Maak van je geld een superheld!

Page 1

België - Belgique PB 1000 Brussel 1 1/1366

Maak van je een

geld

superheld NewB klaar

voor tweede golf

“Banken zijn

compleet onveilig”

VOORJAAR 2014 32e jaargang nr. 1 Afgiftekantoor 1099 Brussel X, P2A8306 Afzender: FairFin, Vooruitgangstraat 333/9, 1030 Brussel


edito

Martina Schwab

Enter the

financial matrix dan in 1999 onder Bill Clinton weer

Je hebt een zicht- en een spaarrekening. Minstens één keer per week maak je geld over naar een andere bankrekening. Je gebruikt een debit- of creditcard. Misschien heb je een hypotheek? Ben je aangesloten bij een pensioenfonds of heb je een levensverzekering afgesloten?

werd afgeschaft). Ja, er zijn machtsongelijkheden. Maar juist omdat het financiële systeem complex, dynamisch en steeds in verandering is, kun je er toch toegang toe krijgen en dingen doen. In plaats van complexiteit te mijden of haar in categorieën te temmen, is er nog een andere mogelijkheid: complexiteit appreciëren. Waar beginnen? Er zijn verschillende opties, maar een heel evidente is: via onze persoonlijke relatie met de financiële wereld, de ‘small finance’, zoals Brett Scott dat in zijn boek The heretics guide

Bijna elke dag zijn we onderdeel van de financiële matrix - en toch hebben

als consument van de financiële

to global finance noemt. Deze small

we meestal maar een vaag idee hoe

diensten.

finance kunnen wij als springplank gebruiken om ook de ‘high finance’ te

het eigenlijk werkt. Het is complex. Het financiële systeem wordt continu

begrijpen. Een groot bedrijf gebruikt

Sommige mensen proberen dingen die

(her)opgericht en veranderd, niet

financiële instellingen min of meer

te complex zijn uit de weg te gaan.

alleen door degenen die de diensten

voor dezelfde dingen dan wij, alleen

Andere proberen de complexiteit te

aanbieden, maar ook door alle

doen ze dat op veel grotere schaal.

temmen door haar netjes op te delen

andere betrokken actoren. En ieders

Meer nog, het zijn onze persoonlijke

in begrijpelijke categorieën. Die

rol is vaak minder eenduidig dan we

relaties met de financiële sector die

categorieën zijn geruststellend – ze

zouden denken. Heb je je ooit bedacht

wij het makkelijkste kunnen opvol-

geven ons het gevoel van controle.

dat je het geld dat je stort bij een

gen en veranderen.

Binnen het financieel systeem kan

bank ook zou kunnen beschouwen

je bijvoorbeeld de volgende drie

als een lening aan je bank? Natuurlijk

Maak van je geld een superheld! Hoe

actoren onderscheiden: de aanbieders

hebben sommige actoren veel meer

dat gaat? Houd FairFin in de gaten:

van diensten (banken en andere

macht bij het testen en (her)tekenen

check onze wereldkaart met dirty

financiële dienstverleners), gebrui-

van de grenzen van de financiële

profits van acht Belgische banken

kers van die diensten (klanten) en

wereld. Een jonge derivatenhandelaar

(pag. 3), raadpleeg onze scan van de

politieke actoren. Weliswaar kan je

bij een grote investeringsbank,

partijprogramma’s (pag. 10) en volg

deze drie categorieën ook in realiteit

is door het gebruik van complexe

de Faire Geldwijzer (pag. 8). Je hebt

terug vinden, ze zijn gekoppeld aan

financiële instrumenten in staat om

een deel van je geld al superheld

verwachtingen, die dan vaak onver-

dingen te verkopen waarvan we

gemaakt door een aandeel bij NewB

vuld blijven:: wij verwachten dat

slechts een paar jaar geleden nooit

te kopen? Op pagina 7 vind je een

onze bankiers een volledig overzicht

gedacht hadden dat die verkoopbaar

update.

van de financiële structuur hebben.

zijn. Politici Carter Glass en Henry B.

Hetzelfde geldt voor de politici.

Steagall introduceerden in de jaren

Iedereen is welkom de financiële

En van klanten wordt een eerder

‘30 de Glass-Steagall Act om deposito-

matrix te ontdekken en je eigen geld-

passieve houding verwacht, louter

en investeringsbanken te splitsen (die

stroom in nieuwe banen te leiden.

INHOUD 3

Oeps, mijn geld leeft!

6

Bank to Basics III: Ewald Engelen

2

7

NewB klaar voor tweede golf

8

Maak van je geld een superheld!

10

Wat zeggen ­partijen over financieel systeem?


???

Oeps,

mijn geld leeft! Stel: je hebt een hart voor duurzaamheid. Je isoleert je dak, koopt FairTrade producten Maar wat doet je geld ondertussen? FairFin bracht in kaart welke van de banken actief in België investeren in bedrijven met een zeer slechte reputatie op vlak van respect voor milieu en/of mensenrechten. Enkele voorbeelden. kustwacht 28 Greenpeace activisten en 2 journalisten op het schip de Arctic Sunrise op grond van piraterij. Ze werden een maand vastgehouden in Moermansk en daarna overgeplaatst naar een gevangenis in St. Petersburg. Met de Olympische Spelen in Sotsji op komst, koos Rusland eieren voor haar geld en verleende de activisten amnestie. aaKBC investeerde 43 miljoen euro in Gazprom aaBelfius investeerde 5 miljoen euro in Gazprom aaING investeerde 803 miljoen euro in Gazprom aaBNP Paribas investeerde 1474 miljoen euro in Gazprom aaDeutsche Bank investeerde 415 miljoen euro in Gazprom © Greenpeace

aaVan Lanschot investeerde 11 miljoen euro in

Gazprom is een grote speler in de

Gazprom aaVDK investeerde 0,3 miljoen euro in Gazprom

gas-, olie- en energiesector. Haar hoofdkwartier ligt in Moskou en de Russische regering

12

heeft een aandeel van 50,002% in het bedrijf.

BAE Systems is een van ‘s

Verschillende van de gas- en olieprojecten van

wereld grootste wapenproducenten. Het bedrijf

Gazprom hebben een serieus negatieve sociale

maakt gevechtsvliegtuigen, oorlogsschepen,

en ecologische impact. Bijvoorbeeld het drillen

tanks, bewapende voertuigen, schietsystemen,

naar olie in de Noordpoolzee. Gazprom wil aan

raketten en munitie. BAE bedient klanten –

de olie die onder het ijs ligt geraken. Samen

waarvan 95% militair – in meer dan honderd

met Shell overigens: in 2013 kwamen president

landen. BAE is erop gericht om haar verkoop

Poetin en de Nederlandse premier Rutte overeen

aan Azië en het Midden-Oosten op te drijven.

dat Shell een aandeel van 33% in het drilproject

Onlangs sloten ze een deal voor zo’n 3 miljard

krijgt. Greenpeace protesteert hiertegen, omdat

euro om Oman te voorzien van gevechtsstraal-

die activiteiten nefast zijn voor het ecosysteem.

