in het nieuws Zorgen om de zorgbijdrage Vanaf 1 januari 2013 wordt bij de berekening van de AWBZzorgbijdrage niet alleen meer het inkomen, maar ook 12% van het vermogen meegenomen. U heeft vast in de media gehoord dat veel mensen naar de Netwerknotaris komen om zich te laten adviseren over de AWBZ. Veel mensen vrezen dat hun spaargeld, waarvoor ze hun hele leven zuinig geleefd hebben, bij de overheid terechtkomt in plaats van bij de kinderen of andere erfgenamen. Ook zijn zij bang in financiële problemen te komen als zij in een verpleeghuis terechtkomen omdat hun geld ‘vastzit’, bijvoorbeeld in een verhuurd huis.
Berekening Voor de zorgbijdrage voor intramurale zorg (dit is het verblijf in een verzorgings- of verpleeghuis) krijgt men maandelijks een rekening. Daarbij wordt niet alleen het inkomen meegeteld maar ook het vermogen. Het gaat om het vermogen dat voor de aangifte inkomstenbelasting in box 3 (de box van sparen en beleggen) moet worden aangegeven. Voor de zorgbijdrage wordt met 12% van dit vermogen gerekend. Dit betekent dat
als u minder dan 12% rendement op uw vermogen heeft, u moet gaan interen op het vermogen om de zorgbijdrage te kunnen betalen. Met andere woorden: (een deel van) het vermogen moet worden ‘opgegeten’. Want wie heeft er in deze tijd 12% rendement op zijn vermogen?
Alleen op papier vermogen We zien in onze praktijk dat mensen niet alleen moeten interen, maar ook in de problemen komen als het vermogen ‘vastzit’. Deze mensen hebben op papier wel vermogen, maar dit vermogen staat niet ‘cash op de bank’. Dus komen ze in de problemen bij het betalen van de zorgbijdrage. Er moet dan uitstel van betaling bij het CAK (de instantie die de zorgbijdrage int) worden gevraagd. De problemen worden daar vaak niet minder van.
NOTARIËLE ZAKEN IN HET NIEUWS
Een voorbeeld: Het huis van mevrouw A wordt verhuurd omdat zij is opgenomen in een verpleeghuis en nooit meer zelfstandig zal kunnen wonen. De huuropbrengst per jaar is minder dan 12% van de waarde van het huis. Naast het huis is er geen ander vermogen. De kinderen van mevrouw A gaan nu het huis verkopen; maar er staan veel andere huizen in de straat te koop.
UW NETWERKNOTARIS BIEDT U AAN: Het AWBZ-consult. In dit consult informeren wij u over de effecten van de AWBZzorgbijdrage op uw vermogen. Daarnaast adviseren wij u over de mogelijkheden van de ‘AWBZschenkingen’ en het maken van een ‘AWBZ-testament.’ Neem contact met ons op voor het maken van een afspraak. Vanzelfsprekend informeren wij u dan vooraf over de kosten en voorwaarden van het consult.
IN HET KORT
Executeur Als u vanwege de AWBZ een testament gaat maken of aanpassen, is het verstandig erover na te denken of u iemand in uw testament wilt aanwijzen die uw erfenis afwikkelt; dit is een executeur. Als er een executeur is, kan de erfenis makkelijker worden afgewikkeld en wordt in veel gevallen onenigheid tussen de erfgenamen onderling voorkomen. Het hangt van de samenstelling van uw vermogen af of de afwikkeling van uw erfenis een moeilijke taak is voor de executeur. Houd daar rekening mee bij het aanwijzen van een executeur. Als u geen geschikte executeur in uw omgeving kent, kunt u - als u dat wilt - de Netwerknotaris in uw testament als executeur aanwijzen.
‘Toetsmoment’ vermogen De zorgbijdrage wordt berekend over het box 3-vermogen van twee jaar terug. Dit wordt het ‘toetsmoment’ genoemd. Dit betekent dat de zorgbijdrage van 2013 is gebaseerd op de stand van het vermogen op 1 januari 2011. Het duurt dus enige tijd voordat de vermindering van het vermogen effect heeft op de zorgbijdrage.
