordt! Je kunt je voorstellen dat dit hallucinante cijfers waren voor onze Afrikaanse Natuurvrienden, die niet alleen raar of zelden sneeuw zien, maar voor wie water op zich al een heel kostbaar goed is! Reden te over dus om duurzaamheid en natuurbehoud ook in ons wintertoerisme te integreren!

de natuurvriend

november 2011

Een heel belangrijk thema op het congres was (internationale) solidariteit. Solidariteit is van oudsher een van de basiswaarden van de natuurvriendenbeweging, maar die solidariteit stopt niet aan onze landsgrenzen! Met de verdere uitbreiding van onze beweging in Afrika (ook Togo is nu volwaardig lid) neemt natuurlijk ook de belangstelling toe voor de situatie in de Afrikaanse landen en de gevolgen die de klimaatswijziging daar met zit meebrengt. Gelukkig zet het Afrikaans natuurvriendennetwerk heel wat projecten in gang om de lokale bevolking te steunen. Gelukkig ook krijgen zij hulp en financiële steun van vele natuurvriendenafdelingen, in andere Europese landen en vanzelfsprekend ook in België. Zo gaan enkele jonge Natuurvrienden volgend jaar een project ondersteunen in Senegal. Ik doe hier graag een oproep om hen te steunen!

Ook vanuit NFI zullen we het debat rond de gevolgen van de klimaatswijziging op migratie en de internationale solidariteit aangaan. Daarenboven werden er op het congres nog verschillende resoluties gestemd over natuurbehoud, kernenergie, ... Er ligt dus nog veel brood op de plank. Maar de nieuwe ploeg van het internationaal bestuur gaat er met veel zin en energie tegenaan! Berg vrij! Greet van Gool

KORT NIEUWS

STANDPUNT

Beste Natuurvrienden

Greet Van Gool internationaal ondervoorzitter In Graz (Oostenrijk) vond op 30 september en 1 oktober 2011 het driejaarlijkse internationaal congres van De Natuurvrienden plaats. Aan dit congres namen 22 landen deel waaronder ook een ruime delegatie uit België. De klimaatverandering en de rol van De Natuurvrienden als belangrijke speler in het duurzaam toerisme vormden de centrale thema’s van de besprekingen. De Natuurvrienden vraagt een CO2 compensatie voor alle vliegtuigreizen en geeft zelf het goede voorbeeld door vrijwillig CO2 compensaties te betalen aan specifieke klimaatprojecten. Daarnaast vraagt De Natuurvrienden internationaal een uitstap uit kernenergie. Lastbut-not least: er werd door het congres ook een nieuw internationaal bestuur verkozen en Greet van Gool, voorzitter van De Natuurvrienden Vlaanderen werd verkozen als ondervoorzitter in het internationaal bestuur. ///////////////////////////////////////////////////////////////

Grondige reorganisatie Vissershuis De uitbating van het Natuurvriendenhuis Vissershuis wordt grondig gereorganiseerd. In samenwerking met de vereniging Zee en Sport zal het Vissershuis veranderen in een verblijfcentrum voor (jeugd)groepen en schoolklassen. De bestaande infrastructuur zal daarom enigszins veranderen en aangepast worden aan de wensen en noden van groepen en scholen. Deze veranderingen hebben als gevolg dat de individuele bezoeker of een gezin in het Vissershuis niet altijd terecht zal kunnen. Daarom ook volgende beslissing: om teleurstellingen bij individuele bezoekers en/of gezinnen te voorkomen, zal je vanaf 2012 enkel nog in groepsverband (groep vanaf 15 betalende personen en minimum 2 overnachtingen) een korting ter waarde van 16 euro op je verblijf genieten. Wil je dus met je afdeling naar het Vissershuis: weet dan dat je zeker en vast nog welkom bent, maar houd er rekening mee dat je in een groepsaccommodatie terechtkomt. De nieuwe verblijfstarieven bedragen 30 euro per nacht/volwassene met ontbijt. Kinderen onder de 10 jaar verblijven gratis. Op aanvraag kunnen natuurwandelingen met gids georganiseerd worden. De waardebon t.b.v. 16 euro blijft onveranderd geldig in De Berk. Ten slotte nog dit: ook de camping zal grondig gereorganiseerd worden. We spreken momenteel met een kandidaat-investeerder die de camping op een hoger kwalitatief niveau wil tillen. Meer hierover later. ►► INFO

Boekingen en informatie: 0478/39 12 08 (in de voormiddag, 7 op 7 en na 17u.) of via het secretariaat: 070/23 33 07. www.budgetzeeklassen.be of via mail vissershuis@maximail.be

///////////////////////////////////////////////////////////////

Een boom voor Senegal Steun onze jonge Natuurvrienden die volgend jaar naar Senegal trekken voor het project ‘l’arbe pour le Sénégal’. De hele maand juli 2012 gaat een groep van 10 Natuurvrienden werken in een boomkweekproject tegen klimaatsverandering en ontbossing. Je kunt onze jongeren nu ook volgen op facebook. Daar vertellen ze over hun voorbereidingen voor deze avontuurlijke, interculturele en sociale reis. Daarnaast kun je ook zelf je duit in het zakje doen om hen te ondersteunen. Op 29 januari 2012 vind je onze reizigers achter de bar van onze reisbeurs Bazaar in het Scoutel in Antwerpen. Met de opbrengst van de bar gaan we bomen planten in Senegal! //////////////////////////////

Sneeuwalarm Auberge d’Arimont Skiërs, langlaufers en wintersporters spits de oren! In samenwerking met de Natuurvrienden van Hove-Kontich krijgt het Natuurvriendenhuis Augerbe d’Arimont een heus sneeuwalarm. Wie zich inschrijft zal vanaf januari verwittigd worden bij sneeuw op de pistes in de omgeving van het huis en de Hoge Venen. Zo kun je meteen een kamer boeken en genieten van sneeuwpret in eigen land! Interesse? Stuur je naam door naar info@ denatuurvrienden.be

///////////////////////////////////

Van 28 november tot 9 december verzamelt de wereldtop in de Zuid-Afrikaanse stad Durban voor de 17e VN-conferentie over het klimaat. Daar moeten onze politici eindelijk hun verantwoordelijkheid nemen, want zonder snelle en drastische ingrepen, worden de gevolgen voor onze aarde onomkeerbaar. Na de ontgoochelende resultaten van de conferenties in Kopenhagen en Cancun, is het hoog tijd voor een ambitieus en rechtvaardig klimaatakkoord. Miljoenen mensen wereldwijd zijn vandaag al slachtoffer van de klimaatverandering. De Klimaatcoalitie verenigt in België meer dan 80 organisaties die zich samen inzetten voor een beter klimaat: milieuorganisaties, Noord-Zuidorganisaties, vakbonden en jonge-

m et kli aat h r oo

renorganisaties,.... Samen vertegenwoordigen ze een achterban van meer dan een miljoen leden. In hun naam en Stunt mee op 3 december Klimaatmanifestatie roept de KliVertrek Noordstation Brussel 14u maatcoalitie iedereen op om op zaterdag 3 december in Brussel symbolisch een stukje mee te komen stappen naar Durban. De afstand van Brussel naar Durban bedraagt ongeveer 10.000 kilometer. Die overbruggen we op 3 december symbolisch met een kleurrijke manifestatie door de straten van Brussel. Uiteraard doen we dat klimaatbewust: te voet, met de fiets of per bakfiets, zeepkist of praalwagen. Op 3 december wordt er ook in tientallen andere internationale steden massaal gemanifesteerd.

Verantwoordelijke uitgever : Michel Genet, 159 Haachtsesteenweg, 1030 Brussel - Niet op de openbare weg gooien.

DU RB AN

SEL US BR

10.000 kmv

Op zaterdag 3 december laat de Klimaatcoalitie, waartoe ook De Natuurvrienden behoort, opnieuw van zich horen met een kleurrijke klimaatmanifestatie door de straten van Brussel. De Klimaatcoalitie roept iedereen op om symbolisch enkele kilometers mee te stappen naar de VN-klimaatconferentie in Durban, waar diezelfde week onderhandeld wordt over de toekomst van het klimaat.

Brussel – Durban: 10.000 km voor het klimaat

Registreer jouw kilometers op www.klimaatcoalitie.be

Iedereen, organisaties, verenigingen of individuen, die zich op 3 december zichtbaar maakt met een eigen praalwagen, stootkar of zeepkist maakt bovendien kans op een leuke prijs! Er wordt om 14u gestart aan het Noordstation.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

urvrienden? tu a N e D ij b n e rk e W Coach jij graag ende? b e Ben jij een rd e e v ti o m e g n ee eest? b rt o p s k ij rl u tu n versterken zijn o av rvriendenteam te

Om het Natuu rdelijke of n teamverantwoo ee ar na ek zo we op 10 persostaat erin circa be ak ta uw Jo coach. . Op deze ht te oriënteren ric ge el do en ed t opvalneelsl ler en gerichter to el sn e w en ill w r n frisse manie en. Heb jij dus ee m ko n te lta su re tmatig lende sleven, op projec ng gi ni re ve t he blik op teer, geef n geboren marke ee je n be of n werke ons een seintje. e groep een gemotiveerd in t ch re te t m Je ko uitgroeien nden wil doen rie rv uu at N De die urzame en e werkt rond du di ng gi ni re ve tot dé woordelijke Als teamverant d. tij ije vr ve actie ördinator en de algemeen co n aa je er te or rapp dereen gehet werk van ie t da or vo er je bachelor zorg je wordt. Diploma rd or 15 november 2011 vo ee n in da rd ur oö Stu c ? ge sse richt uits, Frans Heb je intere via mail lieven. t. Talenkennis (D is naar Lieven Heuten re t CV ve aa en f str is rie r cie eb te vin ati as Pro tiv mo dres of M ienden.be of via posta n pluspunt. heuten@denatuurvr en Engels) is ee twerpen

n Sportekt namelijk ee zo en nd rie rv uu voltijdse De Nat (m/v) voor een r to na di ör co h een flexitechnisc 12. Wij zoeken 20 i ar nu ja f na erzijds baan va collega voor en te as si ou th en ing van bele en en ondersteun g in id le ge be ganisaactieve en anderzijds or bs lu tc or sp le ka ecten en onze lo activiteiten, proj ke lij ur tu on av tie van campagnes. aster) Lintiaatdiploma (m ce Li n ee s du Heb jij rouwd met ing, ben je vert ed vo Op e ijk el cham sleven en tief) vereniging ea cr re f, ie rt po het (s bergsport? met outdoor- en ! /v die wij zoeken Dan ben jij de m

53, 2018 An

bezorgen voor rief + cv schriftelijk te Interesse? Motivatieb Lieven Heuten via mail lieven.heuaan 15 november 2011 s Provinciestraat en.be of via postadre nd rie urv atu ten@den . 53, 2018 Antwerpen

ONDERWEG november 2011

de natuurvriend 8

Gezinsvakantie in de Jungfrauregio Een speeltuin voor jong en oud Eigner noordwand torent hoog uit boven de vallei van Grindelwald

