in het nieuws Huwelijksregels op de schop U heeft vast in de media gehoord dat er plannen zijn om de huwelijksregels aan te passen. Een meerderheid in de Tweede Kamer wil de gemeenschap van goederen moderniseren. Netwerk Notarissen is positief over het wetsvoorstel. Wat verandert er voor u? Gemeenschap van goederen Trouwen in gemeenschap van goederen betekent dat de partners vanaf het ‘ja-woord’ samen één vermogen hebben. De partners zijn samen eigenaar van de bezittingen, maar ook van de schulden. In de gemeenschap van goederen zitten ook de bezittingen en schulden die de partners vóór het huwelijk al hadden. Bij een echtscheiding verdelen de partners de gemeenschap van goederen; zowel de bezittingen als de schulden. Dit geldt ook voor erfenissen en schenkingen. Erfenissen en schenkingen hoeven niet gedeeld te worden als degene van wie de erfenis of de schenking kwam heeft bepaald dat deze buiten de gemeenschap van goederen moet blijven. Dit heet een uitsluitingsclausule.
Toekomst: niet meer alles delen In het wetsvoorstel staat dat de gemeenschap van goederen alleen nog bestaat uit het inkomen en vermogen dat de partners tijdens hun huwelijk krijgen. Erfenissen en schenkingen blijven altijd buiten de gemeenschap. Het maakt niet uit of deze vóór of tijdens het huwelijk zijn
bent. Vaak kan er met huwelijkse voorwaarden erfbelasting worden bespaard bij het overlijden van een van de partners.
Al getrouwd, wat dan? ontvangen. Voorhuwelijkse bezittingen en schulden behoren ook niet meer tot de gemeenschap. De indieners van het wetsvoorstel (D66, VVD en PvdA) hebben o.a. aan Netwerk Notarissen gevraagd om advies over de voorlopige tekst van het wetsvoorstel. Netwerk Notarissen is positief over het wetsvoorstel omdat het aansluit bij wat mensen willen als ze gaan trouwen (zie het onderzoek op pag. 2). Voordat het wetsvoorstel ook echt wet wordt moet er in de Tweede en Eerste Kamer over worden gestemd.
Voor paren die al getrouwd zijn brengt de nieuwe wet geen verandering. Bent u in gemeenschap van goederen getrouwd en wilt u dat aanpassen? Dan kunt u alsnog kiezen voor huwelijkse voorwaarden. Voor paren die al op huwelijkse voorwaarden zijn getrouwd, is het belangrijk om regelmatig de huwelijkse voorwaarden door de notaris tegen het licht te laten houden.
UW NETWERKNOTARIS BIEDT U AAN:
Huwelijkse voorwaarden
Het huwelijksezakenconsult.
Huwelijkse voorwaarden is een contract bij de notaris dat aanstaande echtgenoten maken om af te spreken wat zij wel en niet delen bij echtscheiding en overlijden. Ook onder de nieuwe wet blijft het mogelijk om huwelijkse voorwaarden te maken. Hoewel de nieuwe wet beter past bij wat veel mensen willen als ze gaan trouwen, blijven er nog steeds redenen om voor huwelijkse voorwaarden te kiezen. Bijvoorbeeld omdat u financieel onafhankelijk van elkaar wilt blijven of omdat u ondernemer
Gaat u trouwen en wilt u weten wat het beste bij u past, gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden? Of bent u getrouwd en wilt u weten of uw huwelijkse voorwaarden nog up to date zijn? Dan is het huwelijksezakenconsult wat voor u. Neem contact met ons op voor het maken van een afspraak. Vanzelfsprekend informeren wij u dan vooraf over de kosten en voorwaarden van het consult.
NOTARIËLE ZAKEN IN HET NIEUWS
IN HET KORT
Van ouder op kind...
ZO LEVEN WE IN NEDERLAND*
Burgerlijke staat aantallen x 10.000
78
ongetrouwd
68
getrouwd
11
98%
1%
1%
gescheiden
8,6 verweduwd
getrouwd
ongetrouwd
14%
66% Huwelijkssluitingen
Huishoudens met kinderen
HUWELIJKSE VOORWAARDEN Het Centrum voor Notarieel Recht van de Radboud Universiteit doet onderzoek naar huwelijkse voorwaarden.
Hu w Voo elijk rwa se ard Vo e
e ijks en l e Huw waard r Voo
huwelijkse voorwaarden
2004 - 2009
*uit
o n Bez rhuwe ittin lijks gen e: * Sch + ulde n* Erfe niss en* ges
lote
n
18% kiest voor koude huwelijkse voorwaarden
80% sluiten voorhuwelijkse bezittingen uit
2009 2 • IN HET NIEUWS
Kinderen van gescheiden ouders gaan dan wel eerder samenwonen, maar trouwen minder vaak. En als ze al trouwen, zijn ze gemiddeld ouder dan kinderen van niet-gescheiden ouders. (onderzoeksgegevens: CBS)
* Cijfers CBS
25% trouwt met
Uit onderzoek blijkt dat scheiding en huwelijksleeftijd van ouders invloed hebben op de leeftijd waarop kinderen gaan samenwonen. Kinderen van ouders die jong zijn getrouwd, gaan vaak op jonge leeftijd samenwonen. Ook een scheiding van de ouders zorgt ervoor dat kinderen eerder gaan samenwonen. Kinderen gaan gemiddeld een half jaar later samenwonen dan de leeftijd waarop hun ouders gingen trouwen. Dochters van gescheiden ouders gaan gemiddeld op 22,3-jarige leeftijd samenwonen; zonen zijn gemiddeld twee jaar ouder.