Hoge bijdrage, lage bijdrage De AWBZ heeft twee soorten bijdragen: de lage bijdrage en de hoge bijdrage. Deze moet worden betaald als je opgenomen wordt in een AWBZ-instelling (een ver-
zorgings- of verpleeghuis). De lage eigen bijdrage ligt tussen de 152 euro en 797,80 euro per maand. De hoge eigen bijdrage is maximaal 2.189,20 euro per maand. Voor de eerste zes maanden van het verblijf in een AWBZ-instelling geldt de lage eigen bijdrage. Na die zes maanden hangt het van iemands persoonlijke omstandigheden af of een hoge dan wel lage bijdrage betaald moet worden. Als je bijvoorbeeld nog een partner hebt die thuis woont, betaal je de lage eigen bijdrage. De bewoner van het verpleeghuis moet per maand uit zijn inkomen een minimumbedrag aan zakgeld en kleedgeld kunnen overhouden. Dit wordt wel de ‘piepgrens’ genoemd.
Goed voorbereid op onverwachte situaties Een ‘gewoon testament’ werkt alleen bij overlijden, maar niet als iemand door omstandigheden zijn eigen wil niet (meer) kan bepalen. Bijvoorbeeld bij een geestelijke of lichamelijke ziekte of door andere onverwachte omstandigheden zoals een verkeersongeluk. Hiervoor bestaat sinds een paar jaar een oplossing: het levenstestament. Met een levenstestament is men goed voorbereid op onverwachte situaties. Wie neemt er beslissingen over de medische behandeling? Wie zorgt ervoor dat de rekeningen worden betaald? In een levenstestament kan onder meer worden vastgelegd wie je zaken moet behartigen als je dat zelf niet meer kunt. Vaak denkt men dat een partner of kinderen deze zaken wel waar kunnen nemen. Dat is niet altijd mogelijk. Een ongetrouwde partner bijvoorbeeld mag geen beslissingen nemen over medische behandelingen. Kinderen mogen niet zomaar het huis van hun alleenstaande ouder verkopen als deze blijvend wordt opgenomen in een verpleeghuis. In dit soort gevallen kan de rechter wel een bewindvoerder benoemen, maar dan heb je zelf meestal geen zeggenschap over wie die bewindvoerder wordt of hoe hij omgaat met je belangen. In een levenstestament kan zelf worden bepaald wie je belangen behartigt door het aanwijzen van een vertrouwenspersoon. Daarbij kan in het levenstestament worden beschreven op welke manier de vertrouwenspersoon te werk moet gaan. Een levenstestament is niet alleen nuttig voor oudere mensen, ook jongere mensen maken een levenstestament. Voor ondernemers is een levenstestament dé manier om te vermijden dat bij onverwachte gebeurtenissen het bedrijf stuurloos wordt.
2 • IN HET NIEUWS
ZORGBIJDRAGE EN VERMOGEN Op de website van het CAK kunt u uw zorgbijdrage voor de AWBZ berekenen. De zorgbijdrage wordt berekend over inkomen en vermogen. Als u vermogen heeft waarvoor u aangifte voor inkomstenbelasting doet in box 3 dan wordt, kort gezegd, 12% meegenomen bij de berekening van de zorgbijdrage. De berekening van de zorgbijdrage is een stuk complexer dan hier is weergegeven. Zo hebben mensen van 65 en ouder met een bepaald inkomen recht op een ouderentoeslag die van het box 3-vermogen mag worden afgetrokken. Voor iedereen geldt een vrijstelling in box 3 van ruim 21.000 euro.
rm Wat is ‘box 3-ve
ogen’?
hulden moeten Bezit tingen en sc x3 nbelasting in bo voor de inkomste orjvo bi at ga t en. He worden aangegev n: ge tin zit be de en beeld om de volg - spaargeld; oning of andere - een vakantiew nin ‘tweede wo g’; n; gen en er fstuk ke - familiebezit tin g; nin wo e rd - een verhuu - ef fecten. Het box 3-vermogen wordt als volgt berekend: de bezittingen worden verminderd met schulden, zoals een hypotheeklening voor een vakantiewoning. Vervolgens mag de vrijstelling van dit bedrag worden afgetrokken. Afhankelijk van iemands situatie zijn er nog meer aftrekposten. Een voorbeeld uit de praktijk: De heer B heeft een vakantiewoning in Zeeland in een vakantiepark, na z’n pensioen gekocht van zijn spaargeld. Hij heeft een contract met het vakantiepark: het park verhuurt de woning een aantal keren per jaar. De verhuur brengt niet veel op, maar de heer B ziet de woning als een belegging waar hij ook zelf wat aardigheid aan heeft. Nu de heer B is opgenomen in het verzorgingshuis kan hij helaas niet meer naar Zeeland. In zijn testament heeft hij de vakantiewoning vermaakt aan zijn jeugdvriend. Bij de berekening van de zorgbijdrage wordt 12% van de WOZ-waarde van de vakantiewoning genomen. Naast de AOW heeft de heer B verder geen inkomsten en kan hij eigenlijk de zorgbijdrage niet betalen.