jagers. Hun voornaamste afzetmarkt echter, is

Op 19 september 2013 arresteerde de Russische

Saoedi-Arabië. Zo leverden ze de bewapende

COM’mon lets LETS

13

Socrowd

14

Studio Spark helpt FairFin veranderen

16

Slimmer dan de bank Evert Peeters

3


• Oeps, mijn geld leeft!

voertuigen waarmee Saoedi-Arabië in maart 2011 Bahrain binnenviel. aaKBC investeerde 3 miljoen euro in BAE Systems

Steun onafhankelijk onderzoek Dirty Profits Deze gegevens resulteren uit het onderzoek Dirty Profits dat FairFin met het internationaal consortium Facing Finance in 2012 en 2013 deed. Facing Finance werd tot mei gesubsidieerd door de Europese Unie, maar een nieuwe subsidieaanvraag daar is niet goedgekeurd. Onderzoek naar de investeringen van onze banken is echter zo belangrijk voor het werk van FairFin, dat we het geld voor nieuw onderzoek nu, samen met onze partners, zelf proberen te verzamelen bij onze achterban. In totaal is er 10.000 euro nodig voor Dirty Profits III. Wil jij geïnformeerd blijven over welke banken schadelijke praktijken financieren? Steun jij onafhankelijk onderzoek? Help ons dan met een onafhankelijke bijdrage. Je mag storten op rekening (BE 10) 5230 8038 6504 / BIC: TRIOBEBB van FairFin met de mededeling “Dirty Profits”. Voor giften vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest waarmee je 45% van je gift terugkrijgt via de belasting. Bedankt!

aaBelfius investeerde 6 miljoen euro in BAE Systems aaING investeerde 5 miljoen euro in BAE Systems

kledingfabrieken, allemaal met zware machine-

aaBNP Paribas investeerde 128 miljoen euro in

rie. Een dag voor het drama werden er scheuren

BAE Systems aaDeutsche Bank investeerde 327 miljoen euro in BAE Systems

in de muur gedetecteerd, maar het management verzekerde de werknemers dat het veilig was om door te gaan met werken, ondanks het feit dat winkels in de buurt werden ontruimd. Het management van LPP heeft de slachtoffers noch

LPP is een Poolse textielfabrikant die ver-

hun families enige tegemoetkoming of compen-

koopt aan meer dan 700 Poolse kledingwinkels

dat hij zich niet schuldig voelde over het Rana

onder merken als Reserved, Cropp, House en

Plaza drama en dat er daarom geen nood was er

Mohito. LPP produceert 19% van haar producten

op enige manier verantwoordelijkheid in op te

in Bangladesh. LPP was betrokken bij het Rana

nemen.

satie aangeboden. De vice-voorzitter van LPP zei

Plaza drama in 2013, waarbij 1127 arbeiders omkwamen en meer dan 2000 mensen gewond

aaKBC investeerde 1 miljoen euro in LPP

raakten. Het kantoorgebouw Rana Plaza was

aaING investeerde 160 miljoen euro in LPP

omgetoverd tot een fabriekshal voor vijf

© LeFlic17images/ChrisGravett

4


© CATAPA (Lien Merre, David Verstockt)

Newmont Mining is een van

verbruiken. Er is dan ook een grote protestbewe-

de grootste goudproducenten ter wereld. Newmont

ging vanuit de bevolking, waarbij al vijf doden

is hoofdaandeelhouder van het bedrijf dat de

en honderden gewonden zijn gevallen. Newmont

Cajamarca mijn in Peru bezit. Deze meest winst-

reageerde hierop met: “De situatie is ongelukkig,

gevende mijn ter wereld zorgt voor controverse

maar we herbevestigen onze verbintenis met Ca-

sinds haar opening in 1993, vooral wegens haar

jamarca.” Typisch voor de houding van Newmont,

aantasting van de waterhuishouding. De vaak

zegt Verstockt: “Newmont is wereldwijd verwik-

gebezigde excuus voor mijnontginning is dat

keld in tal van sociale conflicten, door hun totale

het een motor is voor economische ontwikkeling

gebrek aan raadpleging van en respect voor de

in de omgeving. De situatie in Cajamarca weerlegt

lokale bevolking. Het Congaverzet is symbolisch

dit argument: na 20 jaar mijnontginning is het

voor de praktijken van Newmont wereldwijd.”

gebied nog altijd een van de armsten van het land. Newmont zegt jobs te creëren, maar veel lokale bewoners verloren juist hun inkomen. David Verstockt van de beweging CATAPA: “Er is meer vervuiling, daardoor meer vissensterfte in de forelkwekerijen, er zijn meer taxi’s, meer rijke ‘expats’ die de lokale prijzen voor voeding en onderdak de hoogte in drijven,... Bovendien merkt men dat de voornaamste economische activiteit van de regio (zuivelproductie) onder de aanwezigheid van de mijn heeft geleden. Cajamarca was de tweede grootste zuivelproducent van het land, nu

aaKBC investeerde 3 miljoen euro in Newmont Mining aaBelfius investeerde 2 miljoen euro in Newmont Mining aaING investeerde 141 miljoen euro in Newmont Mining aaBNP Paribas investeerde 183 miljoen euro in Newmont Mining aaDeutsche Bank investeerde 367 miljoen euro in Newmont Mining aaArgenta investeerde 1 miljoen euro in Newmont Mining

staan ze op een zevende plek.” Er staat ook een nieuw Peruviaans goudmijn-

* investeringen tussen 2011 en 2013

project op de planning: het Conga-project. Deze mijn zou vier meren vernietigen, 680 bronnen vervuilen en minstens 228000 liter water per uur

Een uitgebreider overzicht vind je op www. fairfin.be/mind-the-map

Zet greenwashers in hun hemd Banken met de meest ronkende verklaringen over duurzaamheid en een groene toekomst, doen vaak de grootste investeringen in de wapenindustrie, opwarming van de aarde, vernietiging van leefomgeving en schendingen van mensenrechten. BNP Paribas Fortis bijvoorbeeld zegt dat “ze strikte richtlijnen hanteert voor activiteiten in en met sectoren zoals palmolie, houtpulp, de productie van elektriciteit uit steenkool, de mijnbouw en de

bewapening. De lijst met sectoren behoort tot de volledigste in Europa en breidt steeds verder uit.” Ook ING stelde een uitgebreid beleid en richtlijnen op – maar wel met de nodige ruimte voor achterpoortjes en disclaimers om afstand te doen van haar verantwoordelijkheden. FairFin is nog maar zelden een bankier tegengekomen die volmondig toegeeft dat zijn bank ook bedrijven financiert die systematisch mensen uitbuiten of het milieu vernietigen.

Maar je kunt zeker eens doorvragen. Bijvoorbeeld: aa Volgens welke positieve sociale en ecologische criteria wordt mijn geld geplaatst? aa Welke schadelijke praktijken worden zeker niet gefinancierd? aa Krijg ik de namen van de bedrijven die gefinancierd werden?