Even uitblazen boven de Alteschgletsjer

De draagrugzak wordt goed gebruikt

Het Zwitserse Eigerdorp Grindelwald ligt verscholen in een groene dalkom, omgeven door een imposant bergdecor met de Wetterhorn en de Eiger-noordwand. Deze regio is met zijn prachtige uitzichtpunten, klaterende riviertjes en vele toeristische voorzieningen bijzonder geschikt voor een bergvakantie met kleine kinderen. Achthonderd kilometer geeft de routeplanner aan vanuit ons vlakke Kempenland naar de reusachtige toppen in de Jungfrauregio. We zoeken eerst nog even uit of de trein een optie is. Hoge ticketprijzen en omslachtige treinformules laten ons echter anders beslissen. We besluiten wel om de auto achter te laten in Wilderswil, de toegangspoort tot de regio. In het ganse gebied heb je de auto immers niet nodig. Het openbaar vervoer is er goed georganiseerd en brengt je zelfs verder dan je met de wagen kan komen. Verbluffende uitzichten Via een korte treinrit, een grote telecabine en opnieuw een korte, deze keer panoramische treinrit komen we in het autovrije dorpje Murren. Janne en Bas, onze twee kleine reisgenoten, amuseren zich na de lange autorit kostelijk met de snelle afwisseling van vervoerswijzen. Ze kijken vol verwondering naar de hoge Alpentoppen. Van op de Almendhubel, een panoramische alm boven het dorp zijn de besneeuwde toppen zo dichtbij dat het lijkt alsof je de 4158 meter hoge Jungfrau zomaar kan aanraken. Terwijl wij genieten van het uitzicht, leven de kinderen zich uit op een lekker lange glijbaan. De volgende ochtend zakken we af naar het dorpje Lauterbrunnen. Van hieruit kiezen wij voor de kortste weg naar onze eindbestemming: over de top van de Mannlichen (2227m) naar het Natuurvriendenhuis van Grindelwald. Onze bagage blijft beneden en

wordt voor 5 Zwitserse frank (4 euro) in het station van Grindelwald bezorgd. Boven aan de Mannlichen krijgen we opnieuw een prachtig uitzicht voorgeschoteld: drie vierduizenders en de beroemde Eiger-noordwand. Terwijl wij onze blik niet kunnen afhouden van de bergen, hebben Janne en Bas meer oog voor al die gekke koeien met een bel rond hun nek. Gezellige drukte In de afdaling naar Grindelwald nemen we de Felixweg. Op dit afwisselende themapad wijst konijn Felix ons de weg. Hij laat er kinderen (en ook de volwassenen moeten we toegeven) kennis maken met allerlei dieren, planten en gebruiken uit de bergwereld. Een waterbak met plastic uiers waar we ons boerentalent uittesten, zorgt al snel voor heel wat waterpret. Ook de mini-klimmuur en de konijnholletjes zijn voor de kleinsten plezier verzekerd. Voor de alpenhoorns hebben ze nog niet genoeg lucht in hun longen zodat papa en mama eens mogen laten zien wat ze in hun mars hebben. Op het einde van deze lange dagtocht begint de vermoeidheid te wegen. Janne en Bas zitten veel in de draagrugzak en dat hebben onze knieĂŤn en kuiten geweten. Lang geleden dat we nog met zo een gewicht op onze schouders door de bergen liepen. De volgende dagen hebben we het in Grindel-

wald aardig naar onze zin. Het Natuurvriendenhuis blijkt de ideale uitvalsbasis om de streek te verkennen. Het huis ligt wat boven het dorp en straalt hierdoor volledige rust uit. Vanuit het raam van je kamer kijk je recht op de 3692 m hoge Wetterhorn. Maar ook daal je in 10 minuten af naar de gezellige drukte van Grindelwald. In de houten chalets die de dorpsstraat omzomen zijn meer dan voldoende restaurants en barretjes voor een verbroedering met de vele internationale toeristen. De gratis dorpsbus zet je â&#x20AC;&#x2122;s avonds weer af voor de deur. Zomersneeuw Topattractie van de regio is de 3454 meter hoge Jungfraujoch. Het treintje dat er al naartoe rijdt sinds 1912 en trekt jaarlijks 2 miljoen toeristen van over de hele wereld. Als zoveel mensen van zo ver komen om het Joch te bezoeken, willen we het daar boven ook wel eens zien. We staan â&#x20AC;&#x2122;s ochtends wat vroeger op en nemen een van de eerste treintjes. De rit duurt anderhalf uur waarvan 30 minuten in de tunnel door de Eiger. Onderweg stop je aan een uitzichtspunt in de Eiger-noordwand. Even kan je een glimp opvangen van wat normaal enkel voor topalpinisten is weggelegd: Een duizelingwekkend zicht loodrecht naar beneden met in de verte de stipjes van Grindelwald. Vooral bij Aziaten is deze bestemming in trek. Je ziet ze in grote groepen achter een vlaggetje naar boven trekken. Hun fototoestel krijgt geen moment rust. Ook Janne en vooral blonde Bas moeten regelmatig mee op de foto. En dat vindt de jongste niet altijd even leuk. Boven stopt de trein in een ondergronds station. Via een tunnelcomplex en een supersnelle lift kan je er zowel het bezoekersgebouw als 9

het wetenschappelijk observatorium Sphinx bezoeken. We vrezen even dat we op een jaarmarkt zijn verzeild, maar eens buiten keert de rust snel weer. Want hoewel het best aangename temperaturen zijn voor die hoogte, blijven de meeste internationale (lees Aziatische) toeristen toch liever binnen. Het zicht op de toppen van Eiger en Jungfrau maar vooral op de Altesch gletsjer is weergaloos. Janne en Bas kunnen het witte landschap ook wel waarderen, al zorgt al die sneeuw in het midden van de zomer ook wel voor verwarring. De volgende dagen houden we het dan ook simpel en verkennen we de nabije omgeving van Grindelwald. Water, vuur en … worstjes De drankjes op de terrassen van Grindelwald zijn ver van goedkoop en liften zijn op zijn zachtst gezegd duur. Toch heeft het bergdorp ook heel wat gratis voorzieningen. Natuurlijk zijn er de goed bewegwijzerde wandelpaden. Verder neem je gratis de dorpsbus, zijn er verschillende themapaden en vind je overal leuke speeltuinen. Het mooiste voorbeeld hiervan is die in Brot nabij het tussenstation van de kabelbaan naar de First. Deze avontuurlijke speeltuin heeft alles waar een kind van droomt. Uren speelplezier. Ouders genieten er van de glimlach van hun spelende kroost en zoals overal in de streek van het prachtige uitzicht. Alleen jammer dat die lawaaierige lift niet wat verderaf staat.

de natuurvriend

november 2011

Hoe knap de speeltuin ook is en hoe handig de dorpsbussen ook zijn, niets kan tippen aan wat voor ons dé attractie van Grindelwald was - na de bergen weliswaar. Niets super fancy maar een vijftal oldschool barbecueplaatsen die verspreid liggen in de bergen rondom het dorp. Ze liggen steeds op een lieflijk plaatsje, hebben alle voorzieningen zoals droog aanmaakhout en een riviertje nabij. Het vuur maken, de worstjes bakken en spelen in het water zijn steeds weer een beloning voor de voorafgaande tocht.

Voor wie een net iets spectaculairdere beloning wil, is de tocht naar uitzichtspunt Phiffensteg een aanrader. Wie vertrekt nabij het Wetterhorn hotel maakt een mooie wandeling door bossen, over de naar beneden beukende rivier de Luchine. Even voor je op de Alm van Phiffensteg aankomt, wandel je nog door een tunnel die tot onze verbazing verlicht is. Maar de echte beloning voor kleine en grote kinderen volgt boven. Je kan er voor 5 CHF (4 euro) met de rodelbaan naar beneden. Plezier verzekerd en een mooie afsluiter van een leuke reis. ►► Tekst Diederik De Wit

Worstjes bakken: altijd plezierig.

Tjiptjap koeiepap!

►► INFO

Het aangename Natuurvriendenhuis (http://naturfreundehaeuser.ch/grindelwald) van Grindelwald ligt aan de bekende Terassenweg wat garant staat voor een prachtig zicht op Wetterhorn en Eiger-noordwand. In tien minuten daal je af naar het centrum van Grindelwald. De gratis dorpsbussen zetten je weer af voor de deur. Een kamer met uitgebreid ontbijt voor twee en met proper sanitair op de gang kost je 84 CHF (67,95 euro). Kinderen onder de 6 jaar slapen gratis! In de zomer kan je zelf koken of kiezen voor een lekker 3-gangenmenu voor 20 CHF (16,18 euro) per persoon. Hotel Bellevue Murren (www.muerren.ch/bellevue/) ligt in het midden van het autovrije dorpje Murren en heeft een panoramisch zicht op Alpenreuzen Eiger, Munch en Jungfrau. Wanneer je met kinderen komt vraag je best naar kamers 1 en 2. Deze hebben een rechtstreekse buitendeur zodat de kinderen in het gras kunnen spelen. Kamer met ontbijt voor twee vanaf 170 CHF (137,52 euro), kinderen tot 6 jaar gratis. Leden van De Natuurvrienden krijgen tijdens het laagseizoen op vertoon van hun lidkaart 5% extra korting Grote trektochten met kleine kinderen zijn geen evidentie. Bergliften kunnen dan wel handig zijn. Op enkele minuten tijd sta je zo waar je anders enkele uren voor nodig hebt. De Jungfrau Regio telt veel kabelbanen die helaas niet goedkoop zijn. Wie net zoals wij veel liften wil nemen, is goed af met de jungfrauregiopass. Hiermee mag je zes dagen lang onbeperkt liften en treinen in de regio gebruiken. Deze kost 195 CHF (157,74 euro). Wie naar de top van de Jungfrau wil betaalt nog 55 CHF (44,49 euro) extra. Het Natuurvriendenhuis en de Wetterhorn.

Wist je dat? Het Vlaams-Brabantse Hoeilaart •Milieuorganisatie Greenpeace • is de bosrijkste gemeente van Vlaan- heeft na zestig jaar trouwe dienst

deren. De druivengemeente telt 1.142 hectare bos, of zowat 56 procent van de totale oppervlakte. Dat blijkt uit gegevens van de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie. Hoeilaart wordt in de lijst gevolgd door Zutendaal (1.731 hectare of 54 procent van de totale oppervlakte van de gemeente). De nationale rangschikking wordt evenwel volledig door Waalse gemeenten beheerst. Martelange blijkt de bosrijkste gemeente van België te zijn, met 2.515 hectare bos of 85 procent van de oppervlakte. Hoeilaart prijkt in de nationale ranglijst pas op de 32ste plaats Uit de cijfers blijkt ook dat in totaal een kwart (23 procent) van ons land met bos bedekt is. Viervijfde van bosoppervlakte bevindt zich in Wallonië. Vlaamse consumenten zijn groener geworden. Een overheidsstu• die peilde bij 1.500 burgers naar groene aankopen en naar ecolo-

gisch gemotiveerde handelingen. Sinds 1996 zit dat milieuvriendelijk gedrag in de lift, zo schrijft De Morgen. Ruim de helft tot vaak een meerderheid van de mensen treft groene maatregelen. De studie toont de evolutie van zeventien groene handelingen sinds 1996. Slechts twee ervan zijn aanzienlijk minder populair geworden: het gebruik van hervulbare verpakkingen en het uitzetten van elektrische apparaten. Tien van de zeventien groene handelingen is wel populairder geworden. Zo springen we met water en verlichting zuiniger om dan vijftien jaar geleden.

een opvolger voor haar Rainbow Worrier II. De gelijknamige De 'Rainbow Warrior III' werd gebouwd nabij Bremen, in het noordwesten van Duitsland. De zeilboot is een aerodynamisch hoogstandje met de nieuwste groene technologie aan boord. Aan het schip hangt een prijskaartje van ongeveer 23 miljoen euro. Het schip werd te water gelaten uitgerekend op de veertigste verjaardag van de organisatie. Het is de eerste maal dat Greenpeace een nieuw schip liet ontwerpen. Haar andere vaartuigen waren omgebouwde vracht- of vissersschepen.