NETWERK NOTARISSEN VERTELT
FINANCIËLE PROBLEMEN DOOR ZORGKOSTEN VOORKOMEN MET AWBZ-TESTAMENT EN AWBZSCHENKINGEN
FOTOGRAFIE: KAIROS©MARTINE KOLNER
“De zorgbijdrage kan tot financiële problemen leiden”, zegt Lucienne van der Geld. Er zijn mogelijkheden om deze financiële problemen te voorkomen: met de AWBZ-schenking(en) en het AWBZ-testament. De Netwerknotaris weet hoe.
ADVIES VAN MR. LUCIENNE VAN DER GELD, JURIDISCH DIRECTEUR VAN NETWERK NOTARISSEN EN DOCENT AAN DE RADBOUD UNIVERSITEIT NIJMEGEN Als uw vermogen vooral vastzit in ‘stenen’ (u heeft bijvoorbeeld een of meer verhuurde panden waar u zelf niet in woont) en/of in deposito’s etc., dan heeft u mogelijk te weinig cash geld om in de toekomst uw verzorging te betalen. U kunt dan met het CAK een betalingsregeling afspreken, maar hier wordt de zorgbijdrage niet lager van. Het is verstandig om met de Netwerknotaris te bespreken of u naar de stand van uw huidige vermogen een lage of hoge bijdrage zou moeten betalen.
Het AWBZ-testament Wilt u problemen met de zorgbijdrage in de toekomst voorkomen? Dat kan bijvoorbeeld met een goed testament. Heeft u al een testament? Wij kunnen
voor u nazien of uw testament rekening houdt met zorgbijdrages die in de toekomst betaald moeten worden. Hiermee kan worden voorkomen dat de achterblijvende ouder de erfenis van de kinderen in het verpleeg- of verzorgingshuis moet ‘opeten’.
de schenker de portemonnee moet trekken; het is ook mogelijk om met dichte portemonnee te schenken. Dit heet een ‘papieren schenking’. De Netwerknotaris kan u adviseren welke oplossingen in uw situatie het beste passen.
De AWBZ-schenking
Extra tijdelijke mogelijkheid
Er zijn ook andere manieren om problemen te voorkomen door uw kinderen of andere toekomstige erfgenamen al vóór uw overlijden aanspraak op uw vermogen te geven. Dat kan in verschillende vormen en vermindert (op termijn) de zorgbijdrage. Bij schenken moet er wel op gelet worden dat er in principe maar beperkt belastingvrij geschonken kan worden. Op www.netwerknotarissen. nl/belastingen ziet u de meest actuele schenkingsvrijstellingen. Schenken biedt ook voordelen in de
Van 1 oktober 2013 tot en met 31 december 2014 is het mogelijk om belastingvrij 100.000 euro aan iemand te schenken. Er geldt geen leeftijdseis voor de begunstigde. Tussen de schenker en de begunstigde hoeft geen familierelatie te zijn. Het geschonken bedrag moet door de begunstigde in zijn/haar eigen woning worden geïnvesteerd. De schenker kan er trouwens ook voor kiezen een lager bedrag dan 100.000 euro te schenken.
Eerst kijken of u de lage of de hoge zorgbijdrage zou moeten betalen. zin van besparing van erfbelasting. Uw vermogen wordt namelijk kleiner door te schenken; uw erfgenamen betalen in de toekomst over een kleiner vermogen erfbelasting. Schenken betekent niet altijd dat
AWBZ-consult Als u bij de Netwerknotaris komt voor een AWBZ-consult zal de Netwerknotaris met u bekijken hoe u kunt schenken, maar toch grip op uw vermogen houdt. Het spreekwoord luidt namelijk niet voor niets ‘je moet je pas uitkleden als je naar bed gaat’. Ook als u ooit in een AWBZ-instelling terechtkomt, is het handig voor extra uitgaven wat geld ‘achter de hand’ te hebben en niet afhankelijk te zijn van anderen aan wie u uw geld heeft weggeschonken.