We trouwen steeds minder, maar vaker op maandag Het aantal huwelijken is sinds 2000 met 14 procent gedaald. Vier op de tien paren kiezen voor een huwelijk op vrijdag. Sinds 2008 is maandag de één na populairste dag om te trouwen. Dit heeft ermee te maken dat in veel gemeenten het trouwen op maandag gratis is. Voor partnerregistraties geldt dat maandag de populairste dag is om geregistreerd te worden. Slechts 8% van de partnerregistraties vindt op vrijdag plaats. Een geregistreerd partnerschap lijkt in de meeste opzichten op een huwelijk en moet ook voor de ambtenaar van de burgerlijke stand plaatsvinden.
NETWERK NOTARISSEN VERTELT
SAMENWONEN OF TROUWEN: MAAKT HET ANNO NU NOG WAT UIT?
FOTOGRAFIE: KAIROS©MARTINE KOLNER
“Ja, het maakt uit of je getrouwd bent of samenwoont. Maar waar je ook voor kiest, het is verstandig om alle toekomstige scenario’s samen te bespreken en te regelen”, zegt Lucienne van der Geld.
ADVIES VAN MR. LUCIENNE VAN DER GELD, JURIDISCH DIRECTEUR VAN NETWERK NOTARISSEN EN DOCENT AAN DE RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN Voor getrouwde partners is er heel wat in de wet geregeld, voor ongetrouwde samenwoners bijna niets. De financiële gevolgen van getrouwd of ongetrouwd samenwonend zijn, zijn erg verschillend. Zowel tijdens de relatie als bij scheiding en overlijden. Het is belangrijk regelmatig te controleren of uw relatie geregeld is op de manier die het beste bij u past.
Huwelijk Koppels die kiezen voor het huwelijk krijgen de financiële gevolgen van de wet ‘cadeau’. Een groot aantal van die financiële gevolgen kunnen echtgenoten zelf toesnijden op hun eigen situatie. Bijvoorbeeld: als zij de gemeenschap van goederen niet willen, kunnen ze kiezen voor huwelijkse voorwaarden. Bij het maken van een keuze is het belangrijk om te denken in verschillende scenario’s voor de toekomst: willen we deze financiële gevolgen ook als een van ons een bedrijf start of een forse erfenis krijgt? Wat gebeurt er als een van beide echtgenoten geen inkomsten meer heeft of met pensioen gaat? Wat er bij scheiding tussen de echt-
genoten gedeeld moet worden hangt af van de wet (als er sprake is van gemeenschap van goederen) of van de huwelijkse voorwaarden. Voor alimentatie geldt dat daarover pas afspraken kunnen worden gemaakt bij de scheiding (de rechter staat alimentatieafspraken vóór het huwelijk nog niet toe). De wet gaat ervan uit dat bij echtscheiding ook het tijdens het huwelijk opgebouwde pensioen wordt gedeeld. Hierover kunnen echtgenoten vooraf in huwelijkse voorwaarden andere afspraken maken, of achteraf in een echtscheidingsconvenant. Welk systeem er geldt (gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden) is ook van belang voor de vraag hoe groot de erfenis is en hoeveel erfbelasting er betaald moet worden. Bij wie de erfenis terecht komt hangt af van het testament of, als dat er niet is, van de wet.
maatschappij. In een aantal gevallen is het dan nodig elkaar tot begunstigde aan te wijzen in een bij de notaris gemaakt samenlevingscontract. De wettelijke regels voor alimentatie gelden niet voor ongetrouwde partners. Als ze het er beiden over eens zijn, kunnen ze wel zelf alimentatie afspreken.
Advies Een Netwerknotaris kan u eerlijk en helder adviseren over de vraag welke regeling in uw situatie past. Daarbij loopt de Netwerknotaris de verschillende scenario’s van de toekomst met u door.
TIPS VAN DE NETWERKNOTARIS Gaat u trouwen en wilt u weten of huwelijkse voorwaarden bij uw situatie passen? Doe dan de test op www.huwelijksezakentest.nl.
