I NDEKS
byT acFi l B
03|OPI NYON ANGSUSUPI L, ANGKI KI TI L
+
05 |LATHALAI N SaLi k odng Maamongmuk ha
Hi mpi l anngKat ot ohanan, Bos esngSambayanan
07|AGTEK ANOANG I YONG PI PI LI I N?
T omo1Bi l ang1| May o2021 AngOpi s y al naPahay aganngNCPO 2021 Maunas amgabal i t a. Sundank ami s aami ng FacebookPageat Webs i t e
08 |I SPORTS Bhul l ar , gi napis i Ver apar a t umi pakng k as ay s ay an
BAL I T ANG LATHALAI N
Dyor no,i t i nul akangpr ogr es i bong pamamahayags agi t nangmga hamons amedi angayon niChel s eaGel i LUNGSODNG CATBALOGAN,Samar -“ Ay aw nat i ngmagpat al osakahi tnasi no,gust onat i ng i si wal atangdapati si wal atpar asapubl i ko, ”saad niRi gi eMal i nao,25t aonggul ang,ang pi nakabat angnewsanchorngl ungsodng Cat bal oganatManagi ngedi t orngSamarDai l y NewsOnl i nenaki l al asasi yudadpar asakany ang mgat ahasangkoment ar yosar adyopat inar i n onl i ne. Ani y as ai s angpanay am noongMay o27, ang pr ogr es i bongpamamahay agnak any angpi nai i r al bi l angk any anges t i l oayangpagi gi ngk r i t i k als a pagbabal i t aathi ndil amangs unodnangs unodupang mamul atangmgat aos at unaynamgak aganapan. NoongDi s y embr engnak ar aangt aonay nak ar anass iMal i naongr edt aggi ngi s angur ing panggi gi pi tnak ar ani wangnar ar anas anngmga mamamahay ags abans angay on. Sak abuuan, 223naangmganai t al angi ns i dent e ngpagat ak es amedi as ai l al i m ngadmi ni s t r as y ong Dut er t e; ay ons adat osngPhi l i ppi neCent erf or I nv es t i gat i v eJour nal i s m. Kabi l angs anas abi ngdat osangmgak as ong pagpat ay , pagdak i p, pani ni r angpur i , ati bapang pagat ak enanags i s i l bi ngk aak i batnahamonnang pagi gi ngmamamahay ags ai l al i m ngk as al uk uy ang admi ni s t r as y onnakai l angangmal ampasanng bawatdyor no;kabi l angsiMal i nao.
I PAGPATULOYSAI KALAWANGPAHI NA
T A G A P A G B A L I T A
H I N D I
T E R O R I S T A KI LALANI NSIFRENCHI EMAE CUMPI O SAPAMAMAGI T AN NG PAGI SCANSAQRCODE
DI BUHO niYur iGer man
Chel s eaGel i BAL I T ANG KI NI PI L|
Unang Car di ovas cul ar Cat het er i z at i on L abor at or ys a Rehi yon8, bi nuk s anna Upangmasumi giang medi k alnat ugons amga t aomul aEas t er nVi s ay as namaymgak al agay ans a pus o, s i ni mul annaang oper as y onngunang Car di ov as cul ar Cat het er i z at i onLabor at or y s anas abi ngr ehi y onnoong May o27, namat at agpuan s aEas t er nVi s ay as Regi onalMedi calCent er ( EVRMC) .
Pi nak amat andang t aos aPal o,L eyt e, nagpabakuna l abans a COVI D-1 9
Kol abor as yonng mgagur o,exper t o s apaggawang modyul i mi nungk ahi
Sak abi l angpat ul oyna t ak ots apagpapabak una k ont r aCOVI D1 9, hi ndii t o i k i nabahal ang1 01t aong gul angats ur v i v orng COVI D1 9nas iLuz Mont ej oSev i l l amat apos i t ongmagpat ur okng k any angunangdos eng bak unas aPal o, Ley t e noongMay o23ay ons a Facebookpos tniJak e Tat oy .
“ Bawas anngt r abahos i t i t s er , ”s uhes t i y onniJamai co D. I gnaci o, Pangul ong Phi l i ppi neHi s t or yMov ement , k as abayngpagmungk ahina k umuhangek s per t oupang t umul ongs apaggawangmga mody ulmat apost anungi ns a bi r t uwalnapanay am noong May o22, k ungpaano mas i s i gur oangk awas t uhan ngmgai mpor mas y ons amga mody ul .
I T A 2 BAL
ANG OPI SY ALNAPAHAY AGANNG NATI ONALCAMPUSPRESSOL YMPI AD| T OMO 1BL G. 1| MAYO 2021
BAL I T ANGT AL UMPATI
I SCANANGQRCODE PARAMABASAANG REPORTSAAMI NG WEBSI TE
KASAYSAYAN, PANGALAGAAN. Jamai coD. I gnaci o, Pr es i dent eng Hi ghSchool Phi l i ppi ne Hi s t or y Mov ement , s a i s angpanay am k as amaang Br i gadangGMA NewsTVnoong Huny o201 9. LARAWAN|GMA News
‘ Phi l i ppi neHi s t or y’s ahi ghs chool ,i s i nus ul ong bi l angt ugons apagkal atngmal i ngi mpor mas yon niChel s eaGel i
P
i nagdi i nanngki l usang,“ Hi gh SchoolPhi l i ppi neHi st or y movement ” ,angkahal agahanng i mpl ement asyonngasi gnat ur ang, “ Phi l i ppi nehi st or y” ,sahi gh schoolnapokussapagl i nangng “ cr i t i calt hi nki ng”ngkabat aan upanghi ndisi l amagi ngbi kt i ma ngmal i ngi mpor masyon. “ Ami ngpak uwar iaydapat mai bal i kangPhi l i ppi nehi s t or ys a hi ghs chooldahi lmak ak at ul ongi t o upanghi ndil angpal al i mi nang at i ngpagi gi ngmak abay ano nas y onal i s mobutmor ei mpor t ant l y dahi lnagbabagonar i ny ungat i ng mundobecaus eofs oci almedi a. I s angmagandangi ns t r ument odi n s i y aupangpal ak as i n‘ y ungat i ng cr i t i calt hi nk i ngngat i ngmga k abat aan. ”I t oangpanawaganni Jamai coD. I gnaci o, Pr es i dent eng k i l us an, napi nangunahanang bi r t uwalnapanay am. Kas amaniI gnaci os apanay am nanaganapnoongMay o22s i na
EmmanuelCal i wan, Vi cePr es i dent f orpr of es s i onalaf f ai r sngk i l us anat k ani l angGov er nmentengagement Di r ect ornas iJoeyDel aCr uzna di nal uhannamanngmahi gi t k umul ang230nak al ahokng “ I nt er act i v eMul t i medi aPubl i s hi ng” at“ Real t i meRepor t i ng”namga k ompet i s y onngNat i onalCampus Pr es sOl y mpi ads apangungunang Bes t Des i gnedCampusPaper sof t hePhi l i ppi nes( BDCP) . “ Maynani ni wal adi t os a Facebook , maynani ni wal as as oci al medi aaty unangnak ak at ak otk ung hi ndimok i ni k i l at i sk ungt amao mal ii y an, maypr obl emat ay o. ”Ay on k ayI gnaci o, del i k adoang“ hi s t or i cal di s t or t i on”oangpagpapak al atng mal i ngi mpor mas y ont ungk ols a k as ay s ay anl al ona’ tt al amaki t os a s oci almedi ak ungs aanmar amiang nak ababadl al onaangmga k abat aan. Dagdagpani y a, mahal agana mai al oks amgaes t udy ant engnas a
hi ghs choolangk ur s ongPhi l i ppi ne hi s t or ydahi li t oangpanahonk ung s aans umi s i bolangk ani l ang k amal ay ank ay anar ar apatna l i nangi nangk ani l angcr i t i cal t hi nk i ngnangmahi wal ayni l aang t amamul as amal i ngi mpor mas y on. “ Hi ndis i y a1 00% endal l s ol ut i on…i tmi ghtnots t op di s i nf or mat i ondimanni y a mapi pi gi langf ak enewsat di nf or mat i onper omak at ut ul ong i t ongbawas anangmga pr obl emangi t ol al ona’ tbi k t i ma ni t oangPhi l i ppi nehi s t or y , ” pagl i l i nawniI gnaci o. Sangay on, dahi ls ak r i s i sna hi nahar apngs ek t orngeduk as y on dahi ls apandemy a, bi ni gy angdaan munangk i l us anangi l angpanuk al a na‘ diumano’ ymak at ut ul ongs a s i t was y onngay onatpi nl anoni l ang pai gt i ngi nangk ani l angk ampany a s aunangt er mi nonangs us unodna admi ni s t r as y on.