5


bank2basics

“Banken zijn compleet onveilig” Ewald Engelen rijgt banken en toezichthouders aan zijn degen

de crisis zit, het is een proces van

‘een beetje meer interne controle op

financialisering, waarbij alle banken

de mechanismen die banken mogen

de marktleider wilden nadoen. Onze

blijven uitvoeren’. Er bestaan wel

Europese banken hebben precies

kapitaalsvereisten (Basel III), maar

De samenleving moet greep krijgen

hetzelfde gedaan als Goldman Sachs.”

die laten toe dat banken zelf bepalen hoe risicovol de activa op hun balans

op het bankwezen. Om inzicht te krijgen in het financieel systeem en

Hét probleem van de banken volgens

zijn. “Banken zijn compleet onveilig.

meningen uit te wisselen, organiseert

Engelen, is dat de totale balansen

Zolang wij banken toestaan om

FairFin sinds 2013 een reeks debat-

van banken enorm zijn, terwijl het

de risico’s te manipuleren om hun

ten onder de titel Bank2Basics. Voor

eigen kapitaal maar klein is. Dat geeft

eigen vermogen zo klein mogelijk te

Bank2Basics III kwam de Nederlandse

banken enorme hefbomen om allerlei

houden, zullen ze blijven gaan voor

financieel geograaf Ewald Engelen op

ontransparante producten de markt

de hoogste rendementen voor hun

6 februari naar de Vooruit in Gent.

op te zwieren. Dat is een wankele

aandeelhouders en de grootste bonus-

Hij nam geen blad voor de mond:

constructie, want zo’n bank hoeft niet

sen voor zichzelf.”

“De banksector wil nog altijd niet

veel verlies te maken op die immense

erkennen welke schade ze heeft

balans om zonder eigen vermogen

“We moeten doorvoeren wat pijn

aangericht. Ze heeft tien jaar poten-

te zitten en tegen een faillissement

doet,” vindt Engelen, “het eigen kapi-

tiële maatschappelijke ontwikkeling

aan te kijken. Bovendien: “Ben je een

taal verplicht verhogen. Tot 10% van

weggegooid en de politieke agenda

bank van 100 miljard dan ga jijzelf

de totale balans. Dat is de standaard

voor de komende jaren vastgelegd:

failliet bij een faillissement, ben je

buiten de EU en de VS. En daar is het

bezuinigen en lastenverzwaring.” Een

een bank van 1000 miljard dan gaat

nog altijd de hond die met zijn staart

kort verslag.

de belastingbetaler failliet. Banken

kwispelt, in plaats van andersom.”

zijn too big to fail, too big to jail en too big to manage.”

Financialisering

Zijn het echt alleen maar de banken? “Natuurlijk is dit een verhaal dat niet stopt bij de banken, maar reikt tot in

“Niet de Amerikaanse situatie met hypotheekverstrekkingen aan NINJA’s

De staart die met zijn hond kwispelt

de haarvaten van het kapitalisme. We zijn met z’n allen één grote petrischaal voor alles wat met de crisis

(No-Income-No-Job-or-Assets) heeft de crisis veroorzaakt, maar het

Op dit moment ligt er politiek geen

te maken heeft. We zijn allemaal

kabaal van de 30 grootste banken

enkele oplossing voor dit probleem

gevangen door de vastgoedroes en we

van Europa en de VS. Zij hebben

op tafel. Erger nog: het feit dat

moeten onze verslaving aan schuld

samen een casino opgebouwd waarin

besluitvorming hierover naar Eu-

afbouwen. Dat is een berenklus.”

onderpanden voor leningen werden

ropees niveau wordt getild, maakt

uitgewisseld, wat leidde tot een

het alleen maar gemakkelijker voor

vastgoedbel en het drama wat daarop

banken om de politiek te chanteren.

volgde. Het is niet de VS die achter

Er wordt enkel gediscussieerd over

6

Kijk voor de volledige presentatie van Engelen in beeld en geluid op www.fairfin.be/engelen


interview

‘Een bank van burgers: wie neemt er nu zo’n risico?!’ NewB maakt zich op voor tweede golf Na de eerste NewB golf in 2013, waarbij

Brief van de Nationale Bank

maar liefst 44.000 mensen een aandeel kochten, is het werk aan de oprichting

Op het NewB kantoor in Brussel neemt

van de bank begonnen. Ervaren ban-

de dialoog met de officiële instanties

kiers zijn het team komen versterken

veel tijd in beslag. “Met de FSMA

en is er een zakelijk plan opgemaakt.

hebben we al langere tijd gesprekken

Maar er moet nog veel werk worden

voor de prospectus, maar de Nationale

verzet om in 2015 een licentie te

Bank kwam daar tussendoor gefietst.

bekomen van de Nationale Bank. Op de

Zij had natuurlijk gehoord van onze

algemene vergadering in januari is een

plannen en vroeg of ze niet mocht

begroting goedgekeurd om de volgende

weten in welke richting wij dachten.

stappen kunnen zetten. FairFin sprak

Dus wij documentatie laten toekomen,

met Dirk Barrez, een van de eerste

met daarbij uitdrukkelijk de vermelding

initiatiefnemers van NewB.

dat dit confidentiële voorbereidende

Meer dan één goede

documenten waren. En toen kregen “We willen zo snel mogelijk 2,5

we maanden later een brief waarin

Onlangs stond de bank Crelan in het

miljoen euro verzamelen bij bestaande

ze stelde dat ze onze hypotheses zeer

Nieuwsblad met de kop: ‘NewB-coöpe-

en nieuwe coöperanten, zowel burgers

optimistisch vond. Intussen zijn we

ranten zijn bij ons van harte welkom’.

als organisaties. Mensen kunnen nu

op gesprek geweest en zijn alle vragen

Er zijn nog campagnes van banken die,

dan ook tot 120 euro aandelen kopen.

beantwoord, maar feit blijft dat ze een

zij het soms minder expliciet, geïnspi-

Op het einde van het jaar moeten er

institutionele aandeelhouder eist die

reerd zijn door de komst en de ideeën

voldoende engagementen zijn, zeker

kan garanderen dat er altijd kapitaal

van NewB. “Het is natuurlijk geweldig

ook van grote investeerders, voor in

zal zijn.”

dat NewB nu al invloed uitoefent op

totaal 60 miljoen.”

het bancaire landschap. Laat ze ons “Het is uiteraard terecht dat we worden

vooral nadoen: er zijn enkele tientallen

“We zijn nu redelijk op koers. 65

bevraagd op onze financiële waarde.

banken, het zou niet slecht zijn als er

procent van de coöperanten die bijstor-

Maar uit de houding van de Nationale

meer echt duurzame banken tussen

ten heeft zijn aandeel tot het maximum

Bank blijkt wel dat ze niet op ons

zitten.”

verhoogd. Dit laat zien dat ze hun

zitten te wachten. Wat mee kan spelen,

droom nog koesteren en er ook in willen

is het idee dat er teveel banken zijn.