Op 4 november start 49-jarige poolexplorator Dixie Dansercoer • samen met de jonge geneeskundestudent Sam Deltour (26) de langste autonome expeditie ooit op Antarctica. De poolreizigers moeten honderd jaar nadat Roald Amundsen als eerste mens de Zuidpool bereikte, meer dan 6.000 kilometer in 100 dagen afleggen. En dat met behulp van kites en sledes over het totaal onbekende Antarctisch Plateau in Oost-Antarctica, zonder enige vorm van gemotoriseerd vervoer. De afstand die ze voor de boeg hebben, is meteen ook een nieuw wereldrecord. Het avontuur van Dansercoer kan gevolgd worden op www.antarcticice.be. Telecomoperator Mobistar sponsort de expeditie.

DICHTBIJ

De Minervaroute in 't Meetjesland

Een Noord-Zuid verhaal

de natuurvriend

november 2011

Met enkele vrije dagen in het vooruitzicht wilden we onszelf verwennen met een fietstocht in een - voor ons althans - minder bekend gebied. Men signaleerde ons de meerdaagse Minervaroutes: eentje in Limburg en één in het noorden van Oost-Vlaanderen. De keuze viel op de route die het Meetjesland doorkruist. Door tijdsgebrek hebben we niet de volledige route gefietst, maar wat we gezien hebben, doet ons besluiten nog een keer de ontbrekende stukjes in te vullen.

Het Meetjesland heeft alles om de fietsliefhebber te verleiden. De wisselende landschappen houden je constant in de ban, de baantjes en weggetjes laten je rustig en veilig genieten en hoogteverschillen zijn er nauwelijks. Het fietsknooppuntennetwerk heeft zich als een spinnenweb over de streek gespannen en maakt elk hoekje bereikbaar. De kleine dorpjes bieden alles wat een fietser nodig heeft: fietsreparatie, eten, drinken en overnachtingsmogelijkheden in verschillende formules: van een comfortabele B&B tot een hotel met welnessfaciliteiten. Wie zich een knooppuntenkaart van de streek aanschaft of download via www.fietsnet.be , kan zelf ontelbare dagtochten uitzetten. Maar wie een paar midweekdagen vrij heeft, kan zich laten verrassen door een vierdaags fietsaanbod, ontwikkeld door twee B&B-uitbaters in sa-

menwerking met Toerisme Meetjesland. De Minerva-fietsroute Tijdens ons verblijf in het Meetjesland waren we te gast in de B&B ‘Lomolen’. Francis, Kathleen en de drie kinderen lieten ons ondervinden wat een gastvrij onthaal betekent. Kathleen vertelt ons over de Minerva-fietsroute: “Voor velen is het Meetjesland een minder bekende streek. Vakantiegangers die aan de kust verblijven, worden al snel aangetrokken door het noorden met zijn waterland en pittoreske dorpjes onder de Nederlandse grens. Het zuiden geeft zijn troeven moeilijker prijs. Zo groeide het plan om fietsers de gelegenheid te bieden het ganse Meetjesland te verkennen. Een plan dat begon vanuit de B&B’s ‘De Zwamhoeve’ in het noorden en ‘Lomolen’ in het zuiden. Inspiratie haalden we uit Lim-

burg waar al een Minervaroute bestond. De godin Minerva is bekend als oorlogsgodin maar ook als uitvindster van al wat nuttig en goed is voor de mens: de fiets bijvoorbeeld!” Het arrangement kun je boeken als midweek, in de week van de 19de van de maand. Andere weken kunnen enkel op aanvraag. De aanvraag gebeurt via de Zwamhoeve om dubbele boekingen te vermijden, maar fietsers kiezen zelf of ze in het noorden of het zuiden vertrekken. “Je verblijft twee nachten in elke B&B . Je komt ofwel met eigen fietsen of je huurt fietsen ‘van het huis’. Vanaf het welkomstdrankje tot het vertrek wordt voor alles gezorgd, je kunt je volledig concentreren op het fietsplezier en de streekverkenning. Maaltijden, overbrengen van de bagage, fietskaarten en heel veel tips, je krijgt het zonder vragen”, benadrukt Kathleen. Pittoreske hoeves Wie vanuit ‘Lomolen’ vertrekt, krijgt de eerste dag een fietslus onder de wielen van 46,5 km. Meestal volg je daarbij de fietsknooppunten. Het routeblad dat je meekrijgt, geeft aan waar je iets kan eten of drinken, wat er te bezoeken valt. Je rijdt langs kleine dorpen zoals Hans-

Een mooie hoeve langs het fietsparcours.

beke, de kastelen van Sint-Martens-Leerne, Ooidonk en Poeke. Daartussen liggen bossen, pittoreske hoeves en eindeloze maïsvelden. De tweede dag neem je tijdelijk afscheid van ‘Lomolen’ en krijg je een fietstraject in noordelijke richting. Je vertrekt langs het Poekekasteel naar het Blekkerbos in SintMaria- Aalter. Daarna ga je een stukje onverhard fietsen door het Drongengoedbos. Wie interesse heeft voor keramiek, moet zeker een bezoekje brengen aan het atelier Cuesta waar men keramiek op zeer speciale manier bewerkt. Via de Leendreef in Adegem bereik je het Schipdonkkanaal. Voorbij Balgerhoeke fiets je naar het krekenland. Hier krijg je de Bentillekreek als voorproefje. Via de Krabbendijk kom je in Sint-Jan-in-Eremo op je bestem-

Naar Aardenburg (NL): water kent geen grenzen.

ming, waar je op de ‘Zwamhoeve’ onthaald wordt door Nicole en Johan. Je hebt dan 60 km gefietst. Intussen is je bagage je al achterna gereisd zodat je enkel nog de voeten onder de gedekte tafel moet schuiven. Blinker en Stinker Tijdens dag drie verken je het noordelijk Meetjesland. Je vertrekt aan de Boerekreek en komt al snel aan één van de mooiste plekjes: daar waar de Blokkreek en het Hollandersgat ‘mekaar kussen’. Op Nederlands grondgebied moet je even van de fiets in Aardenburg. Terug in België ontdek je de ‘Blinker’ en de ‘Stinker’: het ‘propere’ Leopoldkanaal naast het ‘vuile’ Schipdonkkanaal. In Sint-Laureins wacht een verrassing: Het gerestaureerde Godshuis, een godsgeschenk voor het oog en voor dorstige

kelen. Daarna kom je terug in het krekenland via de Bentillekreek en de Oudemanskreek. Na het kerkje van Sint-Jan-in-Eremo ben je zo terug bij ‘De Zwamhoeve’. Top! de teller staat alweer op 50 km. De laatste dag krijg je nog een stevig ontbijt en lunchpakket en neem je afscheid van Nicole, Johan en… de Boerekreek. Het kompas wijst zuidwaarts. Het gaat richting Kaprijke en de provinciale site Huysmanhoeve in Eeklo. Het is een typische omwalde ontginningshoeve met een middeleeuwse poort en een 17de eeuws woonhuis. In Eeklo fiets je langs het Belfort en de markt. Enkele kilometers verder kun je halt houden aan het provinciaal domein Het Leen om het arboretum te bezoeken. Verder naar het zuiden steek je het Schipdonkkanaal opnieuw over en rij je via Zomergem en Bellem naar

Weetjes over meetjes Geografisch gezien ligt het Meetjesland in dorpen tussen Gent en Eeklo lijnwaad. de noordelijke uithoek van Oost-Vlaande- Jonge meisjes, moeders en grootmoeren tussen Gent, Brugge en Breskens. ders moesten spinnen om de productie op peil te houden. Wie bij mooi weer door In de 12de eeuw overstroomde de Wes- de streek kwam, zag in elk dorp tientallen terschelde het noordelijke deel. De oude vrouwtjes, ‘meetjes’, op de stoepen restanten maken het landschap zo bij- zitten spinnen. Zo kreeg deze streek haar zonder: beken, lagunes en kreken door- naam die verwijst naar de nauwe band snijden het ganse gebied. Toen in 1843 met de textielindustrie. de grenspalen tussen Nederland en België werden gezet, zagen de Nederlanders Het hoger gelegen zuidelijke deel van weinig in dit stukje waterland. Nu geldt het meetjesland wordt gekenmerkt door het als één van de mooiste natuurgebie- prachtige bossen, weidegebieden en den van de regio. plassen. Hier kwamen de rijke industriëlen zich ontspannen in kastelen, parken Het middenstuk van het meetjesland en lusthoven. Het kasteel van Poeke is vormde de industriële as. In de 17de hiervan een schitterend voorbeeld. en 18de eeuw produceerde men in alle Een grenspaal.

een laatste attractie: de markettebossen en de Kraenepoel. Eitjes klutsen Hier ontmoetten we een vrijwilliger van Natuurpunt, Koen Martens, die ons wijst op de waarde van het natuurgebied terwijl we de ogen uitkijken op de immense plas. ”De ‘Kraenepoel’ is een grote maar ondiepe vijver”, zegt Koen. “De zuidelijke helft valt onder het beheer van het Agentschap Natuur en Bos en de gemeente Aalter, de andere helft is privaat gebied.” Kraene zou verwijzen naar turf: de aannemelijke verklaring is dat deze ‘veldvijver’ ontstaan is door de turfwinning. Oorspronkelijk gebruikte men de plas als viskweekvijver. Met de aanleg van het kanaal Gent-Brugge kwam hieraan een einde: verse vis werd rechtstreeks van de kust aangevoerd. “Door de toevoer van ongezuiverd afvalwater degradeerde de Kraenepoel mettertijd”, gaat Koen verder.

“Eind jaren negentig is men er in geslaagd om met de hulp van het Europese Life-project terug een voedselrijke zoetwaterplas van te maken. En dat zorgde voor de terugkeer van trek- en broedvogels: wintertalingen, meerkoeten, kuifeenden, krakeenden, … . Het aantal streekvreemde Canadese ganzen steeg de laatste jaren zo sterk dat men nu maatregelen moet nemen. In de broedtijd ‘klutst’ men de eieren om de aangroei af te remmen. Ook de flora herstelt zich langzaam. Je kan hier uren naar het waterleven (zitten) kijken.” De zon zakt als we het erf van B&B Lomolen oprijden. We vinden er onze auto, bagage en het hele gastgezin terug! Na een hartelijk en gemeend ‘tot nog eens’ willen we de fietsen opladen maar struikelen over een laatste verrassing: een karton vol lekkere appelen van eigen erf! De Minervaroute is een absolute aanrader voor een geslaagde vakantie in eigen land. ►► Tekst en foto’s: Dirk Luyten & Chris Verachtert

de natuurvriend

november 2011

Het Meetjesland: prachtige bossen, weidegebieden en plassen.