HALALAN2022
Kamal ayans amgai s yu,r as ons apagdami ng k abat aangnagpapar ehi s t r oayons aCOMEL EC o cer UNGSODNG TACLOBAN, Leyt e-Bi nubuong kabat aangkaka1 8pa l amangangkar ami hanng mganagpar ehi st r osa Commi ssi ononEl ect i ons ( COMELEC)sal ungsodng Tacl obanpar asahal al ansa 2022saadngEl ect i on Of f i cerngl ungsodnasi At t y.Ma.Gor et t i CaseñasCañasnat i nur o angpagi gi ngmaal am ng kabat aansamgai syung panl i punanbi l angr asonsa l i kodni t o. I bi nahaginiCas eñas Cañass a i s angpanay am noongMay o26 nas api nak ahul i ngpagdi ni gng El ect i onRegi s t r at i onBoar d ( ERB) , 1 , 363mul as a1 , 645na k abuuangbi l angngmga apr ubadongpagpapar ehi s t r o par as amgabuwangEner o hanggangMar s oaybi nubuo
aybi nubuongk abat aang unangbes espal amang gagami t i nangk ani l ang k ar apat angbumot o. Dagdagpani t o, dahi ls a mganababas as as oci almedi a, nagi gi ngmul atangk abat aan s amgai s y uati t oang nagudy oks ak ani l ana magpar ehi s t r os ak abi l ang pandemy a. Sangay on, 1 32, 538naang k abuuangbi l angngmga k wal i pi k adonabumot opar as a hal al ans as us unodnat aon. Ay onk ayCas eñas Cañas , dahi ls apandemy a, mababapa r i nangnas abi ngbi l ang k umpar as amganagdaang t aon. Pl anongay ongpahabai n ngCOMELECangor asng pagbot oupangdumamipaang mak apagpar ehi s t r o.
PAGPAPATAHI MI KSAMEDI A “ Angdami ngc hal l enge t al agangpagi gi ngj our nal i s tper o numberoneangpol i t i c al pr es s ur e, ”pagbabahagini Mal i naonami ns anumanoay nak ak at anggapngmgamens ahe mul as amgagr upona s umus uboknapi gi l ans i y ang i pahay agangmgaul atl abans a k ani l a. Ay onpak ayMal i nao, nai s a s amgapet i t i oner sl abans a Ant i t er r orl aw, angt al amakna r edt aggi ngs apanahonngay on aygi nagami ts apagcens oro pagpi gi lngmgapagpapahay ag ngmgaul at . Kaugnayni t oangs abing Fr eedom f orMedi a, Fr eedom f or Al l( FMFA)Net wor knadahi ls a hi ndimal i nawnadepi ni s y onng “ t er or i s mo”s aAnt i t er r orl aw, maaar i ngmabi k t i maangmga mamamahay agngmgamal i ng pagar es t oatmgak as o. PANTAYNAPAGBABALI TA “ Ibel i ev enawehav et ot ak e s i des . Mi ns anpag‘ dit ay onag t ak es i dest ay oy ungnagi gi ng r as onpar amagpat ul oy‘ y ung mal i nggawai n, ”paggi gi i tni Mal i naomat apost anungi nuk ol s ak any angpananawk ungdapat bangni y ut r alangpagbabal i t a. Pi nagdi i nandi nng br odk as t ernak ahi tnas a pr i ns i py ongbal i t aangpagi gi ng ni y ut r al , dapati s i nas aal angal ang di nnaangbal i t aaypapani g dapats ak unganoangt ama. Hi ndimadal iathi ndir i n mar angy aangt i nat ahakna l andasniMal i naoatngi bapang mgamamamahay agl al onas a panahonngay on. Sak abi l ani t o, pat ul oyni l ang gagawi nangk ani l angt ungk ul i n upangmapags i l bi hanang t aongbay andahi ls abingani Mal i nao, “ Kungwal ak angt apang namags al i t aagai ns ts ak ani l a, k ungmananahi mi kk al ang, magbubul agbul agank a l ang. . . wal a. . . wal angmangy ay ar i . ”
SAMBI TNG BI BI G
niChel s eaGel i
L
MULASAPAHI NA1
BOTO MO,KI NABUKASANMO.Si nabini At t y . Ma. Gor et t iCas eñas Cañasnamas mar amipar i nangwal k i nna nagpapar ehi s t r odahi langi l anaywal ang acces ss amaay osnai nt er netconnect i on. Lar awan|Ay es s aNar i do
SAKABUUAN
NAANGNATURUKANNG BAKUNASAEASTERNVI SAYAS
Tamaba, nar ar apat baoang pi nak amahal agang t anong, i t obaay nak abubut is at aong bay anats al i punan? -JoeyDel aCr uz, Gover nment EngagementDi r ect or ngHi ghSchool Phi l i ppi neHi st or y Movementukolsamga dapatsur i i nbago magbahaging i mpor masyon.
o p i n y o n3
ANG OPI SY ALNAPAHAY AGANNG NATI ONALCAMPUSPRESSOL YMPI AD| T OMO 1BL G. 1| MAYO 2021
Kabat i r ans aSambayanan
EDI TORY AL
ANGSUSUPI L, ANGKI KI TI L Sapagdi r i wangngi k a500 ani ber s ar y ongs agupaans a Mact an, s i nabis ai s angpahay agni SenadorBongGonas iLapuLapu aynagmul as aMi ndanaonas i y ang pi nabul aananngmgahi s t or y ador dahi ls ak awal anngebi dens y ani t o. Nguni ti pi nagt anggolpar i ni t ong ak t ornas iRobi nPadi l l ana s i nabi ng“ wal angs i nungal i ngdi t o, k any ak any angpoi ntofv i ewdoon” . Nguni t , angi s angmak as ay s ay ang k at ot ohanan, gaanomank ar ami angnal al aman, ayhi ndii s ang paghi hi nal aoi s angpananaw l amang. Sak abi l angpags i s i k apna i t amaangmgamal i ng i mpor mas y ont ungk ols a k as ay s ay anngPi l i pi nasngmga hi s t or y adoratngi ba’ ti bangmga or gani s as y on, t al amakpar i nang pagbabagoatpagbabal uk t ots a mgat ot oongnangy ar is anak ar aan k ungk ay aangpagpapat i bayat paggawangbat asatagar ang ak s y onats upor t as amgak i l us an ayhi gi tnak i nak ai l anganngay on. Tamangangangt aoay nagk ak amal inguni tt ungk ul i nng bawati s anas i y as at i nangl ahatng i mpor mas y onnal al abass amga bi bi gni t o. Dahi l t i y aknaang nar at i bong
pahay agaymak apangy ar i hanna mayk ak ay ahangbumagoatmay mal ak i ngi mpl uwens i y as ai s i pat pananawngi s angi ndi bi dwal Angpagpapat i bays aRepubl i c ActNo. 1 00861oang " St r engt heni ngPeopl es ' Nat i onal i s m Thr oughPhi l i ppi ne Hi s t or yAct "nanagbi bi gayat nagpapal ak ass ak apangy ar i hanat t ungk ul i nngNat i onalHi s t or i cal Commi s s i onofThePhi l i ppi nesay i s angs ol us y ons as ul i r ani ngi t o. Nguni t , hi ndis apatangbat asna i t o; k ay anar ar apatnamagpanuk al a ngbat asopol i s i y ananagl al ay ong par us ahanangs i numannas anhi ngpagk as i r aatpagbal uk t otng k as ay s ay an. Dahi lmas y adong i naabus oat pi nags as awal angbahal anal angng mgat aoangk r edi bi l i dadngmga i mpor mas y onnak ani l ang bi ni bi t awan. Nangs agay on, ay mapangal agaanangk at ot ohanan t ungk ols ak as ay s ay annas i y ang pagk ak ak i l anl anngmgaPi l i pi no. Angpaggawangbat aso k aut us annanak as ent r os a pags upi latpags ugpong mgahi s t or i caldi s t or t i ons nai t oayhi gi tna k ai l angangak s y on nanagl al ay ong
i t amaangi s angpagbal uk t ots a k as ay s ay an. Athi gi ts al ahatang pagpapal aganapngmgaek s per t o athi s t or y adorng“ t het r ut h, t he whol et r ut h, andnot hi ngbutt he t r ut h”t ungk ols ak as ay s ay anay k i nak ai l angan. Hi gi tk ani numan, angmamamay angPi l i pi noangmay k at ungk ul anatk apangy ar i hanna i ngat anatpahal agahanang nak ar aannas i y angpandagdag k amal ay angpanl i punan. Di wangmak abans aaymas pi nagt i t i bays apagpapahal agang k as ay s ay annas i nangay unanni Cl ar oM. Rect o, Jrnanai si paal al a s as ambay anangPi l i pi nona“ t he s t udyofournat i on’ shi s t or ywi t hi t s nat i onal i s t i ct eneti s , t her ef or e, an i nes capabl edut y ” .