Politiek blijft het dan weer ijzig stil.

investeren. Nu hebben we ook méér

Maar de crisis is juist veroorzaakt door

In de verkiezingsprogramma’s wordt

coöperanten nodig. Want met hoe meer

banken die te groot zijn, het lijkt me

nauwelijks gesproken over banken.

we zijn, hoe sneller we succesvol een

alleen maar logisch dat je dan beter

“En dat mag je op z’n minst vreemd

rendabele bank kunnen neerzetten eens

méér banken kan hebben. In feite

noemen. Er komen grote inleverings-

het zover is. En hoe makkelijker we

gebeurt net het omgekeerde: het aantal

oefeningen aan ten gevolge van de

grote investeerders kunnen overtuigen.

banken in België is de voorbije decen-

bankencrisis en banken worden niet

We proberen extra aandeelhouders te

nia gehalveerd. Daarnaast is het lang

aangesproken. Zoals een Gentse politica

vinden via de organisaties, via de me-

geleden dat er nog een aanvraag voor

het verwoordde tijdens de NewB tour:

dia en via zogenaamde ‘ambassadeurs’,

een nieuwe bank is geweest – en dan

‘Als overheid doen we het niet, dus

actieve coöperanten die we materiaal

nog één opgericht door burgers! ‘Welke

dan moet de samenleving het doen.

geven voor een presentatie en die zelf

risico’s brengt dat wel niet met zich

Maar dan moet de overheid er op z’n

mensen bijeen roepen. Ik ben onlangs

mee?!’ Wel, veel kleinere dan een bank

minst over waken dat de samenleving

bij zo’n bijeenkomst geweest in Limburg

als Dexia. Er zijn tientallen banken,

het kán doen.’ “

en dat ging heel goed. Ze denken erover

overigens altijd de kleinere, die het wel

om zich in een vijftal Limburgse regio’s

hebben gered doorheen de crisis, juist

op te delen en van daaruit verder

doordat ze zich met de reële economie

te werken. Coöperanten organiseren

hebben beziggehouden.“

zichzelf – en maken zo hun bank.”

7


campagne

FairFinners doen ‘t zelf Maak van je geld een superhe

8


eld! De financiële wereld heeft een stevige her-

Maar je hoeft zelfs

vorming nodig. Politici zijn er tot nu toe niet

geen bank binnen

geslaagd om een duurzaam financieel systeem,

te gaan om duur-

ten dienst van de reële economie en de sa-

zaam te investeren.

menleving, te ontwikkelen. In plaats daarvan

Je kunt een lening

luisteren ze nog steeds naar diegenen die de

geven aan een vriend die

financiële crisis mee veroorzaakt hebben.

een bedrijf wil starten, een aandeel kopen van een cvba uit

Het goede nieuws is: ook zonder nieuw systeem

de sociale economie of via een crowdfundings-

kunnen wij (als individu, organisatie, bedrijf)

site een tof project financieren. Meer nog: je

zelf stappen ondernemen om ons geld duurzaam

moet zelfs niet bij de euro blijven om op een

te maken. Zo slaan we zelfs twee vliegen in één

ethische manier om te gaan met geld. In steeds

klap! Via ons geld dragen we een steentje bij

meer Belgische gemeenten vind je LETS-groepen

aan een betere maatschappij en tegelijkertijd

en andere complementaire muntsystemen. In

geven we onze politici en bankiers een duidelijk

de Faire Geldwijzer vind je een overzicht van

signaal: Belgen kiezen bewust voor de betere

mogelijkheden om van je geld een superheld te

alternatieven.

maken, binnen en buiten de bank om.

De eerste stappen: Mind the Map en de Faire Geldwijzer

Maak de Faire Geldwijzer Starterskit mee mogelijk!

Je hoeft niet veel geld te hebben om er een

Vind je het belangrijk dat FairFin praktische

superheld van te maken. Geïnformeerd zijn over

tips geeft over hoe je je geld duurzaam kunt

wat je bank doet met je geld, is een heel belang-

maken? Dat we zoveel mogelijk mensen

rijke eerste stap. Op www.fairfin.be/mind-the-

handvaten bieden om zelf ethisch aan de slag

map kun je zien hoe jouw bank scoort op ‘risico

te gaan met hun kapitaal, hoe klein dat ook

op schadelijke investeringen’ en ‘betrokkenheid

is? Vind je het leuk om die informatie in een

bij de reële economie’. Ook staat er uitgelegd hoe

handig boekje toegestuurd te krijgen? Steun dan

je van bank kunt veranderen.

de Faire Geldwijzer Starterskit! FairFin heeft 2000 euro nodig om het boekje op te maken

Eens je bewust voor een bank gekozen hebt,

en te drukken. We willen dit bedrag bij elkaar

sta je ook nog eens voor de keuze voor een

brengen met giften. Je kunt een gift doen vanaf

product. Van pamperrekening tot pensioenspa-

10 euro. Iedereen die een bijdrage doet, krijgt

ren, bankproducten achtervolgen ons ons hele

– als hij dat wil – een exemplaar toegestuurd.

leven. Duurzaam sparen en beleggen is enorm

Voor giften vanaf 40 euro krijg je een fiscaal

in opmars. Bijna elke bank biedt wel duurzame

attest waarmee je 45% van je gift terugkrijgt

producten aan. Er bestaat echter geen wettelijke

via de belasting. Stort op rekening (BE 10)5230

definitie van wat duurzame bankproducten zijn.

8038 6504 / BIC: TRIOBEBB van FairFin met de

De bank bepaalt dus zelf welke criteria zij han-

mededeling ‘geldwijzer + je naam’. Wil je de

teert voor producten die zij aanbiedt als ‘duur-

starterskit thuisgestuurd krijgen? Stuur dan

zaam’, ‘maatschappelijk verantwoord’ of ’groen’.

tegelijkertijd een mail met daarin je postadres

Zo kan het dat zelfs via zogenaamd duurzame

naar adres@fairfin.be. De actie loopt tot 1 juni.

bankproducten wordt geïnvesteerd in steenkool

Als we tegen die tijd voldoende geld hebben

of ontbossing. FairFin ontwikkelt momenteel een

opgehaald, heb je de Faire Geldwijzer Starterskit

Faire Geldwijzer die helpt je om bewust te kiezen

drie weken later in de bus. Bedankt!

voor producten die écht OK zijn.

9


analyse

Frank Vanaerschot

Wat zeggen verkiezingsprogramma’s over het financieel systeem? Vijf jaar na de bankencrisis zitten we nog altijd stevig op onze honger wat betreft het onder controle brengen van de financiële sector – ondanks de beloftes van politici over partijgrenzen heen tijdens die woelige periode. FairFin is benieuwd of er tijdens de verkiezingskoorts ook iets te snoepen valt en vergeleek de verkiezingsprogramma’s met ons memorandum.

zou daarnaast ook graag zien dat er

In het vet de thema’s, in rood bedenkingen van FairFin.

gen. Ze zou in al haar activiteiten een

binnen banken kwalitatieve incentives aan personeel worden gegeven om duurzaamheid en maatschappelijk nut te bevorderen. Groen pleit ervoor om van Belfius een overheidsbank te maken. De rol van die bank zou zijn: infrastructuurprojecten financieren en de financieringsnood bij KMO’s opvansterke nadruk op ethiek, duurzaamheid en sociale meerwaarde moeten

CD&V

en gedeeltelijke overheidswaarborgen.

hanteren. Winst is niet de voornaamste

Crowdfunding kan zeer interessant

missie van de bank en gemeenten wor-

Het programma van de CD&V vertrekt

zijn, maar het is belangrijk dat de

den beter geen aandeelhouder, omdat

vanuit de vaststelling dat de gedane

overheid een duidelijk kader schept

lokale bestuurders niet rechtstreeks

bankhervormingen volstaan. De partij

over welke plaats het inneemt. FairFin

door het parlement geïnterpelleerd kun-

kiest niet voor een splitsing van spaar

pleit voor crowdfunding voor sociale

nen worden. Groen heeft ook aandacht

– en investeringsbanken, maar schaart

en ecologische doelen. Daarnaast moet

voor kleinere spelers in de sector en

zich achter de bankenwet. Een wet die

de geldverschaffer duidelijk op de

wil coöperatief bankieren stimuleren.

volgens FairFin positieve elementen

hoogte zijn van de risico’s.