►► INFO

Lomolen Bed & Breakfast biedt leden van De Natuurvrienden een korting van 20% tov het 1-nachttariefaan bij een verblijf van 3 aaneensluitende nachten. (www.lomolenlogies.be) Minervaroute: B&B Lomolen Lomolenstraat 112, 9880 Aalter-Lotenhulle, Tel: 09/371 95 15 - Gsm: 0486/522 172 www.lomolenlogies.be - stay@lomolenlogies.be B&B De Zwamhoeve Sint-Jansstraat 87B, 9982 Sint-Jan-in-Eremo Tel: 09/259 85 43 - Gsm: 0477/418 511 www.dezwamhoeve.be - info@dezwamhoeve.be Boeken moet via ‘De Zwamhoeve'. Prijs? 330 euro p.p. (single +50euro) Inbegrepen: 4 overnachtingen, 4 x ontbijt, lunchpakket, avondmaal (apero, hoofdgerecht, koffie), parking auto en overbrenging bagage. Dranken zijn niet inbegrepen. Toerisme Meetjesland Stationsstraat 21, 9900 Eeklo Tel.: 09 378 67 01 - Fax: 09 378 67 02 www.toerismemeetjesland.be - info@toerismemeetjesland.be

NV HUIS

Een terras in Bronkhorst.

Het ABK-huis.

Fietsen vanuit het milieuvriendelijke ABK-huis in Nederland

Ontdekkingstocht langs de IJssel Met het pontje naar Bronckhorst en langs de IJssel naar Doesburg. Wat een geweldige stadjes. Terug via het bosrijke Nationaal Park Veluwezoom. En dat allemaal vlakbij het Natuurvriendenhuis ABK in het Nederlandse Hall. We hebben fietsen gehuurd bij het ABK-huis. Voorbij het kerkje van Hall nemen we het fietspad tussen de weilanden. Je voelt je meteen zo vrij als een vogel. Frisse neus en trappen maar. Voorbij Brummen over met de veerpont. Wat maakt zo’n oversteek toch zo plezierig? Bij kinderen doet “pontjevaren” het in ieder geval altijd goed. Oude stadjes Al snel arriveren we in het kleinste stadje van Nederland. Bronckhorst lijkt wel een openluchtmuseum. Even later zien we aan de overkant van de IJssel de Geldersche toren. Bij Dieren staat een rijtje huizen trots langs het water. Een binnenvaartschip ploegt gestaag richting het Zwarte Schaar. Daar maakt de waterweg een flinke kronkel. In Doesburg, een voormalige Hanzestad stappen we even af. Deze voormalige handelsstad is te mooi om er snel doorheen te fietsen: het oude centrum, het mosterdmuseum, de vestingwallen en een mooie “herberg” waar we iets gaan drinken. Koninklijke Veluwezoom Het tweede deel van de tocht gaat door het bosrijke Nationaal Park Veluwezoom. Precies een eeuw geleden, in 1911, werd met het landgoed Hagenau in dit gebied de eerste

aankoop gedaan door Natuurmonumenten. Beetje bij beetje werden er gebieden bijgekocht. Namen als de Willemsberg en de Carolinahoeve verwijzen naar familieleden van de Nederlandse koninklijke familie. Hier liet prins Willem II in 1648 een wildpark aanleggen met het Hof te Dieren als jachtverblijf. Lekker heuvelachtig is het. Soms moeten we even stevig op de peddels staan om vooruit te komen. Weer terug bij het ABK-huis kunnen we heerlijk bijkomen. ►► Tekst: Chaja Zeegers ►► Foto: Achterhoeks Bureau voor Toerisme, NIVON

►► INFO

Prijzen p.p. voor één nacht (vanaf twee nachten krijg je korting): Volwassenen Niet-Leden 26,10 euro Leden De Natuurvrienden 19,57 euro Kinderen (3 t/m 16 jaar) Niet-leden 19,57 euro Leden De Natuurvrienden 14,68 euro Start- en eindpunt fietstocht: Natuurvriendenhuis ABK-huis Hall (bij Eerbeek, NL). Afstand: circa 45 kilometer. Reservering overnachting: ABK-huis 0031 (0)6/49829797 of Hallse Hull 0031 (0)6/46456519. Fietsverhuur bij ABK-huis: 7,50 euro per dag, 4 euro per halve dag, 35 euro per week. Kinderfietsen goedkoper, kinderzitjes aanwezig. Meegebrachte fietsen kunnen overdekt worden gestald. Een mapje met 6 wandelingen, 6 fietstochten en 6 verhalen over de omgeving is te koop voor 5euro bij de balie van het ABK-huis. Kijk ook op www.nivon.nl/fietsen

Het ABK- huis Gelegen op de oostelijke Veluwezoom tussen Dieren en Apeldoorn ligt het ABKhuis, een milieuvriendelijk vakantieoord met ca. 60 bedden op 2 en 3 persoonskamers. Het huis is één van de 25 vakantieaccomodaties van het Nivon. De duurzame bouwstijl is kenmerkend voor dit moderne Natuurvriendenhuis. Naast de grote zaal ligt een ruim terras op het zuiden met uitzicht op een open plek in het bos. Kinderen kunnen zich heerlijk uitleven in de speelhoek, op de speeltoestellen, het sportveldje en in het bos. Het gebouw is zeer rolstoelvriendelijk, met extra ruime deuren en aangepast sanitair. Bij het huis zijn fietsen te huur. Je zorgt, in een goed uitgeruste keuken, voor je eigen maaltijden en dient na gebruik wel je kamer proper te maken. Rond het huis ligt 9 ha. grond waarop een parkachtig bos en een kampeerterrein (Het Hallse Hull) met 150 standplaatsen te vinden zijn. 15

de natuurvriend

november 2011

OUTDOOR

Piolet dâ&#x20AC;&#x2122; Or winnaar Sean Villanueva:

"Duurzaamheid is een levenswijze, ook in het klimmen" Als Sean Villanueva gaat klimmen, doet hij dit met een zo klein mogelijke impact op de natuur. De wereldtopper geeft graag het goede voorbeeld en wil andere klimmers overtuigen hun sport op een verantwoorde manier uit te oefenen. Sean doet dat op een positieve en vooral heel warme en meeslepende manierâ&#x20AC;Ś

Nicolas Favresse en Sean Villaneuva op de top van Torres Del Paine.

Ik ontmoet Sean Villanueva in een klimzaal in Woluwe. Hij is bijna een uur te laat. "Excuseer, ik was de tijd uit het oog verloren. Overmorgen vertrek ik op expeditie naar Yosemite in de Verenigde Staten. En ik heb nog heel wat inpakwerk." Ach, ik ben al blij dat hij juist voor z’n vertrek nog tijd vrijmaakt om zijn filosofie over ‘duurzaam en traditioneel’ klimmen uit de doeken te doen. Maar eerst een introductie: Als 13- jarige knaap begint Sean te klimmen in het Brusselse. In dezelfde zaal starten ook de broers Favresse (Nicolas en Olivier). Ze klimmen vaak samen en motiveren elkaar om door te groeien tot toppers. Hun vriendschap staat van meet af aan voorop. “We zorgen altijd voor een goede teamgeest en een toffe sfeer. Ieder van ons heeft zijn specialiteit en sterkte en samen proberen we het maximum eruit te halen. Zo onthoud je de ervaring, de spanning en het genot om de top te bereiken veel langer. Wanneer we beneden aan een wand staan, beslist het spelletje ‘schaar-steenpapier’ wie begint. Zo leggen we de volgorde vast.”

de natuurvriend

november 2011

Sean is gepassioneerd door bigwalls. Dat zijn lange, hoge en bijna loodrechte wanden. Via barsten, platen en overhangen zoek je een weg naar boven. “Dagen in een wand zitten om een nieuwe route te openen, is het ultieme gevoel van avontuur. Je weet nooit wat je te wachten staat. De meeste onbeklommen wanden of routes liggen in een prachtige, ongerepte natuur. Een omgeving waar zorg voor gedragen moet worden.” En die boodschap wil Sean overdragen.

Boorhaken? “Een mooie omgeving geeft een onbeschrijflijk gevoel. Soms trek ik met m’n makkers naar gebieden als het Amerikaanse Yosemite, een klimmekka en nationaal park met pieken

als de El Capitan en de Half Dome. Daar doen we aan ‘vrij’ klimmen. Hulpmateriaal is dan uit den boze.” “De manier waarop is voor ons belangrijker dan de top te halen. Zo probeerde ik enkele jaren geleden een route op Fitz Roy (Patagonië) te openen. Omdat ik niet door een passage geraakte zonder een haak te boren, ben ik terug naar beneden gegaan. Voor mij is het belangrijk om de schoonheid van zo’n natuurgebied te bewaren. Wij laten zo weinig mogelijk sporen na. Daarom klimmen we vaak op friends en klemblokjes. Een prachtige rotswand vol boorhaken ziet er toch vreselijk uit. Alsof je gaat wandelen in een bos, maar een meter naast jou ligt een asfaltbaan. Als het niet kan zonder extra boorhaken, is de route niet aan mij besteed.” “Natuurlijk vraagt klimmen met friends en blokjes iets meer zelfzekerheid. Het 'kopje’ moet sterk zijn. In België kan je daar helaas niet echt op oefenen. De gladde kalksteen en structuur van de rotsen zijn daar niet goed voor. Maar in Ierland en Duitsland kan je wel traditioneel klimmen. Voor mij is een ideale route eentje zonder boorhaken. Een boorhaak kan wel zitten op een plaats waar je zelf geen zekeringsmateriaal kan plaatsen.” Soms wringt het wel tussen sportklimmers en traditionele klimmers”, aldus Sean. “Boorhaken in een route geven een gevoel van veilig-

Over de gletsjer op Baffin Island.

heid: Je klimt tot een haak, pikt het touw in en je gaat weer door. Bij traditioneel klimmen moet je mentaal sterker zijn. Je moet én de route klimmen én zoeken naar een goede plaats om je zekeringsmateriaal in de wand te steken. Zelf je klimmateriaal plaatsen zorgt voor een extra psychologisch aspect. Daarom vraagt traditioneel klimmen meer ervaring. Je moet leren hoe je een friend of klemblokje veilig plaatst. Bij een val moeten die alle kracht opvangen. Meestal ligt je niveau in de beginperiode wat lager. Maar dat moet je ervoor overhebben”, zegt hij. Oscar van de klimwereld Mensen genieten niet echt van een zuiver berggevoel wanneer ze zaken gebruiken die eigenlijk niet in de natuur thuishoren. “Ik probeer hen daarvan te overtuigen”, benadrukt Sean. “Zo heb ik een hekel aan klimmers die tickmarks op de rotsen zetten. Met magnesium duid je dan aan waar de klimgrepen zitten. Zo klom ik onlangs in Marokko een moeilijke route waar elke hand- en voetgreep stond aangeduid met een wit bolletje. Je moet dan helemaal niet zoeken naar de route. En juist dat is toch een deel van de ervaring en het plezier!” “Maar er komt verandering”, gaat Sean verder en zijn ogen schitteren. “De groene gedachte wint aan belang. Zo houdt de jury van de Piolet d’Or nu ook rekening met het duurzaamheidaspect.” De Piolet d’Or is de ‘Oscar’ van de klimwereld. Een jaarlijkse prestigieuze prijs voor een klimteam dat in een ethische stijl en met een sterke teamgeest een technisch moeilijke route overwint. Het klimteam van Sean en de broers Favresse wonnen deze prijs voor hun ‘Vertical Sailing’ expeditie in Groenland.

Achtergelaten touwen die Sean en Nicolas uit de rotswand halen.