IN HET NIEUWS • 3
82
86
158.000
De gemiddelde leeftijd van mannen in verzorgingshuizen is ongeveer 82 jaar; vrouwen zijn gemiddeld 86 jaar. Er verblijven circa 158.000 ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen. BRON:CBS
UIT ONDERZOEK VAN NETWERK NOTARISSEN:
50% De helft van de respondenten heeft een testament.
33% Van de respondenten die nog geen testament heeft, wil de helft in een nog te maken testament een executeur aanwijzen. Een executeur wikkelt de erfenis af. 1 op de 3 respondenten die een testament hebben, hebben in dat testament een executeur aangewezen.
20% 1 op de 5 respondenten wil in zijn testament geld of bezittingen nalaten aan een neef/nicht of een goed doel.
80% Uit onderzoek van Motivaction blijkt dat ongeveer 80% van de Nederlanders het belangrijk vindt om erfstukken binnen de familie te houden.
STAATSSECRETARIS MAAKT WIJZIGINGEN IN DE BEREKENING VAN DE AWBZ-BIJDRAGE BEKEND Staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) heeft de Tweede Kamer op 10 september 2013 een ontwerpbesluit gestuurd waarmee de gevolgen van de hogere eigen bijdrage AWBZ voor mensen met box 3-vermogen moeten worden verzacht. Het besluit houdt in dat voor de vermogensinkomensbijtelling, op basis waarvan de eigen bijdrage voor verblijf in een AWBZ-instelling wordt berekend, een aantal uitzonderingen wordt gemaakt: - Het vermogen dat bestaat uit een letselschadevergoeding wordt niet meegeteld voor de eigen bijdrage. Dat geldt ook voor vergelijkbare schadevergoedingen en eenmalige uitkeringen, zoals aan asbestslachtoffers en aan slachtoffers van de Nieuwjaarsbrand in Volendam. De schadevergoeding wordt alleen op aanvraag niet meegeteld voor de eigen bijdrage AWBZ en dus niet voor de inkomstenbelasting. De maatregel heeft terugwerkende kracht tot 1 januari 2013. - Er komt een extra vermogensvrijstelling van € 10.000 voor mensen die in een AWBZ-instelling verblijven en nog niet de AOW-gerechtigde leeftijd hebben. Van hun box 3-vermogen dat meetelt voor de vermogensinkomensbijtelling wordt € 10.000 afgetrokken. Deze maatregel moet volgens plan ingaan op 1 januari 2014. - De woning van degene die AWBZ-zorg krijgt, telt voor een aantal jaren niet mee bij de berekening van de zorgbijdrage. Dit is nu al zo voor mensen die ná 1 januari 2013 zijn opgenomen in een AWBZ-instelling. Voor mensen die hun woning vóór 1 januari 2013 al te koop hadden staan, biedt het CAK een betalingsregeling. Deze betalingsregeling geldt voor maximaal vier jaar. Het gaat om uitstel van betaling, de bijdrage moet dus op een later moment nog wel betaald worden. Verder neemt Van Rijn maatregelen om het inkomensafhankelijk maken van de tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten te compenseren voor mensen met een Wajong-uitkering en een AOW-uitkering die in een instelling verblijven. Voor hen wordt de zak- en kleedgeldnorm verhoogd. Dit is voor de vermogensinkomensbijtelling niet relevant. De maximale eigen bijdrage voor verblijf in een AWBZ-instelling is in 2014 net als in 2013 € 2.189,20 per maand. Deze maatregelen bieden voor een aantal specifieke gevallen uitkomst. Wel is het zo dat de meeste maatregelen nu nog niet ingaan, maar eerst in regelgeving moeten worden vastgelegd. Voor mensen die nu iets willen regelen om later problemen met de zorgbijdrage te voorkomen, kan de Netwerknotaris adviseren over welke oplossingen in uw situatie het beste passen. Bijvoorbeeld met een testament waarin rekening is gehouden met de zorgbijdrage. Of door toekomstige erfgenamen vóór overlijden al aanspraak te geven op het vermogen.
De informatie in deze uitgave is met grote zorgvuldigheid tot stand gekomen. De informatie is algemeen van karakter en niet van toepassing op individuele situaties en personen. Aan de tekst in deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Voor een persoonlijk advies kunt u contact met ons opnemen. Dit is uitgave 2013/04 van Netwerk Notarissen. Overnemen van tekst vinden wij plezierig mits dit met bronvermelding ‘Netwerk Notarissen’ gebeurt. Ontwerp: blik grafisch ontwerp, Utrecht