Op welke manier dit moet gebeuren

bevat, maar spaargeld en samenleving onvoldoende beschermt voor de risico’s van het investeringsbankieren.

is evenwel onduidelijk. Groen breekt

Groen

ook een lans voor het weghalen van juridische en administratieve drempels voor crowdfunding en complemen-

Daarnaast erkent CD&V dat vooral KMO’s problemen hebben om aan krediet

De groenen gaan verder dan de

taire munten in het verenigingsleven.

te geraken. Naast co-financiering en

bankenwet en willen het universele

FairFin maakt de kanttekeningen

andere steun vanuit de overheid zelf

bankenmodel aanpakken met een

dat crowdfunding voor verenigingen

om alsnog bankkrediet te krijgen, legt

echte splitsing. Ze breken een lans voor

aanvullend moet zijn (en niet een

de partij een grote verantwoordelijk-

het van de beurs halen van spaarban-

vervanging van subsidies) en dat het

heid bij de burger/spaarder. CD&V wil

ken om de stabiliteit van het eigen

voor complementaire munten vooral

enerzijds dat KMO’s zich meer direct op

vermogen van banken te verhogen. De

interessant is een experimenteer-

de markt financieren via obligaties en

partij pleit voor een eigen vermogen

ruimte te creëren. Tenslotte wil de

anderzijds de vrijstelling van belas-

van 10% van de totale omvang van

partij ook trading aanpakken. De

tingen op spaargelden uitbreiden naar

de bank, zonder risicoweging in de

financiële transactietaks (FTT) moet er

andere financiële instrumenten, zoals

Basel normen. Dat gaat een pak verder

komen en enkele financiële producten

die obligaties voor KMO’s. Zo wordt de

dan de huidige kapitaalsminima en

en technieken zoals naakt short selling

spaarder fiscaal gestimuleerd om het

is bevorderend voor de stabiliteit van

en CDS-verzekeringen op een risico

gat in de financiering van onze lokale

banken. Op het vlak van bonussen,

dat men zelf niet loopt wil de partij

economie op te vullen – en hier ook het

stelt de partij dat die bij beursgeno-

verbieden.

risico voor te dragen. Een derde manier

teerde bedrijven enkel aan langeter-

waarop men KMO’s aan geld wil helpen

mijnsresultaten (5 à 10 jaar) mogen

is crowdfunding. De partij wil dat de

gekoppeld worden. Bovendien moeten

FSMA de drempels snel verlaagt zodat

financiële instellingen die bonussen

KMO’s bedragen hoger dan 300.000 euro

geven aan personeel of managers, ook

Net als de CD&V wil ook de NVA de

kunnen ophalen via ‘de crowd’, die

malussen invoeren, waardoor men ook

burger responsabiliseren door de vrij-

gestimuleerd wordt via fiscale aftrek

opdraait voor slechte prestaties. FairFin

stelling van belasting van spaargeld uit

10

N-VA


Sp.a

te breiden naar inkomsten uit obligaties en aandelen tot een bedrag van 2200 euro. Voor een partij die zoveel van

Een splitsing staat bij sp.a niet op

haar pijlen richt op een van de groot-

de agenda. Sp.a neemt vrede met de

aandeelhouders van Dexia, is er verder

bankenwet en wil deze maatregelen

opvallend weinig aandacht voor het

ook op Europees niveau. De partij wil

aanpakken van de regelgeving die de

wel meer eigen vermogen in functie

aandeelhouders van banken in staat

van risico dan de Europese regels nu

stelt om het businessmodel dat Dexia

voorschrijven: meer eigen kapitaal

ten val bracht, te hanteren.

voor systemische banken en de regels transparanter maken. Vraag blijft met hoeveel het kapitaal verhoogt moet

Open VLD

worden. Bonussen zijn volgens de een verdubbeling van de Basel III

partij aangepakt in de bankenwet. Niet

De Vlaamse liberalen zien de financiële

kapitaalnormen. De risicoweging om

meer dan helft jaarloon en gekoppeld

sector hervormen als een beklonken

kapitaalnormen binnen de Basel

aan lange termijnresultaten. Sp.a is de

zaak. Banken kunnen door de volgens

normen te berekenen is problematisch

enige partij die pleit voor een onaf-

Open VLD ‘strenge’ kapitaalregels niet

en laat de poort open voor misbruik,

hankelijk orgaan met toezichthouders,

aan de kredietbehoeften van KMO’s

maar met dit voorstel zou het eigen

academici en middenveld dat over

voldoen. Ze pleit er net als de N-VA

vermogen van banken en hun stabi-

de sector rapporteert over thema’s

en de CD&V voor om naast spaargeld

liteit sterk toenemen. PVDA+ gaat voor

zoals reële economie, schadelijke

ook de inkomsten uit obligaties en

een afschaffing van de prestatiegerichte

investeringen en betrokkenheid in

aandelen vrij te stellen van belastin-

bonussen. Hiermee worden de prikkels

belastingparadijzen. Ze pleit ook voor

gen. De partij wil ook crowdfunding

voor personeel om snelle winsten te

onafhankelijke financiële vormingen

uitwerken tot een volwaardig alterna-

maken volledig weggenomen. PVDA+

door de FSMA in samenwerking met

tief financieringsmiddel voor al dan

gaat voor een nieuwe publieke bank.

het middenveld over wat banken doen

niet startende ondernemingen en de

De partij benadrukt hierbij dat het doel

en wat hun impact op de samenleving

nodige regelgevende belemmeringen

van die bank niet is zoveel mogelijk

is. Sp.a wil ook de regels voor banken

wegnemen. Ook hier wordt de burger

winst te maken, maar kredietverlening

herzien zodat die kleine, duurzame

geresponsabiliseerd. Gwendolyn Rutten

om sociale en ecologische vooruitgang

en coöperatieve banken voldoende

verraste ons enkele weken geleden

te boeken. Dat er aan een cumulverbod

beschermen. Ervoor zorgen dat de

toen ze tijdens een interview in Reyers

van bestuursmandaten wordt gedacht

bijzondere bankentaks kleine banken

Politiek een video van Triodos toonde

en aan een controleorgaan van

niet benadeelt lijkt FairFin hier een

als inspiratie voor haar visie. Van het

personeels- en klantenorganisaties.

eerste belangrijke stap. De partij pleit

ondersteunen van de manier waarop

FairFin zou daar ook middenveldor-

ook voor uitbreiding van crowdfunding

Triodos aan bankieren doet, zien we

ganisaties aan toevoegen om over het

voor financiering ondernemingen door

spijtig genoeg niet zo veel terug in het

investeringsbeleid te waken. PVDA+

de prospectusplicht te versoepelen. S.pa

verkiezingsprogramma van Open VLD.

is tenslotte voor een harde aanpak

wil ook trading aanpakken door de

van trading in de financiële sector. Ze

financiële transactietaks in te voeren

wil een financiële transactietaks en is

en voedselspeculatie indijken door

ook voorstander van het verbod van

efficiënte positielimieten in te voeren in

een aantal producten en praktijken. Zo

eigen land en in Europa.