I s canangQR codeupang mak i t aangGI F nak ar t uns a ami ngwebs i t e
PATNUGUT AN CYL L AGAYT OS PunongPat nugot
CHEL SEAGEL I Pat nugots aBal i t a
JEMNACOL ES Pat nugots aL at hal ai n
JOHNRJAYSABEJON Pat nugots aI s por t s
CYL L AGAYT OS CHEL SEAGEL I JEMNACOL ES Pat nugots aAgham
YURIGERMAN Di buhi s t a
AYESSANARI DO Mani ni y ot
JAREEDCAYUBI T JODIGERVACI O Pat nugots aDi s eny o
niCy l l aGay t os
Hal aLABAN2022 Sabant anadal angCor onav i r us di s eas e, k ar ami hans amgat aoangmas gugus t uhi ngmanat i l is abahayk ay s a l umabasati pags apal ar anangk ani l ang k al us ugan. Nguni tdahi ls apags i s i k ap ngmgael ect i onof f i cer saynabi bi gy an ngpagk ak at aonangmgabot ant ena mai s ak at upar anangk ani l angt ungk ul i n t ul adngbar angays at el l i t er egi s t r at i ons nai s angpar aannagi nagami ts a pagpapar ehi s t r ongmgabot ant es a bay anngSal cedobi l angpaghahandas a hal al an2022. I s aangCOMELECSal cedos amga l ungs odngSi l angangSamarang pat ul oynanags us umi k apna magampananangk ani l angt ungk ul i ns a pagbi bi gay al am ateduk as y ons amga r es i dent et ungk ols apagpapar ehi s t r os a nal al api tnahal al an. Nak apagt al anang 1 5, 298k abuuangbi l angngmga r ehi s t r adongbot ant emat aposang k as al uk uy angEl ect i onRegi s t r at i on Boar d( ERB)hear i ngnoongi k a21ng Abr i l , 2021 . 5, 223r ehi s t r adongbot ant e aynas aedad1 8hanggang30t aong gul angat31t aonggul angpat aasay may r oong1 0, 075bi l angngmga bot ant e. Bagomat amoangbi l angng mgabot ant engi t o, nak ar anasmunang i ba’ ti bangs ul i r ani nnguni tagadi t ong nahanapanngs ol us y on. Ay onk ayMar i aMoni naA. Macabar eEs l opor , El ect i onAs s i s t antI I ngCOMELECSal cedo, dahi ls a epek t ongdal angCOVI D1 9s abay an, pans amant al angi t i naasang pamas ahe s amga pampubl i k ongs as ak y an dahi ll i mi t adol angi t os a23na pas aher onanagi ngdahi l anng pagt umalngmga nagpapar ehi s t r os ami s mong opi s i nangCOMELECs a Sal cedo. Kahangahangaangdet er mi nas y on atdedi k as y ons at r abahongCOMELEC Sal cedos ak abi l angs ul i r ani ngpagt aas ngpamas ahe, aynagawani t ongpar aan s apamamagi t anngpangangas i wang s at el l i t er egi s t r at i ons amgar emot e bar angay snak i nak ai l anganpang bumi y ahepapunt angbay an. I t o’ y i s i nas agawai s angbes ess ai s angl i nggo att i ni t i y akngmgael ect i onof f i cer sna s i l a’ ypr ot ek t adoatangmgat aos a bawatbar angayays umus unods a I ATFMEI Dheal t hands af et ypr ot ocol s . Nawa’ ymasmapagt i bayat mapal ak asangi nf or mat i ondr i v es t ungk ols av ot ereducat i ont ul adng pags as at upadngbar angays at el l i t e r egi s t r at i ons abuongPi l i pi nasl al onas a mgar emot ebar angay supangmas mar ami ngbot ant eangmabi gy ang pagk ak at aonnamar i ni gangk ani l ang bos ess ahal al an2022. Hi ndik ai l anman pat i t i nags ahamonngpandemy aang papar at i ngnahal al andahi lnai sna mul i ngmaani naganangpags i bolng pani bagongpagas aatpagk ak at aonng mgaPi l i pi no. Kay a, k ungi k awayedad 1 8pat aas , hangar i nangpagbabago, ngay o’ ymagpar ehi s t r o. Angpagpapar ehi s t r oayhi ndil ang dapatgawi ndahi li t oangnar ar apat k undiupangpal i t anangt ak bong umi i r alnas i s t emangpul i t i k as aat i ng bans aatt ul uy annaumus adt ungos a pagbabagoatk aunl ar an.
N Y O N 4 OPI
ANG OPI SY ALNAPAHAY AGANNG NATI ONALCAMPUSPRESSOL YMPI AD| T OMO 1BL G. 1| MAYO 2021
Si l akbongKar unungan par as aKabat aan
I s canangQRcode upangmak i t aangGI F nak ar t uns aNCPO Pi nas+byTacFi l B
niCy l l aGay t os
Hu-Pi ck Sapapal api tnaHal al an2022, mul i ng mas i s i l ay anangk ani k ani y angpar aanng panghi hi k ay atatpagpapak i l al as apubl i k oang mgapul i t i k o. I s anar i t oangv ot ebuy i ngna t al amakati s angmai t ut ur i ngnas al ots al al awi gan ngSi l angangSamarnas i y anghumahadl angs a mgabot ant enapumi l ingk wal i pi k adong k andi dat onamays er bi s y o’ tadhi k ai ngt apatna mamunos al al awi ganats abawatbay an. Angs al i t ang“ huk i p”ayk i l al angs al i t as a di y al ek t ongWar ay War aynagi nagami ts a k as ags aganngel ek s y on. I t oayangpanunuholo pagbi bi gayl agays amgabot ant enanagl al ay ong bi l hi nangbot onamaaar i ngs apamamagi t anng per aopagk ai n. Gay unpaman, maaar i ngangper a di nngt aumbay anangmal amangnai pi nambi bi l i ngbot ongk ar ami hans amgak andi dat o. Ang mal i nggawai ngi t oayi s angpagl abags aBat as Pambans aBl g. 881oOmni busEl ect i onCodeof t hePhi l i ppi nesangv ot ebuy i ngatv ot es el l i ngna mapapar us ahans apamamagi t anng pagk abi l anggoatal i s anngk ar apat angmamuno. I s aangpami l y aCabal l eganGay t oss as ak s i s amal i ngnak as anay angi t os ak ani l angl al awi gan. Nagi ngt r adi s y onnangpami l y aangpami mi gayng mgapagk ai nt uwi ngPas k ook aar awanatpal agi ng nar i r i ni gangmgas al i t angi t o: “ Kungk ani nong pul i t i k oi t ogal i ng?”o“ Apatnak ami ngbot ant e, at angbuns ok onganakaymal api tngmag1 8k ay a agadnami ngs i y angi papar ehi s t r o” . Nak ak al ungk oti s i pi nnai naabanganang pagt ungt ongs aedadna1 8ngk ani l angmgaanak par amadagdaganangk i k i t ai ngs uholngbuong pami l y aathi ndiupanggami t i nangpagk ak at aon nai t onamabi gy anngmagandangk i nabuk as an angk ani l angmgaanak . Mar ahi l , i i l ans amgak abat aan, aynai t ani m nas ak ani l angmgai s i panangmal i ngk ons ept ong i t ok ungk ay aangt amaats apatnaeduk as y ons a el ek s y onatpagbot oayhi gi tnak i nak ai l angan upangmai t uwi datmai t amaangmal i ngpagi i s i p atgawai nnai t o. Kay amgak abat aan, bi l ang pagas angbay an, gami t i nangpagk ak at aonna magpar ehi s t r oatbumot os as us unodnahal al an dahi lnak as al al aydi t oangpagbabagongi naas am. I t ur oatmagdes i s y onngt amapar as as i s t emang t ama. Hi nahar angngpagbi l ingbot oatpagbebent a ngbot oangdemok r at i k ongpr os es ongpaghal al ngmgamags i s i l bis abay an. Bi l angmga k abat aangbot ant e, hi ndidapatmagi ngbat ay an k unggaanok al ak iangs uholnai bi bi gayngi s ang k andi dat os apagpi l ingi bobot ok undiang k andi dat ongak maangs al i t aatgawa. Buk oddi t o, angpagpapar ehi s t r oupangmagi ngbot ant es a k adahi l anangnai smak at anggapngs uholo k abay ar anayi s angs ak i m atwal ang pagmamal as ak i ts abay an.