Samenwonen Voor ongetrouwde partners die samenwonen zijn er in de wet alleen fiscale voorzieningen. Bijvoorbeeld dat je als je aan voorwaarden voldoet dezelfde vrijstelling voor de erfbelasting hebt als getrouwde partners. Om profijt te hebben van die vrijstelling moet je wel van elkaar erven. De wet regelt dat niet. Samenwoners moeten daarvoor een samenlevingscontract en/of testamenten maken. Voor samenwoners bestaat niet zoiets als de gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden. Als zij hun relatie willen regelen maken ze een samenlevingscontract waarin ze bijvoorbeeld vastleggen hoe de gezamenlijke spullen bij een scheiding moeten worden verdeeld. Als partners na scheiding of overlijden het opgebouwde pensioen met elkaar willen delen dan moet dat worden geregeld met de pensioen-
Kiest u voor samenwonen en wilt u weten of een samenlevingscontract voor u zin heeft? Dat ontdekt u op www.samenleeftest.nl. Met een levenstestament bent u goed voorbereid op onverwachte situaties. Bijvoorbeeld bij een geestelijke of lichamelijke ziekte of door andere onverwachte omstandigheden zoals een verkeersongeluk. Want: wie zorgt er dan voor uw kinderen? Of: wie regelt dat uw rekeningen worden betaald? Wie neemt er beslissingen over uw medische behandeling? Vaak denkt men dat een partner of kinderen deze zaken wel waar kunnen nemen. Dat is niet altijd mogelijk. In een levenstestament kan onder meer worden vastgelegd wie uw zaken moet behartigen als u dat zelf niet meer kunt.
IN HET NIEUWS • 3
UIT ONDERZOEK VAN NETWERK NOTARISSEN:
3.000 Netwerk Notarissen legde recent verschillende stellingen voor aan 3.000 aanstaande echtgenoten. Uit dit onderzoek blijkt:
61% 61% van de partners wil bij scheiding de bezittingen die zij voor het huwelijk hadden niet delen
74% 74% van de partners wil niet elkaars schulden delen bij een scheiding
90% erfenissen worden door 90% niet als gezamenlijk bezit gezien
38% 38% van de partners wil het inkomen en vermogen niet delen
63% 63% van de partners heeft privébezittingen. 4 op de 5 partners die in het huwelijk treden hebben daarvoor met elkaar samengewoond.
VRAGEN AAN DE NETWERKNOTARIS Wij gaan trouwen en hebben twee kinderen. Getrouwde partners hoeven toch geen testament te maken? Antwoord van de notaris: Voor getrouwde partners met kinderen heeft de wet geregeld dat de achterblijvende ouder de hele erfenis krijgt. De kinderen moeten op hun erfdeel wachten tot beide ouders zijn overleden. Toch maken jonge ouders een testament, bijvoorbeeld om een voogd aan te wijzen voor de verzorging en opvoeding van de kinderen als beide ouders zijn overleden. Mensen die erfbelasting willen besparen of uitstellen maken ook vaak een testament om die reden.
Wij zijn getrouwd en hebben geen kinderen. Wij hebben daarom geen testament gemaakt. Is er een reden om toch een testament te maken? Antwoord van de notaris: Getrouwde partners erven volgens de wet van elkaar. Toch zijn er getrouwde partners zonder kinderen die een testament maken. Zij willen namelijk een regeling in het testament opnemen voor de situatie dat zij als laatste van beiden komen te overlijden. Een voorbeeld van zo’n regeling is dat beide families de helft van het vermogen erven van de echtgenoot die het laatste overlijdt. Ook zien we vaak dat dan een goed doel de erfenis of een deel daarvan krijgt.
Kunt u mij vertellen wat de voordelen zijn van huwelijkse voorwaarden? Antwoord van de notaris: Er zijn verschillende voordelen; ik zet er een aantal op een rij. - U beschermt uw partner tegen de risico’s van uw onderneming; als de vermogens gescheiden blijven, kunnen schuldeisers niet aankloppen bij uw partner. - U weet bij echtscheiding waar u aan toe bent. - U kunt zelf regelen of en hoeveel inkomen of vermogen u met elkaar wilt delen. - U kunt ieders bezit en spullen vastleggen. Hiermee heeft u bewijs bij echtscheiding en faillissement wat ieders bezittingen zijn. - U kunt zelf bepalen of u met echtscheiding de rechten op ouderdomspensioen met elkaar wilt delen. - U kunt zelf regelen of u erfenissen of schenkingen die u ontvangt, wilt delen. U bent dan niet afhankelijk van de uitsluitingsclausule die de overledene/gever heeft bepaald. Huwelijkse voorwaarden houden deze voordelen (behalve de laatst genoemde) ook als de nieuwe huwelijksregels gaan gelden. Er komt dan nog één voordeel bij van huwelijkse voorwaarden namelijk dat in veel situaties met huwelijkse voorwaarden erfbelasting bij overlijden van een van de partners, bespaard kan worden.
(cijfers: CBS).
De informatie in deze uitgave is met grote zorgvuldigheid tot stand gekomen. De informatie is algemeen van karakter en niet van toepassing op individuele situaties en personen. Aan de tekst in deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Voor een persoonlijk advies kunt u contact met ons opnemen. Dit is uitgave 2013/05 van Netwerk Notarissen. Overnemen van tekst vinden wij plezierig mits dit met bronvermelding ‘Netwerk Notarissen’ gebeurt. Ontwerp: Blik grafisch ontwerp, Utrecht