PVDA+ De PVDA+ analyseert wel hoe de

willen ze afgeleide en gestructureerde

bankenwet geen echte splitsing is en

producten, ‘korte termijn’ speculatie

banken onvoldoende hervormt, maar

en short selling, hefboomfondsen en

banken splitsen staat alsnog niet in

‘speculatiefondsen’ afschaffen.

haar programma. De partij pleit voor

11


campagne

COM’mon let’s LETS Gebruikers van complementaire munten: wie zijn ze en wat drijft hen? FairFin interviewt mensen die actief zijn met gemeenschapsmunten, LETS of andere vormen van munten die naast de euro bestaan. Deze keer het woord aan Isabel Bombeke.

Ik denk dat wat Bitcoin tot een succes

aanbod (dienst of goed) quoteren. De

maakt, invloed zal hebben op toekom-

leden valideren hierbij de behoefte van

Op welke manier ben je bezig met

stige muntontwerpen. Misschien voor

de gemeenschap en bepalen zo de prijs

complementaire munten?

de gekende lokale munten een vreemde

in JoatUnit. Als individuele deelnemer

eend, maar dan wel eentje die je doet

kan je diensten en goederen aanbieden

grassroots deel- en ruileconomie-in-op-

nadenken over economische structuren.

aan andere deelnemers of aan één

leiding. Ik heb een stevige basis meege-

Hoe verbind je kleinschalige lokale

van de gemeenschappen in ruil voor

kregen in de LETS gemeenschap van ons

initiatieven met elkaar zodat ze globaal

complementaire (en soms ook nationale)

land. In eigen stad (Sint-Niklaas) ben

invloed uitoefenen? Hoe kan je onderne-

munten. Handig is dat je bij interper-

ik nu vier jaar coördinator van de LETS

mingen motiveren om deel te nemen in

soonlijke transacties de muntcombinatie

groep. Hoewel coördinator in deze con-

je initiatief? Hoe blijf je onafhankelijk?

vrij kan kiezen: in barter en/of Bitcoin

text wat misleidend is: de vrijwilligers

Meer internationale samenwerkingen

en/of JoatU Unit en/of appelen,… JoatU

Ik zie mezelf als een activist voor

in onze groep beredderen onze economie

in projecten (CCIA bijvoorbeeld) en uit-

combineert een diversiteit aan gebruikte

ook zonder coördinator. Onze LETS groep

wisselingen van kennis en informatie.

munten met een door de mensen

is sociaal zeer divers. Arm en rijk, met

Zowel top-down (bijvoorbeeld Europa)

zelf georganiseerde economie in een

en zonder computer, communicatie-sterk

als individuen die zich internationaal

internationale jas.

en communicatie-vrees, ziek en gezond,

zullen verbinden met elkaar in kennis-

met en zonder papieren. Het coachen

netwerken en projecten.

van deze prachtige menselijke verzame-

Goederen worden steeds meer en meer

Het andere is gedeelde kennis (of afhankelijk van hoe je het ziet: filosofie) over de grotere noemer waar comple-

ling is mijn dagdagelijkse bezigheid tot

gratis gedeeld of weggegeven. WijDelen

mentaire munten in passen: de econo-

nu geweest.

en eggsandrabbitholes zijn daar

mie van de peers. Interessante lectuur

voorbeelden van. Het is een periode van

vers van de pers: The Zero Marginal

verschillende ontwerpen van comple-

diversiteit, experimenteren en creëren in

Cost Society van Jeremy Rifkin, The

mentaire munten en de sociale relaties

de deeleconomie.

Heretic’s Guide to Global Finance van

Verder ben ik enorm gebeten door de

Brett Scott en Towards the Democratiza-

die aan de grondslag ervan liggen. Hoe start je met zo’n munt? Welke informatie

Is er een (internationaal) initiatief

tion of the Means of Monetization van

heb je nodig? Hoe kan je mensen weer

waar je zelf bijzonder van bent

Michel Bauwens.

met elkaar in contact brengen? Hoe

gecharmeerd?

bereik je het punt waarop mensen

Momenteel zijn er twee zaken die ik

Je was bij de presentatie van het

beslissen om met elkaar te gaan ruilen

bijzonder interessant vind. Het eerste is

nieuwe handboek gemeenschapsmun-

of projecten uit te werken? De realiteit

de ontwikkeling van JoatU. Dat is een

ten (zie pag. 15). Wat verwacht je

is slechts ten dele in handboeken en

open source software in ontwikkeling

hiervan?

workshops terug te vinden. Dat maakt

die complementaire economie faciliteert

het ook zo’n boeiende materie: je kan

voor zowel individuen als voor ge-

kennen van lokale munten uitgegeven

het zelf uitvinden!

meenschappen. Wat ik zo boeiend vind

door de gemeenten zelf. Het boek is

Ik ben ook participant in de CC Re-

aan de software is dat deelnemende

een duw in de rug voor de gemeente-

search Group en soms in een tijdelijke

gemeenschappen hun eigen deeleco-

besturen en zal het lokale beleid voor

werkgroep, bijvoorbeeld van gebruikte

nomie kunnen organiseren zonder

gemeenschapsmunten mee veranderen.

software in LETS groepen.

tussenkomst van een centrale overheid

Ik hoop dat het handboek aanzet tot

en zonder centraal uitgegeven munt. De

meer verscheidenheid in munten. België

Welke trends zie je op vlak van

gebruikte munt JoatUnit wordt gecreëerd

is klaar voor experimenten!

complementaire munten?

als de gemeenschapsleden een nieuw

12

Ik denk dat Vlaanderen een boost zal


socrowd

Boerderij vindt groene jongens en meisjes Of: hoe alternatieve financiering kan leiden tot structurele samenwerking ’t Legumenhofke in Neerijse is een biologisch groenteteeltbedrijf in opstart op een oppervlakte van ongeveer 1 hectare, met een 40-tal soorten bekende en minder bekende groenten. Als klant van ’t Legumenhofke ontvang je in ruil voor een jaarlijkse bijdrage, wekelijks een deel van de oogst in de vorm van een groenten-

Projectoproep

pakket met verse, lokaal geteelde seizoensgroenten. Deze werkvorm wordt Community Supported Agriculture

Scouts & gidsen Dendermonde is

(CSA) genoemd. ’t Legumenhofke kan

een van de grootste scoutsgroepen

wel een financieel duwtje in de rug

van Vlaanderen. Wekelijks staat

gebruiken om de opstart te vergemak-

een ploeg van ongeveer 90 leiders

kelijken en ineens het goede materi-

klaar om rond de 350 leden een

aal te kunnen aankopen om efficiënt

leuke zaterdagnamiddag te bezorgen.

te kunnen werken. Boerin Greet De

Scouts Dendermonde heeft ook een

Smedt: “Ik zou een lening kunnen

Akabe-tak (‘Anders Kan Best’). Hierin

aanvragen een klassieke bank maar

zitten kinderen of jongeren met een

ik ben het niet eens met de manier

dus we waren al in contact met Tom.