Us i gngMas a niCy l l aGay t os
4Ps :Pas as al amats aPagk ak at aonmul as a Pami l yangPi l i pi no
N
angmags i mul aangpandemy a, k abi l angs a mganaapek t uhanayanghanapbuhayngmga t ao. Kabi l angs amar ami ngnawal anng pagk ak ak i t aanayangmgabenepi s y ar y ong 4Ps . Subal i t , dahi ls at ul ongpi nans y alng pr ogr amangPant awi dPami l y angPi l i pi no Pr ogr am ( 4Ps ) , nat ul unganangmga benepi s y ar y oupangs i l a’ ymaymak ai nat pat ul oynamapagar alangk ani l angmgaanak k ungk ay aangpagpapai gt i ngs amga pr ogr amangk agay ani t oayi s angs ol us y ons a mgas ul i r ani ngpanl i punan. Si nas abis aRA1 1 31 0naangpr ogr amang i t oayi s ang“ nat i onalpov er t yr educt i on s t r at egy ”nggoby er nonanagl al ay ong mabi gy anngpi nans y alnat ul ongangmga hi gi tnanangangai l anganmamamay anng Pi l i pi nas , par t i k ul arnaangmgabat angedad 1 8pababa, upangmapabut iatmapaunl ad angas pet ongk al us ugan, nut r i s y onat eduk as y on. Ay onk ayLeaPuno, i s angl abander aat i nangt at l ongbat angbenepi s y ar y o, s i l a’ y nak ak at anggapng 5, 300k adadal awang buwannanak ahat ipar as amgagas t us i ng pangeduk as y on, k al us ugan, atpang ar awar awnapagk ai n. Ani y a, i t o’ ys apatat hi gi tnanak at ut ul ongpar at us t us anang k ani l angmgapangangai l anganl al ona ngay ongmaypandemy ak ungs aant umi gi ls a t r abahoangk any angas awanai s ang cons t r uct i onwor k erngi l angbuwan.
I s ar i ns iT eodor oSer v ano, i s ang mangi ngi s da, s amgahi ndinak ai wass a epek t ongdal angCOVI D1 9s ak any ang t r abaho. Ay ons ak any a, s ai l angbuwanna nagi ngmat umalangbent ahanngk any ang mganahuhul i ngi s da, nagi ngk aagapayni y a angt ul ongpi nans y alng4Pss apang ar awar awnamgabi l i hi natl al onaupang mapagpat ul oyangpagaar alngk any angmga anaks ak abi l angmgahamonngpandemy a. I s anggi ni nt uangpagk ak at aonang4Ps upangmak ami tangmgapangar apngmga mar al i t a. Nguni t , i i l anpar i ns amgat aoang nak i k i t aangpr ogr amanai s ang“ s poon f eedi ng” . I t oaydahi li i l andaws amga benepi s y ar y oangumaas anal amangs a t ul ongnai t onggoby er no.Gay unpaman, k ahi ti t oangopi ny onngi i l anhi ndipar i n mai pagk ak ai tangmal ak i ngpapelna gi nampananngpr ogr amangi t os a pagbi bi gayngpagk ak at aonatpagas ana mak apagt aposnghi ghs choolatmabi gy anng s apatnaat ens y onangk apak ananat k al us uganngmgak abat aan. Angk ahi r apanayi s anghi ndi mabagobagongpr obl emas aPi l i pi nasmul a panoon. Nguni t , angpagl al aanngmga pr ogr amangmak ak at ul ongupangmai bs an angepek t ongmgai t oayi s angmal ak i ng pagk ak at aons agoby er noupangi pak i t aang mahal agangpapelni t os al i punan-ang mat ul unganangmganas al ay l ay an.
PUL SO NG MASA I s yu:Pagpapanat i l ongpr ogr amang4ps ( Mul as amgabot os aFacebooknoongMay30, 2021 ,9: 31PM)
I s canangQRCode k ungnai smong t i gnanangpol l
Opi nyon1
Opi nyon2
Mas y adonangumaas aangi i l ang 4psbenef i ci ar i ess at ul ong pi nans y alnggoby er noatang mal al apaayi i l ans ak ani l aang i pi nangs us ugalangper ak ay a maar anai t ongi pawal angbi s a par at ur uans i l angt umay os a s ar i l ini l angmgapaa.