Twee jaar geleden startte het klimteam met de voorbereiding van die expeditie. “Om onze voetafdruk te verkleinen, wilden we zonder vliegtuig naar Groenland. We zochten een schipper met een zeilboot en kwamen terecht bij Bob Shepton in Engeland. Hij wilde mee op avontuur en we vertrokken in de zomer van 2010.” Bijna twee maanden zaten ze op die zeilboot. Die bracht hen tot aan de voet van gigantische en ongerepte rotswanden. “Soms zaten we elf dagen in een wand. We wisten niet of we boven gingen geraken of wat ons te wachten stond. Tijdens de hele periode lieten we slechts drie klophaken achter. De rest van afval en klimmateriaal namen we allemaal terug mee.” Touw voor de boeren Dat is trouwens het motto van al Sean’s expedities. “In Pakistan betaalden we voor een extra drager. Zo konden we het afval van voorgaande expedities opruimen en meenemen. Ook op Baffin Island deden we iets gelijkaardigs. Daar wandelden we 60 kilometer om tot aan de rotswand te komen. Om al ons klimmateriaal en eten in het basiskamp te krijgen, liepen we dat traject verschillende keren. Telkens over een gletsjer. Nadien namen we alle afval dat we vonden mee. Dat hoort daar niet thuis. Tijdens onze beklimming van Torres Del Paine in Patagonië haalden we oude, vaste touwen uit de route. Sommige klimgroepen hangen die touwen om gemakkelijk boven te komen, maar laten ze spijtig genoeg na hun beklimming achter. We hebben al die touwen verzameld en aan boeren uit de buurt gegeven. Die konden ze gebruiken om hun vee bij elkaar te houden.” “Tijdens de filmvoorstellingen over onze klimexpedities vertellen we ook altijd waarom we het belangrijk vinden om zo weinig mogelijk

materiaal achter te laten. We proberen mensen wakker te maken. Het is een levenswijze. Ook in je dagelijkse leven moet je met je voetafdruk bezig zijn: In Brussel fiets ik, in Europa gebruik ik taxistop en ik ga zo bewust mogelijk om met afval. Het gaat om keuzes maken” En wat dan met Magnesium. Gebruiken of niet? “Enkel bij een moeilijke route en als de rotssoort het toelaat”, antwoordt onze klimmer. “Rode zandsteen kan bijvoorbeeld niet tegen magnesium. Het brokkelt ervan af en laat het niet los. Op andere soorten zoals kalksteen en in gebieden waar het veel regent, blijft het witte poeder niet op de rotsen hangen.” Op mijn laatste vraag wat de toekomst brengt, antwoordt hij geheimzinnig. “We zien wel. Er zijn nog heel veel plannen. Maar daar hoor je nog van!” En meer moet dat niet zijn. Laat zo’n wereldtopper gewoon een bron van inspiratie zijn. ►► Tekst: Griet Veris ►► Foto’s: Sean Villanueva (en friends)

Toelichting • Traditioneel klimmen: een manier van klimmen waarbij de voorklimmer zekeringsmateriaal plaatst in de klimroute en de tweede klimmer het materiaal weer uit de route haalt. Deze manier van klimmen wordt toegepast op avontuurlijk terrein. • Artificieel klimmen: klimmen met behulp van extra materiaal. bv. aan een haak trekken, in een lintje of laddertje gaan staan. Je gebruikt niet enkel je eigen lichaam en kracht om een route te klimmen. • Friends en klemblokjes: zijn voorbeelden van zekeringsmateriaal die je kan gebruiken om vaste punten in een rots te maken wanneer er geen haken voorzien zijn. Deze kan je zelf in een barst plaatsen om zo jezelf te zekeren. • Magnesium: wit poeder dat klimmers gebruiken om een betere grip op de rotsen te kunnen houden.

►► INFO

Sean Villanueva Geboren in 1981, licenciaat LO en kliminstructeur Meer over de expedities op: www.xpedition.be Van volgende expedities kun je een DVD kopen: Vertical Sailing Greenland, Asgard Jamming (Baffin Island), Patagonia Dreams, Yosemite Experience, Pakistan Project Meer over taxistop: www.taxistop.be Klimmassieven in Ierland: The Burn in Galway Fair Head in Noord-Ierland

TIP

De film nd "Greenla ailing" Vertical S va Villanue n a e S n a v bekijken n e m o k kan je AR op BAZA nin).

he binne

(zie affic

de natuurvriend

november 2011

DOE TIP!

OUTDOOR

Wandelschoenen kopen in 10 stappen Goede schoenen zijn onontbeerlijk voor een wandel- of bergtocht. Ons oude paar heeft ons door valleien, zandweggetjes, bossen en bergtoppen geloodst, maar heeft zijn beste tijd gehad. Wat nu? Met deze tien tips in het achterhoofd wordt het zoeken van een waardige vervanger een pak eenvoudiger.

Speciaalzaak Schoenen en sportschoenen vind je in heel veel winkels, maar denk na voordat je je portemonnee boven haalt. Een deftige wandelschoen kost snel meer dan 100 euro en een verkeerde beslissing levert soms pijnlijke voetjes op. Ga daarom naar een zaak waar je degelijk advies krijgt.

Timing Elke schoen heeft een inloopperiode nodig. Koop je nieuwe paar dan ook niet daags voor je op wandelvakantie vertrekt. Beter is de schoen ruim op tijd aan te kopen en aan te doen. Nog deze tip: winkel best in de namiddag. Je hebt dan al wat stappen gezet waardoor je voeten wat dikker zijn dan ’s ochtends. Het ABCD van wandelschoenen Wandel- en bergschoenen heb je in verschillende categorieën: ABCD of van een hele soepele schoen tot een stijve blok graniet voor het ruigere werk. A staat voor een lage, soepele wandelschoen of voor dagelijks gebruik. B staat voor een halfhoge trekkingschoen geschikt voor korte trektochten tot in de Alpen toe. Wie een C kiest, gaat het zwaardere werk aan. Dit type is voor wie met een zware rugzak erop wil op ruw terrein. En D tenslotte is voor klimmers. Het gaat om hoge, zeer stijve schoenen die ook geschikt zijn om stijgijzers aan vast te maken. Ze zijn te stug voor het gewone wandelwerk.

Relax Wandelschoenen hoef je niet tussen pot en pint te kopen. Neem je tijd en pas meerdere schoenen. Stel de vragen die je hebt aan de verkoper en trek beide schoenen aan tijdens het passen.

Sokken Sokken kunnen een wandeltocht kraken of breken. Koop dus een degelijk paar. In Gore-Tex draag je bijvoorbeeld beter geen katoenen paar. Je kiest dan beter een sok die zweetdoorlatend is. Vraag raad aan de verkoper en vermijd blaren.

Verwenbeurt Na een fikse tocht hebben je schoenen rechten op een al even fikse verwenbeurt. Zorg ervoor dat het leer soepel blijft en zorg dus voor een goed behandelingsproduct. Wil je een schoen zonder Gore-Tex toch waterafstotend maken? Gebruik dan een impregneermiddel. Voor je afrekent, vraag je best een verkoper nog even raad over de producten die je nodig hebt om je schoenen na een wandeltocht te verwennen.

Try this at home Heb je de vorige acht stappen gevolgd? Dan is de kans groot dat je de juiste schoenen hebt gekocht. Van sommige buitensportzaken krijg je de kans je schoenen thuis nog eens te proberen. Doe dit dan ook. Loop enkele keren de trap op en af. Zitten ze nog steeds goed? Dan ben je klaar om op stap te gaan!

Waterdicht? Kies je Gore-Tex of niet? GoreTex is water- en winddicht, maar blijft ademend. Dit kan zeer handig zijn, maar een niet waterdichte schoen ademt nog altijd beter. Met andere woorden: waar moeten je schoenen voor dienen? Ga je naar koude gebieden met veel sneeuw of regen, kies dan maar een stevig waterdicht model. Verkies je warme of tropische gebieden kun je misschien overwegen om een schoen zonder Gore-Tex te dragen.

Wie het schoentje past… Goed passen is best belangrijk. Trek sokken aan die je ook gebruikt om te wandelen of vraag een passok. Zorg dat je tijdens het passen nog altijd een vinger achter je voet kunt steken. Let wel op dat je niet schuift in het schoeisel. Probeer in de winkel op een helling te lopen als die er is.

Het bad in Dit puntje krijg je extra. Wat na je wandeltocht? Kuis je schoenen na gebruik. Zet je paar niet modderig in de kast, maar maak ze proper met lauw water zonder zeep. Laat je natte schoenen langzaam drogen. Nooit bij de kachel of in een felle zon! Gore Tex schoenen mogen zelfs een badje nemen. De Gore Tex kan namelijk verstopt raken door zoutrestanten, afkomstig van zweet. Haal wel je binnenzolen en veters uit je schoenen en gebruik geen zeep.

TIP

Met je lidkaart krijg je tot 10 procent korting in heel wat buitensportzaken. Kijk snel op: www.denatuurvrienden.be/lidworden 21

Word Natuurvriend in

3 simpele stappen!

Stap 1: Kies je lidmaatschap O Ik ben alleen en word lid voor 30 euro. O Ik ben jonger dan achttien of ouder dan zestig en word lid voor 19 euro. O Ik én mijn gezin worden lid tegen het voordeeltarief van 40 euro. O Ik en/of iemand van gezin is +60. Wij worden lid aan het voordeeltarief van 29 euro. Alle formules zijn inclusief een recreatieve ﬁets-, wandelen joggingverzekering. Mijn naam: …………………………………………………….. Mijn gezinsleden heten 1)……………………………………………….. 2)……………………………………………….. 3)……………………………………………….. 4)……………………………………………… 5)………………………………………………

Mijn geboortedatum:……………………......................... geboren op: ............................................................... geboren op: ............................................................... geboren op: ............................................................... geboren op: .............................................................. geboren op ...............................................................

Mijn/ons adres: ………………………………………………………………………………………………..................................

Stap 2: Kies de voordeligste sport- en outdoorverzekeringen (niet verplicht) Je ﬁets-, wandelen joggingverzekering zit inbegrepen in stap 1. Bij sommige activiteiten of sporttakken is een extra verzekering echter aangewezen of zelfs verplicht. Weet dan dat je bij De Natuurvrienden een supervoordelig tarief geniet. Kies hier uit ons aanbod: Outdoor: 10 euro p.p  Mountainbike, bergwandelen*, kajak, langlauf  Je bent meteen ook lid van de Natuurvrienden Bergstijgers Geef de namen van de verzekerden op: …………………………………………………………………………………………..………… ……………………………………………………………………………………………………………………………….. Totaal euro: aantal personen: …. x 10 euro= O

Bergsport: 17 euro p.p.  Outdoorverzekering + Klimmen (muur/rots/berg), alpinisme, toerski, speleologie, canyoning, sneeuwrakettentocht  Je bent meteen ook lid van de Natuurvrienden Bergstijgers Geef de namen van de verzekerden op: …………………………………………………………………………………………………………………………………………..………… ………………………………………………………………………………………….................................................... Totaal euro: aantal personen:…. x 17 euro= O

Wintersport: 12 euro p.p.  Pisteski, toerski, snowboard, langlauf en sneeuwraketten Geef de namen van de verzekerden op: …………………………………………………………………………………………………………………………………………..………… ………………………………………………………………………………………….................................................... Totaal euro: aantal personen:…. X 12 euro= O

Aanvullende sportverzekering: 8 euro p.p.  Pisteski  Wielrennen  Krijgskunsten Geef de namen van de verzekerden op en de keuze van de sportverzekering: …………………………………………………………………………………………………………………………………………..………… ………………………………………………………………………………………….................................................... Totaal euro: aantal personen:…. X 8 euro= O

*bergwandelen: Wandelen op bergpaden, wandelen zonder behulp van eigen klimmateriaal, niet op gletsjers, tot en met niveau T2 volgens Zwitserse codering, geen klettersteig, geen alpinisme, geen tourski, geen sneeuwrakettentochten.