lichamelijke of verstandelijke

waarop de banken omgaan met hun

Hij vertelde over ’t Legumenhofke

beperking. Tweewekelijks doen zij

klanten en vooral wat zij met het

en omdat wij altijd wel in zijn voor

met hun leiding wat iedere andere

spaargeld van hun klanten financie-

toffe, maatschappelijke projecten,

tak van de groep ook doet: plezier

ren. Daarnaast is het ook niet zeker

waren we direct geïnteresseerd. Dan

maken op een scoutieve manier. Nu is

dat zij zo’n kleinschalig project willen

hebben we samen met SoCrowd het

de scoutsgroep aan het bouwen aan

financieren, tenzij tegen woekerrente.

risico bekeken, want zeker met die

broodnodige nieuwe lokalen zodat

En de duurzamere bank kan mij geen

verbouwing nu moeten we wel wat

dit alles in de toekomst nog steeds

lening bieden voor zo’n klein bedrag.”

voorzichtig zijn. Maar toen dat in orde

mogelijk is. Als de scouts erin slagen

Via vrienden kwam ze in contact met

bleek hebben we ons borg gesteld en

15.000 euro te verzamelen, kunnen ze

SoCrowd en zo kwam de bal aan het

’t Legumenhofke meteen ook gevraagd

rekenen op een rentevrije lening van

rollen. ’t Legumenhofke vroeg 15.000

voor samenwerking. Een afdeling van

45.000 euro van Socrowd.

euro aan op een termijn van vijf jaar,

ons in Leuven werkt daar eigenlijk

waarvan ze eerst 5000 euro zelf zou

heel dichtbij en hun eerstvolgende

Help Scouts Dendermonde dit project

moeten verzamelen bij sympathisan-

vergadering is dan daar doorgegaan.

te realiseren! Koop een aandeel van

ten. SoCrowd was snel overtuigd van

Inmiddels helpen de jongeren mee

100 euro via www.socrowd.be of 02

de sociaal-ecologische meerwaarde

planten en beheren. Zij doen dat

274 00 17

van het project, maar voor starters is

graag en ’t Legumenhofke heeft er

borgstelling vaak een struikelblok.

ook wat aan.” En de lening? Die is

Een van de mogelijkheden was een

inmiddels uitgekeerd, want de 5000

andere organisatie vragen om borg te

euro was binnen no time binnen. ’t

staan voor de lening. Coördinator Tom

Legumenhofke krijgt dus de vliegende

Alleman van SoCrowd belde rond en

start waar ze op had gehoopt.

kwam bij de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) terecht. Pieter Delafortrie van JNM: “Wij zijn zelf bezig met een verbouwing en kregen daarvoor een rentevrije lening van SoCrowd,

13


achter de schermen

“Van duurzaam moeten leven naar duurzaam willen leven” Studio Spark helpt FairFin nieuwe beleidsperiode in Een pak vaste inkomsten dat wegvalt, een nieuwe beleidsperiode op komst, nieuwe media, nieuwe crisis met nieuwe kansen… FairFin kon wel wat advies gebruiken! We deden beroep op Studio Spark, een Antwerps bureau met expertise in duurzaam ondernemen. Spark werkte eerder onder andere voor Ecover, Coca Cola en Bond Beter Leefmilieu. Stefaan Vandist en Tom Duhoux zijn beiden zaakvoerders en begeleidden FairFin bij de start van een veranderingstraject. De titel van jullie eindrapport voor FairFin is ‘van organisatie naar beweging’. Wat wil dat zeggen? Tom (rechts op foto): “Als een Waaruit halen jullie je inspiratie?

grote groep mensen dezelfde rich-

Stefaan: “Ik denk dat wij jager-verza-

ting uit wil, heb je een beweging. De vragen waar wij van uit zijn

melaar zijn van innovatieve cases rond

gegaan is: hoe zorgen we ervoor

duurzaamheid en sociale rechtvaardig-

dat meer mensen betrokken raken

heid in binnen- en buitenland. Alles

bij de thematiek van FairFin? Hoe

wat ons sterkt in onze overtuiging: we

maken we onszelf relevant? En

gaan van duurzaam moeten leven naar duurzaam wíllen leven. We schuimen

hoe brengen we dat op een goede manier over?”

ook door de sociale media, die mensen

internet af, lezen manuscripten… We

in staat stellen zelf iets in gang te

weten ’t goed passeren en tappen af.

verwezenlijking bij FairFin is dat we

zetten. Als wij met z’n tweeën vandaag

Daarbij: iedere betaalde opdracht, zoals

onszelf hebben veranderd van een

vinden dat het schandalig is dat

die voor FairFin, biedt ons de gelegen-

‘zweeppartij’ naar een organisatie die

Romakinderen in Antwerpen op straat

heid om een nieuw domein te gaan

haar expertise inzet om iedereen aan

moeten bedelen, kunnen wij vanavond

afspeuren.”

te zetten tot een ethische reflex in z’n

via Facebook een campagne opstarten

financiën.”

waarmee we morgen in Volt komen.

Stefaan: “Ik denk dat de belangrijkste

Tom: “Doel is te zorgen dat dat inzicht collectief wordt én dat het

Dan ontstaat natuurlijk het risico dat NGO’s overbodig worden.”

Kenden jullie FairFin vantevoren? Stefaan: “Ik wel. Ik had zelfs posters op mijn kamer, van Diksia en Mortis Tank. Ik vond dat keistoer.”

wordt omgezet in daden.” Waarin zit dan de kans voor FairFin? Speelt zo’n proces bij meer organisaties?

Stefaan: “Dat iedereen, los van politieke strekking het er nu mee eens

Is het nieuwe FairFin nog wel stoer? Stefaan: “Ik denk dat het veel

kan zijn dat de economische structuur

moediger en veel stoerder is om bloot

een beweging is naar onafhankelijk-

verkeerd zit. Er is een enorm groot

te leggen hoe we vastzitten in een

heid in termen van geld enerzijds en

draagvlak voor de boodschap van

verkeerd systeem en om mensen met

anderzijds naar andere manieren van

FairFin.

de juiste instrumenten te activeren,

Stefaan: “Je ziet bij veel NGO’s dat er

impact uitoefenen. Dat is natuurlijk

Tom: “Als je je richt op die nieuwe

deels gedreven door de conjunctuur

doelgroep en ziet dat je tools in orde

– inkomsten die wegvallen, subsidies

zijn, dan ben je volgens ons effectief

die op de tocht komen te staan – maar

bezig.”

14

dan om te zeggen dat alle banken slecht zijn.”


doe mee

Nieuw: het handboek gemeenschapsmunten ‘Maak je Buurt Uitmuntend!’

Bouw mee aan

Dit handboek voor lokale besturen en organisaties laat je kennismaken met de talloze mogelijkheden van gemeenschapsmunten. Het is vooral een praktische gids, een doe-boek dat bestuurders of organisaties toelaat de juiste keuzes te maken en stappen te zetten, samen met de burgers. Het biedt een systematisch overzicht van wat er bij de opstart van een gemeenschapsmunt komt kijken. Hiermee kun je als lokaal bestuur of organisatie precies inschatten welke kennis je zelf al in huis hebt en voor

Het is misschien een once in a lifetime

welke delen je beter kan samenwerken

opportunity om mee te bouwen aan je

met externe deskundigen. Auteurs:

eigen bank. Pak die kans en doe mee

Bernard Lietaer, Edgar Kampers en

met NewB. Wil je coöperant worden?