Bi l angi s angs ol ongmagul ang, mal ak i ngt ul ongangbi ni bi gayng pr ogr amang4pss at ul adnami ng mahi hi r apats apatl angangk i ni k i t a s apangar awar awnapamumuhay . nak ak at ul ongi t oupang mak apagar alangak i ngmgaanak atmabi gayangi bapani l angmga pangangai l angan
” Robi n, ”27, Of f i ceWor k er
Bi l angngmgabumot o:1 42
T eodor oSer v ano, 2anakna4Ps benef i ci ar i es , mangi ngi s da
Bi l angngmgabumot o:7 5
l a t h a l a i n5
ANG OPI SY ALNAPAHAY AGANNG NATI ONALCAMPUSPRESSOL YMPI AD| T OMO 1BL G. 1| MAYO 2021
niJemnaCol es
“ Her eIam wai t i ng, Ihav et ol eav es oon. Whyam Ihol di ngon?” Pi napak i ngganni y aangmus i k ang‘ Day l i ght ’ nak i nant angbandangMar oon5.Mai nam na i naay osangk any angmgagami t , s i ni s i gur adong wal angmai i wangk ahi tanodahi lmahi r apna k ungmangy ar ii t o. Sapagk ats i y a’ ynak at i r as a l ungs odngBor ongan, angnak at al agangpook par as ak any angt r abahoaynas al ungs odng Tacl oban. Mahi gi tk umul ang1 92k i l omet r oang pagi t anngdal awangl ungs odatmapapai s i pk a t al agak ungbak i tangl ay o. Nguni t , nor mal l amangi t odahi lk apagi k a’ yopi s y alngBur eau ofJai lManagementandPenol ogy( BJMP) , dapathandak angmags i l bis aanmangs ul okng Pi l i pi nas . “ Wek newt hi sdaywoul dc ome, wek newi t al lal ong. Howdi di tc omes of as t ?” Dal awangpu’ tapatnat aons at r abaho, dal awangpu’ tapatnat aonnar i ngi ni i ndaang l ungk otnamal ay omul as at ahanan. Sal oobng mgat aongi t oaynas anaynas i y as agani t ong pangy ay ar iper ohi ndipar i nmai k uk ubl iang
s ak i ts abawatpaal am nak any anggagawi n. Habangpi nagmamas danangdal awangt ul ogna anakni t o, pawangt i nat ar ak anngmi l y ong puny alangk any angpus o. Unt i unt inas i l ang l umal ak inguni tnihi ndimanl amangmas i l ay an ngs ar i l ini y angmgamat aangbawatk abanat a s abuhayngmgabat a. “ Thi si sourl as tni ghtbuti t ' sl at eandI ' m t r y i ngnott os l eep' c aus eIk now, whenIwak e I ’ l lhav et os l i paway ” Gus t uhi nmanni y angmanat i l imunapar a masmak api l i ngngmat agalangmgamahals a buhay , bawal . Hi ndii t omaaar is apagk at nangak os i y angt ut upar i nangr es pons i bi l i dad nak aak i batngk any anguni por me. Gay unpaman, nas ar edal er tngay onangbuongBJMPs a bans adahi ls agaganapi ngel ek s y on. I t o’ yi s as a k ani l angt ungk ul i n–angbant ay anat s i gur aduhi ngwal angpandar ay angmangy ay ar i s ahal al an. Si l a’ ydapatnak aant abayathandang pr omot ek t as aanumangmaaar i ngpel i gr o. “ Andwhent heday l i ghtc omesI ' l lhav et o gobutt oni ghtI ' m gonnahol dy ous oc l os e”
Dahi ldi t o, mar ami r aminar i ng i mpor t ant engk aganapanangk ani y ang napal ampask agay angk aar awanngas awa’ t mgaanak . Gus t oni y angmagi ng‘ bes tdadi nt he wor l d’nguni thi ndipamai nt i ndi hanngmga bat ak ungbak i tk ai l angangi wans i l angk ani l ang ama. Ngumi t is i y angpi l i ts abays abi ng, “ Si ge namgaanak , aal i snas iTat ay . ”athumi ngang mal al i m upangmapawiangl umbay . Nak i k i t a manngi baangk ani y angmaamongmuk ha nguni thi ndini l anak i k i t anas al i k odni t oay i s angamangnags as ak r i pi s y opar as apami l y a. “ Caus ei nt heday l i ghtwe' l lbeonourown butt oni ghtIneedt ohol dy ous oc l os e. ” Kay a’ tbagok apamanmagbahaging pahay agnaangbawatbot oayhi ndimahal aga, i s i pi nmomunaangi s t or y angmgat aong pumopr ot ek t adi t oatnagpapanat i l is a k al i gt as ant uwi nghal al an. I s i pi nmomunana may r oongi s angamangs api l i t angi ni wanang pami l y aatmayi s anganaknawal angTat ays a t abini y a.
MULATNAMANUNULAT niJemnaCol es Ti ngi ns ak anan, t i ngi ns a k al i wa. Kabul aananang namamay agpags ak apal i gi r an. Ang mgat aoays abi ks al i wanag, l i wanag namagpapal ay as ak ani l amul as a k ul unganngk as i nungal i ngan. Kay a’ t i k awbi l angmanunul at , r es pons i bi l i dadmoangmagi ng mul at . “ Kabat aanangpagas ang bay an, ”i k aniRi z al . Mar ahi langi ba ayhi ndinagaanongbumi bi l i bs a k ay anggawi nngmgak abat aan dahi ls amgai s y ungay on, pat unay an mongmal is i l a. Pat unay anmona angk i nabi bi l anganmong hener as y onaymak at ut ul ongna mat ul duk anangopr es y on. Pat unay anmok unggaanok ahal aga angpagk ak ar oonngmgak abat aang dy ur nal i s t anghandangmagl i ngk od par as ak apwa. Pat unay anmongmay napat unay ank anaathi ndidapat mal i i t i nangk agay among per y odi s t a. Angi mpl uwens i y angmul atna manunul atayhi gi tpas ai naak al ang
l ahat . Kay amongbaguhi nang mal i ngper s eps i y onngmgat aos a k as ay s ay anngbans a; i t uwi dang bal uk t otnak aal amant ungk ols a mgani nunoatk aganapannoon. Kay amor i ngmags i l bi ngi s ang mabut i ngmodel ol al ona’ tngay ong pal api tnaangel ek s y on; hi k ay at i n angmgak ak i l al anamagpar ehi s t r o naatbumot opar as ai k abubut ing bay an. Hi gi ts al ahat , k ay among mags ul ongngpagbabagos ai y ong l i punandahi ls ak aal amangi y ong t agl ay ; mai babahagimoangi y ong k abat i r anati t oangmagt ut ul akna magk ar oonangmgat aong k amal ay an. Mar ahi lhi ndihal at aangpagodna i ni i ndas al i k odngr et r at o, ngumi t i ati pagpat ul oypar i nangl abang nas i mul anmo. Pal agi ngi s i pi nna k unghi ndidahi ls ai ny o, nangangapapar i ns adi l i m angmga t ao. Kay a’ ts ak abi l angl ahat , gawi n mopar i nangnar ar apat . I bahagis a mundoangk at ot ohananupang mabi gy ani t ongk apangy ar i han.
POL I TI KA niJemnaCol es Mar t i alLaw. Di k t adorangama. Kl ept ocr at . Nangt umak boangdat i ng s enadornas iFer di nand" Bongbong" Romual dezMar cosJrbi l ang bi s epr es i dent enoongt aong201 6, i l anangmgak ument ongi t os amga nagi ngt ampoknar eak s i y onl aban k ayBongbong. Unanguna, angMar t i alLaw. Set y embr e1 972nangopi s y alna i di nek l ar aangMar t i alLaws a Pi l i pi nas . Al am namanng s ambay anangPi l i pi nok unganoang nangy ar inoongpanahongi t o. Oo, hi ndit al agamai k uk ubl ina mar ami ngnai pat ay ong i mpr as t r ak t ur anoonatmal ak iang nai ambags abans a. Nguni t , hi ndir i n mai babaons al i motangpi ghat i ’ t pangaal i pus t angdi nanasngmga Pi l i pi nodahi ls ak ar ahas anng r ehi mengnamuno. SiBongbongayanakng i k as ampungpr es i dent engPi l i pi nas nas iFer di nandEmmanuelEdr al i n Mar cosSr . Si y ar i nangnangunas a Mar t i alLawatnas ai l al i m ng k ani y angk agus t uhanangmga pat ak ar andi t o. Ay ons a
dok ument as y onngAmnes t y I nt er nat i onal , pi nani ni wal aannas a di k t adur aniF. Mar cosay3, 257ang namat ay . Dahi lnganagk ar oonng pangaabus os ak ar apat angpant ao, t umat aknas amgat aoangpagi gi ng di k t adorniF. Mar cos . Pangat l o, pagi gi ngk l ept ocr atng k ani l angpami l y a. Ay ons aar t i k ul ong i ni l at hal aniBoy i ngPi ment elng I nqui r er . net , $29mi l y onang pi nak ahul i ngper angnabawimul as a k ani l angpami l y a. Kung pags amas amahi nnamanang nai bul s aniMar cosmul as ak any ang pamumunoayumaaboti t ong $1 0, 000bi l y on. Gi nami tngt aumbay anang i s t or y angpami l y aMar cosl abank ay Bongbong. Kani l angpi nani ni wal aan napar epar ehol amangangmga Mar cosatmags as ak i tmul iang Pi l i pi nask apagnai l ahals i y a. Sabi ngani l a, “ Kunganoangpuno, s i y a angbunga. ”Atk ungs agay on, ang pol i t i k aayi s anghar di ns apagk at mar amir i nangmgapol i t i k ong s umus unods ay apakngpami l y aat di ni di l i ganangpunongpi nagmul an ni l a.