Stap 3: Join the club!

de natuurvriend

november 2011

Tel de bedragen van stap 1 en 2 op. Stort het volgende bedrag ……......... op reknr: 220-0620083-95 (met vermelding van naam+lidgeld). Of regel de betaling met je lokale afdeling.

Je krijgt je lidkaart, de uitgebreide lijst ledenvoordelen en een infomap toegestuurd op bovenvermeld adres.



Zend dit formulier op naar De Natuurvrienden, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen of bezorg het aan je lokale afdeling.

Alle ledenvoordelen vind je op www.denatuurvrienden.be/lidworden

FOCUS

Vlaamse Liesbeth Geers gidst bij Nederlandse Natuurvrienden (NIVON)

"Fikse dosis humor nodig" De Natuurvrienden worden steeds internationaler. De samenwerking met de Nederlandse Natuurvrienden wordt bijvoorbeeld steeds intensiever, en sinds deze zomer heeft Spring, de Nivon-werkgroep voor 25-40-jarigen, ook een Vlaamse reisbegeleidster binnen haar gelederen: Liesbeth Geers (31). Liesbeth volgde een opleidingstraject bij Spring: 3 trainingsweekenden in Nederland/ Ardennen en een cursusweek in de bergen. Inmiddels heeft ze haar eerste Spring-reis naar Groot-Brittannië begeleid. “Het is leuk om beginnende wandelaars op weg te helpen. En de Belgenmoppen zijn me bespaard gebleven”, grapt Liesbeth terwijl ze aan het eind van haar reis terugblikt: “De Nederlanders zijn meer open en socialer dan de Belgen. Het voor-door principe van het Nivon was me onbekend, en zorgt ervoor dat ik zelf ook een vakantiegevoel aan de reis heb overgehouden.” De deelnemers van Nivon-reizen maken een reis mee in dubbel opzicht: ze bepalen ook deels het programma. Ontwaken Liesbeth: “Via een ‘zoekertje’ op de Hikingsite kwam ik op het spoor van Spring. Ik ben zelf een fervent wandelaar en wilde graag reizen gaan begeleiden. Ik heb een bureaujob en ben graag actief bezig. De natuur, vrijheid, ’s morgens ontwaken bij zonsopgang in je tentje”, verklaart ze haar wandelvoorkeur. Liesbeth heeft een fikse staat van dienst als reiziger met onder meer zomerse en winterse groepstochten in de Alpen, Pyreneeën en ook trips buiten Europa. De in Nederland werkende Liesbeth kende noch de Nederlandse, noch de Vlaamse Natuurvrienden. Maar daar kwam nu verandering in. “De opleiding tot reisbegeleider bij Spring voldeed meer dan aan mijn verwachtingen.

Ik had niet gedacht dat deze zo praktisch zou zijn: we kregen onder andere kaart & kompasen communicatietraining en er werd geput uit voorbeelden van ervaren reisbegeleiders. Het is een intensieve opleiding: de reisbegeleiders in spe worden heel goed begeleid en aan het eind voelde ik dat ik klaar was om reizen te gaan begeleiden.” Fikse dosis humor Liesbeth wil in de toekomst graag de zwaarste wandelreizen begeleiden bij Spring, dat zijn de 5-sterren wandelkampeertrektochten in de bergen. Welke eigenschappen een reisbegeleider in wording nodig heeft? “Een ‘fikse dosis humor’ is er één”, benadrukt Liesbeth. “Het is goed als je tegenslagen met een goede kwinkslag kunt pareren. Organisatietalent, flexibel en sociaal zijn, behoren daarnaast ook tot de benodigde eigenschappen van een reisbegeleider’, stelt ze. ►► Tekst Jolande Denekamp (Nivon) ►► Foto: Gert Rens

►► INFO:

Leden van De Natuurvrienden krijgen 25 euro korting op het reisaanbod van onze Nederlandse vrienden. Kijk snel op www.nivon.nl en www.springreizen.nl Wil je zelf een reis begeleiden? Het Nivon is altijd op zoek naar gedreven reisbegeleiders. Maak die reis mee! Vind je een tocht voorbereiden leuk en begeleiden eveneens, én sta je sociaal je mannetje (of vrouwtje), neem dan contact op met: spring.rbgco@gmail.com als je als Spring-begeleider aan de slag wilt.

Telex Een vinger aan de afdelingspols... ►► Na 12 jaar trouwe dienst neemt Anita Sohie afscheid als voorzitter van De Natuurvrienden Bergstijgers. Via deze weg willen we Anita nogmaals bedanken voor haar jarenlange inzet voor De Natuurvrienden in het algemeen en de Bergstijgers in het bijzonder! ►► Afdeling Sint-Niklaas organiseerde in september een reünieavond voor oudleden en oud-medereizigers om foto’s uit de oude doos te bekijken. Die was een enorm succes. Zestig personen tekenden present. ►► De Natuurvrienden van Hoevenen krijgen een bekend dichter in hun rangen. Secretaris Ludo De Schutter is één van de uitgekozen dichters die samen met stadsdichter Peter Holvoet-Hanssen meewerkte aan de Vertelboom. Een gedicht in de vorm van een boom. De Vertelboom is te bewonderen aan de Wapper in Antwerpen. ►► De Mosselfeesten van Natuurvriendenafdeling Aarschot zijn ondertussen beroemd en berucht. Wie wil weten wat dit betekent kan zelf eens komen kijken/ eten op zaterdag 19 november. ►► Ook dit jaar gaat de Sint in op de uitnodiging van de Afdeling Merksem. Op zondag 4 november komt hij naar hun clublokaal en brengt geschenkjes mee voor de jongste leden. ►► Wie houdt van een witte winter in eigen land kan nergens beter zitten dan in het Natuurvriendenhuis van Arimont. Het ligt op een steenworp van het hoogste punt van België en dus is de sneeuwlaag hier altijd iets vroeger en dikker dan elders in het land. ►► De Natuurvrienden van Willebroek brachten bijna 800 vlaaien aan de man tijdens hun eerste vlaaienslag ten voordele van hun jeugdwerking, jeugdtoneel Adidat, Dancing 4 Fun en Jonge Natuurvrienden. Smakelijk eten iedereen!

Ook nieuws over je lokale afdeling? Stuur je info naar: luc@denatuurvrienden.be. 23

CURSUS

Intitiatie ‘wintertechnieken’ 'Over-leven-in-de-sneeuw’

Vervolmakingscursus alpien klimmen

Deze doorgedreven vervolmakingscursus is voor klimmers die de cursus ‘Alpinist’ volgden en zich willen vervolmaken en/of een update krijgen van de nieuwste alpine technieken. De opleiding bevat meteen ook de voorbereiding op het behalen van het Technisch Brevet Initiator Bergbeklimmen (VTS-BLOSO). Deze cursus wordt georganiseerd in samenwerking met de Zwitserse en Oostenrijkse Natuurvrienden. ►► INFO

Tijdens deze cursus gaan we een hele week lang genieten van de pracht van het winterse hooggebergte, ver weg van de beschaving. We gaan het sneeuwdek bestuderen, hoe het opgebouwd is en hoe lawines ontstaan. En hoe we die kunnen voorkomen of ontkomen… We gaan dieren observeren en van hen technieken leren om te overleven in de sneeuw. We gaan onze weg leren zoeken als àlle sporen zijn verdwenen. We gaan ploeteren, maar ook stappen met sneeuwschoenen en glijden met toerski’s. Kortom, een week voor echte natuurvrienden, die willen kennismaken met de bergen in de winter.

de natuurvriend

november 2011

►► INFO

Wanneer? 12 – 18 februari 2012 Waar? Bivio am Julier (Zwitserland) Deze cursus loopt in samenwerking met de Zwitserse Natuurvrienden. Met hen hebben we voor een week een hut gereserveerd, hoog boven de Julierpas (Engadin, CH), midden in de bergen. Voorbereidende avond! donderdagavond 19 januari, 19.30 u, Huis van Sport, Gent Deelnemingsvoorwaarden? - lid Natuurvrienden-Bergstijgers (incluis verzekering ‘Bergqsport’) of meerprijs betalen van 50 euro - goede fysieke conditie - goede beheersing oriëntatietechnieken - ervaring in bergwandelen tijdens de zomer - zot van de bergen zijn Prijs? 580 euro Inbegrepen: - vol – pension van zondagdagavond 12 februari tot zondagdagochtend 19 februari - begeleiding + voorbereidende avond Inschrijven? via wilfried_meulenbergs@hotmail.com én het voorschot (100 Euro) te storten op rek. 001-1980458-85

/////////////////////////////////////////

Wanneer? 24-29 mei 2012 (Pinksteren) module ‘alpien klimmen in firn/ijs’ en 10–15 augustus 2012 (Hemelvaart): module ‘alpien rotsklimmen’ Waar? In functie van de weersomstandigheden wordt gereden naar een massief/gebied dat op dat ogenblik het meest geschikt is om de module door te voeren. Info? wilfried_meulenbergs@hotmail.com

/////////////////////////////////////////

Cursus Klimtraining Voor klimmers vanaf niveau 6A die gericht willen trainen om hun niveau te verbeteren en/ of zich willen voorbereiden op de ingangsproef VTS Trainer B sportklimmen (6B). Cursisten krijgen individuele remediëring van de klimtechniek, mentale, taktische en fysieke training en voldoende theoretische background om na de cursus zelfstandig, gevarieerd en efficiënt te trainen. Kortom alle facetten rond het bevorderen van je klimprestaties komen aan bod. ►► INFO

Waar en wanneer? • zaterdag 4-2-2012 van 13u tot 17u, De Mixx, Herselt • zaterdag 11-2-2012 van 11u tot 13u, Klimax, Puurs • zaterdag 3-3-2012 van 13u tot 15u, Blok, Hoboken • zaterdag 10-3-2012 van 10u tot 12u, Wallstreet, Deurne Voorwaarden? - Klimniveau 6A, beschikken over indoorklimmateriaal + 1 enkel touw per 2 deelnemers, min/max. aantal deelnemers: 4/10. / Verzekering ‘bergsport’ is verplicht! Prijs? 78 euro voor leden Natuurvrienden Bergstijgers, 125 euro voor niet-leden (incl. lidgeld en verzekering), (inkom klimzaal niet inbegrepen /klimzaal De Mixx gratis). Inschrijven? toussh@hotmail.com. Storten op rek. 0011980458-85 op naam van FORVOG met vermelding cursus klimtraining (datum storting geldt als inschrijvingsvolgorde). Lesgevers? Lien De Wilde, lic. LO, en Hilde Tousseyn, lic.LO, instr. B sportklimmen en docent VTS.