Anne Snick. Misschien iets voor jouw

Voor 20 euro heb je een aandeel van

gemeente? Te downloaden en te

NewB. Je wordt dan op de hoogte

bestellen via www.thuisindestad.be

gehouden van de vorderingen van de bank en uitgenodigd voor de AV. Je mag per persoon zes aandelen kopen. Ga naar newb.coop/nl/ik-bouw-mee en schrijf je in. Hier vind je ook hoe je, als je al een aandeel hebt, er meer bij kunt kopen.

Steun projecten FairFin online

Word lid van FairFin

In dit magazine vragen we financiële

vol? Wil je van op de eerste rij mee-

steun voor twee projecten: het onder-

doen met de campagne Maak Van Je

zoek Dirty Profits III naar schadelijke

Geld Een Superheld? Word dan lid van

investeringen door onze banken en de

FairFin. Je ontvangt dit magazine,

Faire Geldwijzer Starterskit. Hiervoor

een welkomstkado en 10% korting

kun je ook online een gift doen. Ga

op FairFin producten en activiteiten.

naar www.ikwilhelpen.be, klik op

Meld je aan via www.fairfin.be/lid

‘steun’, kies FairFin en vervolgens

en maak 20 euro over op rekening

het gewenste project. Je kan je gift

BE77 8939 4401 1442 (IBAN) / VDSP-

uitvoeren via de meeste betaalme-

BE91 (BIC) met de mededeling ‘lidgeld

thodes: via je kredietkaart of via de

2014 + je naam’. Bedankt!

Vind jij het werk van FairFin waarde-

Blijven plakken We nodigen jullie uit om mee onze

betaalknop van je bank. De gift gaat

stickers te blijven plakken! Voor een

rechtstreeks naar FairFin, zonder

pakketje kun je contact opnemen met

enige omweg. Voor giften vanaf 40

FairFin, via sticker@fairfin.be of 02

euro ontvang je een fiscaal attest.

201 0770. Vermeld in je aanvraag of je er 10, 20, 50, 100 of 200 wilt.

15


slimmerdandebank

Evert Peeters

Bijna 70.000 Belgen zijn het afgelopen jaar van bank veranderd. Uitgebreid onafhankelijk onderzoek naar de motieven van die overstappers is er niet. Maar de banken zelf doen wel hun best om de grieven van ontevreden klanten in kaart te brengen. De meest uitgebreide bevraging van die soort is recent door KBC uitgevoerd. En dan blijkt

En als tweede grote tekortkoming wijzen de KBC-klanten

dat Belgische klanten zich niet in de eerste plaats zorgen

op de gebrekkige financiering van de lokale economie door

maken om het rendement op hun persoonlijke beleggingen – hoewel de banken zelf dat wél als belangrijkste criterium

de grootbanken. En ook dat antwoord is behoorlijk pijnlijk voor een bank die van ‘duurzame lange termijn-relaties’

blijven beschouwen voor hun klantentrouw. In de praktijk

met particulieren en lokale ondernemers dé inzet heeft

maken bankklanten zich minstens evenveel zorgen over

gemaakt van haar reputatie-heropbouw na de financiële

de rol van hun bank in de samenleving.

crisis. Natuurlijk speelt hier de ‘erfenis van het verleden’,

Zijn burgers slimmer dan de bank? Gevraagd naar de belangrijkste tekortkoming van hun

maar ook vandaag blijft er werk aan de winkel. KBC reserveerde in 2013 precies 48% van de middelen op haar balans voor kredieten aan particulieren en bedrijven in

bank, verwijst het cliënteel van KBC naar de financiële (in)

hun ‘thuismarkten’. Op die manier doet ze heel wat beter

stabiliteit van de instelling. Grote consternatie op de afde-

dan concurrenten BNP Paribas en, vooral, Deutsche Bank.

lingen corporate social responsbility: hoe is dat mogelijk?

Maar heel erg ambitieus is die 48% nog steeds niet.

Heeft KBC inmiddels niet alle staatsteun terugbetaald en doen ze het intussen niet ‘beter dan de markt’ als het gaat

Als banken het vertrouwen van hun klanten écht wil-

om de kapitaalbuffers? Klanten begrijpen blijkbaar heel

len terugwinnen, dan doen ze de opmerkingen van die

goed dat die buffers – naakt en ongewogen – nog steeds

klanten best niet te gemakkelijk af als een ‘perceptiepro-

schommelen rond de 4% van de totale balans, nauwelijks

bleem’. Burgers en klanten zijn slimmer dan men denkt. En

hoger dan in 2008. Om echt grote schokken op te vangen

misschien krijgen op die manier ook ethische en duurzame

blijft zo’n provisie – in het geval van KBC gaat het om

investeringsmogelijkheden eindelijk de airplay die ze

ongeveer 11 miljard euro – ruim onvoldoende.

verdienen. FairFin blijft daar in elk geval aan werken.

FairFin voert campagnes die Belgische banken en het brede publiek informeren en aanzetten om anders om te gaan met geld. Daartoe voert de organisatie onderzoek naar onverantwoorde of schadelijke investeringen van Belgische banken en brengt het duurzame bankproducten alternatieve vormen van ‘omgaan met geld’ in kaart.

FairFin zkt. vette bonus Je kunt ons vrijblijvend steunen met een eenmalige gift, of via een permanente opdracht. Stort je bijdrage op rekening (BE 10)5230 8038 6504 / BIC: TRIOBEBB van FairFin met de mededeling ‘vette bonus’.

Heb je vragen, opmerkingen of suggesties? Mail de redactie: redactie@fairfin.be

Je kan ook storten via de site ikwilhelpen.be, waar je met een online overschrijving of via Bancontact, Visa, Mastercard of American Express een bedrag overmaken op de rekening van FairFin.

COLOFON REDACTIE EN ADMINISTRATIE Vooruitgangstraat 333/9 - 1030 Brussel Tel: 02/201 07 70, Fax: 02/201 06 02 info@fairfin.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristien Vermeersch, Vooruitgangstraat 333/9 -1030 Brussel

16

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Dirk Barrez, Isabel Bombeke, Pieter Delafortrie, Tom Duhoux, Evert Peeters, Martina Schwab, Frank Vanaerschot, Stefaan Vandist HOOFDREDACTIE Marjon Meijer DRUKKER De Wrikker ONTWERP & OPMAAK Yichalal

ABONNEMENTEN Je kunt dit tijdschrift ontvangen door lid te worden van FairFin. Maak 20 euro over op rekening BE77 8939 4401 1442 (IBAN) / VDSPBE91 (BIC) met de mededeling ‘lidgeld 2014 + je naam’ en je ontvangt de volgende nummers in je brievenbus. Een lidmaatschap loopt van januari tot en met december. Word je midden in het jaar lid, dan worden voorgaande nummers uit het jaar alsnog toegestuurd.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.