a t h a l a i n 6l
ANG OPI SY ALNAPAHAY AGANNG NATI ONALCAMPUSPRESSOL YMPI AD| T OMO 1BL G. 1| MAYO 2 021
BAKA ‘ YAN! niJemnaCol es Pagbabago. I y anangnagi ngs al ubongngt aong 2020. Bi nagoni t oangpamumuhayngmgat ao– angt r abaho, angpananami t , atl al ongl al ona, angs i s t emangeduk as y on. Paal am nas a k uwader nongs i nus ul at an, ngay onays a k ompy ut ernagi nagawaangt al ak ay an. Dahi ldi t o, t umaasanggas t us i nngmgaes t udy ant e s apagk atk ai l anganngbady etpar as ai nt er netat gady etnamagagami t . Kay anaman, mar amiang nagi ngmadi s k ar t eathumanapngpar aanupang i pagpat ul oyangpagaar alpar as ak i nabuk as an. Onl i neSel l i ng Ay ons ai s angk ol ehi y al angs iKr i s t aAy ana Langomes , angs al i t ang“ Mi nes i s ”ayk at umbas nangs al i t ang“ Mahalk i t a. ”Bi l angi s angonl i ne s el l er , k apagdawk as inak i t ani y aangs al i t angi t o ayi bi gs abi hi nmay r oons i y angbent aat mai dadagdagni y ai t os ak any angi pong pangonl i necl as s .Nabanggi tpani y a, hi ndi madal imagi ngi s angonl i nes el l erl al ona’ t mar amis i y angnak ak as abay angmasmaus bong nanegos y os al ungs odngBor ongan, Eas t er n Samar . Nguni t , pal agil amangni y angi ni i s i pna par ai t os ak any angpagaar al . Kay a’ tanumang pagodangmar amdam ni y a, i i ndahi nangl ahat par amai r aosangpagi gi ngk ol ehi y al a. Pagt anggapngCommi s s i on “ Goaldi gger ”k ungt awagi nniRobbhy EmmaEderangk any angs ar i l i . Si y a’ ynani ni r ahan s amuni s i pal i dadngGi por l os , Eas t er nSamarat k as al uk uy angnagaar als ai s angpaar al ans a Lungs odngTacl oban. Noonpaman, k i l al anas i Ederbi l angi s angmas i pagatmapar aanna es t udy ant e. Tumat anggaps i y angcommi s s i on mul as ai bangmagaar aldahi ls apar ehong par aanaynat ut ul unganni y as i l aatnat ut ul ungan di nni l angmak apagi pons iEder . Ngay onnaman naonl i necl as sangpani bagongs et upaypat ul oy ni y apar i nggi nagawai t oati pi napadal as a k any angGCas haccountangbay ad. I k apani Eder , “ Mask ai l angank oi t ongay ondahi l mar ami nggas t us i ns aonl i necl as s . ” Oh‘ diba, bak al ak i ngEs t ey an!I i l anl amang i t os amgadi s k ar t engnai s i panggawi nngmga pur s i gi donges t udy ant e. Hi ndinagi ngbal ak i d angpandemy aupangmak ahanapngpar aanpar a mak apagpat ul oys apagaar al . Kagay angmga k abat aangi t o, mananat i l i ngpar i nangpus ong mapar aanngPi l i pi nok ahi tanongunospaman angdal angpanahon.
PAANOI TO
NANGYARI ? niJemnaCol es
“ Si noy an?Ar t i s t abay an?” I t o’ yaningi s angk i l al angs oci almedi a i nf l uencers ai s angbi dy ongnak aupl oads a You Tube, i s angpl at apor mangpagaar ing Googl e, mat aposmak i t aangi maheniRi z al . Sabi dy ongi y onaymas i s i l ay anangl ar awan ngpambans angbay ani ngs iJos eP. Ri z al nak al ahat i ngpar t el amangngk ani y ang muk haangnak i k i t a. Si nus ubuk anghul aan namanngi nf l uencerk ungs i noi t onguni t k ungs i nus i nongper s onal i dadnal amang angnababanggi t . Gay unman, umaniang nas abi ngbi dy ongmganegat i bong r eak s y onmul as amadl ak ungs aanangnai s i pahat i daypawanghi ndinahubogang pagi gi ngPi l i pi nongs angk otnai nf l uencer . Hi ndingabat al agas i y apami l y ark ayRi z al ? Bak i tatpaanoi t onangy ar i ? “ AnakniRi z als iAdol fHi t l er ” I s angmi s t er y ok ungi t ur i ng, t ar ana’ t at i ngus i s ai n. Nagi ngs i k atangi s ang t eor y angnags as abinaangdat i ngdi k t ador ngGer manynas iAdol fHi t l er . Dahi ldaws a pagk ak ahawi gngdal awaats apar ehong t al i no’ tk ar i k t anni t ongt agl ay , napagk amal angmaypagk ak augnay anang dal awa. May r oondi nk umal atnal i t r at ok ung s aanangi s angl ar awanniJos eRi z alay nak as abi ts ak ani y angbahay . Mar amiang nawi ndangs at eor y angi t oatnagi ngmai ni t naus api ni t os amas anguni tk ung mamar apat i nngmabut i , i t o’ yi s ang mal ak i ngk as i nungal i ngan. Sady ang
mapapak amotk anal angt al agas ai y ongul o atmapapai s i pk ungbak i ti t onai mbent o. Hi ndibani l aal am angt unaynai s t or y ani Ri z al ?Bak i tatpaanoi t onangy ar i ? “ Mal i gay angk aar awan, Dr . Jos é Pr ot aci oRi z alMer cadoyAl ons oReal onda” Bagama’ tmas ay ak adahi lk umpl et o angbuongpangal anniRi z alatnai s i pmo nas i gur oaymagal i ngangt aong‘ t os a l ar anganngk as ay s ay an, bi gl amongnaal al a nai k a30ngDi s y embr engay onatnapaaga at aangpagbat is adak i l angbay ani . Ang Ri z alDayayangi pi nagdi r i wangs ai k a30 naar awngDi s y embr e, hi ndiang k apanganak anni t o. I t oangar awk ungs aan nabar i ls iRi z alatt aunt aonaygi nuguni t a angk ani y angmganai ambags aat i ng bans a. I t i nur onamani t onguni tpawang k ul angpar i nangnai t ani m naar al . Hi ndiba mat agumpaynanapal al i m angk ar unungan uk ols ai s t or y angnangy ar inoon?Bak i tat paanoi t onangy ar i ? Tal aganamanatmapapai s i pk a. Bak i t hi ndini l aal am angk as ay s ay anng Pi l i pi nas ?Paanoi t onangy ar iehnagl aan namanngas i gnat ur apar ar i t o?Si gur o, hi ndinagi ngs apat . Si gur o, k unghi ndi bi nagoangs i s t emangeduk as y onathi ndi t i nanggalangnas abi ngas i gnat ur aay mai i was ans anai t o. Pagmas danmonga angpal i gi d, mak i k i t amok ungpaano nababal uk t otangk at ot ohananatunt i unt i nangnapapal i t anngk as i nungal i ngan.
Par ak ani noang i y ongbot o?Par a bas apol i t i k oos a mgabat angi t o? Par abas amga t aongnangak o nguni tbi ni goang s ambay anano par as amga pat ul oyna k umak ay odupang mai bs anang k agut oman? LARAWAN| Ay es s aNar i do| I Phone6s+
Si l abaangdahi l anngi y ongpagbot o? I s c anangQRc odeupangmak i t aang mgal ar awans aami ngFac ebookpage.
a g t e k7
ANG OPI SY ALNAPAHAY AGANNG NATI ONALCAMPUSPRESSOL YMPI AD| T OMO 1BL G. 1| MAYO 2021
AgT ekEdi t or y al
BAL I T ANGKI NI PI LniChel s eaGel i
Nangangani bnaur i ngi bonnat anaws a Eas t er nSamar
SI YENSAPARASAMASA
Gui uan, Eas t er nSamar -Bi ni bi gy angdi i numanoangpr ot ek s y ons at i r ahanng mgaPHcock at ooangpagk ak at anawngnas abi ngnangangani bnai bons a Homonhon, Gui uan, Eas t er nSamar ; ay onk ayVi r gi ni oCugt asnas i y ang nangungunas apagmoni t orngDepar t mentofEnv i r onmentandNat ur alRes our ces ( DENR)s ak any angpanay am s aMani l aBul l et i nuk ols apr es ens y angi bons al ugar .
AgT ekbal i t a
T h eo w o r l d e ds n i C h e l s e an G e l ie Eas t er nSamari s i nai l al i ms as t a t e f c a l a mi t y mor ecor onavi r us va cci ne dul otngAf r i cans wi nef ever ;mg a AgT ekEdi t or y al magbababoynangangamba
PERWI SYO SA HANAPBUHAY. Labi sang pagaal al aat pangambani Mar j unDaant os , 33, ngSi bungaMeat Shops aLungs od ngTacl oban, na maapek t uhanang k abuhay ans abant a ngAf r i cans wi ne f ev ers aEas t er n Samarati bapang mgak ar at i gbay an, May o29, 2021 . Lar awan|Ay es s a Nar i do
niChel s eaGel i LUNGSODNG TACLOBAN,Leyt ePunongt akotangmga magbababoysaEast er nSamarsa magi gi ngkal agay anngkani l ang mganegosyomat aposi dekl ar ang st at eofcal ami t yangpr obi nsy a noongMayo24dahi lsapagdami ngkasongAf r i canswi nef evero ASF. Tat l ongbar angaymul as a muni s i pal i dadngDol or es , Eas t er n Samarangmaymgak umpi r madong k as ongASFk ungs aanumabotna s a430nababoyangk i nat ayhabang i noobs er bahannamanangmga baboynamays i nt omasngnas abi ng s ak i ts amgak ar at i gbay anni t o. AngASFayi s angnak ak ahawang s ak i ts apagi t anngmgababoyna nagdudul otngmal ubhangs ak i tat maymat aasnar at engk amat ay ans a nas abi nghay op.
Kabi l angs amgas i nt omasni t oay angmat aasnal agnat , panghi hi na, pags us uk a, pagt at ae, atpamumul a ngl eeg, di bdi batpaangmgababoy . “ Bagongpagk ak ak i t aanna pi nuhunananaymauuwil angs a wal a, ”s ent i my ent oniPer pet ua Gut i er r ez , mul as aSul angan, Gui uan, Eas t er nSamar , nanat at ak otdahi l ngay ongbuwanngMay opal amang nags i mul angk any angbabuy an. Sak abi l angbanda, ay onnaman k ayRi car doRamboy , mul as a par ehongl ugark ayGut i er r ez , na20 nat aonnangnamamahal ang babuy anpat ul oyangk any ang pangambanguni tk as abayni t oay pat ul oypar i nangk any angnegos y o dahi lt i wal as i y anghi ndi maaapek t uhanangk any angmga al agangbaboydahi lt i nut ut uk ani t o ngk ani l angbet er i nar y o.
Mi nabi l i s ?Pek e?Mal ubangs i de ef f ect s ?I t o’ ymgahak ahak at ungk ol s abak unal abans aCov i d1 9. Ang mgai t oangs i y angnags us ul ongng pangambas as angk at auhanat nagi gi ngugatngmal i ngpagk i l at i s s anas abi ngbak una. Nguni tanoba angdapatpani wal aan?Si nobaang dapatpak i nggan? Nak at i r as aLungs odng Bor ongans inanayZenyDaz ana i s angs eni orci t i z enatk abi l angs a A2nak at egor y a. Kagay angi ba, nagaal i nl angandi ns inanayZeny k ungmagpapabak unabaohi ndi . Dul oti t ongmal i ngi mpor mas y ong k umak al att ungk ols abak una. Ang k uwent ongi t o’ yi bi nahagingi s as a mgak ons ehalngl ungs odnas iHon. ZenDaz anas i y ar i nganakninanay Zeny . I k apanik ons ehal , “ I nour f ami l y , wehav et wos i bl i ngswho hav et ak enupcour s esi nl i newi t h medi ci neandt heywer eabl et o i mpar tt hei rk nowl edgeabout v acci nat i on”ati t oangnagbuk ass a pagunawaninanayZeny . I l ans amgat i nut uk oyni l ang
Hi ndimak ak aapek t oangASFs a k al us uganngmgat aonguni t nanawagans apubl i k oangASF pr ov i nci alf ocalper s onnas iMel ani e Os i t anahuwagmunangbumi l iang mgat aongmgapr oduk t ongbaboy mul as amgaapek t adongl ugar , i was anang“ s wi l l ”f eedi ngo k ani ngbaboy , atr egul arnapagl i l i ni s s at i r ahanngmgababoy . Sangay on, wal anamangnai ul at nat umi gi ls apagbebent angbaboy s ak abi l angpags as ai l al i m ng pr obi ns y angEas t er nSamars as t at e ofcal ami t y ; nguni t , ay ons amga magbababoy , hi ndinamunas i l a nagaangk atngmgababoymul as a mgal ugars al abasngk ani l ang muni s i pal i dadupangmai was anang k ont ami nas y ons ak ani l angmga al agangbaboy .
k aal amanayangk at ot ohanans a l i k odngs i deef f ect sni t o. Ang pagk ak ar oonngs i deef f ect sk agay a ngpananak i tngk at awanatl agnatay s eny al esl amangnaumeepek t os a i y oangbak una. I t o’ yk i numpi r mar i n niDokAdam Smi t h, i s angAus t r al i an nadok t or , noongi k a2ngMay o2021 s ak ani l angpanay am niAnt hony Taber na. Ay onpak ayDok , hi ndina dapatpagdudahank ungi t o’ ypek eo hi ndidahi lk unggay onmanay k ak al atk aagadi t os abal i t a. I s apa, gi nagami tnar i ni t os ai bangbans a k agay ang U. A. E. , Amer i k a, at Si ngapor e. Dahi ls amgai mpor mas y ongi t o, nahi k ay atnas inanayZenyna magpabak una. Noongi k a24ng May o2021ays awak as , nat ur uk an nas i y angf i r s tdos engbak unang As t r az eneca. Panawagannik ons ehal nahi k ay at i nr i nangmgak ak i l al ana magpabak unana. Sapagi t anngl i br engbak unaat mahalnabay ar i nk apagnaos pi t al , anoangi y ongpi pi l i i nk ungi k awang t at anungi n?
AgT ekLat hal ai n
niJemnaCol es
niCy l l aGay t os
Unas aL ahat , Kami angUna Bagos i mul anangpagbabak una s abans a, bumuomunang v acci nat i onpr i or i t yl i s tang goby er noay ons a pangangai l anganngbawats ek t or namapr ot ek s y unanl abans a COVI D1 9. Ay ons al i s t ahan, unang babak unahanangmgaf r ont l i ner s ( A1 ) , s eni orci t i z ens( A2) , atmga t aongmaycomor bi di t i es( A3) . Nguni t , bi nal oti t ongmga agamagam ati i l angt aonahi ndi maunawaanangk ahal agahanni t o. Ay onk ayHar r yRoque, nagk ar oon ngt al ak ay anuk ols apags al ing mgat aongmaycomor bi di t i ess a pr ay or i dadnamgababak unahan dahi ldi umanopapay aganang i i l annamaunangmabak unahan k ahi tnawal angs ak i t . Nguni t al i ns unods aWor l dHeal t h Or gani z at i on( WHO) , angmgamay comor bi di t i est ul adngmays ak i t s apus oobaga, omgak ondi s y on nanak ak aapek t os ak ani l ang i mmunes y s t em ayi s ang" hi gh r i s k "dahi lmaaar imar anas anang mal ubhangk ompl i k as y onng COVI D1 9. Angl ahataydumadaan s aheal t hs cr eeni ngbago mabak unahank ay as i gur adongs a t amangt aomabi bi gayang bak una. Sak abi l angmgapal i wanaguk ol s ak ahal agahanngpags unods a pr i or i t yl i s t , mar amipar i nang nagpupumi l i tnamaunak ahi tna masmar amianghi gi tna nangangai l angan. Pahay agng Depar t mentofHeal t h( DOH)na bi nuoangl i s t ahannai t odahi ls a l i mi t adongs upl ayngbak unang COVI D1 9s abuongmundo. Sa i s angheal t hemer gency , i nuuna anghi gi tnamasnangangai l angan ngagar angl unasatpr ot ek s y on upangmak ont r olangpagl ubhang k ondi s y on. Lay uni ndi nni t onamabawas an angdamingmgak as oat namamat ays aCOVI D1 9, mat ul unganangmgaf r ont l i ner s , atmat amoangher di mmuni t yna i naas am ngmgaPi l i pi no. Magpabak unaay ons a k i nabi bi l angangs ek t or . T ot oobaogawagawa l ang?I s canangcode par amal amanangs agot s aami ngFacebookPage
PATUNGKOLSA MGABAKUNA KONTRA COVI D-1 9 ay onk ayDr . Adam Smi t h, Aus t r al y anong dok t orat Y out uber
PAGSI LANG NG PANI BAGONG KAMPEON. Ti naposniAr j anBhul l arangl i ma’ t k al ahat i ngt aonnapaghahar ini Br andonVer apar aagawi nang Heav y wei ghtt i t l es aONE: Dangalna gi nanaps aSi ngapor eni t ongMay o1 5. LARAWAN|ONEChampi ons hi p, 1 5May2021 T omo1Bi l ang1| May o2021 AngOpi s y al naPahay aganngNCPO 2021
Maunas amgabal i t a. Sundank ami s aami ng FacebookPageat Webs i t e
I SPORTSLATHALAI N I SPORTSBAL I T A
Bhul l ar ,gi napi s i Ver apar a t umi pakngk as ay s ayan niRj aySabej on Umuki tngkasaysay anangI ndi an Super st ar ,nasiAr j an“ Si ngh”Bhul l ar nangsi kwat i nangHeavywei ghtt i t l eat t anghal i ngkaunaunahangI ndi anor i gi n Mi xedMar t i alAr t s( MMA)Wor l d Champi on. I t oaymat aposmagr ehi s t r ong s econdr oundt echni calk nock out( TKO) l abans aFi l i pi noAmer i canmi x edmar t i al ar t i s tatf i v eandahal f y earr ei gni ng heav y wei ghtchampi on, Br andon“ The Tr ut h”Ver as aONEChampi ons hi p: Dangal nagi nanaps aSi ngapor eI ndoorSt adi um, ni t ongMay o1 5. “ I ndi a, wegotonenow. Yourf i r s twor l d champi on. Let ’ sgo”s abiniBhul l ar pagk at aposngl ar oay ons apanay am k as amaangI ndi aT oday . “ Wewer egonnaboxhi m up, geti nandout r ange, wr es t l ehi m, pr es s ur ehi m, br eak hi m. Thatwast hegamepl an. ”Dagdagni y a t ungk ols aanoangnagi ngs us ingk ani y ang pagk apanal o. Mai ni tatagr es i bongs i ni mul anng 35y rol dI ndi ans t arangl ar omat apos magpak awal angdal awangs ol i dongl ef tj ab nas i nabay anngi noutpaci ngat magandangheadmov ement . Nagi ngmal amy aats t at i cangs i mul a ngFi l Am k ungs aanl at er almov ement , at f oot wor kangt i pi k alnamak i k i t as a k any angl ar o. Nagi ngdehadoi t opar as a f or mert i t l ehol derr es ul t angk ani y ang
niRj aySabej on pagk adapa. Gami tangk ani y ang k amanghamanghangmi cr omov ementat f ei ntj abs , mat agumpaynanat ak edownni Bhul l ars iVer as a1 : 52mi nut emar kngl ar o. Nguni tnagi ngmabi s aangdef ens i v e appr oachng“ TheTr ut h”gami tang omopl ot al ockpar aubus i nangor asat i puwer s aangr ound2. “ I t ’ st hef i r s tt i mei nmyent i r ecar eer t hatIf el tgas s edi nt hef i r s tr ound. I ’ mi n s hape, we’ v ebeent r ai ni ng, we’ v ebeen wor k i ngwi t ht hebes tpeopl ei nt hewor l d. Thi si snewf orme. ”AniBr andonVer as a pos t gamei nt er v i eway ons apanay am ng I ndi aT oday . Pagt ungongpangal awangr ounday nagpat ul oypar i nangal abatbal as i kni “ Si ngh”mat aposmak ahanapngmal upi tna openi ngati pas abogangk ani y ang t r ademar kov er handnanagbi gay k umpi y ans as ak any as a3: 54s egundo. Kompl et ongpagdomi naangpi nal as ap niBhul l argami tangs unods unodnas t i f f j absbagoni y api nul bosngs unt okati t aob angnahi l ongk ar i bal , hanggangi hi nt oat t apus i nni t ongr ef er ees a4: 27mar kng r oundt wo. Ngay onayumak y atnas a1 1 1 0 ( Wi nLos s Dr aw)angr ecor dngbagong t anghalnaHeav y wei ghtWor l dChampi on habangbumabas a1 69nar ecor ds i Br andonVer a.
BAL I T ANG KI NI PI L|Rj aySabej on
MLKont r aDr oga:War–EyeEs por t snagl uns ad ngEas t er nSamarMobi l eL egendsT our nament Eas t er nSamar–Bi l angbahagingpags i s i k apngpr obi ns y alnapamahal aanng Eas t er nSamark augnays apags ugpos apaggami tngi l egalnadr oga, nags agawa angor gani s as y ongWar–Ey eEs por t sngOnl i neMobi l eLegendsT our namentna may 30, 000pr i z epoolk amak ai l annoongAbr i l ; k ungs aannaghar iang Reach Es por t sgal i ngMcAr t hur , Eas t er nSamar . i bas ak ani l a.
Mi ns a’ ynal i gawatnapar i war as ar ey al i dad dahi ls at i nahaknal andas . Nguni t , i s angpi nt uan angnagbuk aspar as ak ani y aupangmas i l ay anang s i l awatpady akngpagbabago. I s angbi nat angl umak is aTambo, Par añaque angt umahaks ai s angdaangk al i wanagan. I pagpal i bannat i ns apangal ang“ Jer emi e, ”s i y a’ y i pi nanganaks anas abi ngl ungs odnoongOct ober 1 2, 1 996atpanganays at at l ongmagk ak apat i d. Lumak i ngbabads ak al y eatnal ul ongs abi s y odahi l s ai mpl uwens i y angbar k ada. Nadadamays ar i otat mi ns a’ ys umas al ipas as t r eetbox i ngt uwi ng k api s t ahan. Pags api tngt aong201 3aynapagi s i pang l umuwasngpr obi ns i y aangmagi i na. Pagdat i ng doonaydal adal apar i nng1 3any osnas iJer emi e angas alngpagi gi ngt ubongMay ni l ak ay a’ t nahi r apans i y angmak i hal ubi l oathi ndinawal aang k any angpagi gi ngdomi nant e. Subal i tangbuhayni y a’ yumal i wal asnang mak i l al aangdat i ngmi y embr oatbet er anos a l ar angangk ungs aank at awangmat i k asatbi nt i ng naghuhumabogs al ak asangpangunahi ng k ai l angan, angWi ngChunKungFu. Nagi ng i nt er es ados i y adi t oatdoonnags i mul ang magbuk asngpani bagongpahi nas ak ani y ang buhay . Sak abi l angpanghi hi nangk ani y angl oobay s i nubuk anni y apar i ngt ahak i nangl ar anganng Wi ngChun. Dahi lnganapamahalnas i y ar i t o, k al auna’ ynagl i ngk ods i y abi l angi s angt agapagt ur o ngWi ngChuns ak ani l angpr obi ns y a. Di t o’ y t i nut ur uanni y aangmgak abat aangnai smat ut unan anghus ayatt ak t i k angWi ngChun. Angdat i ngdomi nant eatmar ahasna pamumuhayaybi nagongWi ngChun. Ani m nat aon s i y angnani l bi hannguni tpanghabangbuhayni y a babauni nangmgaar alnanapul otdi t o. Si y aay mags i s i l bi ngi l awnaaak ays amar ami ng nags us ur ay s ur ays adi l i m dal angpagi gi ng mar ahas . Naangdat i ngbas agul er o’ tmar ahasay k i nay l anganl angngs unt okats i pangmar t i alar t s pat ungos apagbabago.