////////////////////////////////////////

Cursus sportklimmen

Deze cursus voor beginnende klimmers met geen of weinig ervaring met klimsport leert je de basiskennis van het sportklimmen. De cursist is na het volgen van de lessen in staat om veilig te klimmen in klimzalen en op sportklimmassieven outdoor. De lessen worden gegeven in een klimzaal, aangevuld met één praktijkweekend op de rotsen. Wie slaagt voor de proef op het einde van deze cursus kan vervolgens de cursus ‘rotsklimmen’ volgen. Die gaat aansluitend door telkens op een klimmassief in Wallonië. ►► INFO

Voorwaarden? minimum leeftijd: 14 jaar; min. 2; max. 15 deelnemers. Wanneer? Locatie Antwerpen: Lesgever: Niels Jespers, Initiator Sportklimmen - zaterdag 4-2-2012 van 10u tot 16u30 Klimzaal Wallstreet, Antwerpen / zaterdag 11-2-2012 van 10u tot 16u30 Klimzaal Wallstreet, Antwerpen / zaterdag 10-3-2012 van 10u tot 16u30 Klimzaal Klimax, Puurs Informatie: jespersniels@hotmail.com Locatie Herselt: Lesgevers? Gunther Verlinden en Thomas Dillen, beiden initiator Sportklimmen - dinsdag 28-2- 2012 van 19u tot 22u Klimzaal De Mixx, Herselt / vrijdag 2-3-2012 van 19u tot 22u Klimzaal De Mixx, Herselt / vrijdag 9-3- 2012 van 19u tot 22u Klimzaal De Mixx, Herselt / zaterdag 10-3-2012: klimmen op verplaatsing van 19u tot 22u / vrijdag 16-3-2012 van 19u tot 22u Klimzaal De Mixx, Herselt Praktijkdag in Wallonië: zaterdag en zondag 17/18-3-2012 telkens van 10u tot 16u (voor beide locaties geldig) Informatie: gunther.verlinden@gmail.com Prijs? 65 euro voor leden Natuurvrienden Bergstijgers, 112 euro voor niet-leden (incl. lidgeld en verzekering Bergsport). Inbegrepen: begeleiding, gebruik klimmateriaal (uitgezonderd klimschoenen) en syllabus. Niet inbegrepen: inkom klimzaal, picknick en drank. Inschrijven? Storten op rek. 001-1980458-85 op naam van FORVOG met vermelding cursus initiatie sportklimmen 2012 en locatie Na inschrijving krijg je meer informatie.

REISAANBOD

Familie skivakantie in Ausseerland

Fietsvaarvakantie

Wandeltochten nov – dec • 2 nov: Dagwandeling Brugge Zilvervloot. Afdeling Kapellen. Vertrek 8.15u. Bob Neefs: 0496/22 46 37. • 6 nov: Groenehalte wandeling Mol- Dessel. Afdeling Antwerpen. Luc Cremelie: 03/366 58 08. • 6 nov: Wandelen op zondagochtend . Afdeling Aalst Start 9u. Toon Robijn 052/22 06 18.

De skireis van dit jaar gaat naar het Ausseerland in Steiermark Oostenrijk. We verblijven in het Jugend und Familiengästehaus van Altaussee. De Jufa-herberg vind je op de Lichterberg, vlakbij het skigebied Loserop (ca 30km aan pistes). Het bekende skigebied Tauplitz ligt op een halfuurtje rijden. Het huis beschikt over een eigen sportzaal, saunaruimte, internetaansluiting en café. Dit jaar is er de mogelijkheid om ’s middags warm te eten in het huis. Overdag kun je kiezen tussen ski, snowboard, langlauf en/of sneeuwschoenwandelen. ’s Avonds is animatie voorzien voor jong en oud of kun je deelnemen aan lessen krijgskunst. We reizen naar Oostenrijk met de bus. In de prijs zit dagelijks 3 uur ski- of snowboardles! En je verblijf is op basis van halfpension. Kortom, de ideale wintersportvakantie met je vrienden, familie, of je gezin. ►► INFO

Wanneer? 17-26 februari 2012 Waar? JUFA, Ausseerland in Steiermark, Oostenrijk. Verblijf? Op basis van halfpension. Alle kamers beschikken over douche en WC Vertrek? De bus vertrekt vrijdag avond om 20u in Kontich en vertrekt op zaterdagavond 25 feb in Altaussee. Prijs? tot 3 jaar: 160 euro 4 t/m 10 jaar: 450 euro 11t/m16 jaar: 510 euro Vanaf 17 jaar: 630 jaar Tot en met 16 jaar is skiles inbegrepen. Ben je ouder en wens je geen les, dan betalen wij je 80 euro terug. Deze prijzen zijn inclusief verblijf op basis van half pension, skilessen, vervoer. Skipas is NIET inbegrepen. Inschrijven? Mail je naam, adres en contactgegevens naar buitensport@nvsf.be en stort 150 euro per persoon of 300 euro per gezin op reknr NVSF 734-3440456-69 van de Natuurvriendensportfederatie, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen. Info? Elly: elly.brys@telenet.be (0473/70.43.24) of Heidi: Heidi@denatuurvrienden.be (03/270.02.84)

Ontdek in kleine groep de mooiste plekjes langs de Nederlandse IJssel Nederland is hét fietsland bij uitstek, en bovendien een uitgestrekt waterland. Duizenden kilometers fietspaden en waterwegen staan garant voor een onvergetelijke belevenis. Varend en fietsend over groene fietsknooppuntenroutes, door mooie landschappen, langs schilderachtige rivieren en pittoreske steden, ontdek je Nederland op een unieke en verrassende manier. Je drijvend hostel “Christina” volgt je tijdens je reis. Zo overnacht je iedere avond in een andere stad, maar wel in hetzelfde bed. Welkom aan boord! ►► INFO

Wanneer? 9 tot 15 juni 2012 Wat en waar? Via de rivieren Vecht, Neder-Rijn, IJssel en randmeren Nederland ontdekken per fiets en schip. Dagelijks fietstochten van 45 à 55 km, ook stukken varend overbruggen is mogelijk. Voor wie? Leden Natuurvrienden met zin voor humor en avontuur, max. 20 deelnemers Prijs? 395 euro p.p. (tweepersoonskajuit) of 405 euro (tweepersoonsbezetting in driepersoonskajuit). Lavobo op kamer, douche en wc’s zijn gemeenschappelijk. Inbegrepen? Verblijf aan boord van het schip Christina op basis van vol pension, bedlinnen en handdoeken, begeleiding fietstochten door ervaren begeleider, sportverzekering fietsen. Info & inschrijving? E-mail: Heidi@denatuurvrienden.be; Tel.: 03/270 02 84

/////////////////////////////////////////

Clubweekend in Berg (D) Wandel- en trainingsweekend voor de Bergstijgers. We overnachten op basis van halfpension in het Natuurvriendenhuis van Berg in de Eifel. De wandelaars vertrekken om 10 u aan het natuurvriendenhuis, de training bergtrekkers om 12 u. ►► INFO

Wanneer? 19-20 november 2011-10-13 Waar? Berg, Duitsland Prijs? Er zijn twee soorten kamers: A= 2-persoonskamer 36,50 p/p (2 kamers beschikbaar) B = 4-persoonskamer 33,00 p/p (10 plaatsen vrij) Inschrijven? Bedrag storten op rekening BE45 0010 4658 0789 van Natuurvrienden Bergstijgers en vermeld "Berg + aantal personen en A of B Meer info? www.bergstijgers.org

/////////////////////////////////////////

• 6 nov: Wandeling in natuurreservaat De Liereman. Afdeling Turnhout. Start 13.30. Romain Elst: 014/42 85 28. • 13 nov: Wandelen op zondagochtend. Afdeling Aalst. Start 9u. Toon Robijn 052/22 06 18. • 13 nov: Maandelijkse wandeling. Brugse Bergstijgers. Tom Robyn: 050/33 71 93. • 20 nov: Groepsweekend in Berg (D). Brugse Bergstijgers. Tom Robyn: 050/33 71 93. • 20 nov: Wandelen op zondagochtend. Afdeling Aalst. Start 9u. Toon Robijn 052/22 06 18. • 20 nov: Vliegtuigenwandeling in Erps-Kwerps. Afdeling Willebroek. Start 13u. Etienne Decock: 03/886 28 20. • 20 nov: Wandeling Hippelpadroute Sint-Lenaerts. Afdeling Kalmthout. Start 13u. Frans Leemans: 03/666 98 92. • 21 nov: Wandeling in het Ravelskamp. Afdeling Turnhout. Start 13.30u Romain Elst: 014/42 85 28. • 27 nov: Wandeling Zingem. Afdeling Antwerpen. Luc Cremelie: 03/366 58 08. • 27 nov: Wandelen op zondagochtend. Afdeling Aalst. Start 9u. Toon Robijn 052/22 06 18. • 4 dec: Wandelen in Mechelen. Afdeling Antwerpen. Luc Cremelie: 03/366 58 08. • 4 dec: Wandelen op zondagochtend. Afdeling Aalst. Start 9u. Toon Robijn 052/22 06 18. • 4 dec: Wandeling in het Vennengebied: Afdeling Turnhout. Start 13.30u. Romain Elst: 014/42 85 28. • 11 dec: Winterwandeling Wolvertem. Afdeling Antwerpen. Luc Cremelie: 03/366 58 08. • 11 dec: Wandelen op zondagochtend. Afdeling Aalst. Start 9u. Toon Robijn 052/22 06 18 • 18 dec: Het hoodstedelijk traject van de Camino. Afdeling Antwerpen. . Luc Cremelie: 03/366 58 08. • 18 dec: Wandelen op zondagochtend. Afdeling Aalst. Start 9u. Toon Robijn 052/22 06 18. • 18 dec: Stadswandeling in Turnhout. Afdeling Turnhout. Start 13.30u. Romain Elst: 014/42 85 28. • 26 dec: Kerstwandeling in het Polderdistrict. Afdeling Antwerpen. Luc Cremelie: 03/366 58 08.

////////////////////////////////////////

KALENDER

Clubweekend in Fraipont Wandelen en training Bergtrekkers. De wandeling vertrek zaterdag om 10u aan het NV-huis, de training bergtrekkers om 12u. We overnachten in het NV-huis "Hurlevent" in Fraipont. ►► INFO

Wanneer? 17-18 december 2011-10-13 Waar? Fraipont Inschrijven? Reserveer voor 1 december door 10,- te storten op rekening BE45 0010 4658 0789 van Natuurvrienden Bergstijgers en vermeld "Fraipont + aantal personen. € 2,- toeslag als je niet reserveerde.

///////////////////////////////////////////////////////////////

Clubavond: skiwaxen Tijdens deze clubavond krijg je een korte theoretische en praktische uiteenzetting over de principes van het waxen van (langlauf)ski’s. Ideaal voor de start van het wintersportseizoen!

Cursus Hooggebergtetrekken Hou je van wandelen in de bergen en huttentochten maken? Dan is dit beslist iets voor jou! In deze cursus leer je hoe je veilig de bergen in kan trekken. Topics zoals weersvoorspelling, tochtvoorbereidingen, EHBO, voeding, training, kledij,… komen aan bod. Theorie en praktijk worden ingeoefend. Wie wil kan aanvullend een stage volgen in de Oostenrijkse Alpen…het summum van deze cursus. ►► INFO

►► INFO

Wanneer? 13 december 2011 Waar? Huis van de Sport, Boomgaardstraat 22, 2600 Berchem Meebrengen? ski’s, oude kranten, een vod, een wax-ijzer of oud strijkijzer. Voor de wax zorgen wij. Prijs?

///////////////////////////////////////////////////////////////

Voorwaarden? Minimum 16 jaar, goed kunnen omgaan met kaart en kompas, over goed uithoudingsvermogen beschikken of bereid zijn om dit te verbeteren door training. Data & locatie? Het theoretische gedeelte wordt op twee locaties gegeven: 1. Kempen: 24 maart, 14 en 21 april, 5 mei 2012 in klimzaal De Mixx, Herselt 2. Brugge: 10 en 24 maart, 21 april, 5 mei 2012 in Natuurcentrum Beisbroek, Andries-Brugge De praktijkweekends in de Ardennen: 12/13 mei en 2/3 juni 2012 (Freyr, Marche-les –Dames, Brûly-de–Pesche) Prijs? 210 euro (inclusief verzekering bergsport). Leden De Natuurvrienden Bergstijgers genieten van 50 euro korting en betalen 160 euro. Inbegrepen? begeleiding, syllabus en overnachtingen tijdens praktijkweekends. Inschrijving? • Uiterste inschrijvingsdatum: 1 maart 2012. • Kempen : Stefan Jennes, 016/49 18 99 of 0472/59 66 96 of stefan@teamalpin.be Brugge: Erik De Backer, 050/36.41.61 of debacker.erik@telenet.be Inschrijvingsgeld stort je op rekening BE89 0011 9804 5885 van Bergstijgers-forfog met vermelding " cursus bergtrekken 2012 + naam van de deelnemer". Na inschrijving en betaling krijg je meer praktische info over de cursus en locaties. Meer info? www.bergstijgers.org (inschrijvingsformulier), over lid worden www.nvsf.be of 03/270 02 84

Voor een extra ondersteuning van de weerstand! C 1000mg + ROZENBOTTEL TIMED RELEASE van ALTISA is een krachtig vitamine C preparaat in combinatie met rozenbottels. Dit voedingssupplement in vegetarische vorm bevordert de normale werking van het afweersysteem, kan bijdragen in de vermindering van uitputting (bij gebrek aan energie en kracht) en vermoeidheid (fysische en mentale zwakheid) en kan bijdragen tot normale pshychologische functies. Elke tablet bevat 1000mg vitamine C en 25mg rozenbottels als aanvulling. Inhoud: 100 tabletten. Bestelcode apotheek: 2884-633.

de natuurvriend

november 2011

C 1000mg BUFFERED ESTERIFIED TIMED RELEASE van ALTISA is een krachtig veresterd vitamine C-preparaat in combinatie met bioflavonoiden, acerola en rutine. Dit voedingssupplement in vegetarische vorm bevordert de normale werking van het afweersysteem, kan bijdragen in de vermindering van uitputting (bij gebrek aan energie en kracht) en vermoeidheid (fysische en mentale zwakheid) en kan bijdragen tot normale pshychologische functies. Elke tablet bevat 1000mg vitamine C, 500mg citrusbioflavonoïden, 50mg acerola en 50mg rutine. Inhoud: 90 tabletten.

Bestelcode apotheek: 2884-609 Vegetarisch-végétarien-vegetarian

ALTISA maakt enkel gebruik van ingrediënten van de allerbeste kwaliteit en zuiverheid

internationaal erkende en zéér strenge GMP (Good Manufacturing Practices) richtlijnen en/of farmacopee-productiestandaarden. meer informatie over de ALTISA-producten, inALTISA (fyto)therapeutisch met als een gewaarborgde doel- inandere maakt enkelactieve gebruikdoseringen, van ingrediënten vanresultaat de allerbeste kwaliteit en zuiverheid degelijke actieve erkende en zéér strengeVoor GMP (Good Manufacturing Practices) richtlijnen bel 03/321 Te verkrijgen in alle reform- en dieetwinkels. Een product van over DIEXIMtreffendheid. Al onze zijn gewaarborgde vrij van bewaar-, smaak- en kleurstoffen, doseringen, met alsproducten resultaat een doeltreffendheid. Al onze producten zijn vrij 67 van19. informatie ALen/of andere farmacopee-/productiestandaarden. Voor PORT. suiker, zout, zetmeel, gist, tarwe, maïs, melk (-derivaten), soja, gluten, bewaar-, smaak- en kleurstoffen, suiker, zout, zetmeel, gist, tarwe, maïs, melk (-derivaten), soja, TISA: 03/321 67 19. Te verkrijgen in alle reform- en dieetwinkels. Een talk, lactose en dierlijke derivaten, en worden geproduceerd volgensvolgens de de internationaal gevarieerde en evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl zijn belangluten, talk, lactose en dierlijke deriva-ten, en worden geproduceerd

Sinds 1970

GASTCOLUMN

rubriek krijgt een Een hartelijk “Berg Vrij!” In dezeNatuurvriend buiten Vlaanderen het laatste woord. uit Oostenrijk In dit nummer is dat Reinhard Dayer, voorzitter van de Oostenrijkse Natuurvrienden.

“Gaan voor 100 procent natuurbelevenis”. Begin oktober vond in Graz (Stiermarken, Oostenrijk) het 21e internationale congres van De Natuurvrienden plaats. Ik hoop dat onze Belgische vrienden die aan het congres deelnamen, vele mooie herinneringen mee naar huis genomen hebben. Ik vond persoonlijk het congres zelf, maar ook de voorafgaande milieuconferentie qua inhoud zeer boeiend en aanstekelijk. Ik was niet de enige die ferm onder de indruk was van de uitspraak van de internationaal bekende klimaatexpert, doctor Helga Kromp-Kolb: niet zozeer de uitleg dat de klimaatverandering sowieso zal plaatsvinden, maar dat de wereld aan de vooravond staat van historische veranderingen op economisch, milieupolitiek en sociaal vlak. Ze riep uitdrukkelijk de Natuurvrienden overal ter wereld op zich volop in te zetten voor radicaal andere waarden en een andere omgang met de natuur, onze arbeidsomgeving en beloAbonneren op De Natuurvriend? Voor 16 euro ontvangt u 6 nummers. Een abonnement is gratis bij lidmaatschap van De Natuurvrienden: 30 euro (Verminderingstarieven voor jongeren/senioren/gezinnen).

COLOFON

Enkele voordelen lidmaatschap? • Overnachtingsbon van 16 euro in natuurvriendenhuis De Berk in Essen. • Kortingen in alle Natuurvrienden huizen in Europa (duizendtal) • Korting in verschillende fietsen buitensportwinkels

De Natuurvriend verschijnt tweemaandelijks en is een gezamenlijke uitgave uitgave van ATB De Natuurvrienden vzw en de Natuurvriendensportfederatie vzw.

ningen en de vrijetijdsbesteding. Ik ben ervan overtuigd dat we deze verantwoordelijkheid nog sterker dan voorheen moeten opnemen.. De Natuurvrienden zijn al van bij hun ontstaan pioniers van een nieuwe maatschappij. Ze droegen wezenlijk bij tot de verbetering van het algemene levenscomfort en ze toonden zich steeds solidair met de zwaksten in onze maatschappij. Het is diezelfde overtuiging die vandaag de Afrikaanse Natuurvrienden nodig hebben. Zij komen vandaag met hun afdelingen met talrijke activiteiten in actie tegen de bedreiging van hun leefomstandigheden. Bij ons in Europa komt het er dan weer op aan om weerstand te bieden aan een ongebreidelde markteconomie. Wij moeten neen zeggen aan een turbokapitalisme dat onze democratie en vrede bedreigt en dat de laatste natuurlijke hulpbronnen volledig opgebruikt.

daging tegemoet onder het motto “100% Natuurbelevenis”. Zoveel mogelijk mensen moeten gemotiveerd worden om de natuur te beleven en zich als deeltje van een nieuwe burgerbeweging in te zetten voor een duurzame ontwikkeling in al zijn facetten. Tot slot dank ik nog de talrijke Natuurvrienden uit België die in Oostenrijk steeds opnieuw onze huizen en hutten bezoeken of aan onze opleidingscursussen deelnemen. Dit alles draagt bij tot de uitwisseling van ervaringen en toont wezenlijke vriendschap. Ik wens jullie een mooie toekomst en groet, Met een hartelijk Berg Vrij! ►► Reinhard Dayer, Bondsvoorzitter

De Natuurvrienden in Oostenrijk treden die uit• Gratis deelname aan of korting op alle activiteiten/cursussen van De Natuurvrienden • Korting in verschillende Bed&Breakfasts in België • Korting op autobijstand bij VAB • ... De volledige lijst van ledenvoordelen vind je op www.denatuurvrienden.be/lidworden Interessante websteks? Meer info over De Natuurvrienden: • www.denatuurvrienden.be Meer info over onze sportactiviteiten: • www.nvsf.be

Dagelijks Bestuur Natuurvriendensportfederatie Raymond Brys, Adolf Claes, Lieven Heuten, Eric Kussener

Redactieadres De Natuurvriend, Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen. Tel.: 03/270 02 80 e-mail: info@denatuurvrienden.be

Algemeen coördinator Lieven Heuten (lieven@denatuurvrienden.be)

Verantwoordelijk Uitgever Greet Van Gool, p/a Provinciestraat 53, 2018 Antwerpen

Redactie Griet Veris, Heidi Van Deuren, Yves Dubrulle, Martine Deweirt en Diederik De Wit

Dagelijks Bestuur De Natuurvrienden Greet Van Gool, Raymond Brys, François Aerts, Adolf Claes

Werkten mee aan dit nummer Dirk Luyten, Chaja Zeegers, Wouter Pattyn

Hoofdredacteur Luc van Bakel (luc@denatuurvrienden.be)

• www.bergstijgers.org (bergsport) Meer info over internationale natuurvriendenhuizen: • www.natuurvriendenhuizen.net Jongerenklimvereniging Climb: • www.climb.bergstijgers.org Alle info over de internationale natuurvriendenjongeren: • www.iynf.org Meer info over de internationale natuurvriendenfederatie: • www.nfi.at

Coverfoto Diederik De Wit Reclameregie Uitgeverij Baeté, Stationsstraat 42, 2870 Puurs. Tel.: 03/889 00 51, info@baetedrukkerij.be Layout en drukwerk Collectief De Wrikker cvba, Patriottenstraat 29, 2600 Berchem. Tel.: 03/218 56 74, info@dewrikker.be www.dewrikker.be Gedrukt met vegetale inkten op een alcoholvrije Heidelberg EcoColor Printmaster Papier: Cyclusprint 90 gr. 100% gerecycleerd.

Laatste kans! De ontknoping van onze fotowedstrijd ‘natuurvriendelijk fietsen’ nadert. Wie nog foto’s wil inzenden kan dat tot 31 december!!

...op fantastische prijzen!! Wat kun je winnen? • Publiekprijs: 100 euro van Fnac • Eerste juryprijs: Fietskar t.w.v. 300 euro aangeboden door 4Bikes • Tweede juryprijs: Fietsarrangement voor 2 personen: ‘Minerva-fietstocht Meetjesland’ met overnachting én ontbijt in B&B Lomolen én B&B De Zwamhoeve t.w.v 190 euro. • Derde Juryprijs: Overnachting voor 2 personen in B&B De Notelaar t.w.v. 100 euro. • De overige inzendingen uit de top twintig worden beloond met één van volgende prijzen: een waardebon van Fnac, een waardebon van De Wandelstok, een boek van de Grote Routepaden of een Bikebox.

Hoe neem je deel?

• Zend voor 31 december 2011 max. drie foto’s naar info@denatuurvrienden.be Vergeet je naam en adres niet te vermelden. Leg ook kort uit waar en waarom je ons net die fietsfoto’s hebt doorgestuurd. • Wij leggen de foto’s voor aan een deskundige jury. De 10 beste foto’s worden groot tentoongesteld op onze reisbeurs Bazaar op 29 januari 2012, waar meteen ook de publieksprijs gekozen wordt. De winnaars worden gepubliceerd in het tijdschrift De Natuurvriend. • Het wedstrijdreglement vind je terug op www.denatuurvrienden.be. • Bij vragen mail naar info@denatuurvrienden.be.

• Met de steun van: